kurmancî - Institut kurde de Paris

hejmar 24
Payîz 1998
KURMANCÎ
Min ev nivîsî ne ji bo sahibrewacan
Belkî ji bo biçûkêd Kurmancan
Ehmedê Xanî
(Sedsala XVII)
rojnameya taybetî ya Enstîtuya Kurdî ya Parîsê li ser pirsên zaravê kurmancî
Civîna Biskops Arnöyê ya 24emîn
Civîna 24emîn ya Kurmancî li Biskops Arnöyê (Swêdê) di navbera 17
û 24ê çirî 1998an de çêbû. Di vê civînê de kesên beÒdar li ser îdyomên
kurdî, çend peyvên kêmnas li milê Hakariya, devoka Qerejdaxê,
ferhengoka Hawarê, hin ÒaÒiyên rêzimanî, termên komputerê, termên
matematîkê, termên rêzdariyê xebitîn.
Di vê civînê de Mistefa Aydofian (Mêrdîn), Lutfî Baksî (Xerzan), Rojen
Barnas (Diyarbekir), Michael Chyet (WaÒîngton), ElîÒêr (Wan), Rojen
Hazim (Hekarî), Selam Nûman (Cizîr), Hemîd Kiliçaslan (Mêrdîn),
Mehmûd Lewendî (Qerejdax), Kendal Nezan (Diyarbekir), Zinar Soran
(Dêrik), Behroz ∑ucaî (…ikak), Newzad …ukrî (Dihok), Têmûrê Xelîl
(Rewan), Memo Yetkin (Semsûr), Veysî Zeydanli (Bidlîs) û ReÒo Zîlan
(Agirî) beÒdar bûn.
Encamên cîvînê di vê hejmara Kurmancî de tên belav kirin.
Termên matematîkê
Amadekar : Hemîd KILIÇASLAN
kurdî
kirarî
çar kirariyên
bingehîn
kirar
wekhev
wekhevî
= nîÒana wekheviyê
hevber
hevberî
wekhev kirin
kêmek
zêdek
a + b : a zêdek b
tirkî
fransizî
iÒlem
opération
dört temel
quatre opérations
iÒlem
de base
iÒleyen, operatör, faÈl opérateur
eÒit
égal
eÒitlik
égalité
eÒitlik iÒareti
signe d’égalité
eÒdefier
équivalent
eÒdefierlilik,
équivalence
eÒdefier olma
eÒitlemek
égaliser
eksi
moins
artÈ
plus
a artÈ b
a plus b
ingilîzî
operation
the four basic
operations
operator
equal
equality
equality sign
equivalent
equivalence
to equalize
minus
plus
a plus b
jimar
hejmar
reqem
reqemên romayî
jimarên tam
jimarên cot
jimarên kit
jimarên pêÒimîn
jimarên Òikestî
jimarên rastî
jimarên xwezayî
xal
xêz
rastexêz
xêza xwar, xwarexêz
sayÈ
numara
rakam
roma rakamlarÈ
tam sayÈlar
çift sayÈlar
tek sayÈlar
asal sayÈlar
kesir sayÈlar
gerçek sayÈlar
dofial sayÈlar
nokta
çizgi
dofiru çizgi
efiri çizgi
nombre
numéro
chiffre
chiffres romains
nombres entiers
nombres pairs
nombres impairs
nombres premiers
nombres ordinaux
nombres réels
nombres naturels
point
ligne
ligne droite
ligne courbe
number
number
digit
roman numerals
whole numbers
even numbers
odd numbers
prime numbers
ordinal numbers
real numbers
natural numbers
point
line
straight line
curved line
Termên rêzdariyê
Amadekar : Rojen HAZIM
kurdî
germav baÒ, germav xweÒ
tirkî
sÈhhatler olsun (hamamdan ya da
kaplÈcadan sonra)
çavên we ronî
gözünüz aydÈn
Xwedê silametiyê bide, silametî be, Xwedê
hasta ziyaretinde söylenen ifadeler: geçmiÒ
saxiyê bide, Xwedê saxî û silametiyê bide,
olsun; Allah Òifalar versin; Allah safilÈk ve
Xwedê xweÒiyê bide; Xwedê xêr û xweÒiyê
selamet versin
bide, saxî be, saxî û silametî be, xweÒî be;
derbazî be, Xwedê li te bê rehmê, Xwedê li ciyê
te bê rehmê; Òîfa xêrê be, nivîna xêrê be !
behî : sersaxî, serxweÒî
taziye, baÒsafilÈfiÈ
behîçin
behîdar
hawar, hewar
çûn hawara yekî
hawarî, sersaxî
çûn hawariyê
Òîn
zêmar
serê te (we, hewe) sax be; serê te/we xweÒ be ;
yên mayî sax bin, bila hûn sax bin ;
Xwedê sebrê bide
taziyeye giden
ölü evi, yas sahibi
imdat
birinin imdadÈna gitmek
taziye, baÒsafilÈfiÈ
taziyeye gitmek, baÒsafilÈfiÈna gitmek
yas, matem
Òiven
baÒÈnÈz safi olsun; kalanlar safi olsun,
Allah sabÈr versin
lebê, libê
lêbê Òêrîn, libê Òêrîn
belê
belê Òêrîn, beliya te li dinê
nexêr
kerem ke (kin)
efendim, buyrunuz
libê’ye verilen kibar yanÈt
efendim
belê’ye kibar yanÈt
(kibarca) hayÈr
lütfen; lütf edin, kerem buyrun
fermo
buyrun
fransizî
formule de voeux de bonne santé dite
à qqn qui vient de prendre un bain
ou une douche
(litt.) que vos yeux soient lumineux !
formule de bienvenue ou de félicitation
dite aux proches de quelqu’un qui rentre
de voyage ou d’une épreuve (maladie,
prison) ou qui vient d’avoir un
événement heureux (naissance)
formules de voeux de bon rétablissement
utilisées lorsque quelqu’un rend visite à
un malade; prompt rétablissement !
cérémonie de présentation
de condoléances
personne qui rend une visite de condoléances
proches du défunt, endeuillé
secours !
aller au secours de qqn
cérémonie de présentation de condoléances
faire une visite de condoléances
deuil
lamentations
formule de condoléances dite aux proches
du défunt : (litt.) bonne santé à votre tête,
bonne santé à ceux qui restent, que Dieu
donne la patience ! condoléances !
oui (très poli); plaît-il
réplique polie à “libê”
oui (poli)
réplique polie à “belê”
non (poli)
s’il te (vous) plaît ; je t' (vous) en prie,
faites-moi la grâce de...
s’il te plait
ingilîzî
congratulatory phrase said to someone
after a bath or shower or sauna
(litt.) may your eyes be bright. When
something for which one has been waiting
finally happens, one is congratulated
with this formula
get well soon or speedy recovery ! said
when visiting the sick
ceremony of presentation of condolences
one who pays a condolence call
bereft or bereaved, in mourning
help !
to come to the rescue or help of s.o.
ceremony of presentation of condolences
to pay a condolence call
mourning
lamentations; dirge
formula of condolence (litt.) may your head
be safe!
yes (very polite); please? what did you say?
polite answer to “libê”
yes (polite)
polite answer to “belê”
no (polite)
please (when inviting s.o. or offering
something)
please (sing.)
fermon
keremdar bî (bin), xudan kerem bî
buyrunuz
kerem sahibi ol (olun)
ser çava hatî; di (li) ser çava hatî; ser sera hatî
ser çava biçî, ser sera biçî; li ser çavan biçî
hoÒ geldin, baÒgöz üstünde geldin
baÒgöz üstüne; güle güle
bi xêr hatî, bi xêr û silamet hatî
bi xêr biçî, bi xêr silamet biçî
riya te vekirî be
bi xêr û silamet here û were
hêvî kirin, lava kirin, tika kirin
hêvî dikim, lava dikim, tika dikim
berxudar bî; xêrdar bî
ez benî
ez xulam, ez xidam
destê te(we) radmîsim an maç dikim
hoÒ geldin
güle güle git; ufiurlar olsun
yolun açÈk alsun
güle güle git, güle güle gel
rica etmek
rica ederim
berhudar (mutlu) ol,
Allah seni bafiÈÒlasÈn, safiol
bendeniz, efendim
hizmetçiniz
ellerinden öperim
têm destên te(we)
ellerinden (ellerinizden) öperim
têm çavên te(we)
gözlerinden (gözlerinizden) öperim
têm serê te
babanÈn evli kÈzÈ yada peder gelini için :
baÒÈndan öperim
têm rûyên te
emir dirêj bî, jî dirêj bî
Xwedê te bihêle
têm milê te
yanaklarÈndan öperim
çok yaÒa, ömrün uzun olsun
Allah seni bafiÈÒlasÈn
kadÈnlarÈn kayÈn peder, din adamlarÈ ya da
yaÒlÈ ve saygÈlÈ kiÒiler için : kolundan öperim
mil tewaf kirin
kadÈnlarÈn din adamlarÈnÈn kolunu öpmesi
qewraÒa te me
cariya te me
kadÈn için : hizmetçinim
kadÈn bir büyük için: kölenizim
silavan lê bike
wekîlê silavan be
selam söyle
soranlara selam söyle;
bi pê û par be (ji bo bûkê)
gelin getirildifiinde söylenir: ayafiÈ kÈdemi
ufiurlu olsun
yeni evlilere söylenir: Allah sizi birlikte
yaÒlandÈrsÈn, aynÈ yastÈkta yaÒlanasÈnÈz
yeni evlilere söylenir: Allah sizi birlikte
mutlu etsin
düfiününüz kutlu olsun
Xwedê we (bi hevra) kal û pîr bike
Xwedê we bi hev Òa bike
daweta we pîroz be, ser xêrê bê, li ser xêrê be
Òahiya we bi xêr û xweÒî be an bi xêr û Òahî be ! düfiününüz Òen olsun, iyi efilenceler!
neqÒe li serê te; aqûbet li serê te
darÈsÈ baÒÈna
bêhniÒîn, bênijîn
hapÒÈrmak
xewiÒkî bûn; xirmaÒ bûn
uyuklamak
xewnark: xewna xweÒ
renkli, güzel rüya
xewnarkan bibîne!
tatlÈ rüyalar gör
têr bijî, pir bijî, her bijî
hapÒÈrmadan sonra: çok yaÒa
pir bijî, bi emr û jî, sed sal û hinkî di jî!
hapÒÈran çocuklar için söylenir: çok yaÒa,
yüz yÈlÈ aÒkÈn yaÒa
bihurîn, lê bihurîn, tê bihurîn; borîn, lê borîn
af etmek
bibihure, bibore
af edersin
bibihurin, biborin
af edersiniz
ez doza lê bihurînê dikim
afÈnÈzÈ dilerim
li yekî negirtin
kusuruna bakmamak
li min negire
kusuruma bakma
qisûra min efû bikin
kusurumu af edin
gerdana min aza bike; nan û xwoyê xwe
hakkÈnÈ helal et
li min helal bike; heqê xwe helal bike
cejna we pîroz be!
sala nû li we pîroz be; sala we ya nû pîroz be
gelek cejnan (sersalan) bibînî
di nav hizar eydan de bî
bayramÈnÈz kutlu olsun
yeni yÈlÈnÈz kutlu olsun
çok bayramlar (yÈllar) göresin
bin bayram göresin
ev Òahî li ber derê te jî be
darÈsÈ baÒÈna; bu Òenlik kapÈnda da olsun
qenciya te ji bîr nakim
malî ava
malavayî ji heq çêtir e
mala te ava
min ji te minet e
silole, silek
destên te (we) sax; dest xweÒ; destê te ter
û hêÒîn be
iyilifiini unutmayacafiÈm
teÒekkür
teÒekür ücretten daha iyidir
evin Òen olsun; teÒekkür ederim
sana minnetarÈm
alÈngan
ellerine safilÈk; ellerin dert görmesin
Xwedê zêde bike, zêdehî be, bereket lê be!
ziyade olsun ; Allah ziyade etsin!
dereke te pê neêÒe, noÒî can be, bibe goÒt û xwîn ! afiyet olsun; canÈna afiyet
her hebe; timî hebe; daîmî be; qedîm be ; me
kêm kir Xwedê zêde ke, Xwedê ciyê wî tije ke
yemek yedikten sonra ev sahibine söylenir :
sürekli var olsun, Allah yerini doldursun!
s’il vous plaît
à toi (vous) l’honneur, la grâce
please (plur.)
reply for ‘kerem ke’ (litt.) may you be full
of grace
(litt) sois venu sur mes yeux, sois le bienvenu welcome
rentre bien, (litt.) en marchant sur mes yeux ; return safelly, (litt.) walking on my eyes;
bon retour
have a safe trip
sois le bienvenu
welcome
bon retour
return safely
bonne route, rentre bien
have a safe trip: get home safely
bon voyage, reviens-(nous) vite
bon voyage, have a safe trip, come back soon
prier, supplier
to beg
je t’en prie
I beg you, please
que Dieu te garde; soit heureux
may God protect you
votre serviteur
votre serviteur
je baise vos mains (formule de respect
dite envers une personne plus âgée)
je te(vous) baise les mains;
je vous embrasse les mains
je te baise (embrasse) les yeux (formule
d’affection dite par une personne plus âgée
à des jeunes personnes
formule d’affection dite par le beau-père à
sa bru ou par le père à sa fille mariée :
je t’embrasse la tête
je t’embrasse sur les joues
(litt.) que ta vie soit longue, longue vie
que Dieu te garde
formule de respect dite par des femmes
pour les hommes âgés et respectés :
je t’embrasse le bras
(pour une femme) baiser le bras d’un
religieux
je suis votre servante
je suis ton esclave; ta servante (formule de
respect dite par une femme pour un homme
âgé ou respecté)
dis-lui/leur mon bonjour, mes salutations
transmets mes salutations à ceux
qui demandent de mes nouvelles
que la mariée vous apporte bonheur
et prospérité
formule de voeux pour les nouveaux mariés :
que Dieu vous fasse vieillir ensemble
formule de voeux pour les nouveaux mariés :
que Dieu vous rende heureux ensemble
formule de félicitations dite lors d’une fête de
mariage: (litt.) que vos noces soient sacrées
ou qu’elles portent bonheur ;
bonne fête de mariage !
qu’elle soit belle et joyeuse votre fête de mariage
je te souhaite le même (événement heureux)
éternuer
sommeiller
beau rêve; rêve doux, agréable
fais des beaux rêves
après l’éternuement: à tes souhaits!
se dit à un(e) enfant qui éternue: longue vie,
vis plus de cent-ans !
pardonner, excuser
pardonne-moi
pardonnez-moi; excusez-moi
je vous demande pardon
ne pas tenir rigueur à qqn
ne m’en tiens pas rigueur
pardonnez mes manquements; excusez-moi
affranchis-moi (de ma dette de reconnaissance):
formule se dit lorsque des gens se quittent
pour un long voyage ou une longue séparation
(litt.) que votre fête soit bénie; bonne fête
bonne année à vous
puisses-tu voir de nombreuses fêtes (années)
puisses-tu être de mille fêtes encore
your servant
your servant
I kiss your hands (formula of respert to social
superior or elder)
I kiss your hands
I kiss your eyes (formula of affection to social
inferior or young person
I kiss your head (formula to daughter or
daughter in law)
I kiss your cheeks
may you live long!
God save you! or God preserve you
I kiss your arm (formula said by a woman
to an older man, to show respect)
(for woman) to kiss the arm of a man
of religion
I am your maidservant
I am your slave or your servant (formula
of a to woman to an old or respected man)
give my regards (to the folks at home)
convey my regards (to your family)
(may your bride) bring you happiness
may you grow old together
may God make you happy together
congratulations (on your marriage)
best wishes on your wedding
I wish the same (happy event) to you
to sneeze
to doze
pleasant dreams
have pleasant dreams
bless you (after a sneeze)
live to be a hundred (said to a sneezing child)
to forgive, to excuse
forgive me
forgive me; excuse me
I beg your pardon
not to hold s. th against s.o.
don't hold it against me
excuse me
"free me" (from my debt of gratitude)
formula used when people are about to be
separated for a long time
may your feast be blessed
happy new year
may you see many more (years)
my you have a thousand more holidays
(new / year / birthdays)
que cette fête soit devant ta porte aussi
may this festival be before your doors too
(se dit en réponse à des voeux de bonne fête) (reply to happy holiday wishes)
je n’oublierai pas le bien que tu m’as fait
I won't forget the good you have done to me
merci (que ta maison soit prospère)
thank you (may your house be prosperous)
remerciement vaut mieux que salaire
thanks are better than pay
que ta maison soit prospère; je te remercie
I thank you; may your house be prosperous
je te suis reconnaissant; merci, je te suis obligé I am grateful to you, obliged to you
susceptible
easily offended, sensitive
se dit à la personne qui a préparé le repas :
formula to s.o who has prespared a meal:
(bonne santé à tes mains! que tes mains
may your hands be green to healthy
soient saines et vertes !)
formule utilisée lorsqu’on est invité à table
formula when invited to eat but don't want
et qu’on ne veut pas manger ou après avoir
to: may God give you abundance
mangé : (litt.) que Dieu vous en donne ou
que vous en ayez en abondance !
se dit à qqn qui vient de manger ou boire :
to a guest: may this do you good
que cela te profite; que cela te fasse du bien!
formules dites par le convive après avoir
by guests after a meal: may you always have
mangé: que vous en ayez (de la nourriture)
some (food) — we have reduced it, may
toujours! nous l’avons diminué,
God replenish it
que Dieu le complète
Îdyomên kurdî
(V)
kurdî
devê wî an zimanê wî li ber nagere
devê yekî Òêrîn kirin
devê wî ji Òîr Òewitî pif dike dew,
devê wî Òewitî (ye)
devê wî tije kirin
tirkî
aÒÈrÈ saygÈ ya da sevgiden dolayÈ
kÈramamak, dili varmamak
gönlünü hoÒ etmek; afizÈna bal çalmak
afizÈ süttten yanmÈÒ, yofiurdu üfleyerek
yiyor
devê xwe kir/xist birîna xwe
devê xwe venekirin; devê xwe miçandin
dev ji hev çûyîn
1) rüÒvetle doyurmak; 2) bir çok
kurÒunla öldürmek
sineye çekmek
afizÈnÈ açmamak; hiç birÒey söylememek
afizÈ açÈk kalmak
dewla dorê : kerê dorê
herkesin kullandÈfiÈ, iÒini yaptÈrdÈfiÈ kiÒi
dilê xwe jê re vekirin
dînikê bidîndoq : nedîtek, nedîtok
dîwar bi guh in
dîwar hilweÒiya, toz hilkiÒa, dîwar ket û toz
hilat; dîwar ket û toz qîlor bû : bû û çû
dîwaro ji te re dibêjim, bûkê tu fahm bike ;
dîwaro ji te re dibêjim lê bûkê ji te re davêjim
içini dökmek; yürefiini açmak
görmedik, görmemiÒ
yerin kullaklarÈ var
oldu bitti
di ber lingan (nigan) de çûyîn
di bin de namîne : ji heqê xwe tê der
di curnê gund de rîtin; di kaniya gund
de rêtin
di çavê xwe re kirin
di girtinikê de lêxistin; poz Òkênandin;
di pozê de lê dan
di guhê gê de bûyîn, di guhê gê de razan
di
di
di
di
kû re zirav e (bû), bira di wir re biqete;
kû re diÒkê bila biÒkê
mal(ê) de mayin
nav tiliyan re avêtin
di ser guhê xwe de avêtin
dibêjin stewr e, dibêje bidoÒe: dibêjin nêr e,
dibêje bidoÒe
dil
dil
dil
dil
dil
hiÒtin/ Òikandin
jê mayin
giran bûyîn
lê rûniÒtin
lê rûneniÒtin
dil lê xistin: dil lê dan
niqutîn dil, ketin dil
dil bi pirç e; dilreÒ e
dilê wî lê venabe
kÈzÈm sana söylüyorum, gelinim sen anla (litt.) je le dis au mur afin que la mariée
le comprenne; faire comprendre
à qn par allusions
1) ayak altÈnda kalmak; 2) arada gitmek 1) être écrasé par les grands;
2) être dépensé en pure perte
altÈnda kalmÈyor
il se défend; il répond aux propos des
autres ; il ne reste pas redevable
içine etmek
(litt.) chier dans la fontaine du village;
faire qch de scandaleux pour se faire
remarquer
gözüne kestirmek
1) convoiter qch ou qn;
2) se sentir capable de faire face à qn
burnunu sürtmek
humilier qn
dünyadan bihaber olmak
nerden inceyse ordan kopsun;
ne olacaksa olsun
(kÈz için) evde kalmak
zapt edememek; ipin ucunu kaçÈrmak
önleyememek
ihmal etmek; ciddiye almamak
laf anlamÈyor; mümkün olmayanÈ istiyor
kalbini kÈrmak
alÈnmak
gücenmek
içine sinmek; güvenmek
güvenmemek; içine sindirmemek,
kuÒkulu olmak
kalbi çarpmak
içine dofimak
duygusuz, merhametsiz, hesaplÈ
eski güveni tesis edemiyor
dil pê Òewitîn/sotin
dilê xwe lê rihet kirin ;
dilê xwe tê de rihet kirin
dinya li ser serê wî gerand ;
felek li serê wî gerand
diran di qirikê de
diran lê qiriçandin ;
diran lê çirikandin sîqilandin
diranê yekî bi cewrî rakirin
birine acÈmak, üzülmek
gönlünce tatmin olmak ;
isteklerini yerine getirmek
dünyayÈ baÒÈna yÈktÈ; felefiini ÒaÒÈrdÈ
dixan bi erdê xistin
tozu dumana katmak,
ortalÈfiÈ karÈÒtÈrmak
uzun süren fitne, fesat
dixana kayê : fitneya domdar
fransizî
il se retient de dire qch de déplaisant
à qn par respect ou par amour
faire plaisir à qn
(litt.) sa bouche ayant été brûlée par du lait
(bouillant) il souffle sur le petit-lait avant
de le boire; chat échaudé craint l’eau froide
1) combler qn de pots de vin; acheter
son silence; 2) cribler de balles
se résigner ; souffrir en silence
ne souffler (ou piper) mot ; rester coi
rester bouche bée
(d’admiration, d’étonnement)
personne dont tout le monde se sert
pour ses affaires
se confier à qn
parvenu
les murs ont des oreilles
ce qui est fait est fait
kinci, hesaplÈ, hain
diÒ bilemek
küçükken gözünü korkutmak
di xwe re nedîtin
diz xwediyê malê girt
dizên neqebekê; seyên neqebekê,
kûçikên kormekê
dizê Xwedê
üÒenmek
hÈrsÈz ev sahibini bastÈrdÈ
aynÈ yolun yolcusu
dobelan : dobelan bê reh e,
gula wî tuneye bi baranê re çêdibe
dobelan e, ji erdê derketiye !
domalan
buldufiuyla yetinmeyen
doÒaniyek da û ukekî xwe vê re rêkir
yerden biten domalan gibi köksüz,
kimsesiz
astarÈ yüzünden pahallÈ iÒ yaptÈrmak
doxînsist
dûjîn bûyîn
uçkuruna gevÒek olan,
bitlenmek
Amadekar : Hemîd KILIÇASLAN
Mistefa AYDOflAN
îngilîzî
he holds back from telling s.o sth. out of
respect or affection
to please s.o.
once bitten, twice shy
1) to buy s.o's. silence with a bribe;
2) to riddle s.o. with bullets
to put up with ; to resign one self to
not to say a word, to keep mum
to gape ; to be gaping in wonder /in
astonishment/ in stupefaction
person every one uses
to confide in
upstart
the walls have ears
what’s done is done
to express oneself by allusions
1) to be crushed by the great;
2) to be used (exploited) uselessly
to retort to another’s statement; not to
remain under any obligation
shit stirring to draw attention
1) to covet sth or s.o.;
2) to feel one's self able to face up to s.o.
to make s.o. eat humble pie
(litt.) être dans l’oreille du boeuf ;
être dans l’ignorance du monde;
ne pas être au courant des nouvelles.
advienne que pourra!
to be unaware of the world;
not to be up to date
(litt.) rester à la maison: rester vieille fille
perdre le contrôle
remain a spinster
to loose control
négliger; ne pas prendre au sérieux
(litt.) je lui dis : l’animal est un mâle, il
me dit de le traire; ne rien comprendre;
demander l’impossible
froisser, vexer
être froissé, vexé
se fâcher
consentir; acquiescer
ne pas avoir le coeur net, être suspicieux
ou réservé
battre (coeur); palpiter
pressentir, avoir un pressentiment
calculateur, sans coeur, insensible
il ne peut plus l’apprécier comme avant
to neglect: not to take seriously
(litt.) I told him it was a bull, he told me
to milk it; to be unable to undestand s.th,
to ask the impossible
to hurt, to upset
to be upset
to be heavy hearted
to consent, to acquiesce
to be doubtful, or reserved
il fait crouler le monde sur sa tête ;
il lui a infligé une punition terrible
sournois; traître, calculateur
montrer les dents
he brought the world down on his head
come what may!
to beat (heart); to flutter
to have a premonition
cold hearted, calculating
he cannot forgive and forget, he cannot
appreciate s.o. like before
avoir de la peine, du chagrin pour qn
to be sorry for s.o.
assouvir ses désirs ; réaliser ses souhaits to assuage
sly, treacherous, calculating
bare one's teeth
(litt.) arracher ses dents alors qu’il était un
chiot : intimider qn dès son plus jeune âge
mettre sens dessus dessous :
semer la pagaille
(litt.) fumée de paille :
discorde ou querelle interminable
avoir la flemme
le voleur habile fait arrêter le propriétaire
du même acabit
crush s.o.'s spirit from childhood
non satisfait de ce qu’il a ou de ce
qu’il gagne
truffe
not satisfied with what he has (or earns)
turn topsy tuvy, upside down
keep up a vendetta
to be too lazy to do s.th
the clever robber gets the owner arrested
of the same type, birds of a feather
truffle
il est seul, sans racine ni soutien comme he is all alone, without a friend in the
une truffe
world
faire une mauvaise affaire ;
make a bad bargain
perdre au change
volage, libertin(e)
libertine
être couvert de poux
to be lousy; to have lice, to be louse-infested
Devoka Qerejdaxê
(VIII)
Amadekar : Mahmûd LEWENDÎ
kurdî
pudî : pidî, pidû
pûyîn
qafik
qir û qaf : kax
qafqor: qaÒik, qaçil, qaÒilk, qaÒûlk, qalik, tîvil
qaÒ kirin : qeÒartin, qeÒûr kirin, spî kirin
qamir : birdî : zilê nav tije û bê girêk
qamqulî : xwaro maro, çelexarî
qarîn
qartik
mird : mirdik, kenik
qax
qazik : elbik
qelênek : qelatik, qelînek
qels: qelîÒtek, kelîÒtek
qemitîn, qemiyan, qumirîn, qemrîn
qereqûçk : qilîçk, qilîçek, qilîcan
qerf û qûçik
tu qerf û qûçikê xwe bi min dikî
qerimîn
tevizîn : tezink girtin
qerisîn
qertanoz
qertîÒ
qertîÒ girtin
qeÒab : mehes, qeÒaw
qeÒab kirin : mehes kirin
qetoberk, qetobeto : ben, werîs gava ku
ji hev dikevin
qeyntirme
qiçik : qeçik, pitik, bebik
cîq: reÒêle, reÒçêle
qijik
qijilandin : kelandina rûn, qijirandin
di rûnê xwe de qijilîn (qijirîn)
tirkî
diÒ eti
haÒlanmÈÒ Òeyleri avuca alÈp sÈkmak,
sÈkÈn yapmak
çömlek parçasÈ
çanak çömlek parçasÈ
kabuk
kabufiunu soymak
hasÈr sazÈ
çarpuk çurpuk
feryat etmek
kurumuÒ yara kabufiu
saç kepefii
kurutularak kÈÒa saklanan patlÈcan,
domates, sebzeler, vb
küçük tahta kova
kavrulmuÒ nohut, bufiday vb.
fransizî
gencive
écraser un légume cuit, du pain,
en faire des boulettes
morceau d’une poterie, tesson
morceau d’une poterie, tesson
écorce, peau d’un fruit ou d’un légume
peler, éplucher
jonc, scirpe
tordu, difforme
pousser un cri de douleur ou de détresse
croûte d’une plaie
pellicules
tomate, aubergine, légumes séchés
pour l’hiver
petit seau en bois
blé, poix-chiche etc. grillés et
consommés comme amuse-gueule
yarÈk
fente, crevasse, fissure
ateÒe tutulan yada yaklaÒtÈran dokuma se déformer et jaunir après exposition
maddesinin sararÈp büzüÒmesi
excessive à une source de chaleur
(pour un tissu, un vêtement)
serçe parmafiÈ
auriculaire, petit doigt
alay, dalga
moquerie
benimle alay ediyorsun
tu te moques de moi
yorgunluk hareketsizlik yada
s’engourdir (de froid, de fatigue ou
sofiuktan uyuÒmak
d’immobilisme)
kan dolaÒÈmÈ yetersizlifiinden uyuÒmak avoir des fourmis
crack, crevice, fissure
to be singed (deformed and discolored by
heat) (of cloth/fabric)
little finger, pinkie
mockery
you’re making fun of me
to go numb, to become numb (with cold or
fatigue
to have pins and needles (in one’s legs),
one's legs have gone asleep
to freeze
old age
donmak
geler
aÒÈrÈ kartlaÒmÈÒ olan hayvan veya insan vieillerie, (personne ou bête), vieille peau,
très âgée
kabuk, pul
écaille
kabuk bafilamak, pul bafilamak,
être couvert d’écailles
pul pul olmak
kaÒafiÈ
étrille
kaÒafiÈlamak
étriller
lime lime olmuÒ ip yada urgan
corde usée, dont les brins se défont
currycomb
to curry
frayed rope
kantara, köprü, bina vb. kemeri
bebek
kar kuÒu
karga; kimi yörelerde de saksafian
yafiÈ kÈzartmak
kendi yafiÈnda kÈzarmak
curve (architecture), arched (building)
baby
snow-bunting
crow; in some areas magpie
to sizzle (butter, oil)
to be on hot bricks
qij qij : qijiqîn
qilêrî : qirêjî
qilêrî kirin
qilop : qop, qot ; tiliya qop ; destê qop
kÈzaran yafiÈn çÈkardÈfiÈ ses
kirli, pasaklÈ
kirletmek
kesik kol, el ya da parmak
kût
qoto : leng
kulek
kulekî bûn : licimîn, lingirîn, kulîn
binmilk
qilopanî, qilope, qilopinçk
xwe qilopanî kirin: qilopinçk vedan
qilopilo : kilopilo
qilopilo kirin
qilûz : milik : qiloz, kubik, qopik, qor, xûr
qilûz bûn : xûz bûn
xwe qilûz kirin : xwe xûz kirin
qerax, qirax, kêlek rex
qirniyewî : pirniyewî, mirnawî, nirênewk
gamboxe : gembole, boxeyê pisîk
ayafiÈndan sakat
topal
aksayan
aksamak
omuz definefiî
takla
takla atmak
dalavere, hile
dalavere çevirmek
kambur
kamburlaÒmak, efiilmek
kamburvari efiilmek
kÈyÈ, kenar
çiftleÒme zamanÈndaki kedi
1) damÈzlÈk kedi, 2) azgÈn erkek
qirpandin
pisîka qirniyewî, pirniyewî, mirnawî
bola kitikan
qirqilîn : qilqilîn
qiseçort : peyvçors
qise kirin : axaftin, peyivîn, Òitexîlîn
qîçik
gevez
qîq : kesê zirav û stûdirêj
qitqitî kirin
qoçandin
ingilîzî
gums
to press or crush (cooked vegetables) in
the palm of one’s hand to eat them
fragment of pottery, shard
fragment of pottery, shard
skin (of a fruit), shell, outer covering of anything
to peel
reed, bullrush
crooked, deformed
to cry out (in distress or pain)
scab (of a wound)
dandruff
dried vegetables (tomatoes, eggplant, etc.)
stored for winter use
small wooden bucket
roasted chick peas, etc. eaten as a snack
çatÈrdatmak
çiftleÒme zamanÈndaki kedi
kedilerin çiftleÒme zamanÈ
kaynamak, yerinde duramamak,
sözleri kaba ve kÈrÈcÈ (kimse)
konuÒmak
turuncu (renk)
bordo (renk)
ince ve uzunboylu
paramparça etmek, hurdahaÒ etmek
yeni dofimuÒ, kuzu ve ofilafiÈn insan
eliyle emzirilmesi
xwe qoçî ser hev kirin
hastalÈk yada halsizlikten büzülmek
qolinc
kürek kemikleri arasÈndaki kaslar
ve bundan dofian sancÈ
qotik : boçik, doçik, seroke, binik, quncik izmarit
qurp : kurt, qup
kuluçka
qurp ketin; kurk ketin; bi qup ketin
kuluçkaya yatmak
qupik : mirîÒka qupê
kuluçka tavuk
qurûtî avê bûyîn: qurî avê bûyîn, quruyî
yere efiilip ellerini kullanmaksÈzÈn
(qurusî) avê bûyîn
afiÈzla su içmek
cintre (en architecture)
bébé
bruant des neiges
corbeau; dans certaines régions pie
faire bouillir le beurre, l’huile
(litt.) cuire dans du beurre bouillant :
ne pas tenir en place; s’agiter sans cesse
bruit produit par l’huile bouillante
sale, crasseux, malpropre
salir, souiller
bras, main ou doigt coupé ou handicapé,
handicapé (de membres supérieurs)
handicapé de membres inférieurs
boiteux
qui boite, boiteux
boiter
béquille
culbute, cabriole
faire une culbute
escroquerie, fraude, filouterie
escroquer, frauder, intriguer
bosse
devenir bossu; se courber
se recourber, se recroqueviller
bord, côté
(chat) en chaleur
1) chat étalon; 2) mâle en rut,
qui a le démon de midi
craquer
chat en chaleur
période d’accouplement des chats
bouillir d’impatience; être très agité
grossier, brutal, abrupt
parler
(couleur) orange
bordeaux, grenat
qui est grand(e) de taille et a un cou long
briser en morceaux (bois, os)
faire boire, allaiter un agneau
scale (on skin)
to be covered with scales
sound of sizzling oil
dirty, filthy
to dirty, to make dirty, to soil
missing a hand, arm, or finger
crippled (in arms or hands)
crippled, (in the legs)
lame, crippled
lame
to limp
crutch
summersalt
to turn a summersalt
swindling, fraud, swindle, trickery, cheating
to swindle (cheat); to plot, to intrigue
hump, hunch-back
to be(come) hunchbacked/ humpbacked
to stoop, bend down
side, bank, edge
(cat) on heat
1) stud (of cats), 2) horny male
to split, to crack (noise)
cat on heat
rutting season for cats
to be impatient, agitated
rude, brutal, abrupt, coarse
speak, talk
orange (colour)
dark red, burgundy red,
tall and long-necked
to smash to pieces/ smithereens (wood, bones)
to nurse, give milk to a newborn lamb
se recroqueviller
muscles situés entre les omoplates
to be doubled over in pain
muscles between the shoulder blades
mégot
couveuse
couver
poule couveuse
boire de l’eau d’une source directement
par la bouche sans se servir de ses mains
ou d’un récipient
cigarette butt
brooding hen
to sit on eggs, hatch (of hen)
hatching hen
to drink water from a spring by lying on
the ground and putting one’s lips to the
water (without using hands)
qurût ! qurusî !
hayvanlarÈ sulatmak için çÈkarÈlan ses
racanî yekî bûyîn : bela xwe di yekî dan
birine belasÈnÈ sürmek; birinin üzerine
gitmek
kendine hakim olmak; kendini tutmak
dayanmak, tahamül etmek
tahamülü kiÒi
bir Òeyin aÒÈrÈ yanÈp kömür-olmasÈ
1) birini vurmaya kalkÈÒmak;
2) bir iÒe kalkÈÒmak, yeltenmek
xwe ragirtin
xweragir : kesê bi tehemul
rejik : rijik, rejî, rejû (goÒt Òewitî bû rejik)
xwe lê rakiÒandin
rejî : rejû
rejiya daran
rejiya axê
qîjot : qijît
rentele, remtele
repandin
req û rût : riqîrût
maleke req û rût
rêj kirin : rêç kirin
rijî, rij : bê rûn
çivir, çevir : têrrûn
birinca rijî
penêrê çivir
rino : Òeyê darînî yê tevnan
rîko, rîtek
rîsî, rêsî
kömür
odun kömürü
maden kömürü
yanÈk, aÒÈrÈ yanmÈÒ
kafadan kontak, kavgacÈ
geliÒiÒigüzel dövmek
bomboÒ
bomboÒ bir ev
kazÈyarak temizlemek, süpürmek
yafisÈz, yavan
yafilÈ, çok yafilÈ
yavan pilav
yafilÈ peynir
afiaçtan dokuma tarafiÈ
altÈnÈ pisleten
kurutularak burulan kÈÒlÈk ot, burma
xorim, n.f.
kwînêr, kînêr, kunêr
kul
kul bûn
kewandin
pirzik : pizrik, pizik, pizirik
riÒ
ot balyasÈ
kan çÈbanÈ
1) yara, iltihap; 2) elem, dert
iltihap bafilamak
yarayÈ yakmak
çÈban
cilt ülseri
rîsî : rist, gilwaz
meÒlûr : Òaran, benî, kome, orcix,
sincix
gewlaz
xilxal : xirxal
Òikinandin
porê xwe Òikinandin
kuru yiyecek dizisi, et yada sebzelerin
ipe dizilerek kurutulup kÈÒa saklanmasÈ
cevizli, bademli sucuk
kurutulmuÒ çiçek, sofian,
sarÈmsak vb dizisi
ipe geçirelerek kurutulan ceviz dizisi
taramak
saçÈnÈ taramak
interjection utilisée pour inciter les bêtes interjection for urging animals to drink
à boire
chercher querelle à quelqu’un ;
to pick a fight with s.o.
s’en prendre à quelqu’un
se maîtriser ; se retenir ; résister
to control o.s., hold back, resist : be patient
personne patiente, patient
carbonisé, calciné
1) se ruer à l’assaut de quelqu’un ;
se dresser pour battre quelqu’un;
2) tenter d’entreprendre qqch
charbon
charbon de bois
charbon de terre, houille
brûlé
voyou, bagarreur, cinglé
rouer de coups
complètement vide, dénudé
une maison complètement vide
curer
(plat) sans beurre, sans matière grasse
(plat) très gras
riz cuit sans beurre
fromage riche en matière grasse
peigne en bois du métier à tisser
merdeux
botte de foin tressée et séchée pour
le fourrage du bétail en hiver
meule de foin
abcès, furoncle
1) plaie, infection; 2) souffrance
s’infecter
cautériser
furoncle, pustule, bouton
ulcère de peau
patient, (unhurried)
burned to a crisp; charred
1) to lash out a t s.o., attempt to have at s.o.
attempt to beat s.o. up; 2) to strive to do
sth. beyond one’s power or means
coal
charcoal
coal
burnt
hooligan, thug, crazy
to beat s.o. up
quite empty, bare as a bone
a completely empty house,
to clean out
dry plain food (without fat or butter)
very greasy, oily (food)
plain rice (without fat)
full fat cheese
weaver's wooden comb
shitty (one who shits in his pants)
bunches/bales of dried grass/hay
used for animal fodder
bale (bundle) of hay
boil, abcess
1) wound, infection; 2) suffering, pain
to be infected
to cauterize
pustule, pimple, boil
skin ulcer
collier de viande ou de légumes enfilés
et séchés pour l’hiver
friandise faite en trempant dans la bouillie
du raisiné un collier de cerneaux enfilés
guirlande de fleurs, d’ail, etc.
strings of dried food stored
for winter consumption
confection of nuts strung and dipped
in boiled grapes juice
garland of flowers, string of onions, garlic, etc.
collier de noix enfilées et séchées
peigner
peigner ses cheveux
string of dried nuts
to comb
to comb one's hair
Ferhengoka Hawarê
Amadekar : Zinar SORAN
kurdî
evraz, hevraz
serevraz, serhevraz
niÒûv, niÒîv
serniÒûv, serniÒîv
hilketin
daketin
hilkiÒandin
berJor
berjêr
kaÒ
serberjor
serberjêr
sênc, sinc, sincik
ziving
gulîçek, guliçek, kulîçek
tirkî
yokuÒ, rampa
yokuÒ yukarÈ
ini‡
aÒafiÈ
çÈkmak
inmek
çÈkarmak, yükseltmek
yukarÈ
aÒafiÈ
1) yokuÒ, yamaç, 2) dik yokuÒ ya da iniÒ
yukarÈ dofiru
aÒafiÈ dofiru
ifide
meskun mafiara
çadÈr sütunlarÈnÈn tepesine yerleÒtirilen dört
deliklerinden urgan geçirilip çadÈrÈ tesbit
etmeye yarayan tahta parçasÈ
perispan
vehesîn : bîhn vedan
vehesîn, vehesan
rojên vehesînê
por kirin
ferwar
rikeh : qefes
vîziqîn, vîzikîn, pijiqîn, pijikîn
viz, vizik
vizik, zîrok, teqal
daylan, dalyan, talyan
kelebest, berbest,
berebest : lêva çem a golan
xwîsî, xûzî, qir, qirav[î]
xwîsî ketin
xwîsîgirtî, xûzîgirtî, qirgirtî
dinbaÒk : mêÒevank, mêÒîldan
çadÈr yamasÈ
dinlenmek
dinlenme, istirahat
dinlenme günleri
dökmek, yÈfimak
hüküm, emir
kafes
fÈÒkÈrmak
fÈÒkÈrma
topaç
dalyan (Italyan’dan türemiÒ)
sahildeki taÒlÈk alan
Èrmak ya da göl kenarÈ
kÈrafiÈ
kÈrafiÈ düÒmek
kÈrafiÈ tutmuÒ, krafiÈlÈ
arÈ kovanlarÈnÈn konuldufiu kulübe
fransizî
montée, pente ascendante, rampe
ascendant, montant
descente, pente descendante
descendant
monter, v.i.
descendre
monter, v.t.
vers le haut
vers le bas, descendant
1) pente ascendante; 2) pente raide
en montant, montant
en descendant, en descente, descendant
laurier-rose
grotte servant d’habitation
pièce de bois comportant quatre orifices
placés au sommet du piquet d’une tente ;
les cordes passant par les orifices permettent
de fixer la tente.
pièce de raccommodage de la toile d’une tente
se reposer
repos
jours de repos
verser, jeter
ordre, décret, firman
cage
jaillir
jaillissement
toupie
bien bâti(e), qui a de belles formes
plage de galets
bord de rivière ou de lac
givre, gelée blanche
givrer, être couvert de givre
givré, couvert de givre
cabane ou hutte abritant des ruches
ingilîzî
ascent, upward slope
uphill
descent, downward slope
downhill
to go up
to come down, to descend
to climb
up, upwards
down, downwards
1) upward slope of hill; steep slope
upward
downward
oleander
cave used for dwelling
a piece of wood with four holes in it,
placed at the top of a tentpole; the ropes
passing through the holes serve to steady
the tent
patch on a tent
to rest
rest
rest days
to pour, to throw
order, decree, firman
cage
to jet, to gush out
gushing out
top (spinning top)
well built, husky, hefty
pebbly bank or pebbly beach
lake or river bank
(hoar) frost
to frost over
rimy, covered with hoarfrost, frost-covered
beehive
(Qediya)
Hin ÒaÒiyên rêzimanî
Amadekar : Michael L. CHYET
Mezintirîn pirsgirêk ev e : wergêrandinên rastewxo ji zimanekî biyanî - nemaze ji
tirkî :
1) Türkçe de, bir konunun üzerinde durulur, ama Kürtçe de öyle defiil :
• “Di van çavkanîyan de, ji der çûyîna wê ya Konstantinopolê, li ser qehremanîya
wê jî tê sekinîn”.
-
Bi zimanê kurdî, lêkerên derbaznebûyî (întransîtîf) qet nabine tebatî (pasîf).
Divêt ku mirov bêje : “Di van çavkanîyan de, ji der çûyîna wê ya
Konstantînopolê, li ser qehremanîya wê jî disekinin”.
• “Bi qasî ku ji berhemê tê têgihiÒtin, serpêhatî û bûyerên berhemê li ‘Bakurê
Sûriyê’ derbas dibin... Ji bo ku berhem bi zehf alî bê têgihiÒtin, divê mirov hinekî
li ser struktur (avahî) û uslûba ku di prosesa hûnandina berhemê de hatiye bi kar
anîn, raweste... Bi qasî ku ji metnê çîrokê tê têgihiÒtin, amanca nivîskarî ew e ku
bi alîkariya vê çîrokê jiyana civata ‘Bakura Sûriyê’ ya ser û bînî hevkirî bi pirr
alî...”
-
Lêkera têgihiÒtin jî lêkereke derbaznebûyî (întransîtîf) ye — bi gotineke din, ev
lêkera hanê nabe pasîf (tebatî) — li ser hindê ra ku bi tirkî “anlaÒÈldÈfiÈ gibi”
çêdibe. Lê belê, sînonîmek heye ku derbazbûyî (transîtîf) ye: fêm kirin. Mirov
dikare bêje “Bi qasî ku ji berhemê tê fêm kirin” — lê belê, eger em lêkera
têgihiÒtin bi kar bînin, divêt ku em wisa bêjin : “Bi qasî ku em ji berhemê
têdigihin...” yan jî “Bi qasî ku mirov/meriv ji berhemê têdigihe...”
2) Türkçe de, bu - Òu - o hallere göre defiiÒmiyor: bu ev - bu evi - bu evler -bu
evlerin, amma Kürtçe de öyle defiil — ev û ew têne tewandin, hem li gora
zayendê û hem jî li gora hejmarê (yekejmar / pirejmar) :
• “Cardin her wî ew gotara mezin a bi navê ‘Kardux û Welatê Karduxan’ belav
kirîye ku bi dirêjî cî daye ew gotarên ku Ksenefon ên di sala... di derheqê
Karduxan de nivîsandiye” — ya rast wisa ye : “... bi dirêjî cî daye wan gotarên
ku...”
-
“ji bilî ev tiÒtên ku me behsa wan kirin...” — ya rast wisa ye : “Ji bilî wan tiÒtên
ku...”
• “Herweha, tevî ev serfirazî û xweÒiyên nû ez dîsan vegerim welatê xwe.” — ya
rast wisa ye : “tevi van serfirazî û xweÒiyên nû” (MUm, 12)
3) Bi kurmancî, dema borî ya lêkerên derbazbûyî (transîtîf) divêt li gora sîstema
ergatîf bête saz kirin :
Ez te dibînim li dema niho dibe Min tu dîtî di dema borî
(*Min te dît li hin deveran tête gotin, lê bo zimanê nivîskî yê standart cihê qebûl
kirinê nîne).
Li bin tesîr û bandora zimanên biyanî, Kurmancî ji e’sla xwe dûr dikeve. Binihêrin:
Margreet Dorleijn. The Decay of Ergativity in Kurmanci : Language Internal or Contact
Induced ? (Tilburg : Tilburg University Press, 1996), 183 p.
Mînakên xelet bikaranîna ergatîf :
a) “Rojên ku tên bibîranîn an jî pîrozkirin ew in ku ... rûpelek di deftera dîrokê de
veqetandine ji xwe re” — ya rast ev e : rûpelek veqetand
Çend peyvên kêmnas
ji milê Hekariya
Amadekar : Michael CHYET
kurdî
biyanî
xuyanî
ew ne biyanî ye,
xuyanî ye
tirkî
yabancÈ
yakÈn akraba
yabancÈ defiil,
ailedendir, akrabadÈr
fransizî
étranger
proche parent
il n’est pas étranger,
il est de la famille
lêzim : merivê dûr
xizim : xinamî
uzak akraba
eÒ yakÈnlarÈ, hÈsÈm
parent éloigné
parent par alliance
sexbêrî
güz kulak olma
surveillance
sexbêrî kirin
göz kulak olmak
sexbêr
göz kulak olan
perixandin
avneh : ewle
veiller, surveiller ;
prendre soin de
qui veille à, qui
prend soin de
caresser, masser
sûr de lui
ovmak, okÒamak
kendine güvenen,
kendinden emin
emin
sûr de lui
alÈÒmak, yakÈnlaÒmak se familiariser,
devenir familier
yüzünden
à cause de
avnehî: ewlehî
lê bisteh bûn
pîxameta : ji ber, di
pîxameta yekî de :
ji ber yekî
piÒtrastî
behbîr
behbîrî kirin
îngilîzî
foreigner
close relative
he's not a stranger
he's one of the
family
remote relative
relation by
marriage
supervision,
taking care
to take care of
who takes care of
to caress
self confident
self confident
to familiarize ;
to become familier
because of
b) “Dewletê heta niha tu rê nemane ku neceribandiye ji bo vemirandina têkoÒîna
gelê Kurd” — ya rast ev e : rê (ku pirejmar e — nemane) neceribandîne.
c) “Te vî zimanî ji ku derê anî?” — ya rast ev e : Te ev ziman ji ku derê anî? Di dema
niho de emê wisa bêjin : “Tu vî zimanî ji ku derê tînî?”, lê di dema borî de, tu
dibe te, û her wisa vî zimanî dibe ev ziman.
d) “Yekemîn kovara kurdî... hersê rûpelên hejmarên xwe yên yekemîn bi wêneyên
navdarên kurd xemilandiye” — ya rast ev e : hersê rûpelên hejmarên xwe yên
yekemîn... xemilandîne.
e) “Jinên van malbatên xizan û belengaz li bajarê (...) gelekî perîÒanî kiÒandine” —
ya rast ev e : jinên van malbatên xizan... perîÒanî kiÒandiye.
Di hemî van mînakan da, divêt ku lêkera derbazbûyî (transitif) bi awayekî rêzimanî
(grammatikal) digel objekta rastewxo (direct object - nesne) rêk bikeve -nek digel
subjekt (özne).
Tewandina nav û cihnavan (pronovan) bi ergatîfê ve girêdayî ye.
Òekil A
Òekil B
cihnav
ez
tu
ew (nêr - yekejmar)
em
hûn
ew (pirrejmar)
min
te
wî
me
(he) we - hingo
wan
nav
(nêr - yekejmar)
Òivan
gundî
dev
Òivên (Òivanî)
gundî (gundîyî)
dêv (devî)
(pirrejmar)
Òivan
gundî
dev
Òivanan
gundîyan
devan
(mê - yekjmar)
jin
kitêb
pencere
jinê
kitêbê
pencerê (pencereyê)
(pirrejmar)
jin
kitêb
pencere
jinan
kitêban
pencer(ey)an
Termên komputerê
Amadekar : Bahrûz …UCCAI
kurdî
bîr
dîsket
karta grafîkê
karta sereke
miÒk
karta deng
tirkî
hafÈza, bellek
disket
grafik kartÈ
esas kart
fare
ses kartÈ
fransizî
mémoire
disquette
carte graphique
carte mère
souris
carte son
Nûyitî :
Kurmancî
hejmarên 1 - 20
tevî ferhengoka wan a
kurdî-tirkî-fransizî-îngilîzî û
endeksên tirkî, fransizî û îngilizî.
440 rûpel.
K URMANC î
MAGAZINE LINGUISTIQUE KURDE
© INSTITUT KURDE DE PARIS
güven
confiance
confidence
umursamaz
insouciant, indifférent carefree
umursamazlÈk etmek se montrer indifférent, to be indifferent ;
ne pas prêter attention not to pay attention
ingilîzî
memory
diskette
graphic card
mother board
mouse
sound card
106, rue La Fayette, 75010 Paris - France
www.institutkurde.org
Directeur de la publication : ReÒo ZÎLAN
Réalisation : S. ILITCH & M. HASSAN