Nadia Benmouhoub_Tafunast Igu

Transcription

Nadia Benmouhoub_Tafunast Igu
Idlisen-nne$
Nadiya BENMUHUB
Tafunast
igujilen
Tamacahut
HCA 2007
Nadiya BENMUHUB
Tafunast
igujilen
Tamacahut
HCA 2007
Nadiya Benmuhub
TAZWART
K
kre$-d d llufan, êemmle$ ad sle$ lehdur n
yemma yeççuren d lmeâna, yal awal d tamsirt,
$as txuû teswaât acku lêif i$leb-it usirem. Ad d-nezzi nekk d
watmaten-iw, ad nerou melmi ara tekfu lec$al-is, akken ad
a$-d-tsiwel tamacahut. Nekni la nesteqsay : acu$er yexdem
akka, acu$er yemmut winna ; meééiyit ur nessin ara, nettat
d lferê-is mi ara $-twali nezha. Akken la ttim$ure$, cfi$ $ef
lehdur-is, am ass-a, udem-is amzun d aggur $as teôwa
lmerta.
- D acu-p Tamacahut ?
Tamacahut ! Tajaddit, tutlayt, d idles, ttnadi$ seg wasmi dcfi$, acku ur yettak êedd afus n tallelt i win ur nettwassen
ara. Yelha win ara yernun tamusni s ayen yeéra yakan, yelha
mi ara nissin idelsan ur nettwassen ara, tamusni ur tesâa
tilas, temmal abrid i tikli, yis-s i d-tettban tafat, tcuba deg
yiîij ulac ti$ilt ur yettawev, yettarra-d asirem d tezmert.
Tamacahut yis-s i d-nekker, d nettat i d a$erbaz-nne$ si
tsuta $er tayev am akken yeqqar wanzi « win yeb$an ad iéur
lemqam, ad yexdem lewqam, ad yezwir seg at wexxam ».
Tayemmat segmi ara yali wass ur tessin asteâfu alamma d
tameddit, mi ara s-d-zzin warraw-is, âeggu yellan ad iruê,
ad tebdu « macahu » ad ttmuqulen s imi-s d acu ara d-tini, ad
fehmen tamsirt akken iwata, ad têekku alamma i$leb-iten
naddam, ma d nettat, $as teâya, imi d tamezwarut ara yakin
u d taneggarut ara yeîsen s wannect-a i tedder tsekla
tamazi$t si tsuta $er tayev; wa d anzi, wa d asefru, ta d
tamacahut, ad neddem amedya $ef “Tfunast igujilen”, ad
naf acêal d lmeânat ad nefren gar-asent tlata :
- Tamezwarut « xdem lxir tettuv-t » lall n wexxam trebba
5
Tafunast igujilen
tafunast, texdem-as lxir d leêsan, acu kan, asmi s-tent-yu$
Rebbi i tmeîîut, lxir terra-t i warraw-is armi d asmi i d-yusa
wass-is ula d nettat temmut.
- Tis nat : “Rebbi yedda d igellil, lâabd yedda d bu udebbuz »
igujilen temmut yemma-tsen, teooa-ten-id d isin yid-sen,
ma d baba-tsen amzun ur yelli yettfaras zzhu akk d tmeîîut
nniven, ur yeéri ççan ne$ qqimen i laé, ur yeéri lsan ne$
qqimen i usemmiv, iâawed ddunit tis nat, arraw-is amzun ur
llin, u$alen amzun d ti$awsiwin gar ifassen n yambabatsen, argaz ur d- yeqqar awal.
- Tis tlata : « ur d-yexliq êedd yettu-t » yezzakan-d belli yella
Rebbi, ur tettu êedd seg wayen d-yexleq, mi d- yevra lmuêal
tetti ddunit, ye$li-d webruri d lehwa, ccetwa tâedda tilas,
imi ur yezmir êedd i tezmert n Sidi Rebbi, tban-d tefsut, iîij
yewwev ti$altin s lekmal, yal yiwen s nnûib-is, igujilen
msakit ff$en seg wexxam i d- tesker yemma-tsen s îîiq d
wurfan, ur érin anta tamurt ara ten-yeççen ur sâin lwali.
Imi d Rebbi yella, yekfa fell-asen lêif d umenîer, annect-a
yakk di tsekla-nne$ si tjidatin $er tyemmatin akken i dttnekkaren yergazen akk d tlawin, ur tesâiv win yeddren
weêd-s akka da$en i d-bennun yexxamen, ad ye$li wemdan
ad yekker. Rebbi ur itettu ayen i d-yexleq.
Yenna Dda Lmulud At Mâemmer « ooet timucuha n zik
i at zik » ala, ur yeb$i ad nettu iéuran-nne$, imi neéra-t yakan
yerwa laâtab, di teméi s tezmert n warraw-is i tgemmu
tutlayt, yeb$a-ya$ Dda Lmulud ad néer ayen i d-yettnulfun,
akken qqaren at zik « a wi ddan d wi t-yifen ad yettâanad ad tyawev » tamacahut yis-s nedder « ulac ass-a mebla ivelli » wa
yesnernay-as, wa yessen$as-as, acku tedder i lebda.
Tajmilt tameqqrant i lejdud-nne$, ooan-a$-d agerruj ur
nettfuku, ad netûerrif seg-s i lebda, win ixuûûen tamusni
$ur-s ad yedlu, imi d ayla-s. Asirem-iw d ameqqran mi ara
wali$ ilmeéyen pnadin, la d-ssekfalen ayen yuli u$ebbar.
Nadya Nat Lmuhub d yiwet seg tiggad-agi, tessekfel-d acêal
d tamacahut, acêal d inzi s teb$est ur yeshil ara $ef tleméit
di tmetti-nne$, acku ur terri avar $er deffir $ef wayen i wumi
6
Nadiya Benmuhub
tezmer $as xuûûen wallalen, ne$ ttawilat. Ur tufi tawwurt i dyeldin zdat-s, teqqar kan tab$est tella, iqâed ufud i tikli. Ad
ikeîîer Rebbi si tmital-im a Nadya, tanemmirt tameqqrant
seg wul zeddigen am aman.
Nanna Louher
7
Nadiya Benmuhub
Macahu !
Tamacahut-iw ad telhu, ad awen-tehwu, ad ti$zif
annect usaru.
Yiwwas deg wussan n Rebbi tella yiwet
tmeîîut tesâa sin warraw-is akk d tfunast, taqcict
tamenzut ma d gma-s d amecîuê. Assen yu$-astent Rebbi tyemmat-agi temmut. Ggujlen warrawis, argaz iâawed zzwao, acku tayambabat-nni ur
tâeîîel ara tesâa-d taqcict.
9
Tafunast igujilen
Igujilen msakit, teêqer-iten, terra-ten d
imeksawen n tfunast i d-teooa yemma-tsen, rwan
msakit tiden n wenyir acku tameîîut n baba-tsen ur
tettagad Rebbi, tesserwa-yasen lêif akk d laé.
Yambaba-tsen ur ten-teêmil ara la sen-tserreê si
tfejrit alamma d tameddit $er lexla $er tkessawt.
Acku Rebbi d lmuêal ad yeoo lxelq-is mebla nnûib
imi tafunast-nni, mi d-yewwev lweqt imekli ne$ n
tanalt ad tesrugmet ad ruêen ad îîven alamma
rwan. Acu kan abrid-agi la tettmuqul deg-sen Ayca.
10
Nadiya Benmuhub
Tamcumt-nni tewhem amek armi ur sen-tettak
lqut, udmawen-nsen zgan cebêen, yerna qebban.
Tenîeq $er yell-is :
- Ruê ddu deffir-sen $er lexla, ayen ççan eçç-it !
Tetbeâ-iten teqcict, la tettâawad tamu$li d acu ara
xedmen, armi d lweqt imekli, tesrugmet tfunast
ruêen igujilen ur tmaééagt-is di sin yid-sen îîven
armi rwan, nettat la tettraou nnuba-s.
11
Tafunast igujilen
Rwan igujilen, tqeddem teqcict akken ad teîîev,
tewwet-itt-id tfunast-nni s yiccew-is, tesmar-as-d
tiî-is, tekmes-itt-id di tfettust-is, tuzzel-d s axxam,
yemma-s yeffe$-itt laâqel la tettweêêid Rebbi amek
igujilen zzu$ren-d tafunast tamesbaîlit s axxam.
Tâawed-as ayen yevran i yemma-s.
Akken d-yekcem wergaz-is, tenîeq $ur-s :
12
Nadiya Benmuhub
- Tafunast i d-yesmaren tiî n Ayca yessefk ad tenz,
awi-tt $er ssuq ur êwaoe$ ad tt-wali$ deg wexxam.
Argaz ur nesâi awal deg wexxam-is, amek ara yekfu
awal gar medden, am akken ad yerr tawellit, yewwi
tafunast tame$bunt $er ssuq. Tecbeê maççi d kra,
win tt-id-iwalan ad tt-isawem, ad yenîeq lmelk seg
igenni :
- Tinna d tafunast igujilen ur tettnuzu, ur tettemsa.
13
Tafunast igujilen
Simi d tameddit yu$al-d s axxam, tenna-yas lalla :
- Ihi ay argaz, ma ur tezmirev ad tt-tessenzev, zlutt! Yewwi tafunast ad tt-yezlu akken ara yessiwev
ajenwi s amgerv-is ad yetti deg ufus-is, yu$al-d s
axxam, yufa-d tameîîut-is $ef tewwurt am lebla,
tenna-yas :
- Ma ur yeqbil wul-ik ad teffe$ seg wexxam, d nekk
ara yeff$en, amek a lâaoaba ara ûebre$, i wannecta, ad qeble$ tafunast i d-yesmaren tiî n Ayca,
Yessefk ad tenz. Yerra-yas-d wergaz :
- Ayen d-tenniv merra xedme$-t, awi-tt kemm $er
ssuq! Ur teb$iv ara ad tenz, u yerna $aven-k
warraw-ik, tura yexva-k cc$el. Tafejrit tezzu$er-itt
$er ssuq, akken ara temsewwaq ad yenîeq lmelk
seg igenni :
- Tinna d tafunast igujilen ur tettnuzu, ur tettemsa.
14
Nadiya Benmuhub
Tu$alev s yinna temsefham akk d yiwen ugezzar,
ruêen $er tqacuct n wedrar. Wwin tafunast $er
tqacuct i$ef msefhamen, ssegrarben-tt-id, truê
meskint d ticriêin bvan-tt gar-asen yal wa s umuris, tekkes-asen nnûib i
yigujilen. Baba-tsen
yessusem ur d-yenni kra.
15
Tafunast igujilen
Akken twala qqimen imi ur sâin ayla deg wexxam i
d-tessker yemma-tsen, kkren tafejrit uqqmen
ayemmus iceîîiven, tuki-d ula d nettat tetbeâ-iten
ur tewwurt yefkan $er lexla tessufe$-iten :
- £urwat ad tu$alem, ulac amkan-nwen $ur-i.
Refden msakit iman-nsen ur érin anta tamurt ara
ten-yeççen, tamurt tettak-iten i tayev armi d yiwet
tmurt feclen msakit.
16
Nadiya Benmuhub
Aqcic meskin yettâawan medden di lec$al-nsen ad
yawi cwiî n lqut, ma yella d weltma-s tuli $ef tezdayt
nnig tala, texdem kra n ttawil akken ad îûen di
laânaya n tala, imi yeqqar yenzi « Aman d laman ».
Assen tusa-d taklit si ûûraya ugellid i wakken
17
Tafunast igujilen
Assen tussad taklit si sraya ugellid i w-akken ad
tagem aman, twala wudem-is deg waman n tala,
taklit tu$al $er ûûraya ur tewwi aman, tekcem $ur
ugellid tenna-yas :
- Zi$ udem-iw d udem n lalla, nekk la ttagme$
lgerba, cuf n$el ! Agellid s tin n leâqel :
- Anwa i m-yennan belli udem-im d udem n lalla ?
- A sidi, ma ur tuminev ara, lêu-n ad twaliv s wallenik, ad teérev d acu-t akka i la d-qqare$.
Dduklen, mi wwven $er tala, tezzaken-as udem-is
deg waman, yerfed aqerruy-is s igenni, iwala
taqcict ûûifa tecba aggur, yewhem, yenna-yas :
- Ers-d d acu i la txeddmev dinna ?
Ur s-d-terri ula d awal akken yeârev, teggumma,
ssyinna yuqqem aberraê di taddart, yenna-yasen:
- Win ara tt-id issersen, ad yecrev ad ya$!
18
Nadiya Benmuhub
Tuzzel-d tem$art n taddart tenna-yas :
- D nekk ara tt-id-isersen, acku sâi$ ccerî.
- Nni$-am crev ta$ev.
- Ihi ccerî-iw; ççaret-iyi taxxamt-iw d is$aren, ad ttid-serse$.
Truêev rrif n tala tewwi-d tiqeclalin, d uceqquf n
wuskir, tessa$ times, terra udem azedgan d
akessar, ma d bu mulen-nni yu$al-d d asawen.
Taqcict meskint yeçça-tt wul-is, tenîeq-d :
- D win yeççuren d amulen i d-terriv d asawen,
anna$ a win i yi-tent-yuran.
- A yelli ur wala$ ara ûeggem-iyi-t di laânaya n
Rebbi.
Ters-d tûeggem-as-t, akken truê ad tu$al, yeîîef-itt
ugellid seg ufus-is, yenna-yas :
- Fell-am laman n Rebbi a yelli.
- Ruê di leânaya-k, eoo-iyi ad u$ale$ s amkan-iw.
- Nni$-am a yelli fell-am laman n Rebbi.
Akken armi d tikkelt tis tlata tumen-it, tâawed-as
taqsivt-is, akk d wayen tt-id-yessawven $er tezdayt
nnig tala.
19
Tafunast igujilen
- A yelli fell-am laman n Rebbi ar tiliv deg wexxamiw am yelli.
- Ihi a sidi sâi$ gma akken i nerwa lêif d lmerta, ilaq
di sin yid-ne$ ara neffe$ $er lisser.
- A yelli kemm ad tiliv d yelli, ma d gma-m ad yili am
mmi, yak ur nesâi ara taqcict, ma d mmi-tne$
yeêwao gma-s.
Yewwi-ten s axxam-is, ur ten-êsiben d iberraniyen.
Ama d netta ne$ d tameîîut-is êesben-ten am
warraw-nsen.
20
Nadiya Benmuhub
Ur êulfan i yiman-nsen am zun d lberrani, ççan,
swan, lssan, xtaren ula d tagella, ayen rwan di lêif
yeggra-yasen-d liser. Lêif n yambaba-tsen yekfa
ma yeb$a weênin êala ayen iâeddan ifat.
21
Tafunast igujilen
Assen mi tt-iwala baba-s ûûelîan temsefham akk d
mmi-s yenîeq $ur-s :
- Lemmer ufi$ a yelli ad tzewoem kemm d mmi.
Terra-yas-d s lferê :
- Lemmer maççi d lâib tili d nekk ara k-yessutren
annect-a, acu yiwet n temsalt, di laânaya n
lemêibba $ef Rebbi ma ur iyi-tessutrev di gma,
nekk ur ufi$ ara xtire$ deg-wen.
22
Nadiya Benmuhub
Gma-s meskin yefreê maççi d kra mi yeéra ayen
sâeddan n lexûaû ; weltma-s d tislit n ugellid.
Xedmen tame$ra, inezzeh win ixaqen sebâa
wussan d sebâa w-uvan. Gma-s yella akken i syehwa ur t-ixuû wara. Cwiî n lweqt akken tedda d
tislit, terfed tadist, yerna yewwi-tt wergaz-is $er
tferka n baba-s akken ad téer ansi d-tu$al ttrika n
wergaz-is.
23
Tafunast igujilen
Tesla yis-sen yambaba-tsen rekden, hennan ur
yeqbil wul-is $as akken d nettat i d ssebba mi ff$en
tamurt imawlan-nsen asmi ten$a tafunast i ten
irebban.Truê $ur-s terra iman-is têemmel-itt,
teb$a ad tt-tezzerzef. Taqcict ur d-temmekti ayen
texdem deg-sen, teqbel tedda yid-s. Ur teffi$ ara
ula si tferka-nsen, wwvent s iri n lbir tenîeq $ur-s
- A yelli âyi$, ttxil-m aniyi cwiî, imiren ad nkemmel
abrid-nne$. Taqcict tumnit, texdem akken i stenna, teqâed iman-is $ef yiri n lbir, d amkan u$ur
ur ttâeddin ara imi yebâed maççi d kra. Tvegger-itt
d timendeffirt $er daxel n lbir nni. Tefreê maççi d
kra truê s axxam-is.
24
Nadiya Benmuhub
Asmi kfant trezzaf, terra-d yelli-s tinna umi d-ten$el
tiî-is. Akken tt-iwala wergaz-is yewhem.
Yesteqsa-tt :
- D acu i m-ixedmen akken i wallen-im?
- Taéult-nwen a welmada$ !
- D acu i m-ixedmen akken i yimi-im?
- D agusim-nwen a welmada$.
Ifaq belli maççi d tin iruêen i d-yu$alen. Yeéra belli
gma-s têemmel-it maççi d kra yenîeq $ur-s :
- Izerzer u yemma-m ad yemzel !
Têemmel gma-s ugar n yiman-is. Ma teqbel ad
yemzel maççi d nettat. Tenna-yas :
- Ur cliâe$ ara seg-s, en$et-t.
La ttmesmuqalen ma d nettat tettraou melmi ara
yemzel…
25
Tafunast igujilen
Aqcic meskin yeêzen wul-is, iruê yettxemmim
yettazzal di tferka yettru icennu :
- A êemnu êemnu weltma, aman êemmuni, uzlan
qeîîaâni, izerzer uyemma-am ad yemzel ass-agi !
Terra-yas-d si lbir :
- Ur ttagad, ur ttagad a gma, aman ur êemmun ara,
uzlan ur qeîîâen ara, izerzer u yemma ur yettmezla
ara ini-yas i baba ûûelîan, ad yezlu tafunast
tamezgult ur nuriw laâmer, ad tt-yebvu $ef sin
levbaq ; ad ivegger amezwaru ad n-yali Ësen d
Lêusin, ad ivegger wayev ad n-ali$ nekk.
Izerzer yaâweq amek ara yexdem imi yemmekta-d
belli yefka-yasen ugellid lâahed ur ten-yeooi d
lmuêal. Yussa-d iâawed-as ayen yellan. Yebda
weqcic la icennu $er lbir.
26
Nadiya Benmuhub
A êemnu, êemnu weltam, aman êemmun, i
wuzlan qeîîâen, izerzer u yemma-m ad yemzel assagi. Terra-yas-d si lbir :
- Ur ttagad a gma : aman ur êemmun ara, uzlan ur
qeîîâen ara, izerzer u yemma ur yettmezla ara ;
ini-yas : baba sselîan ad yezlu tafunast tamezgult
ur nuriw laâmer ; ad tt-id-yebvu $ef sin levbaq, ad
ivegger amezwaru ad n-yali Ësen d Lêusin, ad
ivegger wis sin ad n-ali$ nekkini.
Agellid yefreê maççi d kra yuzzel s addaynin,
yewwi-d tafunast tamezgult ur nuriw laâmer, yezlatt yebva-tt $ef sin levbaq idegger amezwaru, yuli-d
Ësen d Lêusin yennev-iten-id deg wecvav n
ubernus-is, yessawev-iten s axxam, yu$al-d
ivegger îbeq-nni nniven tuli-d nettat, ruêen s
axxam di zzhu d tavûa.
27
Tafunast igujilen
Äawden tame$ra ferêen s tu$alin n êemmu garasen akk d tlalit n sin warrac, yenîeq $ur-s wergazis, yenna-yas :
- D acu tsemmit n wul-im ad s-tt-xedme$ i tin
yeb$an amkan-im ?
Terra-yas-d :
- Lemmer ur teb$i ad tefk afus deg izerzer, tili
semmêe$-as imi d annect-a, ruê cudd-itt $er tseîîa
n uâewdiw, sebâa yeftisen uzeggar awi-yi-d
aqerruy-is d ini, ivarren-is d isufa, sebâa tecriêin
akk d tîuîuct-is i d yemmaren.
28
Nadiya Benmuhub
Tnawel seksu tessew aseqqi, teççur abeqsi n seksu
fell-as ticriêin akk d tîuîuct-nni tceyeyeâ taklit
akken tewwev $er zzerb n wexxam, tessawel,
tqubel-itt-d s lferê akk d tavûa, teîîef abeqsi tebva
tunîicin i loiran-is tenîeq $ur-s yelli-s tamecîuêt :
- Anna$ a yemma tagi d taîuîuct n nanna Aycuca,
tewwet-itt armi tt-tugi lmut.
Tenna-yas :
-Nanna-m Aycuca attan di lebruo n sselîan.
Am win tt-idyewwten s ubeqqa tekkes-as-p i yelli-s
tâawed-as tamu$li akken iwata laêal.
29
Tafunast igujilen
Teffe$-d $er berra, terfed ifassen-is s igenni la
tettmeooid, tessawal i win ara s-d-yeslen teqqar Win i wumi fki$ tunîict ad iyi-tt-id-yerr tineqqict,
Ayca yell-i ççi$-tt d tunîict.
Tamesbaîlit txelleû ayen texdem $as âeddan
leâwam, Rebbi ur s-yerwil yiwen. Ëemnu d izerzer
yekfa fell-asen ula d lbaîel n yambaba-tsen.
Hennan, ddren di lehna d talwit.
Tamacahut-iw lwad lwad,
wwi$-tt-id i warraw n leowad.
30
Nadiya Benmuhub
Tenîeq tem$art n jida
tebda-tt-id s macahu
Ahaw zzit-d a tarwa
cfi$-as tebda têekku
£ef tfunast taqsivt n wass-a
tewwi-tt-id am usefru
Nemlal-d ad nsel i lmeâna
tasekla akken i tetteddu
Tagi d taqsivt igujilen
ad wen-tt-id bdu$ si rrif
Mi ten-id-teooa yemma-tsen
qqimen-d rwan lêif
A Rebbi ili yid-sen
ma ulac ad ten-yeddem wasif
Ned he$ $urek assiten
ad tekfu temâict n bessif
Ula d yiwen ur t-$aven
baba-tsen yeffe$-it nnif
Tafunast i ten-yessuîven
tiyita-s tewwev-iten s adif
Seg wayen yevran yid-sen
anta tin ur ten-neîîif
Tekseb-itt lall n wexxam
tezdi ddunit s leênana
Ul-is s kra yessaram
ad t$ellet ayen tezreâ
Kulci ad yeddu s lewqam
31
Tafunast igujilen
ulamma d lmal teêûa
Ur teéri ad tegri di îîlam
$ef tarwa-s ad tâeddi lmehna
Ff$ent-as tirga mxalfa
mi d-tusa $ur-s lmut
Tendeh tsu$ a tarwa
dayen yenneqdeâ ûûut
Seg wassen rwan lmeêna
iîij t$umm-it tagut
T$unza-ten akk leênana
Baba-tsen yewwi-d tameîîut
Tafunast i ten-irebban
asmi temmut yemma-tsen
Ulac win i ten-yeb$an
yettu-ten ula d baba-tsen
Di sin $edren-ten wussan
qqimen la smiglizen s wallen
Uêeqq ayen i sen-yuran
ad qablen kulci s leêzen
Asmi tella yemma-tsen
deg wexxam sâan amkan
Ulac anwa i ten-yifen
ûûifa d axellaq i sen-tt-yefkan
Ma tura imi ggujlen
dayen $evren-ten wussan
Xeûren akk wudmawen-nsen
nneâdamen mebla lawan
32
Nadiya Benmuhub
Ssetêan lêif-nsen
s tfunast i sen-d-teooa
Mi lluéen ad tt-id-îîven
am akken ur temmut ara
Tewhem amek la ferrêen
tedda yid-sen Ayca
Tekkes-asen lqut lluéen
udem-nsen yecbeê yevûa
Tameîîut n baba-tsen
ur teb$i ad walin tafat
Tettâessa d acu ara xedmen
ad sen-trennu di nnehtat
Teêsed arrac meééiyen
yiwwas ad beddlen lewqat
Teffe$ iberdan dayen
i d-yexleq Rebbi yeéra-t
S weêric n wayen icebêen
te$vel-d tiî n Ayca
yekksen nûib i watma-s
tuzzel-d tsu$ a yemma
Tetti ddunit fell-as
a tamaâzuzt n tasa
Lemâahda n Rebbi ma tâawed-as
afus n Rebbi yella
Yalwa ad tass nnuba-s
Tqubel arrac s nncaf
tugi ad ten-twali zdat-s
I lebda rwan maêyaf
33
Tafunast igujilen
si ddunit ala axnunes
Terra-ten gar i$uraf
ma d Rebbi lexbar $ur-s
Win ixeddmen kra at yaf
kulci izerrit weêd-s
Teggul akken ur têennet
tafunast ad tawev rreêba
Imi tt-twala êninet
i igujilen d lemwansa
Tudert tu$al réaget
mi d-ten$el tiî n Ayca
Yiwwas ad yennunet
wayen texdem n tlufa
Argaz yewwi-tt $er ssuq
ad yeddu leb$i i tmeîîut
Arrac yeçça-ten uêaruq
imi yemma-tsen temmut
Tinna d-yegran d m lexruq
yiwwas ad txelleû ad s-necfut
Baba-tsen am useâluq
ur t-id-yettali ûûut
Yenîeq lmelk deg igenni
tafunast igujilen
Yewhem d acu ara s-yini
i tmeîîut-is yeggulen
S rrâud ddunit tetti
s lehwa kkren isaffen
34
Nadiya Benmuhub
Ayen yevran d awez$i
arrac amek ara yidiren
Ur ntettu yella Rebbi
d netta i ten-id-ixelqen
Ad ye$li $as seg igenni
wayen akken i sen-iketben
£as ma yedder$el yeéri
si lehmum d imeîîawen
Tafat $ur-sen ad tezzi
i telhiv a win iûebren
Truê telsa axeccabi
tcewweq yis-s iberdan
£er deffir ur d-tezzi
teb$a ad rwun urfan
Tewwev-d tmeddit ur tenzi
yiwen n cc$el i d-yegran
Ad tt-tawi s adrar ad tali
arrac seg-sen wi icelâen
T$il ad tenz ad terbeê
ad as-terwel i Rebbi
Am akken i texdem yecbeê
win yenêafen ur t-teéri
Têar $er s udem n ûûbeê
iîij mazal i d-yuli
Lehwa s lqedd tserreê
yerna s loehd webruri
T$il Rebbi ad s-isemmeê
35
Tafunast igujilen
Rebbi ur s-irewwel êedd
ama d lxir ne$ d ccer
Mi ifat ass-is yewwev-d
ayen yexdem ad as-t-yerr
Mi twala lehwa teohed
abrid am zun d lebêer
S yir awal thedder-d
ur teéri asmi ara temmenîer
Tewwi-tt nettat d ugezzar
akken ad ihenni wul-is
Tuli abrid n wedrar
wi êninen yejreê yeéri-s
Teb$a seg-s ad terr tûar
amek ad tegri tmeddit-is
S arrac ulac lxetyar
dayen kulwa d zzher-is
Tvegger-itt-id seg babder
la ttazzalen idammen-is
Yegguma yimi ad yehder
amek i s-isemmeê w-ul-is
Deg-s tebda-d azu$er
têar ad teçç aksum-is
Tasa n warrac teqqezder
amcum ad t-id-yas wass-is
Yexleq ifrax deg igenni
yal yiwen s lmektub-is
Yerna lewêuc di teégi
36
Nadiya Benmuhub
nekni yakk d arraw-is
Ad yettwali di l$aci
yal wa ilmend n wul-is
Ulac ayen ur yeéri
la yettnavar di lqum-is
Imi ur tenzi tewwi-tt s adrar
tqedder-itt d ticriêin
Nutni anwa ara sen-igen leqrar
yemma-tsen s ddaw tmedlin
Ur tugad ass-is mi ara d-yeêver
fell-as ad bedlent tegnatin
Lemmer teêric ad ten-têader
nettat tefka-ten $ef tudrin
U$en abrid n lexla
ur érin anda ara awven
Taqcict la tettru am lehwa
teêzen $ef gma-s meééiyen
Tifrat ur tt-érin ara
d acu ara ten-id-iqablen
Dayen tekfa leênana
ula seg win ten-yurwen
Wwven taddart n lmumnin
Rebbi yella d amwanes
La ttmuqulen tizyiwin
kul wa leêbab-is $ur-s
Ooan acêal n tudrin
rewlen ugaden times
37
Tafunast igujilen
S anda leêêun ur érin
ammer ccedda ad tekkes
D abrid wis sin i ggujlen
ula d tagnawt la tettru
Anda-tt tin i ten-yessuîven
ur bnin ara $ef beîîu
D acu i $-d-yeqqimen
a gma âzizen ad as-necfu
Ad nruê $er tmurt nniven
yiwwas ccedda ad tefru
A gma ansi ara d-yekk ûûber
anwa i nesâa d imawlan
Ula d Rebbi deg-ne$ yeêver
yefka-ya$ lêif d wurfan
Wissen ma ad yi$zif laâmer
fell-a$ ad ûeggmen wussan
£as akka ma nenîer
ad d-tban tegnawt yeûfan
Ad nruê ddunit tewseâ
anda nedda ad neçç lqut
Tamâict $ur Rebbi tella
yiwwas ad d-tas tsarut
£as ma teooa-ya$ yemma
i yevûan fell-a$ d lmut
Wwven tamurt n medden
amek ara qablen ddunit
38
Nadiya Benmuhub
Sufella n tezdayt i zed$en
am zun ddren di targit
Izerzer ixeddem ad ççen
êemnu twala-tt taklit
Yezzi leâqel-is dayen
amek tedder di twa$it
Tewwi lexbar i ûûelîan
tugi ad texdem lec$al-is
Teggul ma tewwi-d aman
tett$il yecbeê wudem-is
Tâawed-as ayen yellan
Yecmumeê vûan cla$em-is
Mel-iyi-d acu yevran
Yerwa tavûa deg wul-is
Yedda-d wawal n taklit
yu$ abrid-is $er tala
Iwala taqcict teâoeb-it
tecba ageîîum n ççina
Yewhem i txeddem ddunit
ur yeéri ansi i d-tekka
Ur tewwiv d tileméit
amek tezde$ di îîejra
Tussa-d tem$art s tazla
d nekk ara k-tt-id-isersen
Nekkini ur b$i$ kra
ççaret-iyi taxxamt-iw d-is$aren
Ad rre$ uskir di tala
39
Tafunast igujilen
sufella ad rre$ amulen
Nettat ad ters s t$awla
ad téer d acu iyi-yu$en
Üûelîan yeqbel ccerî-is
ur yelli d ayen iweâren
Mbaâid yettmuqul s wallen-is
taqcict, tam$art i tt-i$aven
Teêzen la yettru yeéri-s
ters-d yeîîef-itt seg ifassen
Akken i d-teééel afus-is
têulfa i ddunit ibeddlen
Mi d-wwven s axxam wehmen
ferêen tevûa-d ddunit
Lêif rwan igujilen
kulci iâedda am targit
Ma d-mmektin yemma-tsen
d wasmi llan meééiyit
Sâeddan ussan êlawen
mi nwan ad sent-tdum talwit
Laman n Rebbi fell-awen
ad ken-êesbe$ d arraw-iw
Ad ken-awi$ di sin yid-wen
ad tilim deg wexxam-iw
Ulac d acu ara ken-ixaûûen
ad tidirem di lâerc-iw
Ur tufiv anwa ara ken-ivurren
am imezda$ n tmurt-iw
40
Nadiya Benmuhub
Yu$-itt ugellid i mmi-s
lâerc yezha d ayen kan
Ulac win ur nesâi aêric-is
teb$a ad tidir di laman
D gma-s ad tawev leb$i-s
budden-ten s wayen yellan
Dayen yekfa lêif-is
a medden sâan imawlan
Mi twala izerzer yezha
ulac d acu i tt-ixuûûen
Ayen akken iâeddan yekfa
$ur zdat i ttmuqulen
Yefka-yasen Rebbi ayla
di tmurt-nni ur ssinen
£ef wayen i d-yexleq yecfa
akka i d-ikes medden
Tsawel ay izerzer u yemma
ur ttagad aql-i $ur-k
A gma ur tettmezlav ara
ur sâi$ êedd nnig-k
I baba agellid anda yella
awi-t-id $er da ttxil-k
Ad as-êku$ liêala
ad d-yas ad a$-isellek
Agellid yesla lexbar
yewhem deg wayen iwala
Tidet maççi d aqeûûer
41
Tafunast igujilen
d tafunast i d ddwa
I wakken ad s-neg leqrar
maâna tamezgult ur nuriw ara
Ijmeâ-d laârac d tuddar
d îîbel yuqqem tame$ra
Agellid yevûa wudem-is
yebva tafunast d iêricen
Akken ivegger azgen-is
ulin-d warrac di sin yid-sen
I$umm-iten-id deg ubernus-is
ma d êemnu tedda-d ferêen
Yeâmer wexxam a lxir-is
zzhan yakk iâeggalen
Tugi ad tt-teoo ad thenni
ur teb$i win ara tt-i-êemmlen
£as truê di lexlawi
nettat d gma-s meééiyen
Di sin ur âyin di tikli
$er deffir ur d-muqlen
Ur sâin êedd d lwali
Ur inuda êedd fell-asen
asmi i s-yehwa i Rebbi
Rebêen am nutni am medden
s axxam truê-d ad tt-tawi
Am akken têemmel-itt dayen
yewhem deg wayen yettwali
Yeéra asmi ttmenîaren
42
Nadiya Benmuhub
iéri-s ye$leb leêmali
Yecfa d tazdayt i zed$en
nettat d gma-s i tettili
Ala Rebbi i ten-iwunsen
43
Tiérigin n A.U.T - Editions du H.C.A
Tiérigin n Usqqamu Unnig n Timmuz$a
Editions du Haut Commissariat à l'Amazighité
-o-O-o-
Collection “Idlisen-nne$ ”
01- Khalfa MAMRI, Abane Ramdane, ar taggara d netta i d bab n timmunent
(Tasuqilt n Äebdennur ËAO SAÄID d Yusef MERRAËI), 2003.
02- Slimane ZAMOUCHE, Uvan n tegrest, 2003.
03- Omar DAHMOUNE, Bu tqulhatin, 2003.
04- Mohand Akli HADDADOU, Lexique du corps humain, 2003.
05- Hocine ARBAOUI, Idurar ireqmanen (Sophonisbe), 2004.
06- Slimane ZAMOUCHE, Inigan : ammud isefra, 2004.
07- S. HACID et K. FARHOUH, Laûel ittabaâ laûel akk d :Tafunast igujilen, 2004.
08- Y. AHMED ZAYED et R. KAHLOUCHE, Lexique des sciences de la terre et
lexique animal, 2004.
09- Lhadi BELLA, Lunoa : Recueil de contes amazighs, 2004.
10- Habib Allah MANSOURI, Ageldun amecîuê (Traduction du “Petit Prince”
de St. Exupéry ), 2004.
11- Djamel HAMRI, Agerruj n teqbaylit, 2004.
12- Ramdane OUSLIMANI, Akli ungif, 2004.
13- Habib Allah MANSOURI, Amawal n tmazi$t tatrart, édition revue
et augmentée, 2004.
14- Ali KHALFA, Angal n webrid, 2004.
15- Halima AIT ALI TOUDERT, Ayen i $-d-nnan gar yetran, 2004.
16- Moussa OULD TALEB, Mmi-s n igellil, (Tazwart s$ur Yusef MERRAËI), 2004.
17- Mohand Akli HADDADOU, Recueil des prénoms amazighs, 2004.
18- Nadia BENMOUHOUB, Tamacahut n Bas$ar, 2004.
19- Youcef MERAHI, Taqbaylit ass s wass, 2004.
20- Abdelhafidh KERROUCHE, Te$zi n yiles, 2004.
21- Ahmed HAMADOUCHE, Ti$ri n umsedrar, 2004.
22- Slimane BELHARET, Awal $ef wawal, 2005.
23- Madjid SI MOHAMEDI, Afus seg-m, 2005.
24- Abdellah HAMANE, Merwas di lberj n yiîij - aêric I, 2005.
25- Collectif, Tibêirt n yimedyazen, 2005.
26- Mourad ZIMU, Tikli, tullizin nniven, 2005.
27- Tayeb DJELLAL, Si tinfusin n umaval, 2005.
28- Yahia AIT YAHIATÈNE, Favma n Summer, 2006.
29- Abdellah HAMANE, Merwas di lberj n yiîij - aêric II, 2006.
30- Lounes BENREJDAL, Tamacahut n bu yedmim, 2006.
31- Mezyan OU MOH, Tamacahut n umeksa, 2006.
32- Abdellah ARKOUB, Nnig wurfan, 2006.
33- Ali MAKOUR, Ëmed n ugellid, 2006.
34- Y. BOULMA & S. ABDENBI, Am tmeqqunt n tjeooigin, 2006.
35- Mohand Akli SALHI, Amawal n tsekla, 2006.
36- O. KERDJA & A. MEGHNEM, Amawal amecîuê n ugama, 2006.
37- Ali EL-HADJEN, Tudert d usirem, 2006.
38- Hadjira OUBACHIR, Uzzu n tayri, 2007.
Tiérigin n A.U.T - Editions du H.C.A
394041424344-
Djamal BENAOUF, Di tmurt uâekki, 2007.
Akli OUTAMAZIRT, Targit, 2007.
Mohamed Salah OUNISSI, Tametna n umenzu, 2007.
Ramdane ABDENBI, Anagi, 2007.
Ramdane LASHEB, Ccna n tulawin $ef îîrad 54/62, 2007.
Said CHEMAKH, Ger zik d tura, 2007.
Actes de colloques
- Actes des journées d'étude sur « La connaissance de l'histoire de l'Algérie »,
mars 1998.
- Actes des journées d'étude sur « L'enseignement de tamazight », mai 1998.
- Actes des journées d'étude sur « Tamazight dans le système de la
communication », juin 1998.
- Actes des journées d'étude sur « Approche et étude sur l'amazighité », 2001.
- Actes du colloque sur «Le mouvement national et la revendication amazighe»,
2002.
- Actes du colloque international sur « Tamazight face aux défis de la
modernité », 2002.
- Actes des stages de perfectionnement pour les enseignants de tamazight,
mars 2004.
- Actes du colloque sur « Le patrimoine culturel immatériel amazigh », 2006.
Revue « Timmuzgha »
Revue d'études amazighes du Haut Commissariat à l'Amazighité :
N° 01, avril 1999, ----- N° 14, mai 2007.
Autres publications
- Annuaire des associations culturelles amazighes, 2000.
- Idir El-Watani, « L'Algérie libre vivra », décembre 2001.
- Etude sur « L'enseignement de la langue amazighe : bilan et perspectives »,
2004.
Consulting
- Iddir AMARA, Les inscriptions alphabétiques amazighes d'Algérie,
HCA/ANEP, 2006.
- Kemal STITI, Fascicule des inscriptions libyques gravées et peintes de la
grande Kabylie, HCA/ANEP, 2006
- Sadaq BENDALI, Awfus amaynut n tutlayt tamazi$t, 2007.
- M'Hammed DJELLAOUI, Tiwsatin timensayin n tesrit taqbaylit, 2007.
Cet ouvrage est publié dans le cadre de la collection
“
”
Initiée par la Direction de la promotion culturelle du
Haut Commissariat à l'Amazighité
© Tous droits réservés
Dépôt Légal : 273-2006
ISBN : 9961-789-43-1
Conception et PAO :
Achevé d'imprimer sur les presses de
Les Oliviers
Tizi-Ouzou - 2007
Tel : 026-21-07-19
Fax : 026-21-95-40

Documents pareils

Untitled

Untitled yiwen, ûûaba nsen meqqret $ezzifet. Ad d-nernu tajmilt mefquden i yimawlan ur nesgujel ara tarwa nsen i tutlayt n lejdud. Dderya-agi n leêlal tuklal tiyita ufus n Bravo i yefkan leqder n yimawlan, ...

Plus en détail