Kateb Yacine

Transcription

Kateb Yacine
AMEZGUN
DIHYA
dihya
s àur
Kateb Yacine
DIHYA DIHYA DIHYA DIHYA
Amγid
Am id amezwaru :
Times, times, times... Tezga fella-neγ tmes...
Amγid
Am id wis sin :
Ahni d uγebbar,
Times d yiliz,
–eff akal Umaziγ !
Amγid
Am id amezwaru :
Sani ara nerr
Ma terγa ukk tmurt ?
Ad tekcem Dihya, ad temmeslay i yemàad.
Dihya :
Lγella terγa,
Maca, γas i¨uí-aγ kullec,
A γ-d-yeqqim wakal.
Di yal asurif ara yeg,
Aff akal n imarawen,
Acengu ara yaf
D times s ddaw yiγed.
Amγid
Am id amezwaru :
Lgirra maci dayen umi nessen.
Amγid
Am id wis sin :
Ur nelli d i²ñekriwen,
Dacu nerfed uzzal
I wakken ad nessegdel akal,
Maci i wakken ad nessedrem tamurt-nneγ.
Amγid
Am id amezwaru :
Dacu, d irden, d aγrum ara ireqqen !
Amγid
Am id wis sin :
Aγrum n warraw-nneγ.
Dihya :
Aγrum, aγrum aråagan,
Aγrum aråagan n waklan !
Imnekcamen nutni ran
Ass-a ad awen-t-se©en af tgecrar,
Azekka, ma tqeblem, ad awen-t-se©en aff udem !
Amγid
Am id amezwaru :
I ma yella A²¨aben d tidet i d-wwin ?
Amγid
Am id wis sin :
Ya-k qqaren d nutni i d imdanen yefren ugellid ameqqran !
Amγid
Am id amezwaru :
Udayen, Imasiíiyen,
Ula d nutni, diγen, ya-k ttamnen s yiwen ugellid ameqqran ?!
Dihya :
Ddyanat-agi irkwelli yiwet-nnsent,
Qeddcent aff igelliden ibe¨¨aniyen.
Ran inehharen-nnsent ad aγ-kksen tamurt-nneγ.
Akal, ur asen i©ur ara ti‚,
Ran, diγen, ad awin iman n wegdud-nneγ,
I wakken a γ-rren d aklan-nnsen,
Ssawalen γef yiwen ugellid ameqqran.
Dacu kan, yal yiwen deg-sen iqqar wagi inu,
Ira-t i yiman-is kan akw d widak-is,
Ûebbi-agi i ran a' γ-t-sne‚Ÿen s tmara,
D-wwin si tmura-nnsen s wuzzal,
D asburu i wayen ran :
Ad aγ-kksen tamurt i wakken a tt-‚‚fen.
Yiwen ugellid ameqqran kan i nessen,
D win i nezmer a t-nwali, a t-nmasi,
Atah... a t-ssudneγ zdat-wen,
D akal, akal amuddur,
Akal i γ-d-ittakken s wacu ara nidir,
Akal ilelli, akal Umaziγ !
Dihya tessuden akal, Imàad-nni gan am nettat.
Kecmen-d sin yemnayen.
Amnay amezwaru :
Sel-aà-id a Kahina !
Amnay wis sin :
Sel-aà-id a Kahina !
Xemmem i tmurt-im,
Xemmem i warraw-im!
EÞ amennuγ, ter¨anŸiŸ uqbel ad ifat wakud.
Dihya :
Ma yella nsers ifassen-nneγ,
Dγa atan neÞa akal ilelli Umaziγ !
Aff tikkelt :
Akal ilelli Umaziγ !
Imnayen :
Sel-aà-id a Kahina !
Dihya (I yemγiden) :
Wehmen mi walan tamet‚ut d aqerru-nnwen,
Acku nutni d wid yeznuzun aklan,
Sburruyen i tlawin-nnsen i wakken ad yishil weznuzu-nnsent.
Ar γur-sen, taqcict akk yelhan a‚as d taγawsa i weznuzu,
Ur ilaq ara yili w' ara tt-iqerrben a tt-iwali,
Ttγummun-tt, teffren-tt am akken d agerruj d-ukren,
Ur ilaq ara a d-temmeslay, ur ilaq ara ad yili win ar' as-islen.
Ur zmiren ara ad walin tamet‚ut tilellit,
Ar γur-sen nekk d ²eårayen.
Ur zmiren ad fehmen acku tsedderγel-iten ddyana-nnsen.
Amnay amezwaru :
I tikkelt taneggarut,
Sel-iyi-d a Kahina,
A tagellit n Iba¨ba¨en.
Dihya (I yemàad) :
Sawalen-iyi Kahina,
Sawalen-aγ "Iba¨ba¨en",
I¨umyen, diγen, sawalen i yimarawen-nneγ “Barbarus”,
“Barbarus”, “Iba¨ba¨en”, d yiwen wawal, izga d winna
Akken gan akk yemnekcamen n tmura, sawalen “Barbares”
I yegduden i ²effsen, u qqaren belli wwin-asen-d taàerma.
Wigi sawalen-aγ “Iba¨ba¨en” i mi ara ttjermigen di tmurt-nneγ.
Dihya (i yemnayen) :
Iba¨ba¨en d wid iåeŸmen, kkaten wiyaŸ.
Ulac Kahina, ulac “Iba¨ba¨en” dagi,
Di tmurt-agi, d nekwni i yettnaγen mgal tib¨eb¨it.
Ddut a wid yeznuzun aklan!
A wen-d-Þeγ amezruy,
Deg wul n warraw-iw,
A wen-d-Þeγ Amaziγ,
Deg wul n Tmazγa !
(Snat n tlemåiyin akw d yimàad refden tafekka mnid n yi‚‚ij iàellin.)
Tilemåit tamezwarut
Muqel i‚‚ij
Yeàli ula d netta
Am akken yemmut
Irennu deg àummu
YeÞa-d ilem
Yebbehba deg wemdun n idammen
Yesskan-d belli netta kan i yellan.
Tilemåit tis snat
I‚‚ij azeggwaà berrik
Ay i‚‚ij n tmurt
Ye‚‚ñen ddaw ujenwi
N wa‚as g yitran yusmen
Ttrajun ad swen
Idammen n uàelluy-ik aàwezfan!
Tilemåit tamezwarut
I‚‚ij azeggwaà berrik
Yexnunes deg wxeññar
Af umnar n taggara n tmeddit
Di tili n tmurt!
Tilemåit tis snat
I‚‚ij azeggwaà berrik
Ad d-uàaleŸ d azeggwaà ugar
Nra buhan a k-nåer
Xas a n²awez alef d yiwen yiŸ war anuddem!
Tilemåit
Tilemåit tamezwarut (I yemàad)
Tur-a, ²iwent-aà!
Gzemt-as aqerru!
Tilemåit tis snat
Æeggert-tt àer anu!
Amàid amezwaru
Ihi, mŸeltaà tafekka-yagi tar aqerru
Akka ur ttizmiren ara icenga a tt-isinen.
Amàid wis sin
Ad àilen akw belli temmut.
Tilemåit tamezwarut
A ternu tudert-is
Di tirga n wegdud,
Am akken tella ar yidis-is
Amàid amezwaru
amezwaru (i wis sin)
Ddem-d ajenwi!
Amàid wis sin (i wmezwaru)
Ke© ‚‚ef-as aqerru!
(Zlan amettin)
Amàid amezwaru
Nekwni d imàad ineggura,
I ysekwla-nneà ittwagezmen
Ur nessin ara
Acu i à-isbedden
Zdat n yirgazen i nella yakan
Neà zdat ujenwi i à-ittekksen.
(Wwin tafekka, kkent deffir-sen snat n tlemåiyin)
Tasetna n tlemåiyin akw d yimàad
Tafekka tar iàef, Taferka,
Ay i‚‚ij iàellin, Ÿegger iman-ik deg yiŸ,
IŸ aàwezfan n twaàit
Deg yiwen umenåaw akw-it
Ur Þin ikemmil ama d talalit ama d tamettant-is...
Taferka tafekka tar iàef
Anida-kem? Ttnadin fell-am warraw-im,
Arraw-im n yi‚‚ij iàellin
Arraw-im n yiŸ aàwezfan
Arraw-im n yiŸ n twaàit.
A Taferka, anda-t yiàef-im?
(Ffàen asayes, kecmen-d sin iserdasen)
Aserdas amezwaru
Anida tella Kahina?
Aserdas wis sin
Temmut!
Aserdas amezwaru
Slià awal-agini a‚as n tikwal...
Aserdas wis sin
Tikkelt-a, qqaren belli, d tidet, temmut!
TŸegger iman-is deg yiwen wanu
Akken i neqqent tlawin akw d tlemåiyin iman-nnsent di tmurt-a
I waken ad ssfent iman-nnsent i tåellagin-nneà.
Aserdas amezwaru
Anida-t wanu i deg tŸegger iman-is ?
Aserdas wis sin
Una n dagi irkwelli d ayla-s !
Aserdas amezwaru
Ihi, ur nezmir ara a naf anida teàli Dihya!
Aserdas wis sin
Tettuqam-asent rrehj i tliwa
Ffàen asayes, kecmen-d yimàad irefden tafekka n Dihya
Aserdas amezwaru (I yiserdasen yessawalen)
Asmi tedder tezga f tissas
Tur-a, mi temmut ad awen-tili
Am usennan deg weclim
Akw d yiàes deg gerjum.
Amàid amezwaru
Akken i à-teååuàur tfenda-s n tmeàda yeÞujgen
S werway-ines yennejlan
I à-tessakay s tlisa n tikliwin-is ittwagezmen.
Amàid wis sin
Tettwammed neà tettwagmem
Tsenàal-d fell-aneà
Ul-is n ujeÞig aberrkan ur nettwazdeà
Nekwni nettwanŸeŸ àer zzux-is abujad,
Nettat tettafeg s tferrawet
Adfel ikkawen n ugigu
Iàed lqayen ye©uren s treggam
Tennefser i yal tuàalin n wa‚‚an
Tettwaååel i yal aŸu yettñuŸen.
Amàid amezwaru
S tixt (nnehta) xa‚i mex‚a
Tettarez tazra n l²enber
I tetteàåaå neà tetteddez
Nettat tettxemmim.
Amàid wis sin
Ur nelli imir-nni ala d tarwa-s
Yettwarran ar umŸiq s wuglan
S yiwen reffu yunagen, nniqal am win tyemmat
Amàid amezwaru
Tala g yidammen, n yiài ukk d ime‚‚awen
Tessen yakan s lxa‚er
Amek i d-nlul
Amek i d-neàli àeff akal
Nusa-d àer tafrit taqesíant
Nezlef neddukkel yiwen yiwen
NeñmiŸ deg yiàed
Nennejla nedda.
Amàid wis sin
Ur nell' ara d igad
Itte²baden Aåru Aberrkan
Maca ayen i níemmed a t-ne²bed
D tame‚‚ut-a tafeítellit.
Teffeà-d teÞa lemqam
Tegzem akw isebran
Tesserwel imawlan n lemqam.
Amàid amezwaru
Tedduri di tili
Amm Uziris agwens uåekka
Akud n yiwet n tlalit
Akw d yiwet n twaàit nniŸen.
Tilemåit tamezwarut
Nettat tessen yakan
Yal abrid m' ara d-ilal waggur
Amek i nett²ussu afeddix deg wul.
Tilemåit tis snat
Nettat tessen yakan
Seg idmaren-is yettenhezzan
Amek llant tnitin-nnteà.
Amàid amezwaru
Ur tezmir ara
Ad tezzga ime‚‚i-s
F wakud n tyerziwin
Yerna iŸerfan ttwazerrgen?
Amàid wis sin
Ula deg ucerrig-is n wedàaà
Tezmer a tettu
Amek i ttruíun iàeåran
Yettwagemren si tliwa n temåi
Inekraf n tjaddit-nnsen izaden
Yerna yessaggwaden
Melba tayriwin neà tiwuriwin (ixeddimen)?
Amàid amezwaru
Acíal n lejnus i d aà-yeÞan
Deg dammen berriken akw d wakal zeggwaàen
Awehhi d usíissef
N temåi-nnsen tamencuft
Melba tussna n anta ccbaía
Tawerdet n unegmires n sseí¨a
TajeÞigt n takka
Ay te‚‚ef talàa n uñuŸu-nnsen aneggaru
Tella tettimàur meb²id-asen, mebla-ten, mgal-isen
I wakken, yiwen wass, a tŸegger aberbur n ukukru
Ur tettunefk ala i yifassen-nneà imerka yumsen
Nekwni imàad ineggura
I tt-itterren ar tmurt
Tamurt tilellit n Umazià.
Tamezgunt i d-yura s tefransist : Yasin KATEB
Suàlen-tt-id àer tmaziàt :
Kamilya Bouchène,
Masin FERKAL
³umar DERWIC
Pari-Tizi n Imnayen, 08-06-2005