5. Wat zou de impact kunnen zijn van een Belgische btw

QUESTION/VRAAG n°5
Wat is de mogelijke impact op de Belgische btw-vrijstelling voor de levering van diensten aan een
klant/bedrijf dat in Londen is gevestigd ?
Quel pourrait être l'impact sur l'exemption de TVA belge pour la fourniture de services à une
entreprise cliente basée à Londres ?
Réponse/Antwoord :
NL
1.
Inleidende opmerking: btw-vrijstelling en (niet-)onderwerping aan de btw
Er moet worden onderstreept dat een transactie (levering van goederen of dienstverlening) in een
lidstaat enkel aan de btw kan worden onderworpen wanneer deze transactie op het grondgebied van
de lidstaat geacht wordt plaats te vinden. De btw-wetgeving omvat een aantal lokalisatieregels die
moeten bepalen waar de transactie geacht wordt plaats te vinden. Indien een transactie niet geacht
wordt in België plaats te vinden, moet de dienstverlener, die de transactie uitvoert, de Belgische btw
niet aanrekenen. De transactie is immers niet in België aan de btw onderworpen, maar wel in de
lidstaat of in het land waar ze geacht wordt plaats te vinden (in de mate waarin het land, indien het
buiten de Europese Unie ligt, een soortgelijk btw-stelsel als in Europa heeft).
Eens de transactie gelokaliseerd is, bepaalt de nationale wetgeving van het land, waar de transactie
geacht wordt plaats te vinden, of de transactie effectief vrijgesteld is van btw of eraan onderworpen
is.
De hierboven gestelde vraag betreft geleverde diensten onder belastingplichtigen (“B2B”). Er wordt
hier veronderstelt dat de dienstverlening onder de algemene lokalisatieregel valt (zie hierna punt 2).
Indien de Belgische onderneming in deze situatie (diensten verleend aan een VK onderneming) de
Belgische btw niet aanrekent, wordt de transactie in het VK geacht plaats te vinden. De dienstverlening
is bijgevolg niet onderworpen aan de Belgische btw. De dienstverlening wordt daarentegen geacht in
het VK plaats te vinden waar ze normaliter wordt belast. Om te vermijden dat de Belgische
onderneming zich bij de btw moet aanmelden om de Britse btw bij de schatkist te betalen (via een in
het VK ingediende btw-aangifte), werd een verleggingsregeling ingevoerd. Zo is het de Britse
onderneming die geacht wordt de Britse btw op deze transactie in haar aangifte (en diezelfde btw ook
in haar aangifte aftrekt) af te dragen.
In de huidige omstandigheden kan worden samengevat dat het om een dienstverlening gaat waarvoor
geen Belgische btw verschuldigd is noch aangerekend wordt indien:
De dienstverlening in het VK, en niet in België, geacht wordt plaats te vinden. Ze is dus in België
niet onderworpen aan de belasting;
De dienstverlening is normaal belast in het VK via de verleggingsregeling waardoor de
verschuldigde Britse btw door de ontvanger van de dienst (VK onderneming) aan de schatkist wordt
betaald. De dienstverlener (BE onderneming) betaalt dus geen btw.
De vraag die gesteld wordt, moet bijgevolg genuanceerd worden: het betreft voor het ogenblik geen
dienstverlening die in België is vrijgesteld, maar wel een dienstverlening die niet onderworpen is aan
de Belgische btw. De dienstverlening is echter onderworpen aan de btw en wordt belast in het VK
door middel van de verleggingsregeling.
2.
Lokalisatie en belastingheffing/vrijstelling van de betwiste transactie
Wat betreft de B2B-betrekkingen hangen de lokalisatieregels bij een dienstverlening niet af van het
feit dat de ontvangende onderneming al dan niet in een lidstaat van de Europese Unie is gevestigd.
De algemene regel betreffende de lokalisatie van de dienstverlening bepaalt dat de geleverde
diensten aan een belastingplichtige (B2B-relatie) met name gelokaliseerd zijn in het land waar de
ontvanger van de dienst gevestigd is. Als de ontvanger van de dienst buiten België is gevestigd, is er
geen btw in België te betalen. Bij contante betalingen is de dienstverlening altijd in het VK
gelokaliseerd. Dat neemt niet weg dat naar aanleiding van de Brexit de transactie voortaan geacht
wordt plaats te vinden in een niet EU-lidstaat. In principe en onder voorbehoud van wat voorafgaat,
is deze lidstaat niet meer gehouden aan de toepassing van het Europees btw-stelsel. Bijgevolg is het
mogelijk dat de transactie van stelsel (belast in plaats van vrijstelling of omgekeerd), van rentevoet,
of van belastingplichtige (afschaffing van de verleggingsregeling die momenteel van kracht is)
verandert.
Ten slotte moet er worden onderstreept dat de algemene regel inzake de lokalisatie van
dienstverlening een aantal afwijkingen kent. Sommige dienstverleningen die onder belastingplichtigen
gebeuren, ontsnappen verder aan het algemeen belastingsprincipe van de plaats van de ontvanger.
Deze uitzonderingen houden rekening met het belastingsprincipe van de consumptieplaats waarbij
ook een bovenmatige administratieve rompslomp voor sommige dienstverleners wordt vermeden.
Aangezien deze regels niet afhangen van de vestigingsplaats van de ontvanger, heeft de Brexit geen
rechtstreeks gevolg hierop.
3.
Administratieve verplichtingen (btw-aangifte en intracommunautaire opgave)
Uitgaande vanuit het standpunt dat de dienstverlening overeenkomstig de basisregel gelokaliseerd
wordt, moet de transactie in een intracommunautaire opgave (listing) en in de periodieke aangifte
onder rooster 44 “Diensten waarvoor de buitenlandse btw verschuldigd is door de medecontractant”
worden opgenomen. De intracommunautaire opgave omvat alle transacties die de onderneming heeft
uitgevoerd voor belastingplichtigen, die in een andere EU-lidstaat zijn gevestigd, en waarop belasting
wordt betaald. Hierdoor wordt de lidstaat in kwestie op de hoogte gebracht dat de btw door de
belastingplichtige klant aan de schatkist moet worden betaald.
Indien het VK uit de Europese Unie zou stappen, wordt de transactie een extracommunautaire
transactie en wordt ze niet meer in de intracommunautaire opgave opgenomen. De
extracommunautaire transactie moet bijgevolg worden opgenomen in de periodieke aangifte onder
rooster 47 “Andere vrijgestelde handelingen en andere handelingen verricht in het buitenland”.
Ten slotte moet er worden opgemerkt dat naar aanleiding van de Brexit de lokalisatieregels voor de
dienstverlening in principe identiek zullen zijn voor de transacties onder belastingplichtigen (B2B) en
die verleend aan niet-belastingplichtigen (B2C). Zo moet het feit dat de btw niet wordt aangerekend,
niet meer worden verantwoord door een bewijs van het statuut van de klant. Daarentegen zijn de
intracommunautaire regels voor dezelfde B2C- en B2B-diensten (respectievelijk plaats van de
ontvanger en plaats van de dienstverlener) momenteel anders. Het feit dat de Belgische btw niet
wordt aangerekend, hangt voor het ogenblik niet alleen af van (en moet bijgevolg ook worden
verantwoord voor) de lokalisatie van de ontvanger maar ook van zijn statuut (waardoor moet bewezen
worden dat de klant de hoedanigheid van belastingplichtige heeft).
FR
1.
Remarque préliminaire : exemption de la TVA et (non-) soumission à la TVA
Il est à noter qu’une opération (livraison de biens ou prestation de services) ne peut être soumise à la
TVA dans un Etat membre que si cette opération est censée avoir lieu sur le territoire de cet Etat
membre. Afin de déterminer où une opération est censée avoir lieu, la législation TVA contient un
nombre de règles de localisation. Si une opération n’est pas censée avoir lieu en Belgique, l’opérateur
qui l’effectue ne devra pas porter en compte la TVA belge, puisque cette opération n’est pas soumise
à la TVA en Belgique. Cependant, cette opération sera soumise à la taxe dans l’Etat membre ou dans
le pays où elle sera censée avoir lieu (dans la mesure où, s’il s’agit d’un pays hors de l’Union
européenne, celui-ci connaît un régime TVA comparable au régime de l’UE).
Une fois l’opération localisée, la législation nationale du pays dans lequel l’opération est censée avoir
lieu déterminera si cette opération y est effectivement taxée ou exonérée.
En ce qui concerne le cas auquel la question se réfère, il s’agit d’une prestation de services rendus
entre assujettis (« B2B ») dont on suppose qu’elle relève de la règle générale de localisation (voir point
2 ci-après). Si l’entreprise belge ne porte pas en compte la TVA belge dans les circonstances décrites
dans la question (prestation de services rendus à une entreprise UK), il s’agit d’une opération qui est
censé avoir lieu au UK. Ainsi, elle n’est pas soumise à la TVA en Belgique. Par contre, cette prestation
de services est censée avoir lieu au UK, où elle sera normalement taxée. Afin d’éviter que l’entreprise
belge doive être identifiée à la TVA pour acquitter la TVA britannique au Trésor (à travers une
déclaration TVA déposé au UK), un mécanisme d’auto-liquidation a été mis en place. Ainsi, ce sera
l’entreprise britannique qui sera tenue d’acquitter la TVA britannique sur cette opération dans sa
déclaration (tandis qu’elle pourra en même temps procéder à la déduction de cette taxe dans la même
déclaration).
En bref, dans les circonstances actuelles, il s’agit d’une prestation de services pour laquelle aucune
TVA belge n’est due ni n’est portée en compte, si :
Cette prestation de services est censée avoir lieu au UK et pas en BE donc elle n’est pas
soumise à la taxe en BE ;
Cette prestation de services est normalement taxée au UK via le mécanisme d’auto-liquidation
impliquant que la TVA britannique qui est due est acquittée au Trésor par le preneur de services
(entreprise UK) et pas par le prestataire de services (entreprise BE).
La question posée doit dès lors être nuancée : il ne s’agit actuellement pas d’une prestation de services
exemptée en Belgique, mais d’une prestation de services non soumise à la TVA en Belgique qui est,
par contre, soumise à la TVA et taxée au UK par le biais du mécanisme d’auto-liquidation.
2.
Localisation et taxation/exonération de l’opération litigieuse
En ce qui concerne les relations B2B, les règles de localisation de prestation de services ne différent
pas selon que l’entreprise destinataire soit située ou non dans un Etat membre de l’Union
européenne. La règle générale concernant la localisation des prestations de services prévoit que les
prestations de services fournies à un assujetti (relation B2B) sont notamment localisées dans le pays
où est établi ce preneur. Alors si le preneur du service n’est pas établi en Belgique, il n’y pas de TVA
due en Belgique. Et dans le cas d’espèce, la prestation de services sera toujours localisée au UK. Il n’en
reste pas moins que suite au Brexit, l’opération sera censée avoir lieu dorénavant dans un pays nonmembre de l’UE qui, en principe et sous toute réserve, ne serait plus tenu d’appliquer le régime TVA
de l’UE. Il est possible dès lors que l’opération change de régime (taxation au lieu d’exonération ou
vice versa), de taux, ou de redevable (suppression du régime d’auto-liquidation actuellement en
place).
Finalement, il est à noter que la règle générale en matière de localisation des prestations de services
connaît un certain nombre de dérogations. Certaines prestations de services effectuées entre
assujettis continueront d’échapper ainsi au principe général de taxation au lieu du preneur. Ces
exclusions tiennent compte du principe de l’imposition sur le lieu de consommation, tout en évitant
d’imposer un fardeau administratif disproportionné à certains opérateurs. Vu que ces règles ne
dépendent pas du lieu d’établissement du preneur, il n’y a pas d’impact direct du Brexit.
3.
Obligations administratives (déclaration TVA et listing intracommunautaire)
Partant de l’idée que la prestation de services est localisée conformément à la règle de base, cette
opération doit être reprise dans un relevé (listing) intracommunautaire ainsi que dans la déclaration
périodique en grille 44 « Services pour lesquels la TVA étrangère est due par le cocontractant ». Le
relevé intracommunautaire reprend les opérations que l’entreprise a effectuées aux assujettis établis
dans un autre Etat membre de l’Union européenne et qui y sont taxées, afin d’informer cet Etat
membre du fait que la TVA doit être acquittée au Trésor par l’assujetti-client.
Si le Royaume-Uni sortait de l’Union européenne, la transaction devenant une transaction
extracommunautaire ne devra être reprise dans le relevé intracommunautaire. Enfin, la transaction
extracommunautaire devra néanmoins être reprise dans la déclaration période en grille 47 « Autres
opérations exemptées et autres opérations effectuées à l’étranger ».
Finalement, il est à noter que suite au Brexit, les règles de localisation pour les prestations de services
seront en principe identiques pour les opérations entre assujettis (B2B) et celles rendues aux nonassujettis (B2C). Ainsi, le fait que la TVA belge n’est pas portée en compte ne devra plus être justifié
par la preuve du statut du client. Par contre, les règles intracommunautaires pour les mêmes services
B2C (lieu du preneur) et B2B (lieu de prestataire) sont actuellement différentes, de sorte que le fait
que la TVA belge n’est pas portée en compte dépend aussi bien de (et doit se justifier dès lors aussi
bien en fonction de) la localisation du preneur que de son statut (de sorte qu’il faudra démontrer que
le client a la qualité d’assujetti).