Transcription du chinois
Transcription
Transcription du chinois
INDEX TRANSLATIONUM Transcription du chinois Le système Pinyin Les noms propres ainsi que les titres des ouvrages écrits en langue chinoise ont été transcrits dans l’alphabet latin. Il existe de nombreux systèmes de transcription du chinois dont les plus connus sont : - Le système anglo-saxons : Wade-Giles, crée par Sir Thomas Wade en 1859 et développé par Herbert Giles. - Le système français : EFEO. Inventé par Séraphin Couvreur de l’Ecole Française d’Extrême Orient. - Le Yale, système utilisé aux Etats-Unis. - Le système allemand : Lessing-Othmer. - Le système Bortone-Allegra en Italie. Cette liste n’est pas exhaustive et il existe sans doute autant de systèmes de transcription du chinois qu’il y a de langues écrites. Pour éviter une confusion entre ces différents systèmes, nous devions choisir arbitrairement d’utiliser un système parmi tant d’autres. Nous avons adopté le système de transcription PINYIN. Ce système a été développé dans les années 50-60, par les chinois eux-mêmes dans le but d’enseigner le chinois aux non-sinophones. Ce système étant aujourd’hui la norme officielle de transcription du chinois en Chine continentale et, l’enseignement du chinois se basant dorénavant sur la transcription des caractères en Pinyin, ce système de transcription nous est apparu comme le plus universel. La plupart des transcriptions citées plus haut ont d’ailleurs été abandonnées au profit du Pinyin. Les règles du Pinyin Il est facile de se familiariser avec le Pinyin. Il suffit de parcourir le tableau des correspondances entre Pinyin, Wade-Giles, EFEO et Yale, pour en comprendre rapidement les mécanismes. Il y a cependant quelques règles indispensables à connaître : En Chine, l’usage veut que le nom de famille se place toujours avant le prénom. Ainsi on écrira : Zhang Xinxin non pas Xinxin Zhang Zhou Enlai non pas Enlai Zhou Ouyang Xiu non pas Xiu Ouyang Zhaxi Dawa non pas Dawa Zhaxi Les syllabes qui composent le nom ou le prénom ne sont pas séparées par un tiret. Gao Xingjian non pas Gao Xing-Jian Bai Juyi non pas Bai Ju-Yi Zhuge Liang non pas Zhu-ge Liang Nous avons choisi de séparer les syllabes dans les noms de plume. Lu Xun non pas Luxun Ba Jin non pas Bajin Lao She non pas Laoshe Les noms en religion, bouddhiste ou taoïste, seront écrits d’un seul trait. Laozi non pas Lao Zi Mengzi non pas Meng Zi Huineng non pas Hui Neng Nous avons gardé la transcription latine pour deux noms seulement. On écrira : Confucius non pas Kongfuzi Trippitaka non pas Sanzang Cependant, vous pouvez continuer à utiliser la transcription que vous souhaitez, la base saura reconnaître cette transcription et vous conduira au résultat, écrit lui, en Pinyin. PINYIN zhongguo Wade-Giles chung-kuo EFEO tchong-kouo Yale jung-gwo a ai an ang ao a ai an ang ao a ai an ngang ngao a ai an ang au ba bai ban bang bao bei ben beng bi bian biao bie bin bing bo bu pa pai pan pang pao pei pen peng pi pien piao pieh pin ping po pu pa pai pan pang pao pei pen peng pi pien piao pie pin ping po pou ba bai ban bang bau bei ben beng bi byan byau bye bin bing bwo bu ca cai can cang cao ce cen ceng cha chai chan chang chao che chen cheng chi chong chou chu chua chuai chuan chuang chui chun chuo ci cong ts'a ts'ai ts'an ts'ang ts'ao ts'e ts'en ts'eng ch'a ch'ai ch'an ch'ang ch'ao ch'e ch'en ch'eng ch'ih ch'ung ch'ou ch'u ch'ua ch'uai ch'uan ch'uang ch'ui ch'un ch'o tz'u ts'ung ts'a ts'ai ts'an ts'ang ts'ao ts'ö ts'en ts'eng tch'a tch'ai tch'an tch'ang tch'ao tch'ö tch'en tch'eng tch'e tch'ong tch'eou tch'ou tch'oua tch'uoai tch'ouan tch'ouang tch'ouei tch'ouen tch'ouo ts'eu ts'ong tsa tsai tsan tsang tsao tse tsen tseng cha chai chan chang chau che chen cheng chr chung chou chu chwa chwai chwan chwang chwei chwun chwo tsz tsung PINYIN zhongguo Wade-Giles chung-kuo EFEO tchong-kouo Yale jung-gwo cou cu cuan cui cun cuo ts'ou ts'u ts'uan ts'ui ts'un ts'uo ts'eou ts'ou ts'ouan ts'uei ts'ouen ts'o tsou tsu tswan tswei tswun tswo da dai dan dang dao de dei deng di dian diao die ding diu dong dou du duan dui dun duo ta tai tan tang tao te tei teng ti tien tiao tieh ting tiu tung tou tu tuan tui tun to ta tai tan tang tao tö tei teng ti tien tiao tie ting tieou tong teou tou touan touei touen to da dai dan dang dau de dei deng di dyan dyau dye ding dyou dung dou du dwan dwei dwun dwo e ei en eng er e ei en eng erh ngo ei ngen ngeng eul e ei en eng er fa fan fang fei fen feng fo fou fu fa fan fang fei fen feng fo fou fu fa fan fang fei fen fong fo feou fou fa fan fang fei fen feng fwo fou fu ga gai gan gang gao ge gei ka kai kan kang kao ke (ko) kei ka kai kan kang kao ko (kö) kei ga gai gan gang gau ge gei PINYIN zhongguo Wade-Giles chung-kuo EFEO tchong-kouo Yale jung-gwo gen geng gong gou gu gua guai guan guang gui gun guo ken keng kung kou ku kua kuai kuan kuang kuei kun kuo ken keng kong keou kou koua kouai kouan kouang kouei kouen kouo gen geng gung gou gu gwa gwai gwan gwang gwei gwun gwo ha hai han hang hao he hei hen heng hong hou hu hua huai huan huang hui hun huo ha hai han hang hao he (ho) hei hen heng hung hou hu hua huai huan huang hui hun huo ha hai han hang hao ho (hö) hei hen heng hong heou hou houa houai houan houang houi houen houo ha hai han hang hao he hei hen heng hung hou hu hwa hwai hwan hwang hwei hwun hwo ji jia jian jiang jiao jie jin jing jiong jiu ju juan jue jun chi chia chien chiang chiao chieh chin ching chiung chiu chü chüan chüeh chün ki (tsi) kia kien (tsien) kiang (tsiang) kiao (tsiao) kiai (kie, tsie) kin (tsin) king (tsing) kiong kieou (tsieou) kiu (tsiu) kiuan (tsiuan) kio (kiue, tsio, tsiue) kiun (tsiun) ji jya jyan jyang jyau jye jing ka kai kan kang k'a k'ai k'an k'ang k'a k'ai k'an k'ang ka kai kan kang jyong jyou Jyu Jywan jywe jyun PINYIN zhongguo Wade-Giles chung-kuo EFEO tchong-kouo Yale jung-gwo kao ke ken keng kong kou ku kua kuai kuan kuang kui kun kuo k'ao k'e (k'o) k'en k'eng k'ung k'ou k'u k'ua k'uai k'uan k'uang k'uei k'un k'uo k'ao k'o (k'ö) k'en k'eng k'ong k'eou k'ou k'oua k'ouai k'ouan k'ouang k'ouei k'ouen k'ouo kau ke ken keng kung kou ku kwa kwai kwan kwang kwei kwen kwo la lai lan lang lao le lei leng li lia lian liang liao lie lin ling liu long lou lu lü luan lüe lun luo la lai lan lang lao le lei leng li lia lien liang liao lieh lin ling liu lung lou lu lü luan lüeh lun luo la lai lan lang lao lö lei leng li lia lien lieang lieao lie lin ling liu long leou lou liu louan liue (lio) louen lo (loue) la lai lan lang lau le lei leng li lya lyan lyang lyau lye lin ling lyou lung lou lu lyu lwan lywe lwun lwo ma mai man mang mao me mei men meng mi ma mai man mang mao me mei men meng mi ma mai man mang mao me mei men mong mi ma mai man mang mau me mei men meng mi PINYIN zhongguo Wade-Giles chung-kuo EFEO tchong-kouo Yale jung-gwo mian miao mie min ming miu mo mou mu mien miao mieh min ming miu mo mou mu mien miao mie min ming mieou mo meou mou myan myau mye min ming myou mwo mou mu na nai nan nang nao ne nei nen neng ni nian niang niao nie nin ning niu nong nou nu nü nuan nüe nuo na nai nan nang nao ne nei nen neng ni nien niang niao nieh nin ning niu nung nou nu nü nuan nüeh no na nai nan nang nao ne nei nen neng ni nien niang niao nie nin ning nieou nong neou nou niu nouan nio no na nai nan nang nau ne nei nen neng ni nyan nyang nyau nye nin ning niu nung nou nu nyu nwan nywe nwo o ou o ou ngo ngeou o ou pa pai pan pang pao pei pen peng pi pian piao pie pin ping p'a p'ai p'an p'ang p'ao p'ei p'en p'eng p'i p'ien p'iao p'ieh p'in p'ing p'a p'ai p'an p'ang p'ao p'ei p'en p'eng p'i p'ien p'iao p'ie p'in p'ing pa pai pan pang pau pei pen peng pi pyan pyau pye pin ping PINYIN zhongguo Wade-Giles chung-kuo EFEO tchong-kouo Yale jung-gwo po pou pu p'o p'ou p'u p'o p'eou p'ou pwo pou pu qi qia qian qiang qiao qie qin qing qiong qiu qu quan que qun ch'i ch'ia ch'ien ch'iang ch'iao ch'ieh ch'in ch'ing ch'iung ch'iu ch'ü ch'üan ch'üeh ch'ün k'i (ts'i) k'ia k'ien (ts'ien) k'iang (ts'iang) k'iao (ts'iao) k'iai (k'ie, ts'ie) k'in (ts'in) k'ing (ts'ing) k'iong k'ieou (ts'ieou) k'iu (ts'iu) k'iuan (ts'iuan) k'io (k'iue, ts'io, ts'iue) k'iun (ts'iun) chi chya chyan chyang chyau chye chin ching chyung chyou chyu chywan chywe chyun ran rang rao re ren reng ri rong rou ru ruan rui run ruo jan jang jao je jen jeng jih jung jou ju juan jui jun juo jan jang jao jö jen jeng je jung jeou jou jouan jouei jouen jo ran rang rau re ren reng r rung rou ru rwan rwei rwen rwo sa sai san sang sao se sen seng sha shai shan shang shao she shei shen sheng shi sa sai san sang sao se sen seng sha shai shan shang shao she shei shen sheng shih sa sai san sang sao sö sen seng cha chai chan chang chao chö chei chen cheng che sa sai san sang sau se sen seng sha shai shan shang shau she shei shen sheng shi PINYIN zhongguo Wade-Giles chung-kuo EFEO tchong-kouo Yale jung-gwo shou shu shuai shuan shuang shui shun shuo si song sou su suan sui sun suo shou shu shuai shuan shuang shui shun shuo szu sung sou su suan sui sun so chou choua chouai chouan chouang chouei chouen chouo (cho) sseu song seou sou souan souei souen so shou shu shwai shwan shwang shwei shwen shwo sz sung sou su swan swei swun swo ta tai tan tang tao te teng ti tian tiao tie ting tong tou tu tuan tui tun tuo t'a t'ai t'an t'ang t'ao t'e t'eng t'i t'ien t'iao t'ieh t'ing t'ung t'ou t'u t'uan t'ui t'un t'o t'a t'ai t'an t'ang t'ao t'ö t'eng t'i t'ien t'iao t'ie t'ing t'ong t'eou t'ou t'ouan t'ouei t'ouen t'o ta tai tan tang tau te teng ti tyan tyau tye ting tung tou tu twan twei twen two wa wai wan wang wei wen weng wo wu wa wai wan wang wei wen weng wo wu wa wai wan wang wei wen wong wo wou wa wai wan wang wei wen weng wo wu xi xia xian xiang hsi hsia hsien hsiang hi (si) hia hien (sien) hiang (siang) syi sya syan syang PINYIN zhongguo Wade-Giles chung-kuo EFEO tchong-kouo Yale jung-gwo xiao xie xin xing xiong xiu xu xuan xue xun hsiao hsieh hsin hsing hsiung hsiu hsü hsüan hsüeh hsün hiao (siao) hiai (hie, sie) hin (sin) hing (sing) hiong hieou (sieou) hiu (siu) hiuan (siuan) hiue (siue) hiun (siun) syau sye syin sying syung syou syu sywan sywe swyun ya yan yang yao ye yi yin ying yo yong you yu yuan yue yun ya yen yang yao yeh i yin ying yo yung yu yü yüan yüeh yün ya yen yang yao ye yi yin ying yo yong yeou yu yuan yue yun ya yan yang yau ye yi yin ying yo yung you yu ywan ywe yun za zai zan zang zao ze zei zen zeng zha zhai zhan zhang zhao zhe zhei zhen zheng zhi zhong zhou zhu zhua zhuai zhuan zhuang tsa tsai tsan tsang tsao tse tsei tsen tseng cha chai chan chang chao che chei chen cheng chih chung chou chu chua chuai chuan chuang tsa tsai tsan tsang tsao tsö tsei tsen tseng tcha tchai tchan tchang tchao tchö tchei tchen tcheng tche tchong tcheou tchou tchoua tchouai tchouan tchouang dza dzai dzan dzang dzau dze dzei dzen dzeng ja jai jan jang jau je jei jen jeng jr jung jou ju jwa jwai jwan jwang PINYIN zhongguo zhui zhun zhuo zi zong zou zu zuan zui zun zuo Wade-Giles chung-kuo chui chun cho tzu tsung tsou tsu tsuan tsui tsun tso EFEO tchong-kouo tchouei tchouen tcho (tchouo) tseu tsong tseou tsou tsouan tsouei tsouen tso Yale jung-gwo jwei jwun jwo dz dzung dzou dzung dzwan dzwen dzwo