AVANT PROPOS Comme le précise si bien Nathan Wachtel dans

Transcription

AVANT PROPOS Comme le précise si bien Nathan Wachtel dans
AVANTPROPOS
CommeleprécisesibienNathanWachteldanssonouvrage«Lavisiondesvaincus»:
«lessociétéssanshistoiren’existentpas…lepassédessociétésprimitivesn’estinscritque
dansleurstraditionsorales…».
Danscecontexted’oralité,lacollectedupatrimoinematérieletimmatérielreste
l’undesseulsmoyenspourdécrypterl’histoiredecesbergersquionttoujourssuscité
peuretméprisenrapportavecleurmarginalité.Ilsontlaissépeudetracesécritespour
comprendreleurspréoccupationsetleursproblèmesquotidienssouventcaricaturés
voirdécriés.
Pourenfiniravectouslesclichésde«l’historiographieofficielle»etpour
«réhabiliter»leurimage,ilconvenaitdoncdepasserdel’autrecôtédumiroirpourvoir
lerefletdeleurmodedevieetdeleurvisiondumonde.Sansdoute,onnepourrajamais
ressentirdel’intérieurleursfrustrationsetleurssouffrancesmaisontenteradumoins
dedéplacernotrecentred’intérêtpourneconsidérerqueleseulpointdevuedes
bergers,unedémarchequisembleraparfoissubjectivevoir«engagée».
Pourcequiconcernele«sauvetage»decette«culturepastorale»,ons’installe
désormaisdansl’urgence.Chaquejourquipasse,c’estuntémoinquidisparaît,
emportantavecluiunesommedeconnaissancesirremplaçables.
Mesmoyensfinancierslimitésnem’ontpaspermisd’alleraufonddeschoses.J’aurais
vouluenfaireplus,unsentimentliésansdouteàla«frustration»denepasterminerun
travailquienréaliténefinirajamais…
Quandj’aicommencécettecollecteilyaplusdesixans(enréalitéj’avaiscommencé
depuisvingtans)jenepensaispastrouverunpatrimoined’unetellerichesseetd’une
tellediversitéquisetrouvedésormaisauborddel’extinction.
Lacollecteaétélongueetdifficile,nonseulementpouridentifiercesbergers
héritiersdelamémoirecollectivemaisaussipourlesconvaincredelanécessitéde
«jouerlejeu»d’unetellecollectequivenaitsuppléerunetransmissionpatrimonialequi
s’étaitbrusquementarrêtée.
Lescontactsn’ontpastoujoursétéaisésavecdeshommesetdesfemmesméfiants
parnature,silongtempsmarginalisésetméprisés.Ilétaitdoncnécéssairederétablirle
climatdeconfianceindispensablepourqu’ilsacceptentdetransmettentleursavoir.Ce
qu’ilsontfait(avecleursfamillesetleursamis)avecbeaucoupdegentillesseetde
disponibilité.
Lacollectedelapartiematérielle(savoirsfaire)aétérelativementfacile,celledu
patrimoineimmatérielleaétéautrementplusdifficile.Cesritesetcroyancesoùsemêle
profaneetsacré,refoulésaufonddeleurmémoire,étaientparfoisdifficilement
compréhensiblespourle«noninitié»quejesuis.Pour«décoder»cepatrimoine
immatériel,j’aidonccherchéun«spécialiste»delamythologieetc’estlehasardd’une
recherchesurinternetsurlaviedeSant’Antonequim’amissurlapistedePhilippe
Walter.Jemesouvenuqu’ilavaitdonnéuneconférenceàl’UniversitédeCortietjeme
suisdoncadresséàlui(sanstropmefaired’illusions)pourqu’ilm’aideàdécrypter
l’imaginairedesbergerscorses.C’estavecbeaucoupdegentillessequ’ilaacceptéde
collaboreretdemettresonimmensesavoirànotredispositionpournousaiderà
comprendrelacomplexitédesmécanismesquiconditionnentlapenséehumaineeten
particuliercelledesbergers.
PierreJeanLuccioni

Documents pareils