Marsiyya Seex Ibra Faal
Transcription
Marsiyya Seex Ibra Faal
Marsiyya Seex Ibra Faal Seex Muusaa Ka (1891 - 1966) Transcription : Serigne Mbacké Dieng Révision et amélioation : drouss.org © 1436 h / 2015 - www.drouss.org Tous droits de reproduction réservés, sauf pour distribution gratuite sans rien modifier du texte. Pour toutes questions, suggestions, ou erreurs, veuillez nous contacter par le biais de notre site internet : www.drouss.org Quelques indications Wolof per rus caam ñam xol jibi njaay nday ŋaam gëm = e=é u = ou c = th ñ = gn x = kh j = dj nj = nd nd = nd ŋ ë = eu é = è (plus dur) = rér òo = au gòor q = xx suqali ii - uu - oo - aa ee (tirer sur le son) ; Ex : biir - suur -xool - gaal - xeer Français pér rous thiam gnam khol djibi ndiaye ndeye (machoire) geum perdu gaure soukh khali Marsiyya(1) (définition) : Dans la littérature arabe, le Marsiyya ou Rasa est un texte écrit pour exprimer, sans exagérer, son angoisse, sa détresse voire sa peur à la suite de la disparition d’une personne. Il met en exergue les qualités du défunt. Il chante son courage, sa bonne conduite, le donnant ainsi en exemple à la postérité. Il peut être composé : – soit pour regretter un proche disparu. C’est le vrai marsiyya. Il naît de l’inquiétude, exprime la détresse sincère et communique l’angoisse à l’auditoire ; 1 c.f. LE MARSIYYA, Par Cheikh Amadou Kabir MBAYE 2 - Marsiyya Seex Ibra Faal – soit pour célébrer, toujours dans un contexte de détresse, les rois et les peuples antérieurs valeureux rappelant ainsi le passé glorieux ; - soit pour présenter ses condoléances dans la douleur et les pleurs en insistant sur les qualités du disparu et l’angoisse suscitée par sa mort ou plus fréquemment pour transmettre la sagesse populaire en abordant les thèmes de la vie et de la mort. Dans le wolofal mouride, le marsiyya reste un poème lyrique exprimant des sentiments mélancoliques provoqués par un deuil mais réservé à la célébration d’un héros, un cheikh ou disciple très en vue, disparu. Il s’inspire du Huqqal-buka-u (Faut-il [les] pleurer ?). Ce poème mystique constitue le modèle fondamental pour le genre. Cheikh Ahmadou Bamba y décrit les caractéristiques des Maîtres soufis. Précisions : Les vers que nous avons encadrés sont incertains. On les ne les retrouvent pas dans tous écrits que nous possédons ; aussi ni dans toutes les bandes sonores. Marsiyya Seex Ibra Faal - 3 Bismi-l-laahi-r-Rahmàni-r-Rahìmi Wa Sallallàhu anla Seyidina Muhammadin wa sallama taslìman àddina ndax day bëgg a jeex am gaa yu baax yeey bëgg a jeex am mbër yu ndaw yeey bëgg a seex Moo gaa yi xam naka pexe ? ka xamlewon ag tarbiya ak ka xamon ag tarbiya moo buñ demee ba surga ya ku leen di wax nag luy pexe ? ka wootewon ci àdduna ba ñépp wuysi fàddu na nan jéem a dëddu àdduna te jéem a wuyji mooy pexe Seex Bàmba dem ci « Wamsashi» Seex Ibra dem ci « Tamsashi» Moo ñi fi des kuñuy dese ? yeenu muriid naka pexe ? 4 - Marsiyya Seex Ibra Faal Ab séet du dem ba doomi dikkeem Seex Ibra Faalay doom dikkeem moo rawi bokk, rawi doom topp mi waaj leen mooy pexe Ab séet moroom yaay topp ma sëriñ muriid yaay topp ma jéem leen a wàlli séen po ma te ba po mii ngeen di fexe Seex Ibra gëm ga làndi na moo tax mu dëddu àddina fekki na Bàmba sotti na wàcci na aljanay texe Mas nay xibaar ag jébbuloom ba wax ne Yàlla mi ko moom moo ko ne Bàmba moo la moom raasi ko jox ko say pexe Tegtalko yoon wa ab muriid di aw ba raw pexem Mariid ba am ngërëm bariy muriid te dootu ree di tex-texi Marsiyya Seex Ibra Faal - 5 Mu dal di dem Tayba-Daqaar Ngir dégg Bàmba di fa xaar seet na Sëriñ Tayba-Daqaar cim njàng lay xame pexe Mu tëdd guddi listixaar ba mu xëyee ba tusubaar Sëriñ Mataar Turee fa jaar leeram ga wan ko lay pexe Mataar Turee nga yori jóor yanu ko jëm Mbàkke-Kajoor Sëriñ bi yónni ko ca Mbuur Seex Ibra topp cay fexe Mu jis fa Seex Aadama Géy Sànni mbiram dal di ca ŋoy Mu wan ko Bàmba mbër mu rëy Sëriñ ba naa ko foo fëxe ? Mu wax ko tegtal ya fa moom Sëriñ Bàmba wan ko la fa moom mu xam ne jis na ka ko mom mu dal di fab mbiram joxe 6 - Marsiyya Seex Ibra Faal Ma wax la bis ba ndax mu wóor ñaar fukki fan ci weeru koor bisub dibéer la mbir ma wóor Seex Ibra yaa rëyi pexe Mu sóobu far ba jiitu leen Seex Bàmba ne kii ëpp na leen leeram gu rëy gi wër na leen fum toll xol bay nux-nuxi Wax na ne tuuti kon mu dem fekk Sëriñ bi lëm mbiram ba ken du jot ci baatinam ludul ca bis ba ñuy texe Jaaraama Seexi Ibra Faal Làmp bi Sayxii Bàmba taal leeral nga réewmi yaa kamaal yal na nga dolliy beréxi Ba mu ñëwee Mbàkke-Kajoor fekkon na daara ja di suur moo jëkk a yalwaani di woor ñu di ko ree di tex-texi Marsiyya Seex Ibra Faal - 7 Yendoo liggéey, fanaane root gaa yay nelaw ba naa xuréet ba luy ganaar ne kurkureet moo ko xewal daawul doxi Moo fa xewal nuyoo di raam moo nu teree wuyu ne naam fekkon na ñuy jàng fa maam moom muy muriitu di fexe Fekkon na daara ja di riir moo dindi àllarbaak dibéer lu Bàmba wax mu dal di buur lum mas am dal di joxe Moo fa xewal soli sagar moo fa xewal sëqal kawar moo fa xewal saxoo sikar daawu fa bay di rux-ruxi Ba mu demee Mbàkke-Bawol daf ne na waa kër ga ba wol naay soq tey rooti di wol booleek liggéey di ko joxe 8 - Marsiyya Seex Ibra Faal Lu bàmba wax mu dal di naaw fóorem ju rëy ja sant Saaw naa ko da ngay dellu gannaaw jànggil muriitu du pexe Mbooleem muriid ya di ko soow mu mel ne dof bu mat a yeew ba mujj far ñépp ne siiw Meloom ya far di ko doxe Mu jiitu far amul moroom far gëni bokk gëni doom jaaraama jaaraama xadiim wàcc nga wàccaaleeg texe Yaw masulaa juuyook ndigal naka nga jóg të nga ndugal ku aw sa mboor duñ ko mbugal garmi yi yaa tax ñuy texe Yaa jëkk a jébbale sa xol fekkon nga gaa ñay xorxoral ñaley setal ñaley nëxal yaa wane ngér mi ñiy doxe Marsiyya Seex Ibra Faal - 9 Yaa xam Sëriñ bi yaa xereñ daawoo weranteekub sëriñ bàjjo bi yaa bariy njariñ waane wi yàgg ngaa naxe Am ngay gërëm ba am dërëm fab ngay dërëm jëndey ngërëm loo mas a am tàbbal këram ay junni daal nga daa joxe Joxe nga àddiyay giléem yu safi ngurdu safi koom soldaar sa yaa joxe sa doom Faadilu Faal am na ag texe Sa ndaw da daa dem ba Gaboŋ di yóbbu ay saaku yu roŋ di war ca gaal ya yori boŋ doo denci lëf ba muy maxe Moo tax nga mel ne ag saxaar ku nar a dem da na fa jaar kuy ñaani paas na seeti gaar bum nég ba naa na ko pexe ? 10 - Marsiyya Seex Ibra Faal Ndegam da nga xebat sa paas way-wata yaa nga fa garaas seetal ma wax jii te xiyaas ndegam da ngaa am looy joxe Baayay saxaar doomay wata kuy xamle Yàlla du fi të ku ji àndaar góob cay mata jiyal ci taw buy béx-béxi Seex Bàmba taawloo Mustafaa Seex Ibra taawbay Mustafaa Diggante Marwataak Safaa Kuy aji warnafaa doxi Seex Bàmba am nam Faadilu Seex Ibra am nam Faadilu ku xam na faale Faadilu kon ag mujam du toroxi Seex Bàmba bégle nam Basiir Seex Ibra bégle am Basiir Mbég moo ci dem lekk ba suur jegeel ma kay toggiy joxe Marsiyya Seex Ibra Faal - 11 Seex Bàmba am nam Abdulaay Seex Ibra am am Abdulaay abdu mu nekk mat na waay bul weddi céebu kaay texe Yal na ñu aw seen tànki baay ba mujj donnu seeni baay ba mujj boole seeni gaay aamiina ndax ñépp texe Seex Ibra dem na wàcci na lum mas a aajo faju na ba xëy ne cipp àjjana nan farlu tey àndi pexe Ken masl a jis sasam wu booy du daw kakoy muslook a njuuy moo jar a way te jar a jooy moo àddinaa man a naxe Déglul ma lim fi ay ndamam ba gaa yi dollee xam mbiram ba xol yi bég ba dellu gëm leegi ragal yi yox-yoxi 12 - Marsiyya Seex Ibra Faal Jaaraama Ndey Saynabu Njaay la Soxna Jaara yor di jaay yaa ko mosal waa Njare-Njaay saw ŋàññ rot na yaa texe Diggante Njukki ak Njamatil dañ daa dajey naani butéel yaa tax ñu jébbulu ca teel Faal Njaga yaa rëyi pexe Mbulaki Sàqaki Sugeer dañ daa falook a fali foor yaa tax ba dine di fa leer toxal nga póon mañ daa tuxe (2) Doomi Dàmmeel ya fa newon yaa dàm(m) mbir ma ñu newon tay ñépp ñépp a ngi fi nun ken amatul lu muy fexe Yaa yóbbu Mbaaxaan ca Xafóor yaa tax ba xol ba dootu fuur yaa tax mu sànni yatu nguur fab yatu gëm di laaj pexe 2 ou (dañ daa falook a soli buur) Marsiyya Seex Ibra Faal - 13 Te xam ne mas naa yor junjung fumu jëm géwal ya naa kundung muy xas di bàkku cid goroŋ tay mu yam ak nun ay pexe Yaa tax ba Abdulaahi Xaar taxaw fi bunt di fa xaar woyaflu bay lekk daqaar ngir sopp Bàmba miy joxe Te xam ne moo doon doomi buur lum mas a wax ñu dal di buur la dale Mbaakol ba Kajoor moo amewoon seeni pexe Yaa tax ba Soxna Mbenda Faal ak Gañsireeki Làlla Faal gën doomi soxna yii fi taal diine ju rëy ji ñuy doxe Te xam ne seeni baay a moom Fedarba taalagut kanoom koo mas a jis ay jamonoom xolam ba daawul yox-yoxi 14 - Marsiyya Seex Ibra Faal Yaa tax ba Abdulaay ñaxib làmbi ndigal far na ko ub la gaa ya giiroo moo ko xab tabax na ay kër di joxe Te xam ne mas naa dox fi moom tay jii mu mat sëkk boroom ka denci doomam dib goroom lii doy na xarbaax duy pexe (3) Seex Ibra Faal amul moroom sàkk na mbër yuy roy ci moom leeral na penkkoom ak sowoom luy yàq dootul ñuy-ñuxi La dale Ndar ba ca Dakaar jàll gannaaw yoonu saxaar mbër mu fa rëy ba ñu ne kaar Seex Ibra lay laaj pexe Ndar la ko doomi Jaara may leeral na bopp jaara tay waykat wa Sàmba Jaara Mbay moo tax dënnam bay bëx-bëxi 3 ou (tay jii mu mat sàng ak boroom) Marsiyya Seex Ibra Faal - 15 Mu jóg fa agsi Ndànd-Faal jàpp fa doomi Ngóone Faal def ko ne làmp bu ñu taal tay Ngingineew moo fay fexe Leeram ga sar ba agsi Kees ku ñëw mu duy la ba nga fees luy nit ku ñuul ak ku xees ñéppay bawoo fa Ngaay-Mexe Sëriñ bi ñëw Njurbél mu ñëw gàddaay këram ya te du daw guddeek bëccëg ñam ya di ñëw Ba Bàmba xëy sàkk pexe [jant a ngi jooy weer a ngi jooy mbooleem biddiw yépp a ngi jooy suuf ak asamaan a ngi jooy ku nekk naan na ka pexe] Mbooleem muriid yépp gëlam ken xamatul kuy Sëriñam kune na ngéej a dal di dem àddina séppiy jëx-jëxi 16 - Marsiyya Seex Ibra Faal Mu dal di ŋoy ci Mustafaa ngir xam ne am na listifaa mag ñépp dem moom mu ne faa Masl a tuxooki yox-yoxi Ba xëy na wuyji ab sanggam tuubaa la toggewoon añam Bàmba a ko jiiteloo ñoñam diggante Biib gaak Guy-Texe Ma ngay janook tooli dërëm meññat mu gën junniy dërëm jis na lu weesu mébetam am na lu raw lam doon fexe Bàmba xaroo na koy ngërëm Ridwaan tijjil na koy kërëm ñoñ huuru-hiineeng fa wetam jis na lu raw yoolub joxe Ngërëm la Yonnen bay gëram Abaabakar ma jëkk a gëm la Sayxu Bàmba di gëram Seex Ibra mooy jëkk a texe Marsiyya Seex Ibra Faal - 17 Medaay ba Yonnen bay takkal Abaabakar ngirug dëggal la Sayxu Bàmba di takkal Seex Ibra Faal bisub texe Mànto ba Yonnen bay solal Abaabakar yor paresol jël saadixiinaya tofal yal na ko Bàmba fab joxe [Bàmba a ko jël dal di ko fal mbooloo ma dar ko muy dëggal Jaaraama Seexi Ibra Faal yaa jar a xam bisub texe] [Yaw ku la sopp daal di baax yaw ku la weddi dootu baax waa joo gërëm muy gën di baax kii ku bañ day toroxi] [Nan jéem a toppi ndigalam te jéem a moytu ay tereem te jéem a roy ci ay jikkoom moo am njariñ bisub texe] 18 - Marsiyya Seex Ibra Faal Muusaa la way wii wolafal yal na ko Shayxii Bàmba ful te boolekook gaa yu dëggal yoo xam ne ken du yox-yoxi Aamiina aamiina ne leen aamiina ndax ñu boole leen ci mbóoti woy wi ba lu geen sàkkooti am ca ag pexe Aamiina aamiina ne leen aamiina ndax ñu boole leen ci wax fi Muusaa ba lu ngeen sàkkooti am ca ag pexe Allaahuma Salli anla Seyidinaa Muhammadin wa Sallim Marsiyya Seex Ibra Faal - 19