Assimil, μέθοδος αυτοδιδασκαλίας ξένων γλωσσών

Le magazine AB vous propose/ Το περιοδικό ΑΒ σας προτείνει
Assimil, la plus célèbre méthode d'auto-apprentissage
d'une langue étrangère est presque centenaire.
Η διασημότερη μέθοδος αυτοδιδασκαλίας ξένων γλωσσών,
Assimil, πλησιάζει τα 100!
«My tailor is rich»: δεν υπάρχει Γάλλος που δεν γνωρίζει αυτή
« My tailor is rich » !!! Qui ne connaît pas cette drôle de
την περίεργη μικρούλα πρόταση, με την οποία ξεκινούσε το 1929 το
petite phrase, qui ouvre, en 1929, la première leçon d'un toute
πρώτο μάθημα μιας ολοκαίνουριας μεθόδου αυτοδιδασκαλίας
nouvelle méthode pour l'auto-apprentissage de l'anglais ? Le pari de αγγλικών! Στόχος του δημιουργού της; Η κατάκτηση μιας γλώσσας
son créateur ? Apprendre une langue comme on a appris sa langue
κατά τον ίδιο τρόπο που έγινε η εκμάθηση της μητρικής, βιωματικά,
maternelle, de façon intuitive, en parlant et en s'exerçant. On l'aura με την ομιλία και την εξάσκηση. Είναι σαφές: ο Αλφόνς Σερέλ, o
compris : Alphonse Chérel, le fondateur d'Assimil, a pour son
ιδρυτής της Assimil, είχε για την εποχή του απόψεις σχεδόν
époque des conceptions presque révolutionnaires !
επαναστατικές!
Aujourd'hui, la célèbrissime méthode se porte bien et au rayon
« langues » des librairies, on ne peut manquer les couvertures bleues
et blanches de l'anglais, de l'allemand, du russe et du chinois de la
collection « Sans peine ». Mais le catalogue Assimil va bien au-delà
de ces quelques best-sellers puisqu'il compte plus de 80 langues.
Στις μέρες μας, η διασημότατη μέθοδος βρίσκεται σε πολύ
καλό δρόμο. Στα ράφια των γαλλικών βιβλιοπωλείων με τα
ξενόγλωσσα βιβλία είναι αδύνατο να μη διακρίνουμε τις λευκές και
μπλε αποχρώσεις από τα εξώφυλλα της συλλογής «χωρίς κόπο» για
τα αγγλικά, τα γερμανικά, τα ρώσικα και τα κινέζικα. Ο κατάλογος
της Assimil όμως, είναι πολύ μακρύτερος από τα εν λόγω μπεστ
σέλερ, καθώς περικλείει πάνω από 80 γλώσσες.
En octobre, Assimil était parmi les sponsors officiels de la
Τον Οκτώβριο η Assimiλ βρισκόταν μεταξύ των επίσημων
« Polyglot conférence » qui s'est tenue à Thessalonique. L'occasion χορηγών του «Συνεδρίου Πολύγλωσσων» που πραγματοποιήθηκε
d'évoquer ce qui fait le succès d'une maison d'édition pas tout à fait στη Θεσσαλονίκη, όπου δόθηκε μια ευκαιρία, μεταξύ άλλων, να
comme les autres.
« Alfonso il poliglotta »
διερευνηθεί τι είναι αυτό που χάρισε την επιτυχία σε αυτόν τον
εκδοτικό οίκο που ξεχωρίζει.
«Αλφόνσο il poliglotta (ο πολύγλωσσος)»
Alphonse Chérel est né à Rennes, en 1882, dans une famille
où l'on est minotier de père en fils. Mais ni Alphonse, ni son frère
Georges, ne vont suivre la voie déjà tracée. Très jeunes, les deux
enfants sont fascinés par le voyage et l'inconnu et s'encouragent dans
leur passion commune. Au lycée, Alphonse continue à rêver
d'horizons lointains. Cette soif d'ailleurs n'y est pourtant guère
encouragée puisque l'apprentissage des langues étrangères vivantes
n'est pas encore au programme et constitue un privilège des enfants
de la grande bourgeoisie, qui les étudient avec des précepteurs.
« Comment », se demande le jeune homme, « des peuples qui ne
peuvent pas communiquer entre eux pourraient-ils vivre en
harmonie ? »
Ο Αλφόνς, μέλος της οικογένειας Σερέλ, που ασχολιόταν
πατροπαράδοτα με τη βιομηχανία του σίτου, γεννήθηκε στη Ρεν το
1882. Όμως ούτε ο ίδιος ούτε ο αδερφός του, Ζωρζ, δεν
ακολούθησαν τον δρόμο που είχαν χαράξει οι προγενέστεροί τους.
Από πολύ νεαρή ηλικία, τα παιδιά γοητεύτηκαν από τα ταξίδια και
το άγνωστο και ο ένας στήριξε τον άλλον σε αυτό το κοινό τους
πάθος. Ο Αλφόνς εξακολουθούσε στο λύκειο να ονειρεύεται
μακρινούς ορίζοντες. Ωστόσο, η δίψα του για τα μακρινά μέρη δεν
ενισχύθηκε από το σχολικό πρόγραμμα καθώς η διδασκαλία των
ζωντανών ξένων γλωσσών δεν είχε ακόμη ενταχθεί σε αυτό και
αποτελούσε προνόμιο των παιδιών της εύπορης αστικής τάξης, τα
οποία τις μελετούσαν με οικοδιδάσκαλους. Ο νεαρός Αλφόνς λοιπόν
αναρωτιόταν πώς θα μπορούσαν να ζήσουν αρμονικά οι άνθρωποι
που δεν μπορούν να επικοινωνήσουν.
En ce début de siècle marqué par la montée des nationalismes,
Alphonse Chérel est du côté des pacifistes. Il est persuadé que
l'entente entre les hommes passe par la connaissance partagée de
leurs différentes langues. Une idée qui ne le quittera jamais, malgré
les deux guerres.
Les études terminées, il répond à une annonce et part comme
précepteur à Londres où il apprend l'anglais. En 1906, il est à Berlin,
une ville selon son goût, en pleine effervescence créative. Cela va
sans dire, il apprend aussi l'allemand. On le retrouve ensuite à
Moscou, où Georges l'a fait venir, de nouveau précepteur dans une
famille d'aristocrates. Il apprend le russe.
Στις αρχές του αιώνα που στιγματίζεται από την άνοδο του
εθνικισμού, ο Αλφόνς Σερέλ τάσσεται στο πλευρό των ειρηνιστών.
Είναι πεπεισμένος πως για να επιτευχθεί η κατανόηση μεταξύ των
ανθρώπων θα πρέπει να υπάρξει μια διάχυση της γνώσης των
διαφορετικών γλωσσών. Μια ιδέα που δε θα εγκαταλείψει ποτέ,
παρά τους δυο πολέμους.
Όταν τελείωσε τις σπουδές του, απάντησε σε μια αγγελία και
έφυγε ως οικοδιδάσκαλος στο Λονδίνο όπου έμαθε αγγλικά. Το
1906, πήγε στο Βερολίνο, μια πόλη που του ταίριαζε και που
βρισκόταν εν μέσω δημιουργικού αναβρασμού. Όπως ήταν φυσικό,
έμαθε και γερμανικά. Στη συνέχεια βρέθηκε στη Μόσχα, όπου ο
Ζωρζ τον σύστησε και πάλι ως οικοδιδάσκαλο σε μια οικογένεια
αριστοκρατών. Έτσι έμαθε και ρώσικα.
Quand survient la première guerre mondiale, ses connaissances
linguistiques lui valent d'être affecté aux traductions des messages
ennemis interceptés sur le front. Et le voici envoyé en Turquie pour
couvrir la bataille des Dardanelles, où il est blessé. À l'hôpital, il
délire ...mais en allemand. Ce qui, en temps de paix, n'aurait pas
manqué de susciter l'intérêt de la communauté scientifique devient
nettement plus embarrassant en période de guerre ! On le soupçonne
alors d'être un espion, et il doit s'en défendre devant le haut
commandement militaire.
Όταν ξέσπασε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, λόγω των
γλωσσικών του γνώσεων κατατάχτηκε στη μετάφραση των
εχθρικών κειμένων που υποκλέπτονταν στο μέτωπο. Κατέληξε να
σταλθεί στην Τουρκία για να καλύψει τη μάχη των Δαρδανελίων,
όπου τραυματίστηκε. Στο νοσοκομείο ξεσπά σε παραλήρημα
αλλά… στα γερμανικά. Αυτό όμως που εν καιρώ ειρήνης θα είχε
εγείρει μετά βεβαιότητας το ενδιαφέρον της επιστημονικής
κοινότητας, γίνεται πιο περίπλοκο εν μέσω πολέμου! Θεωρήθηκε
λοιπόν ύποπτος για κατασκοπία και έπρεπε να απολογηθεί στο
ανώτατο στρατοδικείο.
La paix revenue, Alphonse Chérel s'installe d'abord en Espagne
Όταν αποκαταστάθηκε η ειρήνη, ο Αφόνς Σερέλ
et séjourne ensuite en Italie où il gagne le surnom de « Alfonso il
εγκαταστάθηκε αρχικά στην Ισπανία και διέμεινε αργότερα στην
poliglotta ». Puis, il repart à Berlin. Mais, dans cette Allemagne de Ιταλία όπου του αποδώθηκε το ψευδώνυμο «Αλφόνσο il poliglotta
l'entre deux-guerre, il ne reconnaît pas la ville qu'il avait tant aimée. (ιλ πολυγκλότα)». Έπειτα, ξαναπήγε στο Βερολίνο, αλλά η πόλη
που τόσο είχε αγαπήσει δεν υπήρχε πια στη Γερμανία του
μεσοπολέμου.
L'heure semble donc venue de regagner la France et Paris.
C'est alors que naît l'idée d'un calendrier éducatif, qui affichera
Φαινόταν λοιπόν πως είχε έρθει η ώρα να ξαναπάει στη Γαλλία
chaque jour une petite leçon et un dessin d'humour. Le calendrier
και στο Παρίσι. Εκεί γεννήθηκε η ιδέα ενός εκπαιδευτικού
connaît un succès prometteur. A sa suite, Alphonse Chérel imagine ημερολογίου, κάθε μέρα του οποίου θα περιελάμβανε ένα μικρό
le premier ouvrage français-anglais de la collection « sans peine ». μάθημα και ένα χιουμοριστικό σχέδιο. Η επιτυχία του ημερολογίου
ήταν πολλά υποσχόμενη. Στη συνέχεια ο Αλφόνς Σερέλ φαντάστηκε
το πρώτο γαλλοαγγλικό έργο της συλλογής «χωρίς κόπο».
Il s'agit d'apprendre à parler une langue étrangère en se
Αφορούσε την εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας κατόπιν σταδιακής
familiarisant peu à peu avec le vocabulaire, la syntaxe et la
εξοικείωσης με το λεξιλόγιο, την σύνταξη και τη γραμματική μέσω
grammaire à travers des petits textes amusants et au plus près de la μικρών διασκεδαστικών κειμένων που πλησίαζαν όσο περισσότερο
langue parlée. Et, pour commencer la première leçon, Alphonse
γινόταν στην καθομιλουμένη. Επομένως, για να ξεκινήσει το πρώτο
Chérel, en bon pédagogue, fait le choix d'une phrase transparente,
μάθημα, ο Αλφόνς Σερέλ, ως καλός παιδαγωγός, επέλεξε μια
pouvant se lire aisément dans les deux langues : « My tailor is rich » ξεκάθαρη φράση που θα μπορούσε να διαβαστεί εύκολα από τους
…
ομιλούντες και των δυο γλωσσών: «My tailor is rich».
Pour ce premier volume, Alphonse, aidé de Georges, a réussi à
convaincre l'imprimeur Emile Busson de se lancer gratuitement dans
l'aventure. Sans capital, les débuts d'Assimil restent cependant
modestes. Les deux frères travaillent dans une chambre d'hôtel, les
manuels sont entreposés dans des cantines, le démarchage et les
livraisons se font à bicyclette.
Peu à peu pourtant, les titres s'enchaînent et le succès
commercial est bientôt au rendez-vous. En 1933, des disques
accompagnent les manuels.
Avec la seconde guerre mondiale, le commerce des langues
marque le pas. Seul, «L'allemand sans peine » continue à se vendre
puisqu'on l'achète pour l'envoyer à ceux qui se trouvent en
Allemagne, prisonniers de guerre ou travailleurs réquisitionnés dans
le cadre du STO. (service de travail obligatoire).
La méthode Assimil aujourd'hui : un catalogue riche de
plus de 80 langues
Για τον πρώτο τόμο, ο Αλφόνς, με τη βοήθεια του Ζωρζ,
κατάφερε να πείσει τον εκδότη Εμίλ Μπισόν να κάνει το εγχείρημα
χωρίς κόστος. Χωρίς κεφάλαιο, η Assimil κινήθηκε αρχικά σε
μέτρια επίπεδα. Τα δυο αδέρφια δούλευαν στο δωμάτιο ενός
ξενοδοχείου, τα χειρόγραφα στοιβάζονταν σε καντίνες ενώ η
προώθηση και οι παραδόσεις γίνονταν με το ποδήλατο.
Παρόλα αυτά, σιγά-σιγά, ο ένας τόμος διαδεχόταν τον άλλον
και η εμπορική επιτυχία δεν άργησε να έρθει. Το 1933, τα εγχειρίδια
συνοδεύονταν από δίσκους.
Με τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το εμπόριο που σχετιζόταν με
τις ξένες γλώσσες παρέμεινε στάσιμο. Μόνο η μέθοδος«γερμανικά
χωρίς κόπο» συνέχιζε να πωλείται καθώς την αγόραζαν και την
έστελναν σε αυτούς που βρίσκονταν στη Γερμανία, ως αιχμάλωτοι
πολέμου είτε επιστρατευμένοι εργάτες στο πλαίσιο της Υπηρεσίας
Υποχρεωτικής Εργασίας (STO).
Η
μέθοδος
Assimil
σήμερα:
ένας
κατάλογος
εμπλουτισμένος με πάνω από 80 γλώσσες
Après la guerre et la disparition d'Alphonse Chérel, Assimil
reste une affaire de famille. Quand Jean-Loup Chérel, le fils du
fondateur, se décide à rejoindre l'entreprise familiale, dans les
années 60, on lui confie la tâche de rédiger le premier manuel de
grec moderne. Fidèle à une tradition familiale, il ne connaît pas un
mot de grec quand il se rend dans le pays. Tout juste parvient-il à
déchiffrer une enseigne qui se détache sur les murs de la capitale,
celle de la firme « Philips », dont il a reconnu le logo. Quatre ans
plus tard, le premier manuel d'auto-apprentissage du grec est fin prêt
et accompagne le développement du tourisme en Grèce.
Μετά τον πόλεμο και τον χαμό του Αλφόνς Σερέλ, η Assimil
παρέμεινε μια οικογενειακή υπόθεση. Την δεκαετία του 60, όταν ο
Ζαν-Λου Σερέλ, ο γιός του ιδρυτή, αποφάσισε να μπει στην
οικογενειακή επιχείρηση, του εμπιστεύθηκε η αποστολή να
συντάξει το πρώτο εγχειρίδιο νέων ελληνικών. Πιστός στην
παράδοση της οικογένειας, δεν ήξερε ούτε μια λέξη στα ελληνικά
όταν έφτασε στην χώρα. Ίσα που κατάφερε να αποκωδικοποιήσει
μια πινακίδα που ξεχώριζε στους τοίχους της πρωτεύουσας, αυτή
της εταιρείας «Philips», της οποίας αναγνώρισε το λογότυπο.
Τέσσερα χρόνια μετά, το πρώτο εγχειρίδιο αυτοδιδασκαλίας
Intuitive, non contraignante, la méthode Assimil n'a pas
toujours eu les faveurs de l'éducation nationale. Mais depuis
longtemps déjà, la réconciliation a eu lieu entre la maison d'édition
et l'université et nombreux sont les enseignants à prêter leur
concours à la collection sans peine. Quatre ans de rédaction et de
diverses collaborations sont nécessaires pour rédiger un manuel.
ελληνικών ήταν έτοιμο και συντρόφευσε την ανάπτυξη του
τουρισμού στην Ελλάδα.
Βιωματική, χωρίς καταναγκασμούς, η μέθοδος Assimil δεν
έτυχε της εύνοιας της δημόσιας εκπαίδευσης. Αλλά ήδη εδώ και
καιρό, επετεύχθη η συμφιλίωση μεταξύ του εκδοτικού οίκου και του
πανεπιστημίου και πολλοί εκπαιδευτικοί συνεισφέρουν στην έκδοση
της συλλογής «χωρίς κόπο». Για την έκδοση της κάθε μεθόδου
απαιτούνται τέσσερα χρόνια σύνταξης και ποικίλλων συνεργασιών.
Et les best-sellers éditoriaux, comme l'anglais et l'espagnol
mais aussi le ch'ti, permettent d'inscrire au catalogue des langues
rares, érudites ou encore des parlers régionaux ; avec Assimil, on
peut apprendre le latin et le grec ancien, le yiddish et le sanskrit,
mais aussi le roumain, le swahili, l'ukrainien, le khmer, le thaï, le
vietnamien et le malgache ou encore se familiariser avec le
québecois ou le créole. Pour beaucoup de ces langues, qui ne
représentent pas un vaste marché immédiatement rentable, il existe
peu de supports pédagogiques. La méthode sans peine vient combler
ce manque. Et alors que le marketing tend à renforcer le poids des
langues à haut potentiel commercial, la célèbre maison continue de
faire le choix de la diversité.
Τα εκδοτικά μπεστ σέλερ, όπως τα αγγλικά και τα ισπανικά
αλλά και αυτό της γαλλικής διαλέκτου του Βορρά στι επιτρέπουν
την είσοδο στον κατάλογο σπάνιων γλωσσών, εξειδικευμένων,
ακόμη και διαλέκτων. Με την Assimil μπορεί να μάθει κανείς
λατινικά και αρχαία ελληνικά, γίντις, τη σανσκριτική γλώσσα αλλά
και ρουμάνικα, σουαχίλι, ουκρανικά, χμερ, τάι, βιετναμέζικα και
μαλαγασικά είτε ακόμη να εξοικειωθεί και με τα καναδέζικα
γαλλικά ή με την κρεολή γλώσσα. Για πολλές από αυτές τις
γλώσσες, που δεν αντιπροσωπεύουν μια ευρεία και άμεσα
αποδοτική αγορά, τα παιδαγωγικά εργαλεία για την εκμάθησή τους
είναι ελάχιστα. Η μέθοδος χωρίς κόπο συμπληρώνει την αγορά. Και
ενώ το μάρκετινγκ τείνει να δίνει έμφαση στις εμπορικές γλώσσες, ο
διάσημος οίκος συνεχίζει να επιλέγει την ποικιλία.
Seul bémol : le nombre des langues inscrites au catalogue
Assimil a beau augmenter, la communication harmonieuse entre les
peuples rêvée par Alphonse Chérel laisse encore à désirer !
Το μόνο αγκάθι: παρόλο που ο κατάλογος των γλωσσών της
Assimil αυξήθηκε, η αρμονική επικοινωνία μεταξύ των λαών που
ονειρευόταν ο Αλφόνς Κερέλ δεν έχει επέλθει ακόμη!
Joëlle Cantin 3/12/2016
Μετάφραση Νατάσα Γκότση