Kateb Yacine
Transcription
Kateb Yacine
AMEZGUN DIHYA dihya s àur Kateb Yacine DIHYA DIHYA DIHYA DIHYA Amγid Am id amezwaru : Times, times, times... Tezga fella-neγ tmes... Amγid Am id wis sin : Ahni d uγebbar, Times d yiliz, –eff akal Umaziγ ! Amγid Am id amezwaru : Sani ara nerr Ma terγa ukk tmurt ? Ad tekcem Dihya, ad temmeslay i yemàad. Dihya : Lγella terγa, Maca, γas i¨uí-aγ kullec, A γ-d-yeqqim wakal. Di yal asurif ara yeg, Aff akal n imarawen, Acengu ara yaf D times s ddaw yiγed. Amγid Am id amezwaru : Lgirra maci dayen umi nessen. Amγid Am id wis sin : Ur nelli d i²ñekriwen, Dacu nerfed uzzal I wakken ad nessegdel akal, Maci i wakken ad nessedrem tamurt-nneγ. Amγid Am id amezwaru : Dacu, d irden, d aγrum ara ireqqen ! Amγid Am id wis sin : Aγrum n warraw-nneγ. Dihya : Aγrum, aγrum aråagan, Aγrum aråagan n waklan ! Imnekcamen nutni ran Ass-a ad awen-t-se©en af tgecrar, Azekka, ma tqeblem, ad awen-t-se©en aff udem ! Amγid Am id amezwaru : I ma yella A²¨aben d tidet i d-wwin ? Amγid Am id wis sin : Ya-k qqaren d nutni i d imdanen yefren ugellid ameqqran ! Amγid Am id amezwaru : Udayen, Imasiíiyen, Ula d nutni, diγen, ya-k ttamnen s yiwen ugellid ameqqran ?! Dihya : Ddyanat-agi irkwelli yiwet-nnsent, Qeddcent aff igelliden ibe¨¨aniyen. Ran inehharen-nnsent ad aγ-kksen tamurt-nneγ. Akal, ur asen i©ur ara ti‚, Ran, diγen, ad awin iman n wegdud-nneγ, I wakken a γ-rren d aklan-nnsen, Ssawalen γef yiwen ugellid ameqqran. Dacu kan, yal yiwen deg-sen iqqar wagi inu, Ira-t i yiman-is kan akw d widak-is, Ûebbi-agi i ran a' γ-t-sne‚Ÿen s tmara, D-wwin si tmura-nnsen s wuzzal, D asburu i wayen ran : Ad aγ-kksen tamurt i wakken a tt-‚‚fen. Yiwen ugellid ameqqran kan i nessen, D win i nezmer a t-nwali, a t-nmasi, Atah... a t-ssudneγ zdat-wen, D akal, akal amuddur, Akal i γ-d-ittakken s wacu ara nidir, Akal ilelli, akal Umaziγ ! Dihya tessuden akal, Imàad-nni gan am nettat. Kecmen-d sin yemnayen. Amnay amezwaru : Sel-aà-id a Kahina ! Amnay wis sin : Sel-aà-id a Kahina ! Xemmem i tmurt-im, Xemmem i warraw-im! EÞ amennuγ, ter¨anŸiŸ uqbel ad ifat wakud. Dihya : Ma yella nsers ifassen-nneγ, Dγa atan neÞa akal ilelli Umaziγ ! Aff tikkelt : Akal ilelli Umaziγ ! Imnayen : Sel-aà-id a Kahina ! Dihya (I yemγiden) : Wehmen mi walan tamet‚ut d aqerru-nnwen, Acku nutni d wid yeznuzun aklan, Sburruyen i tlawin-nnsen i wakken ad yishil weznuzu-nnsent. Ar γur-sen, taqcict akk yelhan a‚as d taγawsa i weznuzu, Ur ilaq ara yili w' ara tt-iqerrben a tt-iwali, Ttγummun-tt, teffren-tt am akken d agerruj d-ukren, Ur ilaq ara a d-temmeslay, ur ilaq ara ad yili win ar' as-islen. Ur zmiren ara ad walin tamet‚ut tilellit, Ar γur-sen nekk d ²eårayen. Ur zmiren ad fehmen acku tsedderγel-iten ddyana-nnsen. Amnay amezwaru : I tikkelt taneggarut, Sel-iyi-d a Kahina, A tagellit n Iba¨ba¨en. Dihya (I yemàad) : Sawalen-iyi Kahina, Sawalen-aγ "Iba¨ba¨en", I¨umyen, diγen, sawalen i yimarawen-nneγ “Barbarus”, “Barbarus”, “Iba¨ba¨en”, d yiwen wawal, izga d winna Akken gan akk yemnekcamen n tmura, sawalen “Barbares” I yegduden i ²effsen, u qqaren belli wwin-asen-d taàerma. Wigi sawalen-aγ “Iba¨ba¨en” i mi ara ttjermigen di tmurt-nneγ. Dihya (i yemnayen) : Iba¨ba¨en d wid iåeŸmen, kkaten wiyaŸ. Ulac Kahina, ulac “Iba¨ba¨en” dagi, Di tmurt-agi, d nekwni i yettnaγen mgal tib¨eb¨it. Ddut a wid yeznuzun aklan! A wen-d-Þeγ amezruy, Deg wul n warraw-iw, A wen-d-Þeγ Amaziγ, Deg wul n Tmazγa ! (Snat n tlemåiyin akw d yimàad refden tafekka mnid n yi‚‚ij iàellin.) Tilemåit tamezwarut Muqel i‚‚ij Yeàli ula d netta Am akken yemmut Irennu deg àummu YeÞa-d ilem Yebbehba deg wemdun n idammen Yesskan-d belli netta kan i yellan. Tilemåit tis snat I‚‚ij azeggwaà berrik Ay i‚‚ij n tmurt Ye‚‚ñen ddaw ujenwi N wa‚as g yitran yusmen Ttrajun ad swen Idammen n uàelluy-ik aàwezfan! Tilemåit tamezwarut I‚‚ij azeggwaà berrik Yexnunes deg wxeññar Af umnar n taggara n tmeddit Di tili n tmurt! Tilemåit tis snat I‚‚ij azeggwaà berrik Ad d-uàaleŸ d azeggwaà ugar Nra buhan a k-nåer Xas a n²awez alef d yiwen yiŸ war anuddem! Tilemåit Tilemåit tamezwarut (I yemàad) Tur-a, ²iwent-aà! Gzemt-as aqerru! Tilemåit tis snat Æeggert-tt àer anu! Amàid amezwaru Ihi, mŸeltaà tafekka-yagi tar aqerru Akka ur ttizmiren ara icenga a tt-isinen. Amàid wis sin Ad àilen akw belli temmut. Tilemåit tamezwarut A ternu tudert-is Di tirga n wegdud, Am akken tella ar yidis-is Amàid amezwaru amezwaru (i wis sin) Ddem-d ajenwi! Amàid wis sin (i wmezwaru) Ke© ‚‚ef-as aqerru! (Zlan amettin) Amàid amezwaru Nekwni d imàad ineggura, I ysekwla-nneà ittwagezmen Ur nessin ara Acu i à-isbedden Zdat n yirgazen i nella yakan Neà zdat ujenwi i à-ittekksen. (Wwin tafekka, kkent deffir-sen snat n tlemåiyin) Tasetna n tlemåiyin akw d yimàad Tafekka tar iàef, Taferka, Ay i‚‚ij iàellin, Ÿegger iman-ik deg yiŸ, IŸ aàwezfan n twaàit Deg yiwen umenåaw akw-it Ur Þin ikemmil ama d talalit ama d tamettant-is... Taferka tafekka tar iàef Anida-kem? Ttnadin fell-am warraw-im, Arraw-im n yi‚‚ij iàellin Arraw-im n yiŸ aàwezfan Arraw-im n yiŸ n twaàit. A Taferka, anda-t yiàef-im? (Ffàen asayes, kecmen-d sin iserdasen) Aserdas amezwaru Anida tella Kahina? Aserdas wis sin Temmut! Aserdas amezwaru Slià awal-agini a‚as n tikwal... Aserdas wis sin Tikkelt-a, qqaren belli, d tidet, temmut! TŸegger iman-is deg yiwen wanu Akken i neqqent tlawin akw d tlemåiyin iman-nnsent di tmurt-a I waken ad ssfent iman-nnsent i tåellagin-nneà. Aserdas amezwaru Anida-t wanu i deg tŸegger iman-is ? Aserdas wis sin Una n dagi irkwelli d ayla-s ! Aserdas amezwaru Ihi, ur nezmir ara a naf anida teàli Dihya! Aserdas wis sin Tettuqam-asent rrehj i tliwa Ffàen asayes, kecmen-d yimàad irefden tafekka n Dihya Aserdas amezwaru (I yiserdasen yessawalen) Asmi tedder tezga f tissas Tur-a, mi temmut ad awen-tili Am usennan deg weclim Akw d yiàes deg gerjum. Amàid amezwaru Akken i à-teååuàur tfenda-s n tmeàda yeÞujgen S werway-ines yennejlan I à-tessakay s tlisa n tikliwin-is ittwagezmen. Amàid wis sin Tettwammed neà tettwagmem Tsenàal-d fell-aneà Ul-is n ujeÞig aberrkan ur nettwazdeà Nekwni nettwanŸeŸ àer zzux-is abujad, Nettat tettafeg s tferrawet Adfel ikkawen n ugigu Iàed lqayen ye©uren s treggam Tennefser i yal tuàalin n wa‚‚an Tettwaååel i yal aŸu yettñuŸen. Amàid amezwaru S tixt (nnehta) xa‚i mex‚a Tettarez tazra n l²enber I tetteàåaå neà tetteddez Nettat tettxemmim. Amàid wis sin Ur nelli imir-nni ala d tarwa-s Yettwarran ar umŸiq s wuglan S yiwen reffu yunagen, nniqal am win tyemmat Amàid amezwaru Tala g yidammen, n yiài ukk d ime‚‚awen Tessen yakan s lxa‚er Amek i d-nlul Amek i d-neàli àeff akal Nusa-d àer tafrit taqesíant Nezlef neddukkel yiwen yiwen NeñmiŸ deg yiàed Nennejla nedda. Amàid wis sin Ur nell' ara d igad Itte²baden Aåru Aberrkan Maca ayen i níemmed a t-ne²bed D tame‚‚ut-a tafeítellit. Teffeà-d teÞa lemqam Tegzem akw isebran Tesserwel imawlan n lemqam. Amàid amezwaru Tedduri di tili Amm Uziris agwens uåekka Akud n yiwet n tlalit Akw d yiwet n twaàit nniŸen. Tilemåit tamezwarut Nettat tessen yakan Yal abrid m' ara d-ilal waggur Amek i nett²ussu afeddix deg wul. Tilemåit tis snat Nettat tessen yakan Seg idmaren-is yettenhezzan Amek llant tnitin-nnteà. Amàid amezwaru Ur tezmir ara Ad tezzga ime‚‚i-s F wakud n tyerziwin Yerna iŸerfan ttwazerrgen? Amàid wis sin Ula deg ucerrig-is n wedàaà Tezmer a tettu Amek i ttruíun iàeåran Yettwagemren si tliwa n temåi Inekraf n tjaddit-nnsen izaden Yerna yessaggwaden Melba tayriwin neà tiwuriwin (ixeddimen)? Amàid amezwaru Acíal n lejnus i d aà-yeÞan Deg dammen berriken akw d wakal zeggwaàen Awehhi d usíissef N temåi-nnsen tamencuft Melba tussna n anta ccbaía Tawerdet n unegmires n sseí¨a TajeÞigt n takka Ay te‚‚ef talàa n uñuŸu-nnsen aneggaru Tella tettimàur meb²id-asen, mebla-ten, mgal-isen I wakken, yiwen wass, a tŸegger aberbur n ukukru Ur tettunefk ala i yifassen-nneà imerka yumsen Nekwni imàad ineggura I tt-itterren ar tmurt Tamurt tilellit n Umazià. Tamezgunt i d-yura s tefransist : Yasin KATEB Suàlen-tt-id àer tmaziàt : Kamilya Bouchène, Masin FERKAL ³umar DERWIC Pari-Tizi n Imnayen, 08-06-2005