moussem cities @ tunis

Transcription

moussem cities @ tunis
Centre FOR Fine Arts
BRUSSELS
15 — 16 JAN. ’16
Ondanks de hoge verwachtingen heeft de Arabische Lente weinig
hoopgevende resultaten opgeleverd, behalve in Tunesië. Daar is de
Jasmijnrevolutie in bloei, zelfs al blijft het democratische proces er
nog broos. Hoe bouw je een nieuw maatschappelijk bewustzijn op
de ruïnes van een oude dictatuur? Die vraag houdt veel Tunesische
kunstenaars bezig. In hun werk maken zij een state of the art
van de democratie in hun land. Tijdens Moussem Cities @ Tunis
trakteren BOZAR en het nomadische kunstencentrum Moussem je
op enkele artistieke parels uit de Tunesische hoofdstad.
15 JAN. ’16
20:00 – Studio
THEATRE
CE QUE LE DICTATEUR N’A PAS DIT
(FR, NL ot.)
Meriam Bousselmi,
tekst & regie ∙ texte & mise en scène
Lassaad Jamoussi, acteur ∙ comédien
Manuela De Tervarent, video ∙ vidéo
Pierre Bayard, regie ∙ régie
NL Met deze monoloog klaagt de Tunesische
theatermaakster Meriam Bousselmi de
manipulaties en politieke spelletjes aan van
machthebbers. “Men moet mij niets verwijten”,
zegt een ex-dictator rustig rokend op het
podium. “Ik belichaam gewoon wat het volk
verlangt, het is het volk dat beslist. Niemand
heeft zich verzet tegen mijn manier van
handelen.” Zijn woorden woekeren door, als een
vorm van compensatie voor de stilte die hem is
opgelegd door de revolutie.
MERIAM BOUSSELMI
NL Meriam Bousselmi is dramaturge,
schrijfster en juriste. Haar
maatschappijkritische en uitdagende toneel
maakte haar bekend in eigen land. In 2014
sleepte ze met haar geschreven werk en
theaterproducties de ‘Grand prix Afrique du
LASSAAD JAMOUSSI
NL Lassaad Jamoussi is acteur, doctor in de
literatuur, het theater en de cinema, en directeur
van de Journées théâtrales de Carthage (JDC),
een festival dat sinds 1983 plaatsvindt in Tunis.
Het centrale thema van de zeventiende editie
was ‘Theater en Mensenrechten’. De hele
oktobermaand kon het Tunesische publiek
vijftig theaterstukken en performances bekijken
van makers uit Tunesië, Afrika, Europa, LatijnsAmerika en de Arabische landen.
FR Docteur en lettres, théâtre et cinéma,
Lassaad Jamoussi est comédien et dirige les
Journées théâtrales de Carthage (JDC), festival
de théâtre tenu à Tunis depuis 1983. Ayant
pour thème « Théâtre et Droits Humains », la
17e édition du festival tenue en octobre dernier
a proposé au public tunisien pas moins de 50
pièces et performances théâtrales issues de
Tunisie mais aussi des pays arabes, africains,
européens et latino-américains.
MOUSSEM TALKS
met ∙ avec Sami Zemni & Hamadi Redissi
Tunesië, een uitzonderlijk democratisch
experiment? ∙ Tunisie, une expérience
exceptionnelle dans le monde arabe ?
NL Moussem Talks is een reeks gesprekken en
debatten over de uitdagingen van onze complexe
samenleving. We bieden denkers, die de moed
hebben de problemen van de Arabisch-islamitische
wereld aan te kaarten, een podium en laten hen
met hun Europese evenknieën in gesprek gaan.
Vandaag laten de professoren Sami Zemni en
Hamadi Redissi hun licht schijnen op de Arabische
Lente. Ze praten over de impact van autoritaire
regimes op de modernisering van de islam.
FR Moussem Talks est un cycle de conférences
et de débats portant sur les défis de notre société
complexe. Nous voulons offrir une tribune à
ces penseurs qui osent relayer les problèmes
de société du monde arabo-musulman, et ceci
en dialogue avec des penseurs européens.
Aujourd’hui les professeurs Sami Zemni et Hamadi
Redissi vous éclairent au sujet du Printemps
arabe. Ils vous exposent l’impact des régimes
autoritaires sur la modernisation de l’islam.
SAMI ZEMNI
NL Sami Zemni is doctor in de politieke en sociale
wetenschappen en doceert aan de UGent. Hij
is gespecialiseerd in het Midden-Oosten en
Noord-Afrika en is voorzitter van de Middle East
and North Africa Research Group. Volgens Knack
behoort Zemni tot de 25 invloedrijkste mensen
met een migratieachtergrond in België.
FR Belge d’origine tunisienne, Sami Zemni est
docteur en sciences politiques et sociales de
l’UGent, où il est également maître de conférence.
Spécialisé dans le Moyen-Orient et l’Afrique du
Nord, il préside le Middle East and North Africa
Research Group. Selon le magazine flamand Knack,
il fait partie des 25 personnalités les plus influentes
issues de la migration en Belgique.
HAMADI REDISSI
NL Hamadi Redissi is jurist, schrijver en
professor in de politieke wetenschappen aan de
universiteit van Tunis. Samen met de Tunesische
politicoloog Riadh Sidaoui van het Arabisch
onderzoeks- en analysecentrum in Genève is hij
een van de referenties over de modernisering
van de Arabische wereld.
FR Hamadi Redissi est juriste, écrivain et
professeur de sciences politiques à l’université
de Tunis. Membre fondateur, aux côtés du
politologue tunisien Riadh Sidaoui, du Centre
arabe de recherches et d’analyses basé à
Genève, il est l’un des penseurs critiques de la
modernité dans le monde arabe.
FR Les chorégraphes tunisiens Aïcha M’Barek
et Hafiz Dhaou proposent une interprétation
très personnelle du Sacre du printemps de
Stravinsky. Leur représentation est une ode à
la liberté. Les danseurs redécouvrent tout ce
que leur corps leur permet de faire et évoluent
librement entre des silhouettes en carton sur
lesquelles figurent des portraits d’hommes et de
femmes tombés pour avoir défendu la liberté. Le
dessinateur Bilal Berreni les avait immortalisés
sur les murs de Tunis. En 2013, Bilal meurt à
Detroit à l’âge de 23 ans, victime lui aussi de
cette violence brutale. Pour Moussem Cities,
la compagnie a créé une version du spectacle
spécialement adaptée à l’espace du Hall Horta.
AÏCHA M’BAREK & HAFIZ DHAOU
NL Aïcha M’Barek en Hafiz Dhaou zijn geboren
in Tunis en werken sinds 1995 samen. Ze
studeerden in Tunesië en aan het Centre national
de danse contemporaine in Angers in 2000.
Vier jaar later vormden ze hun eerste duo Khallini
Aïch in Rijsel. Het jaar daarop installeerden
ze zich als compagnie Chatha in Lyon. In 2011
werden ze allebei aangesteld als directeur van
de Rencontres chorégraphiques de Carthage in
Tunesië. Vandaag zijn ze vaste partners van het
Maison de la Danse in Lyon. Daar maakten ze
Sacré Printemps ! in 2014.
FR Nés à Tunis, Aïcha M’Barek et Hafiz
Dhaou collaborent depuis 1995. Formés en
Tunisie, ils intègrent le Centre national de danse
contemporaine d’Angers en 2000. Ils créent
leur premier duo en 2004 à Lille, Khallini Aïch.
Installés à Lyon l’année suivante, ils fondent
la compagnie Chatha. En 2011, tous deux sont
nommés directeurs associés des Rencontres
chorégraphiques de Carthage en Tunisie.
Aujourd’hui, ils sont artistes associés à la Maison
de la Danse de Lyon. C’est dans ce contexte qu’il
ont créé Sacré Printemps ! en 2014.
KHALED WAGHLANI
Horrya – Liberté (2009)
Lied dat wordt gebracht aan het begin van Sacré
Printemps ! ∙ Chanson interprétée au début de
Sacré Printemps !
NL
16:15 & 18:15
Hortahal ∙ Hall Horta
DANCE
coproductie ∙ coproduction Moussem & Meriam Bousselmi
SACRÉ PRINTEMPS !
Compagnie Chatha
Aïcha M’Barek, Hafiz Dhaou,
choreografie & dans ∙ chorégraphie & danse
Stéphanie Pignon, Aicha M’Barek, Johanna
Mandonnet, Amala Dianor, Rolando Rocha
Mohamed Toukabri, Hafiz Dhaou,
dansers ∙ danseurs
Sonia M’Barek (& zang ∙ chant), Éric Aldéa,
Ivan Chiossone,
muziekconcept ∙ conception musicale
De vrijheid
Is een magisch lied
Zo zacht als een zomerbries
De vrijheid
Is een lenteroos
Die men niet met geweld kan geven
De vrijheid
Is een winterbui
Die zacht de bladeren van de bomen besprenkelt
Neen, geen regen van intelligente bommen
Die je op kinderen afvuurt
Neen, geen regen van intelligente bommen
Die je op kinderen afvuurt
De vrijheid
Is de glimlach van kinderen
Reizend als ze bijna dromen
Neen geen kanonnen noch mensen
Bewogen door de vernietigende dood
theatre
literature
FR Au travers de ce monologue, la
dramaturge tunisienne Meriam Bousselmi
dénonce les manipulations et les petits jeux
politiques des dictateurs. « On ne doit rien
me reprocher », affirme calmement un exdictateur entre deux bouffées de cigarette.
« J’incarne tout simplement ce que veut le
peuple, c’est lui qui décide. Personne ne s’est
jamais opposé à ma façon de faire. » Ses mots
enflent, comme s’ils compensaient le silence
que la révolution lui a imposé.
Théâtre francophone’ in de wacht.
FR Meriam Bousselmi est dramaturge, écrivain
et juriste. Dans son pays, elle est connue pour
son théâtre provocateur et critique à l’égard de
la société. Plusieurs fois primée pour ses écrits
et ses productions théâtrales, elle a notamment
décroché le « Grand prix Afrique du Théâtre
francophone » en 2014.
15:00 – Studio
AGORA
NL De Tunesische choreografen Aïcha
M’Barek en Hafiz Dhaou pakken uit met een
eigenwijze versie van Stravinski’s Le Sacre du
printemps. De voorstelling is een eerbetoon
aan de vrijheid. Dansers herontdekken de
mogelijkheden van hun lichaam en bewegen
vrij tussen bordkartonnen figuren. Daarop zie je
afbeeldingen van vrouwen en mannen die de
jongste jaren zijn gesneuveld voor de vrijheid.
Deze slachtoffers werden onsterfelijk gemaakt
op de muren van Tunis door de tekenaar Bilal
Berreni. In 2013 werd hij zelf het slachtoffer
van bruut geweld. Hij stierf op 23-jarige leeftijd
in Detroit. Voor Moussem Cities maakt het
gezelschap een aangepaste versie van de
voorstelling in de Hortahal.
music
agora
En dépit des grands espoirs qu’il a suscités, le Printemps arabe a
produit jusqu’à ce jour des résultats peu encourageants. Sauf en
Tunisie, où la « Révolution de jasmin » est en floraison, même si le
processus démocratique demeure encore fragile. Comment créer
une nouvelle conscience sociale sur les ruines d’une dictature ?
C’est la question qui passionne les artistes tunisiens, venus
témoigner par leur travail de l’état de la démocratie dans leur pays.
À travers Moussem Cities @ Tunis, le Centre nomade des Arts
Moussem et BOZAR vous dévoilent certains joyaux de la scène
artistique de la capitale tunisienne.
16 JAN. ’16
dance
MOUSSEM CITIES
@ TUNIS
De vrijheid
Is groter dan de angst
Krachtiger dan de olierijkdommen
Nabij het zachte hart
En ver van de vernederingen van geliefden
De vrijheid is de vrijheid
Soms afwezig, maar nooit weg
De tortelduiven in de ochtend kennen haar goed
De tiran
Herkent haar niet
De tiran
Kent haar niet
TAHA ADNAN
NL De dichter Taha Adnan studeerde
economische wetenschappen. Hij trok weg
uit zijn geboorteland Marokko om zich in
België te vestigen. In zijn Arabische gedichten
wil Taha de werkelijkheid mooier maken
door zijn ideeën over onrechtvaardigheid
en de tegenstrijdigheden in het leven te
verwoorden. Met zijn eerste theatertekst
Bye Bye Gillo won hij de tweede prijs op het
Internationaal Festival van het Monodrama in
Fujairah (Verenigde Arabische Emiraten).
FR
FR Licencié en Sciences économiques, le
poète Taha Adnan a quitté le Maroc, son
pays natal, pour s’installer en Belgique. Dans
ses poèmes écrits en arabe, Taha cherche
à embellir la réalité tout en dévoilant et
exprimant ses convictions, ses réactions
contre l’injustice et les contradictions de la
vie. Il a obtenu le deuxième prix au Festival
International du Monodrame de Fujairah
(Émirats arabes unis) pour Bye Bye Gillo, son
premier texte destiné au théâtre.
La liberté
Est une chanson magique
Aussi douce qu’une brise d’été
La liberté
Est une rose printanière
Que l’on ne peut offrir avec force
La liberté
Est une pluie hivernale
Qui arrose délicatement les feuilles des arbres
Non pas une pluie de missiles intelligents
Que tu lâches sur des enfants
Non pas une pluie de missiles intelligents
Que tu lâches sur des enfants
La liberté
Est le sourire d’enfants
Lorsque à bord des rêves, ils voyagent
Non pas des canons et des hommes
Animés par la mort destructrice
La liberté
Est plus grande que la peur
Plus puissante que les richesses du pétrole
Proche du cœur tendre
Et loin de l’humiliation d’êtres chers
La liberté c’est la liberté
Elle s’absente parfois, mais ne disparaît jamais
Les colombes du matin la connaissent bien
Le tyran
Ne la reconnaît pas
Le tyran
Lui
Ne la connaît pas
17:00 – Studio
LITERATURE
HABIB SELMI
In gesprek met ∙ En conversation avec
Taha Adnan
NL De Tunesische schrijver Habib Selmi behoort tot
de weinige Tunesische auteurs die in het Arabisch
schrijft. Dat is een bewuste keuze. Hoewel hij
vloeiend Frans spreekt, voelt hij zich niet verwant met
de Franse literatuur. Het werk van Selmi kenmerkt
zich door soberheid. Hij publiceerde acht romans
en twee verhalenbundels en wordt beschouwd als
een van de beste Tunesische schrijvers van vandaag.
Met Humeurs de Marie-Claire en Les femmes de
Bassatine, verschenen in 2009 en 2012 bij Actes
Sud, won hij de International Prize for Arabic Fiction.
Selmi gaat in gesprek met de Belgisch-Marokkaanse
dichter Taha Adnan en leest voor uit zijn jongste boek
Souriez, vous êtes en Tunisie ! (2013).
FR L’écrivain tunisien Habib Selmi est l’un des
rares auteurs tunisiens écrivant en langue arabe.
Un choix délibéré : alors qu’il parle couramment le
français, la littérature française lui semble étrangère.
Sobriété est le terme qui caractérise le mieux son
œuvre. Il a publié huit romans et deux recueils de
nouvelles et est considéré comme l’un des meilleurs
écrivains tunisiens contemporains. Les Humeurs
de Marie-Claire et Les femmes de Bassatine, parus
chez Actes Sud respectivement en 2009 et 2012,
lui ont valu l’International Prize for Arabic Fiction.
Selmi s’entretient avec le poète belgo-marocain
Taha Adnan et lit des extraits de son dernier livre :
Souriez, vous êtes en Tunisie ! (2013).
17:30 – Studio
AGORA
ARTIST TALK
met ∙ avec Meriam Bousselmi, Lassaad Jamoussi
& Selim Ben Cheikh
NL Na de ontmoeting met Taha Adnan en Habib
Selmi vindt een gesprek plaats met Meriam
Bousselmi, regisseur van Ce que le dictateur
n’a pas dit, Lassaad Jamoussi, directeur van
Journées Théâtrales de Carthage (TIC) en
beeldend kunstenaar Selim Ben Cheikh. Samen
praten ze over het kunstenlandschap in Tunesië.
FR À l’issue de la rencontre avec Taha Adnan et
Habib Selmi s’ouvre un débat en présence de
Meriam Bousselmi, metteuse en scène de Ce
que le dictateur n’a pas dit, de Lassaad Jamoussi,
directeur des Journées Théâtrales de Carthage
(JTC), et du plasticien Selim Ben Cheikh.
Ensemble, les intervenants s’entretiennent au
sujet du paysage artistique tunisien.
SELIM BEN CHEIKH
NL De Tunesische beeldende kunstenaar Selim
Ben Cheikh studeerde in Tunis en in Parijs. In
zijn eerste werken onderzocht de kunstenaar
fenomenen als spanning en druk. Deze thema’s
diept hij uit in zijn recente werk onder invloed
van de gebeurtenissen die de jongste jaren
sporen hebben achtergelaten in Tunesië. Op dit
moment is Selim Ben Cheikh artiest in residentie
bij Nomadisch Kunstencentrum Moussem.
L’artiste plasticien tunisien Selim Ben
Cheikh a étudié à Tunis avant de poursuivre
sa formation à Paris. Dans ses premières
créations, l’artiste cherchait à exprimer
visuellement des phénomènes tels que la
tension et la pression. Une direction qui s’est
intensifiée dans ses œuvres récentes, suite
aux évolutions qui ont marqué la Tunisie
ces dernières années. Selim Ben Cheikh est
actuellement artiste en résidence au Centre
nomade des arts Moussem.
FR 19:00
Zaal M ∙ Salle M
THEATRE
projets théâtraux notables. Après des études
d’histoire à l’université de Gand, Chokri Ben
Chikha se forge une carrière de danseur,
chorégraphe, acteur et dramaturge. En 2003,
avec son frère Zou-Zou Ben Chikha, acteur,
musicien et dramaturge, il fonde l’ensemble
Union Suspecte conjuguant dans ses
spectacles texte, danse et musique. Suite à
cette collaboration, les deux frères ont fondé
la compagnie de théâtre Action Zoo Humain
en 2009.
JOIN THE REVOLUTION
Action Zoo Humain
Jeroen Olyslaegers, tekst ∙ texte
Chokri & Zouzou Ben Chikha,
regie ∙ mise en scène
Tim Gistelynck, compositie ∙ composition
Walid Ben Chikha, muzikant ∙ musicien
Nora Khallouf, zang ∙ chant
Mourade Zeguendi, acteur ∙ comédien
Marijke Pinoy, actrice ∙ comedienne
Rochdi Belgasmi, danser ∙ danseur
20:30
Grote Zaal Henry Le Bœuf ∙
Grande Salle Henry Le Bœuf
MUSIC
NL Vijf jaar nadat Mohammed Bouazizi zichzelf
in brand stak en daarmee de Tunesische
revolutie deed oplaaien, maakt Action Zoo
Humain een balans op van de Arabische
Lente. Dit gezelschap staat bekend voor zijn
eigenzinnige en directe theaterstijl en werpt
vragen op over hoe onze blik over de ander
wordt gestuurd. Action Zoo Humain bestaat
uit de broers Chokri en Zou-Zou Ben Chikha en
wetenschappelijke en artistieke medewerkers.
Voor Join the Revolution versterkten ze hun
ploeg met schrijvers, denkers, zangers en
dansers. Jeroen Olyslaegers en dramaturg
Erwin Jans schreven de tekst en lieten zich
inspireren door Henry Purcells Dido en
Aeneas. Deze tijdloze opera speelt zich af in
Carthago in de omgeving van Tunis.
FR Cinq ans après que Mohammed Bouazizi
s’est immolé, embrasant la Révolution de
jasmin, Action Zoo Humain dresse un bilan du
Printemps arabe. La compagnie Action Zoo
Humain, rassemblant autour des frères Chokri
et Zou-Zou Ben Chikha des collaborateurs
scientifiques et artistiques, est connue pour
son théâtre direct et intransigeant. Au travers
de ses productions, elle aborde la question de
la différence et du regard que l’on pose sur
l’autre. Pour Join the Revolution, les frères ont
fait appel à des écrivains, penseurs, chanteurs
et danseurs. Jeroen Olyslaegers et le
dramaturge Erwin Jans ont rédigé le texte en
s’inspirant de Dido et Aeneas d’Henry Purcell.
Cet opéra intemporel a pour décor la ville de
Carthage, non loin de Tunis.
CHOKRI & ZOU-ZOU BEN CHIKHA
NL Vijftien jaar geleden sloegen de broers
Chokri en Zou-Zou Ben Chikha uit Blankenberge
voor het eerst de handen in elkaar om
toonaangevende theaterprojecten te maken.
Chokri Ben Chikha begon na zijn studies
geschiedenis aan de universiteit van Gent een
carrière als danser, choreograaf, acteur en
dramaturg. Samen met zijn broer en acteur,
muzikant en dramaturg Zou-Zou Ben Chikha richt
hij het gezelschap Union Suspecte op. In hun
stukken vloeien muziek, woordkunst en dans in
elkaar over. Uit Union Suspecte groeide in 2009
het theatergezelschap Action Zoo Humain.
FR Depuis quinze ans, les frères Chokri
et Zou-Zou Ben Chikha, originaires de
Blankenberge, se côtoient sur la scène et
unissent leurs forces dans la création de
Exclusieve partners · Partenaires exclusifs
Moussem Nomadisch Kunstencentrum
LOTFI BOUCHNAK
NL Lotfi Bouchnak is de ‘Pavarotti’ van
Tunesië. Hij is niet alleen een begenadigd
zanger, maar ook een uitstekend oedspeler
en componist. Al vroeg begon hij liedjes
van de Egyptische diva Oum Kalthoum
te zingen. Hij was lid van de Tunesische
‘Jeugd & Muziek’ en perfectionneerde
zijn zangtechniek bij de zanger Ali Sriti.
Bouchnak is een van de weinige artiesten
die geregeld optreedt in de opera van
Caïro. Hij won de Best Arab Singer Award
in Washington DC in 1997. Als geen ander
beheerst hij een repertoire dat gaat van de
klassieke Tunesische muziek tot het rapgenre.
Daarnaast componeert Bouchnak onder meer
voor Khaled die bekend werd met zijn hit
Aïcha en voor de Franse hiphopgroep IAM.
Voor de eerste keer zie je hem vanavond op
het podium van BOZAR.
FR Lotfi Bouchnak est le « Pavarotti »
tunisien. Ce chanteur talentueux est
également un excellent compositeur et
joueur d’oud. Très jeune, il interprète les
chansons de la diva égyptienne Oum
Kalthoum. Il intègre la Jeunesse musicale
tunisienne et améliore sa technique de
chant avec le chanteur Ali Sriti. Bouchnak
est l’un des rares artistes qui se produit
régulièrement à l’Opéra du Caire. En 1997,
il décroche le Best Arab Singer Award à
Washington DC. Il maîtrise comme nul autre
un répertoire qui va de la musique classique
tunisienne au rap. Bouchnak a notamment
composé pour Khaled – connu pour son hit
Aïcha – et pour le groupe français de hiphop
IAM. Le voici pour la première fois sur la
scène de BOZAR.
Muzikanten ∙ Musiciens
Lotfi Bouchnak, zang & oed ∙ chant & oud
Anis Bouzaien, darboeka ∙ darbouka
Mohamed Mabrouk, tar
Kamel Ben Jeddou, daf
Ahmed Adnen, cello ∙ violoncelle
Abdelhakim Kaied, oed ∙ oud
Taoufik zghonda, qanun
Abdelmahid Ben Abdallah, viool ∙ violon
Chokri Bahloul, viool ∙ violon
Seif Allah Ben Abderrazek, viool ∙ violon
Mounir Zghonda, viool ∙ violon
Ben Aissa Khaled, klavier ∙ clavier
Gemeenschappelijke partners · Partenaires communs
binnenkort · prochainement
paleis voor schone kunsten
brussel
Palais des beaux-arts
bruxelles
The International Selection ’15-‘16
THE LAST SUPPER
Ahmed El Attar (Egypt)
20 & 21 jan. ’16 — 20:30

Documents pareils