LEXIQUE FRANÇAIS - CRÉOLE GUYANAIS TI DIKSYONÈR

Transcription

LEXIQUE FRANÇAIS - CRÉOLE GUYANAIS TI DIKSYONÈR
LEXIQUE FRANÇAIS - CRÉOLE GUYANAIS
TI DIKSYONÈR FRANSÈ - KRÉYÒL GWIYANÈ
Français
(futur)
À cause de
À ce moment-là, alors
À l’envers
À présent, de nos jours
Abasourdi
Abeille
Abords de l’habitation
Abris
Abruti
Accélérer
Accélérer (quelqu’un)
Accent
Accord (d’un commun …), conjointement
Acheteur
Acre
Affaire compliquée
Âgé
Agréable, Bon goût
Aiguiser
Ainsi
Aller
Aller (s’en…), partir
Aller voir pour …..
Ailleurs
Allonger
Amadouer, Endormir la vigilance
Ample, flottant
Amuser
Animal
Apparemment
Apporter son concours
Appuyer
Araignée
Arbalète
Argent
Argent, Monnaie
Armoire
Arracher
Arriéré
Arriver en grand nombre
Arrogant
Assiette
Assurer
Attacher
Créole Guyanais
Kréyòl Gwiyanè/ Kréyòl di Lagwiyann
Wa (vieilli) / Ké
Pou rézon ki
Lò-la
Divan-dèyè, lanvè-landrèt
Atchwèlman, jòdla
Ababa, stébékwé
Mouch-myèl
Lantouraj kaz
Ajoupa, Latcho-oko
Kòkòdò, Tèbè
Pézé, pitché
Zizi galopant (bay zizi galopant)
Laksan, aksan
Ansanm-ansanm
Achtò / achtèr
Rak
Chyen-maré, batmanman
Granmoun
Chwit, Koupé dwèt
Filé
Konran, konsa
Alé, pati
Do, pati, dékòsté
Joujé…..
Ròt bò, ròt koté, ayò (vieilli)
Bay chenn
Amòrfrézé, amòrfozé, anmòrfozé
Badja
Anmizé
Zannimo, bèt
I sanblé, konsidiré
Bay chenn, lavwa, lanmen, andan
Pézé
Arengnen, zagriyen, zagrignen
Labalèt, larbalèt
Soumaké, lajan, plon
Lanmonnen, soumaké
Lèrmwè
Raché
Nèg komanbo
Dévidé
Gran larjò
Zasyèt, plat-manjé
Asouré, asiré
Maré
Attraper
Autorité (sous)
Autre, un autre
Autres (les)
Autrui
Avare
Avec
Aveugler
Baffe
Bagne
Bagarreur
Bajoue
Balançoir
Baptème
Bâton plat aidant à laver le linge,
Bâton, perche aidant à naviguer
Battre (se)
Battre à plate couture
Bavarder, ricanner
Beaucoup
Beaucoup
Beauté
Béquille
Besoin
Bidon à laver du linge
Bien arrangé
Bien debout
Bien sûr ! C’est ça ! (sarcasme)
Bientôt
Blague mensongère
Blanc du pays
Blessure interne
Boisson (alcoolique)
Boire de l’alccol
Bon
Bon à rien
Bonhomme
Boucle d’oreille
Boucherie
Bouillon
Bouquet
Brasser
Bricoleur
Brouiller avec…
Broyer, écraser
Bruit (grand)
Bruit incompréhensible, attroupement
Brutal
Bureau
C’est pas la grande forme !
Cabosser, déformer
Trapé, tchenbé
Anba lòpsyon
Ròt, wòt, rounòt
Ròt ya, wòt ya
Otri (vieilli)
Variché
Ké, ansanm ké
Vèrglé
Babòtchèt, babotchèt, palaviré
Bangn
Baroufyè
Bajòl
Balansin
Batenm
Batwèl
Takari
Briga, fè tchòk, bigas
Renté
Tchi-tchi-tchi
Oun ta, roun ta, oun lo, roun lo, oun patché,
roun patché, séryé, oun jwé, si tan di,
apachachou
Soso, Toubonnman
Bèlté
Béki, biki
Bézwen, benzwen, bizwen
Bay (« La pli bèl anba la bay ! »)
Annòrd
Djòk
A ten ! Atchen !
Talò, Titalò, Dimen-tanto
Darloz, darlouz
Pòpòt, vyé blanng, Masogan
Blès
Bwéson
Tchivé
Di vrè
Pandriyò
Bonlonm, bolonm
Zanno, pandòrè
Bouchouri
Bòryan, rèst, rabyo
Boutché
Lélé, Touyé
Bouzougnè, bouzougnen
Mal ké…
Kayakaya, kakaya
Boukan, dézòrd
Bankoulélé
Mastòk, groso, blip
Biro
Flègèdè, kanyan-kanyan
Mòtòk-mòtòk, motòk-motòk
Cadence
Campagnard
Cancan
(Cancans) faire des …
Caniveau
Canne de pêche
Cannot
Cannot amérindien
Carte bancaire
Cartilagineux
Cas où (pour le, au …)
Cash (payer…)
Cataplasme
Catégorie de personnes
Ce n’est pas flatteur !
Ceci dit
Ceinture
Celui-ci est
Cependant
Certain
Certain, sûr
Ceux parmi qui …
Chaise à bascule (rocking-chair)
Chaleur
Change (petite monnaie)
Chansonnette
Charabia
Chatouyer
Chaudière
Chaussure à semelle en bois
Chenal
Cher (mon)
Chercher des histoires
Chez moi
Chirurgien
Chose
Citrouille
Clin d’oeil
Clique, accolite
Coffre-fort
Coiffe de la femme Créole
Coincer
Combat
Comme
Comme ça
Comme il faut
Comme si on dirait
Compris !
Concerner (en ce qui)
Concubinage
Conséquences, Suite
Djèz, gréman, bidjoul
Bitak, Nèg-nòv, Nèg komanbo
Djopopo
Bat-djòl, bay lang, bay lanng, bay kout lang, bay
kout lanng
Dalo
Batonzen, baton-zen, baton-lign
Kannon, kannòt
Kouyara
Kart-labank
Kroum-kroum
Dé fwè ki
Kòtòk
Katanplanm, kataplanm
Konpanyen, bannélo, ran (sa ran yan = sa moun
yan)
Sa pa flatò, flatèr
Atò
Sentir, sentou
Sa oun, sa roun
Atò
Sir é sèrten, asiré
Asiré pa pitèt
Sa di zòt ki …
Bélina
Chalò, chalèr
Ti lanmonnen
Ti lorizon
Kingéyanga
Chatrouyen
Choudjè, Chòdjè
Sabo-borga
Sinal
Chè
Sasé chikann, sasé tren, sasè trè
A mo dégra
Sourjen, sourijen
Kichoz, bagaj, bèt
Soutriy
Bat-wéy, kasé-wéy
Bannélo
Kòfò
Roun lachat
Fyon
Tchòk, briga, bigas, garoulé
Kou
Konran, konsa
Kou li divèt, kòmifo
Kousandiré, konsidiré
Tandé
So pa
Konjonkò, konjòkò
Réfren an
Continuer
Contrarier
Convenir (ne pas)
Conversation
Copain, Copine
Corbeau
Cordonnier
Co-religionnaire
Costume
Couac trempé (avec beaucoup d’eau), un encas
Coup d’oeil
Courber
Courir vite
Crème de maïs
Créole
Croyant non pratiquant
Cuillère
Cuisine
Curieux
D’accord (se mettre)
Dailleurs
Débarquer
Débauche
Débrouiller (se)
Débrouillard
Débrouyer
Début
Décoloration de la peau
Décrier
Dedans, dans
Dedans, Dehors
Dégager (chien)
Dégager (poule)
Déguerpir
Déjeûner
Demi-heure
Demi-litre
Demi-portion
Denier
Dépérir
Depuis
Dérive, Dériver
Dernièrement
Derrière
Dès le lever du soleil
Désirer fortement une nourriture
Désordre
Désordre (faire du)
Désorganisé
Désorienté
Dessert
Dessus lui
Détranper
Kontinwé, kontinwen, kontinyé
Chagriné, Chagren
A pa mo pa
Kozman
Djal, masibòl, masibò
Krobo, kranmou
Kondongnen
Chè-frè
Konplé
Chibè
Djété
Kroubé
Pézé
Angou, angou-mi, matété
Kréyòl, kriyòl
Yogonon, yogonnon
Tchwiyèr, Kouyèr, kouyè
Tchwizin
Kiryé, kiryéz
Maché dakò
Dayèr
Débaké
La banbòch
Rédi so kannon
Débrouya, débouya, débriya
Débriyé
Koumansman
Chawawa
Vyèrj-nwè
La, andan, annan
Andidan, andèrò, landan, dèrò
Mach !
Chou !
Digidap, Digilòp, djigilòp
Doujnen
Dimiyò, Dimiyèr
Bòk
Abèbè, Initil, Djoubatè, Tèbè, pa vayan
Dannyé
Dédou
Dipi
Driv, Drivé
Dannyèman, dèrnyèrman
Dèyè
Bonnò-bonnò, bònò-bònò, o pipiri chantan
Bouch ka fè dilo
Djopopo, trafalga
Blow, tren (pété)
Bankoulélé (an)
Pédi-kap
Dèsè
Lasou l’
Dégobyé
Devant
Dévier
Devin
Devoir
Devoir (verbe)
Diamant
Diarhée
Différent
Difficile
Dîner
Directeur
Discipliner
Dispute, violente dispute
Disputer (avec)
Divorcer
Docteur
Docteur (spécialiste)
Doigt
Donc
Dormir
Douleur
Doux
Dur
Dur à cuire
Durer
Échappatoire
Écouter bien
Écrivain
Écumer, écume, mousse
Ecureuil
Éffronté
Également
Égalité
Égouts
Élégance
Éloigné (très)
Embêter
Embouchure
Empoigner
Empoisonner
En affaire
En bêtise
En ce qui concerne ….
En cachette
En définitive
En dessous
En fiche (s)
En haut
En plus …..
En rampant
Encore, De nouveau
Enfant, enfant de…
Enfant insupportable
Divan, douvan
Chimin-kochi, chemin trébésé, chimen-chyen
Divinò, gadò
Dévé, dwé
Divèt, dwèt
Djanman
Djidjit, kaka-dlo, kokomèrlo pran’l
Rounòt bwa
Zenk ké kròk
Dinen, soupé
Dirèktò, direktèr
Tayé roun zazou
Djopopo, garoulé (pété garoulé ké…)
Trapé ké, kontré bouch ké, babyé, pété garoulé
Démaryé
Dòktèr, Dòktò
Dòktèr- tchò, pyé, tèt, wéy, lapo …
Dwèt
Donk, kidonk
Dronmi
Doulò, doulèr
Dous
Dou, rèd
Zenk ké kròk
Douré
Galman
Krè mo, krè oun sòt, krè oun chyen fenyan
Markè-palò
Tchoumen, tchoum
Gélengé, gélenngé
Fronté, krann
osi
Égal-égo, kont-é-kont
Masigrondé
Djèz, bidjoul, obidjoul, bòdzè
Dèyè do
Chikannen
Bouchou, bouch
Ponyen, anponyen, Ponyan
Pwanzonnen, pwazonnen
Annafè, annafèr
An bibilik
Pou zafè …
Anba-fèy, anba-anba
A la fen di kont
Anba
Foutan, manfouben, fouben
Laro
É … atò
Do ba-do ba, a pyé djonn
Ankò, òkò
Ti-moun, pitit
Troumantan
Enivrement
Entier
Entrée dans le jeu
Entrepreneur
Ennuyer
Enveloper
Envelopper
Épais
Épi de maïs
Épouvantail
Éprendre (s’)
Et puis
Esprits des bois
Esquive
Et bien !
Etaie
Étirer (s’)
Étonné (faire l’)
Eux
Exemple
Exiger, exigeant
Expliquer
Expulser
Fabriquant
Fâché
Fainéant
Faire court
Faire l’imbécile
Faire la sieste
Faire le délicat
Faire le dur
Faire ses affaires
Faire vibrer
Faner (qui se … vite)
Fauché
Faux (quelqu’un de)
Fermer
Fête
Fiable (peu)
Fin
Fini, finir
Fois (une)
Foutu
Foyer de feu
Froid
Fumée
Fumer
Garde-manger
Gâteux
Gatisme
Gendarmerie
Gens d’ailleurs
Tchwit, boulé, sou, kokomèrlo pran’l
Antchè
Bank
Antréprénèr, antrouprounò
Annouyé, annwiyé, annwiyen
Pontonnen, plontonnen
Vlopé
Pès
Baton-mi
Bwabwa
Anmouraché
Épi
Gigonbya, Tonakri, Jan-Nao, Maskilili, Mèt-Bwa
Galman, kata-kata
Monfi ! Mo fi !
Zété
Dérédi
Kiwang
Yé
Lézanp, lègzanp, ègzanp
Èjoujé, èjoujan (vieilli)
Espliké
Kouri dèyè, voyé-alé
Fèzò
Biské, kòlè
Fenyan
Filé kont long
Fè djendjen
Sigalé (sigal=cigarette (vieilli))
Fè chichi
(Fè) ròklò, majò
Alé-viré, monté-désann
Troumousen
Boutché gimanmen
San anyen, pòch ka koulé laglas
Anba-anba
Fronmen
Tan
Bwa-pouri, lakrèm tournen, kouto kakao
Finisman
Kaba, fini
Fwè
Blogodow, pa vo anyen
Fouyé, fouyé-difé
Frédi
Lafimen, Laboukann
Boukannen
Gad-manjé
Gaga, Agaga, bébétoum
Bébétoum
Jandanbri
Moun laro, anba, ròtbò, lavil, bitasyon, bati,
danbwa
Geste
Glaire
Glisser
Gnognote
Gorge, œsophage
Gourmand
Goût pour être chef
Gouvernement
Grand bruit
Grande taille (vêtements)
Grenier
Grenier
Grimacer
Gringalet
Gros
Gros débris de manioc
Grosseur
Habiter
Habitude
Haillons (en)
Hamac
Hameçon
Hardi
Hauteur
Hazard,
Herbe
Heureux
Heurter
Histoire
Histoire piquante
Homosexuel, efféminé
Honneur
Hors de prix
Hypocrite
Il est six heures
Il n’y en a pas
Il ne suffit pas …
Important
Indigence
Insecte
Inséparable
Insipide
Insolent
Instituteur
Instruire
Intéressant (faire l’)
Interloqué
Interjection
Inutilement
Inutilement
Jadis
Jaguar tâcheté
Je suis là, comment?
Nika
Flim
Chibré, pran roun so
Lapikoré
Gargann
Gouloufya, grouman, agoulou, agouloufya
Koumandò
Gouvèlman
Boukan, dézòrd
Badja
Galta, galita
Gala, laro griyen
Griyen
Drivayèr, drivayò
Matengal, bi, papa, bakawa
Grigri
Gròsò, grosò, grosèr
Rété
Labitoud, labitid
Enpany, ranyon, griyon, grignon
Ranmak
Penlen, zen
Radi
Ròtò, otèr, rotèr
Azò, ako (chance)
Radjé
Éré, tchò-kontan
Bité
Listwè, istwè
Bi
Makoumè, makoumè-lèlè
Lònò, lonèr
Rò-di-pri, chè
Anba-anba
Li si-zò
Gnanpwen
A pa loutou …
Gro-mouché, gro-mòrdan
Benyenyen
Zinsèk, zagriyen, zagrignen, babo
Lapo ké chimiz, zong ké lapo, tchilòt ké gogo
Chaw-chaw, mapou
Fronté
Mèt-lékòl, métrès-lékòl
Enstri
Gran larjò
Stébékwé, ababa
Anfan’ djen’
Pou bon tchò, grémési, anyen d’tou
Pou grémési, pou bon tchò
Ròt fwè, anvan, an tan lontan
Tig-marké, tig-lapousignen, lapousinyè
Éti
Jeune fille
Joli
Joueur
Jumeaux
Jusqu’à aujourd’hui, Jusqu’à maintenant
Lampe à pétrole
Largeur
Larme
Lent, lentement
Lèpre
Lequel ?
Leur, leurs
Lieu commun
Lit
Lit de campagne
Loin, dans le ciel
Longueur
Lorsque
Loup-garou
Lourd
Luciole
Lumière
Madame
Maigrelet
Maintenant
Maïs
Maison
Majorine
Mal élevé
Maladif
Malchance
Malédiction
Malédiction (jetter une)
Malheur
Malheureux
Manchot (sans bras)
Mangeur
Mariage après coup
Mariole, Fanfaron
Marmite (vieille)
Marmonner
Matelas
Matière
Matin
Matin (le)
Matraque, massue, casse-tête
Mauvais petit garçon
Mauvaise personne
Méchant, méchanceté
Médisant
Médium
Meilleur
Mélanger
Jennfi, ti-manmzèl, doumwézèl (vieilli)
Bidjoul, obidjoul, jòlòt
Jouwò
Roro
Jouk atò, jouk jòdla
Chaldéviré, Lalanp, lalanp-chis, fanal
Larjò, larjèr
Dlo-wéy, dilo-wéy
Lanben, mòlpi, lando-lando
Kokobé, lalèp
Kilakèl, kyakèl, lakèl, katchèl?
Yé, yépa
Chanm-Agat
Kabann, boukan, lit
Boukan
Laro firmanman-an
Londjò, Longèr
Lò, Lòské
Gigonbya
Pézan
Zoukouyanyan
Limyèr, klèrté, klérité
Madanm, Man …
Flèkè
Atchwèlman
Mi
Kaz
Djòk, matadò
Malapri, malélivé
Kanyan-kanyan
Dévenn
Madichon, Limyèr pòrt-chanm
Pannèm, pannenm
Malèr, malò
Maloré, maléré
Boutou
Manjò
Béni-koumè
Gèrè
Chalfouk, Fétou, kannari
Rounou-rounou, ronchonnen
Payas
Gnangnan, nannan
Bonmanten
Bonnannen
Boutou
Batmanman
Mové-vivan
Michan, michansté
Bouch-kabrit
Gadò, pyayò, pyayèr
Miyò
Lélé, touyé
Même chose
Menteur
Mentir
Mes
Mesurer
Mettre en morceau
Miette
Minablerie
Miséreux
Moitié
Moitié
Monsieur
Moquer
Moquer (se … de)
Morceau
Morceau, tas, paquet
Morose
Mort
Moteur
Mouvement
Mourir
Murir mal
Murmurer
Murmurer, ronchonner
Musée de la culture
Musique hétéroclite
N’a …. Pas
Natté
Ne ….. pas
Ne … que, qu’à
Ne …. que
Ne valoir rien du tout
Négresse
Nettoyer (un récipient)
Noirceur
Nommer
Non
Nourrice
Nouveau venu
Obscurité
Occupant, pour une fillette
Occuper (s’…. de)
Occuper, Occupant
Odeur
Oh mon Dieu !
Oiseau
On ne joue plus !
On verra bien !
Orateur
Ordure
Oreille
Oser, Risquer (se)
Où est
Galman, Résipròk
Mantò, Mantèr
Mantò, Manti, manti-mantò
Mo ….. yan
Mizouré
Dékartché, kaya-kaya, kakaya
Frifri
Benyenyen
Mizéré
Lanmotché
Motché
Mouché
Charadé
Foutan di, Charadé
Bi
Ta, bi, patché
Chagrinen, chagren
Krab, « Bazil pran’l », dèd, mò, akabafya, kabafya
Motèr
Nika
mouri
Chaw chaw, Mapou
Chwi-chwi-chwi, rounou-rounou, rourounou
Bougonnen, chakalé, ronchon-ronchon
Mizé kiltir, mizé di la kiltir
Bouzengo, bouzingo
P’ka, pa ka
Dika
Pa ka, p’ka, pou ka (vieilli)
Annik ki, ren’ki, yen’ki
Ren’ ki, yen’ki, en’ki
Rétayon
Négrès
Froubi
Soukou, Soukousité
Aplé, « Kouman yé ka aplé to ? »
Non, en-en, awa, anwa
Da, nennenn, nennen
Nèg nòv
Soukou, soukousité
Fouyaya, katchopin
Étchipé, otchipé, okipé
Otchipé, Otchipan, okipé, okipan
Lòdò
Fout! Mo manman! Mo manman latò!
Zozo, ti zozo, zwézo, ti-jibyé
Gnanpwen jwé ankò !
N’a wè ! Nou wa wè ! (vieilli) Nou ké wè !
Loratèr
Briyé
Zòrè
Gnanni
Oti, éti
Oublier (s’)
Oui
Pantalon
Par écrit
Pardonnable
Paresseux, (mouton paresseux)
Parler pour ne rien dire
Parole
Parole
Participer
Partir
Partir vite
Pas du tout
Pas encore
Pas question !
Pasteur
Pauvreté
Peau dure (avoir la)
Pentalon
Perdrix
Personnage important
Personne importante
Personne insignifiante
Perturber (quelqu’un)
Pesanteur
Petit á petit
Petit déjeuner
Petit matin
Petit paquet de fruit
Petite affaire
Petite quantité
Petite toux
Pétrole
Peu de chose
Peut-être
Piège à poisson
Piquer avec une pointe
Piquet
Piquet pour le cannot
Piquoter
Plein (à craquer)
Pleurer
Pluie légère
Plus que
Poids, Pesanteur
Poisson
Poitrine
Porter aux nues
Porter déveine
Portrait
Poupée
Pour (lui)
Bliyé kò
Wi, enren
Tchilòt long
Annékri
Padonab
Parsou, parsou-mouton
Tòtòbyòtò
Kozman
Palò, mo
Bay andan
Do, pati, alé
Do
Ditou ditou
Pòkò
Défann
Pastò, Pastèr
Lapo, pov
Tanwen, lapo tanwen
Tchilòt
Pédri, Ayonn, Sòròl, Séròl
Grotchap, gro-tèt, gran-grèk
Tchap, dòkò, grèk
Atchòpò
Fè mo ponn
Pézantò, pézantèr
Fèt an mizou, fèt an mizi, chikèt pa chikèt
Tchenbé-tchò
Divan-jou, douvan-jou
Griyo
Tchika
Chikèt
Ken-renm-ken-renm
Chis
Oun dimi ké lanmotché
Pitèt, oro, oroyo
Tatawé, goli, kaminan
Djouké
Pitchèt
Ayarou
Tchoukounen, tchoukonnnen
Tim, bak-foul
Kriyé, pléré
Lapousinyen, lapousignen, lapousinyè,
lapousignè, fifinen (lapli ka…)
Plis pasé
Pézantò
Poson, pwéson, pwason
Potrin
Anpan-mbèlè
Wè malò
Potrè
Katen
Bay, bay li
Pour ce qui est de …..
Pour le cas où …..
Pourtant
Pourvu que
Précipitation
Préférer
Premier
Prend quelque chose
Prendre le dessert
Prendre ses responsabilités
Prendre son courage
Près de
Prestance
Prison (le)
Problème
Prochain
Professeur
Prostituée
Proverbe
Provocateur
Provoquer
Put (du…, microbes)
Punch
Purge
Quelle heure est-il ?
Quelque
Quelques temps
Qui a de l’importance
Quoi ?
Quoi de neuf ? Quelles nouvelles ?
Ramasser
Rapprocher pour organiser
Rassasier, fatigué d’avoir mangé
Rassembler
Rebus
Récipient fait d’une demi-calebasse
Réclamer
Recourber
Récurer
Réduire
Réellement
Refroidissement
Refus
Refuser
Regard
Regardant
Regarder de travers
Remarquer
Remède
Remerciements, grace à
Remuer
Renconter
Pou zafè
Dé fwè ki
Atò
Provik ki
Gidi-gidi
Miyò, simyé
Pronmyé, prémyé
Dap (oun bagaj)
Dèsè
Maré ren, maré kanmza, … sentir
Maré so kanmza
Òbò, abò
Gréman
Lajòl
Djopopo, lélékou, trafalga
Ka vini an
Profésèr, profésò
Bòbò, djanmèt, bwabwa, manawa, ravèt-roch,
piten
Dolo
Majò
Sasé chikann
Lapòstim
Pété-pyé, kou
Mèdsin, prij
Li ki lò ?
Tchèk, kèk
Kèk tan, tchèk tan
Pézan
Éti ?
Ki nòv?
Ranmasé
Kontré-bwa
Gon, lad
Sanblé
Rébi, imondis
Kwi
Rouklanmen
Kroubé, kokobé
Tchiré, froubi
Ronyen
Di vrè
Cho-kè-frèt
Fokòl
Roufizé
Kout-wéy
Rougadan, fouyaya
Pran oun wéy trabésé
Roumaké
Rémèd, mèdsin
Grémési
Bwennen, rouminyen
Kontré
Rencontrer des problèmes
Renverser
Repas à base de bananes
Repos
Repu (avoir bien ou trop mangé)
Ressembler
Reste d’aliments ou de boissons
Rien
Rigoler
Riposter
Rogner
Roi
Roublard
Rouspéter
Rusé
Sac en feuilles de palmier tressées
Sac en osier
Saigner
Saisir rapidement
(Salamandre) lézard de forêt
Salle de bain
Saoûl
Sans éducation
Scène hétéroclite
Se préparer pour …
Secouer
Secouer dans de l’eau
Secret
Séducteur profitant
Sentier
Séparé, couper en plusieurs parties égales
Serré l’un contre l’autre
Seulement, seul
Sieste (faire la), sommeiller
Signal, clin d’œil
Simagré
Simplet
Simplet
Slip local
Soit disant
Soir, ce soir, hier soir, demain soir
Soldat
Sommet
Sommet de la toiture
Sorcier
Sortie de voyous
Sortilège, mauvais sort, sorcellerie
Souche
Soumettre, Mettre à terre
Souper
Sourd
Sourd (faire le)
Soutenir
Trapé tren
Chalviré, kalbannen
Lafoufou bannann
Permont, kanpo
Angwé, gon
Sanblé
Baba (baba kafé)
Ak
Anmizé
Réponn, chou pou chou
Ronyen
Rwè, Mouché Lirwè
Baroufyè, fè barouf
Babyé, rouspété, rouspèkté
Malen, rizé, gaya
Moutété, katouri-do
Pagra, kroukrou (osier = arouman)
Senyen, sengnen
Djap, dap
Aganman
Chanm-ben
Boulé, sou, kokomèrlo pran’l, ladoublé
Malapri
Bankoulélé
Filé so lanng, lang
Soukouyé
Tchòkò-tchòkò
Sigré
Dousinè
Chimen-chyen
Sa dé, sendé
Braré
Ounso, rounso
Sigalé, pozé tèt
Kasé-wéy
Simiyak, makakri
Bozobyo, bòzòbyò
Tèbè, abèbè, kòkòdò, abòzò
Kalenmbé, Badja-kousou
Swé dizan
Aswè, aswè a, ayèroswè, dimen aswè
Soda
Fétaj
Fétaj kaze
Pyayò, pyayèr
Labordé
Pyay, tchenbwa, jwé pajè, jangajé
Chiko
Soum-soum
Dinen
Sourdo, soudo
Fè so sourdo, soudo
Soutni
Soutien solide, fiable
Squelette
Statue
Stylo
Sucer, seins
Sur, au-dessus
Surtout
Survivre
Suspendre
Tailler en pointe
Tailleur
Taire (se)
Tamanoir
Tambourin
Tamis
Tant pis
Tapage
Taquiner
Tarder
Tâtons (marcher à)
Tellement
Temps couvert
Tendre de la main, tendre
Tenir compte de
Tenir tête
Terminé, plus de discussion
Tique (insecte)
Tison
Tissu autour des hanches d’une femme
Tissu (ceinture de madras) autour des hanches
d’un homme
Tissu noué sur la tête pour porter une charge
Tissu bleu grossier
Toilette
Toit
Tomber
Tordu
Tordu
Tôt
Toucher
Toupet
Tourmenter
Tout de même
Tracas
Trainailler
Trainailler
Traîner un poids
Trainer les rues
Tralala
Travers (en)
Traverser
Trébucher
Trémousser
Poto-mitan
Èskélèt, èskèlèt
Èstati
Plim
Tété
Asou, lasou
Soutou
Djoubaté, djoubatè
Pandriyé, kroké
Karé, pwenti
Tayò, tayèr
Kawka, pé, té
Tanmannwè, Manjò-fronmi
Ti-tanbou, srèk-tanbou, tanbouren
Mannaré, manaré
Sa pa ka fè anyen, zafè kò, zafè do
Bakannal, wélélé
Charadé
Mizé, taté monben
Tata
Afòrs, si tan, si tan di
Tan maré
Lonjé lanmen, lonjé
Panga
Réponn chou pou chou
Katata, kawka
Karapat
Bwa difé
Kanmza
Matchoukann
Tòrch
Groblé, dril
Komen, konmen, katich, kabiné, tinèt
Fétaj
Chapé-tonbé
Kroubé, kokobé
Kwanbou, tòrdé
Bònò, bonnò, bònò-bònò, bonnò-bonnò
Taté
Kran, krann
Troumanté
Tout-menm
Djopopo, lélékou, trafalga
Alé-vini, bay lari chenn, bat lari
Djòm-djòm, djonm-djonm
Chròlòlò
Drivé
Wélélé
Atravè
Trabésé
Tribiché, trilbiché
Troumousé, foutrou
Tremper un petit bout
Trois
Tromper
Tromperie
Trop
Troquer, échanger
Tu parles ?
Turbulent
Unique
L’un l’autre, réciproquement
Un tel
Utiliser
Va-et-vient
Vaut la peine
Vaurien
Vaurien
Vaut rien (ne)
Vendeur
Venir près de
Verre
Vers, aux environs
Vers (vermines de chien)
Veste
Viande (de la)
Vitesse
Vivoter
Voisin
Vois-tu !
Voix
Tchouké
Trwa
Doublèr, badinen, badiné
Doublaj
Tròp
Boukanté
Koté sa !
Troumantan
Inik
Konpanyen, konpangnen
Entel
Sèrvi
Viré-tournen
Val pa (vieilli)
Pandriyò, kòkòdò, Bozobyo, Zotobwé, Drivayè,
Pa val pa (vieilli)
Pa valé pa (vieilli)
Vandò
Bordé
Goblé
Bò di, bò’d
Zenga
Palto
Lachè, vyann
Balan
Djoubaté
Vwézen
Tandé !
Vwè, vwa

Documents pareils