De Carrières Nelles Frères breiden hun pro
Transcription
De Carrières Nelles Frères breiden hun pro
entreprise onderneming les Carrières Nelles De Frères diversifient leurs Carrières productions Nelles Frères breiden hun productie uit Situées à Bévercé près de Malmédy et au pied du parc naturel des Hautes Fagnes, les Carrières Nelles exploitent le grès schisteux de la Warche, probablement un des gisements les plus connus en Belgique et à l'étranger. La couleur et l'aspect de cette pierre en ont fait un matériau recherché notamment pour le parement et le jardin. Cependant, l'entreprise reste attentive à l'évolution du marché et sa production suit depuis peu une nouvelle orientation. par Marc Bertrand Le siège de l'entreprise est installé depuis 48 ans dans le village de Xhoffraix, non loin de Malmédy. A quelques kilomètres de là, elle exploite près de Bévercé le grès schisteux de la Warche. Ce matériau est notamment connu pour ses teintes naturelles de surface dues aux oxydes de fer et dont les tons évoluent entre le brun rouille, le gris rougeâtre et le gris-bleu. La s.a. Nelles Frères se définit ellemême comme une entreprise de travaux routiers mais elle ne néglige pas pour autant son activité extractive. L'intérêt porté à la pierre naturelle date de son origine. Les qualités et les usages du grès schisteux extrait sont multiples : non, gélif, sa haute teneur en silice Charles Nelles qui lui confère de bonnes propriétés mécaniques (compression, usure, capacité portante); sa texture, un litage fin et ondulant, entraînant une remarquable diversité d'aspects et sa structure orientée permettant un bon débitage. Au total, cinquante-cinq collaborateurs dont six employés travaillent dans la société. Parmi eux, huit à dix personnes se consacrent aux activités en carrière. La production en pierre ornementale atteint 5 000 tonnes par an ce qui In de Carrières Nelles, te Bévercé vlakbij Malmédy, aan de voet van het natuurpark van de Hoge Venen, wordt de schistzandsteen van Warche gewonnen, allicht één van de bekendste lagen in België en het buitenland. De kleur en het uitzicht van deze steen hebben er een gegeerde grondstof van gemaakt, vooral voor parement werk en in de tuin. Het bedrijf verliest echter de marktevolutie niet uit het oog en daarom heeft de productie sinds kort een nieuwe orientatie genomen. Al 48 jaar is de bedrijfszetel gevestigd in het dorp Xhofraix, niet ver van Malmédy. Enkele kilometers daar vandaan, vlakbij Bévercé wordt de schistzandsteen van Warche gewonnen. Deze grondstof staat vooral bekend om zijn natuurlijke kleurtinten, als gevolg van de aanwezige ijzeroxiden, met een kleur die varieert tussen roestbruin, roodgrijs en grijsblauw. De s.a Nelles Frères profileert zichzelf als een bedrijf van wegenwer- correspond à une production de pierres déclassées et transformées en concassés de 25 000 tonnes par an. Ces granulats fabriqués à partir des «rebuts» sont directement intégrés en interne lors de la réalisation des chantiers routiers. Outre les processus de fabrication de ces granulats, l'ensemble des activités reste très artisanal, ce qui est la seule garantie d'une production de grès schisteux ornemental de qualité. La clientèle se compose bien sûr de professionnels de la construction (entrepreneurs, maçons,…), de commanditaires publics ou privés (architectes, services des travaux, administrations,…) mais aussi de particuliers ou d’artistes. Concernant plus particulièrement les architectes, des visites du site de production sont organisées à l’attention des élèves en dernière année. La promotion et les contacts s’effectuent majoritairement durant les foires belges de la construction. Parmi les plus importantes d’entre elles, Batibouw à Bruxelles et Habitat à Liège, constituent pour l’entreprise les principales sources de demandes. Malgré un investissement parfois lourd, presque 20% des contacts sont suivis et aboutissent à une commande. La foire Batibouw a notamment permis d’étendre les ventes à toute la Flandre. A raison de deux foires par an, les Carrières Nelles présentent également leurs produits dans les salons dédiés aux aménagements de jardins. Sur base d’une réputation déjà solidement établie, des actions ponctuelles aux Pays-Bas et une diffusion permanente d’informations, de conseils ou d’explications techniques par l’intermédiaire de leur site Internet sont autant d’activités promotionnelles menées par l’entreprise. Il peut paraître étonnant et assez nouveau d’acheter de la pierre naturelle à distance, sans la voir ou la toucher, mais il s’avère que la vente par voie électronique constitue une ressource économique non négligeable pour les carrières. Le chiffre réalisé explique d’ailleurs les efforts consentis dans ce domaine commercial particulier. Enfin, il est clair pour Charles Nelles qui dirige l’entreprise membre de Pierres et Marbres de Wallonie, que les actions de promotion et les publications de l’association ont grandement contribué à la réputation du grès schisteux de la Warche. Charles Nelles estime aussi que les actions de promotion doivent rester proportionnelles et ciblées en fonction de l’importance respectives des carrières : «les producteurs doivent rester conscients de leur moyens réels, il ne sert à rien d’explorer des marchés hors de proportion de nos ex- ken maar ze besteedt ook heel wat aandacht aan haar ontginningsactiviteit. De interesse voor natuursteen dateert sinds hun oorsprong. De kwaliteiten en de toepassingen van de schistzandsteen zijn veelvuldig: vorstvrij, een hoog kwartsgehalte dat de steen prima mechanische eigenschappen geeft (densiteit, slijtvastheid, draagkracht), een fijne en golvende textuur die resulteert in opmerkelijk uiteenlopende aspecten en zijn structuur waardoor de steen gemakkelijk te versnijden is. In totaal werken er 55 personen in het bedrijf, waaronder 6 bedienden. Daarvan werken 8 à 10 personen in de steengroeve. De productie van siersteen bedraagt 5 000 ton per jaar, wat overeenstemt met een productie van 25 000 ton gedeclasseerde en dus tot grind verwerkte stenen per jaar. Deze granulaten vervaardigd uit “afval” worden onmiddellijk in het bedrijf gebruikt voor de uitvoering van wegenwerken. Naast de fabricatieprocessen van granulaat, zijn ook alle andere activiteiten zeer artisanaal, want dat is de enige garantie om een sierzandsteen van hoge kwaliteit te produceren. Onze klantenkring is veelzijdig en telt uiteraard beroepsmensen uit de bouwwereld (aannemers, metselaars, …), openbare of privé opdrachtgevers (architecten, onderhoudsdiensten, overheidsdiensten, …) maar ook particulieren of artiesten. Zo worden meer bepaald voor de architecten, en dan in het bijzonder voor de laatstejaarsstudenten, bezoeken aan het productieterrein georganiseerd. Promotie voeren en contacten leggen gebeurt hoofdzakelijk tijdens de Belgische bouwbeurzen. De belangrijkste daarvan, Batibouw in Brussel en Habitat in Luik, vormen voor het bedrijf de voornaamste aanvraagbronnen. Dat is soms een zware investering, die echter wel loont, want 20 % van de contacten leidt tot een daadwerkelijke bestelling. Dankzij de beurs Batibouw kon dit bedrijf zijn verkoop uitbreiden naar heel Vues de la carrière de grès schisteux de la Warche exploitée par Nelles Frères. Blik op de steengroeve van schistzandsteen in Warche, uitgebaat door Nelles Frères . ploitations modestes. Nous avons donc décidé de ne pas trop nous disperser, de bien faire notre travail dans un rayon d’action à notre portée. Il faut bien balayer devant sa porte avant d’aller voir plus loin…». Les produits et l'évolution du marché La production des Carrières Nelles se répartit en deux domaines principaux. Le premier est celui de la construction : moellons, linteaux, seuils, cheminée de feux ouverts et âtre, parement intérieur, couvre murs, appuis, encadrements, pierres d'angle et autres têtes de moule sont autant de produits disponibles en permanence. Le secteur du parement de jardin et d'espace vert constitue le second domaine de vente de l'entreprise. Le grès schisteux exploité se décline ainsi parfaitement en mobilier extérieur, en pierre monumentale ou en stèle décorative. Le dallage destiné à l'aménagement de terrasses et aux chemins et sentiers représente également une application importante mais depuis quelques années, la concurrence portant sur les produits destinés au recouvrement de sol est sans cesse plus rude. Ce n'est pas une nouveauté, en plus des produits «sols» traditionnels en bois ou en béton, les importations asiatiques ont gagné de grandes parts de marché, à des prix définitivement imbattables. Dès lors, dans une attitude constructive face à cette situation, l'entreprise s'est adaptée et a pris la décision de modifier sa production. La pierre initialement prévue pour le dallage est à présent préparée, triée, sciée ou clivée et orientée vers les applications en construction (moellons) ou pour le montage de murs de construction ou de soutènement (murs à sec, gabions) très appréciés notamment dans les jardins. L’investissement consenti s’est matérialisé par l’achat d’une nouvelle cliveuse mécanique. Les produits sciés bénéficient notamment de dimensions à présent standardisées et réduites, ce qui facilite les travaux de pose, tout en permettant la réalisation de mur de parement moins épais. D’autres produits de qualité et d’exception pour l’aménagement extérieur et intérieur, comme les plaquettes de pierres à coller ou les «bandes américaines», sont aussi disponibles sur commande. Sans disparaître totalement, le dallage ne correspond donc plus à un chiffre d'affaires important. Les dalles encore produites sont intégrées à l'ornement d'espaces verts privés ou non, surtout en «pas japonais» ou surface et sentiers enherbés. Un effort particulier a été fait concernant le conditionnement, la présentation et l’emballage des produits. Plus de vente «en vrac». Que ce soit en «big bag» ou sur palette plastifiée avec housse et Vlaanderen. Twee keer per jaar, stellen de Carrières Nelles hun producten ook voor tijdens beurzen voor tuininrichting. Vertrekkende van hun stevige reputatie voert het bedrijf daarnaast ook promotie via gerichte acties in Nederland en geeft zij voortdurend informatie, advies of technische uitleg op haar website. Het klinkt misschien vreemd en misschien ook nieuw om natuursteen te kopen op afstand, zonder de steen effectief te zien of te voelen, maar toch vormt de online verkoop een aanzienlijke bron van inkomsten voor de steengroeven. Het gerealiseerde zakencijfer toont meteen ook welke inspanningen zij gedaan hebben, in dit commercieel domein. Voor Charles Nelles, de leider van het bedrijf dat lid is van « Pierres et Marbres de Wallonie », is het eveneens duidelijk dat de promotieacties en publicaties van de vereniging grotendeels hebben bijgedragen tot de reputatie van de schistzandsteen van Warche. Charles Nelles is ook van oordeel dat de promotieacties evenredig en gericht moeten blijven, in functie van het belang van de steengroeven. “De producenten moeten zich bewust blijven van hun reële middelen, het heeft geen zin om markten te verkennen die totaal niet in verhouding staan met onze bescheiden ontginningen. We hebben dan ook beslist om ons niet te veel te versnipperen en het werk goed te doen in een actieradius binnen ons bereik. Men moet eerst voor eigen deur vegen, voor men verder gaat …” De producten en de markevolutie De productie van de Carrières Nelles wordt opgedeeld in twee segmenten. Eerst en vooral de bouw: breukstenen, dorpels, drempels, schoorstenen en open haarden, binnenbekleding, muurbedekking, draagstenen, omlijstingen, hoekstenen en andere vormkoppen zijn enkele van de producten die voortdurend beschikbaar zijn. Anderzijds specialiseert het feuillard, dorénavant toute commande fait l’objet d’une attention spécifique. Chaque lot est identifié, marqué et suivi. Un encodage informatique permet d’assurer la traçabilité de la production. Ce service, fort apprécié par une clientèle devenue plus exigeante, participe bien entendu à la bonne réputation de l’entreprise. D’autre part, les objectifs commerciaux des Carrières Nelles ont été reciblés. Les marchés de proximité sont d’avantage prospectés. Afin de moins se disperser, l’attention est à présent plus portée qu’auparavant sur les ventes en Belgique orientale et dans la proche région allemande de l’Eifel. Les ventes nationales représentent actuellement 60% du chiffre d’affaires, vient ensuite l’exportation réalisée aux Pays Bas (15%, contre 40% par le passé), en Allemagne (15%), au Luxembourg et en France (10%). L’approvisionnement du marché néerlandais s’effectue par l’intermédiaire d’un revendeur intégré aux canaux de distribution que l’entreprise souhaite mettre en place. C’est aussi aux Pays Bas que le service proposé s’étend parfois à la mise en œuvre. Il arrive pour certains chantiers que l’entreprise envoie une équipe de maçons connaissant particulièrement bien les produits et la meilleure façon de les mettre en place. Pour d’autres cas, un réseau d’entrepreneurs de référence est renseigné. Les équipes de maçons ont déjà eu aussi un rôle de formateur en- vers les professionnels locaux. La structure a donc su s’adapter en témoignant d’une souplesse suffisante et en adoptant une attitude constructive face aux contraintes du marché actuel. Un entêtement et l’engagement dans une «guerre des prix» auraient sans doute été inutiles et pour tout dire, perdus d’avance. La direction a donc pris la décision de réagir avec dynamisme en orientant différemment sa ligne de production sans pour autant perdre son acquit ou sa réputation. D’autre part, afin de proposer une gamme de produits plus étendue, l’entreprise a dernièrement fait l’acquisition d’un site d’extraction situé dans la région de Vielsalm où du schiste bleu, gris bleu et brun pourra être exploité. Les produits seront différents et pourront être combinés. Il est prévu que ce nouveau site soit productif d’ici un an. Quelques préoccupations… Interrogé sur la situation actuelle du secteur, Charles Nelles fait part de quelques préoccupations : «globalement, le secteur et le marché se portent bien. Cependant, des problèmes pénalisants pour l’exploitation de la pierre ornementale perdurent. Ces problèmes sont surtout liés à la mise en œuvre. D’une part, le coût des travaux de pose restent très élevés, les budgets s’en trouvent parfois inabordables. D’autre part, la main d’œuvre qualifiée se fait de plus en plus rare, à terme, c’est un réel problème pour tout notre secteur. bedrijf zich op de decoratiesector voor tuinen en groene zones. De schistzandsteen is uitstekend geschikt voor tuinmeubilair, monumenten of decoratiezuilen. De betegeling voor de aanleg van terrassen, wegen en paden is ook een belangrijke toepassing maar sinds enkele jaren wordt de concurrentie voor vloerbekleding steeds groter. Dit is geen nieuw fenomeen. Naast de traditionele vloerbekledingen uit hout of beton, heeft de Aziatische invoer grote delen van de markt veroverd met duidelijk onklopbaar lage prijzen. Om creatief te kunnen inspelen op deze situatie, hebben wij dan ook besloten om het bedrijf aan te passen en de productie te wijzigen. De steen die oorspronkelijk bedoeld was voor betegeling wordt momenteel bewerkt, gesorteerd, gezaagd of gekliefd en gebruikt voor bouwtoepassingen (breukstenen) of voor de constructie van bouwmuren of steunmuren (muren zonder mortel, schanskorven), die enorm gewaardeerd worden in tuinen. Daarvoor moesten wij investeren in een nieuwe mechanische kliefmachine. De gezaagde materialen stemmen nu overeen met de verkleinde standaardafmetingen, wat de plaatsing vergemakkelijkt en het mogelijk maakt om minder dikke parementmuren op te trekken. Andere kwaliteitsproducten en uitzonderlijke producten voor binnen– en buitenhuisinrichting zoals kleefbare steenplaten of “Amerikaanse banden” zijn te verkrijgen op bestelling. De tegels zijn nog niet uit het assortiment verdwenen, maar zorgen niet meer voor een hoog omzetcijfer. De tegels die nog geproduceerd worden, kunnen gebruikt worden om groene zones (al dan niet privé) te versieren, vooral bij de “Japanse stijl” of worden ingewerkt in oppervlaktes en paden die met gras bezaaid zijn. Er werd een speciale inspanning geleverd voor een betere verpakking en presentatie van het product. Gedaan met de losse verkoop. Er wordt bijzon- Nous vivons une réelle pénurie. Un autre souci récurant pour les producteurs concerne le poids administratif de plus en plus conséquent lié aux diverses autorisations, aux permis à renouveler ou à acquérir. Les réglementations sont nécessaires mais elles paraissent de plus en plus lourdes. Il serait nécessaire d’alléger cette charge car finalement, les élans créatifs et imaginatifs de notre profession s’en trouvent entravés. L’énergie consacrée à l’aspect administratif devrait en partie pouvoir être dévouée l’innovation, à l’élan, à la recherche de nouveaux produits, de nouveaux procédés. Enfin, de nombreux développements sont encore à faire dans les domaines du mobilier urbain, de l’aménagement de jardin et même de l’ameublement. La pierre naturelle a encore de nombreux rôles à jouer, et pour certaines applications, tout reste à faire». ■ dere aandacht besteedt aan elke bestelling, of het nu om een “big bag” gaat of om een geplastificeerd palet met beschermhoes en bandijzer. Elk lot wordt geïdentificeerd, gemerkt en opgevolgd. Met behulp van een computercode kan de productie getraceerd worden. Deze service wordt enorm gewaardeerd door het steeds veeleisender cliënteel en draagt bij tot de goede reputatie van het bedrijf. Anderzijds werden ook de commerciële doelstellingen van Carrières Nelles bijgestuurd. De klemtoon werd meer gelegd op de handelsmarkten in de buurt. Om minder versnipperd te werken, is de aandacht nu meer dan ooit tevoren gevestigd op de verkoop in Oostelijk België en in het nabijgelegen Duitse Eifel. De nationale verkoop vertegenwoordigt momenteel 60 % van het omzetcijfer, gevolgd door de export naar Nederland (15 % tegenover 40 % in het verleden), Duitsland (15 %), Luxemburg en Frankrijk (10 %). Voor de bevoorrading van de Nederlandse markt werkt het bedrijf met een dealer die deel uitmaakt van het distributienet dat het bedrijf wil opzetten. In Nederland gaat de aangeboden service soms ook tot het plaatsen. Soms stuurt het bedrijf voor sommige bouwplaatsen een groep metselaars ter plaatse, die de producten bijzonder goed kennen en dus precies weten hoe ze te plaatsen. In andere gevallen wordt een netwerk van aanbevolen bouwondernemers ingeschakeld. De metselaars hebben ook al opleidingen gegeven aan plaatselijke vaklui. De structuur werd dus aangepast, het bedrijf stelde zich voldoende soepel op en nam een creatieve houding aan tegenover de verplichtingen van de huidige markt. Een koppige houding aannemen en een prijzenoorlog voeren zou ongetwijfeld nutteloos geweest zijn en bovendien al vooraf verloren geweest zijn. De directie heeft dus besloten om op een dynamische manier te reageren en zijn productielijn anders te gaan richten, zonder daarbij zijn reputatie en verworvenheden te verliezen. Om een uitgebreider gamma van producten te kunnen aanbieden heeft het bedrijf tenslotte ook een ontginningplaats gekocht in de regio Vielsalm, waar blauwe, grijsblauwe en bruine leisteen zal kunnen ontgonnen worden. Het zullen andere producten zijn die gecombineerd kunnen worden. Deze nieuwe ontginningsplaats zal over een jaar van start gaan. Enkele kopzorgen… Wanneer men hem vraagt naar de huidige situatie van de sector, drukt Charles Nelles toch zijn bezorgdheid uit: “In zijn geheel doet de sector en de markt het goed. Nochtans blijven er ernstige problemen voor de ontginning van siersteen bestaan. Die problemen hebben vooral te maken met het plaatsen. Enerzijds blijven de kosten van de plaatsingswerken zeer hoog, zodat het niet meer betaalbaar blijft. Anderzijds zijn er steeds minder bekwame vakmensen, op termijn is dit een reëel probleem voor de hele sector. Er is een echt gebrek aan werknemers. Een andere terugkerende zorg voor de producenten heeft betrekking op de administratieve rompslomp voor de verschillende vergunningen en licenties. Reglementering is noodzakelijk maar ze lijkt steeds zwaarder te worden. Men zou de administratieve taak moeten verlichten want uiteindelijk lijdt de creativiteit en de verbeelding van ons beroep hieronder. De energie die besteed wordt aan administratief werk zou gedeeltelijk moeten kunnen gebruikt worden voor vernieuwing, inzet en onderzoek naar nieuwe producten en processen. Kortom, er zijn nog veel ontwikkelingen mogelijk op het vlak van stadsmeubilair, tuininrichting en zelfs meubilering. Natuursteen kan nog verschillende rollen vervullen, en voor sommige toepassingen is alles nog mogelijk”.