kurmancî - Institut kurde de Paris

hejmar 17
havîn 1995
KURMANCÎ
rojnameya taybetî ya Enstîtuya kurdî ya Parîsê li ser pirsên zaravê kurmancî
15
18
14
11
12
3
13
1
2
5
4
6
9
kurdî
aÒ
aÒê avê
aÒvan, qeraÒ
aÒvanî, aÒhêrî
miz, mûçik
Òîp, sûle, sûlav
bîra aÒ
lûla aÒ
birca avê
avbir, bêrvî
mifta eyarê
gond, pewere, per,
perik, perwaneyên çerxê
bindoxe
cehenem, dojeh,
tenbox, doÒeder
ardeling, ardelîn
misaxe
beraÒ: berê aÒ, berdê aÒ
beraÒê serê
beraÒe binî, binberaÒ
bist, ling, milê aÒ
çeqçeqok, çeqçeq
oxim, dewle: dewla aÒ
qerase
çirxat
çirxat kirin
niqirandin
sikir
8
7
17
tirkî
defiirmen
su defiirmeni
defiirmenci
defiirmene bufiday
öfiütmeye giden
defiirmen ücreti, ücret
fransizî
moulin
moulin à eau
meunier
personne qui apporte
son blé au moulin
prix à payer pour faire
moudre le blé
efiimli defiirmen savafiÈ counduit incliné d’eau destiné
à faire tourner le moulin
defiirmen kuyusu
réservoir d’eau destinée à
faire tourner le moulin
savak olufiu
conduite du réservoir d’eau
su kulesi
château d’eau
su kesici, vana
vanne
ayar anahtarÈ, ayarlayÈcÈ mécanisme de régulation
de la mouture
çark kanatÈ
pale de la roue
bilya yuvasÈ
defiirmen çarkÈ yatafiÈnÈn bulundufiu yer
un olufiu
un haznesi
defiirmen taÒÈ
üst defiirmen taÒÈ
alt defiirmen taÒÈ
hareket mili
çakÈldak
bufiday hunisi
manivela
defiirmen freni
frenlemek
çentikleme
savak, tesviye havuzu
roulement à billes
enceinte de la roue
conduit d’évacuation
de la farine
réservoir de farine
meule de moulin en pierre
meule supérieure
meule inférieure
moyeu
batttant de la meule
entonnoir de débit du blé
levier, manivelle
frein de la roue meunière
freiner
cranter, denteler, encocher
écluse
Min ev nivîsî ne ji bo sahibrewacan
Belkî ji bo biçûkêd Kurmancan
Ehmedê Xanî
(Sedsala XVII)
aÒ
1- cowa avê, coka êÒ
2- Òîp, sip, sûle
3- bota aÒê, burca avê, bîra aÒ, bîra êÒ,
sûle
4- avbir, bêvî
5- mifta ‘eyarê, kilîlkê beraÒê
6- gond, jewere, kond
7- per, perik
8- bindoxe, bindeqe, mûrî
9- cehennem, doÒeder, dojezer, tenbox
10- çeviya aÒê, çirtûl
Amadekar : ELï…ÊR 11- ardeling, misaxe, mesax
12- çala aÒ
îngilîzî
13- bist, ling, pêaÒ, mîla aÒê
mill (flour mill)
14-15beraÒ, tay, ta, berê aÒ
water mill
14beraÒê
binî, jerê binî, binberaÒ
miller
15- beraÒê serî, jerê ser, beraÒ
someone bringing
16- tebere
their wheat to be ground
charge for milling wheat
17- çeqçeqoq, çeqçeqe, çeqçek
18- oxim, dewla aÒ, dola aÒ
water flume or sluice
for mill
mill pond
water feed channel
water tower
hatch, floodgate
mechanism for adjusting
fineness of grind
mill vane
ball bearing
place surroun
ding mill wheel
channel for collecting
flour
flour bin
mill stone
upper mill stone
lower mill stone
hub of the mill
mill clapper, mill hopper
wheat feed funnel
crank, lever
mill-wheel brake
to brake
to notch
weir
Civîna bihara 1995an
Civîna bihara 1995an ya li ser zaravayê
kurmancî di navbera rojên 9-15ê nîsanê bi dar ket. Hevalên beÒdar, her wekî
caran, vê carê jî bi dirêjahiya hefteyekê
li gor bernameya xwe xebitîn. Li ser
pirs û pirsgirêkên têvel bi hev Òêwirîn
û gotûbêj kirin.
Em di vê hejmara Kurmancî de encamên berhem û xebata wan pêÒkêÒî we
dikin.
Hevalên beÒdar yên vê civînê : Mistefa
Aydogan (Mêrdîn), Lutfî Baksî
(Xerzan), Rojen Barnas (Diyarbekir),
Mizaffer Begzade (…ikak), ElîÒêr (Wan),
Abdullah Emin Bêtasî (Behdînan),
Rojan Hazim (Hekarî), Musa Kaval
(Hekarî), Hemîd Kiliçaslan (Mêrdîn),
Kendal Nezan (Diyarbekir), Zinar
Soran (Dêrik), Veysi Zeydanli (Bidlîs),
Zeynelabidîn Zinar (Batman) û ReÒo
Zîlan (Agirî).
Kurm ancî • 177 •
F
E
R
H
E
N
G
O
K
A
Pehlewî û K urmancî
- III - (M-S)
Amadekar : Rojen BARNAS
M
Transkrîpsiyona
Pehlewî û xwendina wê
Kurmanciya wê
ya îroyîn
Fransizî
Îngîlîzî
mædag [N. mæda ](madeg/made)
mædag [N.mæya] (made/maye)
mæd¡g (madîg)
mæh (mah)
mæh¡g [N.mæh¡] (mahîg/mahî)
man (men)
mæn (man)
mænag (maneg)
mænæg [N.mænæ](manag/mana)
mændan, mæn- (manden/man)
mændag (mandeg)
mæræg (marag)
mard (merd)
mardænag (merdaneg)
mardÏm [N.mardum]
(merdom/merdum)
mardÏm¡h (merdomîh) mirovî
max⁄ (mexÒ)
mazg [N.ma!z] (mezg/me‹z)
mazgit{=>Er. mescîd} (mezcid)
mëx (mê‹)
mehmæn (mihman)
mehtar (mihter)
më⁄ (mêÒ)
më⁄ag (mêÒeg)
mëzd [N.mëz] (mêzd/mêz)
mëzdbæn (mêzdban)
mëz¡dan, mëz- (mêzîden, mêz)
mihr (mihr)
mij (ag) [N.mu (a)]
(mijeg/muje)
mistan, mëz- [N.mëz¡dan]
(misten, mêz-/mêzîden)
mizd [N.muzd]
(mizd/muzd)
mÏr (mor)
morwær¡d (morwarîd)
madek, mak/ma, mê
made
madî
meh
masî
min
mal, xanºman
mane
mîna, fena, nola
man / mayin, mînmandº
meraq
mêr
mêrane, mêranî, merdane
merov, meriv,
mirov, merî
merovî, merivî,
mêÒ
mejî, mêjî, mêjk
mizgeft
mij
mêvan, mîvan,mêhvan
mehder
mêÒin, mih
mîz
meze
mazºban, mazºvan
mistin, mis-/mijîn, mijmehr,mar (zewac)
mijang, bijang,
mijºlang, mijgul
mîstin, mîz-
femelle
essence, substance
essentiel
lune, mois
poisson
moi, je, mon, ma
maison, habitation
sens, esprit
comme, similaire
rester, demeurer
fatigué, peu, zélé, péché
curiosité, préoccupation
homme
bravoure, bravement
homme, être,
humain, gens
genre humain,humanité
mouche
cerveau, cervelle
mosquée
brouillard
hôte, invité acceptable
aîné, supérieur
mouton, brebis
urine
offrande, repas
hôte
sucer, téter
acte de mariage
cil
uriner
female
essence substance
essential
moon, month
fish
I, me
house, dwelling
mind
like, resembling
stay, remain
tired, remiss, fault, sin
perceptive, sensitive
man
manly, brave
man, mankind,
people
humanity, humannes
fly
brain, marrow
mosque
cloud, mist
inhabitant, guest
elder, senior
sheep, ewe
urine
offering, meal
host
suck
contract, bond
eyelid,
eyelash
urinate
miz (destmiz,
romizî)
mºr, mºrî
mirwarî, mirarî
salaire,
récompense
fourmille
perle
reward, hire,
pay
ant
pearl
• 178 • Kurm ancî
mÏy (moy)
mÏyën (moyîn)
mÏz (moz)
mÏzag [N.mÏza] (moza (g))
muhrag (muhreg)
murdan, mir- (murden, mir-)
murdær (murdar)
mu⁄k (muÒk)
mu⁄k [N.m‚⁄] (muÒk/mºÒ)
mu⁄t (muÒt)
mu⁄tan, mæl- (muÒten/mal-)
mº
mºyîn
mºz, moz
mas, mehs, mase (pêlav)
muhrik, morîk, morî
mirin, mirmirar
misk
miÒk
mist
maliÒtin, mal-, noke
cheveu, poil
en poil
banane
chaussure
perle de verre
mourir
charogne
sucs
souris, rat
poing
essuyer
hair
(made of) hair
banana
shoe
bead, vertebra
die
carrion
musk
mouse, rat
fist
rub, sweep
nebî, nevî
navik
înkar, inkar, nikulî
înkarî, inkarî
nalîn, nalenal
nav
name
nimêj, nivêj, limêj
petit fils, petite fille
nombril
négation, déni
répudiation
gémissement, complainte
nom, renom
livre, lettre
révérence, prostration,
prière
mâle, viril
narcisse
mou, doux
quatre-vingt-dix
chasse
pois-chiche
flûte, clairon
proche, près
proche
proximité
minauderie, coquetterie
non, ne
moitié, mi
milieu, côté, direction
midi, sud
écrire
aversion, haine
anathème, malédiction
nénuphar
montrer, indiquer
déclivité, pente
mélodie, chant
neuf
nouveau, récent
jour de l’an
nouveau-né
grandson
navel
denying, repudiating
repudiation
groan, complain
name, fame
book, letter
reverence, prostration,
prayer
male, manly
narcissus
meek, humble, soft
ninety
game, quarry, chase
chick-pea
tube, flute, clarion, perch
near
near
proximity
boastning, kindness
no not
half
half, side, direction
midday, south
write
accursed
curse
lotus, water-lily
show, guide
declivity
music, song, melody
nine
new, recent
New Year’s day
new-born
dix-neuf
nineteen
N
nab [N.nawa] (neb/newe)
næfag [N.næƒ (a)] (nafeg/nafe)
nakkiræ (nekkira)
nakkiræy¡h (nekkirayîh)
næl (nal)
næm (nam)
næmag [N.næma] (nameg/name)
namæz (nemaz)
nar (ner)
nêr
nargis (nergis)
nêrgiz
narm (nerm)
nerm
nawad (newed) not, nod
nehwêd,
nax©¡r (nexçîr)
nêçîr
naxÏd (nexod)
nok, nohk
næy (nay)
ney
nazd (nezd)
nêz
nazdik (nezdik)
nêzîk
nazdik¡h (nezdikî)
nêzîkî
næzi⁄n [N.næzi ⁄] (naziÒn/naziÒ)
nazî, nazdarî
në [N.na] (nê/ne]
na, no, ne
nëm (nêm)
nîv
nëmag (nêmeg)
nîvek (")
nëmrÏz (nêmroz)
nîvro, nîvroj, navroj
nibi⁄tan, nibës- (nibiÒten,nibês-) nivîsîn, nivîsnifr¡dag [N.nifr¡d] (nifrîd (eg))
nefret
nifr¡n (nifrîn)
nifir, nifrîn
n¡lÏpal [N.n¡lÏfar] (nîlopel/nîlofer) nîlufer
nim‚dan, nimæy- (nimºden, nimay-) nimandin, nimînniÒëb (niÒêb)
niÒîv, niÒºv
niwæg [N.nawæ] (niwag/newa)
newa
nÏ [N.nuh] (no, nuh]
neh
nÏg [N.naw] (nog, new)
nº, nuh
nÏgrÏz [N.nawrÏz( nogroz/newroz) newroz
nÏgzæd [N.nawzæd]
nºza
(nogzad/newzad)
nÏzdah (nozdeh)
nozdeh
Kurm ancî • 179 •
n‚n (nºn)
niha, niho, nihe
maintenant
now
-em (pêncem)
suffixe formant les ordinaux suffix forming ordinal num-
-mend
suffixe formant des
adjectives de qualité
conscience, intelligence
compter,
considérer
suffix forming
adjectives of quality
consciousness, intelligence
count, reckon;
consider, notice,
remember, study
conscient, éveillé, intelligent
il, elle
force, puissance
fort, puissant
conscious
he, she, that
strength, power
strong, powerful
attendre
recevoir, accepter
souverain, puissant,
autoritaire
mouton
suivre, attaquer, poursuivre
largeur
prendre soin
de protéger
défense, soin
propre, pur
stand, wait
receive, accept
ruler; powerful,
authoritative, authorized
sheep
fall on, touch, hit, attack
width, breadth
care for, tend,
protect
defence, care
pure
léopard
bouille, gelée
d’amidon
filtrer, purifier
leopard
starch jelly,
flummery
strain, filter,
purify
cotton
five
pentad, hand, paw
fifty
piece, part, portion
gift, offering,
bribe
veil, curtain
scatter, distribute, disperse
free, exempt from
witch
wing
final, last
penitent, repentant
heel
O
-om {pancam} (-om)
bers
-Ïmand [N.-mand]
((o)mend)
Ï⁄ [N.hÏ⁄] (oÒ/hoÒ)
Ï⁄murdan, Ï⁄mær[N.⁄umurdan ⁄umær-]
(oÒmurden, oÒmar/
Òumurden, Òumar)
Ï⁄yær [N.hÏ ⁄yær] (oÒyar/hiÒyar)
Ïy (oy)
Ïz (oz)
ÏzÏmand (ozomend)
hiÒ
jimartin, jimêrhejmartin,
hejmêrhiÒyar, Òiyar
ew
hêz, hoz
hêzmend, bi hêz
P
pædan, pæy- (paden, pay)
pan/payin, pêpad¡riftan, pad¡r- (pedîriften, pedîr) pejirandin, pejirînpædix⁄a (y) (padixÒa (y))
padîÒa (h)
pah (peh)
pahikaftan (pehîkeften)
pahnæy [N.pahnæ] (pehna (y)
pahrëxtan, pahrëz(pehrêxten, pehrêz)
pahrëz [N.parhëz] (pehrêz/perhêz)
pæk¡zag [N.pæk¡za]
(pakîzeg/pakîze)
palang (peleng)
pæl‚dag [pæl‚da]
(palºdeg/palºde)
pæl‚dan, pælæy(palºden, palay-)
pambag [N.pamba] (pembe (g))
panj (penc)
panjag [N.panja] (penceg/pence)
pancæh (pencah)
pærag [N.pæra] (pareg/pare)
pærag [N.pæra] (pareg/pare)
parêz, -parêz
paqij, pakij,
pak
piling [#]
palºte, palºze,
pelte
palandin, palîn-,
palaftin, palêvpembº
pênc
pêncik, pencik
pêncî, pênceh
parî, pare, par
perº
pardag [N.parda] (perdeg/perde)
pargandan, pargan-[N.parægandan]
parg‚d (pergºd)
par¡g [N.par¡] (perîg/perî)
parrag [N.parra] (perreg/perre)
pasën [N.pas¡n] (pesên/pesîn)
pa⁄ëmæn (peÒêman)
pæ⁄nag [N.pæÒna] (paÒneg/paÒne)
perde
pergende (bºn/kirin)
bêrî (êrî º bêrî)
perî
perik (perr)
paÒîn
poÒman, peÒîman
panî, pehnî
• 180 • Kurm ancî
pez
pey ketin/keftin
pehnayî, panayî, pahnayî
parastin, parêz-
coton
cinq
patte, griffe
cinquante
morceau, part
cadeau, récompense, offrande
voile, rideau
dispersé, épars
libre, exempt
fée
aile
final, dernier
pénitent, repentant
talon
pæ⁄om (paÒom)
pax⁄ag [N.pa⁄a] (pexÒeg/peÒe)
pay (pey)
pæy (pay)
paydæg [N.paydæ] (peyda (g))
paygæmbar [N.pay (g)æmbar]
(peygamber/pey (‹)amber)
paymæn (peyman)
bon, bien, excellent
moustique, moucheron
pied, empreinte
pied (mesure de longueur)
visible, évident, révélé
messager, apôtre,
prophète
pîvan, peyman
mesure, période,
traité
peyrew (teba’e)
disciple, sujet,
roturier, plénier
bizin
bouquetin, ibex
(li hev)piçikîn, piçiktresser, entrelasser
pîroz [#]
victorieux
pîrozî [#]
victoire
pîs [#]
tacheté, souillé, lépreux
bistan (ji bo jina, berºpêsîr) poitrine
enî, anî, pêÒanî
front
fîl
éléphant
fistiq, piste, fisteq
pistache
pola
acier
excellent
mosquito, gnat
foot, footstep, track
foot, leg, foot (12 in)
obvious, revealed, visible
messenger,
apostle
measure, period;
moderation; treaty
the commonalty,
people
ibex
twist, entwine
victorious
victory
mottled, leprous, leper
breast
forehead
elephant
pistachion nut
steel
findiq, bindeq
patin / pehtin, pêjpirsîn, pirspis (pis-mam, pis-mîr)
piÒtî
piÒtîvan
piÒtîvanî
noisette
cuir
demander
fils
charge, fardeau
soutien, garde du corps
soutien, protection
hazel nut
cook, bake
ask
son
load (carried on the back)
supporter, bodyguard
support,
protection
radag [N.rada] (redeg/rede)
rag [P.rahag] (reg/reheg)
ræh (rah)
rand¡dan, rand-(rendîden, rend-)
ranjwar [N.ranj‚r] (rencwer/rencºr)
ræsp¡g (raspîg)
ræst¡h (rastîh)
rastag [N.rasta]
(resteg/reste)
ræy [N.ræ] (ray/ra)
rêz
reh, ra
rê
rende kirin
rêncber ["]
rºspî [#]
rastî
rêze
re, ra
ligne, rang, ordre
veine
route, chemin
raboter, râper
troublé, affligé
second prêtre officiant
vérité
série, rangée,
progression,élément
postposition, pour
rë⁄ (rêÒ)
rë⁄ag [N.rëÒa] (rêÒeg/rêÒe)
r¡dan, r¡y- (rîden, rîy)
rÏbah (robeh)
rÏd (rod)
rÏd-bær (rod-bar)
rÏd¡g [N.rÏda] (rodîg/rode)
rÏyn [N.rau!an] (ro‹n/raw‹en)
rîÒ
reh, rehik, riçik
rîn / rîtin, rîrovî, rºvî, rêvî
ro
robar
rºdî
rºn
blessure, plaie
racine, fibre
déféquer
renard
rivière
bord, berge de rivière
intestin
huile, beurre
line, rank, row
vein
road, way
scratch, grate, abrade
troubled, distressed
officiating priest second
truth
series, row,
progression, element
postposition, for,
for the sake of
wound, sore
root, fibre
defcate, voide
fox
river
river bank
intestine, gut
oil, butter
pæyram (payrem)
pæzen [N.pæzan] (pazin/pazen)
pë©¡dan, pë©- (pêçîden, pêç-)
përÏz (pêroz)
pêrÏz¡h (pêrozîh)
pës (pês)
pëstæn (pêstan)
pë⁄æn¡g [N.pë⁄æn¡] (pêÒanî (g))
p¡l (pîl)
pistag / pista
pÏlæwad [N.pÏlæd]
(polawed/polad)
pondik (pondik)
poxtan, paz- (poxten, pez-)
pursidan, purs- (pursîden, purs-)
pus (pus)
pu⁄tag (puÒteg)
pu⁄t¡bæn (puÒtîban)
pu⁄t¡bæn¡h (puÒtîbanîh)
baÒ
pêÒº, pêÒî
pê (ling)
pê (pîvana dirêjahiyê)
peyda
pêxember
R
Kurm ancî • 181 •
rÏsp¡g (rospîg)
rÏ⁄n [N.rÏ⁄an] (roÒn/roÒen)
rÏy (roy)
rÏz (roz)
rÏzag [N.rÏza] (rozeg/roze)
rÏzan (rozen)
rÏz¡g [N.rÏz¡] (rozîg/rozî)
ruwæn (ruwan)
orispî
rewÒen
rº
roj
rojî
rojîn
rizq
rewan [e.k.] (ruh)
putain
éclairé, brillant
face, visage
jour
jeûne
fenêtre
pain quotidien,subsistance
âme
whore
light; bright, light
face
day
fast, fasting
window
daily bread, sustenance
soul
sivik, sibik
sewz, sebze
salî
salewext
sar
sarî
serma
saz kirin /
sax kirin
seza [e.k.]
sê, sisê
sêv
zil ["]
sîng, sîne [e.k]
sîmir, sîmerx
léger
vert, frais
âgé (de .... ans)
perpétuel, continuel
froid
froidure
froid
faire, préparer,
mettre en marche
approprié, convenable
trois
pomme
lance, javelot
poitrine
un oiseau fabuleux
light, easy
green, fresh
age (of...years)
perennial
cold
coldness
coldness
make, prepare,
tolerate
fitting, worthy
three
apple
spear, javelin
breast, chest
a fabulous bird
sêpî
sirke
sofî
sºd
sotin /suhtin, sojsond
trépied
vinaigre
sophiste
usage, profit, avantage
combustion, brûlage
serment
three-legged
vinegar
sophist
use, profit, advantage
burning, combustion
oath
sond xwarin
seh / sah kirin
Òor, sºr (avk)
sosin
suhtin / sotin, sojspa [e.k]
sîper
spas kirin
jurer, prêter serment
sentir, toucher
salé
lis
brûler
armée
abri
remercier
spasdarî
spî (reng)
spî, spîçk, spîk
spîndar, spîdar
sipî, sipih
sil
Òiro, Òor
Òiro / Òor kirin
gratitude
blanc
blanc d’oeuf
peuplier blanc
pou
mélancolie, spleen
mot, sortilège
rapporter, diffuser
take, swear an oath
touch, feel
salty
lily
burn
army
shield
thank,
give thanks
gratitude
white
white (off egg, etc)
white poplar, aspen
louse
spleen
word, spell
[#] report,
broadcast
S
sabuk (sebuk)
sabz (sebz)
sæl¡h (sal¡h)
sælwær (salwar)
sard (serd)
sard¡h (serdîh)
sarmæg [N.sarmæ] (serma (g))
sæxtan, sæz- (saxten, saz)
sazæg [N.sazæ] (sezag/seza)
së [N.si] (sê/si)
sëb (sêb)
sel (sil)
sënag [N.s¡na] (sêneg/sîne)
sën murw [N.s¡murg]
(sên murw/sîmur‹)
se-pæy [N.sipæ] (si-pay/spa)
sik (sik)
sofistæ (sofista)
sÏg (sog)
sÏg (sog)
sÏgand [N.saugand]
(sogend/sewgend)
sÏgand xwardan (s.xwerden)
sÏhistan, sÏh- (sohisten, soh-)
sÏr (sor)
sÏsan (sosen)
sÏxtan, sÏz- (soxten, soz-)
spæh [N.sipæh] (spah/sipah)
spar [N.sipar] (sper/siper)
spæs dæ⁄tan/s. hangærdan
(spas daÒten/spas hengarden)
spæsdær¡h (spasdarîh)
spëd [N.sapëd] (spêd/sepêd)
spëdag [N.spëda] (spêdeg/spêde)
spëd-dær (spêd-dar)
spi⁄ [N.sipi⁄] (spiÒ/sipiÒ)
spul (spul)
sraw (srew)
srawën¡dan, srawën(srewênîden, srewên)
• 182 • Kurm ancî
sraxtag [Av.sraxti-] (srexteg/srextisræy [N.saræy] (sray/seray)
sr‚ [N.sur‚ (n)]
(srº/surº (n))
stabr [N.sitabr] (stebr/sitebr)
stabr¡h (stebrîh)
stabrag (=>Er. istebreq) (stebreg)
stadan, stæn- (steden, stan)
stahm [N.sitam] (stehm/sitem)
stærag [N.sitære] (stareg/sitare)
starwan (sterwen)
sumb (sumb)
sust¡h (sustîh)
su⁄ [N.⁄u⁄] (suÒ/ÒuÒ)
suxr [N.surx] (suxr/surx)
suy (bnr. li ⁄uy) (suy)
…ANEK:
[ "]
[ #]
[$]
[e.k.]
rex
sera, seray
strº (qoç, qiloç)
côté
maison, hall
corne, ongle,
pointe
grand, rude, fort
force, robustesse
soie changeante
prendre
force, oppression
étoile
stérile, aride, sans enfant
sabot
laisser-aller, paresse
poumon
rouge
faim
stºr
stºrî
istebreq [e.k]
standin, stînsitem
stêr, stêrk
stewr
sim
sistî
piÒ, sih
suhr, sor
[sî] <birsî (birçî )
side, part
house, hall
horn, nail,
prong
big, coarse, stronge
coarseness, strength, force
shot silk
take
power, oppression
star
barren, childless
hoof
slackness, laziness
lung
red
hunger
maneya gotinê ya kurmancî bi ya îngîlîzî re têkildar e, lê ne wek hev e.
maneya gotinê ya kurmancî an bi ya îngîlîzî re dijmane ye an jî lê nanihêre.
maneya gotinê ya kurmancî an bi ya pahlewî re dijmane ye an jî lê nanihêre
di edebiyata klasîk de.
Devoka Qerejdaxê
-IIAmadekar : Mehmûd LEWENDÎ
kurdî
tirkî
fransizî
îngilîzî
dakirin,
hewandina heywanan
daçikandin, çikilandin,
daçikilandin, çikandin
daçikandin, daçemandin
dadan, girtin û birin
damarî , dêmarî
dan
dankut, desteber,
desteconî
danok, danû, dan
hayvanlarÈ içeri almak,
barÈndÈrmak
dikme (afiaç ve benzeri)
faire enter le bétail
dans l’étable
planter
to stable cattle
efimek, bükmek
kapmak
üvey anne
günün üçte biri, öfiün
yarma dövmede
kullanÈlan tokmak
hedik
courber, tordre
saisir
marâtre
un tiers de la journée
maillet
to bend
to seize
stepmother
a third of a day
mallet
daÒ kirin, Òeh kirin
daÒir, avdestxane
darbest
darik, darcixare, miÒtik, tîrik
darniklok/darnikrok
yün taramak
hela, tuvalet
sedye
afiÈzlÈk
afiaçkakan
blé entier et
poix-chiche bouillis
peigner la laine
toilette, wc
brancard, civière
fume-cigarettes
pic, pivert
boiled whole wheat
an chick-peas
to comb wool
toilet, water-closed
stretcher
cigarette holder
woodpecker
to plant
Kurm ancî • 183 •
dawerivîn, daweribîn, darivîn,
dawrivandin, daweribandin, darivandin
daxme, dame, dam
dêjnik
delav, derav
delîn/delyan
li hev delîn
delme, teqol, ne’ol, vizik
delo, heftok, pêncoke,
pêncok, pêncberane
dendî
dendiyek Òekir
derben
derbend
derbkanî, berqenîk, berkanîk,
kevkanî, kevirkanî, qanîk,
berdeqanî
dergûÒ, landik, bêÒîk,
deydik, hêlane, mehdik
devbelaÒ, devleq,
devbela
devkivil
devkox
devmirî
devnerm
devÒewitî, cimêlîk
süzülmek
süzmek
filtrer, couler
égoutter, filtrer
dama
tereotu, dereotu
hayvan sulama yalafiÈ
takattan düÒmek,
bitkin olmak
afalamak
topaç
beÒtaÒ oyunu
jeu des dames
aneth
abreuvoir
tomber de fatigue,
être exténué
être déconcerté, stupéfait
toupie
jeu traditionnel joué
avec 5 cailloux
morceau, pièce
un morceau de sucre
to seep through,to filter
to strain,
to filter
draughts
dill
watering place, trough
to be exhausted,
worn out
to be disconcerted, puzzled
spinning top
traditional game,
played with five pebbles
bit, piece
a lump of sugar
cordon servant à fermer
un sac à grains ou
une besace
défilé, passe de montagne
lance-pierres, fronde
cord for closing a
sack of grain or
a purse
mountain pass
catapult
beÒik
berceau
cradle
boÒbofiaz,
boÒ konuÒan kimse
beceriksizce konuÒan
kimse
üst çenesi ilerde olan
qui parle en vain, pour
ne rein dire, vaseux
qui parle malhabilement
a wind-bag
parça, tane
bir parça ya da
diÒ Òeker
çuval v.b. nin afizÈnÈ
bafilama kulpu
ya da ipi
dafi geçidi
çatallastik
konuÒmaktan aciz
kimse
tatlÈ sözlü,
yumuÒak sözlü
pekmez, yafi ve ekmek
karÈÒÈmÈ bir yemek
devÒo, avdewÒo, dewÒo, devÒêl ayran artÈfiÈ
dewçink, dodank
küçük ayran tulumu
dewêg
dewijn, dewijink
bile, dahi, rafimen
eritilen yafiÈn üstte
çÈkan tortusu
dey
dezî
dîkê cûre
dîksilêman
dilûl
diranfîq, didanfir
diranqîç
dirî
ot yÈfiÈnÈ
dikiÒ iplifii
ibiksiz horoz
ibibik kuÒu
binek devesi
ön diÒleri aralÈklÈ
fÈrlak diÒli, diÒlek
böfiürtlen
• 184 • Kurm ancî
qui a la mâchoire
supérieure en saillie
peu disert, incapable
de parler
qui a l’éloquence agréable,
douce
plat confectionné avec
du pain, du beurre et du
raisiné chaud
reste du petit-lait
petite outre à petit lait
malgré, même
écume se formant à la
surface du beurre
fondu
tas de foin
fil à coudre
coq écrêté
huppe vulgaire
chameau de bât
qui a les incisives espacées
prognathe
mûre sauvage, mûron
clumsy or poor
speaker
chinless person,
with receding chin
taciturn
fluent speaker,
eloquent
dish made of bread,
butter and boiled
grape juice
whey, liquid yogurt
hide bottle or
container for whey
despite, although
froth that forms
on the surface of
melted butter
heap of hay, (hay stack)
sewing thread
capon
hoopoe
camel unsed for
gap-toothed
prognatious
blackberry
dirîhop, dingilefistan,
zirnezîq, dingilekiÒo, babûtanî
dirrêt
distarhêr
distûk, destik
dîzik
doltajî/toltajî
doÒanî, dotinî
doq bûn
doran
dûajo
duhêl, duwêl
dujîn
duneçel, dunikul
dûrme, kok
êmidî, Òelengo, ecûr, encûr
ez ji nêzda delyam,
ez ji nêzda mirim/ketim
fatreÒk, fatereÒk, xalxalk
feraÒo, amanÒo,derÒo, firaqÒo
ferikandin,
firikandin
’eware bûn
’ewirandin
incûr, qitik, bejik
êmûdî
ferikîn
firikandin
xwe firikandin
firiz, rezûk
firîg, firîk (firîkê
genim, firîkê nokan)
firÒik
firtê firtê
fisteq, fisû
fistoqî, girêfîtik, xirboqî,
xilf, gozegirc
fisirîn, fiskirandin,fîsikandin, vedizîn, çiv dan ber xwe
fistiqîn
fîso
fît
tahtaravalli
balançoire, bascule
koyunlarÈ su içmeye
cri utilisé pour appeler
çafiÈrÈrken kullanÈlan sözcük les moutons à s’abreuver
el defiirmencisi
personne qui se sert du
moulin à bras
dibek kolu
pilon du mortier en bois
toprak çömlek
marmite en terre cuite
tazÈyla köpefiin
chiot né du croisement
birleÒmesinden
d’un lévrier avec une
meydana gelen yavru
chienne
safimal
laitière
dikilip durmak
se dresser, se planter
(hayvanlarda) iç yafiÈ
graisse animale
çoban yamafiÈ
aide-berger
deriden yapÈlan ip
cordelet ou lanière de cuir
kirli, kirlenmiÒ
sale, sali, souillé
iki çatallÈ
à double bec, fourchu
etli butlu
dodu, bien en chair, replet
yuvarlak acur
concombre ronde
açlÈktan düÒtüm
je meurs de faim
dalak
bulaÒÈk bezi
afiÈr yemek sindirmek,
bulut v.b. dafiÈtmak,dafiıtmak
oyalanmak, baÒÈboÒ olmak
oyalamak
acur
dafiÈlmak
ofiuÒturmak
kÈvÈrtmak, kalçalarÈnÈ
sallayarak yürümek
ayrÈk otu
olgunlaÒmamÈÒ
tahÈl tanesi
kuzu ve ofilak midesi
zorbela
kokarca
kolay çözülen düfiüm
tüymek, kaytarmak,
dönmek, sapmak
burkulmak
herhangi bir kuzunun sütünü
emdifii halde sesini
çÈkarmayan koyun
iri yarÈ ve güçlü erkek
rate
essuie-vaisselle
digérer lentement,
dissiper
s’occuper, lanterner, trainer
faire lanterner
mini concombre
variété de concombre
se dissiper, se disperser
frotter
marcher en ondulant
les hanches
chiendent, agram
graine encore verte
de céréales
panse d’agneau
avec peine,
difficilement
putois, moufette
noeud qui se défait
facilement
filer, s'enfuir, s'esquiver
avoir une entorse
brebis qui laisse, sans réagir
n'importe quel agneau la
téter
homme grand et fort
seesaw,
teeter-totter
a cry use to rall
sheep to drink
someone who used
a stone quern
pestle
clay cooking pot
mongrel pup
where sire is a
greyhound
milk-maid
to stand up
animal fat
assistant shepherd
leather strap or leash
dirty, soiled
forked
plump
round cucumber
I’m starving
spleen
dish-washer
to digest
to disperse
to dawle
to keep someone busy uselesly, to keep someone
hanging about
variety of small cucumber
hairy cucumber
to overdiversify
to rub
to walk in swing or
ondulating one's hips
couch grass
unripe grain
paunch of lamb or kid
by great effort, after
great trouble
polecat
quick-release
knot
to slip away,
to flee, to dodge
to be sprained
a ewe who
allows any lamb
to suck
tall and strong man
Kurm ancî • 185 •
fît, fît bûn
ödeÒmek
être quitte
fîtê
fîtik, fîk
gac
galgal, galegal
galik
ÒÈrfÈn
ÈslÈk
iplik çilesi
laf, konuÒma, söz
nakÈÒsÈz, düz ve kalÈn
örülmüÒ çorap
sitem, dert yanma
sitemde bulunan, sitemkâr, hep dert yanan
çocuk
kesici aletlerde oluÒan
aÒÈnma, körelme
körelmek
pis, pasaklÈ, murdar
isilik, ÈsÈrgÈn
beyaza çalan, renkte olan
el parmafiÈ, eklemi
1) bofiayÈ tahrik ederek
çiftleÒmeye teÒvik
etmek 2) tahrik etmek
dafiÈnÈk, taranmamÈÒ,
karmaÒÈk saç
iriyarÈ
kördüfiüm
femme légère
sifllement
écheveau
paroles vaines, jaserie
chaussettes en laines
grossièrement tricotées
reproche
plaintif, qui n'arête pas
de se plaindre
enfant
émoussement
(d'une lame)
s'émousser
sale, malpropre
bouton de chaleur
blancheâtre
articulation des droits
1) inciter le taureau à
l'accouplement 2) inciter,
provoquer
chevelure
en désordre
fort, corpulent
noeud dissoluble
ürperti
frisson, frissonnement,
tressaillement
j'ai eu des frissons,
j'ai traissailli
morsure (dans le
language infantile)
croquant, croustillant
mite
gazinc, gazin, gazind
gazincok
gende
gen
gen lê ketin, dever lê ketin
gendel
germajok
gewroxî, gewrokî, gewrikî
geyîk, gehîk
gijgijandin
gijik
girboxe
girêkwîrk, girêkutik,
girêhiÒk
gurîzî
gurîzî kete canê min
ürperdim
gize
çocuk dilinde diÒleme
gizre
gizûz, bizûz, mirrik,
sic, xurk, xwêrik
gizgizîn
gevrek
güve
gome, zome
gonc, qonc
qurrebeÒk, gurîbeÒk,gurrebeÒ
gornepiÒk, gornepaÒ,
gornebaÒ, keftar, hêftyar
guç, kuj, kuç, guhik, guck, goÒe
guhfire
guhik
gunekî, gunoyî, gunikî
gupîn
gurcan
• 186 • Kurm ancî
karÈncalanmak
to settle accounts
(with one another)
common woman
whistle
hank, skein
hot air
thick woollen
socks
reproach, rebuke
plaintive,
reproachful
children
blunting (of blade,
tool)
to lose its edge, its point
dirty, filthy
heat spots, rash, pimple
whitish, off-white
finger joints
1) egg on a bull to
mathe, 2) insate,
provocke, egg on
disordered hair
powerfully built, big
knot that cannot be
untied, snarl, tangle
shiver, shudder,
start,quiver
I had the shivers
(cold), I started
bite (in baby talk)
crisp, crusty
clothes moth
büyük kaya
odun kütüfiü, düfiümü olan
ve zor kÈrÈlabilen odun
porsuk
sÈrtlam
fourmiller, avoir des
fourmis, être engourdi
grand rocher
büche, souche
to have pinsand
needles, to feel benumblad
big rock
baulk, log
blaireau
hyène
badger
hyena
köÒe
vurdumduymaz, lakayt
kulakcÈk
taÒak fÈtÈfiÈ
gümbürtü
alaca renkli bir tür iri tarla faresi
coin
indifférent
auricule, oreillette
hernie des testicules
boum (bruit)
rat des champs
corner, angle
indifferent, careless
auricle
testicle hernig
booming
big field mouse
gurê Manco
guvîÒk
guvîj, givîj
gwinî
gwînîkurk
hac, hay, hag, haj, agah
hac û bac, hay û bay
hebirman
hec, hej, hejik
hefÒo, hefÒî
hek, et
hekê, etê
helamet, arsim, bapêÒ, persîv
hepo, epo
hesan, hêsan, hisan
heste
hestîhêr
hevgel, hevkerî
hevnîsk, hebenîsk
hêl
hêlkan, hêlekan
hêmî
hênijîn
hêrifîn
hêrik
hêrfonek
hêwange
hêwirîn
hilborîk
hildan
hilfirîn
hilhilî
hilkiÒandin
hilkiÒîn
hilmoÒtî, hilmojk,
hilmêsî, hilmijî, Òemixî
penêrê baholî, baholî
masallarda adÈ geçen ve
loup-garou
çocuklarÈ korkutmak için öcü
olarak anÈlan mitolojik kurt
sÈkÈlmÈÒ ÈÒlak çamaÒÈr
linge humide essoré
dafi alÈçÈ
sorbier sauvage,
aubépine, azerole
geven
astragale
kÈsa boylu, dikenli bir geven türü variété d'astragale sauvage
haberdar
informé, au courant
malumat
connaissance, information
kÈÒ için kurutulup
grenade séchée et
saklanan nar taneleri
conservée pour l'hiver
çalÈ
brindille
afiÈl
parc à bercail, bergerie
abla
soeur aînée
ablaya hitap Òekli
vocatif de hek
nezle
rhume
yemek, yiyecek
nourriture (dans le
(çocuk dilinde)
langage infantile)
bilefii taÒÈ
pierre à aiguiser
çakmak
briquet
Òirret ve inatçÈ kadÈn
mégère
1) karma küçük baÒ
1) troupeau mixte d'ovins,
sürüsü, 2) koyunlarÈnÈ
2) familles qui confient leur
aynÈ sürüye katan aileler
bétail au même troupeau
mercimek, nohut ve
plat fait de lentilles,
sofiandan oluÒan bir yemek poix-chiches et oignons
kuvvet, güç
force, pouissance
salÈncak
balançoire
1) çürük, kalitesiz,
1) (étoffe) de mauvaise
2) nemli
qualité, 2) humidité
uyuklamak
somnoler, sommeiller
dafiÈlmak, çözülmek,
se désagréger, se défaire
yÈkÈlmak
küçük tepe
petite colline
afiÈzda dafiÈlan, gevrek
croquant, croustillant
üç tarafÈ kapalÈ olup
cour d'été fermée,
önü açÈk olan yazlÈk avlu de trois côtés, ouverte sur le devant
konaklamak, konmak,
faire étape, se poser,
barÈnmak
camper
Òamata
vacarme, tohu-bohu
kaldÈrmak
soulever
uçmak, uçuÒmak
voler, s'envoler
çok yaÒlı, ihtiyar
très âgé, vieillard
çekmek, yukarÈya
tirer, traîner, monter
çekmek,
yukarÈya çÈkmak, tÈrmanmak monter, grimper, escalader
sÈcaktan tadÈ bozulmuÒ
olan yemek ve benzeri Òey suri
kokuÒmuÒ peynir
fromage putréfié
werewolf
damp cloth
mountain ash, or
its fruit Bot, sorbus aucuparia
gum-tragacanth plant
wild hairy gum-tragacanth plant
aware
knowledge, information
dried pomegranite
brushwood, twing, sprig
sheep fold
elder sister
vocatif of elder siter
head cold
food (in child's
language)
whetstone
lighter
shrew, termagant
1) mixted ovine herd
2) families who put their
cattle in the same herd
dish of lentils,
onions and chick peas
power, force
swing, hammock
1) cheap cloth,
2) dampness
to doze
to break up
small hill
crisp, crusty
summer courtyard open on one side
bivouac, camp,
stop
racket, row
to lift up
to fly
very old man
to pull up, to draw
up, to drag up
to go up, to climb
sour
spoiled cheese
Not : Me di amadekirina vê ferhengokê de ji «Ferhenga Devoka Qerecdaxê» ya destnivîskî ya Mistefa Gazî sûd wergirtiye.
Kurm ancî • 187 •
Fe r hen g o k a
RONAHÎ
(VI)
Amadekar : Mizaffer BEGZADE
kurdî
apore; qutifî
tirkî
Òoke, panifie kapÈlmÈÒ
fransizî
choqué, stupéfait
batî: gun, hêlik
bêjî; bîj, bîç
belt
berate
best
bijûn
taÒak
piç
raf
leÒ
vadi yakasÈ
1) verimli, bereketli
2) safilÈklÈ, zinde
verimli toprak
otlafiÈna daha sürünün
girmedifii yayla
tulum, matara
testicule
1) bâtard 2) malin
étagère
charogne
flanc de vallée
1) fertile, productif
2) sain, vigoureux
terre fertile
pâturage non encore
brouté par le troupeau
outre, gourde
karda ayak izi
empreinte de pied
dans la neige
personne rude
abrupte, grossière
abrupt, brusque, grossier, ère
descendre, procéder
erdê bijûn
zozanê bijûn
cewdik: dodank
çexer: Òopa piyan
di berfê de
çoris
çors
daketin
kaba insan,
kÈrÈcÈ insan
kaba, kÈrÈcÈ insan
türemek
gocar
helek: lakan, kile, hedik
ji pesnan xeber dan :
ji beste xeber dan
kerixî
kerixîn
koçegîr
taÒlÈk, kayalÈk yer
kar ayakkabÈsÈ
hezeyan getirmek,
sayÈklamak
1) bÈkkÈn 2) yorgun
bÈkmak, usanmak; çok yorulmak
savaÒçÈ, silahÒör
mesîl
minho
vadi, belen
nüsha
1) blasé 2) las, fatigué
être blasé; lassé
guerrier, homme
armé d’un seigneur
vallon, passe de montagne
exemplaire, copie
navlû: navlûle, namlû
Òekok : kurostik
rizde / rizdeçiya
rotik
sêlûn
setlican : satircemî
sîxur
xetîre
xûgî
namlÈ
ahlat
silsile, sÈra sÈra dafi
çubuk
eÒik, kapÈ eÒifii
zatürye
oklu kirpi
meÒale
haraç
baril, canon (d’une arme)
poire sauvage
chaîne de montagne
baguette
seuil
pneumonie
hérisson (hystrix cristatus)
flambeau
rançon
• 188 • Kurm ancî
pierraille
chaussures de neige
délirer
îngilîzî
shocked, appalled,
stunned, astounded
testicle
1) bastard 2) shrewd, cunning
shelf
carrion
valley’s slope
1) fertile,productive
2) healthy, alive
fertile land
fresh pature,
unused
bag made of kid’s skin, leather
or metal water-bottle
footprint in
the snow
abrupt,
rude person
abrupt, brusque
to proceed from, to come
from,to be descended from
rocky place
snow shoes
to be delirious
1) blasé 2) weary tired
to be blasé; weary
warrior, a lord’s
retainer
mountain pass, valley
copy, a single written or printed
paper or book
barel (of a gun)
wild pear
mountain chains
stick
threshold
pneumania
porcupine
torch
ransom, tribute
F
E R H E N G O K A
ROJA NÛ
(III)
Amadekar : Hemîd KILIÇASLAN
kurdî
tîn
hêc
tûtik
salmidêr: salek seranser
kincêl: kef û kinc
sîqal
qurf kirin
lengirîn: kulîn, kullîn
navhincî : navincî
pêÒmêr
serpir
texterewan
pêrgîhevhatin
tirkî
ÈsÈ
azgÈn
kÈrmÈzÈya çalan
tüm bir yÈl, yÈl boyunca
kirli köpük
ince sÈva, cila
kÈrpmak
aksamak, topallamak
orta, vasat
öncü
köprü baÒÈ, mevzi
tahtÈrevan
karÒılaÒmak
pêrgîn
çûn pêrgîna yekî
karÒÈlama
birini karÒÈlamaya
gitmek
rîspî
meye
çizirîn
çilk: dilopa piçûk
gome
qeçik: pitik
bê perwa: bê dirêxî,
bê teqsîr
gef û gurr: fort, zirt
fortek
halan: nav di
xwe dan,
halan dan xwe
ak sakallÈ, saygÈn
maya, diÒi deve
sÈzmak
damlacÈk
büyük taÒ
bebek
esirgemeden
tewtewe: hiÒsivik
duriyan, duryan
sêriyan, sêrya, çaryan
çarriyan: xaçerê, çarrê, çaterê
bikêrhatî
Òerpeze: Òepirze
aklÈ kÈsa
iki yol kavÒafiÈ
üç yol kavÒafiÈ
dört yol
becerikli, elinden iÒ gelen
periÒan
tengezarî: endiÒe
endiÒe
tehdit
övüngen, palavracÈ
nara, savaÒ narasÈ
nara atmak
fransizî
chaleur
féroce
rougeâtre, orange foncé
toute une année
écume chargée de détritus
enduit fin, vernis
couper (avec des ciseaux)
boiter
moyen
avant-garde
tête de pont
litière, palanquin
rencontrer quelqu’un,
se rencontrer
accueil, réception
aller au-devant de
quelqu'un, accueillir
quelqu’un
barbe blanche, respectable
chamelle
infiltrer, fuir
gouttelette
grosse pierre
bébé
sans se ménager
menace
fanfaron, vantard
cri de guerre, hourra
jeter un cri de guerre,
chercher à impressionner
l’adversaire par des cris
simple d’esprit, simplet
jonction de deux voies
carrefour à 3 voies
carrefour à 4 voies
habile, adroit
perturbé, confus,
dans le désarroi
angoisse, anxiété
îngilîzî
heat
ferocious (mad), fierce, wild
reddish
through out the year
dirty foam
varnish
to clip, to trim
to limp
medium, mean, average
vanguard
bridgehead
palanquin
meet s.o.; meet
each other
welcome, reception
to go and meet sb.
gray-beard
she camel
to leak
droplet
big stone
baby
without sparing
oneself
threat, menace
boastful, boaster, braggart
battle-cry, war-cry
to yell ones war-cry
simple, simplistic, half-witted
junction of two roads
junction of three roads
cross-roads
skillful
in confusion,
perturbed, in disarray
anguish, distress, anxiety
Kurm ancî • 189 •
tengezar
terkeser
terkeserî
verotin
Òane
Òan: nanikê hingiv
hingivê hûrÒulhîn
tengijîn
endiÒeli
baÒÈboÒ
baÒÈboÒ gezme
oymak,
içini kazımak
petekgözü, hücre
petek
ofiul balÈ
daman
damayî
xû kirin
Òerde
diltengî
xurî: bizot
Òiverê
bersojî: berÒoÒî, berÒoÒkî
bersojî bûn: berÒoÒkî bûn
gêdûk
bihurê bêqam
sergelî: serê keriyê
içten içe kÈzmak,
patlamak üzere olmak
1) takÈlmak
2) kekelemek
farkÈna varmak,
fark etmek
kurÒun
kurÒun rengi, kurÒuni
irkilmiÒ
pus
puslu
bardak
yaratÈk, mahluk
çanak yalayÈcÈ
reaya sÈnÈfÈ (kÈsmÈ, takÈmÈ)
asilzade
asilzade takÈmÈ
1) sevinç, 2) varlÈk
sevinçli olmak,
sevinç duymak
dalmak, düÒünmek
dalgÈn, düÒünceli
huylanmak
terbiye, edep
sÈkÈntÈ, can sÈkÈntÈsÈ
kor
patika
mide fesadÈ
mide fesadÈna ufiramak
dafi geçidi
derin su geçidi
sürü öncüsü
sergeliya xezalan,
xezala serê gele
geyik sürüsünün
baÒÈnÈ çeken geyik
xwedbîn
çavbirçî: çavbirsî
têtî
bencîl
aç gözlü
tepeli tarlakuÒu
gevîzk, gevzik
debelenme yeri
varqilîn :
li peyvê varqilîn
lê varqilîn
zirêç, zirîç, zirinc
rengê zirincî
veciniqî
xumam
bi xumam
piyan
teba
kasalês
bendeganî
zadegan
zadeganî
gewz
bi gewz bûn
• 190 • Kurm ancî
anxieux, angoissé
errant, vagabond
errance, vagabondage
gratter, vider
alvéole, cellule
rayon de miel
premier miel, miel
produit par un nouvel
essaim
être sur le point d’exploser,
en vouloir beaucoup
1) être pris, empêché
2) bégayer
apercevoir, s’en
rendre compte
plomb
gris, gris de plomb
tressaillir
brume
embrouillé, brumeux, flou
verre, coupe
créature
pique-assiette
plèbe
patricien, noble
noblesse
1) joie, 2) opulence
éprouver de la joie
être pensif, préoccupé
pensif, préoccupé
être irrité, agacé
éducation
détresse, angoisse
braise
sentier
indigestion
avoir une indigestion
passe de montagne
gué profond d’une rivière
chef d’un troupeau,
d’un harpail
gazelle ou chevreuil
menant un harpail (fig.)
reine des gazelles.
egoïste
insatiable, avide
alouette des champs
(golerida cristata)
endroit où des
animaux se vautrent
anguished, anxious
wanderer, vagrant, vagabond
vagrancy
to scrape, to carve,
to hollow or empty
alveolus, cell of a honeycomb
honeycomb
virgin honey, the
first honey from
a fresh swarm
be at breaking point,
have it in for someone
1) to be busy,
2) to stammer, to stutter
to notice,
to perceive
lead
lead colored, gray
to be startled
slight fog, mist
hazy, obscure, misty, foggy
glass, goblet
creature
scrounger
the plebeians
patrician, noble
nobility
1) joy, 2) opulence
to feel joyful
to be pensive, preoccupied
plunged in thought, thoughtful
to be irritated, annoyed
education
distress, anxiety
ember
footpath
indigestion
to have indigestion
mountain pass
deep ford
leader of a herd
gazelle or roebuck
leading a herd
selfish
insatiable
a variety of skylark
wallowing place
dubîra, hechecîk, dûvmeqesk
dilvekirî
sarîsibe, sariya sibê
tûtya
destxet
biderdan, dorandin
werdan
pirçikan, rûçikandin
hermizga
kÈrlangÈç
açÈk gönüllü
fecir, gün açÈmÈ
tutya
el iÒi
kaybetme, elinden kaçÈrma
tahvil etme
türlerini yolmak
Hürmüz mabedi,
ZerdüÒt dini tapÈnafiÈ
werkirin
1) üstüne örtmek
2) saçmak, serpmek
beqbeqîn, biqbiqîn, bilbiqîn kaynamak
herwanî
geniÒ ve kÈsa kollu
kÈsa kürk
hefsar
manegê
çekem
tol, tûle, toltajî
destvala
pardarî, hevpiÒkî, Òirîkatî
yular
asil kÈsrak
ökse otu
melez köpek, vil
eli boÒ
ortaklÈk
hirondelle
franc, à coeur ouvert
aube, pointe du jour
tutie, oxyde de zinc
ouvrage manuel
perte, revers, défaite
échange, conversion
déplumer
temple d'Ahura-Mazda,
temple zaroastrien
1) couvrir, 2) semer,
distribuer
bouillir, bouillonner
court manteau de
fourrure aux manches
larges et courtes
licou, licol
jument de race
gui (viscum)
vil, chien vil
à main vides, démuni
association, partenariat
swallow
open-hearted, frank
dawn
tutty
handiwork
loss, defeat
conversion, exchange
to pluck (chicken)
temple of AhuraMazda, Zorastrian temple
to sprinkle,
to scatter, to sow broadcast
to boil, to effervesce
short fur coat with
broad and short
sleeves
halter
noble mare
mistletoe
cur
empty handed
partnership
çek
Amadekar : Hemîd KILIÇASLAN
Dîlawerê ZENGÎ *
kurdî
Òîlf: Òûrê tazî, Òûrê bê kalan
sîlank: kêra bê destî
kêra bi sûste
kêra kalanî
kêra dudevî
kalan, cotik
rim: nize, teber
boçûm, serrim, sernize
kunrim, qûnrim
kunrim kirin
tirkî
çÈplak kÈlÈç, yalÈn kÈlÈç
kabzasÈz bÈçak
sustalÈ bÈçak
tek afiÈzlÈ büyük bÈçak
iki afiÈzlÈ bÈçak
kÈn
mÈzrak
mÈzrafiÈn demir ucu
mÈzrafiÈn dibi
hasÈmÈnÈ mÈzrak
dibiyle yere atmak
binrim kirin : di bin
rimê de derbas
bûn, serdestiya wî
qebûl kirin
mertal
qame
perend
cewdik: tîrdank
birinin mÈzrafiÈnÈn altÈndan geçmek, üstünlüfiünü kabul etmek
kalkan
kama
pala
sadak
fransizî
sabre au clair
couteau sans manche
couteau à cran de sûreté
couteau à une lame
couteau à deux lames
fourreau
lance
pointe en fer de la lance
crosse de la lance
jeter à terre l’adversaire
par le crosse de la
lance, sans le mettre à mort
passer sous les
lances de quelqu’un; accepter
sa supériorité
bouclier
dague, poignard
cimeterre
carquois
îngilîzî
bared sabre
knife without handle
flick-knife
single bladed knife
two-bladed knife
sheath
spear
spear-head
spear hilt
overthrow an
opponent with the spear
hilt without killing him
bowing under
someone’s spear,
accepting their
superiority
shield, buckler
dagger, poniard, dirk
scimitar
quiver
Kurm ancî • 191 •
Òax
hingiz: evnik
ço: çov
çovê Òûrkanî: kaÒo
gurz
mûÒte, muÒt
boynuzdan barutluk
afiaçtan topuz
sopa
poudrière en corne
massue en bois
gourdin, trique
powder horn
wooden club
thick stick, cudgel
gürz
muÒta
satore, sator, satir
satÈr
massue en fer, masse d’armes
poing,
coup-de-poing
coutelas
xiÒt
xiÒt kirin
bivir: balte
mazor: marazo,rimê Mazor
ucu sivri ÒiÒ
ÒiÒlemek
balta
bir nevi mÈzrak
Marozo mÈzrafiÈ
çatallastik
broche
embrocher
hache
iron club mace
brass knuckles,
knuckle-duster
cleaver, large knife
for cutting meat
spit, skewer
to spit, to skewer, to stab
axe, hatchet
lance de Marozo
lance-pierres
Marozo spear
catapult
flèche
pointe de la flèche
arc
cotte, cuirasse, armure
heaume, casque
brassard
fusil
fusil de gros calibre
fusil modèle
carabine
arrow
arrow-head
bow (of an archer)
armour
helmet
armband
rifle, gun
large-sized caliber gun
model (immitation) gun
(short gun, Roum carbine),
flint-lock
Turkish rifle
pistol, revolver
six-shooter
14-shot pistol
16- shot pistol
kalashnikoff
grenade
machine gun
butt of a rifle
handle, butt
cartridge
gimlet, screw-tap
bayonet
barrel (of a gun)
rear sighting ring
decorative ring on
the butt of a gun
front sight (of a gun)
comb
5 catridge pack
flint (for firing gun)
qewsik: kevank,
çetel, mato, qiÒtek
tîr
sertîrk
kevan
zirh: zirx, zirêx
kumzurî
zendezirx
tiving
çaplî
modelî
filinte
kemalî
demançe
ÒeÒderb, ÒeÒar, ÒeÒagir
çardexur, çardederb
Òanzdexur, Òanzdederb
keleÒkof, klaÒînkof
narincok, narince
mîtralyoz
qondax; qûndax
destî, deste, destik
zillik
xankêÒ
singo
lûle
toq
bazin
ok
temren
yay
zÈrh
mififer, tolga
kola takÈlan zÈrh
tüfek
çaplÈ
filinta
KÈrÈkkale piyade tüfefii
tabanca
6 atÈÒlÈ tabanca
14 atÈÒlÈ tabanca
16 atÈÒlÈ tabanca
kalaÒnikof
el bombasÈ
mitralyöz
dipçik
kabza
kovan
kÈlavuz
süngü
lüle
gezik, gazik, niçik, morîk
Òeh
deste
berheste
tüfek dipçifiini süsleyen
ya da pekiÒtiren halka
arpaçÈk
tarak
5 fiÒek
çakmak taÒÈ
malfiÒek,
malgulle
- çakûç, dîk,
dîkik
- derzî
- zimanok
- malik, xizne, - pîm
- funye
- nenûk,
maÒik
- pirik, pira
gezikê
- guhik
- nîÒan
ÇEK :
- ÒerÒeh
- mengene
- sirme
- kûp
• 192 • Kurm ancî
fusil de fabrication turque
pistolet, revolver
revolver à 6 coups
revolver à 14 coups
revolver à 16 coups
kalachnikoff
grenade
mitrailleuse
crosse
poignée
cartouche
vrille
baïonnette
canon (d’un fusil)
anneau fixant
anneau décoratif ou de consolidation de la crosse d’un fusil
mire
peigne
paquet de 5 balles
pierre à briquet (du fusil)