kurmancî - Institut kurde de Paris

KURMANCÎ
hejmar 30
payîz 2001
Min ev nivîsî ne ji bo sahibrewacan
Belkî ji bo biçûkêd Kurmancan
Ehmedê Xanî
(Sedsala XVII)
rojnameya taybetî ya Enstîtuya Kurdî ya Parîsê li ser pirsên zaravê kurmancî
Civîna Sevrê
29 çirî - 4 teÒrîn 2001
Civîna 30 emîn a Kurmancî di navbera rojên 29/10 ta 4/11/2001 an de li
bajarê Sevrê (nêzî Parîsê), li Fransa civiya. BeÒdarên civînê li ser peyvên
dunavî, amanên axîni, stranên folklorî, devoka Botan, ferhenga partî-kurdî,
peyvên kurdî di zimanên cîran de û îdyomên kurdî xebitîn...
Rojan Hazim (Hekarî), Hamîd Kiliçasalan (Mêrdîn), Emîn Narozî (Batman),
Kendal Nezan (Diyarbekir), Selam Nûman (QamiÒlo), Cemal Onursal (Cizîr),
Zinar Soran (Dêrik), Behroz …ucaî (Kotol), Newzad …ukrî (Duhok), Têmûrê
Xelîl (Rewan) û ReÒo Zîlan (Agirî) beÒdar bûn.
Di vê civînê de Mistefa Aydofian (Mêrdîn), Lutfî Baksî (Xerzan), ElîÒêr (Wan),
Encamên civînê di vê hejmara Kurmancî de tên belav kirin.
Amanên axînî
Amadekar : ELÎ…ÊR
Amanên axînî ji axa sor a taybetî tên çêkirin. Ev
axa han li hemî ciyan tune. Tenê li wan navçeyên
ku heye ev meslekê han tê kirin. Ew amanên em ê li
vir behsa wan bikin, ên di civaka kurdî ya klasîk de
kurdî
amanên axînî (ji axê)
axesor, axa sor, xweliya sor:
axa ji bo çêkirinavan amanan tê bikaranîn
korsor: ew ciyê axesor tê anîn
qewax: qewaq; pîrot kesên vî meslekî dikin
qewaxî: qewaqî, pîrotî
kûre: kûrhe, kurh
xarat kirin: kûre kirin, sotin
çembil: çimbil, çemil
sewîl: Òerbik
cêr: cer, kûz, kwîz
nîvçe: çêrik, cêrê biçûk
kûp: kilûz, kivî
den: dene
dîz
dîzik
hatine bikaranîn ew in û niha piraniya wan nayên
bikaranîn û wenda bûne. Ji xwe mebest ji vê xebatê
jî parastina navê van amanên axînî û termên di
meslek de tên bikaranîn e.
tirkî
çanak çömlek
kÈrmÈzÈ kil
fransizî
poterie
argile, rouge
îngilîzî
earthenware
clay, red
kil ocafiÈ
çömlekçi
çömlekçilik
çömlekçi ocafiÈ
çömlefii piÒirmek
kulp
küçük su testisi
testi
ortanca testi
küp
büyük su ya Òarap küpü
çömlek
küçük çömlek, güveç
banc d’argile
potier
métier de potier
four du potier
faire cuire la poterie
anse
cruchon
cruche
cruche de taille moyenne
jarre pour conserver le fromage
grande jarre à eau ou à vin
marmite en terre cuite
petite marmite en terre cuite
clay banc
potter
potter’s trade
potter’s oven
baking pottery
handle (of jug)
small jug
earth jug
Medium sized jar
a jar for keeping cheese
a big wine or water jar
an earthenware pot
a small earthenware pot
Sewîl, Òerbik, destî
Sewîla yek çembil (çimbil),
qubqubok
Nîvdene - dene, den - dena
duçembil
PiÒavk (li henek ciyan jê re
hincan dibêjin
Cêr, cer, kwîz, kûz
Kas, kasik
Dîz, dîzik, kûp,
Qom
Paç
Tendûr, tenûr
GadoÒk
(li hinek ciyan jê
re gadoÒ tê gotin)
Peyvên kurdî-îranî di zimanên cîran de
1 - Di zimanê tirkî de (V)
Amadekar: ReÒo ZÎLAN
Behroz …UCAÎ
lacivert: laciwerd, far: lacewerd
lades: yadest, ladest, far: yaddaÒt
laf: laf, lev, le’f, far: laf
lafazan: lafazan (=çenebaz), far; lafzen
lafiar: lexer, laxer (kerê laxer, hêstira laxer) , far: la‹er
lâl: lal, far: lal
lale: lale, far: lale
lavaÒ: lewaÒ, lewaÒe, loÒ, far: lewaÒ
lefien: legan, legen, far: legen
leke: leke, far: lek, lekke
leken: lakan
lenger: lenger, far: lenger
leÒ: leÒ, laÒ, far: leÒ, laÒ
leylek: leglek, leglege, far: leklek
lök: lok, far: lûl
lüle: lûle, lûlik, far: lûle
maderÒahi: maderÒahî, far: maderÒahî
mala: male, far: male
marpuç: marpîç, merpîç, marpêç, far: marpîç
maÒa: maÒe, far: maÒe
maya: maye, meya (meyandin), far: maye
mayhoÒ: meyxweÒ, far: mayxoÒ, meyxoÒ
mazÈ: mazî, far: mazu
mefier: meger, far: meger, peh: meger
mekik: mekûk, far: mekûk
mehter: mehter, far: mehter, peh: meh (mezin, mes)-ter(tir) mestir
meme: memik, far: meme, lat: mamma
menekÒe: binefÒ, far: benefÒe, peh: venefÒek
menengiç/ melengiç: menenguÒ (=kizwan, qezwan, Òînok, Òengêl),
lat: pistacia terebinthis
menteÒe: menteÒe (=rizde), far: bend-keÒîden, bend-keÒe
merdane: merdane, far: merdane
merdiven: nerdiwan, far: nerdiban
mert: merd, mêr, far: merd
mest: mest, far: mest
mestane: mestane, far: mestane
meÒe: mêÒe (=daristan), bîÒî, far: bîÒe, peh: vîÒek
mey:1) mey (=cureyek dûdûk); 2) mey (=Òerab), far: mey
meÒin: mêÒin (=mî, mih, mer), far: mîÒîn
meyhane: meyxane, far: meyxane
meyve, meyva: mêwe, far: mîve
meze: meze, far: meze, peh: mezek
mÈh: mix, mîx, far: mîx, peh: mîx
mihmandar: mêhmandar, mêvandar, far: mêhmandar
mihrecan: mihrîcan, mihrecan, far: mihrcan, peh: mîtregan
mihriban: mihrîban, far: mihrban
mine: mîne, far: mîna
mintan: mîntan, far: nimtene
mis, misk: misk, far: muÒk
mor: mor
mum: mûm (=find, findik), far: mûm
murdar, mundar: mirdar, far: murdar
muÒta: muÒta, far: muÒte
Müjde / muÒtu: mizgîn, mizgînî, far: mujde
mühür: mohr, mor, far: mohr, per: muhr
nacak: necax, nacax: tevÒoyê yek devî, far: neçek
naçar: neçar, naçar (=bêçar), far: naçar
nadide: nadîde, neditî, far: nadîde
nah: nex (=bend, ben, ta), far: nex
nahoÒ: ne xweÒ, naxoÒ, far: naxoÒ
nam: nav, far: nam, peh: nam
namaz: nivêj, nimêj, far: nemaz, peh: nemaz
name: name, far: name, peh: namek
namert: nemerd, namerd, far: namerd
namzet: namzed, far: namzed
nankör: nankor, far: nankûr
nar: hinar, henar, far: enar, peh: enar
nargile: nargîle, nêrgele, far: nargîl
narh: nirx, nerx, far: nirx, nerx
narin: narîn
narinc: narinc, nareng, far: nareng
naz: naz, far: naz
naznin: nazenîn, far: nazenîn
nazik: nazik, far: nazuk, peh: nazik
neft: neft, nift, far: neft, peh: nipt
nem: nem, nêm, far: nem, peh: nem
nergis: nêrgiz, far: nergis, peh: nergîs, lat: narcissius
neÒter: neÒter, niÒtir, niÒter, far: neÒter, nîÒter
Nevruz: newroz, nûroj, far: nowroz, peh: nokroç
nevzat: nûza, newzad, far: nowzad
ney: ney, nay, far: ney
neyzen: neyjen, neyzen, far: neyzen
niÒadir: niÒadir, far: niÒadir
fransizî
lapis lazuli, azur
un pari fait avec le bréchet d’une volaille
parole
verbeux, phraseur, bavard
décharné, faible, émacié, maigre
muet, sans parole
tulipe
galette de pain très fine, plate et large
bassin (en cuivre, alluminium ou plastique)
1) tâche, marque, défaut; 2) honte, déshonneur
chaussures de neige
1) pilier d’un pont; 2) ancre
cadavre, charogne, carcasse
cigogne
chameau mâle
1) tuyau, tube; 2) boucle (de cheveux)
matriarcal
truelle
1) tuyau; 2) tuyau du narghileh
tisonnier
levain, présure
agréablement acide
glande de chêne
mais, cependant
navette
bande de musiciens de palais ottomans
mamelle, mamelon, sein, nichon
violette
fruit de térébinthe
îngilîzî
lapis lazuli, azure
a bet over the whishbone of a fowl
word, speech
windbag
thin and weak, lean, skinny (animal)
mute, speechless
tulip
large flat a thin unleven bread
large bowl, bassin
1) stain, spot of dirt, mark; 2) shame, dishonor
snow shoes
1) pillar of bridge; 2) anchor
carcass, carrion
stork
male camel
1) pipe, tube; 2) curl (hair)
matriarchal
trowel, mason’s trowel
1) hose-pipe, garden hose; 2) tube of a hookab
tongs, pincers
leaven, yeast
pleasantly acid
gall nut, oak apple
but, however
weaver’s shuttle
band of musicians who played at Ottoman palaces
teat, nipplle, breast
violet
fruit of terebinth tree
charnière, gond
bravement, à la manière d’un homme
escalier
généreux, brave
ivre, grisé
avec ivresse, comme un ivre
cuir de mouton, cuir
1) vin; 2) variété de haut-bois en roseau
brebis
cabaret, taverne
fruit
hors d’oeuvre, généralement pour accompagner le vin
clou
hôte, personne qui accueille, accueillant
festival, anciennement festivités marquant l’équinoxe
clément, affectionné
1) émail; 2) cadran d’une montre
1) veste traditionnelle d’apparat réversible sans bouton
et sans col; 2) tunique
musk
violet
1) bougie; 2) cire
1) sale, impropre; 2) viande d’un animal qui n’est pas égorgé
selon les preceptes de l’islam, impropre à la consommation
outil métalique du cordonnier pour aplatir
et assouplir les coutures
bonne nouvelle
sceau, tampon
hachette, herminette
qui n’a pas de remède
rare, précieux
fil de laine
déplaisant, désagréable
nom
prière musulmane
1) livre; 2) lettre, message
lâche, méprisable, vil
candidat
ingrat
grenade
narghileh
1) tarif, prix fixé officiellement; 2) prix
délicat, tendre, fin
agrume
manière, coquetterie
grâcieuse
délicat, fragile, fin, élégant
naphte, pétrole
humidité, moiteur
narcisse
lancette, bistouri
fête du nouvel an kurde et iranien (célébré le 21 mars)
nouveau-né
flûte de roseau
joueur de ney
ammoniac
hinge
manly, bravely
stairs, staircase
brave, generous
drunk
like a drunk
sheepskin leather, leather
1) wine; 2) kind of reed aboe
ewe
tavern, wine shop
fruit
savory tidbits that acompany drinking, apetizer, hors d’oeuvre
nail
host, hospitable person
festival
clement, affectionate
1) enamel; 2) dial (of clock) or watch
1) kind of outer shirt without collaror boutons; 2) tunic
2
musk
violet
1) candle; 2) wax
1) dirty, filthy, unclean; 2) ritually unclear meat
metal tool used by shoemakers for flattening and smoothing
seams
good news
seal, stamp
large axe with a hammer on the back
helpless, who has no remedy
rare, precious
raw thread or yarn of any sort
unpleasant, disagreeable
name
Moslem prayer
1) book; 2) letter, message
despicable, vile, coward
candidate, applicant
ungrateful
pomegranate
water-pipe, hoolab
1) price, officially fixed price; 2) price
slender, delicate, tender
citrus fruits
coquetry, affected
graceful, delicately beautiful
delicate, fragile, elegant
naphta, petrole
moisture, dampness
narcissus
lancet
the Kurdish and Iranian New Year’s Day (march 21)
new-born child
a reed flute
ney player
ammonia, salamoniac
nihavent: nehawend, far: nehawend
nilüfer: nîlûfer, far: nîlûfer, peh: nîloper, lat: nymphea
niÒan: nîÒan, far: niÒan, peh: niÒan
niÒasta: niÒaste, niÒa; far: niÒaster, peh: niÒasteh
niyaz: niyaz, far: niyaz, peh: niyaz
nümune /numune: nimûne, far: numûne
nümayiÒ: nimayiÒ, far: numayîÒ
nümayiÒkar: nimayiÒkar, far: numayîÒkar
un mode de musique orientale
nénuphar
1) signe, marque, indication; 2) cible; 3) décoration
amidon
1) supplication, prière; 2) désir, souhait
1) échantillon; 2) exemple
démonstration, manifestation
démonstrateur, manifestant
an oriental makam
waterlily
1) sign, mark, indication; 2) target; 3) decoration
starch (from wheat used for food)
1) suplication, prayer; 2) wish, desire
1) sample; 2) example
demonstration, appearance
demonstrator, who makes a show
Îdyomên kurdî
Amadekar : Hemîd KILIÇASLAN
Mistefa AYDOflAN
kurdî
li benda girêka xwe bûyîn:
girêya xwe li piÒt heçik xistin
li ber çavan reÒ bûyîn/kirin
li ber hilma (bîhna) yekî bûyîn: bîhna (sebra)
xwe pê derxistin
li ber yekî/ tiÒtekî ketin: heyfa xwe pê anîn
li ber ketin : serwext bûn
li ber ketin : bi ber ketin
li ber xwe ketin
li
li
li
li
ber... nenêrîn
ber peyva/devê yekî bûyîn :
ber devê yekî sekinîn
ber tayê tolikê reqisîn : li ber bayê sayî reqisîn
tirkî
köprüden geçene kadar ayÈya dayÈ
demek
gözünde kararmak/ karartmak
birine teselli kaynafiÈ olmak
fransizî
se montrer complaisant le temps
d’aboutir à ses fins
tomber en disgrâce/ discréditer, dénigrer
être la consolation de qn.
înglîzî
to appear obliging while working
to achieve one’s own ends
to fall into disgrace, to discredit or denigrate
to be s.o.’s consoler
hayÈflanmak
avoir de la peine pour qn./qch., être triste
anlamak
comprendre, saisir
1) etkilenmek; 2) kapsamÈna girmek, içermek inclure, comprendre
1) utanmak; 2) üzülmek
1) avoir honte, se sentir honteux ;
(bazÈ yörelerde)
2) s’en faire, être peiné
(dans certaines régions)
ne pas tenir rigueur, se montrer indulgent
fazla üstüne düÒmemek
laf kapmak için tetikte olmak
rester attaché aux lèvres de qn.
to
to
to
1)
2)
be sorry for s.o.
understand, to grasp
include, to comprise
to be ashamed, to feel ashamed;
to be upset (in some regions)
düÒünmeden iÒe soyunmak
to rush into s.th. without thinking of
the consequences
to lie immoderately
to beg, to implore
to console
to coax, to soften s.o. up
not to hold s.th against s.o., to be indulgent
to hang onto s.o.’s lips
boÒa atmak
yalvarmak, yakarmak
teselli etmek
günül almak
s’engager dans une action
sans réfléchir à ses conséquences
mentir sans mesure
supplier
consoler
amadouer
dünden razÈ
birinin hatÈrÈndan ötürü eli varmamak
être plus que prêt, ne pas demander mieux to be more than ready, to be keen
ne pas réagir par respect pour qn.
not to react out of respect for s.o.
en gözdesini almak
frapper au coeur, priver qn. de son
atout principal
taper sur les nerfs de qn., excéder
frapper à la tête
(litt.) se frapper les genoux :
se lamenter, regretter
trébucher, se prendre les pieds
strike s.o. in the heart, deprive s.o.of
their strongest card
get on s.o.’s nerves, exasperate s.o.
to strike at the head
to lament, to regret, (lit.to strike one’s
knees)
to stumble
havasÈnda gitmek
diÒine göre olmak
kendini birÒey saymak
birbirine açÈlmak
meydana yayÈlmak
üstesinden gelinemez bir duruma getirmek
biribirine girmek
aylak aylak dolaÒmak
révéler ses désirs par son
comportement
consommer la totalité d’un repas
ou d’une boisson
se laisser influencer par qn., agir sous
l’influence de qn.
suivre qn., être à la remorque de qn.
être au goût de qn. être à la portée de qn
se prendre pour qn., avoir la grosse tête
déclarer les hostilités, ouvrir le feu
se répandre
s’écraser devant qn.
se battre avec ardeur
errer, battre le pavé
to reveal one’s desires by one’s
behaviour
to consume the whole of one’s meal
or drink
to let oneself be influenced,
to act under s.o’s influence
to follow s.o.
to be to s.o.’s taste, to be available to s.o.
to be big headed
to open hostilities, to open fire
to lie on the ground
to break down before s.o.
to fight keenly,
to wander, to walk up and down
bahane aramak
sÈfÈrÈ tüketmek
ortada kalmak
birinin eksiklifiini yüzüne vurmak
kÈç üstüne oturmak
chercher un prétexe
rester sur le cul
être abandonné à son sort
reprocher publiquement à qn. ses fautes
se fixer, se calmer, s’asseoir
to
to
to
to
to
tur atmak
dinç olmak, zinde olmak
çÈkmaza girmek
incitmek, gücendirmek
inada bindirmek
flâner, faire un tour
être en forme, être en bonne condition physique
se trouver dans l’impasse
froisser, offenser
s’engager dans un bras de fer avec qn.
li xwe danîn/ danan
li xwe rast kirin : xwe dan dest
li xwe Òikênandin = Òikestin
tenezül etmek
kendini ele vermek
üzüntüden veya bir hastalÈktan ötürü
zayÈflanmak
li xwe Òikandin
ödün vermek, geri adÈm atmak,
defierÈni düÒürmek
benzemek
açlÈktan nefesi kokmak
daigner
s’avouer coupable, se livrer
prendre sur soi, être affecté, maigrir
à cause des soucis, des peines ou
de maladie
concéder, faire des concessions
to take a stroll, to idle
to be fit, to be in a good physical condition
to find oneself at a dead end
to offend, to ruffle s.o.
to engage in a tug of war with s.o.
(metaphorically)
to diegn
to admit one’s guilt, to give oneself up
to be upset, to get thin with worry,
sorrow or illness
li ber xwe xistin
li ber geriyan/gerîn
li ber dilê yekî gerîn/ çûn û hatin : le ber gerîn
ber dil de çûn : dilê yekî kirîn, li ber dil dan,
dilê yekî girtin
li bin zikê xwe xistin : li dilê xwe xistin
li çavên yekî heyirî mayîn : li ber xatirê çavên
yekî heyirî man, ji ber xatirê yekî ÒaÒ mayîn
li çaviyê xistin : li çav xistin
li cênîkên yekî xistin : dan serê yekî
li serî xistin/dan
li çonga xwe xistin/dan
tepesi atmak
baÒÈna vurmak
dizini dövmek
li develingên xwe likumîn : li daw û delingên
xwe likumîn litimîn, kelipîn, hilingivtin, ertilîn :
hiltepilîn
li dora xwe çûn û hatin
tökezlemek, etefii ayafiÈna dolaÒmak
arzularÈnÈ davranÈÒlarÈyla belirtmek
li eniya xwe xistin : binê quÒxanê dan
ber hemedan
li ber bayê yekî ketin : bi ber bayê yekî ketin
silip süpürmek (yemek için), dibini
bulmak (içecek için)
havasina kapÈlmak
li
li
li
li
li
li
li
li
li
li
li
li
li
li
li
li
li
li
li
li
gor bayê yekî çûyîn : li bayê yekî çûyîn
gor diranê (dinan) yekî bûyîn : xurê yekî bûn
gunê xwe banîn : xwe serê ker hesibandin
hev teqandin
meydanê pehn bûn
ber yekî pehn bûn/ kirin
ber hev pehn bûn
nanê ariyê gerîn : li qula çavê xwe gerîn,
hiÒê xwe gerîn
peleke nexwendî gerîn
qûnê rûniÒtin : li ser Òindikê rûniÒtin
rastê man : li ariyê man
ser dilê yekî pîvaz hûr kirin
ser dûvê (boçik, terî, kurî, dêl) xwe rûniÒtin :
ser qûna xwe rûniÒtin
ser xwe gerîn
ser xwe bûn
tehtê rast hatin : rastî korerêyî hatin
telê yekî ketin
kirrê hev ketin
li yekî çûyîn/ hatin : bi yekî ve çûyîn
li zenga diranan bûyîn
ressembler à qn., tenir de qn.
crever de faim
3
look for an excuse
remain on one’s arse, to do nothing
be left to one’s fate
publicly reproach s.o. for their faults
calm down, to stay out, to sit down
to concede, to make concessions
to ressemble s.o., to take after s.o.
to be starving
Peyvên stranên folklorî
Amadekar : Emîn NAROZÎ
kurdî
kul
tirkî
1) iltihaplÈ yara, çÈban; 2) derd, elem
kula Helebê
ca: ka
fîÒek: fiÒek, berik
mîrat
mîrata Eyneliyê
ray
Halep çÈbanÈ
hele
fiÒek
miras
kahrolasÈ AynalÈ tüfek
1) rey, oy; 2) fikir, görüÒ
raya giÒtî
miÒêwre: Òêwir
miÒêwre danîn
hefad
xweÒmêr: mêrê qenc, ciwanmêr
qar: qahr
kamu oyu
danÈÒma
toplanÈp biribiriyle danÈÒmak
fedayi
kibar ve cesur kiÒi
kahÈr
li xwe danîn
oxilme
rojên oxilmên giran
1) kendine yedirmek, tenezül etmek;
2) kabullenmek, itiraf etmek
savaÒta birbirini deneme
zor savaÒ günlerinde
maqûl, n.
ileri gelen, defierli, makul kÈÒi
maqûl, adj.
hirç
nemayê!
hêçî zilaman: hêçê zilaman
golgenî: gola genî
gamêÒê golgeniyan
uygun, makul, akla yakÈn
ayÈ
ölesi!
azgÈn yifiit
bataklÈk, sulaklÈk
1) bataklÈk camuÒu; 2) güçlü savaÒçÈ
kolî beranan: kolê beranan
1) cesur koç; 2) korkusuz, cesur kiÒÈ
hilm
zû kirin: lezandin
kihêl
tewle
hevsar: riÒme
doxriÒme: serhevsar
qerpûza (qebûsa) zîn
gizmeyên Òiftelî
pêÒibir ji neyaran standin:
pêÒî li neyaran birîn
mezel: gor, tirb, qebr
sêwî
mehkûm
firar
teres
çima: çira, ji bo çi
bêxweyî, bêkes
1) buhar; 2) nefes; 3) ÈsÈ
acele etmek
saf kan Arap at, soylu at
tavla
yular
yular baÒÈ
at semerinin önündeki çemberimsi parça
körüklü çizmeler
düÒmanÈn taaruz hatÈnÈ kesmek
satar
zordestî
kaxizê nexêrê
pêsîrtengî
kudik
çavbixwîn
çav niqandin
kostek, n.f., kosteka saetê
qondere
xemilandin
tor, tora masiyan
tor û bext
xwe avêtin tor û bextê yekî
koru
baskÈ zulüm
kara haber
dar, sÈkÈntÈ, zorluk
(ayÈ ya da domuz) yavru(su)
gözüne kan bürünen, belalÈ
göz kÈrpmak
köstek
kundura
süslemek
afi, balÈk afiÈ
insaf, Òeref
birinin insafÈna ya da onuruna sÈfiÈnmak
bedew
pêÒenî: pêÒenîk, tuncik
lome
baweÒîn
gidîno!
güzel
kakül
sitem, serzeniÒ
yelpaze
gidi, hey gidi!
fransizî
1) plaie infectieuse, abcès,
pustule; 2) peine, souffrance
plaie d’Alep
eh bien; allons donc
cartouche
héritage
le foutu fusil
1) vote, suffrage;
2) opinion, jugement
opinion publique
consultation
se réunir en consultation
garde armée, combattant
gentilhomme, chevalier
1) grief, souffrance;
2) colère
1) daigner;
2) reconnaître, avouer
dans la guerre, se tester, se hâter
les jours des épreuves difficiles,
en pleine guerre
notable, noble, personne
distinguée, en vue
raisonnable, approprié
ours
que je meurre (pour toi)
guerrier féroce
marécage
1) buffle des marécages: puissant;
2) guerrier puissant
1) bouc combatif, courageux;
2) brave, vaillant
1) vapeur; 2) souffle; 3) chaleur
se dépêcher
pur-sang arabe
écurie
bride
poignée ouvragée de la bride, rênes
pommeau de la selle
bottes à soufflet
couper la route d’avancement
de l’ennemi
tombe, tombeau
orphelin
condamné, hors-la-loi
fugitif, évadé
lâche, vil, minable, maquereau
pourquoi
sans amis, sans protection
mezar
öksüz
hükümlü, kanun kaçafiÈ
fÈrari, kaçak
pezevenk, alçak
neden, niçin
sahipsiz, kimsesiz
bosquet
oppression, persécution
mauvaise nouvelle, message funeste
adversité, difficulté, épreuve difficile
petit (d’ours ou de cochon)
belliqueux
ciller
chaîne d’une montre
chaussure
parer, orner, décorer
filet de pêche
justice, honneur
s’en remettre à qn, à son sens
de l’honneur et de justice
beau
mèche de cheveux
reproche
éventail
ah !
4
îngilîzî
infected wound, boil, abscess,
pustule; 2) pain, suffering
Aleppo boil
now then! well!
cartridge
heritage, inheritance
damned rifle!
1) vote; suffrage;
2) opinion, judgement
public opinion
consultation
to come together for consultation
armed guard, fighter
gentleman, knight
1) deep sorrow, complaint;
2) anger
1) to deign, to condescend;
2) to confess
to test onself, to hurry (in war time)
days of hardship, in wartime
distinguished person,
public figure, notable, noble
reasonnable, appropriate
bear
may I die (for you)
ferocious warior
marsh, swamp
1) water buffalo;
2) powerful warior
1) an aggressive he-goat;
2) brave, courageous
1) steam; 2) breath; 3) warmth
to hurry up
thorough-bred Arab (horse)
stable (for horses)
bridle
reins (ornamented)
pommel
Wellingtons
bar the enemy’s advance
grave, tomb
orphan
outlaw
fugitive, escaped prisoner
coward, villain, pimp
why
without friends or relations,
without support or protection
bush
oppression, persecution
bad news
adversity, difficulty, sore trial
pups (said of pigs or bears only)
bellicose
to blink
watch chain
shoe
to embellish, to decorate, to adorn
fishing net
fairness, justice, honour
to rely on s.o., on their sense
of honour
beautiful
lock of hair
reproach
fan
oh !
Peyvên dunavî
Amadekar : ReÒo ZÎLAN
Peyvên dunavî ew peyv in ku gelek caran ji bo xurtkirina kakil û puxteya meram û
mebestekê tên bi kar anîn. Ew peyvên ku li dû hev tên gotin, dikarin bo nimûne
peyvên hevmane yan jî dijmane bin. Carina jî dikarin du peyvên ji aliyê naverokê ve
ji hev cuda bin. Lê gava ku ew bi hev re di hevokekê de tên bi kar anîn, êdî
maneyeke taybetî didin, naveroka meram û kama di dil de têrmanetir, xurttir û
berfirehtir dikin. Di zimannasîyê de ji peyvên holê re “hendiadys” û yan jî “binomial
phrase” dibêjin. Peyva “hendiadys”, ya ji zimanê yûnanî û latîniya nû ye, bi maneya
“yek bi rêya didoyan” e. Ango rewÒa ku bîr û fikir, meram û mebesta tê de bi rêya
bihevvegirêdana du gotinan tête derbirîn. Mebest jê ew e, ku mirov naveroka ew tiÒtê
ku dixwaze bibêje û bîne zimên, bi rêya bikaranîna du peyvan mefhûmê tîne zimên
û salox dide.
Bi kurdî, me çêtir dît, ku em jê re wek term PEYVÊN DUNAVï bibêjin. Ji xwe termên
“hendiadys” yan jî “binomial phrase” her di vê maneyê de ne.
kurdî
dunav
dunavî
peyvên dunavî
tirkî
çift isim
çift ismili
binomial sözcükler
fransizî
binôme
binomiale
phrase ou terme binomiale
îngilîzî
binomial
binomial
binomial phrase
li min ad û eman be
li ser ad û emana xwe man
agir û alav: agir û pêt: xezeb
agir û alav jê dibare / ji devê wî derdikevê
ap û birazî : mam û biraza, ap û birazê
di Òorbê de ap û birazî ne
söz, and, yemin
yemin olsun...
sözünde durmak
öfke, bela
ateÒ püskürüyor
1) aynÈ kandan ; 2) çÈkar ortaklÈfiÈ
çorbada ortaktÈrlar
serment,engagement
je jure...
tenir sa parole, tenir son engagement
colère noire, furie
il est dans une colère noire, furieux
1) du même sang, 2) alliance d’intérêt
ils partagent la même soupe,
ils sont associés pour la soupe
survolté, chauffé à blanc
collant, personne dont on n’arrive
oath, vow, commitment
I swear
keep one’s word, respect one’s commitments
anger, fury
he is furious, in a temper
1) of the same blood, 2) an alliance of interests
they share the same soup, they clubbed
together for the soup
furious, white hot with anger
clinging, someone it is impossible to shake off
1) nettoyage, mise à sac ; 2) passage
au peigne fin
1) nettoyer, balayer, mettre à sec ;
parcourir d’un bout à l’autre
anéantir, exterminer
oisif, désoeuvré
coq à l’âne
parler du coq à l’âne
situation, condition
il a une bonne situation
provision, munition
il a épuisé ses munitions
honneur et vertu
il est d’une effronterie sans limites
climat
le climat de ce pays ne me convient pas
être sur la même longueur d’onde
être trempé jusqu’à la corde
refuser tout compromis ; être intraitable
bien irrigué, riche en eau
un village riche riche en eau
tout mouillé, trempé
être trempé jusqu’à la corde, sous la pluie
cri de détresse, appel au secours
nostalgie
aspirer à, avoir la nostalgie
gémissement
gémir, se lamenter
destin, sort
son destin était de finir ses jours dans ce pays
lamentation
crier de douleur, se lamenter
1) terre ; 2) nombreux, innombrable
minauderie, coquetterie
fin, finalité, destin final
1) cleaning up, sacking ; 2) searching
with a fine toothed comb
1) to clean up, sweep up, sack, search from
end to end
annihilate, exterminate
idle, at loose ends
jumping from one subject to another
talking about all sorts of unconnected subjects
situation, state,
he is well off
supplies, ammunition
he has exhausted his ammunition
honor and virtue
he has lost all sense of shame
climate
this country’s climate doesn’t suit me
to be on the same wave length
to be soaked to the skin
to refuse any compromise,
well irrigate, well watered
a well watered village
wet through, soaked
to be soaked to the skin, out in the rain
cry, cry for help
longing, yearning, nostalgia
to aspire to, to be nostalgic
sobbing,
to sob, to lament
destiny, fate
his destiny was to finish his days in this country
lamentation
to cry with pain, to lament
1) earth 2) numerous, uncountable
coquetry, whims
end, aim, final destiny
A
ad û eman: ehd û eman: ad û qerar: ehd û qerar
ar û agir : agir û bizot
agir û pîÒo : bela
ar û av
keskin, aÒÈrÈ
bela ya da sakÈz gÈbi yapÈÒan
pas à se débarrasser
1) sÈlÈp süpürme ; 2) didik didik etme
li ar û av dan
silÈp süpürmek ; 2) didik didik etmek
ar û zar : ar û zar nehiÒtin : kilîta reÒ li derî xistin
aÒ û kaÒ : ne aÒ e ne kaÒ
aÒ û baÒ : aÒ û bajar
ji aÒ û baÒ peyivîn
ar û aÒ
ar û aÒê wî baÒ e
ar û ajar
ar û ajarê wî nema
ar û namûs
ar û namûs nehiÒt
av û ba : av û hewa : iqlîm
av û bayê vî welatî li min nayê
av û ba bûn
av û delav : av û derav : av û delav bûn
xwe nedan ber tu av û delavan
av û kanî : co û kanî
gundekî bi av û kanî
av û sêlav (an zêlav)
li ber barane bûn av û sêlav (zêlav)
ax û eman
ax û keser : hesret
ax û keser kiÒandin
axîn û nalîn, ax û nalîn
axîn û nalîn kiÒandin
ax û av : qismet, nesîb
ax û ava wî li welatê wî bû
ax û ox : ax û wax : ay û oy
ax û ox kirin
ax û xwelî : gelek, pir
az û naz : naz û nûz
axirî û aqîbet : dawiya dawîn
ocafiÈnÈ söndürmek
iÒsiz güçsüz
geliÒigüzel, dereden tepeden
dereden tepeden bahsetmek
halüvakt, hal
hali vakti iyidir
1) cephane ; 2) sermaye
cephanesi ya da sermayesi tükendi
ar ve namus
ar ve namus bÈrakmadÈ
iklim, hava
bu ülkenin iklimi bana yaramÈyor
aynÈ havadan olmak, uyumlu olmak
sÈrÈm sÈklÈm Èslanmak
uzlaÒmaya gelmemek, uzlaÒÈcÈ olmamak
sulak ; suyu bol
sulak bir köy
sÈrÈlsÈklam
yafimurdan sÈrÈlsÈklam olmak
feryat
hasret, özlem
hasret çekmek
inleme
inlemek
kÈsmet, nasip
kÈsmeti aülkede idi
figan, ah ve oh
figan etmek
1) toprak ; 2) çok, bol
nazlanma, ÒÈmarma
akibet, son
B
ba û babelîsk (bablîsok, babîsok, bobelîsk)
tourbillon de poussière
tourbillon fort
forte tempête
tempête de pluie
pleine attention, tout oreille
regarder attentivement
fardeau, charge
un tel est devenu un fardeau pour moi
ancêtre, aieux
amis proches, intimes
ils sont des amis très proches
une femme qui écarte toute relation
sexuelle avec quelqu’un : que tu sois
pour moi un père ou un frère
bax û baxçe : bax û bostan
yeÒillik
verdure
beg û axa : axa û begler : beg û axeler
hakim tabaka, bey ve afialar
notables, aristocrates
berf û baran : befir û baran
yafiÈÒ
précipitation, pluie ou neige
fortune, chance
bext û miraz (mirad), bext û siûd, bext û talîh, bext û Òans baht, talih
biçûk û eyal : jin û zarok
aile, çoluk çocuk
famille, ménage
birc û kela (kelhe)
kale ; güçlü dayanak
forteresse ; appui puissant
bîhn û berate : ser û Òûn ; seraÒûn
iz
trace
bê bîhn û berate çû
iz bÈrakmadan gitmek
disparaître sans laisser de trace
bîhn û hilm
Soluk ; haber
souffle, signe de vie
bîhn û hilma wî nayê
sesi sedasÈ duyulmuyor
il ne donne pas de signe de vie
bûk û zava
1) gelin güvey ; 2) elini iÒe sürmeyen, nazlÈ 1) jeunes mariés ; 2) qui s’abstiennent de
travailler, qui se croient privilégiés
bûk û zerî
genç ve güzel kÈzlar
jeunes beautés
ba û bager
ba û bahoz
ba û baran
bal û dên
Bal û dêna xwe dan
bar û piÒtî : giranî
filankes ji min re bû bar û piÒtî
bav û bapîr, bab û bapîr, bav û kal
bav û bira : bab û bira : kesên pir nêzîkî hev
bav û birayê hev in
tu bav û birayê min bî
hortum
Òiddetli kasÈrga
Òiddetli fÈrtÈna
güçlü yafimur, yafimur fÈrtÈnasÈ
pür dikkat
dikkatlice bakmak, dikkatli olmak
yük, afiÈrlÈk
felan bana yük oldu
ata
çok yakÈn dost ya da sahip
çok yakÈn dosttular
(kadÈn) : babam kardeÒim olasÈn, yani
seninle erkek – kadÈn iliÒkim olamaz
5
a whirlwind of dust
strong whirlwind
strong storm, tempest
rain storm
full attention
to cook at with full attention
burden, load
this person has become a burden to me
ancestor, ancestors
close friends
they are very close friends
a woman who prevents any sexual relations
with someone : let us be like brother and sister
greenery
public figures, aristocrats
precipitation, rain or snow
fortune, luck
family, household
fortress, a strong support
a trace
to disappear without leaving any trace
breath, sign of life
he has given no sign of life
1) newly wed 2) people who do no work,
who consider themselves above it
young beauties
bejn û bal
behs û xeber
ber û piÒt : paÒ û pê, paÒepê, berpaÒ, berepaÒ, piÒtpîÒtkî
bel û boq
bîhn û bo
Bîhn û bex (bax, box, box)
boy pos
ses seda, haber
ters
kaba saba
hoÒ koku
lafiÈm kokusu
taille, stature
nouvelle
à l’envers
grossier, mal dégrossi
senteur, odeur agréable
relent d’égoût
height, stature
news
inside out, back to front
rude, rough
fragrance, pleasant scent
smell of a sewer
can û ceger
can û cesed : can û cendek
ramûsanek li can û cesedê min kerem ke
genç, delikanlÈ ; lümpen genç
can cifier, çok sevgili
can ceset
canÈma bir öpücük kerem et
young men, sprightly young men
darling, beloved
body and soul, human being
satify me (my body and soul) with a kiss
car û bar : car û baran, car caran, carina(n)
cil û caw
dikana cil û cawan
cil û berg
cins û cibîliyet
cî û nivîn : cih û nivîn
cî (cih) û war : bi cih û war e
xwedî cî û war bûn
cot û cobar
xwedî cot û cobar e
bazen, ara sÈra
manifatura, dokuma
manifaturacÈ dükan
giysi, elbise
soy sop
yatak
1) yer yurt ; 2) ispatlÈ
yer yurt sahibi olmak, yerleÒmek
çift çubuk
çift çubuk, su saban, ziraat, sahibidir
jeunes gens bouillonnants
chéri, très aimé
corps et âme, être humain
gratifie-moi (mon corps et mon âme)
d’un baiser
parfois
tissu, étoffe
marchand de tissus
vêtement, habit
lignage, ascendance
lit
endroit où vivre, foyer
s’installer, fonder un foyer
agriculture
qui possède un domaine agricole, une ferme
C
cahil û cihûl
sometimes
cloth
cloth merchant
clothes
lineage, ancestry
bed
place to live in, home
to settle down, to make a home
agriculture,
owner of an estate, of a farm, a landowner
Devoka Botan
Amadekar : Cemal ONURSAL
kurdî
ceynik: cênîk
cincîlk: colandik, colan, colang
çilmûyî: xîtko, kilmîÒ, kilmîÒo, çilmo,
liçîko, xîtko, pozbilîk, bêvillîk
dihûl: dehul, dahol, def
devfilitî: devsist, devberdayî
ehd û behd: dudilî
di ehdûbehdîtî de bîn
gangilûk: xingilok, kurîÒk
hachacîlûk: hechecik, hecîreÒk, dûvmeqesk
qamÒîr: qamçî, qamirçî
kelevajî: tewÒo mewÒo, beredayî
kerresih: kerresî
marmarîÒûk: marmarok, margîsk, mazelîk, mazîzerk
moxone: maxwene, maqey
mêÒmirî: dixwerenedîtî, nêzmirî
pîzpîzûk: pîzpîzk, pîpîk, tûtûk, pîzpîzok, firfîrk
qifÒik: qaÒilk, qelpîÒk
qulîpaçik: qulopanî, qulopazî, qulopank, teqle
qûsk: qewsik, çeqelîk, çetel
sipeh: spî, spih
Òilid: qurnaz, kone, xesûk, fenek
ziftik: pizik, pirzik, pirsik
segurî: gurêx
serdan: seredan; serlêdan
çûn serdana yekî
serik dan yekî/cîkî
serhatî / serpêhatî
serniviz: serÒor, sernixûn, serniz, sernizim
sêlim: silim, silme, derence, seleme, pêstirk,
nêrdewan, pêlkane, pêlekan
sêpanûk: sîpane, binder, binderî, Òêmîk, Òêmûk
derîzan: derazîn, derçik, bersivk, asîtan, dergeh
stireh: sitir, strû, strî, Òax, quloç
Òape: aÒût, aÒît, herez, berfende, renî, Òepe
Òewk: nêk, nêhk, nîk, çengel
tal: gog, hol, tepik, top, Òepî, tip, tepe, tek, çîz
tefÒû: tevÒo, tevÒî
tep
tep kirin
tew: qat
tew tew danîn ser hev
weke: wek, wekî, mîna, minanî,fena, Òubî,
Òitî, nola, notra, notila, wekû, nolanî
xewmaÒ
zikzikî: serdevkî, deverû, zikûzik, li ser zik
zîz kirin: zîzikandin
zîz bîn
tirkî
Òakak
salÈncak
sümüklü
fransizî
tempe
balançoire
morveux
davul
afizÈ sÈkÈ olmayan, sÈr tutamayan
tereddüt, kararÈzlÈk
ikircikli olmak, tereddüt etmek
kÈvÈrcÈk
kÈrlangÈç
kÈrbaç, kamçÈ
abuk sabuk, ters, efiri büfirü
güneÒ görmeyen yamaç
kertenkele
yoksa
bezgin, uyuÒuk, üÒengen
düdük
yara kabufiu
takla
çatallastik
bit
kurnaz
sivilce
kurt köpefii
ziyaret
birini ziyaret etmek
birini/biryeri ziyaret etmek
serüven
baÒÈ efiik, kabahatli, suçlu
merdiven
grosse caisse
indiscret, qui ne sait pas tenir sa langue
hésitation, indécision
hésiter
bouclé, frisé
hirondelle
cravache
incohérent, décousu, tordu, absurde
versant ne recevant pas le soleil, ubac
lézard
sinon
léthargique, indolent
sifflet
brindille
culbute
lance-pierre
pou
rusé, malin
acné
chien-loup
visite
rendre visite à qn
visiter qn/un lieu
aventure
qui a la tête basse, fautif
échelle
îngilîzî
temple (anatomy)
swing
glandered (animals)
snotty-nosed (human)
bass drum
indiscrete, blabber-mouth
hesitation
to hesitate
curly, fizzy (hair)
swallow
whip, scourge
incoherent, nonsensical
north-facing side
lizard
if not, otherwise
lethargic, indolent
whistle
brambles
somersault
catapault
louse
shrewd, cunning, sly
pimple
wolf-dog, wolfhound
visit
to visit s.o.
to visit s.o./somewhere
adventure
hanging his head, at fault
ladder
eÒik
dergah
boynuz
çÈfi
olta ifinesi
top
keser
kabahat
kabahat iÒlemek
kat, katlama
kat kat dizmek
gibi
seuil
cour (d’une maison)
corne
avalanche
crochet
balle, ballon
herminette
faute
commettre une faute
pli
ranger les vêtements les uns sur les autres
comme
threshold
courtyard (of a house)
horn (0f an animal)
avalanche
fishhook, hook
ball, balloon
adze
fault, offense
to commit a fault, to do wrong
fold, pleat
to stack clothes up
like, as
mahmur, uykulu
yüzü koyun, yüz üstü
hÈzla çevirmek, hÈzla döndürmek
çok hÈzlÈ dönmek
languide, qui a du mal à se réveiller
à plat ventre, (dormir) sur le ventre
faire tourner rapidement, pivoter
tourner très vite, tournoyer à grande vitesse
sleepy, languid
face downwards, lying on one’s stomach
to make s.th. turn rapidly, to spin or pivot
to turn round rapidly, to spin rapidly
Têbîni :
Di hejmara 29 an de ev peyvên han bi rengekî ÒaÒ hatie nivîsîn yan jî wergerandin. Em wan ji nû ve di vê hejmarê de belav dikin.
kurdî
çarik: hîzar, çarÒev, eba
dayîn
gulîvandik: gulîfank: kelef, gac, peng, penge
kûlik: holik, kepr
malxezûr: xezûran
risasî: zirincî, qirÒûnî
tirkî
kadÈn çarÒafÈ
dadÈ
iplik çilesi
çardak
kayÈnpedergiller
kurÒun rengi
fransizî
tchador
nourrice
écheveau
treille, tone
belle-famille; les parents de l'épouse
gris, gris de plomb
6
îngilîzî
chador
child's nurse
hank, skein (of thread)
trellis, bower
in-laws, wife's parents
lead colored, gray
Ferhenga partî-kurdî (III)
Amadekar: Behroz …UCAÎ
partî
Òad (c)
Òadîft
Òadmaneg
ÒefÒêr
Òah
Òeb
Òeh-
tirkî
mutlu
mutluluk, Òenlik
saadet, mutluluk
kÈlÈç
Òah
gece
yapabilmek
fransizî
heureux
bonheur, félicité
bonheur
sabre
chah, roi, souverain
nuit
pouvoir
îngilîzî
happy
happiness
happiness
sword, sabre
shah, king, sovereign
night
to be able, can
Òehr
Òehrar, Òehrdar
Òehrarîft
Òembet
Òeng
Òerm
Òermjed
Òerx (Òerij) ?
ÒeÒt
ÒewÒîbeh
Òîfor
Òîft
Ònaseg
Òoh
Òohom
srû
stor
Òuban
Òûrên
tabtar
tar
tarîg
tast
tebil
têj
ten
teng
terazûg
terkuman
ters
texl
tirstoxm
trêfÒ
tû, to
tûran
tusîg
wad
waj, wajwajargan
war
warwaran
wawer
wawerîft
wefr
wehiÒt
wênwerdyûn
wes
wetter
wigah
wigahîft
wiÒanwîst
wiwar
wiyaban
wxazwxazeg
wxed
wxerd
wxerdîg
wxeÒ
wxeÒîft
kurdî
Òa, Òad
Òadî, Òahî, Òayî
Òadmanî, Òadimanî
ÒimÒêr, Òûr, Òîr
Òah
Òev
Òê- (Òiyan), Òe, weÒe
Behdînan: Òiyan = karîn
MereÒ: Òe kirin
Xorasan: weÒe kirin
Òehr, Òeher, Òar, Òehr
Òehrdar, Òehredar
Òehrdarî, Òehredarî
Òembî, Òemî
Òeng (çeng)
Òerm
Òermeza, Òermezar, Òermizar
Òêr
Òêst, ÒêÒt
çû-, Òî-(dimilkî)
Òibîle, Òivîle, Òivêle
Òeypûr, Òapûr
Òîr
nasÒeÒ
ÒeÒem
strû, strî, strih
stûr
Òivan
Òûr, Òor, sûr, swîr, sur
tav, hetav
tarr
tar
tarî, tarîk
tas
tepilk, tipilk, teplik
tîj, tûj
ten
teng, tengî, tengasî, tengavî
terazû, terazî, terezî
tercuman
tirs
tehl, tahl, tal
tirstoxim, tuxm, tov
tirÒ
tu, te
tûran
tisî, tirsî
ba
vaj- (dimilkî) bêj-, -vêjbazirgan
werd
barbaran
bawer
bawerî
befir, berf
behiÒt, bihiÒt, beheÒt, bihuÒt
bîngerdûn, gerdûm
bes
beter
guwah
guwahî
weÒîn, weÒan
bîst
vawêr, vawar- vavêr kirin, vavartin
biyaban, yaban
xwazxwazok, xwazxwazok
xwe
xward, xwar
xwarek, xwereg, xurek
xweÒ, xoÒ
xweÒî
Òehir, ülke
hakim, kral
krallÈk
cumartesi
çeng, harp
utanç, haya
mahcup
aslan
altmÈÒ
gitmek
keçi yolu
borazan
süt
tanÈyan
altÈ
altÈncÈ
boynuz
kalÈnd
çoban
tuzlu
ÈÒÈk, ÈÒÈldama
karanlÈk
yan, çevre
karanlÈk
tas
darbuka
keskin, sivri
cisim, ten
dar, darlÈk
terazi
tercüman
korku
acÈ
korkmak
tohum, soy
ekÒi
sen
taÈran
yavan
rüzgar
söyleme, söz
tücar, bazirgan
kÈzÈl gül
yafimak
yafimur
inanç
inanç
kar
cennet
bakmak
kafinÈ
yeter
beter
Òahit, tanÈk
tanÈklÈk
silkelemek
yirmi
tasnif, ayÈrmak
çöl
istek, arzu
isteyen, dileyen
kendi, öz
yenilmiÒ
yemek
hoÒ
hoÒluk
ville, pays
seigneur, roi, souverain
royaume, domaine
samedi
harpe
honte
honteux
lion
soixante
aller
sentier
trompette
lait
sachant, qui sait
six
sixième
corne
épais
pâtre, berger
salé
lumière, brillance
obscurité
côté, autour
obscur
bol
tambourin
aigu
corps
détresse, souffrance
balance
interprète
peur
amer
avoir peur
semence, race, lignée
acide
tu, toi
nom géographique
vide
vent
dire, mot
marchand
rose
pleuvoir
pluie
croyance
croyance
neige
paradis
voir
charrette tractée par un boeuf
assez
pire
témoin
témoignage
secouer
vingt
triage, séparation
désert
souhait, désir
désireux, demandeur
soi
mangé
manger, nourriture
plaisant, agréable
agrément, plaisir
wxeÒnam
wyag
xan
xan
xayeg
xweÒnav
cih, cî, cîh, cêga
xanî
kan, kanî
hêk
namÈ iyi olan
yer
ev
kaynak, çeÒme
yumurta
de bonne réputation
place, lieu, endroit
maison
source
oeuf
town, homeland, country
lord, king,sovereign
kingdom, domain
saturday
harp
shame
ashamed
lion
sixty
to go
path
trumpet
milk
knowing, sense
six
sixth
horn
thick
shepherd
salty
light, brightness
dark, darkness
side, around
dark
bowl
tambourine,
sharp
body
suffering, distress
balance, scales
interpreter
fear
bitter, sharp
to fear, be afraid
seed, line, race
acid, sour
thou
place name in Parthian
empty
air, wind
saying, word, speach
merchant
rose
to rain
rain
belief
belief
snow
paradise
to see
ox-drawn cart
enough, too much
worse
witness
testimony
to shake
twenty
sorting, separating
desert
wish, hope, desire
desirous, asking for
self
eaten
to eat, food, a meal
pleasant, agreable
pleasantness,
pleasure
of good reputation
place, location
house, home
spring, source
egg
7
xendind
xeÒên
xiÒtig
xizxoj
xo
xuft
xwan
Xweday
xweh
xwemn
yawêd
yawêdan
yawer
yemeg
yezd
yud
yuwan
zadeg
zahag
zanzanend
zanûg
zawer
zayzemîg
zên
zernên
zer‹ong
zir
zrêh
zûr
ken(în)
hêÒîn
xiÒt
xizxoÒ, xweÒ, xoj
xûd
xeft, xewt, xevt
xwan, xan, xanik :
(xanika sifreyê)
Xwedê
xweh
xewn
cawîd
cawîdan
car
cêwî, cêmik
yezd
cuda, cihê
ciwan
zade, zayî
zar(ok)
zanzana, zane
ejno, ejnû, junî, jinû
zor
zêzevî, zemîn
zîn
zêrîn, zêrî
zêrgûn
zerre, zerî (dimilkî)
zerya, derya
zûre (dimilkî)
gülümseme
mavi
kerpiç
sürünmek, kaymak
hoÒ
mififer
uyuÒmuÒ, olan
sofra tahtasÈ
sourire
bleu
brique
glisser
bon, plaisant
heaume
ayant dormi
plateau de repas
smiling
blue
brick
creep
pleasant, good
helmet
having slept
tray, table
sahip, tanrÈ
kÈzkardeÒ
uyku, rüya
ebedi
ebedi
kere
ikiz
tanrÈ
ayrÈ
genç
ofiul, çocuk
çocuk
bilmek
bilen, bilgin
diz
güç, kuvvet
dofiurmak, dofimak
toprak
silah, pusat
altÈndan, altÈn rengi
altÈn rengi
kalp
deniz
yalan, yalan dolan
seigneur, Dieu
soeur
sommeil, rêve
éternel
éternel
nombre de fois
jumeaux
dieu
séparé
jeune, jeune homme
enfant, fils
enfant
connaître
qui sait, savant, connaisseur
genou
force, puissance
enfanter, donner naissance
sol, terre
arme, glaive
doré
doré
coeur
mer
faux, mensonger
the Lord, God
sister
sleep, dream
eternal,
eternal
number of times
twins
god
separate
youth, young man
child, son
child
to know
one who knows, a wise man
knee
strength, power
bear, give birth to, be born
earth, soil
weapon, sword
golden
golden
heart
sea
falsehood, deceitful
Hesp
Amadekar : Hemîd KILIÇASLAN
kurdî
1 pêÒenîk: berenîk
2 serpozk
3 bingewrî
4 doxriÒme/serhevsar, doxhevsar
5 qerpûz; qebûsa zîn, qaÒa zîna pêÒ
6 zêrbend
7 navteng, kolan
8 zengo (rikêb): zengî
9 binzîn / bincil: berzînk
10 qûÒ
11 berçênîk
12 serkele, serguh
13 terkî
14 berkapka zîn
15 zîn
16 kuvana zîn
17 qaÒa zîna paÒ
18 lîwan
riÒme: hevsar
xurc; xurcik, xurcezîn, paÒzînk
qamçî, qamirçî, qamÒîr
qirbaç
tirkî
alÈnlÈk
burunluk
bofiazaltÈ
yular baÒÈ
eyer kaÒÈ
göfiüslük
kolan
üzengi
efier altÈ (çul)
paldum
fransizî
frontal
muserolle
sous-gorge
(les) rênes
pommeau
poitrail
sangle
étrier
tapis de selle
croupière
montant du filet
baÒlÈk (kulaküstü)
tétière
terki
croupe
saçak
frange
eyer
selle
eyer çatÈsÈ yayÈ
arçon
eyerin ark kaÒÈ
trousequin
gem
mors
yünden örülen yular bride en laine tissée pour chevaux
heybe
besace, bissac en laine tissée
kamçÈ
fouet
kÈrbaç
cravache
îngilîzî
forehead strap
nose band
throat-band
reins
pommel
chest
saddle-girth
stirrup
saddle cloth
crupper
head-stall
croup
fringe, bangs
saddle
saddle-bow
cantel
bit
woven wool bridle
saddle bag (woven wool)
whip horse
whip
/
,
0
+
-
1
)
*
2
.
}
'
(k) qirbaç
(t) kÈrbaç
(f) cravache
(î) whip
(
&
- (k) doxriÒme/serhevsar
doxhevsar
(t) yular baÒÈ
(f) les rênes
(î) reins
%
KURMANCÎ
$
MAGAZINE LINGUISTIQUE KURDE
! " #
Supplément du bulletin de liaison et d’information
N° C.P. : 65913 A.S.
© INSTITUT KURDE DE PARIS
106, rue La Fayette, 75010 Paris - France
www.fikp.org
Directeur de la publication : ReÒo ZÎLAN
Réalisation : S. ILITCH & M. HASSAN
8