Roaccutane - afmps-fagg

Roaccutane®
isotretinoïne
Informatiebrochure over contraceptie voor
vrouwelijke patiënten behandeld met
Roaccutane
info
SM
RM
ROACCUTANE MANAGEMENT
Programma ter Preventie van Zwangerschap
INHOUD
3. FABELTJES OVER ZWANGER WORDEN
4. ANTICONCEPTIE EN ROACCUTANE
5. HOE KOMT EEN ZWANGERSCHAP TOT STAND
6.
WELKE ANTICONCEPTIEMETHODE MOET IK KIEZEN ?
7.
Hormonale anticonceptiemethode
7.
Orale voorbehoedmiddelen - "de pil"
11.
Hormonale implantaten, IMPLANON®
12.
De hormonale pleister
13.
De vaginale ring
13.
Inspuitingen met hormonen
13.
Het hormonale intra-uteriene apparaatje
(hormoonspiraaltje)
14. Niet-hormonale anticonceptiemethoden
2
14.
Spiraaltje (intra-uterien apparaatje)
15.
Condooms
17.
Pessarium en kapje
18. Noodanticonceptie ("morning after"-pil en koperspiraaltje)
19. Sterilisation
20. OM TE ONTHOUDEN : BELANGRIJKE FEITEN OVER ROACCUTANE EN
DOELTREFFENDE ANTICONCEPTIE
22. HOE KOM IK AAN VOORBEHOEDMIDDELEN EN WAAR KAN
IK ADVIES KRIJGEN ?
FABELTJES OVER ZWANGER WORDEN
Het is mogelijk dat u ergens gelezen of gehoord hebt dat u niet zwanger kan worden als:
u voor de eerste keer seks hebt
u geen orgasme krijgt
uw partner zijn penis uit uw vagina terugtrekt voordat hij ejaculeert ("klaarkomt")
u seks hebt tijdens uw regels
u borstvoeding geeft
u na het vrijen een vaginale spoeling uitvoert (water spuiten in de vagina)
u en uw partner bepaalde standen aannemen bij het vrijen, bvb. rechtop staand.
Dit alles is gewoon fout. Als u seks heeft zonder voorbehoedmiddel te gebruiken kan u
WEL zwanger worden.
3
ANTICONCEPTIE EN ROACCUTANE
Roaccutane wordt al jarenlang aan miljoenen patiënten overal ter wereld voorgeschreven ter
behandeling van ernstige acne. Het is echter bekend dat Roaccutane ernstige aangeboren
afwijkingen kan veroorzaken bij baby's van moeders die Roaccutane gebruiken. Daarenboven
verhoogt dit geneesmiddel het risico op een miskraam.
Het is daarom van vitaal belang dat u geen behandeling met Roaccutane begint als u zwanger
bent of zwanger wenst te worden tijdens de behandeling of binnen de maand na het einde van
de behandeling. Dit betekent dat u vlak voor de behandeling met Roaccutane (de 2de of 3de dag
van uw regels) en vijf weken na het einde van de behandeling een zwangerschapstest moet laten
uitvoeren. Het is ook mogelijk dat uw arts u vraagt tijdens de behandeling elke maand een
zwangerschapstest te laten uitvoeren.
U moet ten minste 1, en bij voorkeur 2, anticonceptiemethoden gebruiken, waarvan 1
barrièremethode (condooms bvb.) tijdens de volledige duur van de behandeling en nog een
maand na het einde van de behandeling. Geen enkele methode is 100% veilig wanneer ze alleen
gebruikt wordt, daarom wordt aanbevolen twee methoden toe te passen. Het is belangrijk dat u
en uw partner goed beseffen welke de gevolgen kunnen zijn van zwangerschap tijdens een
behandeling met Roaccutane.
U dient zelfs voorbehoedmiddelen te gebruiken als u niet seksueel actief bent, tenzij uw arts er
4
anders over oordeelt.
Deze brochure bevat informatie over de verschillende methoden van anticonceptie, hoe ze
gebruikt worden en hoe effectief ze zijn. Het is evenwel van belang te onthouden dat geen
enkele anticonceptiemethode, hoe effectief ook, volledig veilig is en dat u het risico op
zwangerschap minimaliseert door twee methoden tegelijkertijd toe te passen. Deze brochure is
slechts bedoeld als hulpmiddel en geen vervanging voor een raadpleging bij een arts.
HOE KOMT EEN ZWANGERSCHAP TOT STAND
Om te begrijpen hoe anticonceptie werkt, is het nuttig om te weten hoe een zwangerschap tot
stand komt.
Ongeveer eenmaal per maand komt er een eicel vrij uit een van uw eierstokken en komt in de
eileider terecht, dit is het kanaaltje dat de eierstok verbindt met de baarmoeder. Dit proces noemt
men de eisprong. De eicel beweegt zich dan verder doorheen de eileider naar de baarmoeder.
Indien u geslachtsgemeenschap hebt kan de eicel op haar weg doorheen de eileider een zaadcel
tegenkomen. Wanneer de eicel en de zaadcel zich samenvoegen, is er sprake van bevruchting.
Wanneer dit niet gebeurt wordt de eicel tijdens uw menstruatie uit uw lichaam verwijderd.
Wanneer een man ejaculeert ("klaarkomt") komen miljoenen zaadcellen in de vagina van zijn
partner terecht. Zaadcellen bewegen snel en kunnen in minder dan 2 minuten de eileiders
bereiken. Eén enkele zaadcel is voldoende om een eicel te bevruchten.
Eenmaal de bevruchting heeft plaatsgevonden, verplaatst de bevruchte eicel zich via de eileider
naar de baarmoeder waar ze zich in de baarmoederwand innestelt : dit is het begin van een
zwangerschap. De fœtus (ongeboren baby) zal zich in de baarmoeder verder ontwikkelen en
groeien.
De tekenen en symptomen van
Eileider: plaats waar de eicel en de zaadcel elkaar
zwangerschap verschillen van vrouw
ontmoeten en de bevruchting plaatsvindt
tot vrouw : uitblijven van de
menstruatie of ongewoon korte of
Eicel: normaal komt elke
lichte menstruatie, pijnlijke borsten,
maand een eicel vrij
misselijkheid en braken zijn normale
tekenen van een zwangerschap.
Eierstok:
oorsprong van de eicellen
Baarmoederhals
doorgang tussen vagina
en baarmoeder
Baarmoeder:
plaats waar de fœtus
zich ontwikkelt
Vagina
5
WELKE ANTICONCEPTIEMETHODE MOET IK
KIEZEN?
Er is een brede waaier van anticonceptiemethoden beschikbaar. U dient dit met uw arts te
bespreken.
Een goed begrip van de werkingswijze van deze verschillende methoden zal u helpen om
samen met uw arts te beslissen welke methode het meest geschikt is voor u. Niet alle
voorbehoedmiddelen zijn even effectief bij het voorkomen van zwangerschap.
Daarom is het belangrijk dat u goed begrijpt welke methoden het beste werken en hoe u de
gekozen methode het beste kunt gebruiken om u te beschermen.
De doeltreffendheid van een voorbehoedmiddel is afhankelijk van verschillende factoren,
zoals:
uw leeftijd
hoe vaak u geslachtsgemeenschap hebt
of u de instructies die met een bepaalde methode samengaan goed opvolgt of niet.
Op 100 seksueel actieve vrouwen die geen anticonceptie toepassen zullen er 90 binnen het
jaar zwanger worden.
6
Hormonale anticonceptie
Orale voorbehoedmiddelen – “ de pil ”
Er bestaan twee soorten pillen :
Combinatiepillen die twee hormonen (oestrogeen en progestageen), in hogere of lagere
doseringen, bevatten en die de eisprong blokkeren. Dit zijn de meest effectieve.
Pillen die slechts één laag gedoseerd hormoon (progestageen) bevatten en die de
eisprong niet blokkeren, maar voorkomen dat de zaadcellen bij de eicel kunnen komen
en de innesteling van de eicel verhinderen.
Zij moeten steeds op hetzelfde tijdstip en zonder vergetelheid ingenomen worden.
De combinatiepil
Er bestaan vele varianten van de combinatiepil:
-
Bij de éénfasepillen bevat elke pil dezelfde hoeveelheid hormonen. Ze moeten
gedurende 21 dagen ingenomen worden, gevolgd door een onderbreking van 7 dagen,
waarna met een nieuwe strip wordt begonnen.
-
De tweefasepillen bevatten verschillende hoeveelheden hormonen en dienen gedurende
21 dagen in de juiste volgorde te worden ingenomen, gevolgd door een onderbreking
van 7 dagen zoals bij de éénfasepillen.
-
Er bestaat nog een derde type combinatiepil (ook "elke dag"-pil genoemd) die
gedurende 28 dagen ingenomen wordt, zonder onderbreking tussen de strips. Bij deze
pil zijn er 21 actieve pillen en 7 inactieve pillen die in de juiste volgorde moeten
ingenomen worden om goed te werken. Deze elke dag-pil is nuttig als u moeilijk kunt
onthouden om na een onderbreking van 7 dagen met een nieuwe strip te beginnen.
Wanneer deze pillen zonder vergetelheid ingenomen worden, zijn ze voor ongeveer 95%
effectief, d.w.z. dat op 100 vrouwen die deze pillen gebruiken er per jaar ongeveer 5
zwanger zullen worden. Combinatiepillen hebben vaak het voordeel dat het bloedverlies en
de pijn tijdens de menstruatie minder worden.
7
Waardoor wordt de pil minder effectief?
andere strip.
Als u één of meerdere pillen vergeet in te nemen.
Indien u de pil minder dan 12 uur te laat
ga gewoon verder met uw contraceptie door
de volgende pil op het gebruikelijke tijdstip
inneemt:
in te nemen.
Indien u binnen de 12 uren na het gebruikelijke
tijdstip van inname vaststelt dat u uw pil vergeten
Bij braken of diarree verlaagt het hormoongehalte
bent, neem ze dan onmiddellijk in en ga gewoon
in uw bloed en is dan niet meer voldoende om
verder met uw contraceptie door de volgende pil
effectief te zijn. U dient dan andere maatregelen te
weer op het gebruikelijke tijdstip in te nemen.
nemen, in het bijzonder indien deze
Indien u de pil meer dan 12 uur te laat
inneemt:
Indien u de vergetelheid meer dan 12 uren na het
spijsverteringsstoornissen verschillende dagen
aanhouden:
Raadpleeg uw arts in verband met uw
gebruikelijke tijdstip van inname vaststelt bent u
spijsverteringsstoornissen en vraag advies
niet meer beschermd tegen zwangerschap.
over hoe u uw anticonceptie moet
Raadpleeg zo vlug mogelijk de arts die u de pil
voortzetten.
heeft voorgeschreven en volg deze adviezen op:
neem onmiddellijk de vergeten pil in
ga gewoon verder met uw contraceptie tot het
gebruiken tot wanneer de stoornissen
verdwenen zijn.
uw regels, een lokale anticonceptiemethode
volgende strip begint.
Indien u spijsverteringsstoornissen heeft zoals
braken of ernstige diarree…
Wanneer u binnen de 4 uren nadat u uw pil
genomen hebt moet braken of ernstige diarree
hebt:
U dient verplicht samen met uw pil een
spermadodend middel (crème, ovules) te
gebruik tegelijk met uw combinatiepil, en tijdens
(condoom of spermadodend middel) tot u met de
Ga verder met de dagelijkse inname van uw
pil, op het gebruikelijke tijdstip.
einde van de strip
8
neem onmiddellijk opnieuw een pil uit een
Ga nauwgezet verder met deze lokale
anticonceptie te gebruiken samen met uw pil
tot het einde van de strip.
In alle gevallen dient u uw pil elke dag op
hetzelfde tijdstip te blijven innemen, om elk
risico op zwangerschap uit te sluiten.
Indien u andere geneesmiddelen moet innemen…
Verwittig altijd uw arts dat u de pil neemt omdat sommige geneesmiddelen, zoals
antibiotica, de werking van de pil kunnen beïnvloeden. Het is mogelijk dat u een bijkomend
voorbehoedmiddel moet gebruiken wanneer u dit nieuwe geneesmiddel inneemt.
U nam al een combinatiepil en uw arts schrijft u een andere voor…
Om een medische reden heeft uw arts besloten u een andere pil voor te schrijven. Hoe
gebeurt het overschakelen van de oude pil naar de nieuwe in de praktijk ?
U neemt de eerste tablet van de nieuwe pil:
na een onderbreking van 7 dagen als de vorige strip 21 tabletten bevatte,
na een onderbreking van 6 dagen als de vorige strip 22 tabletten bevatte,
zonder onderbreking als de vorige strip 28 tabletten bevatte : u gaat zonder
onderbreking over van de oude op de nieuwe pil.
Indien in de eerste twee gevallen uw menstruatie uitblijft tijdens de onderbreking van 6 of 7
dagen, raadpleeg dan uw arts om een zwangerschapstest uit te voeren vooraleer u met de
nieuwe pil begint.
Ik heb twee keer een pil genomen op dezelfde dag…
Dit is niet erg, maar neem uw pil de volgende dag op het
gewone tijdstip en ga verder met uw strip op de normale
manier. De strip zal een dag vroeger eindigen en, in het
kader van een innameperiode van 21 dagen, zal de
onderbreking van 7 dagen eveneens een dag vroeger
beginnen.
Ik rook, mag ik de pil nemen?
Tabak verhoogt het risico op cardiovasculaire
aandoeningen, de combinatie tabak en pil wordt niet
aangeraden.
9
Ben ik nog beschermd in de week dat ik geen pil neem, bij combinatiepillen met 21/22
tabletten?
U bent 100% beschermd op voorwaarde dat u nauwgezet uw pil dagelijks op hetzelfde
tijdstip ingenomen hebt. De datum waarop u opnieuw met de inname begint dient
eveneens nauwkeurig gerespecteerd te worden.
De progestageenpil (minipil)
Deze pil is minder effectief dan de combinatiepil. Zelfs bij een correct gebruik worden 7
vrouwen op 100 zwanger. Om effectief te zijn moet de eerste pil de eerste dag van uw
menstruatie genomen worden. U bent dan onmiddellijk beschermd tegen zwangerschap. Al
u uw eerste pil later neemt bent u niet beschermd en moet u een bijkomend
voorbehoedmiddel gebruiken (condooms bvb.). U moet de minipil elke dag op hetzelfde
tijdstip innemen totdat u alle pillen van de strip hebt gebruikt. U begint dan onmiddellijk
met een nieuwe strip zodat er geen onderbreking is.
Het tijdstip dat u kiest om uw pil in te nemen is op zich niet belangrijk, maar eens een
tijdstip gekozen, is het belangrijk dat u zich elke dag aan dit tijdstip houdt.
Waardoor wordt de minipil minder effectief?
Als u één of meerdere pillen vergeet in te nemen.
Indien u de minipil minder dan 3 uur te laat inneemt:
U hoeft zich geen zorgen te maken, u bent nog altijd beschermd.
10
Neem uw pil van zodra u het zich herinnert, en de volgende op het normale tijdstip. Dit kan
betekenen dat u twee pillen op dezelfde dag moet innemen.
Indien u de minipil meer dan 3 uur te laat inneemt:
U bent NIET meer beschermd tegen zwangerschap. Neem uw pil verder in zoals gewoonlijk
maar u dient een bijkomend voorbehoedmiddel (condooms bvb.) te gebruiken tot het einde
van uw strip.
Hormonale implantaten, IMPLANON®
Hormonale implantaten zijn een betrouwbaar anticonceptiemiddel dat geen dagelijkse
inname vereist.
Implanon is een klein flexibel buisje, ongeveer ter grootte van een haarspeld, dat onder de
huid aan de binnenzijde van de arm wordt aangebracht. Het geeft een hormoon,
progestageen, af in de bloedbaan, waardoor het voor zaadcellen moeilijker wordt doorheen
de baarmoederhals te komen en een eicel te bereiken. Het maakt ook de baarmoederwand
dunner zodat een bevruchte eicel zich minder gemakkelijk kan innestelen. Implanon blijft
ter plaatse en is drie jaar werkzaam, maar kan verwijderd worden indien u dit wenst.
Om het implantaat onder de huid aan te brengen moet uw arts een klein sneetje in uw arm
maken. Normaal wordt het implantaat op de eerste dag van uw menstruatie aangebracht en
u bent dan onmiddellijk beschermd tegen zwangerschap. Als het implantaat op een andere
dag wordt aangebracht, bent u niet beschermd tegen zwangerschap en moet u tot uw
volgende menstruatie een ander voorbehoedmiddel (condoom bvb.) gebruiken.
Hormonale implantaten zijn voor meer dan 99% betrouwbaar. Slechts 5 vrouwen op 10.000
per jaar worden zwanger. IMPLANON‚ veroorzaakt geen hinder op seksueel vlak en is zeer
nuttig als u geen orale contraceptiva kunt gebruiken. Het is echter wel mogelijk dat het
hormoon een verandering in uw menstruatie of een lichte bloeding veroorzaakt. Sommige
vrouwen hebben zelfs last van heviger en langdurige bloedingen. U bent opnieuw normaal
vruchtbaar van zodra het implantaat wordt verwijderd.
De hormonale pleister
De hormonale pleister bevat oestrogeen en progestageen. Dagelijks wordt een constante
hoeveelheid van deze hormonen vrijgegeven en doorheen de huid in de bloedbaan
opgenomen. Net zoals de combinatiepil verhindert de pleister de eisprong.
Men kan de pleister op een zuivere, droge en onbehaarde huid aanbrengen, zoals de arm,
de billen of de onderbuik. De pleister mag niet aangebracht worden op de borsten, op een
beschadigde of geïrriteerde huid of op plaatsen waar er wrijving bestaat. Het is raadzaam
om elke nieuwe pleister op een andere huidzone aan te brengen.
11
Over een periode van 21 dagen wordt elke week een nieuwe pleister aangebracht, waarna
er een week zonder pleister volgt gedurende dewelke uw menstruatie optreedt. De eerste
pleister wordt de eerste dag van uw menstruatie aangebracht (dag 1). De volgende pleisters
worden telkens dezelfde dag van de week aangebracht (dag 8 en dag 15). Na 7 dagen
verwijdert u de pleister en brengt onmiddellijk een nieuwe aan. De 4de week (dagen 22 tot
28) wordt geen pleister aangebracht. Na dag 28 begint u de volgende cyclus van 4 weken op
de gebruikelijk dag.
De pleister heeft een uitstekende kleefkracht en blijft normaal zitten als u een bad neemt,
gaat zwemmen of sport beoefent. Mocht het toch gebeuren dat hij loslaat of afvalt, breng
hem dan zo vlug mogelijk terug aan als hij nog genoeg kleeft. Anders gebruikt u een
nieuwe. Als de pleister minder dan 24 uur van de huid is geweest, bent u nog steeds
doeltreffend beschermd tegen zwangerschap. Indien de pleister langer dan 24 uur van de
huid is geweest, moet u tot het einde van uw menstruatiecyclus een bijkomend
voorbehoedmiddel gebruiken. Werp gebruikte pleisters in de vuilnisbak. Ze mogen niet door
het toilet gespoeld worden.
Op 100 vrouwen die deze methode correct toepassen, komt per jaar 1 zwangerschap voor.
Het is mogelijk dat de pleister iets minder doeltreffend werkt bij vrouwen die meer dan 90
kg wegen.
De vaginale ring
12
De vaginale ring is een soepele ring die in de vagina wordt aangebracht. Hij blijft drie
weken ter plaatse. De vaginale ring bevat oestrogeen en progestageen die door de wand
van de vagina worden geabsorbeerd.
Op 100 vrouwen die deze methode correct toepassen, komt gedurende het eerste jaar 1
zwangerschap voor.
Inspuitingen met hormonen (de prikpil)
Een andere doeltreffende anticonceptiemethode bestaat in het inspuiten van progestageen
in de bil- of armspier. Meestal wordt medroxyprogesteronacetaat ingespoten, wat 12 weken
beschermt tegen zwangerschap. Er zijn ook andere injecteerbare hormonen beschikbaar
(norethisteronenantaat) die 8 weken bescherming tegen zwangerschap bieden.
In functie van het gebruikte product zal uw arts u om de 8 of 12 weken een inspuiting
geven. Net als bij het implantaat wordt de injectie normaal de eerste dag of binnen de
eerste vijf dagen van de menstruatie toegediend. U bent dan onmiddellijk beschermd tegen
een eventuele zwangerschap. Als de injectie op een later tijdstip toegediend wordt bent u
niet beschermd tegen zwangerschap en moet u een bijkomend voorbehoedmiddel
gebruiken (condooms bvb.).
De prikpil kan onregelmatige bloedingen of het
uitblijven van menstruatie veroorzaken.
Op 100 vrouwen die deze methode correct gebruiken,
komen 3 zwangerschappen voor gedurende het eerste
jaar.
13
Het hormonale intra-uteriene apparaatje (hormoonspiraaltje)
Het hormoonspiraaltje is een klein, T-vormig plastieken voorwerpje dat het hormoon
progestageen bevat. Het progestageen werkt door het slijm in de baarmoederhals dikker te
maken zodat de zaadcellen niet bij de eicel kunnen komen. Het belet eveneens dat een
bevruchte eicel zich zou inplanten in de baarmoeder of dat er een eicel zou vrijkomen uit de
eierstokken (eisprong).
Het hormoonspiraaltje dient door een arts te worden ingebracht. Deze controleert door
middel van een echografie of het spiraaltje op de juiste plaats zit. Hij/zij zal u leren zelf te
controleren of het spiraaltje nog op zijn plaats zit door het draadje te voelen in uw vagina.
Raadpleeg onmiddellijk uw arts als u denkt dat het niet meer op de juiste plaats zit. Als het
hormoonspiraaltje binnen de eerste vijf dagen van uw menstruatie aangebracht wordt, bent
u onmiddellijk beschermd tegen een eventuele zwangerschap. Wordt het op een ander
moment aangebracht, dan moet u gedurende de eerstvolgende 7 dagen nog een bijkomend
voorbehoedmiddel gebruiken.
Het hormoonspiraaltje kan onregelmatige bloedingen of het uitblijven van de menstruatie
veroorzaken.
Op 100 vrouwen die deze methode correct toepassen, komt minder dan 1 zwangerschap
voor gedurende het eerste jaar.
14
Niet-hormonale anticonceptiemethoden
Het spiraaltje (intra-uterien apparaatje)
Het spiraaltje is een klein, soepel voorwerpje in plastiek met metaal omhuld, dat door een
arts in uw baarmoeder wordt aangebracht.
Het vermindert de beweeglijkheid van de zaadcellen, verhindert de bevruchting en de
innesteling van een bevruchte eicel in de baarmoeder.
Aangezien het spiraaltje de eisprong niet verhindert, wordt nadrukkelijk aanbevolen
tegelijkertijd een lokale anticonceptiemethode (condoom, spermadodend middel) te
gebruiken, een maand vóór de behandeling met Roaccutane, tijdens de behandeling en nog
een maand na het einde van de behandeling.
Sommige vrouwen voelen zich onmiddellijk goed met een spiraaltje. Anderen hebben enige
tijd nodig om er aan te wennen. Het plaatsen van een spiraaltje kan uw menstruatie
beïnvloeden en een heviger bloeding en krampen veroorzaken gedurende de eerste
maanden. Sommige vrouwen kunnen tijdelijk bijwerkingen ondervinden zoals gevoelige
borsten, hoofdpijn of acne. Deze bijwerkingen verdwijnen gewoonlijk na de eerste
maanden.
Het spiraaltje kan in alle veiligheid maanden of jaren (gewoonlijk 3 tot 5 jaar) in uw lichaam
blijven.
De anticonceptieve werking van het spiraaltje begint onmiddellijk en stopt van zodra het
weggenomen wordt.
Het kan op elk gewenst moment door uw arts verwijderd worden.
Als u reeds een spiraaltje had vóór uw behandeling met Roaccutane en het moet
weggenomen worden, moet u uw gynecoloog verwittigen dat u behandeld wordt met
Roaccutane. Zo ook moet u de arts die u isotretinoïne voorschreef verwittigen dat u uw
anticonceptie door middel van een spiraaltje stopzet.
Condooms
Mannen- en vrouwencondooms zijn zogenaamde barrièremethoden. Zij beletten dat
zaadcellen bij een eicel kunnen komen.
Het mannencondoom ("capote")
Het mannencondoom is een dun omhulsel van latex (rubber) of polyurethaan (plastiek).
15
Condooms die het Europese keurmerk CE dragen zijn grondig getest. Controleer altijd de
houdbaarheidsdatum op de verpakking. Sommige condooms bevatten een spermadodend
middel (chemische stof die de zaadcellen doodt). Condooms uit polyurethaan bevatten geen
spermadodend middel. Sommige mensen kiezen er dan voor een aanvullend spermadodend
middel te gebruiken voor meer veiligheid. Het gebruik van een spermadodend middel alleen
is NIET veilig.
Mannencondooms zijn minder veilig; per jaar worden ongeveer 14 vrouwen op 100
zwanger. Een voordeel van condooms is dat zij tevens beschermen tegen seksueel
overdraagbare aandoeningen zoals AIDS. Het is dus verstandig om condooms te gebruiken,
zelfs als u al een ander betrouwbaar voorbehoedmiddel gebruikt.
Onthoud dat er toch nog zaadcellen in de vagina kunnen komen als :
de penis in contact komt met de zone rond de vagina voordat het condoom is
aangebracht
het condoom scheurt of van de penis afglijdt in de vagina
het condoom beschadigd wordt door scherpe nagels of juwelen
u oliehoudende producten gebruikt (bvb. vaseline, plantaardige olie, bepaalde
zonnebrandmiddelen) waardoor het condoom kan scheuren.
Raadpleeg zo snel mogelijk uw arts als dit gebeurt tijdens een behandeling met Roaccutane.
16
Hoe wordt een mannencondoom aangebracht?
U vindt de gebruiksaanwijziging op de verpakking van de condooms of op een bijsluiter in
deze verpakking. Gebruik elke keer dat u seks hebt een nieuw condoom. Let op dat het
condoom niet scheurt als u het uit de verpakking haalt. Breng het condoom aan als de penis
volledig stijf is en voordat deze in aanraking komt met de vagina of het gebied
daaromheen. Houd het condoom aan het gesloten uiteinde vast en rol het af tot aan de basis
van de penis. Van zodra de man is "klaargekomen" en voordat zijn penis terug slap wordt,
moet hij het condoom op zijn plaats houden terwijl hij zijn penis langzaam en voorzichtig
terugtrekt uit de vagina, om te voorkomen dat er sperma uit het condoom loopt. Haal het
condoom van de penis, verpak het en gooi het op een geschikte plaats weg. Gebruik een
nieuw condoom als u nogmaals seks hebt.
Het vrouwencondoom
Het vrouwencondoom is gemaakt van heel dun polyurethaan en wordt in de vagina
aangebracht waarvan het de wand bedekt. Bij correct gebruik worden 26 vrouwen op 100 per
jaar zwanger. Deze methode is niet zo doeltreffend als de andere lokale
anticonceptiemethoden en het gebruik van het vrouwencondoom wordt niet aangeraden
tijdens een behandeling met Roaccutane.
Pessarium en kapje
Pessaria en kapjes passen in de vagina en bedekken de baarmoederhals. Pessaria zijn rond en
koepelvormig en gemaakt van zacht rubber met een flexibele rand. Kapjes zijn kleiner; ze
kunnen van siliconen gemaakt zijn en zijn verkrijgbaar onder wegwerpbare of herbruikbare
vorm. Ze moeten door een arts ingebracht worden om na te gaan of ze de juiste maat hebben.
Vervolgens moet u om de zes maanden een arts raadplegen om te controleren of ze nog
steeds passen. Als u meer dan drie kilo aankomt of vermagert, kan het zijn dat u een andere
maat nodig hebt. Om echt doeltreffend te zijn moeten pessaria of kapjes gebruikt worden met
een zaaddodend product (scheikundige stof die de zaadcellen doodt).
Hoe doeltreffend zijn pessaria en kapjes?
Bij normaal gebruik worden ongeveer 20 vrouwen op 100 per jaar zwanger met een pessarium
of kapje.
Hoe brengt u een pessarium in?
Breng twee stroken van ongeveer 2 cm zaaddodende crème of gel aan beide kanten van het
pessarium aan. Plaats uw wijsvinger op de bovenkant van het pessarium en knijp het samen
tussen uw duim en andere vingers. Breng het pessarium in uw vagina in, waarbij u het eerst
17
naar onder en dan naar achter duwt tot het uw baarmoederhals bedekt. U dient u er van te
vergewissen dat uw baarmoederhals goed afgedekt wordt. Als dit niet het geval is,
verwijder dan het pessarium door een vinger onder de rand te haken en het naar beneden
te trekken, en probeer het opnieuw.
Sommige vrouwen brengen het pessarium gehurkt in. Anderen gaan liggen of plaatsen één
voet op een stoel. U kunt zelf bepalen welke houding voor u het gemakkelijkst is.
Hoe brengt u een kapje in?
Vul het kapje voor ongeveer een derde met een zaaddodend product, maar niet op de rand
omdat het dan niet op zijn plaats blijft zitten. Knijp het kapje samen en breng het in de
vagina in tot het de baarmoederhals bedekt. Het kapje, dat precies over de baarmoederhals
moet passen, blijft op zijn plaats door een zuignapeffect. Breng nog wat zaaddodend
product aan nadat het kapje geplaatst is. Als u een bad wilt nemen, breng het kapje dan
eerder erna dan ervoor aan omdat het water het zaaddodend product kan wegspoelen of
het kapje verplaatsen.
Het pessarium of kapje verwijderen
Alle types van pessaria of kapjes moeten ten minste zes uren op hun plaats blijven zitten na
uw laatste geslachtsgemeenschap. U mag ze ook langer laten zitten maar pessaria en kapjes
in rubber mogen niet langer dan 30 uren ter plaatse blijven. De nieuwe siliconenkapjes
kunnen, afhankelijk van het type, nog langer blijven zitten. U kunt ze verwijderen door een
vinger achter de rand of de lus te haken en ze voorzichtig naar beneden te trekken.
18
Noodantico nceptie
("morning after"-pil en koperspiraaltje)
Als u een onbeschermde geslachtsgemeenschap heeft gehad of als u vreest dat uw
voorbehoedmiddel niet heeft gewerkt, kunt u gebruikmaken van noodanticonceptie. Er zijn
twee methoden beschikbaar : de "morning after"-pil met progestageen of het
koperspiraaltje. Noodanticonceptie wordt enkel gebruikt in noodgevallen, het is geen
alternatief voor uw twee anticonceptiemethoden tijdens uw behandeling met Roaccutane.
Uw arts zal u inlichten hoe u ze kunt verkrijgen.
De "morning-after"-pil
Indien u de "morning-after"-pil neemt binnen de drie dagen (72 uren) nadat u onbeschermd
geslachtsgemeenschap heeft gehad, is het over het algemeen mogelijk zwangerschap te
verhinderen. Indien ze binnen de 24 uren na een onbeschermde geslachtsgemeenschap worden
ingenomen zijn deze pillen zeer effectief en voorkomen ze 7 op de 8 zwangerschappen die
zouden hebben plaatsgevonden zonder noodanticonceptie.
Het koperspiraaltje
Een arts kan een koperspiraaltje in uw baarmoeder aanbrengen tot vijf dagen nadat u
onbeschermd geslachtsgemeenschap hebt gehad. Deze methode is zeer doeltreffend (bijna 100%)
om te beletten dat een eicel bevrucht wordt of zich in de baarmoeder innestelt, en kan daarna
dienst doen als blijvend voorbehoedmiddel.
Sterilisatie
Sterilisatie is een blijvende en onomkeerbare anticonceptiemethode. Sterilisatie, zowel bij mannen
als bij vrouwen, vereist een heelkundige ingreep. Deze methode verhindert dat eicellen en
zaadcellen met elkaar in contact komen. Bij vrouwen worden de eileiders afgesloten (ligatuur) en
bij mannen de zaadleiders (vasectomie of ligatuur van de kanaaltjes die
het sperma van de zaadballen naar de penis brengen). Deze methode is
voorbehouden voor mensen die zeker weten dat ze geen kinderen
(meer) willen. Het succes van de vasectomie dient gecontroleerd te
worden door twee sperma-onderzoeken. Na sterilisatie bij de vrouw
worden ongeveer 5 vrouwen op 1000 toch zwanger, na sterilisatie bij
de man is dit ongeveer 1 op 1000.
Indien u of uw partner reeds gesteriliseerd werden, geldt dit als
een doeltreffende anticonceptiemethode tijdens uw behandeling
met Roaccutane. Wij raden echter sterk aan toch een tweede
anticonceptiemethode te gebruiken zoals een condoom met
een zaaddodend product bvb.
19
OM TE ONTHOUDEN : BELANGRIJKE FEITEN OVER
ROACCUTANE EN DOELTREFFENDE ANTICONCEPTIE
Als u de pil gebruikt als anticonceptiemethode, is het van essentieel belang ze altijd op
hetzelfde tijdstip en zonder vergetelheid in te nemen.
Roaccutane kan ernstige afwijkingen veroorzaken bij de fœtus, het is daarom van vitaal
belang dat u geen behandeling met Roaccutane begint indien u zwanger bent en dat u
niet zwanger wordt tijdens uw behandeling met Roaccutane en een maand na. het einde
ervan.
Geen enkele anticonceptiemethode, tenzij volledige onthouding van
geslachtsgemeenschap, is 100% veilig. Zelfs indien u één van de aanbevolen methodes
correct toepast, bestaat er nog steeds een minieme, maar reële, kans dat u
zwanger wordt.
Het is essentieel dat u ten minste 1, en bij voorkeur 2, doeltreffende
anticonceptiemethoden, waaronder een barrièremethode, gebruikt een maand voor,
tijdens en een maand na uw behandeling met Roaccutane.
Zorg ervoor dat uw partner begrijpt waarom u een maand voor, tijdens en een maand na
uw behandeling met Roaccutane anticonceptie moet gebruiken. Het is ook van belang
dat hij begrijpt wat anticonceptie inhoudt en beseft welk risico er bestaat op ernstige
afwijkingen bij baby's van moeders die Roaccutane nemen.
20
Leg uit welke voordelen Roaccutane voor u kan hebben en dat deze voordelen
ruimschoots opwegen tegen de nadelen.
Omdat het van groot belang is dat u tijdens uw behandeling met Roaccutane niet
zwanger wordt, dient u onmiddellijk contact op te nemen met uw arts als u
onbeschermd gemeenschap heeft gehad.
Indien u vermoedt zwanger te zijn, stop dan onmiddellijk met Roaccutane in te nemen
en raadpleeg uw arts.
VERKLARENDE WOORDENLIJST
Anticonceptie
Het voorkomen van zwangerschap
Baarmoederhals
Ingang van de baarmoeder
Bevruchting
Begin van de zwangerschap; innesteling van een bevruchte eicel in de
baarmoeder
Eierstok
Klein ovaalvormig orgaan aan weerskanten van de baarmoeder
waarin de eicellen zitten
Eileiders
Kanaaltjes die de eierstokken verbinden met de baarmoeder
Ejaculatie
Zaadlozing van de man; "klaarkomen"
Fœtus
Ongeboren baby die zich in de baarmoeder ontwikkelt
Hysterectomie
Heelkundig wegnemen van de baarmoeder
Implantaat
Kunstmatig middel of materiaal dat in het lichaam wordt
aangebracht
Lokale anticonceptie
(barrièremethode)
Methode die verhindert dat zaadcellen in de baarmoederhals
doordringen en bij een eicel komen, bvb. condoom, pessarium of
kapje
Menstruatiecyclus
Maandelijkse cyclus bij de vrouw die tot ongesteldheid leidt
Oestrogeen
Vrouwelijk geslachtshormoon
Orgasme
Monatszyklus der Frau, der zur Monatsblutung (Menstruation) führt
Orgasmus
Het seksuele hoogtepunt, "klaarkomen"
Ovulatie
Eicel die uit de eierstok vrijkomt en in de eileider terechtkomt
Progestageen
Hormoon dat de kans op zwangerschap vergroot doordat het de
baarmoeder klaarmaakt om een bevruchte eicel op te nemen
Slijm
Dikke vloeistof die door slijmvliezen wordt geproduceerd, bvb. in de
ademhalingswegen of in de vagina (slijmprop)
Sperma
Vloeistof die bij de man tijdens het orgasme vrijkomt en de
zaadcellen bevat
Steriliteit
Onvermogen om kinderen te verwekken en te baren
Uterus
Baarmoeder
Vagina
Het geboortekanaal bij de vrouw
Vruchtbaarheid
Het vermogen om kinderen te verwekken en te baren
Vulva
Uitwendig deel van het vrouwelijk geslachtsorgaan
Zaadcellen
Mannelijke voortplantingscellen die de eicel bevruchten
21
HOE KOM IK AAN VOORBEHOEDMIDDELEN EN
WAAR KAN IK ADVIES KRIJGEN ?
-
U kan uw arts om verdere uitleg vragen over de anticonceptiemethoden die
interessant zijn voor u. Ook apothekers beschikken vaak over gratis brochures over
de verschillende anticonceptiemethoden.
-
Condooms en zaaddodende middelen kunnen vrij aangeschaft worden zonder een
arts te raadplegen.
-
De meeste andere anticonceptiemiddelen dienen door een arts te worden
voorgeschreven. Als u niet naar uw eigen huisarts wilt, kunt u een andere arts
raadplegen. U kunt ook in volle vertrouwen in voorlichtingscentra terecht.
22
23
NV Roche SA - 75 rue Dantestraat - Bruxelles 1070 Brussel
BR 7932 - 01/2007
© 2003 F. Hoffmann-La Roche AG. Alle rechten voorbehouden. Reproductie verboden.