les proverbes - Etienne Meul

1
LES PROVERBES
1 . Reliez correctement (français → néerlandais)
1.
2.
3.
4.
Advienne que pourra.
L’air ne fait pas la chanson.
Autant en emporte le vent
La plus belle file ne peut donner que
ce qu’elle a.
Bien mal acquis ne profite pas.
A.
B.
C.
D.
Een goede naam is geld waard.
Gestolen goed gedijt niet.
Wat ervan komt, dat komt ervan.
Schijn bedriegt.
E.
6.
On ne saurait faire boire un âne qui
n’a pas soif.
F.
7.
Bon chien chasse de race.
G.
8.
Bonne renommée vaut mieux que
ceinture dorée.
H.
9.
10.
Qui a bu boira.
La caque sent toujours le hareng.
I.
J.
De appel valt niet ver van de
boom.
Het tonnetje riekt altijd naar de
haring. / De wijn riekt altijd naar
de stok.
Gewoonte is een tweede natuur./
Wie eens steelt, is altijd een dief.
Wie geeft wat hij heeft is waard
dat hij leeft. /:Het mooiste meisje
kan niet meer geven dan ze heeft.
Dat zijn ijdele beloftes.
Met onwillige honden is het
kwaad hazen vangen.
5.
corrigés
2 . Reliez correctement (néerlandais → français)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
. Elk huisje draagt zijn
kruisje.
Schoenmaker blijf bij je
leest..
Het hemd is nader dan de rok.
/ Ieder is zichzelf het naast.
Opgestaan, plaats vergaan.
.Een ezel stoot zich geen
tweemaal aan dezelfde steen.
Beter blo Jan, dan do Jan.
A.
B.
C.
G.
H.
Un chien vivant vaut mieux qu’un lion
mort.
Chacun porte sa croix.
(A) chacun son métier, les vaches seront
bien gardées.
Il n’y a pas d’effet sans cause. / Il n’y a pas
de fumée sans feu.
L’erreur est humaine.
Qui ne dit mot consent.
I.
Un ennui ne vient jamais seul.
J.
C’est en forgeant qu’on devient forgeron.
D.
E.
F.
Belofte maakt schuld.
De beste stuurlui staan aan
wal.
Alle goede dingen bestaan uit
drieën. / Driemaal is
scheepsrecht.
Wie zwijgt, stemt toe.
La critique est aisée, mais l’art est difficile.
/ Les conseilleurs ne sont pas les payeurs.
Charité ordonnée commence par soi-même.
éditions VIGDOR
www.vigdor.com
2
11.
K.
Jamais deux sans trois.
L.
Chose promise, chose due.
13.
(Er is ) geen rook zonder
vuur.
Een ongeluk komt zelden
alleen.
Vergissen is menselijk.
M.
14.
Al doende leert men.
N.
Chat échaudé craint l’eau froide. / Un âne
ne trébuche pas deux fois sur la même
pierre.
Qui va à la chasse, perd sa place.
12.
corrigés
3. Reliez correctement (néerlandais → français)
1.
2.
3.
4.
5.
Men kan geen ijzer met handen
breken.
Tussen lepel en mond valt er veel pap
op de grond.
Er is altijd een baas boven baas.
8.
Onkruid vergaat niet.
Als men een hond wil slaan vindt men
licht een stok.
Bij nacht zijn alle katjes grauw.
Elk meent zijn uil een valk te zijn. /
Elke vogel prijst zijn nest.
Waar gehakt wordt, vallen spaanders.
9.
10.
11.
Spreken is zilver, zwijgen is goud.
Kleine boompjes worden groot.
Stille waters hebben diepe gronden.
6.
7.
12.
Men moet een oude aap geen
smoelen / muilen leren trekken.
13. Hoe meer zielen hoe meer vreugd.
14.
15.
Alle begin is moeilijk.
Men vangt meer vliegen met een lepel
stroop (honing) dan met azijn.
16. Macht gaat boven recht.
17.
Stel niet uit tot morgen wat gij heden
kunt bezorgen.
18. Men moet geen slapende honden
wakker maken.
19. Wie op tijd vertrekt, hoeft zich niet te
haasten./ Haast en spoed is zelden
goed.
20. Waar een wil is, is een weg. / Het doel
heiligt de middelen.
Rien ne sert de courir, il faut partir à
point.
Mauvaise herbe croît toujours.
On prend plus de mouches avec du miel
qu’avec du vinaigre.
Petit poisson deviendra grand.
On ne fait pas d’omelette(s) sans casser
des œufs.
Il n’y a que le premier pas qui coûte.
Il n’est pire eau que l’eau qui dort.
La raison du plus fort est toujours la
meilleure.
Tel est pris qui croyait prendre.
Il ne faut pas réveiller le chat qui dort.
On n’apprend pas à un vieux singe à faire
la grimace.
Il ne faut jamais remettre au lendemain ce
qu’on peut faire le jour même.
La parole est d’argent, et le silence est
d’or.
A chaque oiseau, son nid est beau.
Qui veut la fin, veut les moyens.
Il ne faut par crier victoire trop tôt. / Tel
qui rit vendredi dimanche pleurera.
Qui veut noyer son chien l’accuse de la
rage.
A l’impossible nul n’est tenu.
A malin, malin et demi.
La nuit, tous les chats sont gris.
éditions VIGDOR
www.vigdor.com
3
21.
Wie een kuil graaft voor een ander,
valt er zelf in.
22. Wie vandaag lacht zal morgen
wenen. / Men moet de dag niet voor de
avond prijzen.
Il y a loin de la coupe aux lèvres.
Plus on est de fous, plus on rit.
corrigés
4 . Quel proverbe (B) va avec quelle définition (A) ?
A.
1. La nécessité contraint les hommes à faire des choses qui ne sont pas de leur goût.
2. Il vaut mieux, en certains cas, agir tard que ne pas agir du tout.
3. Tout est sur terre un perpétuel recommencement.
4. Avec un mérite, un savoir médiocre, on brille au milieu des sots et des ignorants.
5. C’est à ses actes qu’on connaît la valeur d’un homme.
6. Pas de plaisir sans peine, pas d’avantage sans inconvénient.
7. Personne n’est apprécié à sa vraie valeur là où il vit habituellement.
8. L’occasion fait faire des choses répréhensibles.
9. Chacun doit être récompensé de sa peine, toute petite qu’elle a été.
10. Avec du temps et de la patience, on réussit, on obtient ce que l’on désire.
11. Qui entreprend trop de choses à la fois n’en réussit aucune.
12. A défaut de mieux, il faut se contenter de ce qu’on a.
13. Toutes les professions sont bonnes.
14. On doit excuser les fautes que la légèreté et l’inexpérience font commettre à la
jeunesse.
15. Chacun est libre d’avoir ses préférences.
16. L’argent va aux riches.
17. La nouveauté a toujours un attrait particulier.
corrigés
B.
1.
5.
6.
Des goûts et des couleurs, on ne
discute pas.
(Il n’y a) Rien de nouveau sous le
soleil.
Il n’y a pas de sot métier.
( il n’y a que de sottes gens),
Tout vient à point à qui sait attendre.
La patience vient à bout de tout.
Nul n’est prophète en son pays.
Qui trop embrasse, mal étreint.
7.
Il faut que jeunesse se passe.
8.
L’eau va à la rivière.
2.
3.
4.
9.
La faim chasse/fait sortir le loup hors
du bois.
10 C’est au fruit qu’on connaît l’arbre.
.
Over smaak valt niet te twisten.
(Er is) Niets nieuws onder de zon.
Zotte ambachten zijn er niet, maar zotte
mensen
Geduld owerwint alles.
Niemand is profeet in eigen land
Men moet niet te veel hooi op zijn vork
nemen.
Jong bier moet gisten. ± Jeugd heeft
geen deugd.
Het water loopt altijd naar de zee.
Waar geld is, wil geld wezen.
Nood dwingt.
Aan de vruchten kent men de boom.
éditions VIGDOR
www.vigdor.com
4
11 Pas de rose sans épines.
.
12 Toute peine mérite salaire.
.
13 Faute de grives, on mange des
.
merles.
14 L’occasion fait le larron.
.
15 Mieux vaut tard que jamais.
.
16 Au royaume des aveugles, les
.
borgnes sont
rois.
17 Tout nouveau, tout beau.
.
Geen rozen zonder doornen.
De arbeider is zijn loon waard(ig).
In de nood eet de duivel vliegen. /
Bij gebrek aan brood eet men korstjes
van pasteien.
De gelegenheid maakt de dief.
Beter laat dan nooit.
In het land der blinden is de eenoog
koning.
Al het nieuwe bekoort.
±Nieuwe bezems vegen schoon.
corrigés
5. Trouver les proverbes français au moyen des mots donnés
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
Geld maakt niet gelukkig.
Ieder voor zich en God voor ons allen.
Gelukkig in het spel, ongelukkig in de
liefde.
Een gewaarschuwd man telt er voor
twee.
Beter een goede buur dan een verre
vriend.
Goede wijn behoeft geen krans.
Het is niet al goud wat blinkt.
Hoge bomen vangen veel wind.
Als twee honden vechten om een been,
loopt een derde er mee heen.
Wie a zegt, moet ook b zeggen.
Aanval is de beste verdediging.
Een ongeluk komt zelden alleen.
De appel valt niet ver van de boom.
Het beste paard struikelt wel eens.
Wie zijn billen brandt moet op de blaren
zitten.
Blaffende honden bijten niet.
Boontje komt om zijn loontje.
Elke dag heeft genoeg aan zijn eigen
kwaad./ Geen zorgen voor de dag van
morgen.
Het is niet alle dagen kermis.
De een zijn dood is de ander zijn brood.
argent / bonheur.
chacun / Dieu
au jeu / en amour
averti / en vaut
mieux vaut /parent éloigné
bon / point / d’enseigne
tout ce qui /or
portes /battent/ les grands vents
larron
quand le vin / boire
attaque /défense
malheur
bon chien / race
Il n’est si / qui ne bronche
casse /paie
chien /dort /mord
un prêté /un rendu
suffit / peine
fête
malheur/ des uns / bonheur
éditions VIGDOR
www.vigdor.com
5
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
Als je van de duivel spreekt, trap je op
zijn staart. / zie je zijn staart.
Eigen lof / roem stinkt.
Gedane zaken maken geen keer.
Als het kalf verdonken is, dempt men de
put.
De kleren maken de man.
De mens wikt maar God beschikt.
2 De morgenstond heeft goud in de
mond.
2Geen nieuws, goed nieuws.
2Oog om oog, tand om tand.
De paaarden die de haver verdienen
krijgen ze niet.
Na regen komt zonneschijn.
Scheiden doet leiden.
Rust roest.
Het sop is de kool niet waard.
Wie laatst lacht, best lacht.
Beter een vogel in de hand dan tien in
de lucht.
loup /queue
se loue / s’emboue
ce qui est fait
l’écurie /s’est sauvé
habit /moine
Propose /dispose.
aurore/ or /la bouche
nouvelles
œil /dent
chevaux /bénéfices / ânes / attrapent
pluie / beau temps
partir / mourir
avance / recule
jeu / vaut /chandelle
rira
un tiens /vaut / tu l’auras
corrigés
6. Remettez les mots de chaque proverbe dans l'ordre
1. n’a pas/ d’odeur / l’argent/
Geld stinkt niet.
2. en./ vient/ la fortune/ dormant
Slapende wordt men rijk.
3. le doute/ dans / abstiens-toi
Bij twijfel kan men beter niets doen.
4. veut/ veut/ femme/ Dieu/ veut/ le /ce /que
Wat een vrouw wil is Gods wil.
5. qui/ la vérité/ blesse / il n’y a que
Verdiende verwijten kwetsen het meest.
6. bons / bons /amis / les /les/ comptes/ font
Effen rekening maakt goede vrienden / Korte rekening maakt lange
vriendschap.
7. on /on/ fait/se couche / lit / son /comme
Men moet zijn bed maken zoals men slapen wil.
8. les plus / cordonniers / chaussés / sont / mal / les/ souvent
De schoenmaker draagt vaak de slechtste schoenen.
9. les / l’amitié/ petits/ entretiennent/ cadeaux.
Kleine geschenken onderhouden de vriendschap.
10. parti/ les souris/ le chat/ dansent
Als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel.
11. tout / à / tout/ seigneur/ honneur.
Ere wie ere toekomt.
éditions VIGDOR
www.vigdor.com
6
12. les/ aux/. grands/ grands/ remèdes/ maux.
Voor een harde knoest moet een harde beitel zijn. (VD)
Tegen grote kwalen helpen slechts ingrijpende maatregelen.
13. bien. / laisser / dire / et / faire
Doe wel en zie niet om.
14. qui / qui/ tu / hantes/ es/ je te / dis-moi / dirai /et /tu
Zeg mij wie je vrienden zijn, en ik zal zeggen wie je bent, hoe je
heet, Waar men mee verkeert, wordt men mee geëerd.
15. Il ne faut pas / entre/ le doigt/ l’arbre/ l’écorce/ mettre /et
Als man en vrouw kijven, moet men op een afstand blijven.
16. Fontaine/ de ton eau/ il ne faut pas / je ne boirai pas / dire
Zeg nooit 'nooit'
17. ne fait pas/ une hirondelle/ le printemps
Eén zwaluw maakt nog geen zomer / maakt de lente niet.
18. morte/ mort / le venin / la bête.
Dode honden bijten niet( al zien ze lelijk).
19. récolte / sème / le/ qui / vent / la / tempête.
Wie wind zaait, zal storm oogsten.
20. eux / les loups / entre/ ne se mangent pas..
De wolven verslinden elkaar niet. / De ene kraai pikt de andere de
ogen niet uit. / Kwade honden bijten elkaar niet.
21. à l’eau/ tant/ elle se brise/ qu’à/ la cruche/ la fin/ va
De kruik gaat zolang te water tot ze breekt / barst.
corrigés
7. Quelques proverbes allemands, latins, anglais : essayez de les expliquer.
1. Absens haerens non erit
2. Che sara, sara
3. Cogito, ergo sum.
4. Crime doesn’t pay.
5. Das gibt‘s nur einmal, das kommt nie wieder, das ist zu schön, um wahr zu sein.
6. Das Glück ist eine leichte Dirne, un weilt nicht gern am selben Ort.
7. Das ist gesprochen wie ein Mann.
8. Das Lied is aus.
9. Der Dichter ist das Herz der Welt.
10. Der Himmel auf erden
11. Der Mensch is ein Gewohnheitstier.
12. Business is business.
13. Deux coqs vivaient en paix, une poule survint. Et voilà la guerre allumée.
14. Die beste Frau ist die, von der man am wenigsten spricht.
15. Divide et impera.
16. Eppur’ si muove
17. Errare humanum est.
18. Early to bed and early to rise, makes a man healthy, wealthy and wise.
19. A thing of beauty is a joy for ever.
20. Auf der Höhe muss es einsam sein.
21. Aut vincere, aut mori.
22. Ave Caesar, morituri te salutant
23. Böse Mensche haben keine Lieder.
éditions VIGDOR
www.vigdor.com
7
24. But that’s another story.
25. Acta est fabula
26. Alea jacta est.
27. A friend in need is a friend indeed.
28. All’s well that ends well.
29. L’appétit vient en mangeant.
30. All the world is a stage and all the men and women all merely players.
31. Amor omnia vincit
32. Homo proponit, sed Deus disponit.
33. Ich weiss nichts.
34. Hon(n)i soit qui mal y pense.
35. In der Beschränkung zeigt sich erst der Meister.
36. Et tutti quanti
37. Every man has his price.
38. Fluctus in simpulo
39. Fugit hora
40. Homo homini lupus.
41. Jedem Tierchen hat sein Pläsierchen.
42. Labor omnia vincit.
43. La vida es sueňo
44. Margaritas ante porcos.
45. Nach Canossa gehen wir nicht.
46. Take it or leave it.
47. Tempus omnia revelat
48. Veni, vidi, vici
49. Einsam ben ich, nicht alleine..
50. O tempora o mores.
éditions VIGDOR
www.vigdor.com
8
Corrigés
1
2
3
1.
1-C
1-D
1-18
1-9
2.
2- D
2- E
2-21
2
3.
3- I
3- B
3-19
3-2
4.
4-H
4-N
4-2
4-16
5.
5-B
5 –M
5-17
5-10
6.
6- J
6-C
6-20
6-11
7.
7-E
7-L
7-14
7-5
8.
8-A
8-A
8-5
8-14
9.
9- G
9-K
9-13
9-12
10.
10-F
10-H
10-4
10-4
11.
11-F
11-7
11-6
12.
12- I
12-11
12-13
13.
13- G
13-22
13-3
14.
14-J
14-6
14-7
15.
15-3
15-1
16.
16-8
16-8
17.
17-12
17-17
18.
18-10
19.
19-1
20.
20-15
21.
21-9
22.
22-16
5.
1.
2.
3.
4.
5.
L’argent ne fait pas le bonheur;
Chacun pour soi et Dieu pour tous.
Heureux au jeu, malheureux en amour.
Un homme averti en vaut deux.
Mieux vaut ami proche que parent éloigné.
éditions VIGDOR
www.vigdor.com
4
9
6. A bon vin, (il ne faut) pas d’enseigne.
7. Tout ce qui brille n’est pas (d’)or.
8. Aux grandes portes battent les grands vents.
9. C’est le troisième larron.
10. (Quand ) le vin est tiré, il faut le boire.
11. L’attaque est la meilleure défense.
12. Un malheur n’arrive/ ne vient jamais seul.
13. Bon chien chasse de race.
14. Il n’est si bon cheval qui ne bronche.
15. Qui casse les verres les paie.
16. Chien qui dort ne mord pas.
17. C’est un prêté pour un rendu.
18. A chaque jour suffit sa peine.
19. Ce n’est pas tous les jours fête.
20. . Le malheur des uns fait le bonheur des autres.
21. Quand on parle du loup on en voit la queue.
22. Qui se loue, s’emboue.
23. Ce qui est fait est fait.
24. Il est trop tard pour fermer l’écurie quand le cheval s’est sauvé.
25. L’habit (ne) fait (pas) le moine.
26. L’homme propose, Dieu dispose.
27. 2 L’aurore a de l’or dans la bouche.
28. 2 Pas de nouvelles, bonnes nouvelles.
29. 2 Œil pour œil, dent pour dent.
30. Les chevaux courent les bénéfices et les ânes les attrapent.
31. Après la pluie, le beau temps.
32. Partir, c’est mourir un peu.
33. Qui n’avance pas recule.
34. Le jeu ne vaut pas la chandelle.
35. Rira bien qui rira le dernier.
36. Un tiens vaut mieux que deux tu l’auras.
.
6.
1. L’argent n’a pas d’odeur.
2. La fortune vient en dormant.
3. Dans le doute, abstiens-toi.
4. Ce que femme veut, Dieu le veut.
5. Il n’y a que la vérité qui blesse.
6. Les bons comptes font les bons amis
7. Comme on fait son lit on se couche
8. Les cordonniers sont souvent les plus mal chaussés.
9. Les petits cadeaux entriennent l’amitié.
10. Le chat parti, les souris dansent
11. A tout seigneur, tout honneur.
12. Aux grand maux, les grands remèdes.
13. Bien faire et laisser dire
14. Dis-moi qui tu hantes, et je te dirai qui tu es.
15. Entre l’arbre et l’écorce, il ne faut pas mettre le doigt.
éditions VIGDOR
www.vigdor.com
10
16.
17.
18.
19.
20.
21.
Il ne faut pas dire, Fontaine je ne boirai pas de ton eau.
Une hirondelle ne fait pas le printemps
Morte la bête, mort le venin
Qui sème le vent récolte la tempête
Les loups ne se mangent pas entre eux
Tant va la cruche à l’eau qu’à la fin elle se brise
7.
1. Een afwezige wordt geen erfgenaam/ uit het oog uit het hart.
2. Wat zijn zal , zal zijn
3. Ik denk, dus ik besta.
4. Misdaad loont niet.
5. Dat gebeurt maar één keer, dat komt nooit meer terug, het is te mooi om waar te zijn
6. Het geluk is als een lichte deerne en vertoeft niet graag op dezelfde plaats .
7. Dat is gerproken als en man (Schiller)
8. Het lied is uit. Het is afgelopen (Heine)
9. De dichter is het hart van de wereld. (Eichendorff)
10. De hemel op aarde (titel van een boek van Christian Gotthill)
11. De mens is gewoontedier
12. Zaken zijn zaken
13. Twee hanen leefden in vrede met elkaar, er kwam een kip en ziedaar de oorlog
ontbrand (La Fontaine)
14. De beste vrouw is die waarover het minst gesproken wordt. (naar Schiller)
15. Verdeel en heers (d.w.z. zaai verdeeldheid onder uw vijanden et gij zult hen kunnen
beheersen (toegeschreven aan Philippus van Macedonië)
16. 16 En toch beweegt zij zich, nl. de aarde (volgens een onjuiste overlevering gezegd
door Galilei toen hij door de inquisitie gedwongen werd de leer van Copernicus af te
zweren.
17. Dwalen is menselijk
18. Vroeg naar bed en vroeg op, maakt iemand gezond, rijk en wijs.
19. Een ding van schoonheid is een vreugde voor immer ( Keats)
20. Op de hoogte moet het eenzaam zijn, in de zin van: wie boven anderen uitsteekt, blijft
alleen (Schopenhauer)
21. Overwinnen of sterven
22. Gegroet Caesar! Zij die gaan sterven wensen u heil.
23. Slechte mensen hebben geen liederen
24. Maar dit is een andere geschiedenis (Kipling)
25. Het spel is afgelopen.
26. De teerling is geworpen.
27. Een vriend in nood is inderdaard een vriend.
28. Eind goed, al goed. (titel van komedie van Shakespeare)
29. De eetlust komt al etend.
30. De hele wereld is een speeltoneel en alle mensen zijn slechts spelers (Shakespeare)
31. De liefde overwint alles.
32. De mens wikt maar God beschikt.
33. Mein Name ist Hase, ich weiss von nichts : Mijn naam is Hase , ik weet van niets
(Afkomstig van Victor Hase, student in de rechten in Heidelberg,die in 1855 een ander
student, die in een duel iemand doodgeschoten had hielp door zijn legimitatiekaaart,
éditions VIGDOR
www.vigdor.com
11
waarmee de ander over de grens kon komen, te verliezen) Men zegt nu : Mijn naam is
haas en ik weet van niets
34. Schande over hem die er kwaad over denkt.
35. In de zelfbeperking blijkt pas het meesterschap(Goethe)
36. En allen van die soort, de hele bende
37. Iederen heeft zijn prijs
38. Een storm in een glas water
39. De tijd vliegt
40. De ene mens is voor de ander een wolf (Plautus)
41. Elk diertje heeft zijn eigen genoegen /Ieder zot heeft zijn marot.
42. Met werken kom je alles te boven
43. Het leven is een droom (titel van dramatisch gedicht van Calderon)
44. Paarlen voor de zwijnen (Mattheus)
45. We gaan niet naar Canossa
46. Kiezen of delen
47. De tijd brengt alles aan het licht
48. Ik kwam, zag overwon
49. Eenzaam ben ik, niet alleen
50. Wat een tijden, wat een zeden.
copyrighy Ètienne Meul
2009
éditions VIGDOR
www.vigdor.com