spiewnik marzec 2012

ŚPIEWNIK
Recueil de chansons
Traduction française: Henri Sobowiec
Mars 2012
Club culturel Joseph Conrad Korzeniowski
Théâtre EPHEMERIDE
île du Roi Val de Reuil
1
TABLE DES MATIERES
SPIS TREŚCI
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
44
46
47
Cygańska skarga
La complainte du Tsigane
Cyt, cyt
Czarne oczy
Les yeux noirs
Czerwone jabłuszko
La pomme rouge
Dziura w desce
Le trou dans la planche
Głęboka Studzienka
la fontaine profonde
Idzie dziewczę po lesie Une fillette se promène dans la forêt
Karliku
Karolinka
koło mego ogródeczka
Près de mon jardin
Kotek
Le chaton
Kukułeczka
Le coucou
Mama ciao
Pij, bracie, pij!
Bois, mon frère bois
Och my darling Clementine!
Panie Janie
Frère Jacques
Hej tam pod lasem!
Pije Kuba, do Jakuba
Kuba
bois à la santé de Jakub
Siekiera, motyka...
Hâche, binette...
Szła dzieweczka
Une fillette se promenait
Sto lat (version individuelle)
Longue vie
Sto lat (version plurielle)
Sto lat ( toast jeunes maries)
Upływa szybko życie
la vie passe vite
Wlazł kotek
Le chaton a grimpé sur la haie Gdzie idziesz Wojtuś
Wojenko, wojenko
Guerre, ma guerre
W poniedziałek rano
Lundi matin
W zielonym gaju
Dans le vert bocage
Za chlebem (Góralu czy ci nie żal)
Pour le pain
Za chlebem (suite)
Ach, jak przyjemnie!
Oh comme c'est agréable !
Chodziłem po polu
je marchais dans un champ
Dziad i baba
Le vieillard et la bonne femme.
Dziad i baba ( suite)
Dziad i baba (suite)
Jakże cię mam brać, dziewczyno! Comment puis-je te prendre pour femme, fillette !
Kozak
Małgorzatka
On i ona
Elle et lui
O matko moja
Ô ma mère
W piwnicy siedzę sobie sam
Seul dans la cave, je suis assis
Bogurodzica (Xème s.)
Mère de Dieu
(Chant patriotique)
Boże, coś Polskę...(1816) Seigneur,.. (Chant patriotique)
Rota (1910)
Le serment (Chant patriotique)
Le serment (Rota)
Jeszcze Polska nie zginęła La Pologne n'est pas disparu encore (Hymne national)
La Marseillaise
2
CYGAŃSKA SKARGA
La complainte du Tsigane
1- Zagraj mi, piękny Cyganie,
Joue moi, beau Tsigane,
Zagraj mi piosnkę sprzed lat,
Joue moi une complainte d'antan,
Zagraj mi pieśń o miłości
Joue moi une chanson d'amour,
Może ostatni już raz.
Peur-être pour la dernière fois.
2- Pójdę ja w szeroki świat,
Je vais partir dans le vaste monde,
Bo mam już dwadzieścia lat,
Car j'ai déjà vingt ans,
Znajdę ja sobie dziewczynę,
Je me trouverai une jeune fille,
Która mi serce swe da.
Qui me donnera son cœur.
3- Odda mi serce i duszę,
Elle m'offrira son cœur et son âme,
Odda mi wszystko co ma,
Elle me remettra tout ce qu'elle a,
Dam jej na drogę całusa,
Je lui donnerai un baiser pour la route,
Znów pójdę w szeroki świat.
Et je partirai dans le vaste monde.
4- Żegnajcie góry, doliny,
Adieu, monts, collines,
Gdzie cytrusowy jest gaj
Adieu, le bois de citonniers,
Żegnaj, ach żegnaj, kochana,
Adieu, ma chérie,
Ja pójdę w nieznaną dal.
Moi, je vais partir vers l'inconnu (lointain).
5- Jeśli nie zginę i wrócę,
Si je ne meurs pas et si je reviens,
Rzucę karabin i nóż,
J'abandonnerai carabine et couteau,
Wrócę do ciebie, jedyna,
Je reviendra vers toi, mQQon unique,
I ucałuję cię znów.
Et je t'embrasserai à nouveau.
6- Cygan z wojenki powrócił,
Le Tsigane est revenu de la guerre,
Cyganki nie zastał już,
Il ne retrouva plus sa Tsigane (bien-aimée),
Inny jej w głowie zawrócił,
Un autre lui avait tourné la tête,
Inny pokochał ją już.
Un autre en était tombé amoureux.
3
CYT, CYT
1- Nocka szumiała, nocka wołała,
la nuit murmurait, la nuit appelait,
Ciepła nocka go z domu wygnała.
La chaude nuit l'a chassé de chez lui.
Otwórz, dziewczę drzwi, ojciec, matka śpi!
Ouvre ta porte, fillette, ton père, ta mère dorment !
Ojciec, matka śpi, otwórz, dziewczę, drzwi.
Ton père, ta mère dorment, ouvre, fillette, ta porte.
2- Cyt, cyt, skrzypią drzwi, Jasiu nie otworzę ci.
Tsé, tsé, la porte grince, Jasiu, je ne t'ouvrirai pas.
Cyt, cyt, ojciec śpi, obudzi się, będzie zły.
Tsé,tsé, mon père dort, il va se réveillé, il sera en colère.
Cyt, cyt, szczekną psy, będą plotki w calej wsi.
Tsé, tsé, les chiens vont aboyer, on en parlera dans tout le village.
Jasiu, nie zwlekaj, ojciec idzie, uciekaj!
Jasiu, ne traîne pas, mon père arrive, sauve-toi !
3- A z rana, z rana, pięknie ubrana,
Et de bon matin, de bon matin, magnifiquement habillée,
Stoi w okienku, jak malowana.
Elle est à la fenêtre, belle comme le jour.
Stoi w okienku jak w doniczce kwiat,
Elle est à la fenêtre, comme une fleur (dans un pot,)
Oczy pełne łez, zamknął jej się świat.
Les yeux pleins de larmes, le monde s'était arrêté pour elle.
4- Cyt, cyt, oj, jak źle, przyjdź, Jasieńku, weźże mnie.
Tsé,tsé, comme c'est mal, viens Jasienku, prends-moi, donc.
Cyt, cyt, bez kochania, bardzo źle.
Tsé, tsé, sans amour, c'est très mal.
Cyt,cyt, nie bądź zly, Jasiu, już otworzę,
Tsé,tsé, ne te mets pas en colère, Jasiu, je t'ouvre de suite.
Chociaż skrzypią drzwi i szczekają we wsi psy.
Bien que la porte grince et que les chiens du village aboient.
5-Hej, ha, wezmę cię, ojcu, matce skłonię się,
Hé, ah, je te prendrai, je saluerai ton père et ta mère,
he, ha, dziewczyno, będziesz moją jedyną!
Hé, ah, fillette, tu seras mon unique amour !
6- He, ha, niewiele, będzie w wsi wesele!
Hé, ha, bientôt, il y aura une noce dans le village !
Hej, ha, wesele za trzy, cztery niedziele!
Hé, ha, une noce dans trois, quatre dimanches !
7- hej, ha, raz, dwa, trzy, będzie rejwach w calej wsi!
Hé, ha, un deux, trois, il y aura du boucan dans tout le village !
Hej, ha, od ucha, weselisko, ucha, cha, hem!
Hé, ha, il y aura, une très joyeuse noce oh, ah, ah!
4
CZARNE OCZY
Les yeux noirs
1- Gdybym miał gitarę,
Si j'avais une guitare,
To bym na niej grał,
J'en jouerais.
Opowiedziałbym o swej miłości
Je raconterais l'amour
Którą przeżyłem sam.
que j'ai vécu
Ref.: A wszystko te czarne oczy,
Tout est à cause de ces yeux noirs,
Gdybym ja je miał,
Si je les avais,
Za te czarne cudne oczęta,
Pour ces yeux merveilleux,
Serce, duszę bym dał.
Je donnerais mon cœur, mon âme.
2- Fajki nie palę.
Je ne fume pas la pipe.
Wódki nie piję.
Je ne bois pas d'alcool.
Ale sam z żalu, ale z wielkiego,
Mais à cause de ce chagrin, de ce grand chagrin,
ledwo że żyję.
Je vis à grad-peine.
Ref.: A wszystko te czarne oczy,...
3- Ludzie mówią głupi,
Les gens disent, il est fou,
Po coś ty ją brał?
Pourquoi l'as-tu prise ?
Po coś to dziewczę
Pourquoi es-tu tombé
czarne, figlarne
Apassionément amoureux
Mocno pokochał?
De cette fille brune et espiègle.
Ref.: A wszystko te czarne oczy,...
5
CZERWONE JABŁUSZKO
1- Czerwone jabłuszko przekrojone na krzyż,
Une pomme rouge coupée en quatre,
Czemu ty, dziewczyno, krzywo na mnie patrzysz?
Pourquoi, fillette, me regardes-tu de travers ?
Ref.; Gęsi za wodą, kaczki za wodą,
Les oies sont de l'autre côté de l'eau, les canards sont de l'autre côté de l'eau,
Uciekaj, dziewczyno, bo cię pobodą (poszczypią)
Sauve-toi, fillette, parce qu'ils te pinceront .
Ja ci buzi dam, ty mi buzi dasz,
Je te donnerai un baiser, tu me donneras un baiser,
Ja cię nie wydam, ty mnie nie wydasz.
Je ne te trahirai pas, tu ne me trahiras pas.
Mazurek, mazureczek, oberek, obereczek,
Kujawiak, kujawiaczek,
Chodźże, Maryś, chodźże, chodź, chodź!
Viens donc, Marys, viens donc, viens, viens !
2- Czerwone jabłuszko po ziemi się toczy,
Une pomme rouge roule sur le sol,
Tego chłopca kocham, co ma czarne oczy.
J'aime ce garçon aux yeux noirs.
Ref.; Gęsi za wodą, kaczki za wodą...
3- Żebym ja wiedziała, żeś ty chłopak stały
Si je savais que tu es un garçon stable et fidèle
To by moje oczka za tobą patrzały.
Je ne te quitterais pas des yeux.
Ref.; Gęsi za wodą, kaczki za wodą...
4- Tam gdzie woda czysta, tam koniki piją,
Là où l'eau est pure, les chevaux vont boire,
Gdzie ładne dziewuchy, tam się chłopcy biją.
Là où les filles sont belles, les garçons se battent.
Ref.; Gęsi za wodą, kaczki za wodą...
5- Nie bijta (bijcie) się chłopcy, do Boga świętego,
Ne vous battez pas, les garçons, pour l'amour de Dieu,
Nie wyjdę za wszystkich tylko za jednego.
Je ne vous marierais pas tous, seulement l'un d'entre vous.
Ref.; Gęsi za wodą, kaczki za wodą...
6
DZIURA W DESCE
Un trou dans la planche
1- Wysokie płoty tato grodził,
Mon papa a fait une haute clôture,
Wysokie płoty tato grodził,
Mon papa a fait une haute clôture,
Żeby do Kasi, do Kasi, żeby
Pour que personne ne vienne voir Kasia,
Żeby do Kasi nikt nie chodził.
Pour que personne ne vienne voir Kasia,
2- Ale ta Ksia mądra była,
Mais cette kasia était intelligente,
Ale ta Kasia mądra była,
I dziurę w desce zrobiła,
Et elle a fait un trou dans la planche,
I dziurę w desce wywierciła.
Et elle a percé un trou dans la planche.
3- Oj, żeby nie ta dziura w desce
Oh, sans ce trou dans la planche
Oj, żeby nie ta dziura w desce
Byłaby Kasia, Kasia by była,
Byłaby Kasia panną jeszcze.
Kasia serait encore jeune fille.
4- Ale ta deska przeszkodziła,
Mais cette planche a empêché
Ale ta deska przeszkodziła,
Kasia się panną, panną się Kasia,
Kasia się panną nie nabyła.
Que Kasia reste demoiselle.
5- Oj, nie pomogą, tato, płoty
Oh, la clôture n'y fera rien
Oj, nie pomogą, tato, płoty,
Gdy Kasia rada, gdy rada Kasia,
Gdy Kasia rada na zaloty.
Si Kasia souhaite se faire courtiser.
7
GŁĘBOKA STUDZIEŃKA
1- Głęboka studzieńka, głęboko kopana,
Une fontaine profonde, profondément creusée,
A przy niej Kasieńka, jakby malowana.
Et près d'elle Katy, belle comme le jour.
2- Stała przy studzieńce, wodę nabierała,
Elle se tenqit près de la fontaine, y puisait de l'eau,
O swoim kochanku, Jasieńku, myślała.
A son amoureux, Jackie, elle pensait.
3- Głęboka studzieńko, czy mam do ciebie skoczyć?
Profonde fontaine, dois-je sauter ?
Za moim Jasieńkiem co ma czarne oczy?
(pour rejoindre) mon Jackie qui a les yeux noirs.
4- Żebym cię, Jasieńku, w wodzie zobaczyła,
Mon Jackie, si je te voyais dans l'eau,
Tobym do studzieńki, za tobą wskoczyła.
Je saurerais (dans la fontaine.)
5- Nie skoczę do ciebie, studzieńko głęboka,
Je ne sauterai pas, fontaine profonde,
Daleko jest do dna i zimna tam woda.
Le fond est loin et l'eau est froide.
6- Najpierw bym rzucila ten biały wianeczek,
Je jetterai d'abord cette couronne blanche
Com sobie uwiła ze samych różyczek.
Que j' ai tressé tressée
avec de simples roses.
7- Ucałuję listek, szeroki, dębowy,
Je vais baiser une grande feuille de chêne,
Razem z pozdrowieniem, rzucę go do wody.
Et avec mes amitiés, je la jetterai (dans l'eau.)
8- Zanieś go studzieńko do Jasieńka mego,
Apporte-la, fontaine, à mon Jackie,
Powiedz mu ode mnie, że czekam na niego.
Dis lui de ma part que je l'attends.
8
IDZIE DZIEWCZĘ PO LESIE
1- Idzie dziewczę po lesie,
Une fillette se promène dans la forêt
Po lesie, po lesie.
Pod fartuszkiem coś niesie,
Sous son tablier elle porte quelque chose,
Coś niesie, bęc.
Elle porte quelque chose, bing.
2- Było czarne jak wrona,
C'était noir comme un corbeau (corneille)
Jak wrona, jak wrona,
Lecz nie miało ogona,
Mais çà n'avait pas de queue,
Ogona,bęc.
Pas de queue, bing.
3- Chciał się chłopiec zabawić,
Le garçon voulut s'amuser,
Zabawić, zabawić,
Wronie ogon przyprawić,
Fixer une queue à la corneille
Przyprawić, bęc.
Fixer (une queue), bing.
4- Po tej całej zabawie,
Après tout cet amusement,
Zabawie, zabawie,
Było mokro na trawie,
C'était mouillé sur l'herbe,
Na trawie, bęc.
Sur l'herbe, bing.
5- Nie minęlo pół nocy,
Il n'était pas minuit,
Pól nocy, pół nocy,
Dziewczę wzywa pomocy,
La fillette demande de l'aide,
Pomocy, bęc.
De l'aide, bing.
6- Nie minęło pól roku,
Il ne s'était pas passé six mois,
Pół roku, pół roku,
Dziewczę kłuje coś w boku,
La fillette se plaint d'une douleur au côté,
W boku, bęc.
Au côté, bing.
7- Nie minęło trzy lata,
Il ne s'était pas passé trois ans,
Trzy lata, trzy lata Syn się pyta: gdzie tata?
Le fils demande : où est papa ?
Gdzie tata, bęc.
9
KARLIKU !
Karliku, Karliku, co tam niesiesz w koszyku?
Karliku, Karliku, que portes-tu là dans (ton) panier ?
Karliku, Karliku, co w koszyku masz?
Karliku, Karliku, qu'as-tu dans (ton) panie ?
Mam gołąbków po parze,po parze, po parze.
J'ai un couple de pigeons, un couple, un couple.
Chodźcie to wam pokażę, pokażę, hej!
Venez , je vais vous (les) montrer, (les) montrer, ohé !
Karliku, Karliku, co tam chowasz w kąciku?
Karliku, Karliku, que caches-tu là dans le coin ?
Karliku, Karliku, co ty chowasz tam?
Karliku, Karliku, que caches-tu là ?
Mam tam pyrlik stalowy, stalowy, stalowy.!
J'ai là une pioche en acier, , en acier , en acier !
Do roboty gotowy, gotowy, hej!
A l'ouvrage, prêt, prêt, ohé !
Karliku, karliku, co ci po tym pyrliku?
Karliku, Karliku, à quoi bon cette pioche ?
Karliku, Karliku, na co tobie on?
Karliku, Karliku, que veux-tu en faire ?
Jak nim klupna o ściana, o ściana, o ściana.
Si je frappe avec , le mur, le mur, le mur
Tona węgla dostana, dostana, hej!
Une tonne de charbon j'aurais, j'aurais, ohé !
Karliku, Karliku, coś ty robił w Rybniku?
Karliku, Karliku, que faisais-tu à Rybnik ?
Karliku, Karliku, coś ty robił tam?
Karliku, Karliku, que faisais-tu là-bas ?
On tam dziołchy całowal, całował, całował.
Là-bas, les filles , il embrassait, il embrassait, il embrassait.
Całą nockę tańcował, tańcował, hej!
Toute la nuit il a dansé, il a dansé, ohé !
N.B. :
Quelques mots de cette chanson sont écrits en patois silésien (gwara śląska)
PYRLIK : pic de mineur ou pioche
en polonais : kilof
DZIOŁCHY = Dziewuchy
En polonais:
Jak nim klupna o ściana, o ściana. Tona węgla dostana, dostana.
Jak nim klupnę (uderzę) o ścianę. Tonę węgla dostanę, dostanę.
10
KAROLINKA
Słowa: Z. Pyzik
Muzyka: S. Hadyna
Poszła Karolinka doGogolina,
Caroline est partie à Gogoline,
Poszła Karolinka do Gogolina,
Caroline est partie à Gogoline,
A Karliczek za nią, a Karliczek za nią
Karliczek derrière elle, et Karliczek derrière elle
Z flaszeczką wina.
Avec une petite bouteille de vin.
Szła do Gogolina, przed się patrzała,
Elle allait à Gogoline en regardant devant elle,
Szła do Gogolina, przed się patrzała,
Elle allait à Gogoline en regardant devant elle,
Ani się na swego synka szykownego
A son distingué fils, pas même un regard. elle n'accorda
Nie obejrzała.
Elle n'accorda.
Prowadźże, dróżko, hen, w szeroki świat,
Que ce petit sentier m'amène, là-bas, dans le vaste monde,
Prowadźże, dróżko, hen, w szeroki świat,
Que ce petit sentier m'amène, là-bas, dans le vaste monde,
Znajdę tam inszego syneczka miłego,
J'y trouverai un autre fils gentil,
Co mi będzie rad.
Qui me rendra heureuse.
Nie goń mnie, Karliczku, czego po mnie chcesz?
Ne me suit pas Karliczek, que veux-tu de moi?
Nie goń mnie, Karliczku, czego po mnie chcesz?
Ne me suit pas Karliczek, que veux-tu de moi?
Joch ci już pydziała, nie byda cię chciała,(Ja ci już powiedziałam że nie będę cię chciała)
Je t'ai déjà dit que je ne voulais pas de toi,
Som to przeca wiysz.(Sam to przecież wiesz)
Tu le sais très bien.
Wróć się, Karolinko, bo jadą goście!
Reviens, Caroline, car les invités arrivent!
Wróć się, Karolinko, bo jadą goście!
Reviens, Caroline, car les invités arrivent!
Jo się już nie wrócą, jo się już nie wrócą,( Ja
się już nie wrócę)
Moi je ne reviendrai plus, moi je ne reviendrai plus,
Boch jestem na moście. ( bo jestem na moście)
Parce que je suis (déjà) sur le pont.
Wróć się, Karolinko, czemu idziesz precz?
Reviens, Caroline, pourquoi pars-tu?
Wróć się, Karolinko, czemu idziesz precz?
Reviens, Caroline, pourquoi pars-tu?
Nie odpowiem tobie, po swojemu zrobię,
Je ne te répondrai pas, je ferai ce qui me plait,
To nie twoja rzecz.
Ce ne sont pas tes oignons.
Nie odpowiedziała, synka odbieżała,
Elle n'a pas répondu et a abandonné son fils,
Oj, okropno rzecz!
Oh, quelle horrible histoire.!
11
KOŁO MEGO OGRÓDECZKA
( Każdy wers śpiewamy dwa razy)
Chaque vers se chante deux fois
1- Kolo mego ogródeczka,
A côté de mon jardin ,
Zakwitała jabłoneczka.
Un pommier a fleuri.
2- Bielusienko zakwitała,
Il est tout blanc,
Czerwone jabłuszka miała.
Et a donné des pommes rouges
3- A któż mi je będzie zrywał,
Mais qui me les cueillera,
Kiej( gdyż) się Jaśko mój pogniewał?
Puisque mon Jasko s'est fâché ?
4- Pogniewał się, nie wiem o co,
Il s'est fâché, je ne sais pas pourquoi,
Chodzil do mnie, nie wiem po co.
Il venait chez moi, je ne sais pas pourquoi.
5- Chodził do mnie całą wiosnę,
Il est venu chez moi tout le printemps .
Czekał na mnie aż urosnę.
Il attendait que je grandisse.
6- Chodził do mnie całe lato,
Il est venu chez moi tout l'été,
Dawałam mu buzi za to.
Je lui donnais des baisers pour çà.
7- Chodzil do mnie całą jesień,
Il est venu chez moi tout l'automne,
Puszczałam go dziurą przez sień.
Je le faisais entrer par un trou dans le vestibule
8- Chodził do mnie całą zimę,
Il est venu chez moi tout l'hiver,
A teraz z tęsknoty ginę.
Et maintenant je me languis à mourir.
12
KOTEK
1- Pod lasem zielonym, u wzgórza,
Dans la forêt verte, sur le coteau,
Gdzie wąska przebija się struga,
Où jaillit un mince filet d'eau ,
Dzieweczka piękna jak róża
Une fillette belle comme une rose,
Na kotka zza płotka wciąż mruga.
Ne cesse de faire de l'oeil à un chaton derrière la haie.
2- I niby to szuka stokrotek,
Elle feint de chercher des pâquerettes,
Gdzie wąska przebija się struga,
Là où un mince filet d'eau jaillit,
Oczęta jej biegną za płotek,
Ses yeux courent au-delà de la haie,
Wlazł kotek na płotek i mruga.
Le chaton a grimpé sur la haie et fait de l'oeil.
Tra la la la la la la la la la
La la la la la la la la la la
3- I patrzy, i patrzy, i słucha.
Et elle regarde, et regarde, et écoute.
Hej, z chłopca to istna pokusa,
Hé, ce gaçon est vraiement attirant,
Daj spokój, bo patrzą ludziska,
Calme-toi car les gens te regardent,
Daj spokój, on ukradł całusa.
C'est incroyable, il lui a volé un baiser.
4- To cały kot z niego nie kotek.
Lui est un véritable matou et non un chaton.
A ze mną rozprawa niedługa.
Et avec moi, le débat n'a pas duré.
A idźże ty sobie za płotek,
Et retourne donc derrière la haie,
Wlazł kotek na płotek i mruga.
Tra la la la la la la la la la...
5- I poszedł sobie chłopczyna,
Et il s'en est allé le brave garçon,
Co ukradł całusa jak złodziej.
Qui, comme un voleur, a pris un baiser.
A mała figlarna dziewczyna,
Et la petite fûtée
Jak zwykle na wzgórek przychodzi.
A pris l'habitude de venir sur le côteau.
6- I niby to szuka stokrotek,
Gdzie wąska przebija się struga.
Oczęta jej biegną za płotek,
Wlazl kotek na płotek i mruga.
Tra la la la la la la la la la...
13
KUKUŁECZKA
Le coucou
1- Kukułeczka kuka,
Le coucou chante,
Chlopiec panny szuka,
Un garçon cherche une demoiselle,
Spozira (Spoziera), Przebira ( Przebiera)
Il observe, fait le difficile,
I nosa zadzira (zadziera).
Et prend de grands airs.
Ref.:- Kuku,kuku,aha,aha,
Oj diridi,oj diridi, dyna
Oj diridi dyna uha.
2- Chlopcy, moje(moi) chłopcy,
Garçons, mes garçons,
W co wy się dufacie?
En quoi croyez-vous ?
Czy to w te surduty
Est-ce en ces jacquettes
Co na sobie macie?
Que vous portez ?
Ref.:- Kuku,kuku,aha,aha...
3- Poznać ci to poznać,
Souhaites-tu connaître,
Chłopca fanfarona
Un fanfaron
Choć pusto w kieszeni,
Qui, bien que n'ayant rien dans les poches,
Głowa najeżona?
Garde un air hautain ?
Ref.:- Kuku,kuku,aha,aha...
4- Kukułeczka kuka,
Le coucou chante,
Syrce (serce) we mnie puka.
Mon cœur bat la chamade.
Głupi ten kawalir (kawaler)
Il est sot le jeune homme
Co z majątkiem szuka.
Qui cherche l'âme sœur avec sa fortune.
Ref.:- Kuku,kuku,aha,aha...
5- Pytajta(pytajcie) kukułki,
Demandez au coucou,
Ona wam odpowie,
Il vous répondra,
Że ten najbogatszy
que le plus riche
Co ma dobrze w głowie.
Est celui qui a la tête bien faite.
14
MAMA CIAO
1- Obudziłem się wczesnym rankiem,
Je me suis réveillé de bon matin,
Mama ciao! Mama ciao! Mama ciao! Ciao, ciao!
Obudziłem się wczesnym rankiem,
A tu obóz, a tu las!
Et voici le camp, et voici la forêt !
2- Płonie słońce i śpiewa blaskiem,
Le soleil s'empourpre et chante de tous ses rayons,
Mama ciao! Mama ciao! Mama ciao! Ciao, ciao!
Płonie słońce i śpiewa blaskiem, chodźcie do mnie, brak mi was!
Le soleil s'empourpre et chante de tous ses rayons, venez vers moi, vous me manquez !
3- Idę w góry, hen wyżej, wyżej,
Je vais dans la montagne, là-bas, plus haut, plus haut,
Mama ciao! Mama ciao! Mama ciao! Ciao, ciao!
Idę w góry, hen wyżej, wyżej, ileż kwiatów kwitnie tam!
Je vais dans la montagne, là-bas, plus haut, plus haut, que de fleurs fleurissent là !
4- Dam ojczyźnie ogromny bukiet,
Je vais donner à ma patrie un énorme bouquet,
Mama ciao! Mama ciao! Mama ciao! Ciao, ciao!
Dam ojczyźnie ogromny bukiet i z nim serce swoje dam!
Je vais donner à ma patrie un énorme bouquet et tout mon cœur aussi!
PIJ, BRACIE, PIJ !
1- Pij, pij, pij, bracie mój, pij rano, wieczór i w noc.
Bois, bois, bois, mon frère, bois le matin, le soir et la nuit .
Pij, pij, trunkiem się truj; po glowie, boli cię bok.
Bois, bois, empoisonne-toi (avec l'alcool); après la tête, tu auras mal au côté.
Ref.: Smutki, troski odpędzi precz, marzeń rozsnuje się nić.
Les chagrins les soucis seront chassés, la trame des rêves se dénouera.
Być albo nie być, Hamleta to rzecz, naszą dewizą jest pić.
Être ou ne pas être, c'est l'affaire d'Hamlet, notre devise est de boire.
2- Pij, pij, pij, bracie, pij; na starość torba i kij.
Bois, bois, bois, mon frère , bois ; pour la vieillesse (ce sera)un sac et un baton.
Wczoraj grałesz w sześćdziesiąt sześć, a dzisiaj nie masz co jeść.
Hier tu as joué au soixante six, et aujourd'hui, tu n'as plus de quoi manger.
Ref.: Smutki, troski odpędzi precz, marzeń rozsnuje się nić.
Les chagrins les soucis seront chassés, la trame des rêves se dénouera.
Być albo nie być, Hamleta to rzecz, naszą dewizą jest pić.
Être ou ne pas être, c'est l'affaire d'Hamlet, notre devise est de boire.
15
Och my darling Clementine!
1- W tej pieczarze, w tym kanionie,
Dans cette caverne, dans ce canyon,
wykopanym pośród skał,
Creusé au milieu des rochers,
Mieszkał górnik, stary górnik,
Vivait un mineur, un vieux mineur,
Ze swą córką Clementine.
Avec sa fille Clementine.
2- Och my darling, och my darling,
Och my darling, Clementine,
Już na zawsze stąd odeszłaś,
Tu es partie pour toujours,
Jakże żal mi Clementine.
Comme je te regrette, Clementine
3- Jasna była jak wróżka,
Elle était lucide comme une voyante,
Lśnił na nogach butów skaj.
le skaï de ses chaussures brillait à ses pieds.
A po śledziach, stara puszka,
Et de vieilles boîtes de conserve de harengs,
To sandały Clementine.
Etaient les sandales de Clementine.
4- Zawsze rano kolo siódmej,
Chaque matin, vers sept heures,
Stado swe do wody gna.
Elle menait son troupeau à la rivière.
Tam potknęła się o kamień,
Là elle heurta une pierre,
wpadła w wir pienistych fal.
Et tomba dans le tourbillon des vagues écumantes.
5- Rubin ust gdzieś ponad wodą,
Le rubis de sa bouche quelque part au dessus des eaux,
Chmarą baniek sygnał dał.
Donna l'alerte par une nuée de bulles.
Lecz ja pływać nie umialem.
Mais je ne savais pas nager.
Tak straciłem clementine.
C'est ainsi que j'ai perdu Clementine.
6- Brak mi było, brak mi było,
Elle me manquait, elle me manquait,
Brak mi było, Clementine,
Elle me manquait, Clementine.
Lecz całuję dziś siostrę,
Mais j'embrasse, aujourd'hui, sa sœur,
Nie pamiętam Clementine.
J'ai oublié Clementine.
16
Panie Janie
(Frère Jacques)
Kanon
Panie Janie!
Bis
Monsieur Jean
Rano wstać,
Bis
Le matin (faut) se lever
Wszystkie dzwony biją
Bis
Toutes les cloches sonnent (battent)
Dim, dam, dom.
Bis
HEJ TAM POD LASEM !
1- Hej, tam pod lasem, coś błyszczy z dala,
Oh, là-bas, près de la forêt, quelque chose brille de loin,
Banda Cyganów ogień rozpala.
Une bande de Tsiganes allume un feu.
Ref.: Bum stradi radi, bum stradi radi,
Bum stradi radi, uhaha!,
Bum stradi radi, bum stradi radi,
Bum stradi radi, bum!
2-Ogniska palą, strawę gotują,
Ils font un feu, ils préparent à manger,
Jedni śpiewają, drudzy tańcują.
Les uns chantent, les autres dansent.
Ref.:Bum stradi radi...
3- Co wy za jedni, i gdzie idziecie?
Qui êtes-vous et où allez-vous?
My rozproszeni po całym świecie.
Nous sommes dispersés dans le monde entier.
Ref.: Bum stradi radi...
4- Nie kochaj, dziewczę, kmiecia, ni pana,
ne soit pas amoureuse, fillette, d'un riche paysan ou d'un seigneur,
Lecz całym sercem kochaj cygana.
Mais de tout ton cœur, aime un Tsigane.
Ref.:Bum stradi radi...
5- Cygan nie sieje, cygan nie orze,
le Tsigane ne sème pas, le Tsigane ve laboure pas,
Gdzie Cygan spojrzy tam jego zboże.
Là où le tsigane porte le regard, là se trouve son blé.
Ref.:Bum stradi radi...
6- Cygan bez roli, Cygan bez chaty,
le Tsigane est sans terre, le Tsigane est sans chaumière,
Cygan szczęśliwy, choć niebogaty.
le Tsigane est heureux., bien que miséreux.
Ref.: Bum stradi radi...
17
Pije Kuba do Jakuba
Piosenka z czasów królów saskich(XVIII w.)
Chanson de la période des rois saxons XVIIIème s)
1- Pije Kuba do Jakuba,
Jakub do Michała.
Pijesz ty, piję ja,
Kompanija cała.
A kto nie wypije,
Tego we dwa kije,
łupu cupu, cupu łupu,
Tego we dwa kije.
2- Tyś Polakiem i ja takim,
W tym jest nasza chwała.
Wiwat ja, wiwat ty,
Kompanija cała.
A kto nie wypije,
tego we dwa kije,
łupu cupu, cupu łupu,
Niech po polsku żyje !
3- Pili nasi pradziadowie,
Każdy wypił czarę.
Jednak głowy nie tracili,
Bo pijali w miarę.
Kto nad miarę pije,
Tego we dwa kije,
łupu cupu, cupu łupu,
Długo nie pożyje.
4- Pili nasi pradziadowie,
Nie byli pijacy.
Żyli mężnie, pracowicie,
Bądżmy i my tacy.
A kto nie dopije,
Tego we dwa kije,
Łupu cupu, cupu łupu,
Niechaj w miarę pije!
Kuba boit à la santé de Jacques,
Jacques à (celle de)Michel.
Toi tu bois, moi aussi je bois,
(Et) la compagnie tout entière (boit).
Mais à celui qui ne vide pas (son verre),
A celui-là deux coups de baton,
Et vlan, Et vlan,
A celui-là deux coups de baton.
2- Tu es Polonais et moi aussi,
Là est notre fierté.
Vive moi, vive toi,
(Vive) la compagnie tout entière.
Mais à celui qui ne vide pas (son verre),
A celui-là deux coups de baton,
Et vlan, et vlan,
Qu'il vive à la polonaise !
Nos aïeux buvaient,
Chacun vidait une coupe.
Pourtant ils ne perdaient pas la tête,
Parce qu'ils buvaient avec mesure.
A celui qui boit outre-mesure,
A celui-là deux coups de baton,
Et vlan, et vlan,
Il ne vivra pas longtemps.
Nos aïeux buvaient,
Ce n'était pas des ivrognes.
Ils vivaient courageusement, laborieusement,
Soyons tout comme eux.
Mais à celui qui ne finit pas (son verre),
A celui-là deux coups de baton,
Et vlan, et vlan,
Qu'il boive avec mesure !
18
SIEKIERA, MOTYKA...
Hâche, binette ...
Ref. :- Uzywajmy póki czas,
Profitons sans perdre de temps,
Bo za sto lat nie będzie nas.
Car dans cent ans nous ne serons plus là.
1- Siekiera, motyka, piłka, mlotek,
Hâche, binette, scie, marteau,
Chodź Maryś, tu za płotek.
Viens, Marys, derrière la haie.
Siekiera, motyka, piłka, gwóźdź,
Hâche, binette, scie, clou,
Puść się ze mną, Maryś, puść.
Lache-toi avec moi, Marys, lache-toi.
2- Co użyjem to dla nas,
Ce que nous vivrons
sera pour nous,
Bo człowiek żyje tylko raz.
Car l'homme ne vit qu'une fois.
Siekiera, motyka, piłka, graca,
Hâche, binette, scie, houe,
Niech pan głowy nie zawraca!
Ne nous ennuyez pas, monsieur,
Z pana, jak widzę, jest klawy frant.
Vous êtes, comme je vois, un fin renard.
Nie mnie brać na taki kant.
N'essayez pas de me rouler.
Ref.: więc użyjmy póki czas,
Donc profitons sans perdre de temps,
Bo za sto lat nie będzie nas
3- Siekiera, motyka, piłka, kleszcze,
Hâche, binette, scie, tenaille,
Chodźże, Maryś, chodźże jeszcze!
Viens, Marys, viens encore !
Będzie nam przyjemnie, że aż strach,
Nous serons terriblement bien,
Hupaj, siupaj, rach, ciach, ciach.
Ref.: więc użyjmy póki czas
Bo za sto lat nie będzie nas
4- Ja z tobą nie pójdę boś ty cwany,
Je n'irai pas avec toi, car tu es un roublard,
Wiem ja dobrze co ułany!
Je sais bien ce que sont les uhlans !
Odstaw się ode mnie i idź spać,
Laisse moi et va dormir,
Nie mnie za szabelkę brać!
Ne me menace pas !
Ref.: więc użyjmy póki czas
Bo za sto lat nie będzie nas
19
SZŁA DZIEWECZKA
Cette chanson est dans le répertoire du groupe `` Śląsk``
Elle servit également de jingle des émissions polonaises de Free Europe
Ta piosenka jest w repertuarze zespołu ``Śląsk``
Była także jinglem polskich programów Wolnej Europy.
1- Szła dzieweczka do laseczka
Une fillette se promenait dans la forêt
Do zielonego,ha,ha.
Dans la verte forêt ha, ha.
Napotkała myśliweczka
Elle (y) rencontra un chasseur
Bardzo szwarnego,ha,ha.
Très gaillard,ha
Ref.:- Gdzie jest ta ulica?
Où est cette rue ?
gdzie jest ten dom?
Où est cette maison ?
Gdzie jest ta dziewczyna?
Où est cette fille
Co kocham ją.
Que j'aime .
Znalazłem ulicę,
J'ai trouvé la rue,
Znalazłem dom,
J'ai trouvé la maison
Znalazłem dziewczynę,
Jai trouvé la fille,
Co kocham ją.
Que j'aime.
2- Myśliweczku, kochaneczku,
Mon petit chasseur, mon petit amour,
Bardzom ci rada, ha,ha.
Je suis très heureuse de te voir, ha
Dałabym ci chleba z masłem
Je te donnerai bien du pain avec du beurre
Alem go zjadła, ha, ha.
Mais je l'ai mangé,ha
Ref.:- Gdzie jest ta ulica...
3- Jak żeś zjadła, to żeś zjadła,
Si tu l'as mangé, eh bien tu l'as mangé,
To mi się nie chwal,ha,ha.
Alors ne t'en vante pas, ha,
Bo jak bym cię w lesie spotkał,
Car si je te rencontrais dans la forêt
To bym cię zabrał, ha,ha.
Je t'attraperai, ha,
Ref.:- Gdzie jest ta ulica...
20
STO LAT(version individuelle)
Najpopularniejsza polska pieśń. Ostatnio stała się coś rodzajem pieśni politycznej ponieważ utworem tym wita
się polityków i mężów stanu.
A nawet samego papieża-Polaka, Jana-PawłaII, dzięki czemu, zdezorientowane ambasady błagają o nuty i tekst
STU LAT, sądząc że jest to jeden z polskich hymnów narodowych.
Chanson polonaise la plus populaire. Elle est devenue ces dernières années, une sorte de chant politique
puisqu'avec cette composition on fête les hommes politiques et les hommes d'état. Et même le pape Polonais JeanPaulII lui-même; au point que les ambassades désorientées, supplient pour en obtenir les paroles et la musique,
considérant qu'il s'agit là de l'un des hymnes nationaux de Pologne.
Sto lat, sto lat!
bis
Cent ans, cent ans!
Niech żyje, żyje nam! bis
Qu'il vive, vive pour nous!
Jeszcze raz, jeszcze raz!
Encore une fois, encore une fois!
Niech żyje, żyje nam!
Qu'il vive , vive pour nous!
Niech żyje nam!
Qu'il vive pour nous!
Niech mu* gwiazdka pomyślności
Que pour lui l'étoile de la prospérité
Nigdy nie zagaśnie
bis
jamais ne s'éteigne
A kto z nami nie wypije bis
Et celui qui ne boit pas avec nous
Niech go piorun trzaśnie bis
Que la foudre le frappe
(qu'il soit foudroyé!)
Sto lat, sto lat, sto lat, sto lat,
Niechaj* żyje nam
Bis
Bis
Qu'il vive pour nous
Niech żyje nam, niech żyje nam! Bis
Qu'il vive pour nous!
W zdrowiu, szczęściu, pomyślności! Bis
En bonne santé, dans le bonheur et la prospérité!
Niechaj* żyje nam!
•
*Niechaj= niech: que
= jemu : pour lui, à lui
*Mu
(vient de ON: il, lui)
21
STO LAT
Toast na cześć państwa młodych
Toast en l'honneur des jeunes mariés
Jeszcze jeden i jeszcze raz,
Encore un et encore une fois,
Sto lat, sto lat, niech żyją nam!
Qu'ils (nous) vivent cent ans, cent ans, cent ans,!
A kto?
Et qui?
Państwo Młodzi!
Les jeunes mariés!
Sto lat, sto lat, sto lat, sto lat,
Bis
Longue vie (cent ans)...
Niechaj żyją nam
Bis
Qu'ils vivent pour nous
Niech żyją nam, niech żyją nam!
Bis
Qu'ls vivent pour nous!
W zdrowiu, szczęściu, pomyślności!
Bis
En bonne santé, dans le bonheur et la prospérité!
Niechaj żyją nam!
Niech im gwiazdka pomyślności
Que l'étoile de leur prospérité
Nigdy nie zagaśnie (bis)
jamais ne s'éteigne
A kto z nami nie wypije bis
Et celui qui ne boit pas avec nous
Niech pod stołem zaśnie bis
Qu'il s'endorme sous la table
Niech go piorun trzasnie
Que la foudre le frappe ( qu'il soit foudroyé!)
22
STO LAT
Version plurielle
Sto lat, sto lat!
bis
Cent ans, cent ans!
Niech żyją, żyją nam!bis
Qu'ils vivent, vivent pour nous!
Jeszcze raz, jeszcze raz!
Encore une fois, encore une fois!
Niech żyją, żyją nam!
Qu'ils vivent , vivent pour nous!
Niech żyją nam!
Qu'ils vivent pour nous!
Sto lat, sto lat, sto lat, sto lat,
Longue vie (cent ans)...
Niechaj żyją nam
Bis
Bis
Qu'ils vivent pour nous
Niech żyją nam, niech żyją nam! Bis
Qu'ils vivent pour nous!
W zdrowiu, szczęściu, pomyślności!
En bonne santé, dans le bonheur et la prospérité!
Niechaj żyją nam!
Niech im gwiazdka pomyślności
Que l'étoile de leur prospérité
Nigdy nie zagaśnie (bis)
jamais ne s'éteigne
A kto z nami nie wypije bis
Et celui qui ne boit pas avec nous
Niech pod stołem zaśnie bis
Qu'il s'endorme sous la table
Niech go piorun trzasnie
Que la foudre le frappe ( qu'il soit foudroyé!)
23
Bis
Upływa szybko życie
Słowa i muzyka: Franciszek Leśniak (1900)
1- Upływa szybko życie,
La vie passe vite
Jak potok płynie czas,
le temps s'écoule comme un torrent
Za rok, za dzień, za chwilę, bis
Dans un an, dans un jour, dans un instant
Razem nie będzie nas.
bis
Nous ne serons plus ensemble
2- I nasze młode lata
Et nos jeunes années
Popłyną szybko w dal
S'écouleront vite au loin
A w sercu pozostanie
bis
Et dans nos coeurs (ne) restera
Tęsknota, smutek, żal
bis
(que) nostalgie, tristesse, regret
3- Więc póki młode lata,
Donc tant que nous sommes jeunes
póki wiosenne sny,
Tant que nous avons des rêves printaniers
Niech nam przynajmniej teraz
bis
Que tout au moins maintenant
Nie płyną z oczu łzy.
bis
Les larmes ne coulent de nos yeux.
4- Choć pamięć o nas zginie,
Bien que nous serons oubliés
Już za niedługi czas,
Dans peu de temps déjà
Niech piosnka w dal popłynie
bis
Que (cette) chanson parte au loin
Póki jesteśmy wraz
bis.
Tant que nous sommes ensemble (Wraz=razem)
5- Nadejdzie czas rozstania
L'heure de la séparation viendra
Gdzieś u rozstajnych dróg
Quelque part à la croisée des chemins
Idącym w świat z otuchą, bis
A ceux qui partent dans le monde avec courage
Niech błogosławi Bóg
Que Dieu (les) bénissent.
6- A jeśli losów koło,
Et si le cercle des destinées
Złączy zerwaną nić,
réunit le lien brisé
Będziemy znów pospołu,
Nous pourrons à nouveau ensemble
Śpiewać i marzyć, śnić.
Chanter, rêver, vibrer.
24
bis
WLAZŁ KOTEK
Muzyka: Wiktor Każyński (`1812-1867)
Słowa: Władyslaw Syrokomla
Wlazl kotek na płotek
Le chaton a grimpé sur la haie
I mruga.
Et cligne des yeux.
Piękna to piosenka,
Elle est belle cette chanson,
Niedługa.
Elle est courte
Niedługa, niekrótka,
pas (trop) longue, pas (trop) courte
Lecz w sam raz.
Mais juste comme il faut.
A ty mi koteczku,
Et toi mon chaton,
Buzi dasz.
Un baiser tu me donneras.
GDZIE IDZIESZ WOJTUŚ
Gdzie idziesz Wojtuś?
Où vas-tu Wojtus?
Do miasta,panie.
En ville, monsieur.
Co niesiesz Wojtuś?
Que portes-tu, Wojtus?
Skrzypce na granie.
Un violon pour en jouer.
Skrzypce na granie,
Do miasta niosę,
Je l'emmène en ville,
Żeby tam paniom, zagrać po trosze.
Pour en jouer un peu aux dames.
25
Wojenko wojenko
Auteur inconnu
Autor nieznany
août 1917
Sierpień 1917
1-Wojenko wojenko cóżeś ty za pani
Guerre (ma) guerre quelle dame es-tu
Że za tobą idą, że za tobą idą
bis
Pour être suivie, pour être suivie
Chłopcy malowani?
Bis
Par de si beaux garçons?
2-Chłopcy malowani sami wybierani
De si beaux garçons triés sur le volet
Wojenko wojenko wojenko wojenko bis
Guerre (ma) guerre...
Cóżeś ty za pani?
bis
Quelle dame es-tu?
3-Wojenko wojenko co za moc jest w tobie?
Guerre (ma) guerre quelle force est en toi?
Kogo ty pokochasz, kogo ty pokochasz,
bis
Celui que tu te mets à aimer, celui que tu te mets à aimer,
W zimnym leży grobie.
bis
Se retrouve dans un froid tombeau
4-Na wojence ładnie kto Boga uprosi
La guerre c'est bien pour celui qui obtient la protection de Dieu
Żołnierze strzelają, żołnierze strzelają,
bis
Les soldats tirent, les soldats tirent,
Pan Bóg kule nosi.
Dieu dirige (transporte) les balles
bis
5-Maszeruje wiara, pot się krwawy leje
Le groupe est en marche, une sueur sanglante s'écoule
Raz dwa stąpaj bracie, raz dwa stąpaj bracie bis
Une deux marche (mon ) frère, une deux marche (mon) frère
Bo tak Polska grzeje.
(car) c'est ainsi que la Pologne (nous) réchauffe.
bis
6-Ten już w grobie leży z dala od rodziny
celui-ci est déjà dans la tombe loin de sa famille
A za nim pozostał, a za nim pozostał,
bis
Et il a laissé derrière lui, et il a laissé derrière lui
Cichy płacz dziewczyny.
Les larmes silencieuses de( sa) bien-aimée.
26
bis
W PONIEDZIAŁEK RANO
1- W poniedzialek rano,
Lundi matin, mon père fauchait le foin,
kosił ojciec siano.
mon père fauchait le foin,
Kosił ojciec, kosił ja, (ja kosiłem)
Mon père fauchait, moi je fauchais
kosiliśmy obydwa.
Nous fauchions tous les deux.
2- A we wtorek rano,
Et mardi matin,
grabił ojciec siano.
Mon père ratissait le foin.
Grabił ojciec, grabił ja (ja grabiłem)
Mon père ratissait, moi je ratissais.
Grabiliśmy obydwa.
Nous ratissions tous les deux.
3- A we środę rano,
Et mercredi matin,
Suszył ojciec siano.
Mon père séchait le foin.
Suszył ojciec, suszył ja ( ja suszyłem)
Mon père séchait, moi je séchais,
Suszyliśmy obydwa.
Nous séchions tous les deux.
4- A we czwartek rano
Et jeudi matin,
Zwoził ojciec siano.
Mon père charriait le foin.
Zwoził ojciec, zwoził ja.( ja zwoziłem)
Mon père charriait, moi je charriais
Zwoziliśmy obydwa.
Nous charriions tous les deux.
5- A zaś w piątek rano,
Et enfin vendredi matin,
Sprzedał ojciec siano.
Mon père a vendu le foin.
Sprzedał ojciec, sprzedał ja, (ja sprzedałem)
Mon père l'a vendu, moi je l'ai vendu,
Sprzedaliśmy obydwa.
Nous l'avons vendu tous les deux.
6- A w sobotę rano,
Et samedi matin,
Przepił ojciec siano,
Mon père a bu le foin,
Przepił ojciec, przepił ja, ( ja przepiłem)
Mon père l'a bu, moi, je l'ai bu,
Przepiliśmy obydwa.
Nous l'avons bu tous les deux.
7- A w niedzielę z rana, już nie było siana.
Et dimanche, de bon matin, il n'y avait plus de foin.
Plakał ojciec, płakał ja, (ja płakałem) płakaliśmy obydwa.
Mon père pleurait, moi je pleurais, nous pleurions tous les deux.
27
W ZIELONYM GAJU
Ref.:W zielonym gaju, ptaszki śpiewają.
Dans le vert bocage chantent les oiseaux..
Ptaszki śpiewają pod jaworem.
Les oiseaux chantent sous l'érable .
1- W zielonym sadzie, za żywopłotem,
Dans le verger verdoyant, derrière la haie-vive,
Codziennie Basię całował Krzyś.
Chaque jour Krzys embrassait Basia.
I nikt nie wiedział, nie wiedział o tym,
Et personne ne savait, ne savait cela,
Bo ich zasłaniał szumiący liść.
Car le feuillage qui bruissait (au vent) les cachaient
Ref.:W zielonym gaju, ptaszki śpiewają...
2- Z góry jabłonie, z dołu porzeczki,
En haut les pommiers, en bas les groseillers,
Gęste maliny ze wszystkich stron.
D'épais framboisiers de tous côtés.
O tym co było w zielonym sadzie,
Ce qui se passait dans le verger verdoyant,
Wiedziała tylko ona i on.
Seuls elle et lui le savaient.
Ref.:W zielonym gaju, ptaszki śpiewają...
3- Minęło lato, nadeszła jesień,
Passa l'été, arriva l'automne,
Za żywopłotem posmutniał liść.
Derrière la haie, le feuillage s'est attristé.
I zobaczyli ich wtedy ludzie
Et les gens les virent alors
Bo gęste liście potrącił wiatr.
Car le vent avait supprimé l'épais feuillage.
Ref.:W zielonym gaju, ptaszki śpiewają...
4- Głośno się zrobiło we wsi o tym,
Alors la nouvelle a couru dans le village,
Że razem chodzą Basia i Krzyś.
Que Basia et Krzys se fréquentaient..
Nie całuj zatem za żywopłotem,
Surtout ne donne pas de baisers derrière une haie-vive,
Kiedy opadnie ostatni liść.
Quand la dernière feuille en est tombée.
Ref.:W zielonym gaju, ptaszki śpiewają...
28
ZA CHLEBEM
Słowa: Michał Bałucki (1837- 1901)
Za udział w demonstracji patriotycznej, Michał Bałucki został aresztowany w latach 1890 przez Austriaków i przesiedział miesiąc
w więzieniu.
Napisał tam tę piosenkę, wysłuchawszy uprzednio, smutnej opowieści uwięzionego z nim, w jednej celi, górala- przemytnika.
Pour sa participation à une manifestation patriotique, dans les années 1890, Michal Balucki a été arrêté par les occupants
Autrichiens et condamné à un mois de prison.
C'est là qu'il a écrit cette chanson après avoir entendu le triste récit de son compagnon de cellule, un montagnard-contrebandier.
Ref. : Góralu czy ci nie żal
Montagnard, ne regrettes-tu pas
Odchodzić od stron ojczystych,
De quitter ton pays natal,
(od)
Świerkowych lasów i hal
Tes forêts de pins, tes alpages,
I (od)tych potoków przejrzystych?
Et ces torrents limpides.
Góralu, czy ci nie żal,
Montagnard, ne regrettes-tu pas,
Góralu wracaj do hal!
Montagnard, reviens dans tes alpages !
1- A góral na góry spoziera
Le montagnard contemple les sommets
I łzy rękawem ociera,
Et de la manche s'essuie les larmes,
Bo góry porzucić trzeba,
Car il faut quitter les montagnes,
Dla chleba, panie, dla chleba.
Pour (gagner) son pain, monsieur, pour (gagner) son pain.
Ref. : Góralu czy ci nie żal...
2- Góralu, wróć się do hal!
Góralu, wróć się do hal!
W chatach zostali ojcowie;
Tes pères sont restés dans leur chalet,
Gdy pójdziesz od nich hen, w dal,
Quand tu partiras là-bas, loin d'eux,
Cóż z nimi będzie? Ach, kto powie?
Que deviendront-ils ? Ah, qui pourra le dire ?
Ref. : Góralu czy ci nie żal...
3- I góral jak dziecko płacze:
Et le montagnard pleure comme un enfant :
Może już ich nie zobaczę;
Peut-être ne les reverrai-je plus ?
A starych porzucić trzeba,
Pourtant, il me faut abandonner (mes) vieux (parents),
Dla chleba, panie, dla chleba.
Pour (gagner) mon pain, monsieur, pour (gagner) mon pain.
Ref. : Góralu czy ci nie żal...
4- On zwiesił glowę i wzdycha:
Il baissa la ttête et soupira :
29
Oj dolaż moja! - Rzekl z cicha.
Oh, ma destinée ! - murmura-t-il doucement.
I matkę porzucić trzeba...
Il me faut aussi abandonner ma mère...
Dla chleba, panie, dla chleba.
Pour (gagner) mon pain, monsieur, pour (gagner) mon pain.
Ref. : Góralu czy ci nie żal...
5 - Góralu, żal mi cię, żal!
Montagnard, j'ai pitié de toi, pitié de toi !
I poszedł z grabkami, z kosą,
Et il est parti avec son rateau , sa faux
W guńce starganej, szedł boso...
Dans son caban usé, il marchait nus pieds.
Góralu, żal mi cię, żal!
Góralu, wróć znów do hal!
Montagnard, reviens dans tes alpages !
Ref. : Góralu czy ci nie żal...
6- Lecz zanim liść opadł z drzew,
Mais avant que les feuilles ne tombent (des arbres),
Powraca góral do chaty,
Le montagnard revient au chalet,
Na ustach wesoły śpiew,
Aux lèvres, une joyeuse chanson,
Trzos w rękach niesie bogaty.
Une bourse bien garnie (dans les mains)
Ref. : Góralu czy ci nie żal...
7- Wszyscy gościńca dostali:
Tous obtinrent un cadeau :
Książeczki dwaj bracia mali.
Les deux petits, des livres.
Chustkami siostry obdarza;
Il offrit des foulards à ses sœurs :
Dwie świece ma do ołtarza,
Deux chandelles pour l'autel,
A ojcom siwy włos czcząc,
Et respectant les cheveux gris de ses pères,
Na chleb, na życie, dał trzos.
Pour leur pain, pour leur subsistance, il leur donna la bourse.
30
Ach, jak przyjemnie...
Oh, comme c'est agréable...
Muzyka: Henryk Wars
Słowa:Ludwig Starski
Jak można się nudzić,
Comment peut-on s'ennuyer,
jak można marudzić,
Comment peut-on ronchonner,
Że świat jest smutny, że jest źle,
Que le monde est triste, que çà va mal,
Nie rozumiem, nie...
Je ne comprend pas, non...
Jak można faktycznie.
Comment peut-on effectivement.
Na świecie jest ślicznie,
Le monde est magnifique,
Niech ten, co gdera, przyjdzie tu,
Que celui, qui se plaint, vienne ici,
A ja mu powiem tak:
Et moi je (lui ) dirai ceci:
Ach, jak przyjemnie
Oh, comme c'est agréable
Kołysać się wśród fal,
D'être ballotté au milieu des vagues,
Gdy szumi, szumi woda
Quand l'eau murmure, murmure
I płynie sobie w dal.
Et s'écoule au loin.
Ach jak przyjemnie,
Oh, comme c'est agréable
Radosny płynie śpiew
(Quand) coule une joyeuse chanson
Że szumi, szumi woda
Que murmure, murmure l'eau
I młoda szumi krew.
Et qu'un sang jeune murmure.
I tak uroczo,
Et avec tant de charme,
Tak ochoczo,
Avec tant d'entrain,
Serce bije w takt,
Le coeur bat len cadence,
Gdy jest pogoda
Quand il fait beau,
Szumi woda,
Que l'eau murmure,
Tak nam mało brak
Alors il nous manque peu
do szczęścia...
Pour le bonheur...
Ach, jak przyjemnie
kołysać się wśród fal,
D'être ballotté au milieu des vagues,
Gdy szumi , szumi woda
Quand l'eau murmure, murmure
I płynie sobie w dal.
Et s'écoule au loin.
31
Chodziłem po polu
Piosenka ludowo-wojacka sprzed pierwszej wojny światowej.
Chanson populaire et de soldat d'avant la première guerre mondiale (1910?).
1- Chodziłem po polu
Je marchais dans un champ
I zbierałem kłosy,
Et je ramassais des épis,(je glanais)
Takie dziewczę kocham,
J'aime une fille comme çà,
Takie dziewczę kocham,
J'aime une fille comme çà,
Co ma jasne włosy.
Qui a les cheveux blonds.
2- Co ma jasne włosy,
Qui a les cheveux blonds.
I oczy niebieskie.
Et les yeux bleus.
Nie oddałbym ja jej,
Je ne l'échangerais pas,
Nie oddałbym ja jej,
Je ne l'échangerais pas,
Za berło królewskie.
Pour le sceptre d'un roi.
3- Bo berło królewskie,
Car un sceptre royal,
nie ma tej słodyczy,
N'a pas cette douceur,
A dziewczyna czasem,
Et une fille parfois,
A dziewczyna czasem,
Et une fille parfois,
Buziaka użyczy.
Peut accorder un baiser.
4- Buziaka użyczy,
Peut accorder un baiser.
Przytuli do siebie,
Et se serrer tout contre vous,
Wtedy się człekowi,
On s'imagine alors,
Wtedy się człekowi,
On s'imagine alors,
Zdaje że jest w niebie.
Etre au paradis.
32
Dziad i baba
Le vieillard et la bonne vieille
Humorystyczny utwór, bardzo popularny.
Composition humoristique, très populaire.
Muzyka: Stanisław Moniuszko
Słowa: Józef Ignacy Kraszewski
1- Był sobie dziad i baba,
Il était une fois, un vieillard et une bonne vieille,
bardzo starzy oboje,
Très âgés l'un et l'autre,
Ona kaszląca, słaba,
Elle, toussotante et cacochyme,
On skurczony we dwoje.
Lui courbé, presque au sol portant l'échine.
2- Mieli chatkę maleńką,
Ils avaient une toute petite masure,
taką starą jak oni,
Aussi vieille qu'eux,
Jedno miała okienko,
Avec une fenêtre,
I jeden był wchód do niej.
Et une seule et unique entrée.
3- Żyli bardzo szczęśliwie,
Ils vivaient très heureux,
Spokojnie jak w niebie,
Tout comme au paradis,
Czemu ja się nie dziwię,
Ce dont je ne m'étonne guère,
Bo przywykli do siebie.
Car, l'un à l'autre, il s s'étaient habitués.
4-Tylko smutno im było,
Cependant, ils étaient tristes,
Że umierać musieli,
De devoir mourir,
Że kiedyś mogiłą
Qu'un jour par le tombeau,
Długie życie rozdzieli.
Cette longue vie les désunirait.
5- I modlili się szczerze,
De tout leur coeur, ils priaient,
Aby Bożym rozkazem,
Afin que par un ordre divin,
Kiedy śmierć ich zabierze,
Quand la mort les prendrait,
Brała oboje razem.
Qu'ensemble pour eux deux cela advînt
6- „Razem, to być nie może,
Ensemble, çà n'est pas possible,
Ktoś choć chwilę wprzód skona.”
33
Quelqu'un expirerait en premier, ne serait-ce que d'un instant.
„Byle nie ty, nieboże.”
Pourvu que ce ne soit pas toi, malheureux.
„ Byle tylko nie ona.”
Pourvu que ce ne soit pas elle.
7- „Wprzód umrę” woła baba,
Je mourrai d'abord, cria la bonne vieille,
„ Jestem starsza od ciebie,
Je suis plus âgée que toi,
Co chwila bardziej słaba,
Et de plus en plus faible.
Zapłaczesz na pogrzebie.”
A mon enterrement tu pleureras.
8- „ Ja w przódy, moja miła,
Moi d'abord, ma douce,
Ja kaszlę bez ustanku
Je ne cesse de tousser
I zimna mnie mogiła
Un matin prochain, la tombe glacée,
przykryje lada ranku.”
Tout entier va m'envelopper.
9- Mnie wprzódy.” „Mnie kochanie.”
Moi d'abord, moi très cher
„Mnie mówię.” „Dość już tego,
J'ai dit moi! C'en est assez.
Dla ciebie płacz zostanie.”
C'est toi qui devras me pleurer.
„A tobie nie? Dlaczego?”
Et pourquoi pas toi.
10- I tak dalej i dalej,
Et ainsi de suite, ainsi de suite,
Jak zaczęli się kłócić,
(Et) quand ils commencèrent à se disputer,
Tak się z miejsca porwali,
Ils s'emportèrent au point
Chatkę chcieli porzucić.
De vouloir quitter leur demeure.
11- Aż do drzwi, puk, powoli:
Soudain, à la porte doucement, on toqua:
„Kto tam?” „Otwórzcie, proszę,
Qui est-ce? Ouvrez, je vous prie,
Posluszna waszej woli,
Je suis la Mort, selon votre volonté,
Śmierć jestem, skon przynoszę.”
Au trépas je vais vous mener.
34
12- „Idź, babo, drzwi otworzyć.”
Va ouvrir, la vieille.
„Ot, to idź sam , jam słaba,
Vas-y toi-même, je suis (trop) faible,
Ja pójdę się położyć.”
Je vais aller me coucher,
Odpowiedziała baba.
Répondit la bonne vieille.
13- „Fi! Śmierć na słocie stoi
Fi! la Mort attend sous la pluie
I czeka tam, nieboga,
La malheureuse.
Idź, otwórz, z łaski swojej.”
De grâce, va lui ouvrir.
„Ty otwórz, moja droga.”
Ouvre lui toi-même, ma vertueuse.
14- Baba za piecem, z cicha
La bonne vieille, derrière le fourneau, en catimini
Kryjówki szuka,
Chercha une cachette,
Dziad pod ławę się wpycha,
Le vieillard se fourra sous un banc,
A śmierć stoi i puka.
Et la Mort à la porte attendait.
15- I byłaby lat dwieście
Deux cents ans
Pode drzwiami tam stała,
elle aurait attendu là,
Lecz znudzona, nareszcie
Mais de guerre lasse,
Kominem wejść musiała
Elle dut pénétrer finalement par la cheminée.
35
Jakże cię mam brać, dziewczyno!
Muzyka: Stanisław Niewiadomski
Słowa: Maria Konopnicka
1- Jakże cię mam brać, dziewczyno,
Comment puis-je te prendre pour femme, fillette,
Jakże cię mam brać,
Comment puis-je te prendre pour femme,
Kiedy mi cię z białej chaty
Quand tes parents dans la cabane blanche
Nie chcą ojce dać?
Ne veulent pas te donner à moi?
Anim ja nie ptak skrzedlaty,
Je ne suis ni un oiseau ailé,
Anim ja nie ptak,
Ni un oiseau,
Żebym z tobą leciał w górę
Qui s'envolerait là-haut avec toi
Przez ten modry szlak!
Par cette piste (céleste) bleue!
Anim ja nie duch, najmilsza,
Je ne suis pas non plus un esprit, très chère,
Anim ja nie duch,
Je ne suis pas non plus un esprit,
Żebym ciebie zdmuchnął z ziemi,
qui te détacherait de la terre en soufflant,
Zdmuchnął jako z kwiecia puch!
comme on souffle sur le duvet d'une fleur!
2- Jakże cię mam brać,dziewczyno,
Comment puis-je te prendre pour femme, fillette,
Jakże cię mam brać,
Comment puis-je te prendre pour femme,
Kiedy mi cię z białej chaty
Quand tes parents dans la cabane blanche
Nie chcą ojce dać?
Ne veulent pas te donner à moi?
Anim ja nie mgła znad łąki,
Je ne suis pas une brume au dessus des près
Anim ja nie mgła,
Je ne suis pas une brume
Żebym ciebie skrył tumanem
Qui pourrait te cacher comme d'un voile
Przed jasnością dnia.
A la clarté du jour.
Anim ja nie grób, dziewczyno,
Je ne suis pas non plus une tombe, fillette,
Anim ja nie grób,
Je ne suis pas non plus une tombe,
Żeby z tobą po niewoli
Pour, de force, me lier
Dostał wieczny ślub.
Eternellement à toi.
36
Kozak
Koniec dziewiętnastego wieku
Fin du XIX s.
Muzyka: Stanisław Moniuszko
Slowa: Jan Czeczot
1- Tam na górze jawor stoi, jawor zielonieńki.
L``
Là-bas sur la hauteur se trouve un érable, un (joli) érable vert.
Ginie Kozak w cudzej stronie, Kozak młodziuszeńki.
Un Cosaque se meurt en terre étrangère, un tout jeune Cosaque.
„Ginę, ginę w cudzej stronie, śmierć mi oczy tuli,
Je péris, je péris en terre étrangère, la mort me caresse les yeux,
Proszę ciebie, moja miła, donieś to matuli.”
Bis
Je t'en prie mon aimée, fais le savoir à ma petite maman.
2- Przyszła matka, przyszła matka, przyszła matuleńka,
La mère vint, la mère vint, la petite maman est venue,
Obróciła blade lica przeciw synaleńka.
Elle présenta son visage blème à son fils (aimé).
„ Otóż widzisz mój syneczku, moje dziecię,
Tu vois mon petit, mon cher enfant,
Nie słuchałesz ojca, matki, takież twoje życie.”
Bis
Tu n'as écouté ni ton père ni ta mère, voilà maintenant ta vie.
3- „Proszę matko, proszę matko, pięknie pochowajcie,
Je t'en prie ma mère, je t'en prie ma mère, offrez-moi un bel enterrement,
Niech we wszystkie biją dzwony, w organ mi zagrajcie,
Que les cloches sonnent à toute volée et que l'on joue de l'orgue pour moi,
Niechaj tylko nie chowają ani pop, ani diaki,
Que je ne sois enterré ni par des popes ni par des chantres,
Jeno same ukraińskie grzebią mnie Kozaki.”
Mais seulement par des Cosaques ukrainiens.
.
37
Bis
Małgorzatka
Chanson de soldat du XIX s.
Piosenka żołnierska
Dziewiętnastego wieku
1- Za górami, za lasami
Par delà les monts, par delà les bois,
Tańcowała Małgorzatka z huzarami.
Margot dansait avec les hussards.
2- Przyszedł ojciec, przyszła matka,
Son père est venu, sa mère est venue,
Pójdź do domu, pójdź do domu, Małgorzatko.
Rentre à la maison, rentre à la maison, Margot.
3- Ja nie pójdę, idźcie sami
Moi je ne rentrerai pas, partez seuls
Wolę tańczyć, wolę tańczyć z huzarami.
Je préfère danser, je préfère danser avec les hussards.
4- Oj, nie pójdę bo się boję,
Oh, je ne partirai pas car j'ai peur,
Upiłam się z huzarami, ledwie stoję.
J'ai bu avec les hussards, je tiens à peine debout.
5- Nie będzie cię matka biła,
Ta mère ne te battra pas,
Boś się niby wielka dama wystroiła.
Parce que tu t'es attifée en une soi-disant grande dame.
6- Mam gorsecik, kolczyk z kółkiem,
J'ai un corset, une boucle d'oreille avec un anneau,
Będę tańczyć z całym pułkiem.
Je vais danser avec tout le régiment.
7- Małgorzatka tańcowała,
Margot a dansé,
Póki się nie, póki się nie postarzała.
Tant que, tant qu'elle était jeune.
8- Nie ma już dawnej kochanki,
L'amoureuse d'autrefois n'existe plus,
Baba nosi obwarzanki.
La bonne femme vend (maintenant) des bretzels.
9- Pocznie zimą w palce chuchać,
l'hiver elle va devoir souffler sur ses doigts,
Trzeba było, trzeba było matki słuchać.
Il fallait, il fallait écouter sa mère.
38
On i ona
Fin du XIXèmes.
Koniec dziewiętnastego wieku
Muzyka: Eugeniusz Pankiewicz
Słowa:Mieczysław Romanowski
Szedł on, szła ona, szli laskiem we dwoje,
Il marchait, elle marchait, ils marchaient tous deux dans la forêt,
W jej oczach- uśmiech, w jego- niepokoje.
Dans les yeux de la fille- un sourire, dans ceux du garçon, de la fébrilité.
Ni stąd ni zowąd, jak zwykle w gadaniu,
Tout à coup, comme toujours quand on bavarde,
Wszczęli rozmowę o swoim kochaniu.
Ils commencèrent à parler de leur manière d'aimer.
W tem ich rozmowa taki obrót bierze:
Leur discussion prit alors la tournure suivant:
Wiesz co, mój luby, ja w miłość nie wierzę.
Tu sais (quoi) mon bien-aimé, je ne crois pas à l'amour.
Ja także, luba, to cacko dla dzieci!
Moi non plus, ma bien-aimée, c'est un jeu d'enfant!
Wyskok młodości, a na starych sieci!
Un élan de jeunesse, et pour les vieux un piège!
I znów szli dalej, szli laskiem oboje,
Et ils continuaient à marcher, ils marchaient ensemble dans la forêt,
W jej oczach- uśmiech, a w jego- łez dwoje.
Dans les yeux de la fille- un sourire, dans ceux du garçon- deux larmes.
39
O matko moja
Koniec dziewiętnastego wieku
Muzyka: Stanisław Moniuszko
Słowa: Jan Prusinowski
1- O matko moja, matko rodzona,
Ô ma mère, ma propre mère,
Na co mnie było pieścić dzieckiem?
A quoi cela a-t-il servi de me caresser étant enfant,
Na co mnie było do swego łona
A quoi cela a-t-il servi de me serrrer
Takim serdecznym tulić objęciem?
Si tendrement contre ton sein?
Na co mnie było pocałunkami
A quoi cela a-t-il servi de réchauffer
Serce dziecinne moje rozgrzewać?
Mon coeur d'enfant de tes baisers?
I uczyć dumać swemi dumkami,
Et de m'apprendre à réver avec tes chanson douces,
I płakać przy mnie, i płakać a śpiewać?
Et de pleurer près de moi, de pleurer et de chanter?
2- O matko moja, źle mi na świecie,
Ô ma mère, je suis mal en ce monde,
Tęskno mi, nudno, tęskno po tobie.
Je me languis, je m'ennuie et tu me manques.
Dzień po dniu łańcuch żywota plecie;
Jour après jour la chaîne de la vie se tresse;
Oby już prędzej prysnął przy grobie!
Qu'elle jaillisse plus vite près de ma tombe!
Ty tylko, matko, ty nie płacz po mnie,
Seulement toi ma mère, ne pleure pas pour moi,
Błogo kto ziemską wędrówkę kończy!
Bienheureux celui qui termine son passage sur la terre!
Z dawnym uśmiechem tam pośpiesz do mnie,
Avec ton sourire d'autrefois dépêche-toi de me rejoindre,
Ach, tam gdzie nas już nic nie rozłączy,
Ah oui là-bas où plus rien ne nous séparera
Ach, tam gdzie nic już nas, nic nie rozłączy.
Ah oui, là-bas où plus rien, non, rien ne nous séparera.
40
W piwnicy siedzę sobie sam
Niezwykle popularna pieśń okresu międzywojennego.
Chanson extrèmement populaire de l'entre-deux-guerres
W piwnicy siedzę sobie sam
Seul dans la cave je suis assis
Przy kuflu pełnym piwa,
Avec une chope pleine de bière,
Oczami wodzę tu i tam,
Mon regard va de-ci, de-là,
A glowa mi się kiwa.
Et je dodeline de la tête.
Ja nie dbam o czerwony nos,
Je ne me soucie pas de mon nez rouge,
Ni o to, że wciąż tyję,
Ni de continuellement grossir,
Ja biorę kufel w ręce swe
Moi je saisis ma chope dans les mains
I piję, i piję, i piję.
Et je bois, et je bois, et je bois.
2- A gdy mi kto na wybór da
Et si quelqu'un me donne à choisir
Dziewczynę, konia, trunek
Entre une fille, un cheval, une boisson alcoolissée
I rzeknie:bierz, co wola twa
Et (me) dit prends ce que tu veux
Nie płacisz za rachunek.
Tu ne paies pas l'addition.
Daremnie dziewczę wdzięczy się,
La fille aura beau me faire du charme,
A koń wyciąga szyję,
Et le cheval me tendre son encolure,
Ja biorę kufel w ręce swe
Moi je prends la chope en main
I piję, i piję, i piję.
Et je bois, et je bois, et je bois.
3- A gdy już przyjdzie sądu czas,
Et quand viendra l'heure du jugement,
I stanę u stóp tronu,
Et que je me présenterai au pied du trône
Pokłonię Mu się po sam pas,
Je Lui ferai une grande révérence,
I rzeknę bez pardonu:
Et lui dirai sans regret:
Rozkoszy nieba nie chcę znać,
Je ne veux pas connaître les délices du ciel,
Ni wiedzieć gdzie się kryją,
Ni savoir où ils se cachent,
Lecz tam mnie, Panie Boże, wsadź,
Mais Seigneur Dieu, fourre moi,
Gdzie piją, piją, piją.
Là où l'on boit, l'on boit, l'on boit.
41
Bogurodzica
Mère de Dieu
Adaptation du plus ancien chant national polonais,
attribué, selon la légende, à St Adalbert à la fin du Xème siècle.
Adaptacja najstarszej polskiej pieśni narodowej, przypisywana według legendy
świętemu Wojczechowi na schyłku dziesiątego wieku.
Bogurodzico, dziewico!
Mère de Dieu, Vierge (Marie)
Słuchaj nas, Matko boża.
Ecoute nous, mère de Dieu.
To ojców naszych śpiew.
C'est le chant de nos pères.
Wolności błyszczy zorza,
L'aurore de la liberté brille,
Wolności bije dzwon,
Les cloches de la liberté sonnent,
Wolności rośnie krzew,
L'arbre de la liberté grandit,
Bogurodzico!
Mère de Dieu!
Wolnego ludu śpiew
Le chant de (notre) peuple libre
Zanieś przed Boga tron.
Apporte (le) devant le trône de Dieu.
Juliusz Slowacki
42
(XIX s.)
Boże, coś Polskę!...
Felinski & Gorecki (1816)
Au cours des nombreux soulèvements du XIXème siècle (1831, 1848, 1863), ce chant devint progressivement l'hymne national, au détriment de Bogurodzica.
Pendant les longues années d'occupation et de servitude ce fut, à l'église, une prière chantée en faveur de la liberté.
En 1926, au moment où la IIème république polonaise a décrété, hymne national « La mazurka de Dąbrowski », « Boże, coś Polskę!... » était sur les rangs, tout
comme « Bogurodzica » .
1-Boże, coś Polskę przez tak liczne wieki
Seigneur, Toi qui au cours de tant de siècles
Otaczał blaskiem potęgi i chwały,
A offert à la Pologne une puissance et une gloire éclatante,
Coś ją osłaniał tarczą swej opieki,
Toi qui l'a abritée de ta protection, comme d'un bouclier,
Od nieszczęść które przygnębić ją miały,
Des malheurs qui devaient l'accabler,
Przed Twe ołtarze zanosim błaganie:
Devant Tes autels nous présentons une supplique:
Ojczyznę, wolność racz nam wrócić, Panie.
Seigneur, daigne nous rendre notre patrie, notre liberte.
2- Wróć naszej Polsce świetność starożytną,
Rend à notre Pologne sa grandeur d'antan,
Użyźniaj pola, spustoszałe łany,
Fertilise nos champs, nos terres dévastées,
Niech szczęście, wolność na wieki w niej kwitną,
Que, pour des siècles, le bonheur, la liberté fleurissent sur elle,
Poprzestań kary, Boże zagniewany.
Cesse de nous punir, Dieu en colère.
Przed Twe ołtarze zanosim błaganie:
Devant Tes autels nous présentons une supplique:
Ojczyznę wolność racz nam wrócić, Panie.
Seigneur, daigne nous rendre notre patrie, notre liberte.
3- Boże najświętszy, od którego woli
Dieu très saint, toi dont dépend, par ta volonté,
Istnienie świata całego zależy
l'existence du monde entier
Wyrwij lud Polski z tyranów, niewoli,
Arrache le peuple de Pologne de la servitude et des mains des tyrans,
Wspieraj zamiary wytrwalej młodzieży.
Soutiens les projets de la jeunesse qui lutte.
Przed Twe ołtarze zanosim błaganie:
Devant Tes autels nous présentons une supplique:
Ojczyznę wolność racz nam wrócić, Panie.
Seigneur, daigne nous rendre notre patrie, notre liberte.
4- Oddalaj od nas klęski, mordy, znoje,
Eloigne de nous les calamités, les massacres, les labeurs crève-corps
Okaż się ojcem, nas dziećmi twojemi,
Sois notre père, fais de nous tes enfants,
którzy wyleli łez tysiące zdroje,
qui ont versé des torrents de larmes,
Za matkę Polskę, o nią cię prosiemy.
Pour notre mère la Pologne, pour elle nous te prions.
Przed Twe ołtarze zanosim błaganie:
Devant Tes autels nous présentons une supplique:
Ojczyznę, wolność, racz nam wrócić, Panie.
Seigneur, daigne nous rendre notre patrie, notre liberte.
43
ROTA
Muzyka: Feliks Nowowiejski (1910)
Slowa: Maria Konopnicka
(1908)
Wykonana po raz pierwszy w Krakowie, w 1910 r., w pięćsetną rocznicę bitwy pod Grundwaldem.
1.
Nie rzucim ziemi skąd nasz ród!
Nie damy pogrześć mowy.
Polski my naród, polski lud,
królewski szczep Piastowy.
Nie damy, by nas zgnębił wróg!
Tak nam dopomóż Bóg!
Tak nam dopomóż Bóg!
2. Do krwi ostatniej kropli z żył
Bronić będziemy Ducha,
Aż się rozpadnie w proch i w pył
Krzyżacka zawierucha.
Twierdzą nam będzie każdy próg!
Tak nam dopomóż Bóg!
Tak nam dopomóż Bóg!
3. Nie będzie Niemiec pluł nam w twarz
Ni dzieci nam germanił.
Orężny wstanie hufiec nasz,
Duch będzie nam hetmanił.
Pójdziem, gdy zabrzmi złoty róg!
Tak nam dopomóż Bóg!
Tak nam dopomóż Bóg!
4. Nie damy miana Polski zgnieść,
Nie pójdziem żywo w trumnę
W Ojczyzny imię i na jej cześć
Podnosim czoła dumne.
Odzyska ziemię dziadów wnuk.
Tak nam dopomóż Bóg!
Tak nam dopomóż Bóg!
44
LE SERMENT(Rota)
Chant patriotique qui a failli devenir l'hymne national de Pologne.
Paroles de Maria Konopnicka (1908)
Musique de Feliks Nowowiejski (1910)
ROTA: Formule de serment que l'on prêtait solennellement dans l'ancienne POLOGNE
Aujourd'hui: Przysięga
Interprétée pour la première fois à Cracovie en 1910
pour le cinq centième anniversaire de la bataille de Grundwald (Tannenberg)
1-Nous n'abandonnerons pas la terre de nos ancêtres!
Nous ne laisserons pas disparaître notre langue.
Nous sommes la nation polonaise, le peuple polonais,
La tribu royale des Piast.
Nous ne permettrons pas que l'ennemi nous opprime!
Seigneur Dieu, viens nous en aide! (bis)
2- Jusqu'à la dernière goutte de notre sang
Nous défendrons (notre) âme,
Jusqu'à ce qu'en cendres et en poussière
la tourmente teutonnique soit réduite.
Forteresse deviendra pour nous chaque foyer!
Seigneur Dieu, viens nous en aide! (bis)
3- L'Allemand ne viendra ni nous cracher à la face
Ni germaniser nos enfants;
En armes se présentera notre bataillon,
Et l'Esprit(saint) en prendra le commandement.
Nous partirons quand la corne d'or sonnera!
Seigneur Dieu , viens nous en aide! (bis)
4- Nous ne laisserons pas détruire le nom de la Pologne
Nous n'entrerons pas vivants dans un cercueil
Au nom de la Pologne, en son honneur
Nous relevons fièrement nos fronts
Le petit-fils reprendra la terre de ses grands-parents
Seigneur Dieu , viens nous en aide! (bis)
45
Jeszcze Polska nie zginęła
Polski hymn narodowy
Mazurek Dąbrowskiego
"La mazurka de Dąbrowski" fut composée par Józef Wybicki en 1797. D'abord intitulée'' Chant des Légions
polonaises en Italie'' (Pieśń Legionów Polskich we Włoszech), elle fut choisie comme hymne national par le
royaume de Pologne (Royaume du Congrès) en 1831 et adoptée officiellement par la République en 1927.
Les légions polonaises furent créées par Napoléon Bonaparte en Italie. Les légionnaires croyaient naïvement
pouvoir combattre pour la libération de la Pologne, que ses trois puissants voisins s'étaient partagée. Dąbrowski était
l'un de leurs chefs.
1- Jeszcze Polska nie zginęła,
La Pologne n'a pas disparu encore,
Póki my żyjemy
Tant que nous vivrons.
Co nam obca przemoc wzięła
Ce que l'oppression étrangèrer nous a pris ,
Szablą odbierzemy
Par l'épée nous le reprendrons.
Refren Marsz, marsz, Dąbrowski,
Marche, marche Dąbrowski,
Z ziemi włoskiej do Polski
De la terre d'Italie jusqu'en Pologne,
Za twoim przewodem,
Sous ton commandement,
Złączym się z narodem.
Nous nous unirons à la nation.
2- Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę,
Nous traverserons la Vistule, nous traverserons la Warta,
Będziem Polakami
Nous serons Polonais,
Dał nam przykład Bonaparte,
Bonaparte nous a montré,
Jak zwyciężać mamy.
Comment il fallait vaincre.
Refren Marsz, marsz, Dąbrowski...
Marche,marche Dąbrowski...
3- Jak Czarniecki do Poznania
Comme Czarniecki (allant ) vers Poznan
Po szwedskim zaborze,
Après l'invasion suédoise,
Dla ojczyzny ratowania,
Pour sauver la patrie,
Wracał się przez morze.
Il revint par la mer.
Refren Marsz, marsz, Dąbrowski...
Marche, marche Dąbrowski...
4- Mówił ojciec do swej Basi
Le père disait à sa petite Barbara
Cały zapłakany:
Tout couvert de larmes:
„Słuchaj jeno, pono nasi
''Ecoute donc, il paraît que les nôtres
Biją w tarabany.”
battent du tambour''
Refren Marsz, marsz, Dąbrowski...
46
La Marseillaise
Marsylianka
Francuski Hymn narodowy
Hymne national français
de Rouget de l'Isle (1792)
Allons! Enfants de la Patrie!
Śmiało!(Idźmy) Dzieci Ojczyzny
Le jour de gloire est arrivé!
Dzień sławy nadszedl!
Contre nous, de la tyrannie
Przeciw nami, od tyranii,
L'étendard sanglant est levé! (Bis)
Okrwawiony sztandar wzniesiony jest!
Entendez-vous dans les campagnes
Czy słyszycie po wioskach
Mugir ces féroces soldats?
Jak ryczą ci okrutni zolnierze?
Ils viennent jusque(s) dans vos bras
Przychodzą aż do waszych ramion
Egorger vos fils, vos compagnes.
Mordować waszych synów, waszych żon.
Refrain
Refren
Aux armes, citoyens!
Do broni, obywatele!
Formez vos bataillons!
Ustawcie bataliony (wasze)
(Ustawcie sie w szyku bojowym)
Marchons, marchons!
Maszerujmy, maszerujmy!
Qu' un sang impur...
Niech krew nieczysta...
Abreuve nos sillons!
Napoi nasze bruzdy! (Nasze pola)
47