De Carrières Nelles Frères breiden hun pro

entreprise onderneming
les Carrières Nelles
De
Frères diversifient leurs Carrières
productions
Nelles
Frères
breiden
hun productie uit
Situées à Bévercé près de Malmédy et au pied du parc naturel
des Hautes Fagnes, les Carrières Nelles exploitent le grès
schisteux de la Warche, probablement un des gisements les
plus connus en Belgique et à l'étranger. La couleur et l'aspect
de cette pierre en ont fait un matériau recherché notamment
pour le parement et le jardin. Cependant, l'entreprise reste
attentive à l'évolution du marché et sa production suit depuis
peu une nouvelle orientation.
par Marc Bertrand
Le siège de l'entreprise est installé
depuis 48 ans dans le village de
Xhoffraix, non loin de Malmédy. A
quelques kilomètres de là, elle exploite près de Bévercé le grès
schisteux de la Warche. Ce matériau est notamment connu pour
ses teintes naturelles de surface
dues aux oxydes de fer et dont les
tons évoluent entre le brun rouille,
le gris rougeâtre et le gris-bleu. La
s.a. Nelles Frères se définit ellemême comme une entreprise de
travaux routiers mais elle ne néglige pas pour autant son activité extractive. L'intérêt porté à la pierre
naturelle date de son origine. Les
qualités et les usages du grès
schisteux extrait sont multiples :
non, gélif, sa haute teneur en silice
Charles Nelles
qui lui confère de bonnes propriétés mécaniques (compression, usure, capacité portante); sa texture,
un litage fin et ondulant, entraînant une remarquable diversité
d'aspects et sa structure orientée
permettant un bon débitage.
Au total, cinquante-cinq collaborateurs dont six employés travaillent dans la société. Parmi
eux, huit à dix personnes se consacrent aux activités en carrière. La
production en pierre ornementale
atteint 5 000 tonnes par an ce qui
In de Carrières Nelles, te Bévercé vlakbij Malmédy, aan de
voet van het natuurpark van
de Hoge Venen, wordt de
schistzandsteen van Warche
gewonnen, allicht één van de
bekendste lagen in België en
het buitenland. De kleur en
het uitzicht van deze steen
hebben er een gegeerde
grondstof van gemaakt, vooral
voor parement werk en in de
tuin. Het bedrijf verliest echter de marktevolutie niet uit
het oog en daarom heeft de
productie sinds kort een nieuwe orientatie genomen.
Al 48 jaar is de bedrijfszetel gevestigd in het dorp Xhofraix, niet
ver van Malmédy. Enkele kilometers daar vandaan, vlakbij Bévercé wordt de schistzandsteen van
Warche gewonnen. Deze grondstof staat vooral bekend om zijn
natuurlijke kleurtinten, als gevolg
van de aanwezige ijzeroxiden, met
een kleur die varieert tussen roestbruin, roodgrijs en grijsblauw. De
s.a Nelles Frères profileert zichzelf als een bedrijf van wegenwer-
correspond à une production de
pierres déclassées et transformées
en concassés de 25 000 tonnes
par an. Ces granulats fabriqués à
partir des «rebuts» sont directement intégrés en interne lors de la
réalisation des chantiers routiers.
Outre les processus de fabrication
de ces granulats, l'ensemble des
activités reste très artisanal, ce
qui est la seule garantie d'une production de grès schisteux ornemental de qualité.
La clientèle se compose bien sûr
de professionnels de la construction (entrepreneurs, maçons,…),
de commanditaires publics ou privés (architectes, services des travaux, administrations,…) mais
aussi de particuliers ou d’artistes.
Concernant plus particulièrement
les architectes, des visites du site
de production sont organisées à
l’attention des élèves en dernière
année. La promotion et les
contacts s’effectuent majoritairement durant les foires belges de la
construction. Parmi les plus importantes d’entre elles, Batibouw
à Bruxelles et Habitat à Liège,
constituent pour l’entreprise les
principales sources de demandes.
Malgré un investissement parfois
lourd, presque 20% des contacts
sont suivis et aboutissent à une
commande. La foire Batibouw a
notamment permis d’étendre les
ventes à toute la Flandre.
A raison de deux foires par an, les
Carrières Nelles présentent également leurs produits dans les salons dédiés aux aménagements de
jardins. Sur base d’une réputation
déjà solidement établie, des actions ponctuelles aux Pays-Bas et
une diffusion permanente d’informations, de conseils ou d’explications techniques par l’intermédiaire de leur site Internet sont autant
d’activités promotionnelles menées par l’entreprise. Il peut paraître étonnant et assez nouveau
d’acheter de la pierre naturelle à
distance, sans la voir ou la toucher, mais il s’avère que la vente
par voie électronique constitue
une ressource économique non négligeable pour les carrières. Le
chiffre réalisé explique d’ailleurs
les efforts consentis dans ce domaine commercial particulier. Enfin, il est clair pour Charles Nelles
qui dirige l’entreprise membre de
Pierres et Marbres de Wallonie,
que les actions de promotion et les
publications de l’association ont
grandement contribué à la réputation du grès schisteux de la
Warche. Charles Nelles estime
aussi que les actions de promotion
doivent rester proportionnelles et
ciblées en fonction de l’importance respectives des carrières : «les
producteurs doivent rester
conscients de leur moyens réels, il
ne sert à rien d’explorer des marchés hors de proportion de nos ex-
ken maar ze besteedt ook heel wat
aandacht aan haar ontginningsactiviteit. De interesse voor natuursteen dateert sinds hun oorsprong.
De kwaliteiten en de toepassingen
van de schistzandsteen zijn veelvuldig: vorstvrij, een hoog kwartsgehalte dat de steen prima mechanische eigenschappen geeft (densiteit, slijtvastheid, draagkracht),
een fijne en golvende textuur die
resulteert in opmerkelijk uiteenlopende aspecten en zijn structuur
waardoor de steen gemakkelijk te
versnijden is.
In totaal werken er 55 personen
in het bedrijf, waaronder 6 bedienden. Daarvan werken 8 à 10
personen in de steengroeve. De
productie van siersteen bedraagt
5 000 ton per jaar, wat overeenstemt met een productie van 25
000 ton gedeclasseerde en dus tot
grind verwerkte stenen per jaar.
Deze granulaten vervaardigd uit
“afval” worden onmiddellijk in
het bedrijf gebruikt voor de uitvoering van wegenwerken. Naast
de fabricatieprocessen van granulaat, zijn ook alle andere activiteiten zeer artisanaal, want dat is de
enige garantie om een sierzandsteen van hoge kwaliteit te produceren.
Onze klantenkring is veelzijdig en
telt uiteraard beroepsmensen uit
de bouwwereld (aannemers, metselaars, …), openbare of privé opdrachtgevers (architecten, onderhoudsdiensten, overheidsdiensten,
…) maar ook particulieren of artiesten. Zo worden meer bepaald
voor de architecten, en dan in het
bijzonder voor de laatstejaarsstudenten, bezoeken aan het productieterrein georganiseerd. Promotie voeren en contacten leggen gebeurt hoofdzakelijk tijdens de Belgische bouwbeurzen. De belangrijkste daarvan, Batibouw in
Brussel en Habitat in Luik, vormen voor het bedrijf de voornaamste aanvraagbronnen. Dat is
soms een zware investering, die
echter wel loont, want 20 % van
de contacten leidt tot een daadwerkelijke bestelling. Dankzij de
beurs Batibouw kon dit bedrijf
zijn verkoop uitbreiden naar heel
Vues de la carrière de grès schisteux de la Warche exploitée par Nelles Frères.
Blik op de steengroeve van schistzandsteen in Warche, uitgebaat door Nelles Frères .
ploitations modestes. Nous avons
donc décidé de ne pas trop nous
disperser, de bien faire notre travail dans un rayon d’action à
notre portée. Il faut bien balayer
devant sa porte avant d’aller voir
plus loin…».
Les produits et l'évolution
du marché
La production des Carrières
Nelles se répartit en deux domaines principaux. Le premier est
celui de la construction : moellons, linteaux, seuils, cheminée de
feux ouverts et âtre, parement intérieur, couvre murs, appuis, encadrements, pierres d'angle et autres
têtes de moule sont autant de produits disponibles en permanence.
Le secteur du parement de jardin
et d'espace vert constitue le second domaine de vente de l'entreprise. Le grès schisteux exploité se
décline ainsi parfaitement en mobilier extérieur, en pierre monumentale ou en stèle décorative. Le
dallage destiné à l'aménagement
de terrasses et aux chemins et sentiers représente également une application importante mais depuis
quelques années, la concurrence
portant sur les produits destinés
au recouvrement de sol est sans
cesse plus rude.
Ce n'est pas une nouveauté, en
plus des produits «sols» traditionnels en bois ou en béton, les importations asiatiques ont gagné de
grandes parts de marché, à des
prix définitivement imbattables.
Dès lors, dans une attitude
constructive face à cette situation,
l'entreprise s'est adaptée et a pris
la décision de modifier sa production. La pierre initialement prévue
pour le dallage est à présent préparée, triée, sciée ou clivée et
orientée vers les applications en
construction (moellons) ou pour
le montage de murs de construction ou de soutènement (murs à
sec, gabions) très appréciés notamment dans les jardins. L’investissement consenti s’est matérialisé par l’achat d’une nouvelle cliveuse mécanique. Les produits
sciés bénéficient notamment de dimensions à présent standardisées
et réduites, ce qui facilite les travaux de pose, tout en permettant
la réalisation de mur de parement
moins épais. D’autres produits de
qualité et d’exception pour l’aménagement extérieur et intérieur,
comme les plaquettes de pierres à
coller ou les «bandes américaines», sont aussi disponibles sur
commande. Sans disparaître totalement, le dallage ne correspond
donc plus à un chiffre d'affaires
important. Les dalles encore produites sont intégrées à l'ornement
d'espaces verts privés ou non, surtout en «pas japonais» ou surface
et sentiers enherbés.
Un effort particulier a été fait
concernant le conditionnement, la
présentation et l’emballage des
produits. Plus de vente «en vrac».
Que ce soit en «big bag» ou sur
palette plastifiée avec housse et
Vlaanderen. Twee keer per jaar,
stellen de Carrières Nelles hun
producten ook voor tijdens beurzen voor tuininrichting. Vertrekkende van hun stevige reputatie
voert het bedrijf daarnaast ook
promotie via gerichte acties in
Nederland en geeft zij voortdurend informatie, advies of technische uitleg op haar website. Het
klinkt misschien vreemd en misschien ook nieuw om natuursteen
te kopen op afstand, zonder de
steen effectief te zien of te voelen,
maar toch vormt de online verkoop een aanzienlijke bron van inkomsten voor de steengroeven.
Het gerealiseerde zakencijfer
toont meteen ook welke inspanningen zij gedaan hebben, in dit
commercieel domein.
Voor Charles Nelles, de leider van
het bedrijf dat lid is van « Pierres
et Marbres de Wallonie », is het
eveneens duidelijk dat de promotieacties en publicaties van de vereniging grotendeels hebben bijgedragen tot de reputatie van de
schistzandsteen van Warche.
Charles Nelles is ook van oordeel
dat de promotieacties evenredig
en gericht moeten blijven, in functie van het belang van de steengroeven. “De producenten moeten
zich bewust blijven van hun reële
middelen, het heeft geen zin om
markten te verkennen die totaal
niet in verhouding staan met onze
bescheiden ontginningen. We hebben dan ook beslist om ons niet te
veel te versnipperen en het werk
goed te doen in een actieradius
binnen ons bereik. Men moet eerst
voor eigen deur vegen, voor men
verder gaat …”
De producten
en de markevolutie
De productie van de Carrières
Nelles wordt opgedeeld in twee
segmenten. Eerst en vooral de
bouw: breukstenen, dorpels,
drempels, schoorstenen en open
haarden, binnenbekleding, muurbedekking, draagstenen, omlijstingen, hoekstenen en andere vormkoppen zijn enkele van de producten die voortdurend beschikbaar
zijn. Anderzijds specialiseert het
feuillard, dorénavant toute commande fait l’objet d’une attention
spécifique. Chaque lot est identifié, marqué et suivi. Un encodage
informatique permet d’assurer la
traçabilité de la production. Ce
service, fort apprécié par une
clientèle devenue plus exigeante,
participe bien entendu à la bonne
réputation de l’entreprise.
D’autre part, les objectifs commerciaux des Carrières Nelles ont
été reciblés. Les marchés de proximité sont d’avantage prospectés.
Afin de moins se disperser, l’attention est à présent plus portée
qu’auparavant sur les ventes en
Belgique orientale et dans la
proche région allemande de l’Eifel. Les ventes nationales représentent actuellement 60% du
chiffre d’affaires, vient ensuite
l’exportation réalisée aux Pays
Bas (15%, contre 40% par le
passé), en Allemagne (15%), au
Luxembourg et en France (10%).
L’approvisionnement du marché
néerlandais s’effectue par l’intermédiaire d’un revendeur intégré
aux canaux de distribution que
l’entreprise souhaite mettre en
place. C’est aussi aux Pays Bas
que le service proposé s’étend parfois à la mise en œuvre. Il arrive
pour certains chantiers que l’entreprise envoie une équipe de maçons connaissant particulièrement
bien les produits et la meilleure
façon de les mettre en place. Pour
d’autres cas, un réseau d’entrepreneurs de référence est renseigné.
Les équipes de maçons ont déjà
eu aussi un rôle de formateur en-
vers les professionnels locaux.
La structure a donc su s’adapter
en témoignant d’une souplesse
suffisante et en adoptant une attitude constructive face aux
contraintes du marché actuel. Un
entêtement et l’engagement dans
une «guerre des prix» auraient
sans doute été inutiles et pour tout
dire, perdus d’avance. La direction
a donc pris la décision de réagir
avec dynamisme en orientant différemment sa ligne de production
sans pour autant perdre son acquit ou sa réputation.
D’autre part, afin de proposer une
gamme de produits plus étendue,
l’entreprise a dernièrement fait
l’acquisition d’un site d’extraction
situé dans la région de Vielsalm où
du schiste bleu, gris bleu et brun
pourra être exploité. Les produits
seront différents et pourront être
combinés. Il est prévu que ce nouveau site soit productif d’ici un an.
Quelques préoccupations…
Interrogé sur la situation actuelle
du secteur, Charles Nelles fait part
de quelques préoccupations : «globalement, le secteur et le marché
se portent bien. Cependant, des
problèmes pénalisants pour l’exploitation de la pierre ornementale perdurent. Ces problèmes sont
surtout liés à la mise en œuvre.
D’une part, le coût des travaux de
pose restent très élevés, les budgets s’en trouvent parfois inabordables. D’autre part, la main
d’œuvre qualifiée se fait de plus
en plus rare, à terme, c’est un réel
problème pour tout notre secteur.
bedrijf zich op de decoratiesector
voor tuinen en groene zones. De
schistzandsteen is uitstekend geschikt voor tuinmeubilair, monumenten of decoratiezuilen. De betegeling voor de aanleg van terrassen, wegen en paden is ook een
belangrijke toepassing maar sinds
enkele jaren wordt de concurrentie voor vloerbekleding steeds groter.
Dit is geen nieuw fenomeen.
Naast de traditionele vloerbekledingen uit hout of beton, heeft de
Aziatische invoer grote delen van
de markt veroverd met duidelijk
onklopbaar lage prijzen.
Om creatief te kunnen inspelen op
deze situatie, hebben wij dan ook
besloten om het bedrijf aan te
passen en de productie te wijzigen. De steen die oorspronkelijk
bedoeld was voor betegeling
wordt momenteel bewerkt, gesorteerd, gezaagd of gekliefd en gebruikt voor bouwtoepassingen
(breukstenen) of voor de
constructie van bouwmuren of
steunmuren (muren zonder mortel, schanskorven), die enorm gewaardeerd worden in tuinen.
Daarvoor moesten wij investeren
in een nieuwe mechanische kliefmachine. De gezaagde materialen
stemmen nu overeen met de verkleinde standaardafmetingen, wat
de plaatsing vergemakkelijkt en
het mogelijk maakt om minder
dikke parementmuren op te trekken. Andere kwaliteitsproducten
en uitzonderlijke producten voor
binnen– en buitenhuisinrichting
zoals kleefbare steenplaten of
“Amerikaanse banden” zijn te
verkrijgen op bestelling. De tegels
zijn nog niet uit het assortiment
verdwenen, maar zorgen niet
meer voor een hoog omzetcijfer.
De tegels die nog geproduceerd
worden, kunnen gebruikt worden
om groene zones (al dan niet privé) te versieren, vooral bij de “Japanse stijl” of worden ingewerkt
in oppervlaktes en paden die met
gras bezaaid zijn. Er werd een
speciale inspanning geleverd voor
een betere verpakking en presentatie van het product. Gedaan met
de losse verkoop. Er wordt bijzon-
Nous vivons une réelle pénurie.
Un autre souci récurant pour les
producteurs concerne le poids administratif de plus en plus conséquent lié aux diverses autorisations, aux permis à renouveler ou
à acquérir. Les réglementations
sont nécessaires mais elles paraissent de plus en plus lourdes. Il serait nécessaire d’alléger cette
charge car finalement, les élans
créatifs et imaginatifs de notre
profession s’en trouvent entravés.
L’énergie consacrée à l’aspect administratif devrait en partie pouvoir être dévouée l’innovation, à
l’élan, à la recherche de nouveaux
produits, de nouveaux procédés.
Enfin, de nombreux développements sont encore à faire dans les
domaines du mobilier urbain, de
l’aménagement de jardin et même
de l’ameublement. La pierre naturelle a encore de nombreux rôles
à jouer, et pour certaines applications, tout reste à faire». ■
dere aandacht besteedt aan elke
bestelling, of het nu om een “big
bag” gaat of om een geplastificeerd palet met beschermhoes en
bandijzer. Elk lot wordt geïdentificeerd, gemerkt en opgevolgd.
Met behulp van een computercode
kan de productie getraceerd worden. Deze service wordt enorm gewaardeerd door het steeds veeleisender cliënteel en draagt bij tot
de goede reputatie van het bedrijf.
Anderzijds werden ook de commerciële doelstellingen van Carrières Nelles bijgestuurd. De
klemtoon werd meer gelegd op de
handelsmarkten in de buurt. Om
minder versnipperd te werken, is
de aandacht nu meer dan ooit tevoren gevestigd op de verkoop in
Oostelijk België en in het nabijgelegen Duitse Eifel.
De nationale verkoop vertegenwoordigt momenteel 60 % van
het omzetcijfer, gevolgd door de
export naar Nederland (15 % tegenover 40 % in het verleden),
Duitsland (15 %), Luxemburg en
Frankrijk (10 %). Voor de bevoorrading van de Nederlandse
markt werkt het bedrijf met een
dealer die deel uitmaakt van het
distributienet dat het bedrijf wil
opzetten. In Nederland gaat de
aangeboden service soms ook tot
het plaatsen. Soms stuurt het bedrijf voor sommige bouwplaatsen
een groep metselaars ter plaatse,
die de producten bijzonder goed
kennen en dus precies weten hoe
ze te plaatsen. In andere gevallen
wordt een netwerk van aanbevolen bouwondernemers ingeschakeld. De metselaars hebben ook al
opleidingen gegeven aan plaatselijke vaklui.
De structuur werd dus aangepast,
het bedrijf stelde zich voldoende
soepel op en nam een creatieve
houding aan tegenover de verplichtingen van de huidige markt.
Een koppige houding aannemen
en een prijzenoorlog voeren zou
ongetwijfeld nutteloos geweest
zijn en bovendien al vooraf verloren geweest zijn. De directie heeft
dus besloten om op een dynamische manier te reageren en zijn
productielijn anders te gaan richten, zonder daarbij zijn reputatie
en verworvenheden te verliezen.
Om een uitgebreider gamma van
producten te kunnen aanbieden
heeft het bedrijf tenslotte ook een
ontginningplaats gekocht in de regio Vielsalm, waar blauwe, grijsblauwe en bruine leisteen zal kunnen ontgonnen worden. Het zullen
andere producten zijn die gecombineerd kunnen worden. Deze
nieuwe ontginningsplaats zal over
een jaar van start gaan.
Enkele kopzorgen…
Wanneer men hem vraagt naar de
huidige situatie van de sector,
drukt Charles Nelles toch zijn bezorgdheid uit: “In zijn geheel doet
de sector en de markt het goed.
Nochtans blijven er ernstige problemen voor de ontginning van
siersteen bestaan. Die problemen
hebben vooral te maken met het
plaatsen. Enerzijds blijven de kosten van de plaatsingswerken zeer
hoog, zodat het niet meer betaalbaar blijft. Anderzijds zijn er
steeds minder bekwame vakmensen, op termijn is dit een reëel
probleem voor de hele sector. Er
is een echt gebrek aan werknemers. Een andere terugkerende
zorg voor de producenten heeft
betrekking op de administratieve
rompslomp voor de verschillende
vergunningen en licenties. Reglementering is noodzakelijk maar ze
lijkt steeds zwaarder te worden.
Men zou de administratieve taak
moeten verlichten want uiteindelijk lijdt de creativiteit en de verbeelding van ons beroep hieronder. De energie die besteed wordt
aan administratief werk zou gedeeltelijk moeten kunnen gebruikt
worden voor vernieuwing, inzet en
onderzoek naar nieuwe producten
en processen. Kortom, er zijn nog
veel ontwikkelingen mogelijk op
het vlak van stadsmeubilair, tuininrichting en zelfs meubilering.
Natuursteen kan nog verschillende
rollen vervullen, en voor sommige
toepassingen is alles nog mogelijk”.