La jurisprudence communautaire du Conseil constitutionnel (juin
Transcription
La jurisprudence communautaire du Conseil constitutionnel (juin
La jurisprudence communautaire constitutionnel (juin 2004-novembre 2004) !" ' ( & & " & & & ! # && " $ & & ' " ) ! " &" & &" " " ' ' ' # && ! & " . & ' " $ " . " & "! " & , & ! / " . & & " "" .& & ' ' 1 " & " * + & % "0 % & " ! " '&& ' & % $ ) ' 2 & !! " ' & " ! ! '$ ' & $ ) $& ' & " " " '!! " &" ! & " & Conseil "" % & & du & ' ' % 5 ) 334 334 ' " , - 2 && 6 " 7 ' 8 % 9& 1 0 ' 9 : 4 7; : 4 7; : 4 7< "#$ & : 4 77 7 ? & " 8 ' : & 7338 " % " & ". "" " 8 ;=: ' 0 4 73 7 4 73 & "#$ < " % 3 :< 7 " 7 "" 77 ! "! #! $! & : 3=: 48 8 & 9 % &) 9 " * : 4 7; : =: 4 77 > "#$ < 3< % & & " " > :< = : & 4 7< :< "#$ % << = 77< " ! ' & " + $ A ' " " " & / " " & & ' " " " &" " ' . ' " " &" % " " " % @ 8 % 783; . ' $ 8 . ! & ( -3 2 ? ' ! & &" B &" " $ ! + ' " ' '&& " & ! " + & " " . ( ' ;) ' ! "!" " , $ 3) . $ $ ' & < " " 7 ' 334 " ' 7 $ " " + . ' 8 " ". & & ! & % && " % + " ' " ' & & &" ! : ; 84 &" ! " 8 ! "! #! $! ( :8 ) 8 & 1;7; < C D 77 = " & 777 "#$ 7 771 * % D F ( :7 488 8 77 :774 7 8 : 7748;3 777E "#$ ; % : 14 ;< 8 ) & G5 ' # &" : 7 ? ? &% * 7 & % 7 -* & : 5I5J ( , &" 2 " 4 48 8 & " &" && + % 8 , 777 * ' ; D 2 1E ! ! H ' " " " && % 7 & * L 77 + 4 4 ' 1 && " " " ' K &" 4 ;7 =5 LM K5 , ' ' # &" - , *, 1 && 1;34 1< " 0 :7 41 3 & "#$ ; "#$ ; : 714 8; 8 ! "#$ ; . & & + @ B - #$*, 1 && 7 . ' % % * 48 8 & 0 " + 771E 1 + F ( & " ? ' ! H . ' "& 3 " " * 777 * 3 :< & L@ , + O - ,!! *! ,!1 & / # 0/ & 7< N ! . , 8 : && ;4 < " :3 " :3 1 & & ! &" ' 0% " " &" % ) * , " ! . " 334 ! " & 1 2 3304 2 & & " &" " F 2 5 &" " / ' , 1 & * ) &" . & " & ! - ) $& " && % & " ) -*, $ ' 1 5 ( ( ( - $ 1 2 & ' ! ) ! ! ( &" , $0 " " " -. & L &" ) &" & ( !! , ( 7 ( ( & 5 P . " 4 # . & 6 & & '$ " ) & & & ' " &!" " & 0 1 & &" : 48 8 ! ! " ! ! " 8 ! ! " ; ! ! " < ! ! " 1 $& 7 :7 :7 :11 :18 :1< % & ( ( -8 % !" $ % " . . ' " 2 $ & $ % 6 ( 1 &" ' . . 2 & " $! ) &" &" " , + & ) & " " & $& $& # " P # & & " ; " ' K $< $ . ' " : , "& & "& & &" & & ' ( &" " % & & &" $" ' & ! % " "" % ! 2 ! H & . '$ & ' ) && " % " & & & ! $ '$ ' & ) ! & & & ! & " & & , " $ & * " & " & & " 0 $ & " " " % K & + ! &" ! " ' % '&" &" % ' DQ /E " "" & ! ' & $& & & & B & & " . & " spécificité du DQ//E I – L’ancrage communautaire P constitutionnel . " &" ! $ " . " la &" ! &" ! " de & && 6 D5E P & DIE " & & " && 6 & 8 77 & " . ' K &" =& " & &" ! 5& ) ' 0 ! & droit / ". ! &" ! R & & ' ' , " " ' 334 $ $ ' & A – L’article 88-1 de la Constitution, fondement constitutionnel « convenu » du droit communautaire 8 , @"& % & 0 ' S ' & & $ " - T 334 4 &" !U ' K &" '&& 6 & & " & & % &" 0 C ? -O/ ! ' "" &" & " 8 & ) " ' & & && " " ' " ! ! " " "! & "& " ' K 4 &" ! &" ' " & G 5@ && " & ! " ( . ! " ' % 0 $ '% " ' ( V W '$ ' B ! . & - 5 " "" & * , ' 0" $ ( & 334 4 7; * ! "! #! $! "% 5 %" 1) " 77 & <8 &" * X@(Y ( , " 0 - #! $! *! ! : 77 && 1 4 1 =P K 5/@( , ' K &" * " - #! *! '! 77 & 78< = G @/ (5K , 0 0 ! H $$ ' K &" - #! ,! ! :1 77 & 1< & & " G 5@@/X / & ' ( " # 5 5ML?5 " 8 77 & ) " @ && " "% " & ( 7 ' 4" & = $ &" " : 334 & & ' ' ' " . & & ' 334 & !" " * ' ( & &" * 2 77 " " 5 ? . " ", && " 3 " 3 "! && &" '$ " % 334 ' K " 7 . ' K & $& 0 0 , % & !!" ' " % ' ( "! &" " B , ' ! , - D, & W ' ! P5?L@(K - ! " ' & D $ ( 5 2 & 7 & G 5@ & ; , ( " " $) '" & " 5 &" & & $ & % Z" ' 334 V & &" & '&& " " - ,!! *! ,! ; & 818E &" & < ( 5 :1<8 ! ' 334 & , E & " ( #1 86* 77 4 77 ! "! #! $! ; " & " & !! ' 334 $& " - M P ' . &" ' % Z" 77 + ' ! ! & " ' & " . & & && 6 & 7 77 $ " " ( ( & ' B " $ & " &" G4( "!" :7 41 1 1 1 :7 41 3 7 $ # 81 7 ;D " ! ' 17 1 " ,C % 77 + 2 K % : 14 ;3 ! "! #! $!& " "" % 7 % E- " % 77< , 77 + " &/ & 783 ' " & & , 1 :1; & ! '! ,! 7 # 0/ & < < ' 1 ' & & " 0 $ &" " & " & ' ( & - && 4 4 % : 13 & D& " & // # 0/ & 8 ; & /// # 0/ & 8 E . &" % * " 77 + & 77< 1 ' % :7 334 ' & % . . ' ! ! OD & :7<417 ; / % L(CC , ! H :1 E :7 41 8 ; &" " !! !! " " % 1 &" & ' ' 334 ( 5 " ' ) . , 1 ' " N P " & 334 ' " % -8 . & % "!" ' ' ' " " " & /// 1 % ! & & 77 5 & % 77 + & " C " ' 5 + 334 & ! ( . , . ' " & 334 && & & ! & 1 & // . ' "!" ' ' & " & 1 1 . " !" :1 # " " <37 % 77< "!" # & " " : & " :8 " 2" % " 8 . ' 334 . P ? ' 1 2" * % :7<4 < " & " . . '&& . ' K &" " $ 5& 0 " 334 . ' $& ! 0 " ! ' & C " & . N 334 ! ( "" % & " ' 5 & ! " & ' & " " ' ' ( 7 ! & &" & $ & '&& . $ $ & & , & ' ' " & ' " 334 , ". " 2 & && " & &" & " " ' -1 / ' ) ' " " : 2 & % : =: ' 4 77 & & & ) & ( 7 1 D : "& : 3=: ' 7 88 !! 4 # ? # 0/ & &8 C " ((E % & & 88 ' * 7 % 4 73 ) , * :< 7 " " 7 " C " ( " " 6 & :<<437 :<<47 1 :; :1 D 5XMLM , 0 & " &" ! " :7 & & < ? " # 9 C0) 5 $ /// 48 8 E " 4 7< " " C 334 2 ' " * ' " 77< " 4 7; ? " " 0) . $& " % !! & ' " ) & 7 9 < 3 . ' ' . ) 3 & ". " 5 & 7 / B < & & " 334 "!" ' 5 # &" " 334 " % & " ! 88 &" ! ' " & & % H &" " " " B !! / % & :< " ) & " " " 7 % " & & 7<< ' 1 " " 37 * - " % >4 & * : <<< & " % 5 :8 3 & ' & &" ' ' & % & * , 5 &" ! ' & & ) " 334 ' & & & & " * ' / & & 11 . ' $ 334 " ! B" & ' " % " & B & ! - , +" & . " # 0 0" ( " & & ' # " " & " " & 13 % , ' & 1 ! ! " : 1 ! ! " : : 7 41 3 11 &" ! 2 2( 17 7 77 : 1 48 8 7 ? & $ & * :< 417 1; ? & $ & * :7 41 3 1< / G ( 8 ' 17 . % ) 7; $ " & * , & & ) : 1 = : 7<417 1 " % 77< " 7 7< 7 # 0/ & 77 + " &/ ! ! >! ! !5!! ;[; # ! 7; & && % & " &/ 8818 ' 7 ;1; % 18 13 ' % 5CL@( V + :; " , " & & &" ! " & & ! '&& " ( & 0 " " ' & ) ' ( . & ! % I ( Y /CC( && " " $ " " " &" ! " " ' 0 & " $ # % & &" ! # , 1 2" " & / -1 " ) & " $" -1 5 ;< = 5 "& . " ". ' & ! "!" ' % & - " & & " , ( 1< ' ' " & " & & " & "4 $ & $ 9 , & ' 334 , 5 ' 2 " & * I ( Y /CC( , @ ., - #! ! *! ! 73 && 4 ; &" ! :< 7 & & 8 " :; " :8 7 &% ' &" ! " # & "W '& " & & & '& " " ' & " ' & & ! H ! 5& " &" ! " ' ' + " " ' & - ' & " ! & " " " . " ' & % && 6 " % & %" "! " 0 0" . ' ! . & 334 * , V @"& % "" % 2 2( W& 5CL@( , '&& !# 5 " &" 2 " & " & G L " # ! % , . $ " " 7 ' ( . '&& & & 5 " " ' ' " ' 8 " ' " * '$ " & " & & # & G &) ' " " & & . F K & F ( & 4?043 7<; & ?/4 - $ % ' + " 8 &" ' . ' " ) ' ( & ' " & ' '&& 6 & # & !! & " 334 !! H "" % ' 334 & &% " 0" . ' & " $ $ & " " . & C & " & & 4.4 " ' % " ' ' ' $ " C " !!" "" % " &" " & &" " ( @A?B! # ? & & 0 7 " &" - 5& ) ' " % % 5 L!! &% !! * @ \L?5@ , L 0 77 ( & P 1 Q8 ; '$& 783 ' & '$ % & & # !" &" : 84 & ! & " "& % 8 ' 37 & ) & ' # " ' " % &" &" " - 2 & 334 & F ( F ( ' & & 0 * , 7 " % , "! & & ' . & " * & % P F$ ' 334 & . ' K " & ' ( & M &" $ ". ' K &" " " " ! & && . " "!" " " N ,C "" % . 334 "!" $ " % &" 77< - K !" " " " 3341 , C " " &" ' " & & " " "". &" % ' "" % & ' & $& '& " " " ! < ' & " K 1 ;< = " & & & &" '! & "& & " ? ) " F ( +" & ' !!" " " " 7 & % ' " 7 # & " 1 ' 0% ' % 7 & % ! & "!" " < !" " $" " & " ! *, . ;< = & & " " ' # ! ' 0% & ! ! - D !" " & ' - ! $" " ! 6 " &" ! " !! & " " " / " " % % " " ! &" - & 7 7 & " % $ 7 . < - =, ". $ 0% & ' ' 0% , 2 && . ' $ " , ? 77 " "" &" & " & " " ' % " , " % 7 % " " 7 % # !" " " # " " & +" ' 0% & # &" " 7 % &" " ' & ' 0% " " 7 % & : 48 8 7 "& E2 / LM , '$ & ' ( & *! & D " ' " " & ' ( & & . F K &" & & & ! $" & % OE " & " % 8 ( : ' % , ' :1 1 & . 0 ' ! & ! " 2 " 7 & " ! & 4 $ ' & ) &" & 64 ! ' 0% " 7 % ! " ! " ' & "" " " . ! ' 8 " 7 % ! ) A & " ' " B " 0" 0" K ' F ( & % " & " , % 7 - . &" & "" % 8* , & &) ' " " " &" & " &" " < !" # " $ & & " && &) . & & " & B ' K 8 ' K ! 6 ' ' & ' ' 3341 &" ' ( & 3341 !" & " & ! & ' " % " " " & & 4 & " . & -. ' % & . & ' K & & 334 ' " % " B ' & &" ; , ! "" % &" ' " % " $" P -8 " " " ' 0% " & " & 77 & " ! & . 5 & ! ' 0% ! ' 0% % < /! ! C! "& 8 "& ; ! # ' $" 773 < " & 7 " ' " % " ( " $& ' , " V W & % 77 &) 4 & &0 " 334 # $ " % " 4 > #! *! '! #! *! '! " ' ' ' " 3 ID " '&& $" ' % " ' 0 D & 7E C " :734 @G 4/ & < 7 :E 2 2 " & ;; =5 && 7 347 7 & O - #! *! '! " D5 & & " (?5 ( , & ' * G @LK , && 7 47 ; & & + * G42 5 IJ , & 331 =I X(M(?L/ , : 4 7; E- #! $! *! ,! $& " "" $ " " & - ' ) & B &" ! " '% & & " B – La constitutionnalisation équivoque des exigences communautaires ! % & V. ' 0 334 && ' . ' ' ( " 7 &" " 3 ! W 334 " " ' " . ' V. " &0 $ 3. % " ' 7 '" ! " /4; . 0 . & ' " & W % ' & " "" % &" " & % " " " ,& "" & & " & 6 ' ' # & & ) ! 4 # -7= &" & ' K - " & & - 8 " & ' 334 & % " & & &" & '% ' # '% $ 8 - & H " .! , $ ' " ! " " B , & " " $& [ (M( !! , &" ! &&" & 8 ! 4 0 O ' 4 ! , H ! " ' O '% 7 " ( " 3 X5CC(XML &3 7 I G5\KIJ ]JM &" 5C /(K < P 5 C/( : 73 " 4 7; 7 " M ' " 8 & ! : 8 & <17 = " &3 R 8 [ & !! 8 && " @ " : =: K( &" # H '&& B K " ' ( & . & & && 8 & 8 :< = : 4 77 ! 4 7< " $ " " :< < : 3=: 4 1 % & & B " " & " 81 . '$" - & '&& " "!" && % 7 " $ ! & & &" ! . &" " . ' ' ' " $ % C &" ! " , " '$ " 2" " & % % * ' & 7 ; 8< & $ " (G5 & OOO _ & - E` P & 818` @"!" ! & 0 T * & ' & " 0" " % ' ^ & ) & ( : 8 88 % 8; & % " / ' & $ 83 OT $) & ! 5XMLM &" ! % ) &" && & , 5G 5 ;[ <[ " " $ " O ' # !!" . ' & && 0 * ( + /// C0) 5 $ 7 % " :7 41 3 7 & % >4 & " : " !" " 77 @G & 7< & B) " 8; & $ & " :< 417 7 7< @G & 8< & $ & " :7 41 3 7 77 @G & 7< & 83 0 ' " % , @"& % " " ". & & -D ' B" & && & " :7 & & < ? ! H 48 8 % ( " - 87 $& $ & # 88 8 & , "4% $ '& " & * &" , " " . ' ' K &" ' ( " '$ $ ) &0 B "" " " & " 334 D $ & "& P ' & `5 0 . 334 " 1 ;3 " && 0 & ) &" " " & 81 " & " % , ' "" " ? ( & " & " 88 $ 4 # " & 334 "" ! " ' ' 88 ' % Z" " . ' & ' , :1 " :8 " :< /% 0) 87 I $2 ,% 2 & & < && $ / LM & & ! ' P / % $ ' $! " ; ' ( ( % ' " '% " " " + " ' , % ! - &&" & '% ' . '$" ! & ! & & '$" & & & '$ ' , ! % ! '% " ' & & & " ". & " ' 0B& 0) ' &" & & ' B& N & " ' # 7 ( ;. 3 ( . & & & & & # " , & & " (5 1 77; \ " @ 88 @P 5 77; 33 "= (5 1 % 773 0 @P 5 777 8< ? & $ L X 0 =( & 777 0 1 % ? " & $* & " @P 5 773 7 ; " ! & '&& B 7<< <<437 <<47 A ) & ' % " '$" 0 . GI " " @G 4/ & 8' 88 !! = : 7 " % " ! ' & !! @ \ ' ( & ) ; ? ! ! & * ' ; '% " & & P # " & & # " & ! & . L & + " $ " '% & " & " & "" . ' . ; &% &" && " . $ 4 !! & % & $" # & * . ' ' & 5 & & & ; & &" " & & ' & ' + & & - & & 4# & . ! & . '% ' ' & 2 & &" ) 7<3 <34 P " !- " & 2X % I 5 %B 2 0 " * ' 0" R 77 & 1 * .& & @G 4/ & ;8 . & & ' ' " :1 8 & '% & & ' & ' & & & ;1 " . " & '% " & & &" " & ! & "& ; ! ) & % C "& ' "" " &" ;8 && " " & & , - ! ' " ' & % " & # ' " %" "! ' , &" & -= & - $ + " &" " , &" ' & & " . !! " . & & " " $& $ " ;; & % & . " &" & & '! P $& " & " " + & % . & . . . & , - $ ;< & & & '$" & ) ' 9 ;1 & & %" "! 9 ' " & 0B& 0) & 3 4 ; 1 " " % # ' " & & & " @A3@ # 0/ & 37 = : 73 * : "#$ ; 4 4 =: 3 " % 4DD@ " ; ( & & 2 ;8 : ;< / % % " 4 7< 0 % 1 5 " :3 :7 = : " : !! ' E " & & " $ / LM R 77< : 4 7; 4 77 : ;; &" D & $& ' & 4 7< " " . " " " ! " $ 2 " 2KP 1) : 7=: ' E & " & Q ;< = 4 73 D & " 0" : <= ; 9 & G $& & & / && & , % " "" " & & !!" ' . 2 & I ' & & '&& " " L & ' 2 ! "& $ &" & % 6 7 ( & . ' $ " + & @B % & + ' ' ' " & & ;3 " " " ! '&& " & % " ( && " & " && % ' = ' & % " & % ' & 2 " & " - #*' ' $& & 337 '!! " &% && " . & " & && & *, . ! ! " < & $ $ " ; &" ' & & " * @C ( ( & ! & % = " &" ' G 2 \L?5@ ;7 < & ;7 " & & && " 0 && "!" & & '$& & !! '% & &" ' & ' ' " " ; '!! ' ) ' " L & " " " & "!" '!! & " " ' " * ' $ $ ) & & 4 % ' & " & .& '&& "& ! N &" " . . " & 4# . 0" ! !! ' & '% & " & " ! 9 " &" % ' 9 && . ' &" ' $ - " ' & ) ! ! " ;3 " & ' # 83< & 87 " 5 (?5 ( , &7 1 &% - " $& ' < &" $ L & " % ' & " ' & % ) ( & & ! % K & " 0% " . " % "& &" ( 0B& 0) N ) ! ) . ' ( '&& " &" + " % & "!" % &" ) 9 < 9 0B& 0) " L & & &" '$ & " 9 ' '% & N "! " &" ' " " ' & "" & . +" !! 0 0 & ! ! H N &" " & ' ) & %) & " ' % &" 5 , '&& " + &" ' " 4 # & & " " & ) L ( & 6 ( 5 : B & '% &" ' ; ' & &" ! " & ( ' % ! 2 ' & ' " ' <1 < 6 " " 8 0" $ ! * ' % & & " % & ' & " " ' ' & &" " & ! ! ) " < <1 & L &" * & < < ' " % & < - 2 " ' " - , ( " ' " &" . 0 % & ( : 5 '$ 1 & 71E 4 7; " "!" & /// @G 4/ & 8 E % 77 + J & '&& % / E ' , % P5?L@(K ;;8E :< ! & . D :; 4 ! ' " $ " $ !. ' " ' 5 %" !! 2 / /2 @ 2 7<< 7 =@ \L?5@ " ; D & " % : . & & D D / LM &" " 7; @G 4/ & 14 ;7 ; =7 41 1 1 @ & ! :< 417 7 7< @G 4 :<;4< 1 & % 7<; + # 7<< 8 8 # * 7<< 3 &" & ! A '% " & & & " .& " && " 0 $ ( ' T " O2 & 4 " & 6= . ' & O =' ' " 0% ' 1 & & & $ # " " ' "" $ " &&" . & & & " % && ' ( & & " "" % G( % L '$& 73< $ " & ( 41 [38 @ $ &" & >4 & B 0" & " @C ( J & <7 # ," % "% & & 87 4871 A &" 8 ! 38 & ' , ? 3 ' " " " ' "& , && ! ) & , !! &" ! ) . H % " 4 7 [ % . ! @ /4 81 % & " ) " " &" ! - &%" " &" !! && " . 0 # ". &" " ' $ X & % " G(. C% & B2 % " & , 8 & % " ' + " % I 05 5P / &8 8 * G( ;3 / <3 & !! 2 G2 \ '% " % '% << <; &) & & ' & . & & " '% # ' & & & $ . & % " & " 4 ' 0B& 0) N 4 # ' $ % '" & & & %% " " & ' % ! H " 1 ( " # ' & !! " ' << ' & " ' 0 ' " & " & ' ; <3 & % . . ' '% (& & $& ' ; ' <7 . ' . " " L & 3 [ . " &" ' & ' ' ' &" &" $! $ & &" ' ( & <; &" & & <8 . & " & + & & & & ! 4 "" &" ' && 6 . && " O " ' " & <8 " ! 77< : 7 !! " A " 7 9 , & " & & " & ' O ? M '! & "! & " ( '% 4 . & & && " '&& 2 " & ! . 3 & 3 /?X N "D ' T ,% " $ /?X - 31 & & . , " & & " % " , ! % ? & & ! &0" 3 8 ? & $ @P 5 773 I" 0 8 =X 2 " " & " X , ! P O " # B" " " & " & $ '$ " . ' K &" & . ' " % 44 & " & & && . & " " % . $ + & % " E & & & 9 & && . 9 & &" " & % & 3 ! " & + ' & L & , ) % ! . ' ' % & /?X & ! # % ! & ' & $ ' & . " ! & "% 0 ) ' 0 + ! " & :< 48 ) & $& 3 " ' $5 4 & " 4 & " " , 334 & " . ! . P $ OK & G& 7<< ' & &" ' 2 4 + - P 4 . " " %" "! ' & 31 ' K && OOO @ & 3 & " 9 $& % ' ! " " @ 2 O@ 2 3<3 a & 337 & 33 P 3 &= " = G2 %B 7<8 @G 4/ 1 + IX BD 0 = " ! - & 5G 5 /?X & 777 :< & 71 81< '&& " & & 817E " & & & ) $ 38 - &" & & & N ' 0B& 0) & ' . ' ' " ) " & " '&& " " % K &" ' , 6 $ A 9 & '&& % $ ' 33 - &" P 4 " ' & ' ' ' ! & " + & ' ' & ! 4 334 + & , "[ - ' 334 & + & & && . % % & % " &0 # ' $& ! 7 + , " " "& " L '&& 6 & & &# . ' ! " ," -7 , 0% & & + 88 ' & " ! " O 2 O "& 37 - 88 ' ' # &" " '!! &" " & " ' . !!" &% ! " ' " "" " & , &" % & " 9 , !! 3< % $ " 3; ." & 4 & ( ' 0" 0 & . " ! ! && * , '% & " & . " " + &" & - & " + 38 G@ $ 3; 5& & " & % " @ 2 '% & ! 7 & 7 47 1 . ' B + && ! " ' X & " 3< ? " (2 0 &*[[bbb 7 X P % ![ B [ 81< ! # ' && &8 7 &8 7 % " &" . 5G 5 2J " H "" % 4 7;E@ K( 1[ 7 '$ ! , 37 ? & 33 H & ' ( & [ 88 8[ 0 O @P 5 771 < '$ & " 3 % & & 813 * ' OD" &" &# : 4 L & " ' " & &) & % !> 4 . ' ' & "" ) ' ' '&& & " & & & & &" 0% " . !! " & E " . &" " ' ' '&& " & % " . ' '$ L & & " " 4 ' ( O . " " & & ' ( " " 71 " &" ' ' " & ! & . & & 0 & , ! '% '&& "& " " ' W ' O !! " ' & ! , ' &" ! H 7 & '$ ' ' & "& ' % Z" = & " "& & " V" " 4 # & $ & 4 " ! 7 $ ' " " ' & " % & " & " . 9 '% O 9 B && " 6 $ " II – Les réserves constitutionnelles à la primauté du droit communautaire ! && " . & " ' " ' 7 71 7 (5 1 M 1 " % P 0 @ /% & 8 % ' " % " . !! ' & . & " &" " & &" " " 0" & & % " 773 ' # = K( 0 & # 878 5 @ && & '$ ' & & '&& '$ . " & ' &" 5 $ %" '!! E B 5( ' 5 ( &0 & 0 * ( 8=% " " ! . B " " ) & " ( % C " . & " & " %" . ' " " &" $" 7; . & & ' K 4 ! $& " $ " " . ' K " 78 H ' 0 ' 0B& 0) N ' % . ! N ' ' " & % 7< . 0" ! H ' ' 0% & % ' & "& % & 0 ' & ' &" & " D5E ! H !! & " "! % 5& ' 334 ! H && 6 " ' & & & " " ' /4; & ' " ' & " & ! % " !!" " & " ". ' & & & + ! ! 334 " H DIE A – Le contrôle de constitutionnalité discutable du droit communautaire dérivé V W" ! * & 7 . " & ' & " ' $ & & '$ "" % "" ( & & & %) / && " ' & '% ) ! ! 78 7; K 7< 2 % '&& 73 &" " # ? ! ) " " $& " H . ' B & " & "" & & " & & " $ & & $ " " * ? & 1 = 0 B 71< = L% !! 3;7 = X P " " @P 5 $ ! ' " !! " ' 4 "" & " " 3 ' 0" & ' & + & ' 5G 5 ! &" @P 5 771 " B ;8 . 73 % % &" # & , & ! !! & $ " % * 81< =I X " &" 5 >4 & 5G 5 + @ 2 1 "& , & DE ! &" " & "& D E ' 0" "" "& '$ " "% 5 " & $& & && " . # & % " $ " ' !! ' , & & ' " $ & 783 ' 0 ' % " @"& % & & L , & % & & !! $& " ' ' ' - , ($& && " 0 0" L% & " - &" ' " # 77 - / & & 1 , 2 & ' & ' & & ![ " & , ! " " & IX " $& B " 4 # 0 :7 & & " ' ," ' B . &" " % bbb & &" $ & $& - &" , % & C $ % " ! L ! 0 " " & ( ( & & '$ ' " # & & ' . " & 1 & " . & , 4 # & ' " & " & ' ; & 4 & ' & $& # B . & " % " & , !! -! 0 & ) &" $. " ! &" " / ,! $& & ) ' " " $& " ,% ""! & " & " & ' 1 ! ! . ' ; " ' " & ) ' ) $ & &% $0 L & & . B & $ & ) ! H @"& % 0 ' & ' "" " " . & ) 3 !" 8 & 77 - &" [ " ' # $& [ & & % " 8 8 8[ $& % 0 % "- &" " " ' ( " @P 5 ( " & ;8 & >4 & * ' & & & ;83 % ' &" & 6 !! " ' & & &" ! . & !! !! ! . !! ) " ! ( " & " " 8 ' & V& ' & W % # ', ' ' & &" - ' 4.4 , " & &" ! . P & & ! ! % " & & &B % ' K &" & D ( & & " " $ E&" '&& " 4 73 7 " ,% "0 &" ' " ' 0 B <37 " " &" % % 783 '&& & ! $ % % " " " &" & " % " '$& " " & " " & & " " ! ' &" F 0 ! & # &" " # & & & # " & " % & & " 0 ! & '% ' $& &" ' & &% & .! % . " & N & & ; ' & & G / "!" , & , & , " '&& . 0 & "! & " & -W & & & , " & . $& & / ? " !! ' ! - !> 4 ' & & & , " V && " ) ' B & " & " & "! "- & $& &" & +" " && " & " &% . " ' & " 9 X ? " 2" & " ' 0 B & <37 2 ,% 2KP 737 & & 88 8 ; ? G(7 1;[ & % $ & &" @ 2 2B I ! 7 [2 ! & " & G@ $ &" 41<<[73 @ /4< <7 = " % L " 4 8 ' % " 9 ' " %" " $& & " .! % . & ' " B P , & ' # 9 ' ". 9 & && - < 2 # " ' . & 6 & && P *, 3 "! & && % # " & &" & ' "" ' % ' & & $& !! ' &" & & " " & " ' & &" " "" % & ' ( & ) & & & "& "& ' /4; " & ! & % ! H & " & & & " , ' " 5 ' 334 7 ' % & ", " " & " ' " H " & B – L’interprétation nationale problématique de la primauté communautaire et de la charte des droits fondamentaux ' 8 + + " / & " N ) ' & $" + ' '$& " $ &" " N & ) & %) " && &" ! ! 5 " $ " " & ' % ! . ' & " + " & & $& " 5 & ' B & 4 # " & ) !! C & ! " ' &" " ' ( & $ &" &" < P 3 P 7 . ' : < 48 8 7 & & & " . & & P '$ " " $ & " " && ' % " " " % . 0 & 4 ' &" " 3 " : . ; & " / ' ' && " & ' &" &" , " ' 0 & & $ & . " "& & ' ""& " " % Z" . ' ( & - # ! & " & ", ", 1 " &" & & & " ' & $ " , 0B& 0) " " " " % 4 . " F /4; F$ ' & F K % ( ( !! ' - &" F K & F /4; & & " " & !) 4 / ! && " * ' /4 & ' K &" ( & ' K ( % - ' $" " $ ) & % " :7 : ? % & * 1 % E & ' ! , $ ( 5 $& &" & !" " & $ ' ? F . 1 ' " % ( ' 1 %" " &" ! & *, & 0 5 $ " "& 7 - * ! & ' 5 &# & F ( = ( 1 " '$B " & " & ' - - ' ! ! " ( 9 ". 48 8 & 2 , : & % 2 &# ' & & & " &" & & ( $ & & & . % ' % &" ' /48 , 0" . ! H " % 44 & , !" # - & ! & &" &" "" % & ' ( & ' $ &% ( & , ! '! ,!7 & 0" 0 ' ( - " $ - '"" % ' # & !! " & 773 E ( & ,!! *! ,! 773 & #! $! *! ,! & ;; " 17 & $ & B" '&& & B 0 & '&& : &3 & " & * 2 5 /5 , ' " % && ;4 & " - ? .& /4; !!" "" % * < " & " ' & " & " & &" C % & /4; - @ 0 "& ) 0 & ! ! & 0 '$ '&& % & ! A " * c" - : & - . ,& $ & " 1 [ 8 # " " . 48 8 & ' ! " && & 7 ' $ & + "" % ( ' ( & ' & ' &" & & & '&& ! ' " % Z" % & " /4; % " " "2 ; " " '&& &" & & F " & & " ' " a ? ! % ' "" & & & ' & $( ' &" ' K = % & % ,& & " F . F & " " " ,& & - , , F ) $ $, , "& . & & . % , " " & " 0 , ! . ; & " " % $ " ) = & & &" & ! , ' 1 & " . ! "!" & " ( ' & ' ( & '&& ' " & " U ! H 4 $* ! & & & " & ' ( & & " & ' /4; ' " ; " " ' " " . $ ( !! ' & ' /4; , 2 ' & & ! & & , 2 ( 5 G( 330@ - ' & & % . A " + " "& % & ( && ! ) A ' - 2 ", 8 & " . !! & ! &" ' &) " . '&& ' " " & % : ' & % " ' 3 < -" &" % & " & 0" 5 , "*, A & & & F K F$ % ( % " H &" " S &" " , % ' K & !" 5& ) & 0 & F //4 ! ( % &" & ! & & " " ! ! . & 3 - & &0 8 ' & & & 0 $" ! & & % F A & 0 $" ! & " " " % 0 ' $, . '% & ) . ! / & & & F " . $ , '% : ! : 3 & 48 8 7 48 8 .I % @"!" * , ' .& ) & H &" ! 0 :8 " : 8 N . @P ' ! & * . & 4( &" , 5MML 5 &% & & & - ,& & - & ! 77 ) [& & & & * G4G 25@ /M/ & " " * . " & 6 & << 7 ) & <3E & 5 6 $ # 7 / & 73 ) / & & O ! H ( $ & [& C & P ( % " " " , 2K 5 6 $ 7 " - =, & & & " " - DC / / 2K 5 4( ) & # " & & & & $ ' " " , % 7 & ) [& F K &" $, -- & ( < //4 # '&& & & &0 N 0 , ' - & - 0 $ " . & ,& & & & & ' & 4G 5KC 2K P 778 & <7 & "& " @L /XML $ @ P / 5@( C Y L@\/M " " *' &" " 2 ' " & * L 2P(@ 5MM * P5?L@(K 2 X5d5 @ X (?LMC/5M P ( /M4 LK @5 5M/(M L 2P(@ G 2/M/ 5 @LK X LPPLM/ G C@( (5K R 8 1) " Q7; 7 ! ! " :; ! ! " :; 5MM 7 & & $ "" % ! H " & & = & & ' * $& & &0 < F K *, & - ' & 5 ' &" + & $ ) & & " " c $ $& . 0 6 " ! " % " 0 > & " & +" & &0 1 ' //4 & . F % " # $ !) ' &" & " " & &e ! " F 0 &% & ' &" 0 &e & " F 0 " $ # &" ' # : << [73 $& 7 " ( //4< & F % " ! &" ' 0 E& ! &" 7 & 0 '&& " & $& " &e : 48 8 ( 6 $ @ -!! ' & " 7 % 7 " , ! 5 ' % & " " &e ' &" & F ! &% . < '&& F 0 ' ; $& & H & "& 0 " & &e F //4 " , ( % N &" 0 &" & " " ' ) " " ' &" 0 &" & & ' !$ " ' " & & &" ! & & ( & ! ' ( # $( ! K 2 & & # . ! ; &e " ' & $ # & 0 " % I 7( 1 " F & &" $ # " F //4 " :3 //4 1 *,M ". "" & # " & & &" F K & " " & !! F & &" & "! ! & & , ( 5 / ! &" 9 ( ( . ( ( . ( ! , "# " " $ " " &" " /48 F 4.4 , ( $& & " % & & ! ' " % % ! & & & &% ' # & &0 "# & " " & ( , " " ' / ' " & &" & 0 " % " & F //4 & & 5 ! A ( &0 # F ! $ " ! . & ! ' & $" & % "& ' + . " 7 % " ' " ' ' & 0 # " - T & &e F K " & ! 0 1 B & ' & &" & & %" . % & " $ " + &" $ "& & $ " & 0 , ) . & ! + 4 % " " ! ! 1 " & " ! - & & &" ' ' ! ! % .& &" % " &" : ? & & " && " * " ' &" G4( L(CC , ! " ! H OD & % " 5XMLM , 0 & & " &" ! " ? P ' " " " / 5MML DCE & % & ! 77 & 7 "!" " . ! 7 % - ,!! *! ,!1 & % "& ,C "" % 7 % E- & & * & & ,& * 5 K J , 8 & 2K 5 4( ' " ' ( = " & - && % 44 ) &" ! . 1 & ! 0 & " "" & " && & ' $ '&& & & 44 5 ) '&& # % " & '&& &" ' & ! " " . ! " & $ & " '% ' & &" ' &" '% + & & ' //4 & , 5 9 ( . . '&& ' " % & 4.4 U 0" " & 4.4 # " " ' '&& " ' $ &" & ' & +" 44 ' & & & ; ? && * L && " & ( & " $ & & Z " & % " ; &" 7 ' $" " ! ! ' &" P 4 &" & , + O- & ' //4< &% " ' 0 $ & & ) " 0 &" ! 7 & " % " & B -* % L@ $ . && , &" & . . 2 +" & &" '&& % '&& & ! 48 8 & ' " . ' &" ' B0 6 ' & !! & 7 % '&& ! : 8 & 6 & '&& &" " & " - , &" "!" ! ( 8 Z " & . ' &" "!" . & 0 !" " ! & . $ & & & ( ( & O " / ! ' " . 0 0 '&& ( //4< 0 0 &" &" & " U ( . , &" : -* + 1 & " 2 '$ & ! &" '&& " % "! & $ ' & &" ' /4; + , &" ! $& ) O / % & "& " ,. " F ) " . " " $& " O " & " " 4 & " T ' / & B " ' % 44 ! . &" '&& '$& " " '&& &" -! O & & ' .& & ! $ & &" ) ' &" " & " 4 # $ $& &e 5 & 64 ' &" &" " & ' ' ' &" & " ' &" % ( ' ' &" & & 0 ) & !! " ' ' &" " & " 2 ! ' &" % & & ! ' ' !! ' &" ' &" ' . " ! 4.4 & ' &" & " =' & $& &e & ' &" 0 " ' &" & % ' & & . '% ' &" & ( & & &" ' 0 " &" "" " & $ $& &e $ 0 ) 4 & ', D E &" & ! $ % % 4 . & 0 D E . " " F & " & . < ! & $) & " F&& & " 5 (?5 ( L L@ & $ " 0 & & * " &" &" F 0 " " , ! " ". 3 @"& % a< bbb 3 L ' ( 4 L@ , + O- ![ 0 & < =5 " : & - - bbb % 4 0 [ 3[ &8 8 0 ! . , (?5 ( , 48 8 7 % [ && [ &7 0 &" -* ,C + "% " " % && && " & 11 / !! 4.* ". ! &" ' " " " ' B &" " / " " '$ " ' ' &" . 0 && . & ' &" ) !!" & & % . . ' $ & 4# ' 8 & ' &" % &" & +" !! ' & " . &" 8 ! & ! " & & ' " # 4 # " " & " 0 " ' & ' " & & ! " . , , & & &" & & & H "" % & & '$ &" " & 0 & ! & %" F ( ' ' & &" & & ' " '!! - & , # - T " ' & & ' ( & 2 ' &" 0 - 6 , & ! +" !! " & " . & # - , " !! & ' & &" " 0 # - ! & & 4# !! 4 # 0 ' $ &" " & B &" & " 0 " ) " L ' $ & " "". ' &" &" & &" ' ' " % " 2 + $ & " " & " . , + " && && 8 &" ' " &" " & && . &% " 'B &" ' $ " " ) + ! $ ' # & ' ) &" & & # &" " ' & % ' ) ! . " & & "" 0 0 0 & &" & & $ & 2 " & " " &) ' ! & " $ 1 & &" % 0 " F 0 & ' ) . ' & !& ! $ " 2 &" && &" ! & &" " & ' ! " % " 2 4 ! ' % !! &" " ! ! " !! ) & " % & ' " H & & K $ ' ( + + $ " & K # " 0 & " U & 4 & & & " & & " '$ ' & " . 1 % 5 ' $& 7 & " " K ' 5 " 0 0 %" ' "!" " % & " 0 . ' 4 " .& ) ? 2 / /2 Dbbb & % 4 &" & " & ? & * 2 & ' + 25M @5K ! "! #! $! & 771 =2 & + " & & & " :1 3 . &" ? $ + = ' 5 . + " - ' "!" ' ' 77 4 771 "& " ! ' ) " 8[ 8 $ ' " &" &" :7 ' . ' K " %" ![ [ [ 4 ' &) & " . '&& "& %" &" 4.4 & # & & & & ' . & C " & ! + " & P " , ! ' ( & %" ". 0 . $ . & " % & ' 5 " & " " !! 0 " " & # &" B" " &" &" ! & " & " . ! ' ' 0 " . - ' 0 ! &" " , ! " 1 &" ' & & F 0 & ' 0B& 0) ' 0 7 0 " * &" &" 0 & " & ' 8 $ & & & 4# ! . &" & '% '&& " % . "% " 8 &f2< g8 11E B . " & " /? & 2 5](5K ) " "& " 334 ! & &" " & G LK /M ! "! #! $! 771 =2 & + " & ! @ 3 ' 18 " & % " & " " & & !" & !! & ' 8 ! & ! " & " B 4 !" " " % ' " & & $ % - " 5 ? " 2 5 /5 " ' K &" :; %" ( 5K M/(@ ! " + & &" " & 2 "& " 1 H ) 7 " 5& & ' ! ' , & B * P5?L@(K = % $ " . !!" ! " " 5](5K 77; @ 25M @5K " & " :<<47 ! "! #! $! " " " 77 & 8 1 , " - D, C "" % 48 8 7 % G2 " " " :8 % : " $ $ $& 1 : 8 & & " & & " " 0 ! "! #! $! "% & L ' : & '& ! 4 11 * 5 4.4 P " ! " 4 & & & ' ( & O 5 3 !" & 4# 1 % & ' 0% " " ' ( & O & ' & & & 0B& 0) " " " % & 11 6 " &" 7 , '& & H 1 ' " " & %" ' 1 '% & " " " % ! ' & " 44 " & & '&& ' " ' ' % & & " 1 " ' '!! & & !" + % ' ( && . & 8 /4 3 Q 3 & ' 7<< # 0/ & 88 E " "