Quartier du Marais (Paris)

Transcription

Quartier du Marais (Paris)
Plandeclassement
Dictionnairehistorique:noticeslieux
Île-de-France
P aris
• QuartierduMarais(P aris)
QuartierduMarais(Paris)
Date:
1880
Noticehistorique:
Présentationducontenu
Desannées1880jusqu'àlaSecondeGuerremondiale,plusdecentmillejuifsd'Europedel'Est,notammentdeRussie,deP ologne,deRoumanie,d'Ukraineetd'Autriche-Hongrie,partentenexil
verslaFrance,fuyantlespersécutionsetlamisère.C 'estàP arisquelapluparts'installent,danslequartierduMaraisappelélePletzl,c'est-à-direla«petiteplace».Avantl'arrivéedanscequartier
desréfugiésashkénazes,unepopulationjuiveestdéjàinstalléeruedesRosiersetauxalentours,notammentdesjuifsoriginairesd'AlsaceetdeLorraine(présentsdansleMaraisdepuislafindu
XVIIIesiècle)ayantémigréàP arislorsdel'annexiondel'Alsace-Lorraineen1871parl'Empireallemand.ÀlafinduXIXesièclealorsqueP arisétaitmoderniséeparlestravauxd'Haussmann,des
îlotsanciensetinsalubressubsistaient.LePletzl,auseinduquelleshabitationsétaientdélabrées,souventsanseaucourante,aattirécesmigrantssansressourcesquiytrouvaientdesactivités
traditionnellescommelamaroquinerie,lachaussure,letextileetlescasquettes.Descommercesd'alimentationcasher,deslibrairiesd'ouvragesetdejournauxenyiddish,maisaussidesconfréries
religieuses,desassociationsd'ouvriers,descerclesd'études,sesontdéveloppés.Lescafésontreprésenté,commesouventdanslesmilieuxpopulaires,unlieudesociabilitéetderéunionsamicales,
politiquesetsyndicales.
LadiversitédelacommunautéjuivedeP ariss'accentueencoredansl'aprèsP remièreGuerremondiale,notammentavecl'arrivéedejuifsespagnols.Lequartieraétédurementmarquéparles
arrestationsetlesdéportationsquiontdéciméunegrandepartiedelacommunautéjuiveduMaraislorslaSecondeGuerremondiale.Ainsi,aun°22delaruedesEcouffes,lesquarante-quatre
habitants,adultesetenfants,sontarrêtésetdéportésle16juillet1942parunequarantainedepoliciersfrançais.P ersonnen'estrevenu.LeMémorialdumartyrjuifinconnuest,ensouvenirdecette
période,inauguréen1956aun°17delarueGeoffroy-l'Asnier.
Mêmesilaprésencedefamillesjuivesséfaradesenprovenanceessentiellementd'AlgérieestattestéedèsledébutduXXesiècle,lequartierduMaraisprendunvisageméditerranéen,dansles
années1960,avecl'arrivéedesrapatriésjuifsd'AfriqueduNord.
Aujourd'hui,leMarais,emblèmedeladiasporajuiveparisienne,estdevenuunlieuhistoriqueettouristique:boutiquescasher,spécialitésorientales,painsazymes,objetsreligieux,inscriptionsen
yiddishetenhébreux& P ourtant,leMaraisnepeutseréduireàsaseuleentitéjuive.Au-delàdecetteimage,lequartier,trèsloind'êtreunghetto,atoujoursvusapopulationsanscesserenouvelée
pardesarrivéesetdesdépartsversd'autresquartiersparisiens,commeBellevilleouMontmartre.Aujourd'huiencore,lequartierévolue,commeentémoignentlesnouvellesboutiquesdedesignet
demodequis'ysontinstalléesdepuisquelquesannées.
Lieuauxvisagesmultiples,enfonctiondeladiversitédesoriginesgéographiquesdespopulations,lequartierestlefruitd'unmélangeculturelriche,ancréprofondémentdanslamémoiredeses
habitantsetdansl'histoiredeP aris.
Références:
AzémaJean-P ierre(dir.),VivreetsurvivredansleMarais,P aris,LeManuscrit,2005,544p.
BrodyJeanne,RuedesRosiers,unemanièred'êtrejuif,P aris,Autrement,1995.
C ostaBernadette,JemesouviensduMarais,P aris,P arigramme,1995,133p.
GreenNancy,LestravailleursimmigrésjuifsàlaBelleépoque:le"pletzl"deParis,P aris,Fayard,1985,361p.
JarasséDominique,Guidedupatrimoinejuifparisien,P aris,P arigramme,2003,200p.
KaspiAndréetMarèsAntoine,LeParisdesétrangersdepuisunsiècle,P aris,Imprimerienationale,1989,406p.
LaloumJean,«DesJuifsd'AfriqueduNorddansleP letzel?Uneprésenceméconnueetdesépreuvesoubliées(1920-1945)»,inArchivesjuives,volume38,2005/2,pp.47-83.
Auteurdelanotice:
Génériques
Mots-clés
Géolocalisation P aris(France) QuartierduMarais(P aris,France) QuartierdeBelleville(P aris,France) QuartierMontmartre(P aris,France)
Thème Guerremondiale(1914-1918) Guerremondiale(1939-1945)
Personne MémorialdelaShoah(P aris,France)