LIETUVOS RESPUBLIKOS GENERALINIS PROKURORAS

LIETUVOS RESPUBLIKOS
GENERALINIS PROKURORAS
LIETUVOS RESPUBLIKOS
GENERALINIS PROKURORAS
ĮSAKYMAS
DĖL TEISIŲ ĮTARIAMAJAM IŠAIŠKINIMO PROTOKOLO IR JO PRIEDŲ FORMŲ
PATVIRTINIMO
2014 m.
Nr.
Vilnius
Vadovaudamasis Lietuvos Respublikos prokuratūros įstatymo 16 straipsnio 2 dalimi:
1. T v i r t i n u pridedamas:
1.1. Teisių įtariamajam išaiškinimo protokolo formą;
1.2. Teisių įtariamajam išaiškinimo protokolo priedo formą ir jos vertimus į anglų,
prancūzų, vokiečių, lenkų ir rusų kalbas.
2. P r i p a ž į s t u netekusiu galios Lietuvos Respublikos generalinio prokuroro
2014 m. birželio 9 d. įsakymo Nr. I-120 „Dėl baudžiamojo proceso dokumentų formų patvirtinimo“
1.1 papunktį.
3. S k e l b i u šį įsakymą Teisės aktų registre.
4. P a v e d u Dokumentų valdymo ir asmenų aptarnavimo skyriui apie įsakymo paskelbimą
Teisės aktų registre pranešti Generalinės prokuratūros ir teritorinių prokuratūrų prokurorams,
valstybės tarnautojams ir darbuotojams, dirbantiems pagal darbo sutartis.
Generalinis prokuroras
SUDERINTA
Lietuvos Respublikos vidaus
reikalų ministras ministras
Saulius Skvernelis
Darius Valys
Parengė
S. Lukauskienė
2014-11-11
Forma patvirtinta
Lietuvos Respublikos generalinio
prokuroro 2014 m.
įsakymu Nr.
d.
(įstaigos, padalinio pavadinimas)
TEISIŲ ĮTARIAMAJAM IŠAIŠKINIMO PROTOKOLAS
Data
Surašymo vieta
Ikiteisminio tyrimo Nr.
Protokolą surašė
___________________________________________________________________________
__________________________________________________
(pareigos, vardas ir pavardė)
Dalyvauja vertėjas
(vardas ir pavardė, vertimo kalba)
Įtariamasis
(vardas ir pavardė)
Kiti dalyvaujantys asmenys
(vardas ir pavardė)
Įtariamajam išaiškintos Lietuvos Respublikos baudžiamojo proceso kodekso 21 straipsnio 4 dalyje
numatytos teisės.
Teisių įtariamajam išaiškinimo protokolo priedas lietuvių (ir) _________________________ kalba,
įteiktas.
(kita kalba)
Įtariamojo teisės išaiškintos,
protokolo priedą gavau.
(data, įtariamojo parašas, vardas ir pavardė)
Vertėjas
(parašas, vardas ir pavardė)
Teises išaiškino
_________________________________________________________________________
__________________________________________________
(pareigos, parašas, vardas ir pavardė)
Pastabos
Kiti dalyvaujantys asmenys
__________________________________________________
_________________________________________________________________________
__________________________________________________
(data, kitų dalyvaujančių asmenų parašas, vardas ir pavardė)
Forma patvirtinta
Lietuvos Respublikos generalinio
prokuroro 2014 m.
įsakymu Nr.
d.
TEISIŲ ĮTARIAMAJAM IŠAIŠKINIMO PROTOKOLO
PRIEDAS
Pagal Lietuvos Respublikos baudžiamojo proceso kodekso (BPK) 21 straipsnio 4 dalį
įtariamasis turi šias teises:
1. Žinoti, kuo jis įtariamas.
Įtariamasis turi teisę, kad jam suprantama kalba būtų skubiai ir nuodugniai pranešta apie
jam pareikšto įtarimo pobūdį bei pagrindą.
Pranešime apie įtarimą, ikiteisminio tyrimo pareigūno, prokuroro nutarime ar ikiteisminio
tyrimo teisėjo nutartyje pripažinti įtariamuoju turi būti nurodyta nusikalstama veika (padarymo
vieta, laikas, kitos aplinkybės) ir baudžiamasis įstatymas, numatantis tą nusikalstamą veiką, taip
pat išvardytos įtariamojo teisės.
Naujas pranešimas apie įtarimą turi būti įteiktas tik tuo atveju, kai keičiasi įtarimo turinys.
2. Nuo sulaikymo ar pirmosios apklausos momento turėti gynėją.
Įtariamasis turi teisę gintis pats arba per pasirinktą gynėją. Ši teisė garantuojama nuo
sulaikymo ar pirmosios apklausos momento.
Jeigu įtariamasis neturi pakankamai lėšų gynėjui atsilyginti, jis turi teisę nemokamai gauti
teisinę pagalbą įstatymo, reglamentuojančio valstybės garantuojamos teisinės pagalbos teikimą,
nustatyta tvarka.
Sulaikytas arba suimtas įtariamasis turi teisę matytis su gynėju be pašalinių asmenų.
Laikino sulaikymo arba suėmimą vykdančiose įstaigose nustatytu darbo laiku vykstančių
įtariamojo ir gynėjo susitikimų skaičius ir trukmė negali būti ribojami.
3. Gauti vertimą žodžiu ir raštu.
Lietuvos Respublikoje baudžiamasis procesas vyksta valstybine lietuvių kalba.
Lietuvių kalbos nemokančiam įtariamajam užtikrinama teisė daryti pareiškimus, duoti
parodymus ir paaiškinimus, paduoti prašymus ir skundus, kalbėti teisme gimtąja kalba arba kita
kalba, kurią jis moka. Visais šiais atvejais, taip pat susipažindamas su bylos medžiaga įtariamasis
turi teisę naudotis vertėjo paslaugomis BPK nustatyta tvarka.
Bylos dokumentai, kurie įtariamajam įteikiami įstatymų nustatyta tvarka, turi būti išversti
į įtariamojo gimtąją kalbą arba į kitą kalbą, kurią jis moka.
4. Informuoti konsulines įstaigas ir vieną asmenį.
Įtariamąjį sulaikius ar jam paskyrus suėmimą, jį sulaikęs ikiteisminio tyrimo pareigūnas ar
prokuroras arba jam paskiriant suėmimą dalyvavęs prokuroras privalo apie tai pranešti vienam iš
įtariamojo nurodytų šeimos narių ar artimųjų giminaičių. Jeigu įtariamasis jokio asmens
nenurodo, tačiau pageidauja, kad apie sulaikymą ar suėmimą būtų pranešta, ikiteisminio tyrimo
pareigūnas ar prokuroras savo nuožiūra privalo pranešti vienam iš įtariamojo šeimos narių ar
artimųjų giminaičių, jei šį pavyksta nustatyti.
Ikiteisminio tyrimo pareigūnas ar prokuroras gali atsisakyti pranešti, jei įtariamasis
motyvuotai paaiškina, kad toks pranešimas gali pakenkti jo šeimos narių ar artimųjų giminaičių
saugumui.
Įtariamajam turi būti sudaryta galimybė pačiam pranešti šeimos nariams ar artimiesiems
giminaičiams apie sulaikymą ar suėmimo paskyrimą.
Sulaikius kitos valstybės pilietį ar jam paskyrus suėmimą, jį sulaikęs ikiteisminio tyrimo
pareigūnas ar prokuroras arba jam paskiriant suėmimą dalyvavęs prokuroras nedelsdamas praneša
Lietuvos Respublikos užsienio reikalų ministerijai ir, jeigu sulaikytas arba suimtas įtariamasis
pageidauja, – jo valstybės diplomatinei atstovybei ar konsulinei įstaigai.
5. Gauti skubią medicinos pagalbą.
Įtariamojo laisvės ar judėjimo ribojimas neturi sukelti dirbtinių kliūčių bendra tvarka gauti
būtinąją medicinos pagalbą. Būtinoji medicinos pagalba teikiama neatsižvelgiant į įtariamojo
pilietybę.
Būtinoji medicinos pagalba sulaikytam ar suimtam įtariamajam teikiama laikino
sulaikymo ar suėmimą vykdančios įstaigos veiklą reglamentuojančių teisės aktų nustatyta tvarka.
6. Žinoti maksimalų terminą, kiek valandų (dienų) gali būti apribojama jo laisvė iki
bylos nagrinėjimo teisminėje institucijoje pradžios.
Maksimalus laikino sulaikymo terminas yra 48 valandos. Šis terminas skaičiuojamas nuo
asmens faktinio sulaikymo nusikalstamos veikos padarymo ar kitoje vietoje.
Maksimalus suėmimo terminas yra 18 mėnesių (jeigu įtariamasis nepilnametis, – 12
mėnesių). Iš karto suėmimo terminas gali būti paskirtas ir vėliau tęsiamas ne ilgesniam kaip 3
mėnesių laikotarpiui.
Suėmimo terminas perdavus bylą nagrinėti teismui nėra ribojamas.
7. Duoti parodymus ar tylėti.
Duoti parodymus yra įtariamojo teisė, bet ne pareiga. Jeigu įtariamasis nusprendžia duoti
parodymus, jis turi teisę neatsakyti į atskirus klausimus.
8. Pateikti tyrimui reikšmingus dokumentus ir daiktus.
Įtariamasis turi teisę ikiteisminio tyrimo pareigūnui, prokurorui arba teismui savo
iniciatyva pateikti daiktus ir dokumentus, turinčius reikšmės nusikalstamai veikai tirti ir nagrinėti,
arba BPK nustatytais pagrindais teikti prašymą ikiteisminio tyrimo pareigūnui ar prokurorui dėl
tokių daiktų ir dokumentų išreikalavimo.
9. Pateikti prašymus.
Įtariamasis turi teisę ikiteisminio tyrimo pareigūnui, prokurorui ar ikiteisminio tyrimo
teisėjui pateikti su ikiteisminiu tyrimu susijusius prašymus. Šie prašymai pagal kompetenciją
nagrinėjami BPK ir kitų teisės aktų nustatyta tvarka ir terminais.
10. Pareikšti nušalinimus.
Įtariamasis turi teisę pareikšti nušalinimą ikiteisminio tyrimo pareigūnui, prokurorui,
ikiteisminio tyrimo teisėjui, advokatui, advokato padėjėjui, vertėjui, ekspertui ir specialistui BPK
nustatytais pagrindais ir tvarka.
Nušalinimas turi būti pareiškiamas ir motyvuojamas raštu.
Dėl vertėjo, eksperto ar specialisto nušalinimo nusprendžia ikiteisminį tyrimą atliekantis
ikiteisminio tyrimo pareigūnas ar prokuroras. Dėl ikiteisminio tyrimo pareigūno nušalinimo
nusprendžia prokuroras. Dėl prokuroro, advokato ir advokato padėjėjo nušalinimo nusprendžia
ikiteisminio tyrimo teisėjas. Dėl ikiteisminio tyrimo teisėjo nušalinimo nusprendžia apylinkės
teismo pirmininkas.
11. Susipažinti su ikiteisminio tyrimo medžiaga.
Įtariamasis ir jo gynėjas turi teisę ikiteisminio tyrimo metu bet kuriuo momentu
susipažinti su ikiteisminio tyrimo duomenimis, išskyrus proceso dalyvių duomenis, saugomus
atskirai nuo kitos ikiteisminio tyrimo medžiagos, taip pat susipažinimo metu daryti ikiteisminio
tyrimo medžiagos kopijas ar išrašus.
Rašytinis prašymas susipažinti su ikiteisminio tyrimo medžiaga ar susipažinimo metu
daryti ikiteisminio tyrimo medžiagos kopijas ar išrašus pateikiamas prokurorui. Prokuroras turi
teisę neleisti susipažinti su visais ikiteisminio tyrimo duomenimis ar jų dalimi, taip pat neleisti
daryti ikiteisminio tyrimo medžiagos kopijas ar išrašus, jei toks susipažinimas, prokuroro
manymu, galėtų pakenkti ikiteisminio tyrimo sėkmei.
Prokuroras neturi teisės neleisti susipažinti su visais ikiteisminio tyrimo duomenimis, jei
ikiteisminis tyrimas baigtas ir yra rašomas kaltinamasis aktas.
Jeigu įtariamasis yra suimtas, teisę susipažinti su ikiteisminio tyrimo duomenimis ir teisę
daryti ikiteisminio tyrimo medžiagos kopijas ar išrašus turi jo gynėjas, o atsisakius gynėjo –
įtariamasis.
Susipažinimo su ikiteisminio tyrimo medžiaga metu draudžiama daryti ikiteisminio
tyrimo medžiagos kopijas, kai duomenys yra apie nepilnamečius įtariamuosius ir
nukentėjusiuosius; apie privatų proceso dalyvių gyvenimą; dėl nusikalstamų veikų žmogaus
seksualinio apsisprendimo laisvei ir neliečiamumui; užfiksuoti proceso veiksmų protokoluose ir
jų prieduose, kai informacija gauta panaudojus kriminalinės žvalgybos informacijos rinkimo
būdus ir priemones Lietuvos Respublikos kriminalinės žvalgybos įstatymo ar atlikus slaptus
ikiteisminio tyrimo veiksmus bei prokurorui pasinaudojus teise susipažinti su informacija BPK
nustatyta tvarka; informacija, kuri sudaro valstybės, tarnybos, profesinę ar komercinę paslaptį.
Šiuo atveju draudžiama daryti ir ikiteisminio tyrimo medžiagos išrašus.
12. Apskųsti ikiteisminio tyrimo pareigūno, prokuroro ar ikiteisminio tyrimo teisėjo
veiksmus ir sprendimus.
Ikiteisminio tyrimo pareigūno proceso veiksmus ir nutarimus įtariamasis turi teisę
apskųsti ikiteisminį tyrimą organizuojančiam ir jam vadovaujančiam prokurorui. Jei prokuroras
atsisako patenkinti skundą, šis jo nutarimas gali būti skundžiamas aukštesniajam prokurorui, o
aukštesniojo prokuroro sprendimas gali būti skundžiamas ikiteisminio tyrimo teisėjui.
Prokuroro proceso veiksmus ir nutarimus įtariamasis turi teisę apskųsti aukštesniajam
prokurorui. Jei aukštesnysis prokuroras atsisako patenkinti skundą, šis jo nutarimas gali būti
skundžiamas ikiteisminio tyrimo teisėjui.
Ikiteisminio tyrimo teisėjo atliekamus proceso veiksmus ir jo priimtas nutartis, išskyrus
tas, kurios neskundžiamos, įtariamasis turi teisę apskųsti aukštesniajam teismui BPK nustatyta
tvarka.
Form approved
by the Order
of the Prosecutor General
of the Republic of Lithuania
No.
of
2014
ANNEX TO THE RECORD OF NOTIFICATION
OF THE RIGHTS OF THE SUSPECTED PERSON
As provided for in Article 21 paragraph 4 of the Code of Criminal Procedure of the
Republic of Lithuania the suspected person shall have the following rights:
13. A right to be informed about the suspicion.
The suspected person shall have the right to be notified, urgently, thoroughly and in the
language he/she speaks or understands, about the nature of and grounds for the suspicions
brought against him/her.
The notification of suspicion, the decision to recognise the person as the suspected person
passed by a pre-trial investigation officer or a prosecutor, or the order to recognise the person as
the suspected person rendered by a pre-trial judge must specify the criminal offence (place, time
and other circumstances of commission of the offence) and the criminal law, which defines the
said criminal offence, as well as the rights of the suspected person.
The new notification of suspicion must be served only if the essence of the suspicion has
changed.
14. A right of access to a lawyer from the moment of detention or first interrogation.
The suspected person shall have the right to defend himself/herself in person or through a
defence counsel of his/her own choice. This right shall be guaranteed from the moment of
detention or first interrogation.
In the event the suspected person does not have sufficient means to pay for legal
assistance, he/she shall be provided it free of charge in accordance with the procedure laid down
in the law regulating provision of legal aid guaranteed by the State.
The detained or arrested suspect shall have the right to meet his/her defence counsel in
private. The number and duration of meetings between the suspected person and his/her defence
counsel shall not be limited during the working hours of temporary detention or arrest facilities.
15. A right to interpretation and translation.
Criminal proceedings in the Republic of Lithuania are conducted in the state language.
The suspected person, who does not speak or understand the Lithuanian language, shall
have the right to make statements, bear testimony and give explanations, submit applications and
complaints, and to speak in court using his/her native language or any other language that he/she
speaks or understands. In all the above mentioned cases, including in the event of being granted
access to the case material, the suspected person shall have the right to be provided with
interpretation services in the procedure laid down in the Code of Criminal Procedure.
The case documents, which must be served upon the suspected person in the procedure
laid down in laws, shall be translated into the native language of the suspected person or into any
other language that he/she speaks or understands.
16. A right to have consular authorities and one person informed.
Following the detention or arrest of the suspected person, the pre-trial investigation officer
or the prosecutor, who has detained him/her, or the prosecutor who has attended the procedure of
imposing arrest upon him/her must notify one of the family members or close relatives named by
the suspected person. If the suspected person does not name any persons, but wishes that
notification be given about his/her detention or arrest, the pre-trial investigation officer or the
prosecutor must notify, at his/her own discretion, one of the family members or close relatives of
the suspected person, if such a person is identified.
The pre-trial investigation officer or the prosecutor may refuse to notify, if the suspected
person presents a well-reasoned explanation that such a notification may cause damage to the
safety of his/her family members or close relatives.
The suspected person must be provided with a possibility to notify his/her family
members or close relatives about his/her detention or arrest personally.
Following the detention or arrest of a foreign national, the pre-trial investigation officer or
the prosecutor, who has detained him/her, or the prosecutor who has attended the procedure of
imposing arrest upon him/her, shall immediately notify the Ministry of Foreign Affairs of the
Republic of Lithuania and, if the detained or arrested suspect wishes, the diplomatic
representation or consular authority of his/her state.
17. A right of access to urgent medical assistance.
Restriction of the suspected person’s liberty or movement may not cause artificial barriers
for the suspected person to receive immediate medical assistance in the general procedure.
Immediate medical assistance shall be provided irrespective of the suspected person’s nationality.
Immediate medical assistance shall be provided to the suspected person, who is detained
or held under arrest, in the procedure laid down in the legal acts, which regulate the activities of
detention or arrest facilities.
18. A right to know the maximum term in hours or days he/she may be deprived of
liberty before being brought before a judicial authority.
The maximum term of temporary detention is 48 hours. This term shall be calculated from
the moment of the actual detention of the person at the place of commission of the offence or at
any other place.
The maximum term of detention is 18 months (12 months, when the suspected person is a
minor). The term of detention may be imposed and later extended for no longer than the period of
3 months.
The term of detention, when the case has been referred to court, shall not be limited.
19. A right to testify or remain silent.
Making a testimony is the right, but not the obligation of the suspected person. If the
suspected person decides to make a testimony he/she shall have the right not to answer certain
specific questions.
20. A right to submit documents and items relevant to the investigation.
The suspected person shall have the right to submit, on his/her own initiative, the items
and documents, which are relevant for the investigation or hearing of the case, to the pre-trial
investigation officer, the prosecutor or the court, or, on the grounds laid down in the Code of
Criminal Procedure, to file a request to the pre-trial investigation officer or the prosecutor and
demand that such items and documents be obtained.
21. A right to submit requests.
The suspected person shall have the right to submit requests related with the pre-trial
investigation to the pre-trial investigation officer, the prosecutor or the pre-trial judge. Such
requests shall be examined, based on competence, in the procedure and within the terms laid
down in the Code of Criminal Procedure and other legal acts.
22. A right to make challenges.
The suspected person shall have the right to raise an objection to the pre-trial investigation
officer, prosecutor, pre-trial judge, lawyer, assistant lawyer, translator/interpreter, expert and
specialist on the ground and in the procedure laid down in the Code of Criminal Procedure.
The objection shall be made and reasoned in writing.
An objection to the translator/interpreter, expert or specialist shall be decided upon by a
pre-trial investigation officer or prosecutor, who is conducting the pre-trial investigation. An
objection to the pre-trial investigation officer shall be decided upon by a prosecutor. An objection
to the prosecutor, lawyer and assistant lawyer shall be decided upon by a pre-trial judge. An
objection to the pre-trial judge shall be decided upon by the Chairman of the District Court.
23. A right to have access to the material of the pre-trial investigation case.
At any time during the pre-trial investigation the suspected person and his/her defence
counsel shall have the right to have access to the data of the pre-trial investigation case, except
the data of the parties to the proceedings, which are kept separately from the material of the pretrial investigation case, and to make copies of or extracts from the material of the pre-trial
investigation case.
A written request to have access to the material of the pre-trial investigation case or to
make copies of or extracts from the material of the pre-trial investigation case shall be submitted
to the prosecutor. The prosecutor shall have the right to disallow to have access to all the data of
the pre-trial investigation case or any part thereof, and to disallow to make copies of or extracts
from the material of the pre-trial investigation case, if the prosecutor believes that such access
would be detrimental to the successful outcome of the pre-trial investigation.
The prosecutor may not disallow access to all the data of the pre-trial investigation case,
when the pre-trial investigation is completed and the act of indictment is being drawn up.
If the suspected person is held in custody, the right to have access to the data of the pretrial investigation case and to make copies of or extracts from the material of the pre-trial
investigation case shall be granted to his/her defence counsel, and in the event of waiver of the
defence counsel – to the suspected person.
While having access to the material of the pre-trial investigation case it shall be prohibited
to make copies of the material of the pre-trial investigation case, wherein the data describe minor
suspects and victims; private life of the parties to the proceedings; criminal acts against freedom
of human sexual self-determination and inviolability; are entered in the records of procedural acts
and the annexes thereof, when the information was obtained by applying the methods and means
of collection of criminal intelligence information in accordance with the Republic of Lithuania
Law on Criminal Intelligence or by performing covert acts of pre-trial investigation and the
prosecutor has exercised the right to have access to the information in accordance with the Code
of Criminal Procedure; when the information constitutes the state, service-related, professional or
commercial secret. In such cases, making extracts from the material of the pre-trial investigation
case shall also be prohibited.
24. A right to appeal against the actions and decisions of the pre-trial investigation
officer, the prosecutor or the pre-trial judge.
The suspected person shall have the right to appeal against the procedural actions and
decisions of the pre-trial investigation officer to the prosecutor, who organises and leads the pretrial investigation. If the prosecutor dismisses the appeal, his/her decision may be appealed
against to a superior prosecutor, and the decision of the superior prosecutor may be appealed
against to a pre-trial judge.
The suspected person shall have the right to appeal against the procedural actions and
decisions of the prosecutor to a superior prosecutor. If the superior prosecutor dismisses the
appeal, his/her decision may be appealed against to a pre-trial judge.
The suspected person shall have the right to appeal against the procedural actions and
orders of the pre-trial judge, except the orders that are not subject to appeal, to a superior court in
the procedure laid down in the Code of Criminal Procedure.
Module approuvé
Par le décret du Procureur général
de la République de Lituanie
No. ... du ................. 2014.
ANNEXE AU PROCÈS-VERBAL D‘EXPLICATION DES DROITS
DE LA PERSONNE SUSPECTE
L‘article 21, paragraphe 4, du Code de procédure pénale de la République de Lituanie
(CPP) prévoit des droits du suspect suivants :
25. Connaître les accusations portées à son égard.
Le suspect a le droit d‘être informé, en une langue compréhensible, en toute urgence et de
manière détaillée, sur la nature et le fondement de la suspicion formulée à son égard.
La notification de la suspicion, une décision d‘une personne chargée de l’enquête
préliminaire ou du ministère public ou un jugement du juge d’instruction doivent contenir une
mention concernant l‘infraction (le lieu, la date, les autres circonstances) et aikas, kitos
aplinkybės), la loi pénale prévoyant cette infraction et la liste des droits du suspect.
Une nouvelle notification de la suspicion peut être communiquée seulement dans le cas de
changement de la suspicion.
26. D’avoir un défenseur à partir du moment d’arrestation ou de première audition.
Le suspect a le droit de se défendre lui-même ou per l‘intermédiaire d‘un défenseur choisi.
Ce droit est garanti à partir du moment d‘arrestation ou de première audition.
Si le suspect n‘a pas de fonds suffisants pour payer au défenseur, il a le droit de profiter de
l‘assistance judiciaire gratuite selon le régime établi par la loi règlementant la prestation de
l‘assistance judiciaire gratuite.
La persone suspecte ou arrêtée a le droit de voir son défenseur sans tiers. Les
établissements chargés de détention provisoire ou d'arrestation ne peuvent pas limiter le nombre
et la durée des rencontres du suspect avec son défenseur pendant les heures de travail.
27. De profiter des services d’interprétariat et de traduction.
Sur le territoire de la République de Lituanie, la procédure pénale eut lieu en langue
officielle – le lituanien.
Si un suspect ne parle pas le lituanien, il lui est garanti un droit de faire des déclarations et
des témoignages, de présenter des demandes et des plaintes et de parler la langue maternelle ou
une autre langue par lui parlée pendant les séances du tribunal. Dans tous ces cas et en prenant
connaissance du dossier de l‘affaire, le suspect a le droit de profiter des services de traducteur
selon le régime établi par le Code de procédure pénale.
Les documents du dossier, présentés au suspect selon le régime établi par les lois, doivent
être traduits en langue maternelle ou en une autre langue parlée par lui.
28. D’informer les établissements consulaires et une personne.
Lorsqu‘une personne suspecte est détenue ou arrêtée, le fonctionnaire chargé de l‘enquête
préliminaire ou le procureur qui l‘a détenu ou le procureur qui a participé à l‘application de
l‘arrestation doit en informer l‘un des membres de la famille ou des parents proches indiqués par
le suspect. Si le suspect n‘indique pas une telle personna, mais souhaite informer sur sa détention
ou son arrestation, le fonctionnaire chargé de l‘enquête préliminaire ou le procureur doit en
informer, à leur discrétion, l‘un des membres de la famille ou des parents proches du suspect, s‘il
est possible de l‘identifier.
Le fonctionnaire chargé de l‘enquête préliminaire ou le procureur peut refuser de
communiquer l‘information, si le suspect explique de manière motivée qu‘une telle
communication peut nuire à la sécurité des membres de sa famille ou de ses parents proches.
Le suspect doit avoir la possibilité d‘informer lui-même les membres de sa famille ou ses
parents proches sur sa détention ou sur son arrestation.
Lorsqu‘un citoyen d‘un autre Etat est détenu ou arrêté, le fonctionnaire ou le procureur
chargé de son arrestation ou le procureur qui a participé à l‘application de son arrestation informe
immédiatement le Ministère des Affaires Etrangeres et, si le suspect détenu ou arrêté le souhaite –
la mission diplomatique ou l‘établissement consulaire de son Etat.
29. De profiter des soins médicaux urgents.
La limitation de la liberté ou du mouvement du suspect ne peut pas créer d‘obstacles
artificiels au traitement médical d‘urgence. Le traitement médical d‘urgence est offert sans
prendre en considération la citoyenneté du suspect.
Le traitement médical d‘urgence au suspect détenu ou arrêté est offert selon le régime
établi par les actes de droit règlementant les activités de l‘établissement chargé de détention
provisoire ou d‘arrestation.
30. De connaître la période maximale en heures/jours de limitation de sa liberté
avant le début du traitement judiciaire de l‘affaire.
Le terme maximal de détention provisoire est 48 heures. Ce terme est calculé à partir du
moment où la personne est détenue dans le lieu où il a commis l‘infraction ou dans un autre lieu.
Le terme maximal d‘arrestation est 18 mois (si le suspect est un mineur – 12 mois). Le
terme d‘arrestation peut être déterminé et prorogé ultérieurement pour la période maximale de 3
mois.
Le terme d‘arrestation après la transmission du dossier pour le traitement judiciaire n‘est
pas limité.
31. De témoigner ou garder le silence.
Le suspect a le droit, mais non pas l‘obbligation de témoigner. Si le suspect décide de
témoigner, il a le droit de ne pas répondre à des questions séparées.
32. De fournir des documents et des objets importants pour l’enquête.
Le suspect a le droit de présenter, à son initiative, les objets et les documents importants
pour l‘enquête et l'examen de l‘infraction au fonctionnaire chargé de l‘enquête préliminaire, au
procureur ou au juge, et de trandmettre une requête relative à la présentation de tels objets ou
documents au fonctionnaire chargé de l‘enquête préliminaire ou au procureur.
33. De présenter des demandes.
Le suspect a le droit de présenter des demandes liées à l‘enquête préliminaire au
fonctionnaire chargé de l‘enquête préliminaire, au procureur ou au juge d‘instruction. Ces
demandes sont examinées selon la compétence, en appliquant le régime et les termes établis par
le Code de Procédure Pénale et les autres actes législatifs.
34. De déclarer des récusations
Le suspect a le droit de récuser un fonctionnaire chargé d‘enquête préliminaire, un
procureur, un juge d‘instruction, un avocat, un adjoint d‘avocat, un traducteur, un expert ou un
spécialiste pour des motifs et selon le régime établis par le Code de procédure pénale.
Une récusation doit être déclarée et motivée par écrit.
Les décisions relatives à la récusation d‘un traducteur, d‘un expert ou d‘un spécialiste sont
adoptées par le fonctionnaire chargé d‘enquête préliminaire ou par le procureur. Les décisions
relatives à la récusation du fonctionnaire chargé d‘enquête préliminaire sont adoptées par le
procureur. Les décisions relatives à la récusation du procureur, de l‘avocat ou de l‘adjoint
d‘avocat sont adoptées par le juge d‘instruction. Les décisions relatives à la récusation du juge
d‘instruction sont adoptées par le président du tribunal d‘instance.
35. De prendre connaissance du dossier de l’enquête préliminaire
Le suspect et son défenseur ont le droit de prendre connaissance, pendant la période de
l‘enquête préliminaire, des données de l‘enquête préliminaire, excepté les données personnelles
des participants du procès conservées séparément de l‘autre matériel de l‘enquête préliminaire, et
de faire des copies ou des extraits du dossier de l‘enquête préliminaire.
Une demande écrite de prendre connaissance du dossier de l‘enquête préliminaire ou de
faire des copies ou des extraits du dossier de l‘enquête préliminaire en question est présentée au
procureur. Le procureur a le droit de ne pas permettre de prendre connaissance de la totalité ou
d‘une partie des données de l‘enquête préliminaire et de ne pas permettre de faire des copies ou
des extraits du dossier de l‘enquête préliminaire, si, à l‘avis du procureur, cela pourrait nuire au
succès de l‘enquête préliminaire.
Le procureur a le droit de ne pas permettre de prendre connaissance de la totalité des
données de l‘enquête préliminaire, si l‘enquête préliminaire est finie et la rédaction de l‘acte
d‘accusation est en cours.
Si le suspect est arrêté, le droit de prendre connaissance des données de l‘enquête
préliminaire et de de faire des copies ou des extraits du dossier de l‘enquête préliminaire est
accordé à son défenseur, et s‘il renonce aux services de défenseur – au suspect lui-même.
Lors de la prise de connaissance du dossier il est interdit de faire des copies des éléments
du dossier lorsqu’il comprend l’information suivante : information relative aux suspects et
victimes mineurs ; les données sur la vie privée des parties ; information relative aux délits contre
la liberté sexuelle et l’intégrité corporelle ; l’information est inscrite dans le procès-verbal ou
dans son annexe et cette information est obtenue à l’aide des moyens du renseignement criminel
dans les conditions prévues par la Loi du renseignement criminel de la République de Lituanie ou
bien lors des opérations de l’instruction secrètes et le procureur ayant bénéficié son droit de
prendre connaissance de l’information dans des conditions déterminées par les dispositions du
Code de procédure pénale ; les informations qui constituent le secret d’État, le secret
professionnel ou commercial. Dans le cas d’espèce il est interdit de faire également des extraits
des éléments du dossier.
36. De dénoncer les actes et les décisions du fonctionnaire chargé de l’enquête
préliminaire, du ministère public ou du juge d’instruction
Le suspect a le droit de porter plainte contre les actes du fonctionnaire chargé de l‘enquête
préliminaire au procureur qui organise et dirige l‘enquête préliminaire. Si le procureur refuse
d‘accueillir la plainte, sa décision peut être dénoncée à un procureur supérieur, et une décision du
procureur supérieur peut être dénoncée au juge d‘instruction.
Le suspect a le droit de porter plainte contre les actes processuels et les décisions du
procureur à un procureur supérieur. Si le procureur supérieur refuse d‘accueillir la plainte, sa
décision peut être dénoncée au juge d‘instruction.
Le suspect a le droit de porter plainte contre les actes processuels et les décisions du juge
d‘instruction, sauf celles qui ne sont pas sujettes à recours, à un tribunal supérieur selon le régime
établi par le Code de procédure pénale.
Die Form, bestätigt durch den Befehl des
Staatsanwalts der Republik Litauen Nr.____
vom ___. __________ 2014
ANLAGE ZUM PROTOKOLL DER RECHTSBELEHRUNG DES BESCHULDIGTEN
Gemäß Artikel 21 Teil 4 Strafprozessordnung (StPO) Republik Litauen hat der Beschuldigte
folgende Rechte:
1. Zu wissen, welche Tat ihm vorgeworfen wird.
Der Beschuldigte hat das Recht, in einer Ihm verständlichen Sprache unverzüglich und ausführlich
über die Art und den Grund der gegen ihn erhobenen Beschuldigung in Kenntnis gesetzt zu werden.
In der Benachrichtigung an den Beschuldigten über den Tatvorwurf, in der Entscheidung des
Ermittlungsbeamten, des Staatsanwalts oder im Beschluss des Ermittlungsrichters über die Erklärung einer
Person zum Beschuldigten sind die Straftat (Begehungszeit und –ort) und der Strafgesetz anzugeben, in dem
diese Straftat vorgesehen wird, sowie die Rechte des Beschuldigten aufzuzählen.
Eine neue Benachrichtigung an den Beschuldigten über den Tatvorwurf ist erst in dem Fall
einzureichen, wenn sich der Inhalt der Beschuldigung geändert hat.
2. Seit der Festnahme oder seit dem Moment der ersten Vernehmung einen Verteidiger
beizuziehen.
Der Beschuldigte hat das Recht, sich selbst zu verteidigen oder durch einen von ihm gewählten
Verteidiger verteidigen zu lassen. Dieses Recht gilt seit der Festnahme oder seit dem Moment der ersten
Vernehmung.
Falls der Beschuldigte über genügend Geldmittel verfügt, um die Leistungen des Verteidigers zu
bezahlen, hat der das Recht auf unentgeltliche Rechtshilfe nach der Regelung des Gesetzes, der die Leistung
der staatlich gesicherten Rechtshilfe reglementiert.
Der festgenommene bzw. verhaftete Beschuldigte hat das Recht auf Treffen mit dem Verteidiger
ohne unbefugte Personen. Die Treffen zwischen dem Beschuldigten und seinem Verteidiger, die in den
Anstalten zum Vollzug der provisorischen Festnahme oder Haft verlaufen, dürfen weder quantitativ noch
zeitlich begrenzt werden.
3. Eine mündliche und schriftliche Übersetzung zu erhalten.
Strafverfahren in der Republik Litauen verlaufen in der Staatssprache Litauisch.
Dem Beschuldigten, der die litauische Sprache nicht beherrscht, wird das Recht gesichert, in der
Muttersprache oder in der Sprache, die er beherrscht, Erklärungen zu geben, Aussagen und Präzisierungen zu
machen, Anträge und Beschwerden einzureichen, sich vor Gericht zu äußern. In all diesen Fällen, sowie bei
der Akteneinsicht, hat der Beschuldigte das Recht, sich der Leistungen eines Dolmetschers bzw. eines
Übersetzers zu bedienen nach der Regelung, die in der StPO vorgesehen wird.
Die Verfahrensdokumente, die dem Beschuldigten nach der gesetzlich vorgesehenen Regelung
eingehändigt werden, sind entweder in die Muttersprache des Beschuldigten oder in eine andere Sprache, die
er beherrscht, zu übersetzen.
4. Die konsularische Vertretung und eine Person unterrichten zu lassen.
Bei Festnahme oder Anordnung der Verhaftung des Beschuldigten, haben der Ermittlungsbeamte
bzw. der Staatsanwalt, die ihn festgenommen haben, oder der Staatsanwalt, der bei der Anordnung seiner
Verhaftung dabei war, darüber einen der von dem Beschuldigten genannten Familienangehörigen oder
nächsten Verwandten in Kenntnis zu setzen. Falls der Beschuldigte keine solche Person nennt, den Wunsch
aber zu einer solchen In-Kenntnis-Setzung veräußert, haben der Ermittlungsbeamte bzw. der Staatsanwalt
nach ihrem Ermessen einen der Familienangehörigen oder nächsten Verwandten des Beschuldigten in
Kenntnis zu setzen, falls diesen festzustellen gelingt.
Der Ermittlungsbeamte bzw. der Staatsanwalt können eine solche In-Kenntnis-Setzung verweigern,
wenn der Beschuldigte eine begründete Erklärung abgibt, warum eine solche In-Kenntnis-Setzung die
Sicherheit seiner Familienangehörigen oder nächsten Verwandten gefährden kann.
Dem Beschuldigten soll die Möglichkeit gegeben werden, selbst seine Familienangehörigen oder
nächsten Verwandten über seine Festnahme oder Anordnung der Verhaftung in Kenntnis zu setzen.
Im Falle der Festnahme oder Anordnung der Verhaftung eines ausländischen Staatsangehörigen,
haben der Ermittlungsbeamte bzw. der Staatsanwalt, die ihn festgenommen haben, oder der Staatsanwalt, der
bei der Anordnung seiner Verhaftung dabei war, unverzüglich darüber das Ministerium für auswärtige
Angelegenheiten der Republik Litauen in Kenntnis zu setzen und , falls der festgenommene oder verhaftete
Beschuldigte den Wunsch veräußert,- auch die diplomatische bzw. konsularische Vertretung seines Staates.
5. Dringende medizinische Versorgung zu erhalten.
Die Begrenzung der Freiheit und Bewegungsfreiheit des Beschuldigten hat keine künstlichen
Hindernisse für die Erhaltung der unumgänglichen medizinischen Hilfe aufgrund der allgemeinen
Gesetzbestimmungen zu schaffen. Die unumgängliche medizinische Hilfe wird ohne Rücksicht auf die
Staatsangehörigkeit des Beschuldigten geleistet.
Die dringende medizinische Versorgung wird für die Beschuldigten nach der Regelung der
Rechtsakten geleistet, die die Tätigkeit der Anstalten zum Vollzug der provisorischen Festnahme oder Haft
reglementieren.
6. Die maximale Frist zu kennen, für wie viele Stunden (Tage) seine Freiheit bis zum Anfang
der Verhandlung der Strafsache bei einer Justizbehörde beschränkt werden kann.
Die Maximalfrist für die zeitweilige Festnahme beträgt 48 Stunden. Sie beginnt ab der faktischen
Festnahme der Person am Begehungsort der Straftat oder an einem anderen Ort.
Die Maximalfrist für die Untersuchungshaft beträgt 18 Monate (Wenn der Beschuldigte unvolljährig
ist, sind es 12 Monate). Die Haftfrist wird sofort nach der Verhaftung angeordnet und später kann sie
fortgesetzt werden, nicht länger aber als für 3 Monate.
Die Haftfrist nach der Übergabe des Verfahrens zur Gerichtsverhandlung wird nicht begrenzt.
7. Aussagen zu machen oder zu schweigen.
Aussagen zu machen ist das Recht des Beschuldigten, nicht aber seine Pflicht. Wenn sich der
Beschuldigte entschließt, Aussagen zu machen, hat er das Recht, die einzelnen Fragen nicht zu beantworten.
8. Urkunden und Gegenstände vorzulegen, die für das Ermittlungsverfahren von Bedeutung
sind.
Der Beschuldigte hat das Recht, dem Ermittlungsbeamten, dem Staatsanwalt oder dem Gericht auf
seine eigene Initiative Urkunden und Gegenstände vorzulegen, die für die Ermittlung und Behandlung der
Straftat von Bedeutung sind, oder nach den in der StPO festgelegten Grundlagen einen Antrag auf
Anforderung von solchen Urkunden und Gegenständen an den Ermittlungsbeamten bzw. den Staatsanwalt zu
stellen.
9. Anträge zu stellen.
Der Beschuldigte hat das Recht, an den Ermittlungsbeamten, den Staatsanwalt bzw. den
Ermittlungsrichter Anträge zu stellen, die mit dem Ermittlungsverfahren verbunden sind. Diese Anträge
werden nach der Zuständigkeit nach der Regelung und zu den Fristen behandelt, die in der StPO und in den
anderen Rechtsakten festgesetzt sind.
10. Ablehnungen zu beantragen.
Der Beschuldigte hat das Recht, Ablehnung des Ermittlungsbeamten, des Staatsanwalts, des
Ermittlungsrichters, des Anwalts, des Anwaltsassistenten, des Übersetzers, des Experten und des Fachmanns
nach den Grundlagen und der Regelung zu beantragen, in der StPO festgelegt sind.
Die Ablehnung ist schriftlich zu beantragen und zu begründen.
Die Entscheidung über die Ablehnung des Übersetzers, des Experten und des Fachmanns wird von
dem Ermittlungsbeamten bzw. dem Staatsanwalt, die das Ermittlungsverfahren führen, getroffen. Die
Entscheidung über die Ablehnung des Ermittlungsbeamten wird von dem Staatsanwalt getroffen. Die
Entscheidung über die Ablehnung des Staatsanwalts, des Anwalts, des Anwaltsassistenten wird von dem
Ermittlungsrichter getroffen. Die Entscheidung über die Ablehnung des Ermittlungsrichters wird von dem
Vorsitzenden des Amtsgerichts getroffen.
11. Einsicht in die Akten des Ermittlungsverfahrens zu nehmen.
Der Beschuldigte und sein Verteidiger haben das Recht, zu jedem Moment des
Ermittlungsverfahrens Einsicht in die Akten des Ermittlungsverfahrens zu nehmen, mit Ausnahme der
Personalien der Prozessbeteiligten, die getrennt von den anderen Ermittlungsakten aufbewahrt werden, sowie
bei der Einsichtsnahme Kopien bzw. Auszüge von den Akten des Ermittlungsverfahrens zu machen.
Der schriftliche Antrag auf Einsichtsnahme in die Akten des Ermittlungsverfahrens bzw. auf
Machen von Kopien bzw. Auszügen von den Akten des Ermittlungsverfahrens bei der Einsichtsnahme ist
dem Staatsanwalt vorzulegen. Der Staatsanwalt hat das Recht, die Einsichtsnahme in die Akten des
Ermittlungsverfahrens bzw. in einen Teil davon nicht zu genehmigen, sowie das Machen von Kopien bzw.
Auszügen von den Akten des Ermittlungsverfahrens bei der Einsichtsnahme nicht zu genehmigen, wenn eine
solche Akteneinsicht der Meinung des Staatsanwalts nach dem Erfolg des Ermittlungsverfahrens schaden
könnte.
Der Staatsanwalt hat kein Recht, die Einsichtsnahme in alle Akten des Ermittlungsverfahrens nicht
zu genehmigen, wenn das Ermittlungsverfahren abgeschlossen wurde und die Anklageschrift erstellt wird.
Wenn der Beschuldigte in der Untersuchungshaft ist, das Recht auf Einsichtsnahme in die Akten des
Ermittlungsverfahrens und auf Machen von Kopien bzw. Auszügen von den Akten des
Ermittlungsverfahrens bei der Einsichtsnahme hat sein Verteidiger, im Falle des Verzichts auf den
Verteidiger verfügt der Beschuldigte über dieses Recht.
Bei der Einsichtsnahme in die Akten des Ermittlungsverfahrens wird verboten Kopien der
Ermittlungsakten zu machen, wenn die Daten die unvolljährigen Beschuldigten und Geschädigten betreffen;
das Privatleben der Verfahrensbeteiligten betreffen; von den Straftaten gegen die sexuelle Selbstbestimmung
und Unversehrtheit des Menschen handeln; in den Protokollen der prozessualen Handlungen und den
Anlagen dazu fixiert werden, wenn die Informationen durch Verwendung der Wege und Maßnahmen der
Kriminalausspähung für Einsammlung von Informationen nach der im Gesetz für Kriminalausspähung der
Republik Litauen festgelegten Regelung gewonnen werden oder, wenn verdeckte Ermittlungshandlungen
verwendet werden bzw. der Staatsanwalt von seinem Recht auf Einsicht in die Informationen nach der im
StGB festgelegten Regelung Gebrauch macht; Informationen, die ein Staats-, Amts-, Berufs- bzw.
Kommerzgeheimnis darstellen. In diesem Fall ist verboten, auch Auszüge von den Akten des
Ermittlungsverfahrens zu machen.
12. Handlungen und Entscheidungen des Ermittlungsbeamten, Staatsanwalts bzw.
Ermittlungsrichters anzufechten.
Handlungen und Entscheidungen des Ermittlungsbeamten hat der Beschuldigte das Recht bei dem
Staatsanwalt, der das Ermittlungsverfahren organisiert und leitet, anzufechten. Wenn der Staatsanwalt
ablehnt, der Beschwerde stattzugeben, kann seine Entscheidung bei dem höheren Staatsanwalt angefochten
werden, und die Entscheidung des höheren Staatsanwalts kann bei dem Ermittlungsrichter angefochten
werden.
Handlungen und Entscheidungen des Staatsanwalts hat der Beschuldigte das Recht, bei dem höheren
Staatsanwalt anzufechten. Wenn der höhere Staatsanwalt ablehnt, der Beschwerde stattzugeben, kann seine
Entscheidung bei dem Ermittlungsrichter angefochten werden.
Die von dem Ermittlungsrichter unternommenen prozessualen Handlungen und die von ihm
gefassten Beschlüsse, außer denen, die der Anfechtung nicht obliegen, hat der Beschuldigte das Recht, bei
einem höheren Gericht nach der Regelung anzufechten, die in der StPO festgelegt ist.
Formularz zatwierdzony
rozporządzeniem nr
z dnia
Prokuratora Generalnego
Republiki Litewskiej
ZAŁĄCZNIK
DO PROTOKOŁU POUCZENIA PODEJRZANEGO O UPRAWNIENIACH
Zgodnie z art. 21 ust. 4 Kodeksu postępowania karnego (KPK) Republiki Litewskiej
podejrzanemu przysługują wymienione poniżej uprawnienia:
1. Prawo do informacji o treści zarzutów.
Podejrzanemu przysługuje prawo do niezwłocznego i szczegółowego powiadomienia w
zrozumiałym dla niego języku o charakterze i podstawach przedstawionych mu zarzutów.
Zawiadomienie o przedstawieniu zarzutów, postanowienie funkcjonariusza postępowania
przygotowawczego, prokuratora lub sędziego śledczego o przedstawieniu zarzutów powinno
zawierać określenie czynu przestępczego (miejsce, datę popełnienia czynu, inne okoliczności), a
także wskazanie ustawy karnej przewidującej dany czyn przestępczy oraz uprawnień podejrzanego.
Nowe zawiadomienie o przedstawieniu zarzutów podejrzanemu doręcza się wyłącznie w
przypadku zmiany treści zarzutów.
2. Prawo do korzystania z pomocy obrońcy od momentu zatrzymania lub pierwszego
przesłuchania.
Podejrzanemu przysługuje prawo do samodzielnej obrony lub do korzystania z pomocy
wybranego przez niego obrońcy. To prawo jest zagwarantowane od momentu zatrzymania lub
pierwszego przesłuchania.
Jeżeli podejrzanego nie stać na obrońcę, przysługuje mu prawo do otrzymania nieodpłatnej
pomocy prawnej w trybie ustalonym przez ustawę regulującą świadczenie pomocy prawnej
gwarantowanej przez państwo.
Zatrzymany lub tymczasowo aresztowany podejrzany ma prawo do kontaktu z obrońcą bez
udziału osób postronnych. Liczba oraz czas trwania spotkań podejrzanego i jego obrońcy
odbywających się w zakładach zatrzymania lub tymczasowego aresztowania w ustalonych
godzinach ich pracy nie podlegają ograniczeniu.
3. Prawo do otrzymania ustnych i pisemnych tłumaczeń.
Postępowanie karne w Republice Litewskiej toczy się w języku urzędowym, tj. litewskim.
Podejrzanemu, który nie włada językiem litewskim, przysługuje prawo do składania
oświadczeń, zeznań i wyjaśnień, wniosków i zażaleń, a także wyjaśnień w sądzie w języku
ojczystym lub innym języku obcym, którym on włada. We wszystkich wyżej wymienionych
przypadkach, a także podczas zapoznania się z materiałami sprawy, podejrzanemu przysługuje
prawo do korzystania z pomocy tłumacza w trybie ustalonym przez Kodeks postępowania karnego.
Dokumenty z akt sprawy, które doręcza się podejrzanemu w ustalonym ustawodawstwem
trybie, powinny zostać przetłumaczone na język ojczysty podejrzanego lub inny język obcy, którym
on włada.
4. Prawo do zawiadomienia urzędów konsularnych oraz jednej osoby.
Po zatrzymaniu podejrzanego lub zastosowaniu wobec niego tymczasowego aresztowania
funkcjonariusz postępowania przygotowawczego lub prokurator, który dokonał zatrzymania, lub
prokurator, który brał udział w zastosowaniu tymczasowego aresztowania, powinien zawiadomić o
tym jednego członka rodziny lub bliskiego krewnego wskazanego przez podejrzanego. W
przypadku, gdy podejrzany nie wskazał żadnej osoby, lecz żąda, aby poinformowanie o
zatrzymaniu lub tymczasowym aresztowaniu miało miejsce, funkcjonariusz postępowania
przygotowawczego lub prokurator według własnego uznania powinien zawiadomić jednego
członka rodziny lub bliskiego krewnego podejrzanego, o ile uda się takowego ustalić.
Funkcjonariusz postępowania przygotowawczego lub prokurator może odmówić
zawiadomienia, jeżeli podejrzany w sposób umotywowany wyjaśni, że takie poinformowanie może
zagrozić bezpieczeństwu członków jego rodziny lub bliskich krewnych.
Podejrzanemu powinna zostać stworzona możliwość osobistego powiadomienia członków
rodziny lub bliskich krewnych o zatrzymaniu lub zastosowaniu tymczasowego aresztowania.
W razie zatrzymania lub zastosowania tymczasowego aresztowania wobec obywatela
obcego państwa funkcjonariusz postępowania przygotowawczego lub prokurator, który tego
dokonał, lub prokurator, który brał udział w zastosowaniu tymczasowego aresztowania,
niezwłocznie zawiadamia o tym Ministerstwo Spraw Zagranicznych Republiki Litewskiej, i na
żądanie zatrzymanego lub tymczasowo aresztowanego podejrzanego – przedstawicielstwo
dyplomatyczne lub urząd konsularny państwa, z którego pochodzi podejrzany.
5. Prawo do natychmiastowego otrzymania pomocy medycznej.
Ograniczenie wolności podejrzanego lub wolności jego poruszania się nie powinno stwarzać
sztucznych przeszkód w otrzymaniu przez niego niezbędnej pomocy medycznej w trybie zwykłym.
Niezbędna pomoc medyczna jest udzielana bez względu na obywatelstwo podejrzanego.
Okazanie niezbędnej pomocy medycznej zatrzymanemu lub tymczasowo aresztowanemu
podejrzanemu odbywa się w trybie ustalonym przez akty prawne regulujące działalność organu
dokonującego zatrzymania lub tymczasowego aresztowania.
6. Prawo do informacji o maksymalnym okresie, tj. liczbie godzin (dni), na jaką może
zostać ograniczona jego wolność do chwili rozpatrzenia sprawy w sądzie.
Maksymalny okres zatrzymania wynosi 48 godzin. Okres ten liczony jest od momentu
faktycznego zatrzymania osoby w miejscu popełnienia czynu przestępczego lub w innym miejscu.
Maksymalny okres tymczasowego aresztowania wynosi 18 miesięcy (w przypadku, gdy
podejrzany jest niepełnoletni – 12 miesięcy). Termin tymczasowego aresztowania może zostać od
razu zastosowany, a później być przedłużany na okres nie dłuższy niż 3 miesiące.
Po przekazaniu sprawy do sądu okres aresztowania tymczasowego jest nieograniczony.
7. Prawo do składania zeznań lub zachowania milczenia.
Składanie zeznań jest prawem, ale nie obowiązkiem podejrzanego. Jeżeli podejrzany wyrazi
zgodę na złożenie zeznań, przysługuje mu prawo do odmowy odpowiedzi na poszczególne pytania.
8. Prawo do przedkładania dokumentów i rzeczy mających znaczenie dla postępowania.
Podejrzanemu przysługuje prawo do przedłożenia z własnej inicjatywy funkcjonariuszowi
postępowania przygotowawczego, prokuratorowi lub sądowi rzeczy i dokumentów mających
znaczenie dla rozpatrzenia sprawy, albo zgodnie z odpowiednimi przepisami Kodeksu
postępowania karnego – do złożenia funkcjonariuszowi postępowania przygotowawczego lub
prokuratorowi wniosku o uzyskanie takich rzeczy i dokumentów.
9. Prawo do składania wniosków.
Podejrzanemu przysługuje prawo do złożenia funkcjonariuszowi postępowania
przygotowawczego, prokuratorowi lub sędziemu śledczemu wniosków dotyczących postępowania
przygotowawczego. Takie wnioski są rozpatrywane według właściwości oraz w trybie i terminie
przewidzianym w Kodeksie postępowania karnego oraz innych aktach prawnych.
10. Prawo do złożenia wniosku o wyłączenie.
Podejrzanemu przysługuje prawo do złożenia wniosku o wyłączenie funkcjonariusza
postępowania przygotowawczego, prokuratora, sędziego śledczego, adwokata, asystenta adwokata,
tłumacza, eksperta i specjalisty na podstawie i w trybie przewidzianym w Kodeksie postępowania
karnego.
Wniosek o wyłączenie powinien zostać zgłoszony i uzasadniony na piśmie.
O wyłączeniu tłumacza, eksperta lub specjalisty decyduje funkcjonariusz postępowania
przygotowawczego lub prokurator prowadzący postępowanie przygotowawcze. O wyłączeniu
funkcjonariusza postępowania przygotowawczego decyduje prokurator. O wyłączeniu prokuratora,
adwokata i asystenta adwokata decyduje sędzia śledczy. O wyłączeniu sędziego śledczego decyduje
prezes sądu rejonowego /lit. apylinkės teismo pirmininkas/.
11. Prawo do zapoznania się z materiałami postępowania przygotowawczego.
Podejrzanemu oraz jego obrońcy przysługuje prawo do zapoznania się w każdej chwili z
materiałami toczącego się postępowania przygotowawczego, z wyjątkiem danych uczestników
procesu, przechowywanych odrębnie od pozostałych materiałów postępowania przygotowawczego,
a także do sporządzenia podczas zapoznania się kopii materiałów postępowania przygotowawczego
lub wypisów z nich.
Pisemny wniosek o zapoznanie się z materiałami postępowania przygotowawczego lub o
sporządzenie podczas zapoznania się kopii materiałów postępowania przygotowawczego lub
wypisów z nich powinien zostać złożony prokuratorowi. Prokurator może odmówić zapoznania się
ze wszystkimi materiałami postępowania przygotowawczego lub ich częścią, także odmówić
sporządzenia kopii materiałów postępowania przygotowawczego lub wypisów z nich, jeżeli
zdaniem prokuratora takie zapoznanie się może zagrażać pomyślnemu przebiegowi postępowania
przygotowawczego.
Prokurator nie może odmówić zapoznania się ze wszystkimi materiałami postępowania
przygotowawczego, jeżeli postępowanie przygotowawcze już zostało zakończone i sporządza się
akt oskarżenia.
W przypadku, gdy w stosunku do podejrzanego zostało zastosowane tymczasowe
aresztowanie, prawo do zapoznania się z danymi postępowania przygotowawczego oraz prawo do
sporządzenia kopii materiałów postępowania przygotowawczego lub wypisów z nich przysługuje
jego obrońcy, a w razie rezygnacji z korzystania z obrońcy – podejrzanemu.
W ramach zapoznania się z materiałami postępowania przygotowawczego zabrania się
sporządzania kopii materiałów postępowania przygotowawczego, jeżeli zawierają one: informacje
dotyczące niepełnoletnich podejrzanych i pokrzywdzonych, życia prywatnego uczestników procesu,
czynów przestępczych przeciwko wolności samostanowienia seksualnego i nietykalności osoby;
dane zarejestrowane w protokołach dokumentujących czynności procesowe oraz w załącznikach do
takich protokołów w przypadkach, gdy informacje zostały otrzymane z zastosowaniem sposobów i
środków gromadzenia danych wywiadu kryminalnego w trybie ustalonym w Ustawie o wywiadzie
kryminalnym Republiki Litewskiej bądź w fazie tajnych czynności postępowania
przygotowawczego oraz w wyniku skorzystania przez prokuratora z prawa do zapoznania się z
uzyskanymi informacjami w trybie przewidzianym w Kodeksie postępowania karnego; informacje
stanowiące tajemnicę państwową, służbową, zawodową lub handlową. W takim przypadku zabrania
się również sporządzania wypisów z materiałów postępowania przygotowawczego.
12. Prawo do składania zażaleń na działania oraz decyzje funkcjonariusza
postępowania przygotowawczego, prokuratora lub sędziego śledczego.
Na czynności procesowe oraz postanowienia funkcjonariusza postępowania
przygotowawczego przysługuje podejrzanemu zażalenie do prokuratora organizującego
postępowanie przygotowawcze oraz nim kierującego. W razie nieuwzględnienia zażalenia przez
prokuratora, na jego postanowienie przysługuje zażalenie do prokuratora nadrzędnego, natomiast na
decyzję prokuratora nadrzędnego przysługuje zażalenie do sędziego śledczego.
Na czynności procesowe oraz postanowienia prokuratora przysługuje podejrzanemu
zażalenie do prokuratora nadrzędnego. W razie nieuwzględnienia zażalenia przez prokuratora
nadrzędnego, na jego postanowienie przysługuje zażalenie do sędziego śledczego.
Na czynności procesowe dokonywane przez sędziego śledczego oraz na wydane przez niego
postanowienia, za wyjątkiem tych, które nie podlegają zaskarżeniu, przysługuje podejrzanemu
zażalenie do sądu nadrzędnego w trybie ustalonym w Kodeksie postępowania karnego.
/Перевод с литовского языка/
Форма утверждена
приказом Генерального прокурора
Литовской Республики
от
2014 г. №
ПРИЛОЖЕНИЕ
К ПРОТОКОЛУ РАЗЪЯСНЕНИЯ ПОДОЗРЕВАЕМОМУ ЕГО ПРАВ
В соответствии с частью 4 статьи 21 Уголовно-процессуального кодекса (УПК)
Литовской Республики подозреваемый имеет следующие права:
37. Знать, в чем он подозревается.
Подозреваемый вправе в срочном порядке получить исчерпывающее уведомление о
характере и основании предъявленного ему подозрения на понятном ему языке.
В уведомлении о подозрении, постановлении должностного лица досудебного
расследования или прокурора либо в определении судьи досудебного расследования о
признании лица подозреваемым должно быть указано преступное деяние (место, время его
совершения и прочие обстоятельства) и уголовный закон, предусматривающий это
преступное деяние, а также перечислены права подозреваемого.
Новое уведомление о подозрении вручается только в случае изменения содержания
подозрения.
38. Иметь защитника с момента задержания или первого допроса.
Подозреваемый вправе защищать себя самостоятельно или через выбранного им
защитника. Это право гарантируется с момента задержания или первого допроса.
Если у подозреваемого недостаточно средств для оплаты услуг защитника, он
вправе бесплатно получить правовую помощь в порядке, установленном законом,
регламентирующим оказание гарантируемой государством правовой помощи.
Подозреваемый после его задержания или заключения под стражу вправе иметь
свидания с защитником наедине. Количество и продолжительность свиданий
подозреваемого с его защитником в установленные часы работы учреждений,
обеспечивающих временное задержание или содержание под стражей, не может
ограничиваться.
39. Получить перевод в устной и письменной форме.
Уголовное судопроизводство в Литовской Республике ведется на государственном
литовском языке.
Подозреваемому, не владеющему литовским языком, обеспечивается право делать
заявления, давать показания и объяснения, подавать ходатайства и приносить жалобы,
говорить в суде на родном языке или на другом языке, которым он владеет. Во всех
указанных случаях, а также при ознакомлении с материалами дела подозреваемый вправе
пользоваться услугами переводчика в порядке, установленном УПК.
Документы дела, которые в установленном законодательством порядке вручаются
подозреваемому, должны быть переведены на родной язык подозреваемого или другой
язык, которым он владеет.
40. Информировать консульские учреждения и одно лицо.
После задержания подозреваемого или применения к нему заключения под стражу
производившее его задержание лицо – должностное лицо досудебного расследования или
прокурор либо прокурор, принимавший участие в избрании в его отношении заключения
под стражу, обязан уведомить об этом одного из указанных подозреваемым членов его
семьи или его близких родственников. Если подозреваемый не укажет такое лицо, но
выразит желание, чтобы о его задержании или заключении под стражу сообщили его семье
или близким родственникам, должностное лицо досудебного расследования или прокурор
по своему усмотрению уведомляет одного из членов семьи или близких родственников
подозреваемого, если установить такое лицо ему удается.
Должностное лицо досудебного расследования или прокурор может отказать в
уведомлении, если подозреваемый даст мотивированное объяснение, почему такое
уведомление может угрожать безопасности членов его семьи или его близких
родственников.
Подозреваемому должна быть предоставлена возможность самому сообщить
членам своей семьи или близким родственникам о своем задержании или избрании в его
отношении заключения под стражу.
В случае задержания гражданина иностранного государства или применении к
такому лицу заключения под стражу производившее его задержание лицо – должностное
лицо досудебного расследования или прокурор либо прокурор, принимавший участие в
избрании в его отношении заключения под стражу, незамедлительно уведомляет об этом
Министерство иностранных дел Литовской Республики и по желанию задержанного или
заключенного под стражу подозреваемого – дипломатическое представительство или
консульское учреждение его государства.
41. Получить неотложную медицинскую помощь.
Ограничение свободы или передвижения подозреваемого не должно чинить
искусственные препятствия для получения им обязательной медицинской помощи в общем
порядке. Обязательная медицинская помощь оказывается невзирая на гражданство
подозреваемого.
Обязательная медицинская помощь задержанному или заключенному под стражу
лицу оказывается в порядке, установленном правовыми актами, регламентирующими
деятельность учреждения, обеспечивающего задержание или содержание под стражей.
42. Знать, на какой максимальный срок, т. е. на сколько часов (дней), может
быть ограничена его свобода до начала рассмотрения дела в судебном
органе.
Максимальный срок временного задержания составляет 48 часов. Исчисление
указанного срока начинается с момента фактического задержания лица на месте
совершения преступного деяния или в другом месте.
Максимальный срок содержания под стражей составляет 18 месяцев (если
подозреваемый является несовершеннолетним – 12 месяцев). Срок содержания под
стражей не может превышать 3 месяцев, впоследствии срок заключения под стражу
продлевается также на период не более 3 месяцев.
Срок содержания под стражей после передачи дела в суд не ограничивается.
43. Давать показания или молчать.
Дача показаний является правом, но не обязанностью подозреваемого. Если
подозреваемый решает давать показания, он вправе не отвечать на отдельные вопросы.
44. Предоставлять документы и предметы, имеющие значение для
расследования.
Подозреваемый вправе по собственной инициативе предоставлять должностному
лицу досудебного расследования, прокурору или суду вещи и документы, имеющие
значение для расследования и разбирательства преступного деяния, либо на
предусмотренных УПК основаниях подать должностному лицу досудебного
расследования ли прокурору ходатайство об истребовании таких предметов или
документов.
45. Представлять ходатайства.
Подозреваемый вправе представлять должностному лицу досудебного
расследования, прокурору или суду ходатайства, связанные с досудебным расследованием.
Настоящие ходатайства рассматриваются в соответствии с компетенцией, в порядке и в
сроки, предусмотренные УПК и другими правовыми актами.
46. Заявлять отводы.
Подозреваемый вправе заявить отвод должностному лицу досудебного
расследования, прокурору, судье досудебного расследования, адвокату, помощнику
адвоката, переводчику, эксперту и специалисту в порядке и на основаниях,
предусмотренных УПК.
Отвод должен быть заявлен и мотивирован в письменной форме.
Вопрос об отводе переводчика, эксперта или специалиста разрешается
должностным лицом, проводящим досудебное расследование, или прокурором. Вопрос об
отводе должностного лица досудебного расследования разрешается прокурором. Вопрос
об отводе прокурора, адвоката и помощника адвоката разрешается судьей досудебного
расследования. Вопрос об отводе судьи досудебного расследования разрешается
председателем участкового суда.
47. Знакомиться с материалами досудебного расследования.
Подозреваемый и его защитник вправе в любой момент досудебного расследования
ознакомиться с данными досудебного расследования, за исключением данных участников
процесса, которые хранятся отдельно от остальных материалов досудебного
расследования, и при ознакомлении с данными делать их копии или выписки.
Письменное ходатайство об ознакомлении с материалами досудебного
расследования или выполнении во время ознакомления копий и выписок материалов
досудебного расследования подается прокурору. Прокурор вправе не дать разрешения на
ознакомление со всеми данными досудебного расследования или их частью, а также не
дать разрешения на выполнение копий и выписок материалов досудебного расследования,
если такое ознакомление, по мнению прокурора, может повредить успеху досудебного
расследования.
Прокурор не вправе отказать в разрешении на ознакомление со всеми документами
досудебного расследования, если досудебное расследование завершено и идет составление
обвинительного акта.
Если подозреваемый содержится под стражей, правом ознакомления с данными
досудебного расследования и правом получения копий или выписок материалов
досудебного расследования обладает его защитник, а в случае отказа от защитника – сам
подозреваемый.
При ознакомлении с материалами досудебного расследования запрещается делать
копии материалов досудебного расследования, содержащих данные о несовершеннолетних
подозреваемых и потерпевших, частной жизни участников процесса, преступных деяниях
против половой свободы и половой неприкосновенности человека, а также копии данных,
зафиксированных в протоколах процессуальных действий и приложениях к ним, если
информация получена с применением способов и инструментов сбора информации
криминальной разведки в порядке, установленном Законом Литовской Республики «О
криминальной разведке» или УПК, и копии материалов досудебного расследования,
которые содержат информацию, составляющую государственную, служебную,
профессиональную или коммерческую тайну. В данном случае также запрещается делать
выписки из материалов досудебного расследования.
48. Обжаловать действия и решения должностного лица досудебного
расследования, прокурора или судьи досудебного расследования.
Процессуальные действия и постановления должностного лица досудебного
расследования подозреваемый вправе обжаловать прокурору, который организует
досудебное расследование и руководит им. Если прокурор отказывает в удовлетворении
жалобы, его постановление об отказе может быть обжаловано вышестоящему прокурору, а
решение вышестоящего прокурора может быть обжаловано судье досудебного
расследования.
Процессуальные действия и постановления прокурора подозреваемый вправе
обжаловать вышестоящему прокурору. Если вышестоящий прокурор отказывает в
удовлетворении жалобы, его постановление об отказе может быть обжаловано судье
досудебного расследования.
Процессуальные действия и определения судьи досудебного расследования, за
исключением не подлежащих обжалованию определений, подозреваемый вправе
обжаловать в вышестоящий суд в порядке, установленном УПК.