metafisica definicion

maça
_____________________________________________________________________________________________
maestrau
magalhon n.m. Becut. Sin.: sapeta.
magalhonar
magalon
maganha
maganhar vt. Baclar.
maganhat
maganhat
maganhós
magara
magasin
magasinatge
magasinier
magau
magdalena n.f. Botaròt. Sin.: cuu d’ae, brugairòu,
M
m letra de l’alfabet (èma).
ma
maca
maça n.f. --> batte (cricket, baseball)
macabre
maçacan
macaco
maçacrani
macada
macada(ma)r
macadam
macadura n.f. Blasidura.
macanhan (am ?)
macar vi. (maqui) Blasir.
macareu
macaron
macaronada
macaronic
macats
macel maseu
macelaria
macelier
maceta
maceu
machafèrre
machar
machinar
machís
machòta
maçòla
maçolar
màcon
capelan, colomela,
enaurada, padre.
lepiòta,
ombrela,
lepiòta
magdalenenc
magenc
màger
màger
magia
magic
magic
magicament
magician
magistèri
magistral
magistralament
magistrat
magistratura
magistre
magnanime
magnanimitat
magnèsi n.m. Metal solide blanc argentat, de densitat 1,7,
que pòu cremar dins l’ària m’una flama esbluegissenta; element
(Mg) de n° atomic 12 e de massa atomica 24,30.
magnesia
magnesic, a adj.
magnetic, a adj.
magnetisar
magnetisme
magnetita n.f. Caramida.
magnetò
magnícia ( ?)
magnific
magnificament
magnificat
magnificença
magnolier
mago
magon
magron
mai
maieta ( ?)
maigra
macrofague m macrophage
maçua
màcula
madama
madera
madier n.m. (mar.) Amadier.
madomaisèla
madòna
madoneta
madràs
madrepòre n.m.
madrepòro
madrigal
maestat
maestós
maestosament
maestra
868
malés, esa
_____________________________________________________________________________________________
maigrament
majordòme n.m. (mar.) Dins la marina anciana,
persona
que s’entrevava dei vitalhas.
maigrana
majoritat
mai grand comun divisor (partidor) (MGCD)
maigrand
maigranier
maigre
maigrelet
maigressa
maigret
maigrir
maigrolet
maigrolin
maigror
mainada
mainadalha n.f. Garçonalha.
mainatge
mainatgier
mainatjar
mainau
mainetjar
maiòlica
maion
maion
maionada
maionassa
maionesa
maioneta
maiossa
maiòu
mala
malacostraceu n.m. Malacostraceus: Sotaclassa de
crustaceus, que comprèn en particulier la grita e lo
ligoban.
maladia
maladiccion
maladich
maladir
maladreça (ssa ?)
maladrech
malafacha n.f. Delicte.
malafam n.f. Famina.
màlaga
malalevat
malamanha n.f. Brolha. Sin.: chapostre.
malament
malamoart
malan
malan
malandra
malandresc
malandrin
malandrós
malaquit
malària n.f.
malastrat, ada adj.
malastre n.m.
malaurança n.f.
malaussa
malàussena n.f. poudingue
malaut, a adj. e n.
malautia
malautís, issa adj.
malauton
malaventura n.f.
malavida n.f. Bagassaria.
malavisat
maleable
malefic
malefici
maleficiat
maleficiós
malentenduda n.f.
malés, esa adj. e n. De Malésia. n.m. Lenga
mai pichin comun multiple MPCM
mairastra n.f. Segonda esposa d’un òme, per rapoart ai
enfants de la promiera.
maire n.f. Vitz maire: (reportar la definicion à vitz
maire) Cellula maire: (gen.) Cellula indiferenciada
presenta dins lu embrions (cellula maire embrionària) ò
dins lu adultes, que si pòu partir à l’infinit e que pòu
generar per diferenciacion un ò mai d’un tipe cellulari
diferenciat.
maire, mairessa n. Cònsol, consolessa.
mairejar
mairina
mairís n. Gaud.
maissela
maissèlas
maisselear
maistrança
maiúscula
maivalença n.f. 1. Ensèms dei despensas que càrgon
una operacion bancària. Sin.: agio. 2. (frcs plus-value)
parlada en Malésia.
maleta
malevolessa
malèvolo
malha
malha
malhachòrt n.m. (metal)
malhet
malhorquin
majofa
majofier n.f.
major
majorana
majorança n.f.
majorant n.m. (mat.)
majorat
majorau
869
maluc
_____________________________________________________________________________________________
malia
malícia
maliciós
maliciosament
malier
malin ( ?)
malinconia
malinconisar
malinh(e)--> formas en GN
malinhament
malinhar
malinhitat
malinhós
malintencionat
malon n.m.
malonar
malonatge
malonèst(e)
malonèstes
malonestetat
malonier
maloniera
mancar
mancat
mancat
mancats
mancava
mancha
mancheta
manchon
manco
manco
màncon
mandament
mandant
mandar
mandar
mandarina
mandarinier
mandat
mandatari
mandé (vèire « bambarà »)
mandian(t)
mandianada
mandianar
mandianàs
mandianatge
mandíbola
mandibulat n.m. Mandibulats: Antenats.
mandilho
mandola n.f. (mús.) Instrument de música, que pòu
malonilurea n.f. Radical quimic
malora
malt
maltés
maluc
maluc n.m. Anca (2).
malur
malur
malurós
malurós
malurosament
malvacea n.f. Malvaceas:
malvais
malvasia
mamà
mamaloc
mamau n.m. Bobolh. Sin.: momò.
mamèla n.f.
mamelet n.m. (mar.) Bita.
mamelut
mamifèr
mamóis
man
mana
manada
manadar
manaira
manalha
manca
mancament
mancança
mancança
mancant
mancar
èstre fach m’un cogordon.
mandolin
mandolina
màndon
mandraga
mandragòra
mandri
màndria
mandron n.m. Sin.: gus, belitre.
mandronalha n.f. Canalha.
mandronejar vi. S’acoquinar.
manducacion
mane
manechau
mànega n.f. Banda, chorma. Sin.: issoart.
mànega n.f. Extremitat de la sàvega, formada dau
pelin, dau seguet, dau sardinau e dau fès.
mànegue n.m. manche d’outil
manejable, a adj.
manejar
manejator
manelha n.f. Sin.: ansa.
manent
manequin
manesc
manescrich
maneta
870
màquina-autís
_____________________________________________________________________________________________
manetar
manjasolet n.m. inv. Egoïsta. Sin.: gustasolet.
manetas
manjason n.f. Gratilh.
manetge ( ?)
manjatiu, iva adj. Apetissent. Sin.: gustós, alecant.
manganat(e)
manjatot adj. n.m. Pèu manjatot, ò pèu golut.
manganès(e)(i) n.m. Metal grisastre de densitat 7,2,
manjon n.m. Gratilh.
foarça dur e foarça rompedís, present dins la natura sota
manjuca
la forma d’oxides, que s’emplega sobretot dins la
manleu
fabricacion d’aciers especials; element (Mn) de n°
manlevar vt.
atomic 25 e de massa atomica 54,93.
manna
manganeu n.m.
manòbra/manòbra
manganeus
mangèron
mangin
mangion (manjon ?)
manhan
manhaneria
manhin
mania
maniac
manicheïsme (maniqueïsme ?)
manicheu (maniqueu ?)
maniera
manierós, oa adj. Compassat.
manifactura
manifacturar
manifacturier
manifèst(e)
manifestacion
manifestament
manifestant
manifestar
manigança
manigançar
manigeu
manigòrdo
manilha
manilhon
manípolo
manipulacion
manipular
manipulator
manjable, a adj.
manjacarn n.
manjadrech n. buffet (lunch)
manjafavaròts n.m. frcs repris de justice.
manjafavas
manjairàs, assa adj. Gloton.
manjaire
manjança n.f. Gratilh.
manjanièras
manjapan
manjar
manjar
manjaria
manjaronear vi.
manjasants n. Bigòt.
manofla
manomètre n.m.
manovrar
manquet, a adj. Ganchin.
mans
mansa
mansionari
manso
mansuet
mansuetuda
mant
manta
mantelar vt. Curbir d’un manteu. Var.: emmantelar,
amantelar.
mantelàs
mantelet
mantenguda
manteniment
mantenir
mantenir
manteu
mantilha
manto
manual
manualament
manucura
manumission
manuscrit
manutencion
manutencionari, ària n.
maònia n.m.
mapamonde
maqué
maqueta
maquetista
maquiavelic
maquiavelisme
màquina
màquina-autís n.f. (plur.: màquinas-autís)
maquinacion
maquinal
maquinalament
maquinar
maquinator
maquineria
maquinhon
871
marbrada
_____________________________________________________________________________________________
maquinhonatge
maridatge n.m. Juèc de cartas. Sin.: bresca.
maquinhós
maquinisme
maquinista
mar
mar
mara
marabot
marasme
marasquin
marasso
maravilha
maravilhar
maravilhós
maravilhosament
marbrada n.f. Fromai de tèsta.
marc
març
marca
marcada
marcadoira
marcamau
marcant
marcar
marcar
marcatge
marcats
marcenc
marcenquear
marchapen
marcial
marcialamen
marcir
marea
marenguin
maressal
maressalat
margama
margarida
margarideta
margarina
margartidet
marge
marginal
marginalisar
margo
margueria
marguier
marguilhier
mariatge
maridada
maridaire
maridar
maridat
maridatge
marin
marina
marinier
mariniera
mariòl
mariòlo (rr ?)
marionetista
mariòta
mariòta
marital
maritalament
maritime
marito
marjar
marjassada n.f. Bravada, fanfaronada.
marjasso n.m. Arlèri. Sin.: bulo, sautareu,
esbrofaire.
marmalha
marmelada
marmelin n.m. Auriculari. Sin.: deton.
marmita
marmiton
marmo
marmorejar
marmorenc
marmorisar
marmorista
marmòta
marmotier
maròda
marodar
maron
maron
marquestar
marqueta
marquetaria
marquís
marquisat
marra
marriàs
marrida
marrit
marrit
marrits
marron
marrona n.f. castanha
marronar
marronier
marroquin
marroquinaria
marroquinat
marroquinier
marrubi
mars
marsa
872
matana
_____________________________________________________________________________________________
marsapan (ç ?)
masclista adj.
marselhés, esa adj. e n. Var.: marsilhés. adj. e
mascolin, a adj. Masculin.
n.m. Varietat d’olivier.
masculin, a adj. Var.: mascolin.
marselhesa adj. e n.f. Varietat d’oliva.
maseta n.f. Bròca (3).
marsilhés, esa adj. e n.
masier, a n. Bordalier (mèstre d’una bòrda). Sin.:
boraire, bastidier, bordier.
marsupial n.m. Marsupials:
marsoin
mark ò deutsche mark n.m. Anciana moneda
masnada
màsquera (f) masque masqueta
masqueta n.f.
alemanda, fins au 2001.
martel
martèla
martelar
martelar
martelàs
martelet
martelina
martelon
martèlon
marteteiròu
marteu
marteu n.m. Arèndola de ròca.
martina
martinet
martingala
martinica
martiniqués, esa adj.
martin-pescaire n.m. Blavier. Sin.: armier, garda-riu.
martinsec
martir
martiri
martirisar
martirològi
màrtola (f) marte màrtola: aquí Cast. s’enganèt en
massa
massacraire
massacrar
massacre
massapan (ç ?)
massenc
massiche
massís
massiu
massoinenc
masson (ç ?)
massòt n.m.
massuga n.f. (bot.) Nom comun de la tifa, planta
aqüatica monocotiledonea, vivaça, m’un rizòma, embé
de fuèlhas d’un 1à 2 cm de larg e de mai de 1m de lòng,
que li sieu flors pichoneti son sarradi en una espiga
cilindrica que sembla un cigarro; es d’usança coma
element decoratiu (typha latifolia). Sin.: massuga,
sanha, fusada.
mastegacion
mastegada
mastegada
mastegaire, airitz adj. Gloton.
mastegar
mastegator
mastic
masticar
masticatge
mastra
mastrolhar
masturbacion
masturbar
masuc n.m. Buron.
mat
mata n.f. Aranhàs.
matador n.m.
matafieu n.m. (mar.) Fion.
matafion n.m. Batafieu (3), matafieu. (mar.) Fion.
matagon
matalàs
matalassar
matalassat
matalassier
matalet (matà)
matana n.f. Faire la matana: Jugar la comèdia per
revirant màrtola a l’encòup per marte e putois. Dins lo
sieu Bestiari d’Occitània, G.Barsotti nòta ben la
diférencia entre aquelu doi representants dei mustelidats:
martre (martes martes) revira lo fr. marte/ martre. Pudís
(mustela putorius) revira lo fr. putois. Ne cau tenir rason.
Li a tanben la var. marta. Siáu esquasi segur que màrtola
es eissida de l’ital. martora.
martolon
màrtora
marts n.m. Dimarts.
mas (maç per li flors ?)
masaguin
masatge n.m. Casatge.
masc
masca
mascarar
mascaratge n.m. Art de dissimular de material de
guèrra, de tropas, à l’observacion de l’enemic: Metre la
tenguda de camoflatge.Sin.: camoflatge.
mascaron
mascaron gròs n.m. Arèndola de mar. Sin.: fumet.
mascle n.m. Culassa (d’una arma de fuèc).
mascle, a adj.
obtener quauqua ren (si di especialament d’un enfant).
matanaire
873
matematic, a
_____________________________________________________________________________________________
matança
matançar
matanejar
matanós
matar
matematic, a adj.
matemàtica(s)
matematician, a
material
materialisme
materialista
matiera
materiau
matin
matinada
matinier
mato
matochinada
matràs
matrilinear(i), a (ària) adj.
matritz n.f. Matritz
extracellulara f
mitocondriala f
diagonala:
matrice
extracellulaire
matrice mitochondriale
maumetan
mauparada
mauparada
mauparadas
mauproprament
maupròpre
maupropretat
maure
mauresc
mauresca
maureu
mau-san (maussan ?)
mausoleu
mauta
mautractar
mautrest
mauva
mauvaròsa
mauvavisc
mauvengut
mauversacion n.f.
mauviciar vt. (mauvici, classic mauvícii) gâter un
matritz
matritz
enfant Var.: viciar.
matutins
mau n.m.
mau adv.
maucomplesent
maucontent
maucontentar
maucorar
maucreança
maucreat, a adj. (fig.) Grossier, que manca de
finessa.
maudiccion
maudich
maudire
maudisença
maudisent
maufach n.m. Forfach.
maufactor
maufaire
maufaràs n.m. Maufatan.
maufatan n.m. Sin.: maufaràs.
maufidar (si) v.pr.
mauformacion n.f.
maugrabeu
maugrabin
maugraciós
maugraciosament
maugraciositat n.f.
maugrat
maugrat
maujutjat
maumaridat n.m. Pingoin.
maumenar
maumet
mauvist
mauvivent, a n. Nocejaire. Sin.: cèrcafèsta.
mauvolença
mauvolent
mauvoler
màxima
maximom
mazeta
mazurka
Md Simbòle dau mendelevi.
mé conj de coordenacion Embé.
meat m
méat
mecanic, a adj.
mecanica
mecanicament
mecànico
mecaniqui
mecanisme
mecenat n.m.
mecanoterapia n.f.
mecha
mechar
mècres n.m. Dimècres.
medalha n.f.
medalhar
medalhat
medalhier
medalhon
medecin
medecina
mediacion
mediant
mediator
874
menchevic, a
_____________________________________________________________________________________________
medicacion
medicala
medicament
medicar
medieval
mediocrament
mediòcre
mediocritat
medioèvo (it)
meditacion
meditar
meditatiu
mediterran
mediterranenc
mediterraneu
medusa
medusar
medusat
mèfi
mefistòfele
mefistofelic
megalomane
megalomania
megaptèra n.f. Balena megaptèra.
megera
melin
melissa n.f. Sin.: calamàndria, calamandrina.
mellifèr, a adj.
mellífluo
melodia
melodic
melodiós
melodrama
melodramatic
melomane
melon
meloniera
melós
mema
membrana n.f.
membre
membro
membrut
meme
meme
memé
memento
memes
memorable
memorando
memòria
memorial
memorialista
mena
menaçant
menaçar
menaçat
menada
menar vt. 1. Acompanhar (quauqu’un) d’un luèc à un
meiòsi f
méiose
meiotic, -ica adj
méiotique
mejan, a adj.
mejan
mejana n.f. (mar.) Artimon.
mejanament
mejanar vt. Compartimentar.
mejançaria.n.f. Clausonatge.
mejançau
mejancier
mejanet
mejans
melanconia
melanconia
melanconiós, oa adj.
melanina n.f.
autre. 2. Botar à d’unu actes, menar à d’unu sentiments:
Menar au desespèr. 3. Assegurar la direccion, la
manòbra. 4. Aver la direccion, lo govèrn de: Menar un
afaire. 5. Aver per consequença: Aquela política mena lo
país à la roïna. Sin.: condurre.
menar
menarça
menat
menatge
menatgeria
menava
menàvon
menchon
menchevic, a adj. e n.
menchonada
menchonaire
menchonar
menchonaria
menchonier
mencion
mencionar
mençònega
melanocit(e) m mélanocyte
melanoglossia n.f. Glossofitia.
melanosòma m mélanosome
melaròsa
melassa
mele
melet
meleta/omeleta
meletiera
melh
melha
melhor
melhorament
melhorar
melhorat
875
mendelevi
_____________________________________________________________________________________________
mençònegas
mercatica n.f. Var.: marketing (angl.).
mençoneguier
mendelevi n.m. Element transuranian (Md) de n°
mercenari
merchand
mercí
mercier
mercuri n.m. Metal blanc foarça lusent, liquide à la
atomic 101 e de massa atomica 256, obtengut
artificialament à partir de einsteini.
mendicant
mendicar
mendicitat
mèndola
mendre
menesse
menestrel
meninge
meningita
menisco
menopausa f
temperatura ordinària; element (Hg) de n° atomic 80 e de
massa atomica 200,59. Ancianament: viu-argent.
mercurial
mercuriala
mercurós, oa adj.
merda
merdassier
merdon
merdós
merenda
merendeta
merendar
merenjaina
meressa
meria
meridian
meridiana
meridional
merilhon
merin
meringa
merisier
meritament
meritar
mèriti
meritòri
meritoriament
merlan
merlet
merletar
merlin
mèrlo
merluça n.f.
mèro n.m.
mes n.m.
mesa n.f.
mesacòrdi n.m. Desacòrdi.
mesada n.f.
mesadier, a adj.
mesaliar (si) Faire una mesaliança. Sin.: si
ménopause
mens
mensa
menstrua [mes’trya]
menstruacion f menstruation
ment
menta
mental
mentala
mentalament
mentalitat
mentar
mentastre
mentida
mentir
menton
mentonasc
mentonet
mentoniera
mentor
mentovar
mentre
mentretant adv. Entretant.
menú
menudau adj. e n.m. Varietat d’olivier.
menudala adj. e n.f. Varietat d’oliva.
menuduènha
menussalha
menussar vt. Amenussar.
menut
menut
mèra
meravilha
meravilhós
mèrç n.f.
mercandejar vi. Avarejar.
mercandon n.m. Camelòt.
mercandòt n.m. Camelòt.
mercantile
merçaria
mercat n.m.
desassortir.
mescla n.f. bagarra
mesclanha n.f. mêlée fermée
mesclar
mescle
mesclum n.m.
mesdicha n.f. Calomnia.
meselera
mesenquima m
mésenchyme
mèso n.m.
876
microprocessor
_____________________________________________________________________________________________
mesodèrma m
mésoderme
meteorita
mesomiodat --> passeron
meteorologia
meson n.m.
mespreaire
mesprear
mesquin
mesquinament
mesquinaria
messa
messatge
messatgeria
messatgier
messia n.m.
messidor n.m. Promier mes de l’estiu dins lo
meteorològue, òga
metèire
metiç cf. mestiç
metiçar cf. mestiçar
metil n.m.
metilorange n.m. Eliantina.
metge n.
metjar vt. Curar ( metge)
metòde
método [‘metodu] n.m.
metodic
metodicament
metodologia
metodologic
metòpa n.f.
metratge
metre
mètre
metric
mètrica
metrò
metropòli
metròpoli
metropolita
metropolitan
meu
Mg Simbòle dau magnèsi.
MGCP (mat.) Mai grand comun partidor. Sin.:
calendier revolucionari francés.
messier
mesteirant n.m. Var.: mestieral,
mestierau,
mestierant.
mestier
mestierant n.m.
mestierau n.m.
mestieralier
mestieralament
mestieralat n.m.
mesquinejar vi. Avarejar.
mèstra n.m. Colon (budeu).
mèstra n.f. (mar.) Genoés.
mèstre
mestrejable
mestrejar
mestressa
mesura
mesurable
mesurador
mesurar
mesurat
mesurin
mesuron
metabolisme n.m.
metaclamidea n.f. Flor gamopetala.
metacrilat n.m.
metafasa n.f.
metafisic, a adj.
metafisica n.f.
metafòra
metaier
metaieria
metal
metallic, a adj.
metallurgia
metallurgista
metamorfic, a adj.
metamorfòsi
metamorfosar
meteò
meteòre
MGCD.
MGCD (mat.) Mai grand comun divisor. Sin.:
MGCP.
mi nòta
miasa n.f.
mica n.f. (miner.)
miasme
micrò
microanalisi f microanalyse
micròbe
microbian, a adj.
microbicida n.m. Bactericida.
microcomputador n.m.
microcòsme
microfilament m
microfilament
microfòne n.m.
micrografia f micrographie
micrografic, a adj.
micropodifòrme, a adj.
microprocessor n.m.
microscòpi
microscopia f microscopie
microscopic
microsòma m microsome
microtòm(e) m microtome
microtomia f microtomie
877
mièg, mièja
_____________________________________________________________________________________________
microtubul(e) m
microtubule
mímica
mièg, mièja adj. francés demimimòsa
miègjorn n.m.
mina
miègjornada n.f. Après-dinnar.
mina
miègjornala
miègsòu n.m. [mjε‘sw]
mièja
mièja-partida n.f. (espòrt) Mitan d’una partida, dins
mindaor
minar
minator
mince
minga
minhardejar vt. Calinejar. Var.: aminhardar.
minhardisa
minho
miniar
miniator
miniatura
minibús n.m.
minier
miniera
mínimo
mínio
ministèri
ministerial
ministre
minorança n.f.
minorant n.m. (mat.)
minoritat
minucia
minuciós
minuciosament
minuet
minuscula
minuscule
minussar
minussarias
minuta
minutar
minutari
minutaria
d’espòrt que si juègon en doi parts de temps (45 minutas
au balon, 40 minutas au rugbi, etc.).
mielencefale n.m.
mièlhs adv.
mieloïde, a adj.
mieu
migalomòrfe n.m.
Migalomòrfes:
Sota-òrdre
d’aranhas
mignon (minhon?)
migon
migracion
migrator
mila
milan
milanés
milanta
milantar
milantator
milha
milhet n.m. milhet dei auceus, milhet d’Itàlia Setaria
italica, milhet dei grapas: Milhet mé de paniculas sarradi e
d’espiguetas corti.
milhòla n.f. moëlle
milhor
milhorar
miliaire
miliard
miliardari
milícia
milician
milième
milier
milion
miliorar
militant
militar
militari
militariament
militarisacion
militarisar
militarista
mille
millenari
millèsimo
milo
milza
mimar
mime
mioblast(e) m myoblaste
miocarditi n.f.
miocèn(e), a n.m. e adj.
miofibrilla f
miolèmma m
myofibrille
myolemme
miòpe
miopia
miopisme
miosotís
mira
mirabèla
miracle
miraculós, oa adj.
miraire n.m.
mirador n.m.
miralh n.m.
miralh n.m. Pèça d’armadura per protegir la tèsta dau
cavau. Sin.: chanfren (fr.), testiera, frontau.
878
moblatge
_____________________________________________________________________________________________
miralhant
miralhar
miralhet
miralhin n.m.
miranda n.f. Belvèire.
mirar
miratge
miriada
mirliton
mirmilhon
misa
misantròpe, a adj. e n. Contr.: filantròpe.
misantropia n.f. Contr.: filantropia.
miscelànea
misé
miserable, a adj.
misèria
misericòrdia
misericordiós
miserós, oa adj. Qu’es dins la misèria.
missau
mission
missionari
missiva
missòla
misson n.m. Cervelat.
missonaire
missonier
missonar
missuga n.f. Sin.: ciste.
mistèri
misteriós
misteriosament
mistic
misticament
misticisme
mistolin
mistralada n.f. Còup de mistrau.
milieu de culture
mitan mitan de cultura m
mitadier
mitena
mitigacion
mitigar
mito
mixitat
mixte
mixtura
Mn Simbòle dau manganès(e)(i).
mnemonic, a adj.
Mo Simbòle dau molibdène.
Mo Abreviacion de megaoctets.
moabit n.m. Lenga semitica dau grope cananean.
moal
moala
moalament
moalo
moardre
moarre
moart n.f.
moart,a adj. 1. Qu’a cessat de viure. 2. Sensa granda
activitat: La ciutat es moarta lu jorns de fèsta.
moarta-sason
moastra n.f.
moastra-braçalet n.f. Braçalet-moastra.
moatle cf. motle
mobile
mobilier
mobilisable
mobilisacion
mobilisaire
mobilisar
mobilitat
moblar
moblatge n.m. Amoblament.
mòble
mòc
mocador
mocadura
mocar
mòcho
mochon
mochonar
mocion
mòco
mocum
mocura
mòda
modal
modalitat
mòde
modelar
modelat
modelatge
modèle
moderacion
moderadament
moderantisme
moderar
moderat
moderatiu
mitocondria f mitochondrie
mitocondrial, -ala adj mitochondrial
mitologia
mitologic
mitonar
mitòsi n.f.
mitose
mitotic, -ica adj
mitotique
mitra
mitralha
mitralhar
mitralhusa
mitrat
879
moèra
_____________________________________________________________________________________________
modèrne
molibdène n.m. Metal dur, rompedís, que fonde
dificilament;
element (Mo) de n° atomic 42 e de massa
modernisme
atomica
95,94.
modernitat
moliera n.f. Sin.: fonzina, tomplina.
modèste
molificar
molin n.m. molin de fèrre n.m. frcs haut-fourneau
molina-cafè
molinar
molinaria
molinet
molinier
mòlo
molòc n.m. Lagramua de la Familha dei Agamides.
molon n.m. mêlée ouverte
molonar
molonàs
molòsse
mollusc
momenet
moment
momentaneu
momentaneament
momò n.m. Bobolh. Sin.: mamau.
mon
mona
monacal
monarca
monarquia
monarquic
monarquista
monastèri
monastic
monastier
mondan
mondana
mondanament
mondanàs
mondanitat
mondar
mondàs
mondat
monde
mondessa
mondial
mondialisacion
mondialisar
mondialista
mondilha(s)
mòndo
mondovision n.f. Possibilitat de seguir un programa
modèstia
modeu
modificacion
modificar
modilhon
modista
modulacion
modular
modulator
modul(e)
mòdulo
moèla
moelós
moèra n.f. (? Mohair)
moèra
moerar
móis
mofa
mofir
mofle
moflet n.m. Atupor.
moinier
moís
moissara
moissarassa
moissiera
moissin
mojòu n.m. Boton (5).
mòla n.f. (cf. atòme).
mòla
molairenc
molament
molan
molanca
molar
molàs
molastrós, oa adj. Apatic. Sin.: noncalent, flac,
flacós, indiferent,
despassionat.
indolent,
letargic,
linfatic,
molecula
moledor
molessa
molestacion
molestar
molèstia
molèto
moleton
molher
molherar
molherat adj. m. Qu’a una molher. molherat, ada
televisiu dins lo meme temps dins lo monde entier: Lu
Juècs Olimpics son transmés en mondovision.
adj. Si di d’un enfant que lu sieu parents son maridats.
880
moneda
monedar
monedier
monedós
morenic, a
_____________________________________________________________________________________________
mónega (f) nonne
montanhier
montanhòla
montanhós, oa adj.
montant
montar
montatge n.m.
montjòia
montanha
montar
Monte-Granàtico
montet
montilha n.f. Duna.
montuòri cf. mortuòri
montuós, oa adj.
montur
montura
monument n.m.
monumental, a adj. Var.: monumentau.
monumentau, ala adj.
moquet
moqueta
moquilhon
mora
moracea n.f. Moraceas: Familha d’aubreas/de
monegasc
monegueta
monema n.m. (ling.) Unitat de la promiera
articulacion, opauada ai fonemas que son li unitats de la
segonda articulacion.
monergòl n.m.
monestier
monetisar (-izar) vt. Sin.: amonedar. Contr.:
desmonedar.
monge
monge n.m. Varietat de làmia. Sin.: exancós.
monicion n.f. (dr. can.)
monicion cf. municion
monina n.f. Monina aranha: frcs atèle
monitòri
monitor
monitorat
monocicle n.m.
monociclic, a adj.
monòcle
monocotiledoneu, ea adj.
monografia
monograma
monolite
monològue
monomane
monòmi n.m.
monoparental, a adj. M’un parent solet: Familha
monoparentala.
plantas --> figuiera.
moral n.m.
moral, a adj. Var.: morau.
morala n.f.
moralament adv.
moralhas
moralisar (-izar) vt. Rendre mai moral: Moralisar la
monoparentalitat n.f. Dins una familha, parentalitat
assegurada per una persona soleta.
vida politica.
monoploïde, -oïda adj monoploïde
monoploïdia f monoploidie
monopòli
monopolista
monosacaride n.m. monosaccharide
mono-sillaba
mono-sillabic, a adj. (ling.) Qu’a una soleta sillaba.
monotòne, a adj.
monotonia n.f.
monoxène, a adj. Autoïc.
monozigòt, a adj. e n. Sin.: univitellin. Contr.: dizigòt,
moralisator
moralista
moralitat
moratòri
moratòria
morau adj. m. Si di d’un olivier que creisse sus li
ribas, dau fulhatge moret.
morau, ala adj. Moral.
morbide, a adj.
morbidessa n.f.
morcha
mordaç (mordace?)
mordacitat
mordadura
mordanha n.f. Còup de dent.
mordejar
mordejatge n.m. frcs mordancer
mordent
morèla
moreleta n.f. Sin.: èrba dau diau.
morena n.f. (geol.) Morena glaciala:
morena n.f. Emorroïda.
morenar vt. Filetar.
morenic, a adj. (geol.) Relatiu ai morenas.
bivitellin.
monsenalhas n.f. pl. Corbetas.
monsénher
monsenhor
monsur
mont
monta
montacala n.m. Alternativa (2).
montacarga n.m.
montada n.f.
montadavala n.m. Alternativa (2).
montador n.m. Ascensor.
montadura
montanha
881
morent, a
_____________________________________________________________________________________________
morent, a adj. e n. Qu’es à mand de morir, qu’es
mortalatge
esquasi moart.
mortalitat
moresca
moret, a adj. Gris jaunenc. Sin.: bistre.
moreta
moretin
morfea n.f. Fumagina.
morfina n.f.
morfologia n.f.
morfologic, a adj.
morfregar
morganatic
mòrga
moribond
moriment n.m. Agonia.
morinenc
morion (morilhon?)
morir
mòrmena
mòrmora
mormoracion
mormoirar
mormorar
mornifla n.f. Còup sus lo nas.
mòro
morose
morra (juèc)
morrada n.f. Còup sus lo morre.
morrar
morrau
morre n.m. Faire lo morre: Marcar per
mortanhe
mortaudat
mortela
mortier
mortifèr
mortificacion
mortificar vt. (mortifiqui) si mortificar v.pr.
mortinós,oa adj. Blèime. Sin.: pallineu, pallinàs,
sangbeugut.
mortuari, ària adj.
mortuòri
morua
morula n.f. (biol.)
mosaïc n.m.
mosca n.f. Mosca armada: Estratiòma.
moscadin
moscame
moscassa
moscateu
mòscla
mosclat (?)
mosclau n.m. hameçon. Vèire provèrbi dins
◇
Castellana à « hameçon »
móscola n.f. la thie d’un fuseau, petit crochet qui
guide un fil
l’expression de la cara de despièch, de marrida umor..
Sin.: fonhar, labrejar, botinhar.
morre (v.)
morrefin n.m. Fifi.
morrelon n.m. Var.: èrba dei canaris.
morret
morrin
morrut, uda adj. Antipatic, que fa lo morre. Sin.:
botinhós, labrejaire.
mòrs
mòrsa
morselar
morselàs
morselear
morselon
morselonar
morseta
morseu
morsifar
morsilhar
mortadèla
mortairet
mortaisa
mortal
mortalament
882
moscoladura
moscolari
moscolhin (moscoïn?)
moscós
móser
moseon
mosquea
mosquet
mosquetier
mosqueton
mosquier
mosquilhon
mosquin
mossa
mossejaire adj. Si di d’un vin ...
mosseta (moceta?)
mossi
mossilhon
mosson
most, a adj. (mousseux)Vin most.
mostarda
mostardier
mostàs
mostassada
mostela
mostelin
mòstra
mostrar
mòstre
musardejar
_____________________________________________________________________________________________
mòstro
mudable, a adj. Que si pòu mudar. Sin.: cambiadís.
mostruós
mostruosament
mostruositat
mot
mot cf. mòt
mòt
mota
motet
motiu
motlar
motlatge
motle
motlura n.f.
motlurar vt.
motlurat, ada adj. Una colomna motlurada.
mòto
motocicleta
motociclista
moton
motonat
motonier
motor
motorisacion
motorisar
motorisat
motorista
mótria n.f. toupet, audace ardiment, audàcia,
afrontament, fetge (fig.), pièch (fig.)
mòtria
motriat
motriós
motriça
motricitat
motura
moturau n.m. Anciana mesura d’aira niçarda valent
0,965306 aras. Anciana mesura dei solides niçarda
valent 2,527344 dal.
mòure
movement
movent
movible
moviment n.m.
MPCM (mat.) Mai pichon comun multiple.
Mt Simbòle dau meitneri.
muandas
mublar
muble
mucic, a adj. Acide mucic:
mucila(t)ge n.m.
mucilaginós, oa adj.
mucoa n.f. (muqueuse. Verificar finda à l’article
angiodema)
mucós
mucositat
muda
883
mudar
muèlh
muelhar
mugiment
mugir
mugissent
muguet
mújol n.m. Peis
muliera
mula
mulard n.m. (cachalòt)
mulatier
mulatre
mulsion
multa
multicellular (ari), -ara (-ària) adj. multicellulaire
multiple
muliplicacion
multiplicar
multiplicando (-de?)
multiplicator
multiplicitat
multituda
mumia
mumificacion
mumificar
municon
municionier
municipal
municipalitat
munificença
munir
mur
murador
mural
muralha
muralheta
muralhon
murar
murès
murta
murmur n.m.
murmurejar
musa n.f.
musacea n.f. Musaceas: Familha de plantas (bananier)
musaire
musaranha
musardejar vi. Deambular.
musc
muscada
muscat
muscateu
mucle
muscolós
musardejar
_____________________________________________________________________________________________
muscós
museu
música
muscaire
musical
musicant
mussega
musseguea
mustela
musulman
mut
mutabilitar
mutable
mutacion
mutacion f
mutation
mutagèn€, -gèna adj
mutagène
mutar
mutessa
mutilacion
mutilar
mutilator
mutual
mutuala
mutualament
mutualisme m mutualisme
mutualista
mutualitat
muu
884