(Claude) 1999, Séminaire de recherche des 26 et 27 novembre 1999

Transcription

(Claude) 1999, Séminaire de recherche des 26 et 27 novembre 1999
Institut de Recherche et d’Enseignement des Maladies Addictives
I.R.E.M.A.
Association Loi 1901
10, boulevard de Strasbourg - 75010 PARIS - Tél. : 01 42 40 68 00 - Télécopie : 01 53 19 92 76
Silences et addictions
Séminaire de recherche
des 26 et 27 novembre 1999
SOMMAIRE
Eric HISPARD.............................................................................................................................................................3
EMERGENCE DU THÈME DU SILENCE, ET MODALITÉS DE CES JOURNÉES D’ÉTUDE.................................................................................3
Gérard VACHONFRANCE.......................................................................................................................................4
DU SILENCE TOXIQUE AU SILENCE RÉPARATEUR,
L’ESPACE THÉRAPEUTIQUE DE LA CLINIQUE DES ADDICTIONS.............................................................................................................4
Andras ZEMPLENI, anthropologue .......................................................................................................................6
LE SECRET SIDÉEN EN RELATION AVEC UNE STRUCTURE
GÉNÉRALE DU SECRET..................................................................................6
Pierre DOURNOVO cancérologue..........................................................................................................................12
SILENCE ET MALADIE..................................................................................................................................................................12
Philippe LEMANT, médecin alcoologue.................................................................................................................15
CHUT ET RECHUTE.....................................................................................................................................................................15
André PESSEL, philosophe .....................................................................................................................................22
PROBLÉMATIQUE DU SILENCE ET TECHNIQUES D’INTERPRÉTATION...................................................................................................22
Annie GUTMANN, psychanalyste ..........................................................................................................................28
ADDICTION ET SILENCE : LA PEINTURE DU CRI PAR FRANCIS BACON............................................................................................28
Claude ORSEL, psychiatre, alcoologue..................................................................................................................32
AMNÉSIE INFANTILE....................................................................................................................................................................32
Pierre SABOURIN, psychanalyste, psychiatre ...................................................................................................37
LOI DU SILENCE, SILENCE DE LA LOI.............................................................................................................................................37
Marc NACHT, psychanalyste ................................................................................................................................43
LES SILENCES PLEINS D’IMAGES DU DIEU MORT..............................................................................................................................43
Dirian DONABEDIAN, psychosomaticien.............................................................................................................46
SILENCE SUR LA DOULEUR...........................................................................................................................................................46
Marie Christine LALA, linguiste ...........................................................................................................................52
LE SILENCE DANS LES MOTS :
EXCÈS, RISQUES, ADDICTIONS CHEZ LES « POÈTES MAUDITS ».........................................................................................................52
Antoinette MIALON, psychiatre, alcoologue ........................................................................................................57
SILENCE, DÉNI, DISQUALIFICATION : LES OUTILS DE L’ADDICTIF ET DE SON ENTOURAGE POUR ÉVITER LA VACUITÉ ET L’ACCÈS AUX ZONES
D’OMBRE INDICIBLES ET INNOMMABLES.........................................................................................................................................57
Gilbert LEVET, psychanalyste, alcoologue ..........................................................................................................66
« SILENCE, ON JOUIT ! ».............................................................................................................................................................66
Martine CARPENTIER, psychiatre, psychanalyste..............................................................................................73
LE SILENCE EN PSYCHANALYSE....................................................................................................................................................73
Stanislas TOMKIEWICZ, psychiatre ...................................................................................................................80
SILENCE ET MÉMOIRE.................................................................................................................................................................80
Serge TISSERON, psychanalyste ..........................................................................................................................84
APPRENDRE À RECONNAÎTRE LA HONTE........................................................................................................................................84
Pascal HACHET, psychologue ...............................................................................................................................92
SECRETS PERSONNELS, SECRETS FAMILIAUX ET RECOURS À LA TOXICOMANIE....................................................................................92
....................................................................................................................................................................................98
Jean Luc VENISSE, psychiatre .............................................................................................................................99
L’ALEXITHYMIE ET LE SILENCE DES ÉMOTIONS..............................................................................................................................99
!∀#∃%&∋()
∗(&&+,
−.
/)01
&2
,&3#&3)3&&
& & & − 4& &,&−5
3
,,−3)6))3
,&7
,
3.8
9&
3 & − 8 9 :&
,,+
3)
&)1
);
5
3/
3
3
<#&6&=&−&
3),&,>8 9
3−
3 &
& ?& &
,
+−
3 1 =& :&
&,≅,−
.&
23&
&
&&&&
3>8 95
3
<3
3
&&
3&3
?∀)
&
−∃,Α
,
&
&
Β
.8
9&,;8
9
&3&
&
8
9&
−3&,&&
,
−8
9
3
Χ&∆Ε)ΦΓ&,
&3&,3&,
,&,&Η−
3Ι−,
∃
2Η
&
&,&&
4
&33
∃ϑ)&3)
,53,)&&
&,)&
3,)
ΚΕΛΚ33 Χ%&,:
,3
,Μ)3
;∃−
,,&−,=,
,!3&3
&,
/&,&
3
,#
&
−
8
9&
+Φ(&
∃&
&,,&,1&,
3
−3)&−
&&3&3 !%ϑ&
!% 3
3 Β∀:#!∀& & 8 9 8 9 <&3= )3,.&
,
,&,∆(
!
∆( & 8 !9 ∃#= 3
Ν&3
&>8 !9
Γ&&
));/
&,3
&3)3&
&&&,&&
,−,!
,&
&
−&ϑ&,3&−
&&&3
,
Β
−
/
&2
8
9∃
)&
)
)ϑ&
ϑ&
ϑ.&.
−
&.Α;Β),&,∃−
ϑ & & &&.
∃
−
)&
, , & &&&
&&&∀
=))3,
−&,
;
&
& 2 2 , 5 &Ε&
&
2&3
,,Κ(
& Κ( , ,Κ(&43Κ(&
&
2Κ(&&
ϑ,
)Ο
&
,
Κ(&Κ(
&&
−
&
5
ϑΗ&
−
−&&−
/
&
,
>8!
9 Β 3 /− 5
Ι&
&
),;
−−Κ(Ι8ϑ3
9=3,
&
ΦΛΠ+,
,1
,
,&,,&
,
&&
&
/&
ϑ
+
1
&,
−,&Κ
34
,
&)&−4
)&&
&&,&/
.
&3
3&
,&>8∀9
>−,Ι
&−,3&
&&
,3
>8Β,3
∀%:9
3&−&
&&Β,33&
,&
−
/
>8∀9&
ϑ&ϑ&3
&&
ϑ
−&−&
ϑ3
2/)2ϑϑ3;,&33
−&
,4&>8
#9
&,
&
&
,Θ3
<+)
1&
/
&&3Ι&
3&
<3&&)&
− 4)3& & & 32!23
,
3&2
53&
&3
&
2
ϑ
&&
&
,
Η
);∃
&3
ΡΣ(&ΣΦ&
&&&&3
& ϑ ,& 3 Β3&
Η
−3)ϑϑ3
ϑ
+2
& & 4
.,&1&&
−&ϑ−&
3,Θϑ&3)3
−&
3&2ϑ
3& . .& & −
−
&3−
−2&
−&
3 ϑ 3 23Ι&&
/
−;
5,ΑΗ
32&>8∃ 9/&)
)ϑ/
Φ&)ϑΛ
&Κ&
)3&
=
&& Τ !Ν∃/∃ 4
/
&
&∃
=
,5
2 &>8∀##%9
∃
&
3&
,&
&Ι)
ϑ>8 &# &9&))
Μ)&
>89&
Β & 2& & & &2&&
3Ι
,
−3
)ϑ2,&
3/−&
Ρ−ϑΣΓ&8=
3&)4ϑ2533
&34ϑ
4
4 & 4
,∀,
&
&
,&3
)ϑ&
)ϑ/
<
&
&3
/
,
/)3&
&
ϑ3&&
<3&&
&&
,
:−&
.,53
= %/0: 34&
!#&
,
Ν3−&−−!,
,
ϑ−
&
3,
4&23
&
&
,
,∃3
,&
,&
∃−&
2
,
,32
Η
52
/
&89ϑ&,3
&+4−3341/2&
.&&&
&4&
&&
&52&
,
&25
.
ϑ.
# % 4 & 3 ,
& , 3 & 89
&
∃−,
&
)&
&
&3,&
&&
−&
&
,
=
&
−&−&&3
,3&−
&−
,Α&&