Tovana 6 - Conservation International
Transcription
Tovana 6 - Conservation International
FIZAHANTAKELAKA FAMPIDIRANAANKAPOBENY......................................................................................................................................5 FOMBAFAMPIASANANYBOKY...................................................................................................................................5 1. Nyfombafitondranatetikasamahombysymaharitra.......................................................................................6 1.1. Inonanoataohoetetikasatetikasa?................................................................................................................6 1.1.1. NyFijerenaIfotony.......................................................................................................................................6 1.1.2. Nyfanoratananytaratasyfangatahanafamatsiambola............................................................................6 1.1.3. FanantanterahanasyFanjohiana.................................................................................................................6 1.1.4. Fanaovanatomban’ezaka............................................................................................................................6 1.2. Fisafidianananytetikasavelontena................................................................................................................7 1.2.1. Fambolena....................................................................................................................................................7 1.2.1.1. Fanatsarananytanysyadyamin’nyahidratsyaryfambolenaamin’nytanymisolampy......................7 1.2.1.2. Karazambolyvelontena..........................................................................................................................8 1.2.2. Fiompiana.....................................................................................................................................................9 1.2.3. Asatanana...................................................................................................................................................9 1.2.4. Zahavoaary.................................................................................................................................................10 1.2.5. Fotodrafitr’asa..........................................................................................................................................10 1.3. Findramambolasynyfanantaterahanatetikasa..........................................................................................11 1.4. Ireomasontsivanafifidianananyfaritrasynympahazotombotsoamivantana.........................................11 1.5. Nyandraikitrynytetikasasynympahazotombotsoamivantana.................................................................11 1.6. Nyandraikitrynympitondraisan’ambaratongasyireompiaramiombon’antokaeoantoerana.............11 1.7. Nyfombafiasan’nytetikasa...........................................................................................................................11 1.7.1. Teknikahoan’nyfiarahamoninasyfampandraisanaanjara...................................................................12 1.7.2. Teknikasekolymaintsohoan’nytantsaha................................................................................................12 1.7.3. Teknikaaraparitra....................................................................................................................................12 1.7.4. Tetikafampandraisanaanjaranylahysyvavy...........................................................................................12 1.8. Ireofombafanofananasyfampitànanyfahaizamanao..............................................................................12 1.8.1. Nyandragojia............................................................................................................................................13 1.8.2. Fitsidihanafifanakalozana..........................................................................................................................13 1.8.3. Fiofananamihanaka...................................................................................................................................13 1.8.4. Programaalefaamin’nyonjampeo..........................................................................................................13 1.8.5. Valafampisehoana.....................................................................................................................................13 1.8.6. Dialavitrasyfianarana...............................................................................................................................13 2. Nyfanamafisananyfahaizamanaosynyrindrandaminaeoanivon’nytantsaha.........................................13 2.1. Nyfanamafisananyfahaizamanao..............................................................................................................13 2.2. NyRindrandaminana....................................................................................................................................14 2.2.1. Nyolonatsirairay......................................................................................................................................14 2.2.2. Nyfikambanana.........................................................................................................................................14 2.2.2.1. Famaritanaankapobeny........................................................................................................................14 2.2.2.2. Nyfananganananyfikambanana..........................................................................................................14 2.2.2.3. Nyfepetramampahombynyfikambanan’nytantsaha.........................................................................15 2.2.3. Federasiona................................................................................................................................................15 2.2.4. Kaoperativa................................................................................................................................................15 2.2.4.1. Famaritananyataohoe“Kaoperativa”.................................................................................................15 2.3. NyFitarihana..................................................................................................................................................16 2.3.1. Toetratsarailain’nympitarika...................................................................................................................16 2.3.2. Inonaavynykarazanafombafitarihana...................................................................................................16 2.3.3. Fitarihanasynyfitantanana.......................................................................................................................17 2.3.4. Nyfombafitarihanamahomby..................................................................................................................17 2.3.5. Nyekipanafikambananamandresy..........................................................................................................18 2.3.6. Mitarikaekipahiatrikafanamby................................................................................................................18 2.4. Fifandraisana..................................................................................................................................................19 2.4.1. Ireofototradimyiorenan’nyfifandraisana................................................................................................19 2.4.2. Ireofanoitraamin’nyfifandraisana...........................................................................................................19 2.4.3. Fombafanomezanavalinkafatra..............................................................................................................20 2.4.4. Fombafandraisanavalinkafatra...............................................................................................................20 TOVANA.....................................................................................................................................................................21 Tovana1:Nyolanametymitrangasynyararaotramisyaryireotorolàlanatorolàlana...........................................22 Tovana2:Drafitrynytaratasyfangatahanafamatsiambola....................................................................................23 Tovana3:Fanadihadihananytetikasavelontena.....................................................................................................24 Tovana4:Fandraisanaanjaran’nympahazotombotsoasynytetikasa.....................................................................25 Tovana5:Ireolalànamifehynyfikambanana..........................................................................................................27 Tovana6:Programan’asaisantaona(PAIT).............................................................................................................28 Tovana7:Vinavinambola.........................................................................................................................................29 Bokynanovozankevitra.............................................................................................................................................30 2 LISITRYNYSARY SARY1:Tsingerin’nytetikasa.............................................................................................................................................6 SARY2:RakobelonaTephrosia........................................................................................................................................7 SARY3:Rakomatymololo................................................................................................................................................7 SARY4:Tsipikamiraahabo,fambolenaamin’nytanymisolampy...................................................................................7 SARY5:Taharon’nykomposta...........................................................................................................................................7 SARY6:Kompostaefavita................................................................................................................................................7 SARY7:Finjijana,volyvary................................................................................................................................................8 SARY8:Vokatramangahazo,............................................................................................................................................8 SARY9:Volyavotra,ovy....................................................................................................................................................8 SARY10:Volykokaombra.................................................................................................................................................8 SARY11:Fampiarahanavolyvoankazonahazosyvolyhafa.........................................................................................8 SARY12:Volymananasy....................................................................................................................................................8 SARY13:Foarambokatra.................................................................................................................................................8 SARY14:Sompitraiombonana,.........................................................................................................................................8 SARY15:FiompianaTantely..............................................................................................................................................9 SARY16:Fiompianaakohogasy........................................................................................................................................9 SARY17:Fiompianatrondro.............................................................................................................................................9 SARY18:Fanaovanatenonarofia.....................................................................................................................................9 SARY19:Harona,vitaamin’nyravindahasa.....................................................................................................................9 SARY20:Tsenan’ny«coopérativeartisanaledeFandriana»(CAF).................................................................................9 SARY21:Babakoto,..........................................................................................................................................................10 SARY22:Efitrafandraisambahiny,.................................................................................................................................10 SARY23:Ireofotodrafitr’asa,TAMSAndasibe...............................................................................................................10 SARY24:Fampidiranaranomadio,Malawi.....................................................................................................................11 SARY25:“Unitédecentralisationetdevente”UCV(kaoperativa)................................................................................11 SARY26:Fanamboaranalakandrano,.............................................................................................................................11 SARY27:Fivoriambemparitra.........................................................................................................................................12 SARY28:Teknikasekolymaintso,FikambananaMintsinjo............................................................................................12 SARY29:Fikambananampanaoasatanana...................................................................................................................12 SARY30:Fiofananaolodehibe.......................................................................................................................................12 SARY33:Fizaranafitaovana,sarikilezy,fanondrahana,angadysns................................................................................14 SARY34:Fizaranaakora,rofia.........................................................................................................................................14 SARY35:Fizaranazezikabiolojika....................................................................................................................................14 SARY31:Valafampisehoana,fambolembary................................................................................................................13 SARY32:Fiaingan’nytantsahahanaotsidihanafanadihadihana...................................................................................13 SARY36:MauriceRAZAKAMANOTRONA,Tantsahamodely..........................................................................................14 SARY37:Fikambananampanaoasatanana,..................................................................................................................14 SARY38:Fivoaran’nyfikambanan’nyTantsaha(federasiona)........................................................................................15 SARY39:Ireofombafitarihana.......................................................................................................................................16 SARY40:Mitarikasymitantanambahahazoanavokatratsara......................................................................................17 SARY41:Ekipanafikambananamandresy......................................................................................................................18 SARY42:ModelyFANAMBY.............................................................................................................................................18 SARY43:Ireofototradimyiorenan’nyfifandraisana......................................................................................................19 SARY44:Ireofanoitrynyfifandraisana...........................................................................................................................19 3 LISITRYNYTABILAO Tabilao1:Olanametymitrangasynyararaotramisyarynytorolalana.........................................................................22 Tabilao2:Fandraisanaanjaran’nympahazotombotsoasynytetikasaamin’nyfambolena.........................................25 Tabilao3:Fandraisan’anjaran’nympahazotombotsoasynytetikasaamin’nyFiompiana...........................................25 Tabilao4:Fandraisan’anjaran’nympahazotombotsoasynytetikasaamin’nysopitraiombonana..............................25 Tabilao5:Fandraisan’anjaran’nympahazotombotsoasynytetikasaeoamin’nyasatànana....................................25 Tabilao6:Fandraisan’anjaran’nympahazotombotsoasynytetikasaamin’nyfotodrafitr’asa....................................25 Tabilao7:Fandraisan’anjaran’nympahazotombotsoasynytetikasaeoamin’nyEkotorisma......................................26 Tabilao8:Fandraisan’anjaran’nympahazotombotsoasynytetikasaamin’nykaoperativa.........................................26 LOHARANONTSARY AdventistDevelopmentandReliefAgency(ADRA):5,6,7,9,10,16,18,19,20,25,26,27,28,29,30,31,32,34,35,36,37 AgroInitiativepourleDéveloppement(AID):38 AssociationNationaled’ActionsEnvironnementales(ANAE):2,3,4,11,15,23,33 FAFIALA:41 FoodandAgricultureOrganization(FAO):1 JoanB.,SylviaV.andAlisonE.:40 LapaAraDrafitraIvoaran’nyAmbanivolo(LADIA):17 MiangolaRAZANAJATOVO:22 NirhyRabibisoa:24 PopulationServicesInternational(PSI):42,43 TokiniainaRasolofoarimanana:21 WarrenManantsoavinaRazafindrabe:8,12,13,14,39 4 FAMPIDIRANAANKAPOBENY Voasokajyteoamin’nylaharanafaha143amin’nyfirenena177erantanyiMadagasikaratamin’nytaona2008 raha ny toekarena no jerena1. Hita fa miaina ao anatin’ny tsy fahampiantsakafo mafy ny 25% n’ny Malagasy tamin’nytaona2005aryny15%kosanoampysakafo.Latsakyny1dollarsAmerikanina(USD)isan’androkosa nyvolamiditraamin’ny72%n’nyMalagasy2tamin’nytaona2001,izanyhoeambanin’nyfetran’nyfahantrana. Inonaizanynotenamahatonganyfahantrana? Nyvoalohany:avyamin’nytoejavatramanodidinaivelany3,4: Nyfiovaovan’nytoetr’androizaymahatonganyfitomboan’nyhaintanysynymosarytoanyanyamin’nyfaritra atsimo,nyfandalovan’nyrivodozamihamaheryvaika,indrindraanyamin’nyfaritraatsinananasyavaratra. Nyfanatontoloanaaratoekarenaizaymitrangaetoamin’izaotontoloizao,kaireotanyizaymanafatrasakafo anyivelanynotenamitondrafaisana.Anisan’izanynykaontinantaafrikaninasatriavoaterymividylafoireoen tanaavyanyivelanyizyireo. Nyfifindramoninaantanàndehibeizaymiterakatsyfisian’asa. Nykorontanaarapolitikasyaratsosialy Nyfaharoa:miankinaamin’ireoharenafototraanananaizaymifampiankina: Nyharenaaraboajanaharytoynytany,rano,ala, Nyfanananaarabolatoynyfahafahanamividy,mitahiry,misambotra Nyfanananaamin’nymahaolonatoynyfahalalana,fahakingana,fahasalamana Nyfanananaaratsosialyeoamin’nyfiarahamonina,fikambanana,fifandraisanaarapiarahamonina Nyfanananjavatratoynyfotodrafitr’asa,fitaterana,serasera Misyfiantraikanyeoamin’nyfamokaranasynyvokatraazonytsyfahampian’ireoharenafototraireo. Mifandraikabetsakaamin’nyhalavan’nymaitsoahitraizanyrahajerenanyfahantranaetoMadagasikara. Kendrenanyhahazoanamanatsaranyfiainan’nyfianakavianatsirairay,ialànyamin’nyfahantranaamin’nyalalan’ny fahaizamitrandrakasymanatsaraireoharenafototraananana. Anisan’ny paik’ady hahazoamitrandraka sy manitatra ny fomba fitadiavana amin’ny fomba maharitra nefa tsy manimbanytontoloiainanamanodidinanyfanaovanatetikasavelontena. Antsoinahoefivelomanamaharitraizayasaafakamisedranyolanamaroivelanysyafakamampitombohatranyny fahaizamanaoankehitrinysyamin’nyhoavyarykoamitahirysymiaronytontoloiainana. Itybokyitydiamanampyamin’nyfanangananasyfitantananatetikasavelontenaahazoanavokatsoasymaharitra FOMBAFAMPIASANANYBOKY Misylohahevitraroalehibeitybokyity: 1) nyfombafitondranatetikasamahombysymaharitraizaymilazany fanangananasyfanatanterahana tetikasa,nytorolàlanatorolàlanahoan’nytantsahambahahazoanavokatratsarasyfiharianamaharitraary ireo karazana tetikasa velontena mety atao notsoahina avy tamin’ny fanandramana sy fanombanana ireo tetikasaefavitasynymbolaeoamperin’asa. 2) nyfanamafisananyfahaizamanaosynyrindrandaminaeoanivon’nytantsahaizayahitanaireokarazana vondron’olona iasan’ny tetikasa, ireo teknika entina manentana sy manofana ny mpahazo tombotsoa, ny fombafitarihanasyfitantananaarynyfifandraisanaeoamin’nyfiarahamonina. Manehosymamintinanyhevitratianaambaraamin’nyfombatsotrasymazavaireosary Ny tovana dia entina manazava ny hevitra ambara na koa maneho ny taratasy ampiasaina amin’ny lafiny fampiharanamivantananytorolalànaomena. 1 ProgrammedesNationsUniespourledéveloppement(PNUD)2008.L'indicededéveloppementhumain. INSTAT,USAID,EHP/ECHO,FoundationSummit,FoundationTanyMeva2001.Enquêtesanté,populationetEnvironnmentMADAGASCAR BerthineR2009.EvaluationqualitativedelasécuritéalimentaireàMadagascar.2009 4 TadashiS.2006.AssessingtheaccesstoforestresourcesforimprovinglivelihoodsinWestandCentralAsiacountries. 2 3 5 1. Nyfombafitondranatetikasamahombysymaharitra 1.1. Inonanoataohoetetikasa? Antsoinahoetetikasany drafitr’asavoasoritraaoanatin’nyfotoanavoafetrambahahazoanavokatratsaraho amin’ny fampandrosoana ny faripiainana izay mahasahana sehatra iray na maromaro. Misy dingana 4 ny tsingerin’ny tetikasa: ny fijerena ifotony, ny fanoratana taratasy famatsiambola, ny fanatanterahana sy ny fanjohianaarynytomban’ezaka o o o o o o o o o o o o 1.1.1. NyFijerenaifotony Adiadiana ny zavamisy marina eo antoerana: fototry ny olana sy ny zavatra azo araraotina ary ny vahaolana. Tokony hifanaraka tsara amin’ny zavamisy sy ny olana ary ny araraotra misy eo antoerana (jereo ny tovana1)nytetikasavelontena. Fantarinaireofepetraarateknikatakian’nytetikasaalohan’nyisafidiananatetikasairay. Ilaina ny fandraisan’ anjaran’ny rehetra (mponina, manampahefana, mpiaramiombon’antoka…) amin’ny fanadihadihanambahahazoanavokatratsarasymaharitra. 1.1.2. Nyfanoratananytaratasyfangatahanafamatsiambola Aravona ny hevitra rehetra izay nojerena sy hita teo FIJERENAIFOTONY amin’ny dingana voalohany. Faritana ny tanjona, ny fenitrahotratrarinasynyasa atao ary koa ny tetik’ady rehetra(Jereonytovana2) Manao fanombanana sy ny FANORATANA fanadihadiana arateknika, TARATASY arabola, tontolo iainana sy TSINGERIN’ TOMBAN’EZAKA FANGATAHANA NY ny fandraisan’ny lahy sy vavy FAMANTSIAMBOLA TETIK’ASA anjara ary ireo vokatsoa mety ho azo (Jereo ny tovana3). Ampifanarahana amin’ny fepetra takian’ny mpamatsy vola 5 FANATANTERAHANA Lazaina mazava ny SYFANJOHIANA votoatin’ny tetikasa sy ny fombafanatanterahanaazy SARY1:Tsingerin’nytetikasa Lazaina mazava ny tetibola synyloharanombolahamatsiananytetikasa Fombafanoratramazavanoampiasaina Asehoireoporofoisankarazany(ohatra:nytsyfahampian’nyvolamiditra,nyvokatraazosns) Alefaanyamin’nympamatsyvola 1.1.3. FanantanterahanasyFanjohiana Fitantananatsaranyhoentimananarehetrahanatrarananyfetra. Arahimaso sy refesina ary tombanana ny asa vita araka ny fandaharan’asa novolavolaina (moa ve notanterahinaarakanytokonyhoizyilaytetikasa?). 1.1.4. Fanaovanatomban’ezaka Atao amin’ny fotoana afovoany sy fiafaran’ny tetikasa ny tomban’ezaka. Fotoana fandraisana ny fanamarihana(tsikera)isankarazanymbahanatsarananyfombafitantanananyasaataoamin’nymanaraka: 6 namahanyolananovahanave?tratravenytanjonanapetraka?nahombysynahazoanatombonyve?Inona ireozavatranitrangatsynampoizina?maharitrasymbolahitohyvenyasanatao? 1.2. Fisafidianananytetikasavelontena 1.2.1. Fambolena Ireozavatrajeren’nytantsaharahamambolyeoamin’nytoeranairay: x x x x x x x x x x x x Nykarazambolymetyatao Masombolytsarasyvoafantina Nyfifandimbiasanavolytokonyhatao Nyteknikampambolenaampiasaina Nyfombafikarakarànasyfanomanananytany Nykarazanasynyfatran’nyzezikaampiasaina Nykarazany,fatra,nyfepotoanaarynyfombafampiasana fanafodyhiadianaamin’nyaretinasybibikely 1.2.1.1. x Fanarahanasyfanajananykalandriempambolena Fitaovampambolenailaina Fifehezanasyfitantanananyrano Fifehezananyfombafitehirizanasyfanodinananyvokatra Fandraisana ny fepetra rehetra hahakely ny vokatra very ao rian’nyfijinjana Misyvenytsena? Fanatsarananytanysyadyamin’nyahidratsyaryfambolenaamin’nytanymisolampy SARY3:Rakomatymololo Ireotaharoazoataorakomaty Mololonabozaka, Ravinanatahonadingadingananamimosa, Ravinalongoza, Ravinanatahondrambiazina. Tsikafonkafona Ravina Tephrosia sy ireo legiominezy isan karazany Fakoavyamin’nyvolyavotra SARY4:Tsipikamiraahabo,fambolena amin’nytanymisolampy Fitaovana ampiasaiana amin’ny fanaoavana tsipikamiraahabo Tombotsoaentin’nyvolyrakotra Mamononyahidratsymetyhifaninanaamin’nyvolynyrakobelona Mitahirynyhamandoanaaoamin’nynofontanyindrindramandritranyandromaina Manamasakanynofontany Tombotsoa amin’ny fanaovana tsipika mira ahabo: Mitombonyvelarantanyazovolena Tsyvoakaokan’nynyriakanynofontany SARY2:RakobelonaTephrosia Ireovolyazoataorakobelona: Arachis(kivoanjovoanjo) Desmodiumbarbatum (mandalodiamiraikitra) Cassiahirsuta Crotalaciaanagirodes Mucuna Tephrosia Tsatoka Mololo na bozaka Zezika Tany masaka Ravi-maitso Ahitra maina Vatan’akondro SARY5:Taharon’nykomposta SARY6:Kompostaefavita 7 Fikarakarananykomposta: Tetehinamadinikaireoakoramainasymaitsohanafainganananyfahaloavana. Tondrahanaisakynyroa(2)andronyatontanjezika Avadikaisakynyefatra(4)androdiaaverinasaromana. Tombotsoaentin’nykomposta: Tsymisynakelymasonkarena Sadysakafon’nyvolynomanatsaranytany Vetivetydiavita:21andro 1.2.1.2. Karazambolyvelontena SARY7:Fijinjana,volyvary maroanaka(SRI) SARY8:Vokatramangahazo, katsaka.., SARY9:Volyavotra,ovy manarapenitra SARY10:Volykokaombra SARY12:Volymananasy SARY11:Fampiarahanavolyvoan kazonahazosyvolyhafa6 SARY13:Foarambokatra SARY14:Sompitraiombonana 5 6 Volyhafaataomifandimbyamin’nyvaryenyantanimbary Agroforesterienaalavadimboly 8 Volyfitadiavambola Legioma amin’ny andro ririnina : Tongolo, tongolo gasy, poarao,laisoa,betiravy,radia,karaoty,salady,sofilera,ovy Legioma amin’ny andro lohataona: Voatavo, kokaombra, voatabia,sakay,tsaramaso,pasiteky,vomanga,baranjely Tombontsoaazoavyamin’nyvolyavotra5:mampidibola haingana,manatsaranysakafo,manamasakanytanimbary Fanamarihana: Mandritra ny fiotazana sy ny fitaterana dia mila fitandremana mafy mba tsy ho simba ny vokatra. Ny legiomatsarasymanintonadiamorahamidy. Volyvoankazo:poara,poama,paiso,voasary,voaloboka, manga,mananasy Volyhazofakanalohamenaka:Ravintsara Tombotsoaazoavyamin’nyvolyhazo: manantsaranytontoloiainana,fahasalamana(nyvoankazo mitondravitamina,siramineraly,siramamy),mampidibola Tombotsoaazoavyamin’nyalavadimboly: miaronynofotanytsykaohin’nyriaka,afakamambolyvoly hafatoynylegiomaizayvolyhaingana. Volyfihinana vary,ovy,mangahazo,katsaka,vomanga,oviala,saonjo. Tombotsoaazoamin’nyfambolenavolyfihinana: tsymividynyfototsakafo manatsara ny fahasalamana ny fifandimbiasan‘ireo voly fihinana mananaambimbavaazoamidy Tombotsoaazoavyamin‘nyfisian’nytsena: afakamamokatraarakanyfilan’nytsena, azoatokanyfidirambola,misynyfifanakalozana Tombotsoaazoamin’nysompitraiombonana: Afakamiatrikanymaintsoahitra,afakamindrambola, tsaravidynyvokatra,afakamampiasavolahanaovanaasa hafa 1.2.2. Fiompiana Ireozavatrajeren’nytantsaharahahiompyeoamin’nytoeranairay: x Nyfiompianametyatao x Nyfanomanananysakafohomenaazy. x Nykarazambibyompiana x Nyfiarovananyfahasalaman’nybibyfiompy(oha tra:vakisiny,vitaminina...) x Nytoeranahisynyfiompiana Ohatra: Tsy natao ho eny an’arabe ny akoho sy ny vo x Fifehezana ny fomba fitehirizana sy fanodinana ronafamisytranovoatokanahoazy. nyvokatra x Misyvenytsena? Fiompianakarazan’akoho amamboronaarakany filan’nytsena:akohogasy, manatodylava,fakana nofony,gana,gisasns Fiompianatrondro:carpe royale,tilapia,besisiskasns SARY15:FiompianaTantely SARY16:Fiompianaakoho gasy SARY17:Fiompianatrondro Tombotsoaazoamin’nyfiompiana: x Manomezezika, x Sakafo(hena,atodyronono) x Fitaovampamokarana(omby) x Fidirambola haingana ( akoho amaborona, FANAMARIHANA:atombokaamin’nyfiompianamanara trondro,bitro) penitramiodinahaingananytetikasaatao x x 1.2.3. Asatanana Misyfepetraarahinahahatonganyasatananahomahomby: Nyakoraampiasaina x Nytraikefasyfahaizamanao Nyfampivadianaakora x Nyfanarahampenitra Akorafanaovanatenona: rofia,landy x x Nyfamoronana Nyfisian’nytsena Akorafanaovanarary:boza ka,zozoro,ravindahasa, ratin’akondro,satrana SARY18:Fanaovana tenonarofia SARY19:Harona,vitaamin’ny ravindahasa Tombotsoaamin’nyfanaovanaasatanana: x Fidirambolahainganaindrindrahoan’nyvehivavy 9 x x SARY20:Tsenan’ny«coopéra tiveartisanaledeFandriana» (CAF) Manomelanjanyakorafototraeoantoerana Mampitombo ny fifandraisana arabarotra sy arakolotoraly 1.2.4. Zahavoaary IreozavatrajerenambahampahombynyZahavoaary: x Ny zavatra mampiavaka eo antoerana ohatra: biby, zavamaniry tsy fahita any ivelany, ny toe ranamanantantara,toeranamasina x Ny fomba fanajariana ny toerana: lalana ho an’nympizahatany,7 x Ranofisotromadiosyherin’aratra x x x Fotodrafitr’asa fandraisana vahiny toy ny hotely natoeranafatorianasyfisakafoana Ny fanofanana mpitarika8, sakafo, fandraisam bahiny Toerana mahasarika ahafahana miala voly na miriaria(ohatra:fandehananalakana,motosns) SARY21:Babakoto, Andasibe SARY22:Efitrafandraisambahiny, BakobakoManandona SARY23:Ireofotodrafitr’asa, TAMS,Andasibe. Tombotsoaazoavyamin’nyZahavoaary: Mampitombonyfifandraisana x Manomelanjanytontoloiainanasynykoloton x Mampitombonyfahalalana tsainaarynyvakoka x Mampiroborobonytsena x Mampidibola x Mampiroborobonyasatànana 1.2.5. Fotondrafitr’asa Tombotsoaazoavyamin’nylàlantanysytetezana: hafahana x mivezivezy x mamoakanyvokatra x mitondranyzavatrailainaeoamin’nyfaritra x manaoasafamonjenahainganarahamisyvoina namarary Tombotsoaazoavyamin’nyfanangananakaoperativa: x fanangonananyvokatrasyfifehezananyvidiny x fifehezanaireompanelanelanaarabarotra x fitadiavanasyfahitanatsena x fividiananaentana(akora,fitaovam pamokarana)miarakakamoranymasonkareana Tombotsoaazoavyamin’nytohadranosytambajotra: ahafahana: x manondrakalemakairay x mitsinjaranyranohoan’nytanimbarytsirairay x mahazoranomandavantaona x mifehynyranoeoamin’nytanimbary Tombotsoa azo avy amin’ny fampidirana rano fisotro madio: x fahasalamana x tsymiasamafynyvehivavysynyankizy x betsakanyfotoanaahazoanamamokatra 7 8 Circuitstouristiques Guide 10 SARY24:Fampidiranaranomadio,Ankara tra SARY25:“Unitédecentralisationetdevente” UCV(kaoperativa)) 1.3. Findramambolasynyfanatanterahanatetikasa Ireo zavatra fantarina alohan’ny findramambola any amin’ireo mpamatsy vola madinika (OTIV, CECAM, TIAVO) ahazoana Matetikanytetikasanomamatsyvola,fitaovana, manatanterakatetikasairay: fiofananaanyamboalohany.Nympamatsyvola o Nyfepetrafidiranahompikambana madinika(OTIV,CECAM,TIAVO)nomanohanany fanitaranaizayasamandehatsara o Nyzavatraataonatetikasaataohisamborambola o Nyantoka o Nyfepetrafamerenambolasynyzanabola 1.4. Ireomasontsivanafifidianananyfaritrasynympahazotombotsoamivantana Atao lohalaharana amin’ny tetikasa ny faritra sy ireo olona azo lazaina fa tsymanana fahafahana mivelona na mahantra: ny vehivavy izay atao ankilabao eo amin’ny fampandrosoana, ny ankizy izay iharan’ny vokatry ny fahantranaaryireoolonamananafahasembanana,mpitondratenaarykamboty 1.5. Nyandraikitrynytetikasasynympahazotombotsoamivantana o Ataomazavatsaranyandraikitrynytetikasasynympahazotombotsoamivantana(jereonytovana4).Ny mpahazo tombotsoa no kendrena voalohany ho tompon’ny asa sy tompon’andraikitra eo amin’ny fampandrosoanafanytetikasakosadiampanamoranyasaatao. o Ahenamiandalanamandrapahatongaeoamin’nyfifarananynyandraikitrynytetikasa,indrindraeoamin’ny fanampiana arabola, fitaovana, masomboly, zezika, fanafody mba ialàna amin’ny toetsaina zatra miantehitra. o Ampitomboina hatrany ny fandraisan’andraikitry ny mpahazo tombotsoa mba hampahaleotena azy ireo amin’nylafinyrehetra(fitantanana,arabola,arapitaovana). 1.6. Nyandraikitrynympitondraisan’ambaratongasyireompiaramiombon’antokaeoantoerana Manaofifanekenaeoamin’nyzavatrarehetraataoahazoanamanavakatsaranyandraikitrynytsirairay.Tsara rahahitaaoamin’nyfifanekenanyanjaraasan’nyankolafytsirairayavymbahisian’nyfiarahamiasamatotra: Ireompahazotombotsoa,nytetikasa,nympitondraeoantoerana 1.7. Nyfombafiasan’nytetikasa Mifanakaikykokoanyandaninysynyankilanyrahamoninaenyanivon’nykaomininanyteknisiana,sadymahita nyzavamisyarapotoana. 11 SARY26:Fanamboaranalakandrano, Moramanga. 1.7.1. Teknikahoan’nyfiarahamonina9syfampandraisanaanjara10 Fombaentimanetsikasymampandrayanjaranympiaramonina mbahizaranynytraikefany.Resenalahatraizyireofaazytokoany asaataon’nytetikasa. Ityteknikaitydiaazoampiasinaamin’nyfijerenaifotonynyolanamisy,ny famolavolanatetikasa,nyfanantanterahana,fanjohina,fanaovana tomban’ezakanytetikasafiarahamanadiotanàna,fiarahamanamboatra lakandranohifehezananyranosyhampihenananyfahasimbanaateraky nytondradrano,fiarahamanajarynylàlanaiombonana,fanatsaranany sompitraiombonana,fampihenananyfihotsahan’nytany,fiaraha manamboatrafotodrafitr’asahoamin’nyranofisotromadiosns… 1.7.2. Teknikasekolymaintsohoan’nytantsaha11 Enyantsahanotoerampianaranaarynytantsahampiofanaihany no asaina mandinika sy mifanakalo hevitra ny amin’ny zavatra hitany eo amin’ny tanimboliny, manomboka amin’ny fotoam pamafazanakahatramin’nyfotoampiotazana.Milamivoryaraka ny fotoana nifanarahana ka tsongaina ireo tantsaha manana traikefahahamoranyfanapariahananyfahalalanyamin’nyhafa. 12 1.7.3. Teknikaaraparitra SARY27:Fivoriambemparitra SARY28:Teknikasekolymaintso,Fi kambananaMintsinjo Avondrona ny hery velona rehetra miasa (orinasa, fikambanana, biraoisankarazany,sekoly,fiangonanasynymarohafa..)eoamin’ny faritra iray (fokotany, kominina...). Mahafaoka ny lafiny ara ekonomika, politika, sosialy, koltoraly eo amin’ilay faritra ny fiarahamiasa. 1.7.4. Tetikafampandraisanaanjaranylahysyvavy13 Matetipitranga ny fanaovana ankilabao ny vehivavy eo amin’ny fiarahamonina misy azy. Fomba iray entimampandray anjara miaraka ny lahy sy vavy eo amin’ny sehatry ny fampandrosoana ity tetikaity.Miralentaizyireoanyanivon’nyfikambanan’nytantsaha ka samy mandray anjara mavitrika amin’ny fitenenana sy ny asa rehetra atao. Tsara raha misasaka ny isan’ny lahy sy vavy ao anatin’ny fikambanan’ny tantsaha eo anivon’ny tetikasa iray. Misy koanyfikambanambehivavy,indrindraeoamin’nysehatrynyasa tananasynysehatrahafa. 1.8. Ireofombafanofananasyfampitànanyfahaizamanao Misy karazany maro ny fomba entimanofana sy entimampita ny fahaizamanao 9 Approchecommunautaire Approcheparticipative 11 Approche«fieldschool» 12 Approcheterritoiriale 13 Approchegenre 10 12 SARY29:Fikambananampanao asatanana SARY30:Fiofananaolodehibe araandragojia 1.8.1. Nyandragojia14 Ny andragojia dia fomba fampianarana olondehibe. Mitrandraka ny traikefa ananan’ny mpiofana ny mpanofanaarymiankinaamin’nyzavatrailain’nympiofananylohahevitraianarana.Manampynympiofana hamantatranyolanasyhitadynyvahaolananyandragojia. 1.8.2. Fitsidihanafifanakalozana15 Fifanakalozanatraikefasyfahaizamanaoeoamin’nysamytatsahaavyamin’nytoeranasamihafakaamin’ny alalan’nyfitsidihananysahan’asavitanoiaingan’nyfifanakalozana. 1.8.3. Fiofananamihanaka16 Fanapariahana amin’ny manodidina ny fahalalana arateorika sy pratikaizayazon’nytantsahavoaofana. 1.8.4. Programaalefaamin’nyonjampeo17 Fiofanana ho an’ny tantsaha, ampitaina amin’ny alalan’ny onjam peo 1.8.5. Valafampisehoana18 Fanajariana tanimboly iray talaky maso, ho fitaratra na modely alain’nymanodidinatahakaeoamin’nyteknikampambolenasy ny karazamboly atao. Fomba iray koa ahitana mazava ny asa ataon’ny tetikasa iray ny vala fampisehoana noho ireo mari pamantarananasoratrahitamitsatokaeo. 1.8.6. Dialavitrasyfianarana19fitsidihanafanadihadiana Nytetikasanomatetikamikarakaranyfandehanan’nytantsaha anyamin’nyfaritrahafa,lavitrynymisyazy,mbahitsidihana toerampambolena,fiompiana,fanaovanaasatanana,orinasa, tsenabesns…hofakànalesonasyhampisokatranyfijeriny amin’nytontolohafasymivelatrakokoa. SARY31 :Valafampisehoana,fambolembary SARY32:Fiaingan’nytantsahahanao fitsidihanafanadihadiana 2. Nyfanamafisananyfahaizamanaosynyrindrandaminaeoanivon’nytantsaha 2.1. Nyfanamafisananyfahaizamanao Tanterahanaamin’nyalalan’nyfanofananaarateorika,pratikasynyfanohananaazyireoamin’nyfizarànaakora (masomboly, zezika....) na fitaovana (sarikilezy, larozoara...) ilainy amin’ny famokarana izany. Mahatonga ny tantsahananympanaoasatànanahotongamatianinaamin’nyasaataonynyfanamafisananyfahaizamanao. Mitakyrindrandaminamatypaikaizanymbahampahombyazy. 14 Andragogie Visiteechange 16 Tached’huile 15 17 Radio Parcellededémonstration 19 Voyaged’étude 18 13 SARY33:Fizaranafitaovana,sarikilezy, fanondrahana,angadysns SARY34:Fizaranaakora,rofia SARY35:Fizaranazezikabiolojika 2.2. NyRindrandamina Ajoro voalohany indrindra ny rindrandamina fa izany no miantoka ny fahombiazanarehetra. Ny tetikasa dia miasa mivantana amin’ny isambatan’olona, na fikambanan’nytantsaha,nakaoperativa. 2.2.1. Nyolonatsirairay Ahazoanavokatratsaranyfiasànaeoanivon’nyolonatsirairay(tantsaha modely20synytantsahampitondra21arynytantsahampitarika22)ny tetikasairaynohoizytompon’andraikitramivantanaeoamin’nyzavatra rehetraataony. 2.2.2. Nyfikambanana 2.2.2.1. SARY36:MauriceRAZAKAMANOTRONA ,Tantsahamodely Famaritanaankapobeny Fitambaran’olona vitsivitsy mitovy zo, miaro ny tombotsoa iraisana ary mitovy tanjona kendrena. Kendrena ao anatin’ny fikambanana ny hampivoatra ny faripiainan’ny mpikambana tsirairay, ny hananana asa fampidirambola maharitra, ny hahalasa ny mpikambana ho tompon’andraikitra ao anatin’ny tetikasa. Manamora ny fampitàna ny fiofanana sy mampihena ny fotoanalanyarykoanyentimanananyfikambanana. Antsitrapo no fidirana amin’ny fikambanana na kaoperativa afatsynyamin’nyFikambanan’nyMpampiasaRano. SARY37:Fikambanampanaoasatanana, Afaka miaraka amin’izany fikambanana izany ny mpiray tanàna, ka mivonona fa hiaraka hitady tombotsoa sy hiaraka hamahaolanakamampitovytanjona.Mahombynyfiasan’nyfikambananarehefaafakamifanaratsaina nytsirairayaoanatiny. Ohatra:Mivondronanympiompyakohoaoantànanambahanamoranyfiofananasynyfanarahamaso ataon’nytekinisianina.Tsymaintsymivondronanymampanaoasatananambahahazoanamamalyny filan’nytsenalehibeanyampita. Nyfananganananyfikambanana 2.2.2.2. o o Mifamorysymifandinikaireorehetravononakamahafenoireofepetravoalazatetsyambony, Fidianaireosolontenaavyamin’nytantsahaizayafakahifanakalohevitrasyhanomanany vinavinampitsipikahitondrananyfikambanana, 20 Paysanmodele Paysanpilote 22 Paysanleader 21 14 o o o o o ManaoFivoriambempanangananakatsymaintsyhatrehin’nysolontenampanjakana, Ankatoavinanyfitsipikarehetrahoan’nyfikambanana Fidianaireotompon’andraikitrahitondranyfikambanana, Ambaraampahibemasonyfijoroan’nyfikambanana, Soniavinanyantontantaratasyrehetraataodikafito(07)avy,alefaamin’nyambaratongaisanisany. 2.2.2.3. o o o o Nyfepetramampahombynyfikambanan’nytantsaha Mitovytombotsoa23symitovyzo24arymirayhina25,mazavanynyfitantananaarabola,mipetraka tsaranyfanarahamasoarymahaymisahananyandraikinyireotompon’andraikitravoafidy hitantana. Arahinaireolalàna(jereonytovana5)mifehynyfikambanana Manaodrafitr’asamandritranytaona(jereonytovana6)syvinavinambola(jereonytovana7) Tsararahaajoroarapanjakananyfikambananaaryakanatapakilamanamarikanyfijoroanyany amin’nyfitondranamahefa,kaominina,distrika,faritany,mbaahafahanymangatakafiarahamiasa amin’ireompirayombonantokarehetra(Fisamborambola,PSDR,Kaominina….). 2.2.3. Federasiona Rafitra ajoro, vovonana itambaran’ny vondrompikambanana roa na maromaro mitovitovy tanjona sy zavatraataoaoamin’nylafinyfampandrosoana,indrindraenyambanivohitra. Atsangana ny federasiona mba hanamorana famoahana na fivarotana ny vokatra, fikojakojana lakandrano lehibe tsy vitan’ny fikambanan’ny mpampiasa rano madinika. Moramora kokoa ny entana na fitaovam pamokarana,rahafikambananamaromaromivondronanomiaramividy. Tsaravidysyvoafehynyfivarotambokatrarahafikambananamaromaromivondronanomiaramivarotra, morakokoanymitadylalambarotraaryafakamanondranaanyivelany. Federasiona Vondrom pikambananaI FKI FKII Vondrom pikambananaII FKIII FKI FKII FKIII Fk=Fikambanana SARY38:Fivoaran’nyfikambanan’nyTantsahahofederasiona 2.2.4. Kaoperativa 2.2.4.1. o o Famaritananyataohoe“Kaoperativa” Orinasamahaleotenatsymiankinaamin’nyFanjakananykaoperativa. Miaramitantananyrafitranympikambanarehetra. 23 Interêtcommun Eligibilitédesdroits 25 bonnecooptation 24 15 o o o o o Mandrotsabolamitovyhataorenivolahoenti mamokatranympikambana. Miaramizakanytombotsoanafatiantokaary miaramiasahahatratrarananytanjonaizyireo. Iofizarananyrotsabolamitovyhataorenivola ionoiavahanyamin’nyorinasatsotra26.. Mitentinaroahetsyariary(200.000Ariary)fara fakelinynyrenivola. Olontsotrafeno16taona(rahanahazoalalana avyamin’nyrayamandrenynampiantoka),na mihoatranompikambana Tanjon’nykaoperativa: Hotongamatianina, Fahazoan’nympikambanamampiasany fanananasyfitaovan’nykaoperativa, Fanatsarananyvokatrasynyfanomezana fahafahamponympanjifa, Fanatsarananyfaripiainanasyny fombampiainan’nympikambana, Fitadiavanasyfizarànatombombarotra f i b b l i ’ 2.3. NyFitarihana Fahaizamitarikaireompanarakambahahazoanamanatratranytanjonasynyvinaiarahana. (KouzesetPosner,2002.;Northouse,2004;Valenzuela,2007). 2.3.1. Toetratsarailain’nympitarika ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ Maharitra Manampitiavana Manajaolona Mahaymandanjalanja Marimpotoana Tompon’andraikitra Matotra ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ Mafanafo Tsytiatena Manolotena Tsymorakivy Mahitsysymarina Ohatranamodely Mpamindrafo ¾ Milaminasymirindra Tsymitsahatramianatra Tiafiraisankina Mahaymamporisika Sahymiatrikaolanan’inon’inona vokany Afakamiovaarakanyzavamisy 2.3.2. Inonaavynykarazanafombafitarihana BEASA, TSYMISY FIFANDRAISANA BEASASY BEFIFANDRAISANA FITARIHANA JADONA FITARIHANA MIARAMIASA AMPIASAINA INDRAINDRAY TSARA AMPIASAINA MANDRAKARIVA ASA FTARIHANA SAMYMANAO IZAYTIANY TSYMISY FIFANDRAISANA TSYMISYASA TSYMISYASA, BEFIFANDRAISNA FITARIHANA TSYMIRAIKA FIFANDRAISANA SARY39:Ireofombafitarihana 26 SocietéAnonyme 16 2.3.3. Fitarihanasynyfitantanana “Zavatra roa samy hafa nefa mifameno ny fitarihana sy fitantanana. Samy manana ny fiasany sy ny mahaizy azy ireo.Tenailainambahahombiazanaizyroaireo”JohnKottor Fampiharana ny Fitarihana sy Fitantanana FITARIHANA Mijery Mifantoka Manetsika Aingampanahy Manatsara ny rivo piasana Manatsara ny fahafahana miova Manatsara ny asa FITANTANANA Manao drafitra Mandamina Manantanteraka Manaramaso sy manao tomban’ezaka Manatsara ny fomba fitantanana Manatsara ny vokatra SARY40:Mitarikasymitantanambahahazoanavokatratsara 2.3.4. Nyfombafitarihanamahomby Manao izay hanatanterahana ny tanjon’nyEkipa Mamaritratsaranytanjona kendrena Mamoronavinairaisana Mandaminanyasasymampirindra nyzavatrarehetraarymanao drafitr’asa Mitarikanyfombafandraisana fanapahankevitramba handraisan’nydaholobeanjara. Mizaraandraikitra Mahaymanofanasy manatanteraka Manaramasosymanao tomban’ezaka Miantoka ny tontolon’ny fikambanana sy ny fifandraisanaeoamin’nympikambana 17 Mamporisikasymanohananyekipa Mahazoantokatsaranyzavatraatao Mahaymitondrafivoriana:tongaaloha,ary manaoizayahavononamialohanyfitaovana rehetrailaina. Miantokanyfanananafombafijerymitovy,ny firaisantsainan’nympikambana Mahaymihainonyhafasymankasitrakaary makalesonaamin’nyzavatraefavita Mananamôralysymamahaolana Mahafantatranytoejavatramiseho Mijerynyfahafahampon’nytsirairayamin’ny fotoanahisian’nyfahombiazana. Mijerynyfototranahatonganyolanasyny vahaolana 2.3.5. Nyekipanafikambananamandresy Mampiasa ny Talenta rehetra Mifandray ampo Mamorona Mifampiankina Mitovy Tanjona EKIPA M ANDRESY Mizara andraikitra Mifandray tsara Toetsain’ny mpandresy SARY41:Ekipanafikambananamandresy o o o o 2.3.6. Mitarikaekipahiatrikafanamby Famoronanavinairaisanasyfamaritananyvokatraazorefesina. Famantarananyzavamisyankehitrinysynyzavatraazoararaotinaaryireosakana. Famaritananyfanamby,fijerenanypaik’adyarakanylaharampahamehanaarynyasaatao. Fanatanterahananydrafitrasyfanarahamasoarynyfanaovanatomban’ezakanyasavita. Manantsara ny farimpiainan’ny Mponina IRAKA Mitombo ny vokatra Mitombo ny volamiditra VINA VOKATRAAZO REFESINA SAKANASYNY FOTONY Fambolembary saritaka Tsy ampy ny fitaovam pamokarana sy ny fahaizana mitantana, Mantany tany Tsy manana fidirambola Mitombo 50%ny vokabary mandritra ny tetik’asa (telo taona) Mitombo 50%ny vola miditra isatoka tranon’ny mpahazo tombotsoa mivatana mandritra ny telo taona PAIK’ADY Mampiasa tekinika manarampenitra Mampiasa fitaovampamokar ana Manatsara sy manamasaka ny tany Ampitomboina ny asa atao ZAVAMISY ANKEHITRINY Tsy ampy vary mandritra ny taona ( 5volana maintso ahitra) Kely ny vola miditra isatokatranao FANAMBY:Mitombo ny vokatra sy ny volaisatokantrano nadia manta ny tany sy tsy ampy ny asa SARY42:ModelyFANAMBY 18 2.4. Fifandraisana Fototrynyfilaminanasynyfampandrosoananyfifandraisana 2.4.1. Ireofototradimyiorenan’nyfifandraisana IREO SINGA MAMORONA NY SERASERA Mpitondra hafatra Any ianao malala, any lavitra any !!!! Halàvana taratasy izany marina !!! Hafatra Valin-kafatra FEED BACK Mpandray hafatra Mpandefa hafatra SARY43:Ireofototradimyiorenan’nyfifandraisana Ilaina amin’ny asampanentanana (fampitampahalalana) ny fifandraisana ka misy ireto zavatra dimy (05) ireto ahatomombanaazy: nympandefahafatra:nympanentana, nympandrayhafatra:ireoolonaentaninanahofanina, nyhafatra:izayvaovao,hevitranafahalalànatianaampitaina, nympitondrahafatra:nyfeo,nysoratra,sary,hainoamanjery, nyvalinkafatra:nyakon’nyfahazoan’nyolonaizaynampitainanyhafatra 2.4.2. Ireofanoitraamin’nyfifandraisana Saikymisyfanoitraavokoaireofototraiorenan’nyfifandraisanaireo: Ny hafatra Mpandefa hafatra x Fihetsika x Fomba fiteny x Toetra tsy mati kenamaso x Tsymaimaika x Mahafehytsara nyzavatraho resahina x Mazava x Moraraisina x Tsylavaloatra x Tsy fohy loatra x Mifanaraka NyMpitondrahafatra x Mifanaraka amin’ny hafatra alefa x Mifanaraka amin’ny olona hiantefan’ny hafatra Mpandrayhafatra x Tsymaimaika x Vononahandray hafatra x Mananafoto pisainana mifanaraka amin’ilayhafatra x Fanajànany olonairesahana Nyvalinkafatra x Fahalalànany olonairesahana x Misy valinkafatra x Valinkafatra ahitana tombontsoa SARY44:Ireofanoitrynyfifandraisana 19 Fombafanomezanavalinkafatra o Fantarotsararahavononahandraynyvalinkafatrailayolona o Azamitsara o Ampiasaonytenyhoe:“IANAO” o LazaoalohaireoFAHOMBIAZANA,izayvaoireoTSYMETYtokonyhareninaamin’nyfanomezanaohatrama zava o Ampioilayolonambahahitanynyvahaolana o Manomevalinkafatraampahamatoranaaryvononkanampy 2.4.3. Fombafandraisanavalinkafatra o Vononaaratsainasyarabatana o Mihainoaampahalianana o Azamiarotenanamamaly o Azamanamarintena o Ekeotahakanyfanomezananyvalinkafatra o Misaoraankitsiponympanome 20 TOVANA 21 Tovana1:Nyolanametymitrangasynyararaotramisyaryireotorolàlana Tabilao1:Olanametymitrangasynyararaotramisyarynytorolàlana ZAVAMISY OLANA ZAVATRAAZO ARARAOTRA TOROLALANA Toetr’andro:samy mananany toetr’andronyny toeranatsirairay (hafanana,rot sak’orana,nytonon taona) Alavadimboly manaokarazan’asamarohampitombonyfidirambola Volenaalohanyvarysynyfambolenambatsyhifanandrify amin’nyfotoanan’nyrivodozanyfijinjana Ataomafynyfotodrafitr’asa(tranon’nybibyfiompy,làlana, lakandrano) Masombolymahatantyhaintany Fitrandrahanaranoambanin’nytany Fampiasanateknikamitsitsyrano Volyrakotra Rivodozasyny Tondradrano Haintany Ranoambanin’nytany Tsymahavokatra nytany Zavamaintsoazoam piasaina Bibyfiompy Misolampybeny tany Zavamaintsoazoampia saina Harenavoajanahary sykolitoraly Tsymananatany natsyampyny tanyazovolena Ala Renirano,ranomasina Akora karazanjavamaniryna bibytsymisyrahatsyeo antoerana Toeranamasina Toeranamanantantara Nyfirafitrynytanana27 Mponina Tsymahaymano ratra Betsakanytanora Tsena Lavitranytsena Tsymisyny mpividy Fotodrafitr’asa Ratsy Tsymisy Nyvolananyhoenti manana Tsyampynatsy misy Fahaizamanaosy fitarihana Tsymisympita rika Tsymahaymi tantana Teknika Tsymanara penitra Toetany Tsymisy Masombolysyny akoraarynyfitaovana Lafo Manaoteknikamarindrano Mampiasafefyvelona Manaolakandrano Manaorakomainanarakobelona Jerenatsaradaholonyharenavoajanaharyazotrandrahana: mananganatoeranaekotorista,fiompianatrondro,tantely, 28 landy,fambolenalomotra Ataotsaratantanasymanarapenitraireoharenavoajanahary toynyala,hazandranomasinanaranomamy,nyakoraazoanao vanaasatànana,fanangananaVondron’olonaIfotony,fananga nanatoeranavoaaroan’nyfiarahamonina29 Fampianaranamamakytenysymanoratranylehibesyfampi dirananyankizyandakilasy Fanofanananytanorahamokatra Manaofanadihadiananytsena(eoantoeranasynyivelanyary nyfanondranana) Mifanarakaamin’nytsenamisynyfamokaranaatao Hotely Mpitsidika Kaoperativamanan gombokatrasymijery tsena Fanamboaranasyfitantanananyfotodrafitr’asaamin’nyfomba maharitra Manaofanadihadianalalinanytetikasaataoalohan’nyhin dramambola Tantaninatsararahamisymamatsyvola Manofanampitarikamahay Mianatramitantananyharenamisy mpamatsyvolana mpampindrambola Mpanofana, Tetikasa Misympanofana, Efamananafanandra mana Misymivarotra Misymampianatrany fampiasanaazy 27 paysage algue 29 Aireprotégéecommunautaire 28 22 Fanamasahananytany:komposta,zezipahitra Mitadysymianatraarymampihatranyteknikamanarapenitra Tsararahanyefazavatrananananafanandramananohavao zina Ilainanymamokatramasombolymanarapenitraeoan toerana Miaramividy Fiofanananyfampiasananyfitaovanasyfikojakojàna Tovana2:Drafitry ny taratasy fangatahana famatsiam-bola 1. FAMARITANANYTETIKASA 1.1. Lohatenin’nytetikasa 1.2. Tanjon’nytetikasa 1.2.1.Tanjonaakapobeny 1.2.2.Tanjonamanokana 1.3. Toeranahiasan’nytetikasa 1.4. Asaataosyvokatramanokanaandrasana 1.5. Fanamarinananytetikasa 1.5.1.Fitombenan’nytanjonasynylaharapahamehan’nytetikasa 1.5.2.Famaritananyzavatrailainasynyolanamisyeoamin’nyfaritrahiasananytetikasa arynyhavalin’nytetikasaamin’izany 1.5.3.Famaritanaireompahazotombotsoamivantanasyankolakasynymasontsivanahisa fidiananaazyireo 1.5.4.Famalian’nytetikasanyzavatrailainasynyolanamisyeoamin’nympahazotombot soa 1.5.5.Famaritanasynyatonynisafidianananyasaataosynyvokatramanokanaandrasana 1.5.6.Nyakon’nytetikasaamin’nytontoloiainana 2. FOMBASYPAIK’ADYHITONDRANASYHITANATANANANYTETIKASA 2.1. Fombahanatanterahananytetikasasyantonynisafidiananaazy 2.2. Paik’adyfanjohinasyfanarahamasoaryfanaovanatomban’ezakanytetikasa 2.3. Fitsinjarananyandraikitrynympandrayanjarasamihafa(nympahazotombotsoa,nyteti kasa,nympitondraeoantoerana,…)synyantony 2.4. Rafipadaminananyekipaamin’nyfanatanterahananytetikasa 2.5. Zavatranafitaovanaentimanatanterakanytetikasa 3. NYFOTOANAHANATANTERAHANANYTETIKASASYNYFANDAHARAN’ASA 3.1. NyFotoana(firyvolananataona) 3.2. Nyfandaharan’asa(jereotovana5) 4. FAHARETAN’NYASA Fepetraraisinasynypaik’adyapetrakamandritrasyaorian’nyfanatanterahananytetikasa 4.1. Lafinyarabola:nyfitohizan’nyloharanombolaahazoanamampiodinanyasa 4.2. Lafinyarapitantanana 4.3. Lafinyaratsosialysyarakolitoraly 5. Tetibola(jereotovana6) 23 Tovana3:Fanadihadihananytetikasavelontena Tenailainamarinaveitytetikasaity? Moavetsotra,azorefesina,mifanaraka,azotanterahinaaoanatin’nyfotoana voafetraireofetratratrarina? Moaveazotanterahanasymifanarakatsaraamin’nyzavamisyeoantoerana nyteknikavaovaoampiasaina? Ohatrinonanyvolahoentimananahanatanterahananyasa? Ahazoanatombonyvenyfampiasanaioteknikaio?Ohatrinonanotombonysy tombotsoametyhoazo?Ohatrinonanometyhofatiantoka?Afakamanohana itytetikasaityvenympamatsyvolananympampindrambola? Izaavynompandrayanjaramavitrikasympahazotombotsoa? Inonaavyireometyhovokadratsinynatsaraeoamin’nytontoloiainana? Moavemanimbanytontoloiainanailayteknikasytetikasaizayatao?Inona avynofepetrailainahahazoanamisorokanyvokadratsiny? Inonanohometyhovokanysyfiantraikanyeoamin’nyfiarahamonina? Ataotsaranyfanombananasatrianympamatsyvolanaireompanohanadia manadihadyireofanontanianaireoalohan’nyfankatoavananytetikasaho vatsiana. 24 Tovana4:Fandraisanaanjaran’nympahazotombotsoasynytetikasa Fanamarihana:metynyiraynamaromaronaizyrehetraamin’ireolisitraireonoataon’nytetikasa Tabilao2:Fandraisanaanjaran’nympahazotombotsoasynytetikasaamin’nyfambolena Fandraisanaanjaran’nytetikasa x x x x x x Fanofanana Fanarahamasosyfanjohiana Masombolysy/naentimamokatra Fitaocvampamokarana Fanomezanavola(tsyaverina) Fampindrambola(averinarehefamiakabokatra) Fandraisanaanjaran’nympahazotombotsoa x x x x x Manarakasymampihatranyfiofanana Masombolysy/nanyentimamokatra30rehetra Fitaovampamokarana. Miantokanyfitantanananyvolasynyfitaovana Miantokanyfitantananasyfamerenananyvola Tabilao3:Fandraisanaanjaran’nympahazotombotsoasynytetikasaamin’nyFiompiana Fandraisanaanjaran’nytetikasa x x x x Fanofananasyfanarahamaso Fanomezanafitaovanasybibyfiompy Fanomezanavola(tsyaverina) Fampindrambola(averinarehefamiakabokatra) Fandraisanaanjaran’nympahazotombotsoa x x x x Manarakasymampihatranyfiofanana Miantokabibyfiompy,nyfanorenananyfonenanysynyenti mamokatraarynyfitaovampamokarana Miantokanyfitantanananyvolasynyfitaovana Miantokanyfitantananasyfamerenananyvola Tabilao4:Fandraisanaanjaran’nympahazotombotsoasynytetikasaamin’nysompitraiombonana Fandraisanaanjaran’nytetikasa x Fanofanana,fandraisanaanjaraamin’nyfanorenana tranofitehirizambokatra Manampyeoamin’nyfifandraisanaamin’nympam 31 pindrambolamadinika Manampyamin’nyfitadiavanatsena Fanomezanavolaamin’nyfividiananavokatrasy lasàka Fampindramambola x x x x Fandraisanaanjaran’nympahazotombotsoa x x x x x x x Manarakasymampihatranyfiofanana, Asatanamaro,akoraeoantoerana Mpikambanaamin’nympampindrambolamadinika Mitadytsena Fanorenananytranombokatra Fitantanananytahirimbokatra Miantokanyfamerenambola Tabilao5:Fandraisanaanjaran’nympahazotombotsoasynytetikasaeoamin’nyasatànana Fandraisanaanjaran’nytetikasa x x x x x Fanofananasyfanarahamaso Manomeakorasyfitaovana Manampyeoamin’nyfitadiavanatsena Manampyeoamin’nyfambolenaakora Fampindramambola Fandraisanaanjaran’nympahazotombotsoa x x x x x Manarakasymampihatranyfiofanana Mamokatraakorasynyfitaovanarehetrailaina Mambolyakorasymitantananyfitaovana Mitantananyvolasyfitaovana Miantokanyfamerenambola Tabilao6:Fandraisanaanjaran’nympahazotombotsoasynytetikasaamin’nyfotodrafitr’asa Fandraisanaanjaran’nyTetikasa x x Fiofanana Akorafanorenanatsyhitaeoantoerana(akafona vola) Fandraisanaanjaran’nympahazotombotsoa x x 30 31 intrants microfinance 25 Asatanamaro Akoraeoantoeranaarykoafitantanananyasa Tabilao7:Fandraisanaanjaran’nympahazotombotsoasynytetikasaeoamin’nyEkotorisma32 Fandraisan’anjaran’nytetikasa 33 x x x x FanofanananyMpitarika Fanorenananytoerampitsidihana Fanomezanazanakazo,masomboly Mitantananyvidimpidirana Fandraisanaanjaran’nympahazotombotsoa x x Manarakasymampihatranyfiofanana Miantokanyfandraisanaolonaarakanyzavatratakian’ny mpanjifa Fisian’nytoeranaazoampiasainasyfitantanana x Tabilao8:Fandraisan’anjaran’nympahazotombotsoasynytetikasaamin’nykaoperativa Fandraisanaanjaran’nytetikasa x x x Fandraisanaanjaran’nympahazotombotsoa x x x x Fanofanana Manampyeoamin’nyfanomezanaakorafanorenana Manampyamin’nyfitadiavanatsenaanatinysyive lanyaryfanondranana Manampyamin’nyfamoronanamari 34 pamantarana Manampyeoamin’nyfifandraisanaamin’nympam pindrambolamadinika x x 32 Ecotourisme Guide Label 33 34 26 Manarakasymampihatranyfiofanana Miantokanyfanorenanatranofitehirizana Fitadiavanatsena Miantokanyfamerenambola Tovana5:Ireolalànamifehynyfikambanana Misykarazanytelonylalànamifehynyfikambananaaryiraykosanykaoperativa: o Nydidyhitsivolana60.133tamin’ny03oktobra1960:izaymifehyny fikambananatsotrarehetraizaymijoroetoMadagasikara.Manomefahafahana hampijoroanafikambananairayizayafakamizakatenaarabola,ara pitantananafakosatsymizaratombotsoaarabolanympikambanaaoaminy. o Nylalàna90016tamin’ny20jolay1990:izaymamaritranyataohoe: “tambajotra”hoan’nyFikambananaMpampiasaRano.Mahakasikany fitantanana,fikojakojanasyfiarovananytambajotraarynyfamindranany fitantanananyfotodrafitrasan’nytambajotraiolalànaio. o Nylalàna200027tamin’nytaona2000hoan’nyVondron’OlonaIfotony(VOI) misahananyfitantanananyala. o Nylalàna99004tamin’ny21aprily1999:izaymamaritranyfampijoroanany KaoperativaetoMadagasikara.Mitondrapetrabolafandraisan’anjarany mpikambanatsirairayaoanatyKaoperativa.Tsyvoafetranyisan’nypetrabola synympikambana.Arakarakanypetrabolafandraisanaanjaranentin’ny tsirairaysynyasanataonynohizarananytamberimbidy. 27 Tovana6:Programan’asaisantaona(PAIT) Ohatra1 Taona…………………… Tetikasa:…………………. ASA ATAO Lah. FOTOANA HANAOVANA AZY FANAMARIHANA J F M A M J J A S O N D Tompon’andraikitra Fitaovana ilaina sy ny isany Ohatra2 Asa atao Fitaovana / akora ilaina 28 Tombam-bidiny (Ariary) Fotoana Tompon’andraikitra Tovana7:Vinavinambola Tetibidiny (Ariary) Nymetyhofandanianahatao Fividiananafitaovana Fividiananakojakojambirao Tambin’asanasarakatsaha Nyvolaantenainahoazo Latsakemboka Volamiditraamin’nyasafamokarana Fanampianasyfamatsiana(vita fifanarahanaaradalàna) Tetibidiny(Ariary) Fandanianaamin’nyasafamokarana Tahiry Asafanatsaranasyfanitarana … … Fitambarany Fitambarany Drafitr’asaisantaonasynyVinavinambola Inonaavynometyholoharanombolan’nyfikambanana?(Sarampirotsahanaho mpikambana,latsakemboka;fanomezanaavyamin’nyKaominina,nytetikasasyny malalatànanarehetra,fanaovanafetyisankarazanynazavatratsyvoararan’nylalàna toynyvarotrafampirantiana,fampisehoanasamihafa,tsenabe,volyiombonana……….). Ahoananoataohahafantarananyvolailain’nyfikambananaaoanatin’nytaona? ¾ Tsymaintsyataoalohan’nyfaran’nytaonanyPrograman’AsaIsanTaona manaraka. ¾ Arafitranyvinavinambolametyholany, ¾ Jerenasyalaminasyfampidirambola. ¾ Ataomiarakaamin’nyvinavinambolailainahiasan’nyfikambananaaoanatin’ny taonairay. Nyrafitrampanatanterakanomamolavolaizany.Nyrafitrampanapakevitrakosano manomenyfankatoavanambahahafahanamampihatraizany. Inonaavynometyampiasan’nyfikambanananyvola?(fitaovana,kojakojambirao, sarampivezivezena,fandoavanatambin’asa,..) 29 Bokynanovozankevitra AndréL.(2000)."PSYCHOLOGIESOCIALE,TEXTESFONDAMENTAUXANGLAISETAMERICAINS",Editions DUNOD,UniversitéPARISNord,VILLETANEUSE. BerthineR.(2009).EvaluationqualitativedelasécuritéalimentaireàMadagascar. FoodandAgricultureOrganization.(2001).ProjectCycleManagement/TechnicalGuide.Socioecono,ic andGenderAnalysisProgramme. INSTAT,USAID,EHP/ECHO,FoundationSummit,FoundationTanyMeva(2001).Enquêtesanté,popula tionetEnvironnementMADAGASCAR JeanC.S.(2008)."LESGRANDSAUTEURSENORGANISATION",EDITIONSDUNOD,CollectionEconomie Module,UniversitédeLIMOGE. JeanM.,(2008)."LADYNAMIQUEDESGROUPES",PUF,Quesaisje?,UniversitédePARISX,NANTERRE. JoanB.,SylviaV.andAlisonE.(2005).ManagementSciencesforHealth.ManagersWhoLead:AHand bookforImprovingHealthServices. Kurt L.(1992). LA DYNAMIQUE DES GROUPES", "SCIENCES HUMAINES" n°14, février 1992 pages 10 et 11.ArticledeMichelLOBROT,professeuràl'universitédePARISVIII. MarkG.(2003).WhatisLeadership? ProgrammedesNationsUniespourleDéveloppement.(2008).L'indicededéveloppementhumain. TadashiS.(2006).AssessingtheaccesstoforestresourcesforimprovinglivelihoodsinWestandCentral Asiacountries. Warren M. R. (2011). EVALUATION DES PROJETS «sustainable livelihoods activities». Conservation International. 30