apostolicae sedis

Transcription

apostolicae sedis
ACTA
APOSTOLICAE SEDIS
COMMENTARIUM
OFFICIALE
AN. ET VOL. L X V I I I
TYPIS POLYGLOTTIS VATICANIS
M-DCCCC-LXXVI
1
j
An. et vol. LXVIII
31 Ianuarii 1976
N. 1
ACTA APOSTOLICAE SEDIS
C O M M E N T A R I U M
O F F I C I A L E
Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano — Administratio: Libreria Editrice Vaticana
ACTA PAULI PP. VI
ADHORTATIO APOSTOLICA
Ad Episcopos, Sacerdotes et Christifideles totius Catholicae Ecclesiae:
de Evangelizatione in mundo huius temporis.
P A U L U S PP. V I
VENERABILES FRATRES AC DILECTI FILII,
SALUTEM ET APOSTOLICAM BENEDICTIONEM
1. EVANGELII NUNTIANDI studium nostrae aetatis hominibus,
spei plenis, sed timore etiam et angore saepe vexatis, procul
dubio officium habendum est, quod non solum christianae
communitati, sed universae quoque hominum consortioni
praestatur.
Quo fit, ut confirmandi fratres munus — quod a Christo
Domino accepimus cum munere Successoris Petri coniunctum,
quodque instantiam Nostram cotidianam, Nostram vivendi
agendique rationem ac primarias partes Pontificatus Nostri
esse censemus — tunc multo magis excellere atque urgere Nobis videatur, cum praecipimur Nostros fratres in evangelizationis opere obeundo corroborare, ut iidem, incertis hisce ac
1
2
1
2
Cfr. Lc. 22, 32.
2 Cor. 11, 28.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
6
perturbatis temporibus, incensiore usque amore, studio ac laetitia opus illud exsequantur.
2. Id ipsum facere Nos nunc in animo habemus sub exitum
huius Anni Sacri, per cuius decursum Ecclesia, Evangelium
omnibus hominibus nuntiare contendens * nihil aliud spectavit, quam ut munere fungeretur praeconis Boni Nuntii, a Iesu
Christo aliati et ab ea vulgati, vi huius duplicis praecipui mandati : Induite novum hominem et Reconciliamini Deo}
Ad id Nos impellit decima anniversaria memoria conclusi
Concilii Vaticani I I , cuius proposita breviter ad hoc unum
redigi possunt : dare operam, ut Ecclesia xx saeculi evadat magis usque idonea Evangelio nuntiando hominibus eiusdem
saeculi.
Hoc facere cupimus post exactum annum a celebrato Synodi Episcoporum tertio generali coetu — cuius argumentum,
ut notum est, in evangelizatione versabatur — et quidem eo
impensius, quod ipsi Synodi Patres id a Nobis postulaverunt.
Ac revera, cum memoranda illa Synodus ad exitum pervenit,
iidem statuerunt sui operis fructus magna cum fiducia et simplicitate in manus remittere universalis Ecclesiae Pastoris, declarantes se a Romano Pontifice novam impulsionem exspectare,
quae Ecclesiae, uberius usque immortali vi ac potentia Pentecostes perfusae, feliciora evangelizationis tempora valeret afferre.
4
6
3. Nosmet ipsi grave huius quaestionis de evangelizatione momentum iterum iterumque in sua luce posuimus multo ante
Synodi celebrationem : Condiciones societatis — ita sacrum Cardinalium Collegium allocuti sumus die xxn mensis Iunii anno
MCMLXxiii — nos omnes cogunt ad methodos recognoscendas
3
Cfr. Conc. Oecum. Vat. II, Decr. de activ. mission. Ecclesiae Ad gentes divinitus, n. l: A.A.S. 58 (1966), p. 947.
Cfr. Eph. 4, 24; 2, 15; Col. 3, 10; Gal. 3, 27; Rom. 13, 14; 2 Cor. 5, 17.
2 Cor. 5, 20.
Cfr. Pauli Pp. VI, Allocutio habita ad Synodum Episcoporum, tertio exeunte
generali conventu (26 Octobris 1974): A.A.S. 66 (1974), pp. 634-635; 637.
4
s
6
Acta Pauli Pp. VI
7
atque ad vias rationesque omnibus viribus reperiendas, quibus
nostrae aetatis hominibus christianum nuntium per feratur, in
quo uno ipsi interrogationibus suis responsionem invenire poterunt necnon vim haurient ad officia mutuae hominum necessitudinis exsequenda. Quibus verbis hoc etiam addimus :
ad Concilii postulatis, quae Nos urgent, apprime respondendum, necessarium omnino esse non solum ut prae oculis habeamus fidei patrimonium, quod integrum inviolatumque Ecclesia tradere debet, sed etiam ut hominibus, qui hodie sunt,
quatenus fieri possit, ratione perspicua eademque ad persuadendum apta, patrimonium illud proponamus.
1
4.
In hac fidelitate erga nuntium, cui inservimus, atque erga
homines, quibus integrum ac vivum illud tradere debemus,
cardo vertitur ipsius evangelizationis. Quae quidem tres maxime arduas quaestiones ponit, ad quas Patres Synodi anno
MCMLXXIV assidue animum intenderunt:
— Quomodo hodie se habet haec evangelico nuntio insita vis, cuius est hominis conscientiam penitus attingere ?
— Quousque et qua ratione huiusmodi Evangelii virtus
efficax est ad hominum animos huius saeculi vere immutandos ?
— Quibus viis ac rationibus utendum est in Evangelio
annuntiando, ut eius potentia ad actum deducatur?
Hae interrogationes reapse apertim in medium iam proferunt quaestionem, quam Ecclesia hodie sibi proponit, quaeque his verbis enuntiari potest: utrum post Concilium ac vi
ipsius Concilii, quod tamquam hora Dei historiae recentioris
annalibus est referendum, Ecclesia magis idoneam sese experitur an non ad Evangelium annuntiandum atque conscio modo, cum spiritus libertate atque efficacitate cordibus hominum
inserendum ?
7
Pauli Pp. VI, Allocutio ad Sacrum Cardinalium Collegium (22 Iunii 1973): A.A.S.
65 (1973), p. 383.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
5.
Nos omnes compertum habemus necessitatem urgere huic
interrogationi sinceram, humilem animosamque responsionem
dandi, ab eaque vitae normas sumendi. Pro Nostra sollicitudine omnium Ecclesiarum* Nostris Fratribus ac Filiis, ut hac de
re interrogationibus respondeant, auxilium praebere volumus.
Utinam verba Nostra, quae in evangelizationis consideratione
versantur, a divite materia ipsius Synodi initio facto, invitamento sint universo Dei Populo in Ecclesia congregato ad id
genus considerationes instituendas, itemque in omnibus nova
excitent studia, in iis maxime qui laborant in verbo et doctrina, ut unusquisque eorum sese reddat recte tractantem verbum
veritatis et opus faciat evangelistae, suum perfecte adimplens
ministerium.
Talis haec Adhortatio capitalis Nobis visa est, quoniam
nuntii evangelici propositio non ea est, ut Ecclesia arbitrio suo
possit rem aut gerere aut non gerere; sed munus officiumque
est, a Domino Iesu eidem impositum, ut homines credere
atque salvari possint. Ita prorsus: Evangelii nuntiatio necessaria est, una est, eique nulla alia suffici potest. Quae praeterea
neque incuriam patitur, neque compositionem cum principiis
aliarum religionum, neque accommodationem aliquam, cum
ex ea tota hominum salutis causa pendeat ac divinae Revelationis pulcherrima quaeque in ea contineantur. Eadem non
humanam sapientiam poscit atque per se ipsa fidem potest
excitare : fidem, dicimus, quae in Dei potentia innititur. Eadem
est Veritas, ideoque oportet, ut praeco veritatis et tempus ei
det totum et vires omnes et, si casus requirat, vitam ipsam ob
eam causam profundat.
9
10
11
8
9
10
11
2 Cor. 11, 28.
1 Tim. 5, 17.
2 Tim. 2, 15.
Cfr. 1 Cor. 2, 5.
Acta Pauli Pp. VI
9
I.
6. Quod testimonium Christus Dominus de se ipse perhibuit et
S. Lucas rettulit in Evangelio suo — Oportet me evangelizare
verbum Dei — magnum sane momentum habet, quippe quod
uno vocabulo totum Iesu munus ac mandatum definiat: Quia
ideo missus sum} Quae quidem verba plenam suam significationem prae se ferunt, si cum superioribus textus evangelici
locis comparantur, ubi Christus sibi attribuit sententiam Isaiae
prophetae: Spiritus Domini super me; propter quod unxit me,
evangelizare pauperibus misit me.
Laetum nuntium de civitate in civitatem afferre, pauperioribus in primis, qui saepe ad illud accipiendum sunt animo
propensiores, ut declaretur impletas esse promissiones Foederis, a Deo oblati: hoc proprium munus est, ad quod exsequendum Iesus se esse a Patre missum profitetur. Omnes
quoque Christi mysterii partes — Incarnatio ipsa, miracula,
doctrina, discipulorum vocatio, missio duodecim Apostolorum,
crux et Resurrectio, perpetua inter suos praesentia — spectaverunt ad ipsam Evangelii nuntiandi actionem.
12
1
14
7. Saepe saepius inter synodales coetus Episcopi hanc veritatem commemoraverunt, scilicet Iesum ipsum, Evangelium
Dei, primum eundemque maximum Evangelii praeconem exstitisse. Talis fuit usque ad finem, et quidem usque ad perfectionem suaeque ipsius vitae terrestris sacrificium.
Evangelium nuntiare: quamnam significationem Christus
15
12
13
14
15
Lc. 4, 43.
Ibidem.
Lc. 4, 18; cfr. Is. 61, 1.
Cfr. Me. 1, 1; Rom. 1, 1-3.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
10
huic sibi concredito mandato attribuit? Haud quidem facile est
negotium summatim definiteque exponere quid revera sit, quae
elementa complectatur, quibus viis ac rationibus sit peragenda
evangelizatio, qualem Christus intellexit et ad effectum adduxit. Ceterum, nisus ad summam hanc conficiendam numquam
ad exitum pervenient. Nobis igitur satis esto praecipua quaedam elementa commemorare.
8. Christus, qua Evangelii praeco, primum omnium Regnum
annuntiat, scilicet Dei Regnum, cui tale tribuit momentum ut,
prae illo, omnia fiant « cetera », quae videlicet adiciantur. Quare Regnum Dei absolutum quiddam est habendum, et efficit ut
reliqua omnia ad idem sint referenda. Christo Domino placuit
multiformiter felicitatem ad hoc Regnum pertinendi describere,
quae quidem felicitas ex miris quibusdam rebus constat, quas
mundus respuit. Item huius Regni postulata descripsit eiusque Magnam Chartam, praecones, mysteria, parvulos, vigilantiam fidelitatemque, quae ab unoquoque poscuntur eorum,
qui postremum eius adventum exspectant.
16
17
15
19
20
21
22
9. Tamquam Boni sui Nuntii caput et veluti centrum, Christus salutem annuntiat, scilicet magnum Dei donum, quod
habendum est non solum liberatio ab iis omnibus, quibus homo
opprimitur, sed potissimum a peccato et a Maligno liberatio
cum gaudio coniuncta, quo quis fruitur, cum Deum cognoscit
et ab Eo cognoscitur, Eum videt, in Eo fidenter quiescit. Haec
omnia fieri incipiunt per Christi vitae decursum atque eius
morte ac resurrectione perpetuo comparantur, sed inter histo16
17
18
19
20
21
22
Cfr. Mt. 6, 33.
Cfr. Mt. 5, 3-12.
Cfr. Mt. 5-7.
Cfr. Mt. 10.
Cfr. Mt. 13.
Cfr. Mt. 18.
Cfr. Mt. 24-25.
Acta Pauli Pp. VI
11
riae vices in patientia sunt provehenda, donec expíete perficiantur die supremi illius Christi adventus, qui quando venturus sit nemo novit praeter Patrem.
23
10. Hoc Regnum atque haec Salus — quae verba quaedam
quasi claves sunt ad intellegendam Iesu Christi evangelizationem — a quolibet homine ut gratia ac misericordia accipi possunt; eadem tamen unusquisque simul consequi debet per vim
— ea, ut ait Dominus, violenti rapiunt — per laborem et dolorem, per vitam ad Evangelii normas traductam, per sui abnegationem et crucem, per spiritum evangelicarum Beatitudinum. At in primis eadem bona quisque consequi potest per
plenam sui ipsius spiritualem renovationem, quae in Evangelio
metanoia appellatur, scilicet per totius hominis conversionem,
quo ipsius mens et cor penitus immutantur.
24
25
11. Haec Dei Regni nuntiatio a Christo peragitur per adsiduam
praedicationem verbi, cui par et aequale nusquam invenias:
Quaenam doctrina haec nova? quia in potestate ... imperati*
Et omnes testimonium illi dabant : et mirabantur in verbis gratiae, quae procedebant de ore ipsius; Numquam sic locutus est
homo. * Namque Christi verba Dei arcana revelant, eius consilium eiusque promissiones, ac propterea cor hominis huiusque
sortem permutant.
27
2
12. Huiusmodi vero nuntiationem Christus peragit etiam per
signa innumera, quae multitudinum movent admirationem,
easque eodem tempore ad se rapit desiderio permotas illum
videndi, audiendi seseque ipsius opera convertendi: huc spec23
24
25
26
27
28
Cfr. Mt. 24, 36; Act. 1, 7; Í Th. 5, 1-2.
Cfr. Mt. 11, 12; Lc. 16, 16.
Cfr. Mt. 4, 17.
Me. 1, 27.
Lc. 4, 22.
Io. 7, 46.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
12
tant aegrotorum sanationes, aquae in vinum mutatio, panum
multiplicatio, mortuorum ad vitam reditus. Ex his autem
omnibus signum emergit, cui Is magnum tribuit momentum:
scilicet pusilli seu pauperes evangelizan tur, eius discipuli fiunt,
in eius nomine congregantur, magnam efficientes communitatem eorum, qui in Ipsum credunt. Nam qui Iesus affirmabat:
oportet me evangelizare Regnum Dei, idem est Iesus, quem
Ioannes evangelista asseveravit venisse ac moriturum esse,
ut filios Dei, qui erant dispersi, congregaret in unum} Tali
igitur modo ipse suam perficit revelationem, eam complens
atque confirmans per totam, quam de se facit, manifestationem, per sua verba et opera, per signa et miracula, maxime
vero per suam mortem et resurrectionem, per missionem Spiritus Veritatis.
29
0
31
13. Qui Bonum Nuntium sincero corde suscipiunt, vi eiusdem
suscepti nuntii ac fidei secum communicatae, iidem in nomine
Iesu congregantur, ut una simul Regnum quaerant, aedificent,
in vitam suam traducant. Itaque communitatem condunt, quae
et ipsa vicissim fit Evangelii nuntia. Iussus Duodecim datus
— Ite, praedicate Evangelium — in cunctos christianos valet,
etsi diversa ratione. Haec causa est, cur eos Petrus appellet
populum acquisitionis, ut virtutes annuntiet eius, qui de tenebris illos vocavit in admirable lumen suum, eadem scilicet
magnalia Dei, quae unusquisque fidelium suo ipsius sermone
audire potuerat. Ceterum, Evangelium Regni, quod advenit et
iam incohatum est, ad universos universorum temporum homines spectat. Quotquot vero idem nuntium receperunt eiusque
12
33
29
Lc. 4, 43.
Io. 11, 52.
Cfr. Conc. Oecum. Vat. II, Const. dogm. de Divina Revelatione Dei Verbum, n. 4:
A.A.S. 58 (1966), pp. 818-819.
Cfr. 1 Pt. 2, 9.
Cfr. Act. 2, 11.
30
31
32
33
13
Acta Pauli Pp. VI
virtute in salutis communitatem congregantur, iidem hoc ipsum
possunt ac debent tradere atque disseminare.
14. Hoc Ecclesia probe novit, cum prorsus sibi sit conscia verbum Salvatoris — oportet me evangelizare Regnum Dei — verissime in se ipsam cadere. Ac libenter quidem cum S. Paulo
addit: Si evangelizavero non est mihi gloria; necessitas enim
mihi incumbit; vae mihi, si non evangelizavero. Ad Nos autem
quod attinet, magno cum animi gaudio atque solacio, exeunte
Episcoporum conventu, mense Octobri anni MCMLXXIV, praeclara haec audivimus verba: Hoc iterum asseverare volumus,
mandatum Evangelii omnibus hominibus nuntiandi primariam
naturalemque esse missionem Ecclesiae; quod quidem mandatum ac missionem magnae eaeque graves hodiernae societatis
mutationes haud minus urgere significant. Siquidem evangelizandi munus habendum est gratia ac vocatio Ecclesiae propria,
verissimamque eius indolem exprimit. Ecclesia evangelizandi
causa exstat, id est ut praedicet ac doceat verbum Dei, ut per
eam donum gratiae ad nos perveniat, ut peccatores cum Deo
reconcilientur, ut denique Christi sacrificium in perpetuum
repraesentet in Missa celebranda, quae eius mortis eiusque
gloriosae Resurrectionis memoriale est.
34
35
36
15. Qui, Novi Testamenti libros pervolvens, mentem adverterit
ad primordia Ecclesiae, eiusque singulos progressus necnon
vivendi agendique rationem attente consideraverit, is non animadvertere non poterit evangelizationem cum intimis ipsius
Ecclesiae rationibus cohaerere :
— Ecclesia ex opere evangelizationis Iesu ac duodecim
Apostolorum suam originem ducit; cuius quidem operis ipsa
exstat veluti fructus suapte natura editus, animo intentus,
34
Lc. 4, 43.
1 Cor. 9, 16.
Cfr. «Declarationes Patrum Synodalium», n. 4: «L'Osservatore Romano» (27 Octobris 1974), p. 6.
35
36
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
14
unus omnium proximus ac maxime conspicuus: Euntes ergo
docete omnes gentes} Ac revera qui receperunt sermonem eius,
baptizati sunt; et appositae sunt in die illa animae circiter tria
millia... Dominus autem angebat qui salvi fierent quotidie in
idipsum}*
1
— Ex huiusmodi ergo missione orta, Ecclesia vicissim ab
ipso Iesu mittitur. Eadem manet in mundo, dum Dominus
gloriae ad Patrem revertitur. Exstat veluti opacum simulque
dilucidum signum novae Iesu praesentiae, ipsius protectionis
et mansionis. Ipsum eadem prorogat atque continuat. Iamvero,
in primis, eius ipsius missionem eiusque evangelizatoris opus
Ecclesia oportet continenter exsequatur. Christianorum enim
communitas numquam in se ipsa concluditur, quoniam eius
intima vita — hoc est precandi studium, verbi atque doctrinae
Apostolorum auscultatio, fraternae caritatis exercitatio, fractio
panis — vim virtutemque suam haud plene consequitur, nisi
cum in testimonium transit, admirationem animorumque conversionem gignit, Evangelii praedicatio ac nuntiatio efficitur.
Sicque evangelizandi missio a tota Ecclesia suscipitur, atque
uniuscuiusque opus valde omnibus prodest.
39
40
— Qua Evangelii nuntia, Ecclesia suum init opus, Evangelium sibi afferendo. Etenim, quatenus credentium communitas,
itemque communitas spei, quae vivendo exprimitur cum aliisque communicatur, itemque communitas fraterni amoris, ipsi
necesse est, ut continenter audiat et id in quod credit, et suae
spei rationes, et novum amoris praeceptum. Quatenus Dei populus, qui mundo inseritur ac saepe idolis tentatur, ipsa constanti necessitate premitur, ut nuntiationem excipiat magna37
Mt. 28, 19.
Act. 2, 41, 47
Cfr. Conc. Oecum. Vat. II, Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, n. 8: A.A.S.
57 (1965), p. 11; Decr. de activ. mission. Ecclesiae Ad gentes divinitus, n. 5: A.A.S. 58
(1966), pp. 951-952.
Cfr. Act. 2, 42-46 ; 4, 32-35 ; 5, 12-16.
38
39
40
15
Acta Pauli Pp. VI
1
lium Dei? quibus ad Dominum conversa est, utque a Domino
rursus advocetur et in unum congr egetur. Ut res breviter explicemus, Ecclesia semper evangelizanda est, ut suam in Evangelio nuntiando viriditatem, ardorem, vim servare possit. Concilium Oecumenicum Vaticanum II commemoravit atque
Episcoporum Synodus anno MCMLXXIV firmiter resumpsit hoc
argumentum de Ecclesia, per suam non intermissam conversionem et renovationem, se ipsam evangelizante, ut credibili
ratione valeat mundum evangelizare.
42
— Penes Ecclesiam depositum Boni Nuntii hominibus afferendi constitutum est Novi Foederis promissiones, in Iesu
Christo impletae, doctrina Domini et Apostolorum, Verbum
vitae, fontes gratiae et benignitatis Dei, salutis iter: haec
omnia Ecclesiae concredita sunt. Huiusmodi bona, quae in
Evangelio continentur ac proinde in evangelizatione, ab eadem
servantur tamquam vivum ac pretiosum depositum, non ut
occultum lateat, sed ut ad homines perferatur.
— Ecclesia, cum et missa et evangelizata sit, ipsa vicissim
evangelizatores mittit. Eos salutis verbum quasi in ipsorum
ore positum docet, iis nuntium declarat quod in deposito habet,
mandatum tradit quod ipsa accepit, eosdemque ad praedicandum mittit: scilicet non ad se ipsos, non ad sua cogitata,
sed ad Evangelium praedicandum, cuius neque ipsi neque ipsa
constituti sunt absoluti domini cum plena potestate illo ad arbitrium utendi, sed administri, qui illud summa cum fidelitate
tradant.
43
16. Arctissima igitur necessitudo intercedit inter Christum,
Ecclesiam, evangelizationem. Per hoc « Ecclesiae tempus »,
41
Cfr. Act. 2, 11; 1 Pt. 2, 9.
Cfr. Decr. de activ. mission. Ecclesiae Ad gentes divinitus, nn. 5, 11, 12: A.A.S.
58 (1966), pp. 951-952, 959-961.
Cfr. 2 Cor. 4, 5; S. Augustini, Sermo XLVI, De Pastoribus: C.C.L., XLI,
pp. 529-530.
42
43
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
16
ipsa munus creditum habet evangelizandi. Quod munus fas
non est exsequi sine ipsa vel, multo minus, contra ipsam.
Expedit hoc breviter commonere, quod non sine dolore
nostris audiri temporibus homines evenit — etsi bona fide
ductos, ut Nobis opinari placet, a recta via tamen certe deflectentes — qui saepe affirment se amare velle Christum, non
autem Ecclesiam. Quam absurda sit huiusmodi divisio, manifesto patet ex hac Evangelii sententia : Qui vos spernit, me spernit. Qua autem ratione quis dicat se Christum amare velle,
quin amet Ecclesiam, quandoquidem testimonium unum omnium excellentissimum de Christo perhibitum, illud S. Pauli
est : Christus dilexit Ecclesiam et tradidit semetipsum pro ea f
44
45
44
Lc. 10, 16; cfr. S. Cypriani, De Unitate Ecclesiae, 14: PL 4, 527; S. Augustini,
Enarrat. 88, sermo, 2, 14: PL 37, 1140; S. Ioannis Chrysostomi, Horn, de capto Eutropio,
6: PO 52, 402.
Eph. 5, 25.
45
Acta Pauli Pp. VI
17
n.
17. In opere evangelizantis Ecclesiae quaedam elementa et partes profecto sunt, quae retineantur oportet. Immo vero aliqua
eorum tanti sunt momenti, ut interdum existimentur simpliciter constituere totam ipsam evangelizationem. Ita videlicet
evangelizatio definiri potuit tamquam demonstratio Christi
Domini iis qui illum non noverunt, uti praedicatio, catechesis,
baptismus et aliorum Sacramentorum dispensatio.
Attamen, nulla talis manca et imperfecta definitio satisfacere valet implicatae et locupleti et dynamicae veritati illius
rei, quae evangelizatio appellatur, quin periculum simul exsistat, ne sensus ipsius infirmetur vel etiam deformetur. Etenim nullo modo comprehendi ea potest, nisi uno conspectu
omnia eius necessaria elementa respiciuntur.
Haec quidem elementa, quae in memorata Episcoporum Synodo vehementer sunt inculcata, altius iam hoc tempore pervestigantur ex impulsu earundem synodalium disceptationum.
Gaudemus autem, quod illa denique congruunt cum elementis
a Concilio Vaticano Secundo traditis, ac praesertim cum Constitutionibus Lumen Gentium, Gaudium et Spes et cum Decreto Ad Gentes.
18. Ecclesia sentit evangelizare idem revera esse ac Bonum
Nuntium exportare in omnes usque coetus generis humani,
ut, dum hoc propria vi intrinsecus penetrat, humanitatem
ipsam novam efficiat: Ecce nova facio omnia. Atqui nulla
esse poterit nova humanitas, nisi prius novi fuerint homines,
ex baptismatis nempe novitate et ex vita secundum Evangelium. Eo igitur spectat evangelizatio, ut perficiatur haec in46
47
48
46
47
48
Ap. 21, 5; cfr. 2 Cor. 5, 17; Gal. 6, 15.
Cfr. Rom. 6, 4.
Cfr. Eph. 4, 23-24; Col. 3, 9-10.
2 - A. A. S.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
18
terior mutatio; quod si necesse est id uno veluti verbo explicari, rectius ac verius dici potest Ecclesia tum evangelizare,
cum ex sola divina virtute illius Nuntii, quem proclamat,
convertere enititur et singulorum hominum et omnium universim conscientiam, deinde opera etiam, quibus vacant, ac
tandem eorum vitam et omnem, in quo ipsi versantur, convictum.
49
19. Coetus generis humani dicimus, qui transformandi sunt:
non solum quidem Ecclesiae interest Evangelium praedicare
in latioribus semper locorum finibus illudve hominum multitudinibus usque maioribus, sed ipsius etiam Evangelii potentia
tangere et quasi evertere normas iudicandi, bona quae plus momenti habent, studia ac rationes cogitandi, motus impulsores
et vitae exemplaria generis humani, quae cum Dei verbo salutisque consilio repugnant.
20. Totum istud sic declarari potest: evangelizare oportere — non foris, tamquam si ornamentum aliquod vel exterior
color addatur, sed intus, ex vitae centro et ad vitae radices —
seu Evangelio perfundere culturas atque etiam culturam hominis, secundum latissimum illum ac plenissimum sensum,
quem hae voces accipiunt in Constitutione Gaudium et Spes,
cum inde proceditur semper ab ipsa persona humana, semperque reditur ad necessitudinem inter personas atque coniunctionem earum cum Deo.
Evangelium, ac proinde evangelizatio, aequari sane non
possunt cum aliqua cultura, cum soluta sint ab omnibus culturis. Nihilominus Regnum, quod Evangelio nuntiatur, in vitae usum deducitur ab hominibus, qui sua certa cultura imbuti
sunt, atque in Regno aedificando necessario usurpanda sunt
quaedam elementa culturae et culturarum humanarum. Etsi
50
49
50
Cfr. Rom. 1, 16; 1 Cor. 1, 18; 2, 4.
Cfr. n. 53: A.A.S. 58 (1966), p. 1075.
Acta Pauli Pp. VI
19
Evangelium et evangelizatio ad nullam proprie culturam pertinent, tamen non eiusmodi sunt plane, ut cum iis componi nequeant, sed contra valent easdem penetrare, neque ulli deserviunt.
Discidium inter Evangelium et culturam sine dubio detrimentosus nostri temporis casus est, sicut etiam aliis aetatibus
fuit. Proinde, oportet omnem opem operamque impendere,
ut sedulo studio humana cultura, sive potius ipsae culturae
evangelizentur. Renasci eas necesse est ex sua cum Bono Nuntio coniunctione. Verumtamen, huiusmodi coniunctio non eveniet, nisi Bonus Nuntius proclamabitur.
21. Haec autem proclamatio, ante omnia, per testificationem
fiat oportet: en christianum aliquem aut christianorum manipulum videmus, qui, in media hominum communitate, ubi vivunt, ostendunt se posse alios comprehendere et accipere, se
communicare vitae condicionem ac fortunam cum ceteris, se
conspirare cum omnibus, qui nobilia et bona tueri contendunt.
En eos, praeterea, videmus simplices suaque sponte diffundere
fidem erga spiritualia quaedam bona, quae cetera communia
superant, et spem de aliqua re, quae non videtur, quaeque ne
audaci quidem cogitatione fìngi potest. Tali nimirum tacita
testificatione hi christiani suggerunt mentibus eorum, qui ipsos
ita videntes cernunt, interrogationes inevitabiles : Cur ita sunt ?
quare sic vivunt, quid vel quis eos incitat ? cur inter nos versantur ? Atqui huiusmodi testificatio iam silens proclamatio est,
sed fortis sane et efficax, Boni Nuntii. Iam hic reperitur evangelizationis quoddam initium. Quaestiones hasce forte primas
sibi ponent multi non-christiani, sive homines sunt quibus
Christus numquam nuntiatus est, sive baptizati sed christianam vitam non exercentes, sive qui in societate christiana vivunt at secundum regulas neutiquam christianas, sive homines qui etiam cum dolore aliquid vel « Aliquem » ipsi conquirunt, quem praesentiunt, nominare autem nequeunt. Aliae
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
20
etiam interrogationes, altiores et urgentiores, movebuntur, quas
eadem illa testificatio suscitabit, quae nempe postulat praesentiam, vitae consortionem atque coniunctionem, et quae pars
necessaria est, plerumque prima, ipsius evangelizationis peragendae.
Ad huiusmodi testimonium perhibendum cuncti christiani
advocantur, qui hac quidem ratione veri evangelizatores esse
possunt. Et Nostra cogitatio potissimum convertitur ad officium onusque migrantium proprium in iis Nationibus, a quibus
ipsi hospitio excipiuntur.
51
22. Sed neque illud umquam sufficiet, quoniam etiam pulcherrima testificatio tandem aliquando deficiet, nisi illuminabitur
et sustentabitur — quod quidem Sanctus Petrus dicere malebat : rationem reddere de ea, quae in vobis est, spe — et
enucleabitur per claram neque ambiguam nuntiationem Domini Iesu. Quamobrem, Bonus Nuntius, per vitae testificationem proclamatus, serius ocius annuntiandum erit etiam per
vitae verbum. Nulla est vera evangelizatio, nisi nomen et doctrina, vita et promissiones, Regnum et mysterium Iesu Nazareni, Filii Dei, praedicantur.
Tota Ecclesiae historia, a Petri sermone in die Pentecostes
ac deinceps, miscetur et confunditur cum historia huius nuntiationis. In unaquaque historiae humanae aetate Ecclesia,
continenter rapta evangelizandi studio et cupiditate, unam
curam incitationemque persentit: Qui mittantur ad mysterium Iesu nuntiandum? quali sermone hoc mysterium praedicetur ? quomodo agatur, ut illud percipiatur et perveniat ad
eos omnes qui auscultare debent ? Haec nuntiatio — kérygma,
praedicatio vel catechesis —, talem igitur locum in evangelizatione obtinet, ut huius idem saepe nomen facta sit. Attamen,
eadem eius certa pars est.
/
52
51
Cfr. Tertulliani, Apologeticum, 39: C.C.L., I, pp. 150-153; Minucii Felicis, Octavius, 9 et 31; C.S.L.P., Augustae Taurinorum 1963 , pp. 11-13, 47-48.
1 Pt. 3, 15.
2
52
21
Acta Pauli Pp. VI
23. Etenim, nuntiatio plenam suam non accipit vim ac significationem, nisi cum attenditur, accipitur, asciscitur, et cum in
eo qui ipsam suscepit, totam animi adhaesionem excitat. Aliquis videlicet adhaeret veritatibus, quas misericors Dominus
revelavi t. Sed multo magis adhaeret rationi et generi vitae
— id est vitae iam transformatae — quae ibidem proponitur.
Ut brevi dicatur, aliquis adhaeret ad Regnum, nempe « mundum novum », ad novum rerum statum, ad novam exsistendi
viam, ad novam rationem vivendi et quidem coniuncte vivendi, quam Evangelium instaurat. Talis vero adhaesio, quae
a rebus vitae concretis abstrahi non potest, reapse demonstratur alicuius aspectabili ac tangibili ingressione in ipsam fidelium communitatem. Ita ergo illi, quorum vita conversa est,
ingrediuntur aliquam communitatem, quae suapte natura signum transformationis est atque vitae novitatis: nempe Ecclesiam, aspectabile salutis sacramentum. Sed ingressus ille
in ecclesialem communitatem multis aliis vicissim signis declarabitur, quae idem Ecclesiae signum extendunt et explicant.
Secundum dynamicam vim evangelizationis,. is qui Evangelium amplectitur uti Verbum salutis, plerumque illud transfert in haec signa sacramentalia: in adhaesionem Ecclesiae
et in frequentationem Sacramentorum, quae patefaciunt et fulciunt eandem adhaesionem per gratiam, quam conferunt.
53
54
24. Tandem, ipse qui evangelizatus est, alios vicissim evangelizad Haec quidem veritatis probatio est, haec obrussa
evangelizationis est: concipi, enim, animo non potest, quemquam Verbum suscepisse et sese Regno dedidisse, quin simul
testis et nuntiator is ipse fiat.
Hisce iam factis animadversionibus de evangelizationis
53
Cfr. Conc. Oecum. Vat. II, Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, nn. 1, 9, 48:
A.A.S. 57 (1965), pp. 5, 12-14, 53-54; Const. past. de Eccl. in mundo huius temporis
Gaudium et spes, nn. 42, 45: A.A.S. 58 (1966), pp. .1060-1061, 1065-1066; Decr. de activ.
mission. Ecclesiae Ad gentes divinitus, nn. 1, 5: A.A.S. 58 (1966), pp. 947, 951-952.
Cfr. Rom. 1, 16; 1 Cor. 1, 18.
54
22
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium, Officiale
sensu, necesse est postremo aliud quiddam adnotare, quod Nos
arbitramur convenienter illuminaturum esse sequentes considerationes.
Ut iam diximus, evangelizatio est processus implicatior
variisque elementis compositus, cuiusmodi sunt: renovatio
humanitatis, testificatio, nuntiatio aperta, animi adhaesio, ingressio in communitatem, acceptio signorum, apostolatus opera.
Elementa haec videri possunt inter se dissidere, immo etiam
excludere. Sed revera inter se complent ac perficiunt. Quapropter, oportet unumquodque elementum cum ceteris coniunctum
inspicere. Id fuit recentioris Episcoporum Synodi meritum, quod
tam strenue cohortatum est omnes ad eadem illa elementa non
opponenda, inter se verum componenda, ut totum opus evangelizationis, quae ab Ecclesia perficitur, penitus intellegeretur.
Hanc visionem universalem Nos explanare nunc cupimus, dum
infra exploramus ea quae in evangelizatione continentur et
evangelizationis subsidia, dumque explicamus ad quos evangelicus nuntius dirigatur et in quos id oneris recidat.
Acta Pauli Pp. VI
23
III.
25. In nuntio, quem Ecclesia disséminât, multa certe sunt secundaria elementa, quorum propositio magnopere a mutabilibus rerum condicionibus dependet. Mutantur profecto etiam
illa; attamen ibidem continentur essentialia capita sive substantia vitalis, quae nec mutari nec silentio praeteriri potest,
quin ipsa evangelizationis notio in grave discrimen adducatur.
26. Supervacaneum fortasse non est hoc commonere: evangelizare significat, ante omnia, testificari simpliciter et directo
Deum revelatum per Iesum Christum, in Spiritu Sancto; testificari eum mundum in Eilio suo dilexisse, in Verbo Incarnato
dedisse omnibus rebus exsistentiam hominesque ad vitam
aeternam vocavisse. Haec de Deo testificatio multis forsitam
pertinget Deum ignotum, quem illi adorant, etsi nominare
nesciunt, vel quem quaerunt secreto quodam cordis instinctu,
postquam omnium idolorum inanitatem experti sunt. Sed
eadem expletam evangelizandi vim habet, cum ostendit illum
Creatorem homini non esse potestatem quandam longinquam
ac sine nomine, sed Patrem. Filii Dei nominamur ac sumus,
eaque de causa, inter nos fratres sumus in Deo.
55
50
27. Evangelizatio semper continebit — velut fundamentum
et centrum et culmen totius suae dynamicae virtutis — etiam
claram hanc asseverationem : in Iesu Christo, Filio Dei homine
facto, mortuo et resuscitato, salutem offerri unicuique homini,
tamquam donum gratiae ac misericordiae ipsius Dei. Quae qui57
55
Cfr. Act. 17, 22-23.
1 Io. 3, lj cfr. Rom. 8, 14-17.
Cfr. Eph. 2, 8; Rom. 1, 16 et Sacrae Congregationis pro Doctrina Fidei Declaratio ad fidem tuendam in mysteria Incarnationis et SS. Trinitatis a quibusdam recentibus
erroribus (21 Februarii 1972): A.A.S. 64 (1972), pp. 237-241.
56
57
24
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
dem non est aliqua salus immanens secundum magnitudinem
necessitatum materialium vel etiam spiritalium, quae finibus vitae terrestris circumscribuntur, quaeque cum desideriis, optatis, negotiis, contentionibus temporalibus plene aequantur, verum etiam salus, quae omnes hosce limites excedit, ut impleatur
in communione aliqua cum unico ((Absoluto», id est cum
Deo: est igitur salus rerum naturam transcendens et eschatologica, quae in hac vita certissime incipit, sed in aeternitate
perficitur.
28. Quocirca evangelizationem complecti oportet nuntiationem
propheticam rerum alterius vitae — id est altissimae ac perpetuae hominum vocationis, coniunctae eodemque tempore disiunctae a statu praesenti — alterius vitae, quae tempus et historiam superat, quaeque res huius mundi supervadit, cuius figura
transit, et eventa huius mundi, cuius abscondita facies aliquando apparebit; quaeque ipsum hominem superat, cuius verissima sors non concluditur temporali vita, sed in futura vita revelabitur. Evangelizatio continet igitur etiam praedicationem spei
de promissionibus, a Deo in novo Foedere factis per Iesum
Christum; praedicationem amoris Dei erga nos nostrique amoris in Deum; praedicationem amoris fraterni erga omnes homines — id est capacitatis largiendi doni et veniae, abnegationis et opitulationis pro fratribus — qui, ex amore Dei profluens, centrum est Evangelii ; praedicationem mysterii iniquitatis atque actuosae inquisitionis honestatis; praedicationem
similiter — et quidem semper urgentem — inquisitionis Dei
ipsius per precationem in primis adorationis et gratiarum
actionis causa admotam, sed etiam per communionem cum
aspectabili illo signo coniunctionis cum Deo, quod est Ecclesia
Iesu Christi; quae quidem communio vicissim significatur per
impletionem aliorum illorum signorum Christi, viventis atque
58
58
Cfr. 1 Io. 3, 2; Rom. 8, 29; Phil. 3, 20-21 et Conc. Oecum. Vat. II, Const. dogm.
de Ecclesia Lumen gentium, nn. 48-51: A.A.S. 57 (1965), pp. 53-58.
Acta Pauli Pp. VI
25
operantis in Ecclesia, quae sunt Sacramenta. Sacramenta vivere ita, ut eorum celebratio perveniat ad veram christianae
vitae plenitudinem, non significat — quemadmodum etiamnunc perperam affirmatur — impedimentum inicere evangelizationi vel ab eadem declinationem admittere, sed ei tribuere
propriam integritatem. Etenim evangelizationis plenitudo,
praeter alicuius nuntii praedicationem, consistit in Ecclesiae
aedificatione, quae vero non exsistit sine hoc spiritu, qui est
vita sacramentalis, in divina Eucharistia suum attingens fastigium.
59
29. Verumtamen evangelizatio plena non est, nisi ratio habetur
mutuae appellationis, quae continenter intercedit inter Evangelium et vitam concretam personalem ac socialem hominis.
Quapropter, evangelizatio secum infert nuntium explicitum,
aptum variis vitae condicionibus, praesentem semper redditum
de iuribus et officiis cuiusque personae humanae, de vita familiari, sine qua progressio singulorum hominum vix contingere
potest, de vita communi in societate, de vita omnium nationum, de pace et iustitia et progressione; nuntium, denique
dicimus, validum potissimum ac fortem nostra aetate, de liberatione.
60
30. Constat, quibus verbis locuti sint hac de re plures Episcopi
in recentiore Synodo ex omnibus orbis partibus, praesertim Episcopi Tertii qui dicitur Mundi, cum impulsu et accentu pastorali, in quo millenorum vox Ecclesiae filiorum, eos constituentium populos, resonabat. Qui populi, ut omnes novimus, omnibus suis viribus enituntur et contendunt, ut ea omnia
59
Cfr. Sacrae Congregationis pro Doctrina Fidei, Declaratio circa Catholicam
Doctrinam de Ecclesia contra nonnullos errores hodiernos tuendam (24 Iunii 1973):
A.A.8. 65 (1973), pp. 396-408.
Cfr. Conc. Oecum. Vat. Il, Const. past. de Eccl. in mundo huius temporis Gaudium et spes, nn. 47-52: A.A.S. 58 (1966), pp. 1067-1074; Pauli Pp. VI, Litt. Encycl.
Humanae vitae: A.A.S. 60 (1968), pp. 481-503.
60
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
26
super en t, quibus coguntur in extremo vitae margine manere: famem, perpetuas contagiones, litterarum ignorationem,
statum egestatis, iniustitiam inter nationes et potissimum in
mutuis mercaturae agendae rationibus, statum neo-colonialismi oeconomici et doctrinalis, interdum tam atrocis quam veteris colonialismi politici. Ecclesia — sic eius inculcaverunt Episcopi — officio tenetur nuntiandi liberationem centenorum milium hominum, cum eorum plurimi eius filii sint; officio pariter
tenetur hanc liberationem adiuvandi, ut oriatur, pro ea testificandi, atque efficiendi, ut eadem plena sit. Omnia haec non
sunt aliena ab evangelizatione.
31. Revera inter evangelizationem et promotionem humanam, seu progressionem et liberationem, interveniunt intima
vincula coniunctionis : vincula sunt ordinis anthropologici, quia
homo evangelizandi non est aliquid a rebus abstractum, sed
persona obnoxia quaestionibus socialibus et oeconomicis; vincula sunt etiam ordinis theologici, quia consilium creationis
segregari non potest a consilio redemptionis, quae pertingit
usque ad condiciones valde concretas iniustitiae evincendae
itemque iustitiae reparandae; vincula sunt etiam ordinis summe evangelici, qui est ordo caritatis: quo modo, enim, mandatum novum proclamari potest, nisi cum iustitia et pace promovetur vera ac germana progressio hominis? Istud voluimus
afferre, cum monuimus non esse admittendum, in evangelizatione neglegi posse vel debere gravitatem maximam ... illarum quaestionum, quae hodie tantopere agitantur et quae
respiciunt iustitiam, liberationem, progressionem et pacem in
mundo. Si enim istud fiat, etiam ignoretur doctrina Evangelii
de amore erga proximum patientem et egentem.
Iamvero, eaedem voces, quae studiose sapienter et fortiter tractaverunt inter memoratam Synodum hoc gravissimum
61
61
Pauli Pp. VI, Sermo habitus ineunte tertia Synodo Episcoporum (27 Septembris 1974): A.A.S. 66 (1974), p. 562.
Acta Pauli Pp. VI
27
argumentum, Nobis laetantibus quidem subministravefunt lucida principia, ex quibus vis altaque significatio liberationis
perciperetur, qualem Iesus Nazarenus nuntiavit et implevit, ejb
qualem Ecclesia praedicat.
32. Negare non possumus, revera, multos vel magnánimos
christianos, intentos quaestionibus maximae gravitatis, quas liberationis causa complectitur, cum cupiant Ecclesiam implicare
ipso motu liberationis, saepe cogitare et conari redigere eius
munus ad limites alicuius negotii tantummodo temporalis; eius
officia ad consilium ordinis anthropologici ; salutem, cuius ipsa
est nuntia, ad materialem prosperitatem; eius actionem ad
incepta ordinis politici vel socialis, quavis cura spirituali et
religiosa posthabita. Si autem sic res sese haberent, Ecclesia
omnem suam significationem principalem amitteret. Nuntius
liberationis, quem affert, propria sua natura careret, et facile posset flecti ac torqueri a doctrinalibus institutis et politicis factionibus. Ecclesia iam auctoritate nuntiandae liberationis nomine Dei desti tueretur. Hanc ob causam, ineunte
tertio Synodi coetu, voluimus eadem Nostra oratione inculcare
necessitatem confirmandi finem proprie religiosum evangelizationis. Etenim omnem suam amitteret significationem, si dimover etur a fulcro illo religioso, quo sustentatur, quod videlicet
est Regnum Dei secundum sensum plane theologicum.
62
33. De liberatione autem illa, quam evangelizatio proclamat et
exsequi studet, haec potius dicere oportet:
— eam contineri non posse aliqua ratione arcta quidem et
simpliciter oeconomica, politica, sociali vel doctrinali, sed respicere debere integrum hominem, secundum omnes eius facies
et partes, quatenus etiam patet ad « absolutum » quiddam, immo ad Absolutum, quod est Deus;
62
Pauli Pp. VI, Sermo habitus ineunte tertia Synodo Episcoporum (27 Septembris 1974): A.A.S. 66 (1974), p. 562.
28
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
— eam igitur inniti in certa hominis notione, in anthropologica doctrina, quae relinqui numquam potest ob necessitates
cuiuslibet consilii, vel consuetudinis, vel efficacitatis quae ad
breve tempus permaneat.
34. Propterea, Ecclesia, dum praedicat liberationem seque
consociat cum omnibus, qui laborant et patiuntur pro ea, non
admittit circumscribi proprium munus sola religionis regione,
deserens quaestiones temporales hominis; sed iterum affirmat
primatum muneris sui spiritalis, recusat substituere nuntiationi Regni proclamationem liberationum humani ordinis; simulque asseverat suas partes pro liberatione oblatas non esse
plenas nec perfectas, si omittat nuntiare salutem in Iesu Christo.
35. Ecclesia coniungit, sed numquam aequat liberationem
humanam saluti in Iesu Christo, quoniam ex divina revelatione, ex historiae experientia et ex fidei consideratione novit non
quamlibet liberationis notionem iam necessario cohaerere et
componi posse cum evangelica visione hominis, rerum et eventuum; neque sufficere liberationem comparari, prosperitatem
et progressionem instaurari, ut Regnum Dei adveniat.
Quin immo, Ecclesia penitus sibi persuasum habet omnem
liberationem ad res temporales spectantem, vel liberationem
politicam — etiamsi nitatur in hac vel illa Veteris et Novi
Testamenti pagina sua invenire fundamenta, etiamsi putet
suae postulata doctrinae atque agendi normas a principiis
atque conclusionibus theologicis auctoritatem habere, etiamsi
se esse praesumat novam hodiernae aetatis theologiam —
innata sui ipsius negationis semina continere atque a celsiore
illo fine, quem sibi praestituerit, declinare, cum veriores eius
causae nullo pacto ad iustitiam in caritate stabiliendam referantur, cum rapiens ille ardor ac studium, quo ipsa feratur,
neque spiritualis virtutis rationem habeat, neque ad salutem
aeternamque in Deo beatitudinem tamquam ad extremam
metam respiciat.
Acta Pauli Pp. VI
29
36. Ecclesia certe iudicat magni sane interesse structuras humaniores, iustiores, observantiores iurium personae effici, quaeque minus opprimant et subdant; verumtamen intellegit etiam
optimas structuras, instituta vel sapientissime excogitata cito
evadere inhumana, nisi inhumanae cordis hominis proclivitates
sanentur, nisi fiat conversio cordis et mentis in iis, qui vivant
has inter structuras, vel illis dominentur.
37. Ecclesia accipere non potest violentiam, ac potissimum
vim armorum — quae cohiberi non valet, cum semel effusa est —
neque cuiusvis hominis mortem tamquam viam liberationis, '
quia scit violentiam semper provocare ad violentiam atque necessario novas oppressionis formas gignere, itemque servitutis
etiam gravioris quam illam, a qua dicebatur liberari homo. Vos
exhortamur — ita perspicue ediximus in Columbiano Nostro
itinere — ne vestram collocetis -fiduciam in violentia neve in
rerum eversione; hic enim, cogitandi agendique mos cum christiano spiritu repugnat, atque etiam, nedum faveat, refrenare
potest socialem illam progressionem, cui iure quidem studetis.® Hoc Nobis affirmandum iterumque affirmandum est violentiam neque christianam neque evangelicam esse, atque repentinas violentasve structurarum immutationes fore fallaces,
suapte natura non efficaces, ac procul dubio discrepantes a populi dignitate.
64
38. His itaque dictis, gaudemus quod Ecclesia magis magisque sibi conscia fit proprii modi, suapte natura evangelici,
quo adlaboret liberationi hominum. Et quidnam facit? Ipsa
conatur usque magis incitare complures christianos, ut sese
dedant aliis liberandis. Ipsa praebet his christianis « liberatoribus » spiritum ductumque fidei, causam amoris fraterni, doc63
Pauli Pp. VI, Oratio ad «Campesinos» Columbiae (23 Augusti 1968): A.A.S. 60
(1968), p. 623.
Pauli Pp. VI, Sermo habitus in «Die Progressionis» Bogotae (23 Augusti 1968):
A.A.S. 60 (1968), p. 627; cfr. S. Augustini, Epistola 229, 2: PL 33, 1020.
64
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
30
trinam socialem, quam nemo verus christianus non potest non
animadvertere, sed quam is veluti suae sapientiae fundamentum iacere debet et experientiae, ut illam revera transferat in
actionis normas, participationis et obligationis. Haec omnia
quia non confunduntur cum consiliis callide sumptis, neque
cum ministerio alicui politicae factioni adhibito, proprie designare debent studium christiani actuosi. Ecclesia contendit
semper inserere conamina christiana liberationis in universale
consilium salutis, quam ipsa nuntiat.
Hoc quod Nos modo repetivimus, saepius emerserat ex disceptationibus synodalibus. Ceterum, volueramus Nos huic
argumento perspicuitatis causa nonnulla addere verba in ipsa
oratione, quam Patribus iam exeunte Synodo habuimus.
Confidimus fore, ut hae omnes considerationes efficiant, ut
ambiguitates vitentur, quas nimis saepe vox « liberationis » prae
se fert in doctrinis, institutionibus vel factionibus politicis.
Liberatio, quam proclamat et praeparat evangelizatio, illa est,
quam Christus ipse nuntiavit et dedit homini per suum sacrificium.
65
39. Ab hac autem legitima liberatione cum evangelizatione
copulata, quae eo contendit ut structurae efficiantur, quae libertates humanas defendant, separari nullo modo potest tutela
primariorum hominis iurium, in quibus religiosa libertas primum locum obtinet. Nuper quidem Nos de hac praesentissima
quaestione iam collocuti sumus, in luce ponentes : quot etiamnunc christiani, propterea quod christiani sunt et catholici,
suffocantur meditata quadam oppressione! Casus etiamnunc
fidelitatis erga Christum ac libertatis religiosae etiamnunc producitur, quamvis vehementibus interdum asseverationibus contegatur pro iuribus hominum humanaeque consortionis 1
66
* Pauli Pp. VI, Oratio habita exeunte tertio Synodi Episcoporum generali conventu
(26 Octobris 1974): A.A.S. 66 (1974), p. 637.
Allocutio diei 15 Octobris 1975: « L'Osservatore Romano » (17 Octobris 1975).
66
31
Acta Pauli Pp. YI
IV.
40. Rerum autem, quae in evangelizatione continentur, momentum manifestum impedire non debet, quin grave momentum aspiciatur viarum atque subsidiorum, quibus idem opus
accuratur.
Haec enim quaestio in praesens semper firma ac valida permanet, quoniam evangelizandi rationes secundum temporum,
locorum humanorumque cultuum adiuncta mutantur, atque
adeo cuidam quasi provocationi nostrae facultati sunt, ut ipsae
inveniantur atque accommodentur.
Nobis in primis, qui in Ecclesia sumus Pastores, incumbit
onus renovandi animose ac sapienter summaque servata fidelitate erga res, quas evangelizatio complectitur, modos maxime
idoneos atque efficaces, ut evangelicus nuntius ad hodierni
temporis homines perferatur. Haec animo cogitantibus, sufficiat Nobis quasdam recensere vias, quas alias alia de causa
primarium habere momentum constat.
41. Atque principio, nihil ea quae supra iam diximus iterantes, hoc probe iuvat commonere : in Ecclesia testimonium vitae
vere proprieque christianae, quae Deo in indissolubili prorsus
communione traditur quaeque immenso pariter animi fervore
aliis donatur, primum evangelizandi subsidium esse reputandum. Ut laicorum coram coetu nuper ediximus, homo nostrae
huius aetatis libentius testes quam magistros audit; quodsi suas
hisce praebet aures, ita facit, quoniam testes sunt. Quod idem
perbene Petrus apostolus enuntiavit, cum egregium exhiberet spectaculum castae observantisque conversationis, qua nempe si qui non credunt verbo... sine verbo lucriftant. * Per suam
61
6
67
Pauli Pp. VI, Sermo habitus ad sodales «Consilii de Laicis» (2 Octobris 1974):
A.A.S. 66 (1974), p. 568.
Cfr. 1 Pt. 3, 1.
68
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
32
ergo conversationem suumque vivendi morem Ecclesia potissimum mundum evangelizare potest, id est per testimonium
vita ipsa comprobatum, quo et suam erga Dominum Iesum fidelitatem, et paupertatem abstinentiamque, et libertatem a quavis
terrestris mundi potestate, et sanctitatem demum aperte declaret.
42. Neque supervacaneum praeterea est illustrare, quanti referat sitque necesse praedicatio. Quomodo credent ei, quem non
audierunt? Quomodo autem andient sine praedicantef (...) Ergo
fides ex auditu, auditus autem per verbum. Christi. Quae quidem lex, lata olim per apostolum Paulum, hodierno adhuc
tempore integram vim suam virtutemque retinet.
Semper scilicet pernecessaria est praedicatio, qua nuntius
verbis proclamatur. Qui sunt hodie homines, eos novimus, orationibus iam saturatos, saepe saepius audiendi fastidientes atque
— quod peius est — contra verba obdurescentes videri. Neque
vero sententias plurimorum psychologicis socialibusque rebus
doctorum ignoramus, qui eosdem dicunt civilem cultum, a verbis appellatum, utpote inefficacem iam et inutilem esse praetergressos, atque in praesenti novum attigisse vitae cultum, ab
imaginibus appellandum. Talis sane rerum status facile suadeat, ut ad evangelicum nuntium tradendum ea recentiora adhibeantur subsidia, quae eiusmodi cultus invexit. Ceterum, ad
hoc quod attinet, bona ac probabilia existimantur experimenta,
quae facta sunt, quaeque nostra libenter laude prosequimur atque adhortatione firmamus, quo magis magisque provehantur.
Fastidium tamen, quod inanes tot hodie sermones afferunt,
potiusque momentum, quod pluribus inest modis socialis communicationis, neque firmam verborum vim minuere neque fiduciam iisdem tribuendam adimere debent. Verbum sua semper pollet praestantia atque efficacitate, maxime vero cum id
69
M
Rom. 10, 14. 17.
33
Acta Pauli Pp. YI
70
Dei virtutem secumfert. Qua de causa, et illud sancti Pauli
nostro tempore perstat : Fides ex auditu : quod enim verbum
auditur, id ad credendum perducit.
7 1
43. Haec autem praedicatio, qua Evangelium nuntiatur, multas induere formas potest, easque ardens animorum studium
suggeret et in infinitum paene multiplicabit. Revera enim innumerabiles sunt vitae eventus ipsaque, in quibus homines versantur, adiuncta, quae praebent opportunitatem res prudenter
itemque praeclare nuntiandi, quas Dominus aliqua data occasione dicere velit. In quo satis cuique est, si vere spiritualem
habeat sensum, quo Dei nuntium in rerum cursu signatum
detegat. Verum, quoniam instauratus sacrae liturgiae ordo « Liturgiae Verbi » multum auctoritatis attribuit, is profecto erret
qui homiliam esse validum atque lectissimum peragendae evangelizationis instrumentum neget. Oportet sane pernoscere in
usumque convertere sive postulationes sive virtutes, homiliae
proprias, ut ea nempe pastoralis efficacitatis plenitudinem consequatur. Sed hoc in primis oportet sibi quisque persuasum
habeat, totoque amoris affectu ad hoc se devoveat. Haec eadem
praedicatio, singulari modo in eucharisticam celebrationem inserta, ex qua peculiarem vim ac firmitatem haurit, nihil est dubii, quin praecipuum munus in evangelizatione expleat, quatenus intimam fidem sacri ministri praedicantis patefaciat penitusque amore imbuatur. Ab ea enim fideles, coadunati ut
Ecclesiam paschalem efforment, quae festum Domini in medio
eorum adstantis celebrat, multum sibi exspectant laetosque
fructus percipiunt, modo sit simplex, perspicua, directa, accommoda, in Evangelii doctrina posita atque infixa, Ecclesiaeque pariter Magisterio fideliter adhaerens, apostolico incitata
ac temperata ardore, qui ei suapte natura obveniat, plena bonae
spei, fidem enutriens, pacem progignens et unitatem. Multae
70
71
Cfr. 1 Cor. 2, 1-5.
Rom. 10, 17.
34
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
communitates sive paroeciales sive alius generis per homiliam,
dominicis habitam diebus, vivunt atque confirmantur, modo
illis ditetur proprietatibus.
Huc insuper accedit quod, propter eandem sacrae liturgiae
instaurationem, non in eucharistica tantummodo celebratione
tempus adest habendae homiliae conveniens. Haec enim suum
locum obtinet, neque proinde est neglegenda in Sacramentis omnibus celebrandis, atque etiam in caeremoniis liturgiae adsimilioribus peragendis, cum fideles una simul conveniunt. Semper eadem ad Verbum Domini annuntiandum opportunitas maxime singularis erit.
44. Alia ratio, quam evangelizatio nullo modo neglegere
debet, catechetica institutio est. Ex religionis enim doctrina
ordinatim tradita oportet mentes in primis infantium et adulescentium comprehendant partes principales, vivum thesaurum veritatis, quam Deus nobiscum communicare voluit
quamque Ecclesia per longum suae historiae cursum plenius
usque declarare studuit. Nemo praeterea negabit eandem doctrinam idcirco impertiendam esse, ut vitae christianae mores
inde conformentur, non vero ut quoddam intellectus ornamentum maneat. Sine dubio totum opus evangelizationis plurimum
sane proficit — in ipsa provincia catecheticae institutionis
quam Ecclesia curat, in scholis ubi illud fieri potest et, utcumque ea res se habet, in christianorum domibus —, si catechesis
praeceptores uti poterunt aptis libris sapienter seienterque
conscriptis sub Episcoporum auctoritate. Necesse autem est
accommodentur docendi viae ad singulorum hominum aetatem
et eruditionem et intellegendi potestatem, eodemque tempore
opera detur, ut in memoria ac mente et animo veritates necessariae defigantur, quae per totam vitam alte pénètrent. Sed
opus est ante omnia, ut periti catechesis doctores praeparentur
— sive sunt ipsius paroeciae catechistae sive magistri sive
Acta Pauli Pp. VI
35
parentes —, quorum etiam intersit sese ipsos ulterius educare
et perficere in hac religiosae institutionis arte, quae praestantior quidem est et pernecessaria, quaeque tantum insuper ab
hominibus postulat. Ex altera autem parte, quamvis minime
praetereunda sit infantium educatio, iam patet hodiernas
condiciones plus plusque flagitare, ut institutio catechetica sub
forma alicuius catechumenatus tradatur pluribus adulescentibus et adultis, qui gratia divina commoti paulatim detegunt
Christi vultum et sentiunt quam sit necesse sese Illi totos
dedere.
45. Nostra vero aetate, quae socialis instrumentis communicationis, vulgo mass-media appellatis, distinguitur, primus nuntius, catechetica institutio, vel penitior fidei consideratio horum
usu subsidiorum carere nequit, quemadmodum supra monuimus.
Eaedem, cum ad inserviendum Evangelii causae adhibentur, ad prolatandum veluti in immensum spatium, ubi Dei
Verbum auditur, valent, nuntiumque salutis ad milia et milia
hominum afferunt. Ecclesia coram Domino suo quasi conscia
reatus adesset, nisi prae validis hisce subsidiis uteretur, quae
humana mens in dies expolit perficitque. Etenim, eorum ope
illum praedicat super tecta nuntium, qui ipsi concreditus est;
m iis recentiorem quandam efficacioremque formam sacri suggestus, seu cathedrae, invenit; per ea alioqui multitudines
potest.
Usus tamen communicationis socialis instrumentorum ad
evangelizationem exsequendam certam praefert provocationem,
quoniam per ea nuntius evangelicus non solum ad magnam
frequentemque hominum turbam pervenire debet, sed pollere
etiam oportet facultate penetrandi in uniuscuiusque conscientiam, subsidendi in uniuscuiusque animo, quasi is adsit unus,
12
72
Cfr. Mt. 10, 27; Lc. 12, 3.
36
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
cum iis omnibus, quae maxime singularia et personalia sunt,
sibique conciliandi personalem prorsus consensionem atque
obligationem.
46. Quapropter, praeter illam Evangelii nuntiationem, quam
generalem publicamque opportune dixerimus, semper probanda est suumque tenet momentum alia tradendi Evangelii forma, ab altera ad alteram pertingens personam. Ea enim ipse
Dominus persaepe usus est — quemadmodum colloquia cum
Nicodemo, cum Zacchaeo, cum Samaritana muliere, cum Simone Pharisaeo, testantur —, ipsique Apostoli usi sunt. Numquid exstat alia evangelizandi forma ab illa, qua quisque res,
quas in se quoad fidem expertus sit, alteri tradat? Fieri sane
non debet, ut necessitate Bonum Nuntium afferendi'ad multitudines hominum oblitteretur memoria huiusce formae, qua personalis hominis conscientia contingitur, quippe cum moveatur
mirifico admodum verbo, quod ab altero accipit. Equidem Nos
paene impares sumus egregio merito sacerdotum, qui per Paenitentiae Sacramentum vel per pastorales collocutiones sese impigros sedulosque praestant ad personas secundum Evangelii
vias ducendas, ad eas quae enitantur confirmandas, ad eas si
ceciderint erigendas, ad eas suo semper consilio studiosaque
voluntate adiuvandas.
47. Verumtamen, illud satis numquam perseverabitur, evangelizationem neque habita praedicatione neque aliqua tradita
doctrina ex toto perfici. Etenim, ad vitam usque pertingat oportet: sive ad naturalem vitam, quam quidem nova significatione ditat, spe et exspectatione evangelici verbi reseratis; sive
ad vitam supernaturalem, quae ipsam naturalem vitam, nedum
respuat, purificat et auget. Supernaturalis haec vita quid sit
quidque valeat, septem Sacramenta declarant eaeque inde mjre
radiantes virtutes gratiae atque sanctitatis.
Tali igitur modo suas omnes divitias evangelizatio in apertum profert, cum per eam artissimum nectitur vinculum, vel
Acta Pauli Pp. VI
37
potius continuatio coniunctioque inter Verbum et Sacramenta.
Res enim in ambiguo quodammodo est, si — ut interdum fit —
Evangelii nuntiatio et Sacramentorum ministratio ex adverso
ponantur. Quidam sane Sacramenta conferendi mos, qui firmo
careat fundamento catecheseos de iisdem Sacramentis atque
globalis, ut aiunt, catecheseos, eum ad finem recidit, ut illa
magna ex parte sua efficacitate destituantur. Nam proprium
evangelizantis munus est ad fidem ita educare, ut per eam
singuli christiani adducantur ad Sacramenta veluti vera fidei
Sacramenta vivenda, non autem ad ea desidiose recipienda vel
aegre ferenda.
48. Nunc vero talis evangelizationis faciei mentionem inchoamus, quae neglegentes nos esse non sinit; quapropter, de illa
iuvat re loqui, quae saepe in praesenti popularis religiositas
nuncupatur.
Tam in regionibus ubi Ecclesia multa iam saecula consita
est, quam in illis ubi in eo est ut conseratur, passim apud populum singulares consuetudines inveniuntur, quibus Dei investigatio atque fides significantur. Qui habitus, si diu tamquam minus puri existimati interdumque despecti sunt, ubique
fere ab hodiernae aetatis hominibus ad novam quandam indagationem cognitionemque revocantur, eorumque sensum ipsi
Episcopi, inter recentioris Synodi coetus, penitius intellegere conati sunt, insigni ducti rerum pastoralium veritate atque studio.
Fatendum sane est popularem religiositatem certis angustisque terminis contineri. Ea enim haud raro multis spüriisque
religionis formis patet, propiusque etiam ad superstitionem accedit; saepe in inferioribus veluti gradibus religiosi cultus
consistit, qui tamen animos ad germanam fidei consensionem
non pertrahit; potest ad sectas etiam factionesque condendas
impellere, ipsa unde ecclesialis communitas periclitetur.
At vero, si congruenter dirigatur, ac potissimum per evangelizandi viam rationemque, multis quoque bonis- eadem über
38
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
est. Namque aliquam Dei sitim portendit, quam simplices pauperesque spiritu uni possunt experiri; hominibus tribuit facultatem sese devovendi et strenue impendendi ad apicem usque
virtutis, cum de fide profitenda agatur. Aerem secumfert sensum, quo ineffabilia Dei attributa percipi queant : eius nempe
paternitas, providentia, praesentia perpetuae benevolentisque
caritatis. Ex interiore homine progignit habitus, quos rarius
alibi pares aequalesque deprehendas : patientiam dicimus, conscientiam crucis in cotidiana vita ferendae, a rebus abstraetionem, liberalem aliorum admissionem, officiosam observantiam.
Pro hisce igitur dotibus eam potius popularem pietatem, seu
populi religionem, quam religiositatem appellamus.
Pastoralis caritatis est illis omnibus, quos Dominus Ecclesiae communitatibus praeposuit, rectas agendi normas suadere
ad tantam rem accurandam, quae tam fructibus über, quam
periculis obnoxia est. Ante omnia, molliore quis sensu oportet
moveatur, menteque exercitata in interioribus eius elementis
eiusque haud infitiandis bonis detegendis, promptoque animo
ad eam sustentandam, ut suorum discrimina errorum propulsare valeat. Cum bene dirigitur, popularis eiusmodi religiositas magis magisque conferre potest, ut nostrae vulgi multitudines Deo in Christo Iesu revera occurrant.
Acta Pauli Pp. VI
39
V.
49. Postremis Iesu verbis, quae in Evangelio secundum Marcum continentur, evangelizationi, quam Dominus suis Apostolis iniungit, tribuitur. universalitas, nullis finibus circumscripta: Ite in mundum universum, praedicate Evangelium
omni
creaturae.
Duodecim autem illi et prima christianorum aetas penitus
comprehensam habebant doctrinam huius textus aliorumque
similium textuum, siquidem ad eos inde ordo dispositus agendi
manabat. Ipsa quidem persecutio, qua Apostoli disperdebantur, pro sua parte effecit, ut Verbum disseminaretur et Ecclesia latius in dies in regionibus dissitis constitueretur. Eo
quod Paulus inter Apostolos est ascriptus et charismate, quo
ipse praedicabat paganis, non Iudaeis, nuntians adventum
Iesu Christi, universalitas illa in clariore luce ponebatur.
13
50. Generationes christianae per xx saeculorum cursum varia
intervallatis temporibus impedimenta evincebant, quae huic
muneri, ad universalitatem pertinenti, obnitebantur. Etenim,
ipsi Verbi praecones hinc inducebantur, ut campum, in quem
actio missionalis ipsorum excurreret, varii generis praetextu
coartarent; illic ii, quibus iidem satores praedicabant, ita resistebant, ut virtute humana superari non possent. Ceterum,
non sine animi maerore confiteamur oportet Ecclesiae operositatem, evangelizationi deditam, vehementer impugnari, ne
dicamus praepediri, a publicis potestatibus. Hodieque accidit,
ut Verbi divini nuntii iuribus suis priventur, persecutione vexentur, premantur minis, exstinguantur solum propterea quod
Iesum Christum praedicant eiusque Evangelium. Spe autem
ducimur fore, ut horum apostolorum navitas, quamvis hae
73
Me. 16, 15.
40
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
res adversae lugendae sint, in nulla tandem orbis terrarum
regione deficiat.
Ecclesia, quamquam hisce casibus gravatur, semper tamen
altissimum mentis instinctum in se excitat, qui ad eam proxime a divino Magistro proficiscitur, hisce verbis resonantibus :
mundo universo! omni creaturae! usque ad ultimum terrae!
Quod iterum fecit in recentiore Synodo Episcoporum, monens
ne nuntius evangelicus ligaretur, eo quod ad certam tantum partem humanae familiae iuberetur spectare, aut ad unum ordinem
hominum, aut ad unam solummodo formam cultus civilis. Nonnullis exemplis res potest clarius explicari.
51. Ab ipso die Pentecostes illucescente, Ecclesia primariam
agendi rationem, tamquam a Conditore suo acceptam, suscepit, quae in eo posita erat, ut Iesum Christum eiusque Evangelium iis revelaret, qui utrumque ignorabant. Totum Novum
Testamentum, maxime vero Actus Apostolorum docent tempus
tum fuisse singulare prorsus et opportunissimum, necnon vim
exempli quodammodo praeferens, quo hic labor missionalis
exerceretur; quo quidem deinceps universa Ecclesiae historia
est insignis.
Hunc primum Iesu Christi nuntium ea intulit actione multiplici et varia, quae interdum « prae-evangelizatio » appellatur, sed quae, ut verum dicamus, iam est evangelizatio,
licet quoad gradum versans in initiis et nondum plena. Ad
hunc enim finem assequendum adhiberi potest series paene
interminata subsidiorum, veluti praedicatio aperta, quemadmodum liquet, sed etiam ars, pervestigatio in re doctrinali incollata, inquisitio philosophica, excitatio legitima sensuum animi humani.
52. Quodsi haec prima nuntiatio ad eos praesertim habetur,
qui Bonum Iesu Nuntium numquam audierunt, aut pueris,
tamen semper necessaria est — cum crebro hodie eae inva-
Acta Pauli Pp. VI
41
luerint condiciones, quibus a lege christiana prorsus disceditur — plurimis hominibus, qui sacro quidem tincti sunt
baptismate, sed extra quamvis formam vitae christianae degunt, plebi simplici, quae quandam possidet fidem, sed eius
fundamenta vix cognoscit, viris studia colentibus, qui opus sibi
esse sentiunt, ut Iesum Christum agnoscant alia ratione sibi
propositum quam institutione, quae puerili aetate tradi solet,
necnon aliis multis.
53. Nuntius ille ingentes quoque partes humanae consortionis respicit, quae religiones non christianas profitentur. Ecclesia veneratur et magni facit eiusmodi religiones non christianas, quibus animi permultorum hominum coetum significanter exprimuntur; in iis enim percipere est quasi repercussas voces illorum, qui per mille annorum spatia Deum
imperfecte quidem, sed saepe sincere ac recte quaesiverunt.
Religiones illae, mirabile quoddam patrimonium textuum penitus religiosorum obtinentes, generationes hominum docuerunt precationes facere; eaedemque tamquam innumeris seminibus Verbi distinguuntur atque adeo veri nominis praeparationem evangelicam efficiunt, ut egregiis locutionibus Concilii
Vaticani II utamur, de opere Eusebii Caesariensis depromptis.
Ceterum, ex huiusmodi consideratione multae quaestiones
quam maxime implicatae magnamque postulantes prudentiam
oriuntur. Theologis adhuc pervestigandae sunt, ratione habita
Traditionis christianae et Magisterii Ecclesiae, hae quaestiones, quae neque pondere carent neque difficultate, ita ut missionariis, qui nunc sunt et in posterum erunt, novae patescant
74
75
74
Cfr. S. Iustini, / Apologia 46, 1-4; II Apologia 7 (8) 1-4; 10, 1-3; 13, 3-4: Florilegium Patristicum II, Bonn 1911 , pp. 81, 125, 129, 133; Clementis Alex., Stromata I, 19,
91, 94: S. Ch. 30, pp. 117-118, 119-120; Conc. Oecum. Vat. II, Decr. de activ. mission.
Ecclesiae Ad gentes divinitus, n. Il: A.A.S. 58 (1966), p. 960; Const. dogm. de Ecclesia
Lumen gentium, n. 17: A.A.S. 57 (1965), p. 21.
Eusebii Caesariensis, Praeparatio Evangelica, 1, 1: PO 21, 26-28; cfr. Conc.
Oecum. Vat. II, Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, n. 16: A.A.S. 57 (1965), p. 20.
2
75
42
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
viae, quas in actione sua sequantur, religiones non christianas
contingentes.
Neque reverentia et egregia aestimatio huiusmodi religionum neque implicatum genus quaestionum propositarum Ecclesiam inducunt, ut silentia tegat, ad non christianos quod
attinet, nuntium Iesu Christi. Contra, ea opinatur hasce multitudines hominum ius habere cognoscendi Christi mysterii divitias; in quibus, ut arbitramur, tota humana familia invenire
potest pienissimo modo ac nulli exspectationi obnoxio, ea
omnia, quae quasi temptabunda ipsa perquirat de Deo, de
homine eiusque sorte futura, de vita et morte, deque veritate.
Quare, etiam cum agitur de religionum naturalium formis,
vel praestantissimis, Ecclesia hoc sibi proprium habere putat:
vi religionis Iesu, quam ipsa per evangelizationem nuntiet,
revera hominem iungi cum Dei consilio, cum viva eius praesentia cumque eius actione; eandem efficere, ut quis occurrat
divinae mysterio Paternitatis, quae ad humanum genus inclinet; aliis verbis, per nostram religionem reapse cum Deo institui commercium, verum nempe vivumque, quod aliae religiones instituere nequeunt, etiamsi sua, ut ita dicamus, brachia
ad caelum attollere ipsae videantur.
76
Hac de causa, Ecclesia ardorem missionalem suum alit ac
fovet, quin immo augere studet hac, qua nos vitam degimus,
aetate ; necnon officio se teneri persentit erga universos populos ;
nullique parcit labori, ut pro suis viribus nitatur Bonum Iesu
Salvatoris Nuntium edere. Novos semper, per hominum aetates, apostolos ad tale munus componit. Haec cum gaudio animadvertimus his tempòribus, quibus non desunt qui putent
atque etiam dicant apostolicum ardorem et alacritatem esse
extincta, atque aetatem missionalem iam desiisse. Synodus
quippe Episcoporum responsionis instar edixit missionalem
nuntiationem non factam esse vigoris expertem, atque Ecclesiam
ad huiusmodi munus implendum semper con ten tur am esse.
76
Cfr. Eph. 3, 8.
Acta Pauli Pp. VI
43
54. Verumtamen, Ecclesia non se arbitratur onere eximi ratione pariter assidua attendendi iis, qui fidem susceperunt quique,
saepe a pluribus hominum aetatibus, Evangelium attigerunt.
Quocirca, fidem eorum, qui se iam Christifideles vel credentes
profitentur, excolere, solidare, nutrire et in dies maturiorem
efficere conatur, quo magis tales revera exsistant.
Quae plerumque fides hodie cum saecularismo atque etiam
cum atheismo data opera propugnato comparatur : ea igitur
periclitatur et in discrimen adducitur, immo etiam obsidetur
aperteque oppugnatur. Timor quoque est, ne ipsa suffocetur
vel inedia pereat, nisi continenter alatur fulciaturque. Evangelizatio ergo saepissime postulat, ut fidei christifidelium necessariae hae alimonia et corroboratio afferantur, praesertim ope
catecheseos, quae illo quasi suco evangelico vegetetur et sermone temporibus et personis accommodato ditetur.
Catholica Ecclesia assiduis pariter curis christianos prosequitur, qui plenam cum ipsa communionem non habent : dum
una cum illis unitatem, quam Christus voluit, praeparat, idque
propterea facit, ut unitatem in veritate operetur, plane conscia
est se graviter officio suo esse defuturam, nisi coram iisdem
testificetur eam plenitudinem Revelationis, cuius ipsa depositum servat.
55. Hac etiam sollicitudine eadem Synodus Episcoporum significanter tenebatur, scilicet ea, quae ad duas hominum rerumque condiciones spectat, quae quidem inter se valde differunt,
sed tamen arcte inter se coniunguntur eo quod — utraque suo
quidem modo — quasi provocando impugnant evangelizationem.
Quarum prior appellari potest augescens incredulitatis vis
in mundo hodierno. Huic ipso mundo delineando memorata
Synodus studuit : tali enim nomine late patente, quot cogitandi
rationes comprehenduntur, quot bona vera atque ficticia, quot
studia delitescentia aut semina perniciosa, quot opinationes
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
44
veteres, quae evanescunt, et opinationes novae, quae animis
imponuntur! Ad rem spiritualem quod attinet, hic mundus
hodiernus luctuoso eventu humanismi athei iactari videtur, ut
scriptor quidam nostrae aetatis appellavit.
Hinc enim animadvertendum est in ipso veluti centro mundi nostrae aetatis quiddam insidere, quod est quasi singularissima eius nota: saecularismum dicimus. Non autem de saecularizatione loquimur, quae est conatus, per se rectus et legitimus neque prorsus a fide et religione alienus, deprehendendi
in creatura, in qualibet re et in singulis eventibus mundi universi leges, quibus reguntur quadam autonoma ratione, dum
mens penitus persuasum sibi habet Creatorem hasce leges iis
indidisse. Recentius Concilium tali ratione legitimam humanae
culturae ac praesertim scientiarum autonomiam asseveravit.
Nos autem hic de vero saecularismo cogitamus, scilicet de
illo mundi concipiendi modo, quo is ex ipsis suis principiis
explicatur, neque opus est ut ad Deum ascendatur, qui ita
supervacaneus fit et cuidam quasi impedimento est. Huius
ergo generis saecularismus, potestatem hominis agnoscere nitens, eo ducit, ut Deus praetereatur atque etiam negetur.
77
78
Inde novae rationes atheismi manare videntur, videlicet
atheismus anthropocentricus, non amplius a sensibus remotus et metaphysicus, sed pragmaticus, secundum praestituta consilia propositus et pugnax. Cotidie, multiplicibus sane
modis, profertur — conexus cum hoc saecularismo atheo —
civilis cultus ad id, quod consumi tur, pertinens, hedonismus,
ut aiunt, qui bonorum omnium supremum praedicatur, voluntas potestate utendi ac dominandi, cuiusvis generis discrimina inducta. Quae omnia totidem sunt inhumanae propensiones huius humanismi.
Verumtamen, in hoc ipso mundo hodierno — res sane mira
77
Henri De Lubac, Le drame de l'humanisme athée, Ed. Spes, Paris 1945.Cfr. Const. past. de Ecclesia in mundo huius temporis Gaudium et spes, n. 59:
A.A.S. 58 (1966), p. 1080.
78
Acta Pauli Pp. VI
45
contraqtie opinionem multorum — negari nequit veras inesse
iuncturas cum christiana religione atque etiam elementa evangelica, id saltem efficientia, ut animi inane quiddam sentiant
et desiderio bonitatis teneantur. Haud nimis est dicere agi de
vehementi quadam et miseranda imploratione, ut nempe mundus evangelizetur.
56. Altera condicio eorum est, qui religionem non exercent,
scilicet permagnae multitudinis baptizatorum, qui plerumque
non eiurarunt suum expresse baptismum, sed velut in extremis eius limitibus prorsus versantur neque ex eo vitam ducunt. In historia christianitatis res est vetus, quod homines
religionem non colunt; idque ex naturali quadam infirmitate
et ex intima inconstantia oritur, quae, pro dolor, in ipso animo
humano penitus insidunt. Sed idem aetate nostra novis notis
est insigne; atque saepe idcirco explicatur, quod nostris hisce
temporibus hoc proprium est et peculiare, ut homines quasi
evellantur. Inde etiam oritur, quod christiani cum non credentibus admodum commixti degunt atque ab iis, qui religionis sunt expertes, continenter impelluntur. Ceterum, nostri aequales, religionem non exercentes, magis quam aliis
temporibus fieri solebat, hunc statum suum explanare student
et excusare nomine religionis interioris, suis legibus vivendi
facultatis, vel authenticae sui ipsorum rationis.
Itaque, hinc athei et non credentes, illinc religionem non
exercentes evangelizationi non leviter obnituntur. Priores quidem resistunt eo quod certo quodam modo fidem respuunt, non
capaces sunt ad accipiendum novum rerum ordinem et novam
significationem mundi, vitae, historiae; quod fieri nequit, nisi
ab « Absoluto » quis proficiscatur, quod est Deus. Alteri resistunt inertia, habitu illo aliquatenus hostili, eorum proprio,
qui rem suam se optime gerere sciunt, qui se omnia novisse
affirmant, cunctisque fruitos esse, neque amplius iis credere.
Hic saecularismus atheus et nulla religionis exercitatio apud
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
46
adultos aetate inveniuntur et apud iuvenes, apud electissimos
homines et apud vulgus, in omnibus gradibus cultus civilis,
in Ecclesiis antiquis atque recens conditis. Quae igitur in evangelizatione vertitur actio Ecclesiae, quippe quae utrumque
huiusmodi mundum nequeat ignorare neque sistere ante
utrumque, eo coniti debet continenter, ut apta subsidia et sermonis ratio quaerantur ad revelationem divinam et fidem in
Iesum Christum alterutri primum vel iterum proponendam.
57. Ut Christus suae tempore praedicationis, ut duodecim
Apostoli matutino Pentecostes tempore, etiam Ecclesia ingentem coram se multitudinem hominum videt, qui Evangelium
desiderant et pro suo iure vindicant, quia Deus vult omnes
homines salvos fieri et ad agnitionem veritatis venire.
Cum suum esse sentiat officium omnibus salutem praedicandi, sciens evangelicum nuntium non paucis initiatis, vel
privilegio donatis, vel electis, sed omnibus destinari, Ecclesia
eadem sollicitudine angitur, qua Christus coram turbis errantibus et languentibus, quasi ovibus sine pastore, et saepe eius
renovat verba-. Misereor super turbami Sed et intellegit/ut
evangelica praedicatio sit efficax, nuntium suum sibi esse dirigendum, in medio turbarum, ad fidelium communitates, quarum actio possit et debet ceteros attingere.
19
58. Diu Synodus recens de his parvis communitatibus, seu a
basi appellatas, egit, quoniam in hodierna Ecclesia saepius de
iis mentio fit. Quid sunt hae communitates, et quare praecipue
evangelizentur eodemque tempore evangelizent?
Cum, secundum varia testimonia quae in Synodo audivimus, ubique in Ecclesia quodammodo floreant, eae multum
inter se differunt in eadem regione, sed multo magis aliae in
alia regione.
79
80
1 Tim. 2, 4.
Mt. 9, 36; 15, 32.
Acta Pauli Pp. VI
47
In nonnullis enim regionibus oriuntur et crescunt, aliquibus
exceptis, in Ecclesia, cuius et vitae participes sunt et doctrina
nutriuntur et Pastoribus adhaerent. Cum tales sunt, nascuntur, quia Ecclesiae vitam ardentius vivere cupiunt, vel congru en tiorem humanae naturae morem optant et inquirunt;
quem haud facile ampliores ecclesiales communitates praestare
possunt, praesertim in magnis nostri temporis urbibus, ubi
coacerva tim simul ac veluti sine nomine vivitur. Hae communitates vel tantum modo suo, quoad ea, quae ad rem spiritualem et religiosam pertinent — ut sunt Dei cultus, subtilior
fidei cognitio, caritas fraterna, preces, communio cum Pastoribus — parvum socialem coetum, pagum aliave extendere possunt; vel congregare volunt ad audiendum reputandumque
Verbum, ad Sacramenta, ad agapes vinculum, coetus aetate,
cultura, sociali condicione similes — coniuges, iuvenes, eos qui
varia munera et artes profitentur, ceteros —; itemque homines
ipsa vivendi ratione concordes, quoniam una simul iustitiam,
opem fraternam pauperibus ferendam, humanam progressionem propugnant; christianos denique, ubi penuria sacerdotum
non favet ordinariae paroecialis communitatis vitae. Haec
omnia fieri putantur intra communitates ab Ecclesia constitutas, et maxime intra ecclesias particulares et paroecias.
In aliis regionibus, contra, communitates hae primordiales
conveniunt acerbo impulsae studio faciendi censuram Ecclesiae,
cui libenter notam institutionalem inurunt cuique sese opponunt, tamquam communitates charismaticas, a structuris solutas, tantummodo affiatas Evangelio. Earum proprium est erga
Hierarchiam et signa, quae Ecclesiam exprimunt, aperte
obiurgare et recusare. Hanc enim Ecclesiam ex integro impugnant. Ita sensus, quibus eae permoventur, brevi ideologici
fiunt, nec raro politica optione, aliqua secta, tum aliquo instituto, vel etiam f actione arripiuntur, non sine periculo, ne iis
inserviant.
Iam non mediocris est discrepantia: communitates, quae
48
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
suo repugnandi studio ab Ecclesia discedunt, cuius ceterum
unitatem laedunt, profecto appellari possunt communitates
« a basi » seu primordiales, sed hoc nomen est proprie sociologicum, nec fas est eas, nisi impropria verborum significatione,
communitates ecclesiales « a basi » appellari, etsi perseverare
se perperam affirmant in Ecclesiae unitate, cum Hierarchiae
obstent. Talis appellatio ceterarum communitatum propria est,
quae in Ecclesia congregantur, ut cum Ecclesia coniungantur
et Ecclesiam augeant.
Hae quidem communitates seminarium erunt evangelizationis atque servient maioribus communitatibus, praesertim Ecclesiis particularibus; praeterea — ut in dictae Synodi exitu
docuimus — Ecclesiae universae spem eatenus proponent, quatenus :
— alimenta sua ex Verbo Dei haurient neque se ipsas patiuntur irretiri extremis factionum politicarum studiis popularibusve doctrinis, quae libenter semper abutentur maxime
earum potentia humana;
— resistunt instanti semper sollicitationi ad praeparatam
institutorum expostulationem immodicamque censuram sub
nomine sinceritatis, veritatis ac voluntatis adiutricem operam
praestandi ;
— firmiter ad Ecclesiam loci, in quam inseruntur, simulque
ad universalem Ecclesiam adhaerescunt, quod faciendo impedient — quod nimis facile accidere potest — ne videlicet in se
solas invertantur neve arbitrentur se unicam esse germanam
Christi Ecclesiam, et ceteras proinde communitates ecclesiales
aspernentur;
— sinceram custodiunt communionem cum Pastoribus,
quos Dominus Ecclesiae suae dedit, atque cum Magisterio, quod
Spiritus Christi iisdem credidit;
— numquam existimant sibi tantum nuntiari Evangelium,
vel sibi solis obvenire munus illud proclamandi, eoque minus
Acta Pauli Pp. VI
49
apud se unice Evangelii depositum esse; contra, sibi persuadentes Ecclesiam multo ampliorem esse multoque maiores recipere varietates, agnoscunt eandem hanc Ecclesiam etiam formis contineri et exprimi aliis ac per ipsas solas;
— in singulos dies crescunt officiorum conscientia, religionis
studio, sedulitate et missionali erga alios navitate;
— se probant usquequaque patere omnibus hominibus, neque unquam peculiaribus favere partibus.
His tantum condicionibus, quae plurimum sine dubio postulant, verum etiam magnopere animos incitant, primordiales
illae communitates ecclesiales satisfacient praecipuae suae destinationi : scilicet audientes Evangelium sibi nuntiatum atque
recipientes singulari modo ipsam evangelizationem, eae sine
ulla mora fient Evangelii nuntiae.
4 - A. A. S.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
50
VI.
59. Si sunt homines, qui Evangelium salutis in mundo pronuntiant, id faciunt iussu, nomine et gratia Christi Salvatoris.
Quomodo vero praedicabunt, nisi mittantur?, ille scripsit qui
haud dubie unus e maximis Evangelii praeconibus fuit. Nemo
igitur id muneris explere potest, nisi missus fuerit.
Cui autem missio est evangelizandi ?
Concilium Vaticanum II praeclare respondet: Ecclesiae
ex mandato divino incumbit officium eundi in mundum universum et Evangelium praedicandi omni creaturae.* Et alio
loco affirmat totam Ecclesiam missionariam esse, et opus evangelizationis esse officium Populi Dei fundamentale.®
Iam mentionem fecimus de intima huiusmodi inter Ecclesiam et evangelizationem coniunctione. Cum Ecclesia Regnum
Dei nuntiat et aedificat, ipsa in medio mundo sese penitus
collocat, tamquam signum et instrumentum huius Regni, quod
est et venit. Quam ad rem, Concilium rettulit significantissimum illud Sancti Augustini effatum de missionali duodecim
Apostolorum actione: Praedicaverunt verbum veritatis et genuerant ecclesias.**
n
1
60. Ecclesiam autem missam esse, eandemque ad evangelizationem proprie spectare, hoc duplicem in nobis excitat persuasionem. Ac primum, opus evangelizationis nemini singularem
actum esse et solitarium, sed omnino ecclesialem. Ideoque,
« Rom. 10, 15.
Decl. de libertate religiosa Dignitatis humanae, n. 13: A-A..S. 58 (1966), p. 939;
cfr. Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, n. 5: A.A.S. 57 (1965), pp. 7-8; Decr. de
activ. mission. Ecclesiae Ad gentes divinitus, n. 1: A.A.S. 58 (1966), p. 947.
Cfr. Decr. de activ. mission. Ecclesiae Ad gentes divinitus, n. 35: A.A.S. 58 (1966),
p. 983.
" S. Augustini, Enarrat, in Ps. U, 23: C.C.L. XXXVIII, p. 510; cfr. Decr. de activ.
mission. Ecclesiae Ad gentes divinitus, n. 1: A.A.S. 58 (1966), p. 947.
82
83
51
Acta Pauli Pp. VI
cum praedicator vel humillimus, catechista vel pastor, in perquam longinqua regione, Evangelium nuntiat, sive parvam
suam communitatem colligit, sive aliquod Sacramentum ministrat, etiamsi sit solus, actum Ecclesiae exsequitur, eiusque
opus cum totius Ecclesiae evangelizantis actione certe coniungitur, non solum vinculis institutionalibus, sed invisibilibus
etiam vinculis atque occultis cum superna gratia radicibus.
Ex hoc inducitur eum non veluti sibi sumpto sponte officio, nec
sua ipsius ductum mentis incitatione agere, sed in communione
cum Ecclesiae munere atque eiusdem nomine.
Exinde altera persuasio eruitur: si quisque nomine Ecclesiae evangelizat — quae et ipsa ex Domini mandato agit —,
nullus evangelizatur summus est suae evangelizandi actionis
arbiter, sui ipsius iudicio agens eamque perficiens iuxta suam
indolem suamque impulsionem, sed servata cum Ecclesia eiusque Pastoribus communione eam exsequi debet.
Ecclesia, ut iam diximus, tota evangelizat. Ideo, sive ad
universum terrarum orbem, sive ad unamquamque eiusdem
partem quod attinet, Ecclesia suum officium esse sentit Evangelium pervulgare.
61. Postquam haec animo volutavimus, nunc, Fratres et
Filii, vobiscum sistimus ad rem, quae hodie peculiaris momenti
est, perpendendam. Prisci christiani, in suis liturgicis celebrationibus, in suis coram iudicibus et carnificibus testificationibus, in suis de re apologetica scriptis, se firmissime in Ecclesiam
credere libenter declarabant, eam ubique terrarum diffusam
esse demonstrantes. Prorsus sibi conscii erant se ad magnam
pertinere communitatem, quae neque spatio neque tempore circumscriberetur: A iusto Abel ad ultimum electum;® usque ad
ultimum terrae; usque ad consummationem saeculi.*
86
85
86
87
S. Gregorii Magni, Homil. in Evangelia, 19, 1: PL 76, 1154.
Act. 1, 8; cfr. Didachè, 9, 1: Funk, Patres Apostolici, 1, 22.
Mt. 28, 20.
1
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
52
Talem Dominus voluit Ecclesiam suam: universalem, arborem magnam, cuius in ramis volucres caeli veniunt et habitant, sagenam ex omni genere piscium congregantem, vel rete
quod Petrus centum quinquaginta tribus magnis piscibus onustum trahit, gregem qui ab uno pascitur pastore : Ecclesiam
nempe universalem, quae nec saepta habet nec fines, nisi, pro
dolor, limites, qui in corde animoque hominis peccatoris sunt.
88
89
90
91
62. Haec tamen universalis Ecclesia reapse penitus inseritur singulis particularibus Ecclesiis, quae vicissim ex hac aut
illa humani generis portione constant; quaeque hac aut illa
utuntur lingua; quae certam eruditionem atque doctrinam,
certum res mundi sentiendi modum, certam praeteriti temporis
memoriam, certum denique humanitatis fundamentum hereditate veluti possident iisdemque astrictae manent. Ac proprio
nostri temporis hominis sensui consentaneum est hisce Ecclesiae particularis divitiis patere.
Caveamus autem, ne Ecclesiam universalem cogitemus
quamdam esse summam vel, si dicere licet, foederatam consociationem, plus minus heteroclitam, Ecclesiarum particularium,
quae suapte natura inter se differant. Secundum voluntatem
Domini, Ecclesia ipsa, vocatione et missione universalis, cum
radices mittit in varias condiciones, ad civilem, socialem et
humanum ordinem spectantes, in quavis orbis terrae parte
exteriores facies ac lineamenta diversa induit.
Itaque, quaelibet particularis Ecclesia, quae sua voluntate
ab universali Ecclesia seiungatur, necessitudinem suam cum
Dei consilio amittat et sua ecclesiali indole pauperior fiat. Ceterum, Ecclesia, in toto orbe diffusa, abstractum quiddam fieret, nisi corpus et vitam per ipsas particulares Ecclesias sume88
89
90
91
Cfr. Mt. 13, 32.
Cfr. Mt. 13, 47.
Cfr. Io. 21, 11.
Cfr. Io. 10, 1-16.
Acta Pauli Pp. VI
53
ret. Tantum si hosce duos Ecclesiae veluti axes constanter
aspexerimus, nobis intellegere licebit divitias huius, quae inter
Ecclesiam universalem atque Ecclesias particulares exstat, necessitudinis.
63. Ecclesiae particulares, quae penitus non modo cum ipsis
hominibus commiscentur, sed etiam cum appetìtionibus, divitiis angustiisque, necnon orandi, amandi, vitam mundumque
spectandi modis, quae distinguunt definitum quemdam hominum coetum, debent substantiam evangelici nuntii intellectam
excipere eamque, sine ulla vel minima eius fundamentalis veritatis immutatione, in sermonem transferre, qui ab iisdem hominibus comprehendatur, eamque postea tali sermone nuntiare.
Quae quidem translatio facienda est — iis sane adhibitis
consilio, gravitate, reverentia et competenti facultate, quae
res ipsa postulat — in campis ad sacrae Liturgiae rationes,
ad catechesim, ad theologiae enuntiata, ad secundarias ecclesiales structuras, ad ministeria pertinentibus. Cum vero
sermonem dicimus, verbum tali sensu accipiendus est, ut potius quam ad verborum explicandorum disciplinam vel ad litterarum rationem, ad anthropologicam et culturalem rem referatur.
Quaestio profecto haud parum prudentiae habet, cum evangelizatio multum suae virtutis suaeque efficacitatis amittat,
nisi rationem habeat populi, ad quem reapse dirigitur, nisi
eius lingua eiusque signibus et imaginibus utatur, nisi quaestionibus respondeat, quas ipse ponit, nisi demum eius verum
vivendi morem tangat et moveat. Altera vero ex parte, evangelizatio in periculo est, ne naturam sibi propriam perdat et omnino evanescat, si, per speciem res, quas continet, in sermonem
92
92
Cfr. Conc. Oecum. Vat. II, Const. de S. Liturgia Sacrosanctum Cancilium, nn. 3738: A.A.S. 56 (1964), p. 110; cfr. etiam liturgici libri ceteraque documenta, insequenti
tempore ab Apostolica Sede edita ad reformationem liturgicam exsequendam, quam
Concilium Vaticanum II faciendam decrevit.
54
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
transferendi, eas inanes reddat vel corrumpat, aut si eo consilio,
ut veritas universalis alicui veluti spatio aptetur, haec ipsa veritas proiciatur atque unitas frangatur, sine qua nulla datur
universalitas. Iamvero, ea tantummodo Ecclesia, quae conscientiam servat suae universalitatis ac sese praebet revera
universalem, nuntium in promptu habet, qui comprehendi
potest ab omnibus, ultra cuiuslibet regionis fines.
Cum aequa ratio Ecclesiarum particularium habetur, Ecclesia profecto augetur ; idque oportere atque urgere censendum
est, quia omnino congruit cum penitus insitis populorum humanarumque communitatum appetitionibus, quibus magis magisque agnoscere suae naturae lineamenta contendunt.
64. Ut vero huiusmodi auctus eveniat, necesse est ut Ecclesiae
particulares prorsus pateant Ecclesiae universali. Bene enim
animadvertendum est christifideles, qui maxime simplices et
Evangelio fideles sunt atque ad verum Ecclesiae sensum magis
attendentes, sua quasi sponte attrahi ad hanc universalem
indolem percipiendam, eam ultro ac vehementissime desiderare, libenter in ea sese recognoscere, cum ea uno concentu
consentire, atque imo ex animo angi, cum, vi quarundam opinionum, quas non intellegunt, in Ecclesiam costringantur hac
universalitate carentem, alicuius regionis finibus circumscriptam atque omnis prospectus expertem.
Ceteroquin, ut historia clare docet, quotiens haec vel illa
Ecclesia particularis, optimis etiam propositis permota atque
argumentis innixa, quae sive ex theologia, sive ex sociali doctrina, sive ex politica scientia, sive ex ipsa pastorali ratione
depromantur, aut cupiditate impulsa alicuius libertatis sive
sese movendi sive agendi, seiuncta est ab Ecclesia universali
atque ab eius vitae centro visibili, vix fieri potuit (si tamen
evenit), ut duo effugeret discrimina, pariter gravia: hinc discrimen cuiusdam arefacientis secessionis, ac deinde celeris
ipsius disgregationis, quia unaquaeque eius cellularum ab ea
ActaPauli Pp. VI
55
digrediebatur eodem modo, quo ipsa a nucleo principali recessera t; illinc autem discrimen, ne suam libertatem amitteret,
cum, separata a capite atque ab aliis Ecclesiis, quae robur et
firmitatem eidem impertiebant, sola obnoxia fuit multimodis
illorum viribus, qui eam in servitutem redigere et quaestui habere conarentur.
Revera, quo solidiora sunt communionis vincula, quibus
Ecclesia particularis cum Ecclesia universali devincitur — vincula dicimus caritatis et fidelitatis, prompti erga Petri Magisterium obsequii, unitatis in lege orandi, quae est etiam lex
credendi, sollicitudinis servandi unitatem cum ceteris Ecclesiis, quae universalitatem efficiunt —, eo aptior haec eadem Ecclesia evadet ad thesaurum fidei in legitimas varietates transferendum, quibus exprimi possunt sive eiusdem fidei professio,
sive orationis formae ac Dei cultus, sive christianorum vita et
mores, sive spiritualis populi vis, in quo ipsa versatur; eoque
etiam verior fiet Evangelii nuntia, hoc est facultate pollens
hauriendi a patrimonio universali id quod ad sui populi emolumentum cedat, itemque eiusdem populi experientiam vitamque Ecclesiae universali tradendi in omnium utilitatem.
65. Hac quidem mente, cum ad finem perduceretur tertius Synodi coetus, clarum, paterni amoris plenum, instans verbum
habuimus de munere Petri Successoris, qua principii visibilis,
vivi, actuosi unitatis inter Ecclesias, atque adeo unius Ecclesiae universalitatis. De gravi insuper officio etiam atque etiam
monuimus, quod ad Nos pertinet, quodque tamen cum Fratribus in Episcopatu participamus, immutabile fidei catholicae depositum servandi, a Domino Apostolis traditum. Quod
depositum, etsi in omnes vertatur linguas, laedendum non
est neque amputandum; etsi symbolis singulorum populorum
93
93
Pauli Pp. VI, Allocutio habita exeunte tertio coetu Synodi Episcoporum (24
Oct. 1974): A.A.S. 66 (1974), p. 636.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
56
propriis induatur, et elocutionibus theologicis explicetur cum
variis uniuscuiusque sive culturae, sive societatis, sive etiam
gentis modis et instrumentis congruentibus, ea catholicae fidei
summa maneat necesse est, quam ecclesiale Magisterium et
recepit et tradit.
66. Universa ergo Ecclesia ad praedicandum Evangelium vocatur; in hac tamen provincia varia sunt, quae inter se differunt, opera exsequenda. Quae ministeriorum varietas, in uno
eodemque mandato, evangelizationis divitias et pulchritudinem efficit. Quapropter placet haec, quae sequuntur, munera
commemorare.
Et primo, liceat nobis indicare, quam assidue in Evangelio
Dominus Verbi nuntiandi munus Apostolis committat. Eos elegit, per nonnullos familiarissime annos excoluit, instituit et
misit nuntii salutis testes atque magistros, auctoritate valentes. Et Duodecim suos invicem successores miserunt, qui, iisdem
Apostolorum gressibus instantes, Evangelium pergunt praedicare.
94
95
96
97
67. Christi itaque voluntate, Petri Successor praeeminenti
munere docendae veritatis revelatae auctus est. Saepe Novum
Testamentum Petrum Spiritus Sancti plenum inducit, nomine
omnium loquentem. Quamobrem, Sanctus Leo Magnus eum
meritum esse dicit apostolatus principatum. Hac eadem de
causa, Ecclesiae vox Summum Pontificem in culmine — in
apice, in specula — apostolatus esse demonstrat. Concilium
98
99
100
94
Cfr. Io. 15, 16; Me. 3, 13-19; Lc. 6, 13-16.
Cfr. Act. 1, 21-22.
Cfr. Me. 3, 14.
Cfr. Me. 3, 15; Lc. 9, 2.
Act. 4, 8; cfr. Act. 2, 14; 3, 12.
Cfr. S. Leonis Magni, Sermo 69, 3; Sermo 70, 1-3; Sermo H, 3; Sermo 95, J2:
8. Ch. 200, pp. 50-52 ; 58-66; 258-260; 268.
Cfr. Conc. Oecum. Lugdunense I, Const. Ad apostolicae dignitatis: Conciliorum
Oecumenicorum Decreta, Ed. Istituto per le Scienze Religiose, Bologna 1973 , p. 278;
Conc. Oecum. Viennense, Const. Ad providam Christi, ed. mem., p. 343; Conc. Oecum.
95
96
97
98
99
100
3
57
Acta Pauli Pp. VI
Vaticanum I I , pronuntians Christi mandatum praedicandi
Evangelium omni creaturae (cfr. Me. 16, 15), cum Petro et sub
Petro, Episcopos primo et immediate afficit.
Potestas igitur plena, suprema atque universalis, quam
Christus Vicario suo tradidit ad pastoralem Ecclesiae gubernationem, in eo potissimum posita est, quod Summus Pontifex
praedicandi opus exercet et aliis mandat, ut Bonum salutis
Nuntium praedicetur.
101
102
68. Cum Successore Petri coniuncti, Episcopi, Apostolorum
successores, vi episcopalis ordinationis, potestatem suscipiunt
veritates revelatas in Ecclesia docendi. Ipsi fidei magistri constituti sunt.
Cum Episcopis in ministerium evangelizationis consociantur, huius potestatis ex peculiari titulo participes, ii qui
per sacerdotalem ordinationem personam Christi gerunt™ qua
educatores Populi Dei in fide, divini Verbi praecones, simulque
Eucharistiae ceterorumque Sacramentorum administri.
Nos omnes igitur Pastores, magis quam quodlibet, aliud Ecclesiae membrum, invitaniur ad huius muneris conscientiam in
Nobis excitandam. Quod nostrum sacerdotale ministerium distinguit, quod efficit ut apte inter se cohaereant innumera ea
negotia, quae per totius nostrae vitae cursum nos sollicitos
tenent, quod denique peculiarem prorsus notam nostrae indu-
Lateranense V, Const. In apostolici culminis, ed. mem., p. 608; Const. Postquam aa universalis, ed. mem., p. 609; Const. Supernae dispositionis, ed. mem., p. 614; Const. Divina
disponente clementia, ed. mem., p. 638.
Decr. de activ. mission. Ecclesiae Ad gentes divinitus, n. 38: A.A.S. 58 (1966),
p. 985.
Cfr. Conc. Oecum. Vat. II, Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, n. 22: A.A.S.
57 (1965), p. 26.
Cfr. Conc. Oecum. Vat. II, Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, nn. 10, 37:
A.A.S. 57 (1965), pp. 14, 43; Decr. de activ. mission. Ecclesiae Ad gentes divinitus, n. 39:
A.A.S. 58 (1966), p. 986; Decr. de Presbyt. ministerio et vita Presbyterorum ordinis,
nn. 2, 12, 13: A.A.S. 58 (1966), pp. 992, 1010, 1011.
101
102
103
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
58
Striae impertit, est hic finis, cuilibet insitus actioni nostrae:
Evangelium Dei praedicare} '
En verae imaginis nostrae proprietas, quam nulla umquam dubitatio extenuare, nulla obiectatio obscurare debet:
qua Pastores, miserenti Pastoris Summi consilio electi sumus, etsi impares, ad Verbum Dei cum potestate praedicandum, ad congregandum Populum Dei dispersum, ad innutriendum hunc Populum signis actionis Christi, quae Sacramenta
sunt, ad illum per salutis iter ducendum in eaque servandum
unitate, cuius nos ipsi in variis ordinibus activa ac vitalia instrumenta constituti sumus, denique ad continenter animandam hanc communitatem circa Christum congregatam, secundum intimam eius vocationem. Cum autem haec omnia absolvimus pro nostris humanis viribus et secundum gratiae Dei
mensuram, tunc profecto evangelizationis opus perficimus, sive
Nos, qui munere fungimur Pastoris Ecclesiae universalis, sive
Nostri in episcopatu Fratres Ecclesiis particularibus praepositi,
sive Presbyteri et Diaconi coniuncti cum episcopis suis, quorum
cooperatores sunt per communionem, quae e sacramento Ordinis sacri et ex Ecclesiae caritate proficiscitur.
01
105
69. Religiosi sodales praeterea in sua ipsorum vita, Deo sacrata, adiumentum singularis excellentiae inveniunt ad evangelizationem efficaciter peragendam.
Ex ipsa religiosae vitae natura ii inseruntur in dynamicam actionem Ecclesiae, quae « Absolutum, quod Deus est,
sitienter expetit et ad sanctitatem vocatur. Huius sanctitatis
ipsi sunt testes, cum Ecclesiam in se exprimant, quatenus
severioribus Beatitudinum postulationibus se committere exoptat. Per suam vivendi rationem signum sunt eius vitae status,
quo quis Dei, Ecclesiae ac fratrum famulatui se totum addicit.
Quam ob rem, religiosi sodales peculiare momentum habent
104
105
Cfr. 1 Th. 2, 9.
Cfr. 1 Pt. 5, 4.
Acta Pauli Pp. VI
59
quod attinet ad testificationem illam, quae, ut supra diximus,
primarium est evangelizationis elementum. Tacita huiusmodi
testificatio paupertatis et seiunctionis a rebus huius mundi
castitatis et candidae vitae innocentiae, voluntatis in oboedientia acquiescentis, praeter quam mundo atque ipsi Ecclesiae considerandi causas suggerit, fieri etiam potest diserta
quaedam praedicandi forma, quae permovere valet etiam homines non christianos, recta praeditos voluntate et ad certa spiritualia bona aestimanda propensos.
Quae cum ita sint, facile intellegitur, quas partes agant in
evangelizatione religiosi sodales atque sanctimoniales, qui precationibus, silentio, poenitentiae operibus, sui devovendi studio se dedunt. Alii etiam religiosi, et illi quidem plurimi, recta
via incumbunt ad Christum nuntiandum. Missionalis eorum
actio manifesto pendet ex Hierarchia et componenda est cum
tota ratione pastorali, quam ipsa ad effectum deducere cupit.
Verumtamen quis aestimare potest, quantum hi attulerint
atque conferre etiam nunc pergant ad evangelizationis opus?
Ob ipsam suam consecrationem religiosam, illi potissimum
liberi sunt sponteque valent omnia deserere et abire usque
ad terminos orbis, ut Evangelium praedicent. Illi sunt in opere
alacres, atque eorum apostolatus saepe excellit propriis sui
ingenii consiliis et inceptis, quae admirationem inspicientibus
movent. Illi sunt magnanimi, et crebro inveniuntur in extremis missionum stationibus ubi maxima nonnumquam obeunt
valetudinis ipsiusque vitae pericula. Ipsis profecto plurimum
debet Ecclesia.
70. Laici homines, utpote qui pro sua condicione in medio
mundo versentur et variis temporalibus muneribus praeponantur, peculiarem idcirco evangelizationis formam exercere
debent.
Praecipuum ac proximum eorum munus eo spectat, non
ut ecclesialem communitatem condant vel promoveant — quod
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
60
munus Pastoribus proprium est —, sed ut ad effectum plene
adducant omnes christianas atque evangélicas vires ac virtutes latentes, sed iam praesentes atque operantes in hoc mundo.
Campus eorum evangelizantis navitatis proprius est latissima
eaque implicata provincia rei politicae, socialis atque oeconomicae; item provincia ingeniorum culturae, disciplinarum et
artium, mutuarum inter Nationes necessitudinum, instrumentorum communicationis socialis; accedunt res quaedam, quae
peculiari modo ad evangelizationem patent, cuiusmodi sunt
amor, familia, puerorum et adolescentium educatio, variarum
professionum exercitatio, humanus dolor. Quo plures erunt
laici homines spiritu evangelico imbuti, in quos harum rerum
onus recidit quique iisdem rebus manifeste sunt addicti, et quo
magis eas promovere valent et conscii erunt sibi efferendas
esse omnes in se positas christianas vires, quae saepe latentes
atque interclusae iacent, eo magis hae res omnes — nihil
humanae efficientiae suae amittentes vel imminuentes, immo
ad novos quosdam superioris ordinis campos saepe pandentes — aedificando Dei Regno inservient, ac proinde afferendae
saluti in Iesu Christo.
71. In apostolatus regione, laicorum propria, quae ad evangelizationem spectat, non animadverti non possunt partes, quae
ad familiam pertinent. Ipsa iure merito pulcherrima appellatione dicta est Ecclesia domestica, ut ipsum Concilium Vaticanus II agnovit. Quod declarat oportere in unaquaque christiana familia reperiri varias Ecclesiae universae facies atque
lineamenta. Ac praeterea familia, haud secus atque Ecclesia,
habenda est campus, quo affertur et unde diffunditur Evangelium.
Quamobrem, apud familiam huius muneris consciam,
106
106
Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, n. 11: A.A.S. 57 (1965), p. 16; Decr.
de apostolatu laicorum Apostolicam actuositatem, n. 11: A.A.S. 58 (1966), p. 848;
S. Ioannis Chrysostomi, In Oenesim Serm. VI, 2; VII, 1: PO 54, 607-608.
Acta Pauli Pp. VI
61
omnia eiusdem familiae membra evangelizant atque evangelizan tur. Parentes non tantum communicant cum filiis Evangelium, sed ab ipsis possunt recipere idem Evangelium penitus
vita expressum. Eadem familia Evangelii nuntia fit apud alias
multas familias, atque circumstantem, cui inseritur, convictum.
Ipsae familiae, quae ex matrimonio mixto exortae sunt,
Christum suae proli annuntiare debent secundum plenam vim
et significationem communis baptismi; ipsae praeterea difficili
tenentur officio sese efficiendi unitatis artifices.
72. Rerum adiuncta nos invitant, ut peculiarem mentis attentionem ad iuvenes dirigamus. Eorum auctus numerus eorumque percrebrescens in societate humana praesentia, quaestiones
quibus sollicitantur, haec omnia excitare debent in omnibus
curam porrigendi eis studiose ac sapienter exemplar evangelicum cognoscendum et colendum. Attamen necesse est, ut
iuvenes, recte ad fidem et precationem informati, fiant magis
magisque apostoli suorum aequalium. In tali sane iuvenum
auxilio Ecclesia multam spem reponit, iisdemque saepe saepius plenam Nosmet ipsi fiduciam ostendimus.
73. Ita quidem maximum sui momentum consequitur operosa
laicorum praesentia in rebus temporalibus. Neglegendus igitur
non est neque oblivione praetereundus alter rerum prospectus :
laici enim possunt animadvertere se vocatos esse vel vocari ad
consociandam operam cum Pastoribus in famulatu communitatis ecclesialis, in eius auctum et vitae ubertatem, dum ministeria valde distincta exercent, pro gratia atque carismatibus,
quae Dominus iis dilargiri voluerit.
Magna cum interiore laetitia contuemur Pastorum multitudinem, religiosorum atque laicorum, qui muneris sui Christum praedicandi studiosi, nuntiare valenter Evangelium aptioribus usque rationibus nituntur. Nos confirmamus'late paten-
62
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
tem actionem, quam, hoc in itinere et hac cum cura, Ecclesia
nostrae aetatis explicat. Quae late patens actio meditationem
ante omnia respicit, deinde ministeria ecclesialia, quibus est
facultas renovandi atque firmandi alacritatem in evangelizando.
Absque dubio, iuxta ministeria per sacramentum Ordinis
collata, vi quorum Pastores constituuntur atque peculiari
modo communitatis famulatui se devovent, Ecclesia agnoscit alia ministeria, quae, etsi cum sacro Ordine non sint coniuncta, accommodantur tamen ad peculiare Ecclesiae officium
exercendum.
Consideratio ad Ecclesiae primordia intenta multum luminis affert atque nobis sinit, ut utamur vetusta experientia,
quod ad ministeria attinet; quae experientia eo validior est,
quoniam pristinae Ecclesiae facultatem dedit accrescendi, sese
corroborandi atque extendendi. Haec tamen primordiorum exploratio complenda est consideratione necessitatum humanae
condicionis Ecclesiaeque nostrae aetatis. Haurire ex fontibus
istis semper consiliorum plenis, nullum horum bonorum posthabere atque apte accommodari postulatis et necessitatibus
huius temporis : haec sunt capita, quae facultatem praebebunt
sapienter inquirendi atque in luce collocandi ministeria, quibus Ecclesia indiget, quaeque plures Christifideles libenter suscipient ad maiorem usque fovendam ecclesialis communitatis
vivacitatem. Haec ministeria secum ferent veram pastoralem
virtutem secundum' rationem, qua servabunt omnino unitatem
normasque latas a Pastoribus, utpote qui unitatis Ecclesiae
sponsores atque auctores sint constituti.
Huiusmodi ministeria, quae specie quidem nova videntur,
sed valde contra cohaerent cum antiquis Ecclesiae experimentis per longum vitae eius curriculum — ministeria, verbi causa,
dicimus catechistarum, precationis et cantus moderatorum,
christianorum deditorum praedicationi Verbi Dei vel famulatui
fratrum egentium, praepositorum communitatum parvarum,
auctorum motuum apostolicorum, et aliorum istius generis —
Acta Pauli Pp. VI
63
utilissima quidem sunt ad Ecclesiam condendam, vivificandam
et amplificandam, atque etiam efficere possunt, ut ipsa magis
circumcirca effulgeat eosque tangat, qui procul absunt. Peculiaris a Nobis aestimatio declaranda est omnibus laicis, qui consentiunt aliquid sui temporis et virium, immo etiam universam vitam, sacris missionibus devovere.
Omnibus evangelizationis operariis sedula praeparatio necessaria est, qua quidem multo magis ii indigent, qui ministerio Verbi sunt addicti. Incitati altiore semper conscientia
excelsitatis et ubertatis Verbi Dei, illi, quorum officium est
idem Verbum diffundere, quam maximum studium adhibere
debent ad dignitatem et diligentem curam et accommodationem sermonum suorum. Omnes enim noverunt loquendi artem
hodie permagnum prae se ferre momentum et pondus. Quomodo igitur praedicatores et catechistae poterunt eam contemnere? Vehementer proinde optamus, ut in unaquaque Ecclesia particulari Episcopi convenienter procurent institutionem omnium ministrorum Verbi. Illa videlicet educatio seria
augebit in iis necessariam fiduciam sui, sed etiam studium
inflammabit Iesu Christi praedicandi hoc ipso tempore nostro.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
64
VII
74. Neque vero colloquii huiusce cum Fratribus Filiisque
Nostris amantissimis finem ante faciendum putamus, quam et
unum aliud addiderimus invitamentum : quonam animo quove
consilio scilicet ii duci debeant, qui propagando Evangelio
operam dant.
Ita nomine Domini Iesu Christi atque Sanctorum Apostolorum Petri et Pauli, eos omnes, qui Spiritus Sancti instinctu
Ecclesiaeque mandato veri Evangelii praecones sunt, cohortamur, ut vocatione, quam audierunt, digni sint, illamque nulli
dubitationi vel timori cedentes exerceant, neque omnino omittant ea, quae ad evangelizationem non modo aditum faciant,
sed assiduam etiam ac fructuosam reddant. En, prae ceteris,
primarias quas iuvat condiciones commendare.
75. Nulla umquam fieri potest praedicatio sine Sancti Spiritus
munere. Qui profecto et in Iesum a Nazareth descendit ipsum
dum baptizaretur, tum videlicet, cum vox Patris — Hic est
Filius meus dilectus, in quo mihi bene complacui — manifeste ostendit ipsius electionem et missionem. Qui praeterea
ductus a Spiritu deserta petit supremumque certamen init in
discrimenque maximum venit, antequam huius missionis initium faciat ;
itidemque in virtute Spiritus redit in Galilaeam, in civitate sua Nazareth praedicaturus, sibi illud Isaiae
tribuens: Spiritus Domini super me, et: Hodie, impleta est
107
108
107
108
109
Mt. 3, 17.
Mt. 4, 1.
Lc. 4, 14.
109
65
Acta Pauli Pp. VI
110
haec Scriptura. Huc accedit, quod discipulis, quos missurus
erat, insufflans ait: Accipite Spiritum Sanctum.
Re quidem vera, solummodo post Spiritus Sancti adventum
in die Pentecostes, Apostoli in omnes partes terrae proficiscuntur, ut grande evangelizationis opus, Ecclesiae concreditum, aggrediantur, idque Petrus ita populo explicat, quasi per
illum eventum prophetia Ioelis impleatur dicentis: Effundam
de Spiritu meo super omnem carnem. Ipse Petrus Spiritu
Sancto repletur, ut de Iesu, Eilio Dei, populo verba faciat.
Atque Paulus ipse Spiritus repletur Sancto, antequam apostolico operi se tradat, quemadmodum Stephanus, eodem Spiritu plenus, diaconus eligitur ac postea fuso sanguine martyrium facit. Scilicet Spiritus ille, qui Petrum, Paulum ac duodecim Apostolos loquentes facit, subiciens quid dicant, idem
in eos etiam cadit, qui verbum Dei audiunt.
Ceterum, Spiritus Sancti consolatione repleta, Ecclesia crescit, cuius ille est anima. Ille, inquimus, efficit, ut fideles verum tum doctrinae tum mysterii Christi intellectum habeant;
ille hodie, quemadmodum initio Ecclesiae, in unoquoque Evangelii praecone operatur, modo ei se tradat dirigendum. Ille
tandem verba suggerit, cum unus ille praestare possit, simul
audientium animos molli ens, ut Evangelium et annuntiatum
Regnum plane excipiant.
Equidem evangelizationis artes bonae sunt; sint tamen illae
absolutae atque perfectae, nequeunt secreto Spiritus instinctui
suffici. Vel diligentissime adhibita praeconis praeparatio nihil agit sine Illo, et quaevis dialectica nisi Illo spirante est
111
112
113
114
115
116
117
110
111
112
113
114
115
116
117
Lc. i, 18. 21 ; cfr. Is. 61, 1.
Io. 20, 22.
Act. 2, 17.
Cfr. Act. 4, 8.
Cfr. Act. 9, 17.
Cfr. Act. 6, 5. 10; 7, 55.
Cfr. Act. 10, 44.
Cfr. Act. 9, 31.
5 - A. A. S.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
66
ad hominem permovendum impar, atque praeterea disciplinae
tum sociologicae tum psychologicae inventa, subtilia licet, sine
Illo nullius virtutis deprehenduntur.
Nimirum, hodie, in Ecclesia singularem quandam Spiritus
Sancti aetatem animadvertimus. Satagunt enim ubique fideles, ut non modo melius Illum cognitum comprehensumque
habeant, qualem videlicet Scripturae sanctae revelant, sed
etiam ut quam iucundissimo animo Ei se tradant, vela sua
pandentes inspiranti; atque praeterea frequentissimi ad Illum
coeuntes, libenter ab Eo agi patiuntur. Iamvero, si Spiritus
Sancti momentum in vita Ecclesiae tantum est, profecto
in evangelizationis opere reperitur maximum. Neque credendum est temere ac fortuito accidisse, ut evangelizationis initia
die Pentecostes proficiscerentur, divini nempe Spiritus afflatu.
Cogi ergo inde facile potest, Spiritum Sanctum in propagatione Evangelii primas agere, utpote qui et moveat ad praedicandum, et hominis intima ad excipiendum intellegendumque
verbum salutis praeparet, iure pariter affirmari potest Eum
esse etiam finem ac terminum omnis evangelizationis; unus
enim novam creationem operatur, humanitatem nempe novam,
ad quam evangelizatio ipsa tendere debet per illam unitatem
in varietate, ad quam praedicatio necessario provocat in communitate christiana. Per Illum insuper, Spiritum Sanctum
dicimus, Evangelium in mundum permanat, cum unus signa
temporum — id est Dei — quae sint, discernere faciat, quae
evangelizatio percipit eaque in hominum vita illustrat.
Episcoporum Synodus quidem, anno MCMLXXIV habita, postquam opportune institit operam Spiritus Sancti in negotio
evangelizationis, vota pariter suscepit, ut animorum pastores
atque theologi — inter quos fideles etiam ponimus, quos signum
Spiritus Sancti per Baptismum notavit — naturam atque agendi
118
118
Cfr. Conc. Oecum. Vat. II, Decr. de activ. mission. Ecclesiae Ad gentes divinitus,
n. 4: A.A.S. 58 (1966), pp. 950-951.
67
Acta Pauli Pp. VI
modum divini illius Paracliti altius excuterent in evangelizatione praesentis temporis. Quod et Nos in votis habemus, dum
Evangelii praecones hortamur, cuiuscumque ordinis vel condicionis sunt, ut sine intermissione Spiritui divino summa
fide et ardore supplicent, illiusque ductui prudenter se permittant tamquam auctoris praecipui consiliorum suorum, suorum
coeptorum suaeque operae ad evangelizationem spectantis.
76. Nunc autem ipsos respicimus Evangelii praecones. Saepius, enim, homines dictitant aetatem nostram sitire sinceritatem ac veritatem rerum. Adulescentes praesertim dicuntur
abhorrere prorsus ab omni falsa vel ficticia rerum natura,
atque contra requirere totam earum veritatem et claritatem.
Haec signa temporum magnam Nobis suadent vigilantiam. Etenim vehementer semper — sive taciti sive magna
voce — nos interrogant: Creditisne vos ipsi ea quae dicitis?
Vivitisne ea quae creditis? Praedicatisne revera et quae vivitis?
Plus quam umquam alias testimonium vitae, sic factum est
pernecessaria condicio plenae efficacitatis praedicationis. Quapropter, ecce in nos ipsos tamquam auctores quadamtenus
recidit omnis progressus et effectus Evangelii, quod proclamamus.
(( Quid est de Ecclesia decem post annos a conclusione
Concilii? », ita nobiscum quaerebamus, hanc commentationem
inchoantes. Estne illa radicitus constituta in medio mundo ac
tamen satis libera et sui iuris, ut mundum interroget? Estne
illa testis consociatae voluntatis cum hominibus eodemque tempore cum « Absoluto », quod est Deus? Estne vividior ipsius
contemplatio et adoratio, estne pariter vehementior eius actio
missionalis, caritatis effectrix, liberatrix? Estne studiosius
usque operosa in sustinendis inceptis plenae christianorum
unitatis restaurandae, quae efficaciorem reddit ipsam communem testificationem, ut mundus credat. Nos omnes simul
119
119
Io. 17, 21.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
68
advocamur ad responsiones his interrogationibus reddendas.
Hortamur ergo Venerabiles Fratres, quos Spiritus Sanctus
posuit pascere Ecclesiam Dei. Hortamur Presbyteros et Diaconos, Episcoporum adiutores atque spiritalis alacritatis suasores
in consociationibus Populi Dei et in locorum communitatibus.
Hortamur Religiosos, testes huius Ecclesiae, quae ad sanctitatem invitatur, ideoque exstimulatos ad talem amplectendam
vivendi rationem, quae evangelicarum Beatitudinum sit argumentum. Hortamur laicos: familias christianas, iuvenes et
adultos, illos omnes qui artificia exercent, moderatores, neque
obliviscimur pauperes saepe fide et spe afluentes, laicos omnes
conscios suarum in evangelizatione partium in famulatu Ecclesiae, vel in media societate et mundo. His omnibus dicimus :
necesse est, ut nostrum evangelizationis studium vehemens a
germana vitae sanctitate proficiscatur, quam precatio ac praesertim amor erga Eucharistiam alant, atque — sicut Concilium
Vaticanum II nos admonet — praedicatio ex parte sua incrementum afferat sanctitati praedicatoris.
Mundus qui, contra omnium opinionem, licet innumerabilia ostendat denegationis Dei signa, Deum tamen quaerit per
itinera inopinata et Deo graviter indiget, idem mundus repetit
Evangelii praedicatores, qui ipsi loquantur de Deo ab iis cognito
tamque sibi proximo, quasi Eum invisibilem videant. Mundus
repetit et exposcit a nobis vitae simplicitatem, precandi habitum, caritatem in omnes, praesertim erga parvulos et pauperes,
oboedientiam et humilitatem, nostri oblivionem et renuntiationem. Hac sanctitatis nota deficiente, sermo noster difficulter
permanabit ad cor hominum huius temporis : in discrimen ponitur, ut reducatur ad vanum et irritum.
120
121
122
120
Cfr. Act. 20, 28.
Cfr. Decr. de Presbyt. ministerio et vita Presbyterorum ordinis, n. 13: A.A.S.
58 (1966), p. 1011.
Cfr. Heb. 11, 27
121
122
69
Acta Pauli Pp. VI
77. Evangelizationis vis valde deminuetur, si nuntii Evangelii disiuncti erunt inter se variis divisionis causis. Nonne
hoc est quoddam e magnis evangelizationis huius temporis incommodis? Re vera, si Evangelium, quod praedicamus, appareat dilaceratum controversiis de doctrina, sententiis inter se
oppositis mutuisve damnationibus inter christianos — prout
eorum quisque sentit de Christo et de Ecclesia, atque etiam
ob dissimiles suas opiniones de societate deque humanis institutionibus — nonne fiet, ut illi, ad quos nostra praedicatio
convertitur, perturbentur, in errorem inducantur, immo etiam
scandalizentur?
Sacrum Domini testamentum nos docet, unitatem inter
Christifideles esse non tantum documentum nostrae ascriptionis
in numero suorum, sed etiam ipsius missionis a Patre, probantissimum argumentum fidei, quae christianis vel ipsi Christo debetur. Quoniam Evangelii praedicatores sumus, nobis praebenda
est fidelibus Christi non species hominum dissidentium ac dissentientium ob controversias, quae nullo modo aedificant, sed
species hominum in fide firmatorum, qui sciunt simul congredi, praeter contentiones hic et nunc exorientes, ob communem sinceram et aequam veritatis inquisitionem. Ita est : evangelizationis sors profecto conectitur cum unitatis testimonio ab
Ecclesia exhibito, hinc sane officiorum pondus et gravitas, sed
etiam consolatio exoritur.
Hoc autem loco denotare iuvat ipsum signum unitatis inter
omnes christianos, tamquam modum et instrumentum evangelizationis. Divisio christianorum quaedam praesens res est
magnae profecto gravitatis, quae eo usque pertingit, ut ipsum
opus Christi debilitet. Etenim, Concilium Vaticanum II loculenter vehementerque affirmat: Divisio christianorum sanctissimae causae praedicandi Evangelium omni creaturae detrimentum affert et aditum ad fidem multis praecludit. Qua
m
123
Decr. de activ. mission. Eccl. Act gentes divinitus, n. 6: A.A.S. 58 (1966), pp. 954955; cfr. Decr. de Oecumenismo unitatis redintegratio, n. 1: A.A.S. 57 (1965), pp. 90-91.
70
-
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
...
i
:
:
de causa, cum Annum hunc Iubilaeum indiceremus, necessarium Nobis visum est omnes fideles orbis catholici illud
quoque commonefacere: Prius quam homines universi reducantur aliquando et restituantur in Dei Patris nostri gratiam,
communionem inter eos redintegrari omnino oportet, qui fide
iam agnoverint ac receperint Iesum Christum uti Dominum
misericordiae, qui homines liberet et amoris veritatisque consociet Spiritu. Magna vero Nos cum spe contemplamur conatus illos, qui a christianis nunc suscipiuntur ad plenam restituendam hanc unitatem, quam Christus voluit. Sanctus Paulus
hac de re nos facit certiores : Spes autem non confundit. Dumque hoc etiam tempore enitimur et contendimus, ut a Domino
perfectam unitatem impetremus, volumus ut preces multiplicentur. Praeterea, idem assumimus votum, a Patribus tertii
coetus generalis Synodi Episcoporum nuncupatum: ut maiore
usque studio socia conferatur a nobis opera cum christianis
fratribus, quibuscum perfecta communione nondum coniungimur, idque fiat innitendo in baptismatis fundamento et in
fidei patrimonio, quod cum illis commune habemus; adeo ut
ex ipso evangelizationis opere latior iam nunc prodeat communis testificatio de Christo coram mundo.
124
175
Ad hoc mandatum Christi nos impellit, idque poscit officium praedicandi ac testificandi Evangelium.
78. Evangelium, quod nobis commissum est, est etiam verbum veritatis. Quae veritas libertatem affert, eaque sola
pacem animo confert. Eam homines expetunt, cum nos adeunt
Bonum Nuntium illis nuntiantes : veritatem de Deo, veritatem
de homine eiusque arcano fine, veritatem de mundo; veritatem difficilem, quam in Verbo Dei perscrutamur, cuiusque
— iterum dicimus — nec magistri nec auctores sumus, sed
custodes, praecones, administri.
;
126
124
125
126
Bulla Apostolorum Limina, VII: A.A.S. 66 (1974), p. 305.
Rom. 5, 5.
Cfr. Io. 8, 32.
Acta Pauli Pp. VI
71
Poscitur ab eo qui Evangelium nuntiat, ut veritatem colat,
eo vel magis quod veritas, quam ille perpendit et tradit, est veritas revelata, ideoque prae ceteris primariae particula veritatis, qui est Deus ipse. Evangelii igitur praedicator is est qui,
summa etiam cum sui oblivione et iactura, semper veritatem
exquirit aliis transmittendam. Numquam ille veritatem adultérât, numquam dissimulât, desiderio motus placendi hominibus, admirationem movendi vel animos excitandi, neque novitate vel studio sese ostendendi. Ille veritatem non respuit; veritatem revelatam non obumbrat socordia ignaviaque eam inquirendi, vel sui commodo ductus, vel timore impulsus. Non recusat incumbere in eius studium; ei magnanimiter inservit,
neque tamen eam in servitutem redigit.
Quoniam populi fidelis sumus Pastores, ministerium nostrum urget nos, ut tueamur, defendamus et communicemus
veritatem, damna et iacturas contemnentes. Plurimi excellentes sanctique Pastores nobis largiti sunt exemplum huiusmodi
erga veritatem amoris, qui haud raro heroum more demonstrans est. Deus veritatis exspectat, ut eiusdem nos simus propugnatores vigilantes atque praedicatores deditissimi.
Doctores, quicumque estis, sive theologi, sive exegetae, sive
historiae cultores: evangelizationis opus indiget vestra indefatigata inquisitione vestraque diligentia atque sagacitate in
transmittenda veritate, ad quam studia vestra vos appropinquans quaeque tamen semper exsuperat cor hominis, cum sit
ipsa veritas Dei.
Parentes et magistri, munus vestrum, quod difficilius evadit ob multiplices huius temporis contentiones, vos adducit ut
auxilium praebeatis filiis atque discipulis vestris in detegenda
veritate, religiosa et spiritali haud excepta.
79. Evangelizationis ministerium in evangelizatore fraternum
et in dies crescentem amorem erga eos, quos evangelizat,
requirit. Paulus apostolus, cuiusvis praedicatoris exemplar,
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
72
haec Thessalonicensibus verba scripsit, quae nobis agendi rationi sunt: Ita desiderantes vos... volebamus tradere vobis non
solum Evangelium Dei, sed etiam animas nostras, quoniam
carissimi nobis facti estis. Qui iste amor est? Non tam paedagogi, quam patris, vel potius matris. Cupit Dominus ut quisquis, sive Evangelium praedicat, sive Ecclesiam exstruit, hunc
habeat amorem.
Amoris signum est donandae veritatis et in unitatem evangelizandos inserendi cura. Signum item amoris est sine exceptione et ambagibus Iesu Christo nuntiando se tradere.
Nonnulla alia amoris signa liceat addere. Primum signum
est eos, qui evangelizantur, vereri nec aspere tractare, quod
ad religionem, ad animum, ad vitae modum, iure non intemperanter celerandum, ad conscientiam et ad sententiam pertinet.
Itidem aliud signum est cavere, ne quis, praesertim si sit
fide infirmus, dictis offendatur, quae, si clara esse possunt
eruditis, tamen fidelibus, velut vulnera animi, fontes perturbationis et scandali esse possunt.
Demum, signum amoris erit eniti, ut christianis non dubitationes et haesitationes tradantur, ex male percepta eruditione
ortae, sed firmae, cum in Verbo Dei consistant, persuasiones.
Fidelibus opus est his persuasionibus, ut christiane vivant,
easque sibi pro iure vindicant, cum filii Dei sint, in cuius complexu haerentes, toti in iis acquiescunt, quae amor postulat.
111
128
129
80. Adhortationem Nostram nunc e vita maximorum praedicatorum et evangelizatorum sumere volumus, quorum vita
apostolatui dicata fuit, quorum in numero eos commemorare
peculiariter placet, quos hoc Anno Sancto proposuimus fide-
127
128
129
1 Th. 2, 8; cfr. PMI. 1, 8.
Cfr. 1 Th. 2, 7. 11; 1 Cor. 4, 15; Gal. 4, 19.
Cfr. 1 Cor. 8, 9-13; Rom. 14, 15.
Acta Pauli Pp. VI
73
libus colendos; multa enim evangelizationis impedimenta super averunt.
Satis habemus ex illis impedimentis, quae nostrorum etiam
temporum sunt, illud indicare, quod et multiplex et tamen
gravissimum est, cum sit domesticum : neglegentiam videlicet,
et praesertim gaudii ac spei defectionem in multis evangelizatoribus. Nos itaque omnes hortamur, qui, aliquam ob causam
aliquove modo, evangelizandi funguntur munere, ut fervorem
spiritus alant et augeant.
Hic fervor exigit in primis, ut excusationis titulos reiciamus evangelizationi contrarios. Omnium insidiosissimi ii sunt,
quibus quis contendit se hac vel alia doctrina, a Concilio proposita, fulciri et sustineri.
Sic accidit, ut vario quidem modo asseverari saepius audiamus : veritatem imperare, etiamsi Evangelii sit, viam praecipere, etiamsi salutis sit, idem esse ac religiosae libertati vim
inferre. Ceterum — addunt — quae causa est, cur Evangelium
nuntietur, si omnes cordis probitate salutem consequuntur 1 Constat, praeterea — aiunt — et mundum et historiam seminum
verbi plena esse : eo velle Evangelium portare, ubi iam idem in
seminibus inest, a Domino satis, nonne est falsa opinione ducit
Altius perscrutanti in Concilii documentis quaestiones
quae, Illis titulis suadentibus, inde nimis inconsiderate hauriuntur, de his argumentis diversissima apparebit sententia.
Vitium profecto est quidquid imponere conscientiae fratrum nostrorum. Sed prorsus aliud est, si huic conscientiae evangelica veritas et salus in Christo Iesu proponuntur ratione
admodum perspicua et salva omnino eiusdem conscientiae
potestate eligendi vel optandi — secluso omni actionis genere,
quod coërcitionem vel suasionem inhonestam aut minus rectam
sapere videatur —; id, nedum libertati religiosae iniuriam
130
131
130
131
Cfr. Rom. 12, 11.
Cfr. Decl. de libertate religiosa Dignitatis humanae, n. 4: A.A.B. '58 (1966), p. 933.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
74
faciat, obsequium praestat eidem libertati, cui potestas tribuitur viam eligendi, quae nobilis et laudabilis ab iis quoque
habetur, qui Deum esse non credunt. Numquid crimen adversus
alienam libertatem erit in gaudio pronuntiare Evangelium,
quod a misericordissimo Domino accepimus? Cur, praeterea,
ius erit dumtaxat mendacium et errorem, dedecora atque obscena proponere, immo saepe, pro dolor, imperare tum per
suasoria et exitialia communicationis socialis instrumenta, tum
per leges huiusmodi licentiam tolerantes, tum etiam per ignaviam bonorum et audaciam maiorum?
132
Haec reverens erga alios ratio, qua Christus eiusque Regnum
minuantur, officium potius quam ius evangelizatoris dicenda
est. Pariter ad homines, qua fratres ipsius evangelizatoris,
ius pertinet, ut sibi ab eo evangelicum salutis nuntium afferatur. Hanc salutem in iis, quos vult, Deus operari potest per
extraordinarias vias, quas Ipse solus novit. Si autem Filius
eius in hunc mundum venit, id eo consilio fecit, ut verbis vitaque sua ordinarias nobis patefaceret vias salutis. Ipse nobis
mandavit, ut, sua ipsius praediti auctoritate, hanc transmitteremus revelationem. Haud inutile erit, si singuli fideles singulique evangelizatores orando hanc perscrutantur sententiam:
homines, etiamsi eos non evangelizaverimus, salvi esse poterunt etiam per alias vias, propter Dei misericordiam; at, si
desidiosi vel pavidi vel « erubescentes Evangelium », ut scripsit Sanctus Paulus, vel, falsas secuti sententias, illud praetermittimus nuntiare, num possumus nosmet ipsos salvos facere? Id enim nihil aliud est quam irritam facere vocationem
Dei, qui vult bonum semen per vocem ministrorum Evangelii
germinare; perque nos stabit, ut idem semen in arborem excrescat suumque fructum proferat.
133
134
132
Ibidem, nn. 9-14: I.c, pp. 935-940.
Cfr. Conc. Oecum. Vat. II, Decr. de activ. mission. Ecclesiae Ad gentes divinitus,
n. 7: A.A.S. 58 (1966), p. 955.
Cfr. Rom. 1, 16.
133
134
Acta Pauli Pp. VI
75
Servemus igitur spiritus fervorem; custodiamus suave et
solacii plenum gaudium evangelizandi, tunc etiam cum seminare flendo opus est. Talis sit nobis animi impetus — sicut
fuit Ioanni Baptistae, Petro et Paulo, ceteris Apostolis atque
multitudini illi admirabilium per totum Ecclesiae decursum
evangelizatorum —, quem neque homines neque res exstinguere
valeant. Istud nobis, qui vitam nostram obtulimus, magnae
laetitiae sit. Utinam mundus aetatis nostrae, qui tum in angore
tum in spe quaerit, Evangelium accipiat non ab evangelizatoribus afflictis vel spe destitutis, neque ab impatientibus vel
anxietate affectis, sed ab Evangelii ministris, quorum vita fervore renideat, ab iis videlicet, qui primi gaudium Christi in
semet ipsis receperunt, neque renuunt vitam impendere, ut et
Regnum nuntietur et Ecclesia in mundo penitus instauretur.
81. En igitur, Fratres et Filii, clamor, qui ex imo pectore
Nostro effunditur, quique cum repercussa consonat voce Nostrorum Fratrum, qui tertium generalem Synodi Episcoporum
coetum celebraverunt. En id, quod fieri iussimus, exeunte hoc
Anno Sancto, quo cum maxime et necessitates et appellationes
percepimus multorum fratrum, qui, sive christiani sive non
christiani, ab Ecclesia exspectant Verbum salutis.
Utinam huius lux Anni Sancti, quae innumerabilibus hominibus Deo reconciliatis tum in Ecclesiis particularibus tum
Romae orta est, etiam post Iubilaeum aequaliter illucescere
pergat per ordinatam quandam rationem pastoralis navitatis,
cuius evangelizatio praecipua pars est, hac nostra aetate, quae
proximum iam ostendit novum saeculum, immo tertium millesimum Christianae religionis annum!
82. Hoc votum deponere gaudemus in manibus et in corde
Sanctissimae Deiparae Virginis Mariae, hoc ipso die singulariter ei sine labe conceptae sacro, atque decimo expleto anno
ab exitu Concilii Vaticani I I . Quae mane Pentecostes primor-
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
76
diis evangelizationis, Sancto Spiritu operante, orando praefuit, eadem tamquam Stella refulgeat evangelizationis usque
renovandae, quam Ecclesia, mandato sui Domini obtemperans,
promovere ac perficere debet praesertim hisce sane arduis, sed
spei plenis temporibus!
In nomine Christi, Nos vobis omnibus vestrisque communitatibus, familiis, necessariis paterne benedicimus, his utentes verbis Sancti Pauli ad Philippenses : Gratias ago Deo meo in
omni memoria vestri, semper in omni oratione mea pro omnibus vobis cum gaudio deprecationem faciens super communione vestra in Evangelio...; sicut est mihi iustum hoc sentire
pro omnibus vobis, eo quod habeam in corde vos et ... in defensione et confirmatione Evangelii socios gratiae meae omnes vos
esse. Testis enim mihi Deus, quomodo cupiam omnes vos in
visceribus Christi Iesu.
135
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die VIII mensis Decembris, in Sollemnitate Conceptionis Immaculatae B. M. V.,
anno MCMLXXV, Pontificatus Nostri tertiodecimo.
PAULUS PP. VI
155
PMl. 1, 3-4. 7-8.
Sacra Congregatio pro doctrina Fidei
ACTA
SS.
77
CONGREGATIONUM
SACRA CONGREGATIO PRO DOCTRINA FIDEI
DECLARATIO
De quibusdam quaestionibus ad sexualem ethicam spectantibus.
1.
Persona humana, secundum doctorum virorum nostrae
aetatis aestimationem, tam penitus affici sexualitate perhibetur, ut haec in elementis annumeretur, quae hominis vitam
praecipue informent. Ac revera, a sexu eae profluunt notae
peculiares, quae in regione biologica, psychologica et spirituali personam ipsam efficiunt marem ac feminam, quaeque
propterea plurimam vim ac momentum habent ad explendam
singulorum hominum maturitatem ad eosque societati inserendos. Quare, quod quisque facile animadvertere potest, hodie
res, quae ad sexum pertinent, materia sunt, de qua crebro ac
propalam agitur in libris, in commentariis et ephemeridibus,
atque in ceteris communicationis socialis instrumentis.
Interea magis magisque invaluit morum corruptio, in cuius
gravissimis indiciis ponenda est immoderata sexus praedicatio, eademque instrumentorum communicationis socialis, spectaculorumque ope adeo progressa est, ut educationis campum
invaserit communemque infecerit vulgi existimationem.
In hac rerum condicione, si ex una parte educatores, paedagogi, disciplinarumque moralium cultores, operam conferre
potuerunt, ut bona utriusque sexus propria clariore in lumine
ponerentur aptiusque traducerentur in vitae usum, ex altera
parte alii opinationes proposuerunt vitaeque ducendae rationes, quae veris moralibus postulatis hominis repugnant, immo
eo pervenerunt, ut ad edonismi licentiam viam sternerent.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
78
Hinc factum est, ut etiam apud christianos doctrinae, morales normae vivendique rationes hucusque fideliter servatae,
paucorum annorum spatio vehementer in discrimen vocata
sint, ac multi hodie secum quaerant, quid, tot pervagantibus
opinionibus contrariis doctrinae quam ab Ecclesia receperunt,
etiam nunc pro veritate retinere debeant.
2. In hac mentium perturbatione morumque corruptione fas
non est Ecclesiam neglegenter se habere. Siquidem de quaestione agitur summi sane momenti sive ad singulorum christianorum vitam, sive ad socialem vitam nostrae aetatis quod
attinet.
Episcopi cotidie experimento cognoscunt augescentes difficultates, quibus laborant tum christifideles in percipienda sana
doctrina de moribus, peculiarique modo de rebus quae ad
sexum pertinent, tum etiam pastores in eadem doctrina efficaciter exponenda. Hi probe sciunt sibi pastorale munus iniungere, ut in re tantae gravitatis necessitatibus subveniant suorum fidelium; ac praeclara sane documenta de hac quaestione
edita iam sunt a nonnullis sacris Pastoribus et a quibusdam
Conferentiis Episcopalibus. Attamen, cum falsae opiniones
pravaeque inde ortae agendi rationes disseminari ubique pergant, Sacra Congregatio pro Doctrina Fidei, pro munere suo
in Ecclesia universali ac de Summi Pontificis mandato, necessarium duxit hanc Declarationem promulgare.
3
2
3. Nostrae aetatis homines magis in dies sibi persuasum habent personae humanae dignitatem vocationemque id postulare, ut ipsi, rationis lumine ducti, bona virtutesque naturae
suae insita detegant, continenter promoveant, in vitaeque suae
1
Cfr. Conc. Vat. II, Const. Gaudium et Spes, n. 47: A.A.S. 58 (1966), p. 1067:
Cfr. Const. Apost. Regimini Ecclesiae Universae, 15 aug. 1967, n. 29: A.A.S. 59
(1967), p. 897.
2
Sacra Congregatio pro doctrina Fidei
79
actionem traducant, eo quidem consilio, ut magis in dies progredi possint.
Attamen in re morali aestimanda homo nequaquam arbitrio suo procedere potest: In imo conscientiae legem detegit,
quam ipse sibi non dat, sed cui oboedire debet... Nam homo
legem in corde scriptam habet, cui parere dignitas eius est et
secundum quam ipse indicabitur.,
Praeterea nobis christianis Deus per revelationem suam notum fecit suum salutis consilium, ac proposuit tamquam supremam atque immutabilem vitae normam, Christum, Salvatorem et Sanctificatorem, per doctrinam et exempla Ipsius,
qui dixit: Ego sum lux mundi: qui sequitur me non ambulai
in tenebris, sed habebit lumen vitae.
Hominis, igitur, dignitas vere promoveri nequit, nisi ordo
essentialis eius naturae servatur. Fatendum quidem est, per
civilis cultus decursum bene multas rerum condiciones vitaeque humanae necessitates mutatas esse atque in posterum etiam
mutatum iri ; at quilibet morum profectus et quodlibet vivendi
genus contineri debent intra fines, quos statuunt immutabilia
principia, quae innituntur in elementis constitutivis et relationibus essentialibus cuiusque humanae personae; quae elementa
ac relationes historica adiuncta transcendunt.
Haec principia fundamentalia, quae humana ratio percipere potest, continentur in lege divina, aeterna, obiectiva et
universali, qua Deus consilio sapientiae et dilectionis suae
mundum universum
viasque
communitatis
ordinat,
dirigit,
gubernat. Huius suae legis Deus hominem participem reddit,
ita ut providentia divina suaviter disponente, veritatem incommutabilem magis magisque cognoscere possit. Haec autem lex
divina nostrae cognitioni pervia est.
3
4
5
3
4
5
Gaudium et Spes, n. 16: A.A.S. 58 (1966), p. 1037.
Io. 8, 12.
Conc. Vât. II, Declar. Dignitatis Humanae, n. 3: A.A.S. 58 (1966), p. 931.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
80
4. Perperam, igitur, multi hodie negant sive in natura
humana sive in lege revelata ullam aliam inveniri posse normam absolutam atque immutabilem de actionibus particularibus praeter eam, quae exprimitur per generalem legem caritatis et observantiae dignitatis humanae. Ad quod quidem
probandum iidem hanc afferunt rationem: ea quae normae
legis naturalis vel Sacrarum Scripturarum praecepta vocari
solent, potius formae cuiusdam humani cultus particularis,
certo historiae tempore expressae, habenda sunt.
At vero revelatio divina atque etiam, in rerum ordine sibi
proprio, naturalis rationis sapientia, cum germanas attingunt humani generis necessitates, simul necessario in luce
ponunt leges immutabiles in elementis constitutivis naturae
hominis insitas, quae eaedem apparent in omnibus viventibus
qui ratione praediti sunt.
Accedit, quod a Christo Ecclesia instituta est tamquam
columna et -firmamentum veritatis Ipsa, auxiliante Spiritu
Sancto, sine intermissione custodit et sine errore tradit veritates ordinis moralis, atque authentice interpretatur non solum
legem positivam revelatam, sed etiam principia ordinis moralis
ex ipsa natura humana profluentia quae spectant ad plenum
hominis profectum eiusque sanctificationem. Ecclesia reapse
per totum suae historiae decursum semper retinuit certa legis
naturalis praecepta vim habere absolutam atque immutabilem,
eorumque violationem censuit doctrinae et spiritui Evangelii
repugnare.
6
1
5. Cum autem ethica sexualis quaedam fundamentalia bona
vitae humanae et christianae tangat, inde fit, ut ad illam pariter generalis haec doctrina applicetur. Hac in re principia
6
1 Tim. 3, 15.
Dignitatis Humanae, n. 14: A.A.S. 58 (1906), p. 940; cfr. Pius X I , Enc. Casti Connubii, 31 dec. 1930: A.A.S. 22 (1930), pp. 579-580; Pius X I I , Alloc. 2 nov. 1954: A.A.S.
46 (1954), pp. 671-672; IOANNES X X I I I , Enc. Mater et Magistra, 15 maii 1961: A.A.S. 53
(1961), p. 457; PAULUS V I , Enc. Humanae Vitae, 25 iul. 1968, n. 4: A.A.S. 60 (1968), p. 483.
7
Sacra Congregatio pro doctrina Fidei
81
ac normae habentur, quae Ecclesia tamquam doctrinae suae
partem sine ulla dubitatione semper tradidit, quantumvis ipsis
opiniones moresque mundi obstiterint. Quae quidem principia
ac normae haudquaquam exorta sunt ex aliquo culturae genere, sed ex divinae legis naturaeque humanae cognitione;
quapropter putari non possunt vim amisisse vel in dubium
vocari, propterea quod novae culturae adiuncta intercesserint.
Haec quidem principia sunt, e quibus ductum sumpserunt
consilia ac normae Concilii Vaticani II eo spectantia, ut talis
vita socialis institueretur atque ordinaretur, in qua debita ratio
haberetur aequalis dignitatis maris et feminae, differentia
utriusque servata.
Dum loquitur de indole sexuali hominis necnon de humana
generandi facultate, Concilium animadvertit easdem mirabiliter exsuperare ea quae in inferioribus vitae gradibus habentur} Deinde singillatim pertractat principia et regulas, quae
sexualitatem humanam in matrimonio respiciunt, quaeque in
propria eius functionis finalitate innituntur.
Ad rem quod attinet, Concilium declarat honestatem actuum
vitae coniugalis, secundum veram hominis dignitatem ordinatorum, non a sola sincera intentione et aestimatione motivorum pendere, sed obiectivis criteriis, ex personae eiusdemque
actuum natura desumptis, determinari debere, quae integrum
sensum mutuae donationis ac humanae procreationis in contextu veri amoris observant.
Postrema haec verba summatim perstringunt Concilii doctrinam — antea fusius in eadem Constitutione explicatam —
de actus sexualis finalitate deque praecipua regula eius mora8
10
11
8
Cfr. Conc. Vat. II, Declar. Gravissimum Educationis, nn. 1, 8: A.A.S. 58 (1966),
pp. 729-730 ; 734-736. Gaudium et Spes, nn. 29, 60, 67: A.A.S. 58 (1966), pp. 1048-1049;
1080-1081; 1088-1089.
Cfr. Gaudium et Spes, n. 51: A.A.S. 58 (1966), p. 1072.
Ibid., cfr. etiam n. 49: I. mem., pp. 1069-1070.
Ibid. nn. 49, 50: I. mem., pp. 1069-1072.
9
10
11
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
82
litatis : honestas enim huius actus tunc in tuto posita est, cum
haec finalitas servatur.
Idem hoc principium, quod Ecclesia ex divina revelatione
suaque authentica legis naturalis interpretatione haurit, constituit etiam translaticiam eius doctrinam, secundum quam
potestatis sexualis usus non accipit veram suam significationem probitatemque moralem, nisi in matrimonio legitimo.
12
6. Huic autem Declarationi propositum non est, ut omnes
sexualis facultatis abusus tractentur, neque ut cuncta enucleentur quae castitatis cultus secum inferat, sed potius ut Ecclesiae normae repetantur de certis quibusdam doctrinae capitibus, cum iam vehementer necesse esse videatur gravibus
erroribus ac pravis agendi rationibus adversari, quae late disseminantur.
7. Multi his diebus ius vindicant ad sexualem iunctionem
ante initum matrimonium, saltem ubi firma voluntas nubendi
atque affectio iam quodammodo coniugalis in amborum animis
postulant illud complementum, quod ipsi connaturale esse
arbitrantur; idque praesertim, quoties matrimonii celebratio
externis rerum adiunctis impeditur, vel haec intima coniunctio
necessaria iudicatur, ut amor ipse permaneat.
Huiusmodi opinio christianae doctrinae adversatur, quae
statuit qualemcumque genitalem hominis actionem matrimonii
terminis contineri debere. Quantumvis enim firmum est eorum
propositum, qui praematuris hisce iunctionibus sese vinciunt,
nihilominus hae iunctiones haud sinunt, ut sinceritas ac fidelitas mutuae necessitudinis inter viri ac mulieris personas
in tuto ponantur, nec praesertim ut haec necessitudo a cupiditatum et arbitrii mobilitate protegatur. Atqui stabilem Chri-
12
Haec Declaratio non complectitur omnes morales normas de vita sexuali in
matrimonio, cum in Litteris Encyclicis Casti Connubii et Humanae Vitae perspicue
expositae sint.
Sacra Congregatio pro doctrina Fidei
83
stus Dominus voluit iunctionem illam, eamque ad nativam
restituit condicionem, in ipsa sexus differentia fundatam. Non
legistis quia qui fecit hominem ab initio masculum et feminam
fecit eos et dixit: Propter hoc dimittet homo patrem et matrem
et adhaerebit uxori suae, et erunt duo in carne una? Itaque iam
non sunt duo, sed una caro. Quod ergo Deus coniunxit, homo
non separet. Verbis etiam apertioribus S. Paulus loquitur, cum
docet, si caelibes vel viduae continenter vivere non possint,
aliam optionem ipsis non dari, quam stabilem conubii unionem :
Melius est enim nubere quam uri} Per matrimonium, enim,
amor inter coniuges amori illi inseritur, quo Christus irrevocabili modo Ecclesiam diligit; coitus vero corporum in
impudicitia contaminât templum Spiritus Sancti, quod christianus ipse factus est. Coniunctio igitur carnalis legitima non
est, nisi consortium vitae inter virum et mulierem perpetuum
instauratur.
13
4
15
16
17
Hoc semper intellexit ac docuit Ecclesia, quae ceterum maximam reperit consensionem cum doctrina sua in humanae sapientiae rationibus atque in historiae testimoniis.
Experientia docet amorem stabilitate coniugii muniendum
esse, ut sexualis copulatio finalitatis sibi propriae dignitatisque humanae postulatis reapse satisfaciat. Haec autem postulata coniugale exigunt foedus sancitum ac defensum a societate; quod quidem foedus vitae statum instaurat, qui sive ad
exclusoriam iunctionem viri ac mulieris, sive etiam ad ipsorum
familiae totiusque humanae societatis bonum summi est mo13
Cfr. Mt. 19, 4-6
1 Cor. 7, 9.
Cfr. Eph. 5, 25-32.
Extramatrimonialis sexuum coniunctio expresse damnata est: 1 Cor. 5, 1-6, 9;
7, 2; 10, 8; Eph. 5, 5-7; 1 Tim. 1, 10; Hebr. 13, 4; apertis quidem argumentis : i 1 Cor.
6, 12-20.
Cfr. INNOCENTIUS IV, Ep. Sub Catholicae professione, 6 mar. 1254: DS 835.
Pius I I , Propos, damn. in Ep. Cum sicut accepimus, 14 nov. 1459: DS 1367. Decreta
S. Officii, 24 sept. 1965: DS 2045; 2 mar. 1679: DS 2148. Pius X I , Enc- Casti Connubii,
31 dec. 1930: A.A.S. 22 (1930), pp. 558-559.
14
15
16
17
84
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
menti. Ac revera plerumque sexuales coniunctiones, quae
legitimum matrimonium praecedunt, prolis excludunt exspectationem. Amor ille,- qui tamquam coniugalis perperam proponitur, in amorem paternum atque maternum excrescere, ut
omnino oportet, non poterit; idque, si forte contigerit, in detrimentum profecto cedet liberorum, quippe qui stabili priventur
convictu, ubi rite adolescant ac viam ac subsidia reperiant sese
toti societati inserendi.
Consensio igitur eorum, qui sese in matrimonio iungere cupiunt, exterius significari debet ac tali quidem modo, ut coram
societate quoque valere possit. Fideles autem oportet secundum
Ecclesiae leges declarent suum ad societatem coniugalem ducendam consensum, qui quidem efficit, ut conubium fiat Christi
sacramentum.
8.
Nostra aetate, contra perpetuam Magisterii doctrinam ac
moralem populi christiani sensum, aliqui — secuti indicia psychologicae naturae — coeperunt indulgenter iudicare, immo
etiam prorsus excusare relationes homosexuales quarundam
personarum.
Distinctionem instituunt — quae ceterum non sine causa
fieri videtur — inter homosexuales, quorum proclivitas nata ex
falsa educatione vel infecta maturitate sexuali vel consuetudine
vel pravo exemplo aliisve similibus causis, ad tempus tantum
exsistit aut saltem insanabilis non est, et homosexuales, qui
tales sunt in perpetuum ob quoddam quasi impulsus innati
genus aut vitiatam constitutionem, quae existimatur sanari non
posse.
Ad alterum hunc ordinem hominum quod spectat, nonnulli
argumentantur eorum propensionem adeo naturalem esse, ut
considerari debeat tamquam licitas illis reddens relationes
homosexuales intra sinceram vitae amorisque communionem
matrimonii consimilem, quatenus ipsi sibi videantur vitam
solitariam tolerare minime valere.
Sacra Congregatio pro doctrina Fidei
8.5
Profecto, dum pastoralis animarum cura agitur, tales homosexuales suscipiendi sunt cum considerata animi lenitate
iidemque in spem sunt erigendi se difficultates suas suamque
alienationem socialem esse aliquando superaturos. Eorum quoque culpabilitas prudenter iudicabitur. Verumtamen nullam
adhiberi licet viam aut rationem pastoralem, quae eisdem tribuat excusationem moralem, propterea quod hi actus talium
hominum condicioni congruentes aestimentur. Etenim, secundum obiectivum rerum ordinem moralem iunctiones homosexuales sunt actus, qui sua necessaria et essentiali ordinatione
privantur. In Sacris Scripturis reprobantur uti graves depravationes, immo exhibentur tamquam funesta repudiationis Dei
consecutio. Haec quidem Divinarum Scripturarum sententia
non sinit, ut concludatur eos omnes, qui ista deformitate laborent, hac de causa iam in personali culpa esse; nihilominus
testatur actus homosexualitatis suapte intrinseca natura esse
inordinatos, neque unquam ullo modo approbari posse.
18
9.
Saepe hodie in dubium vocatur vel aperte negatur tradita
catholicae Ecclesiae doctrina, secundum quam masturbatio
gravem in re morali deordinationem constituit. Psychologia et
sociologia, uti aiunt, ostendunt illam, praesertim in adulescentibus, ad maturescentem sexualitatem communiter pertinere,
ac nihil propterea verae et gravis culpae in ea contineri, nisi
quatenus consulto quis se dederit solitariae voluptati in eo ipso
circumclusae (« ipsatio »); quo in casu actum utique omnino op-
18
Rom. 1, 24-27: Propter quod tradidit illos Deus in desideria cordis eorum, in
immunditiam; ut contumeliis adficiant corpora sua in semetipsis, qui commutaverunt
veritatem Dei in mendacium et coluerunt et servierunt creaturae potius quam Creatori, qui est benedictus in saecula. Amen. Propterea tradidit illos Deus in passiones
ignominiae; nam feminae eorum immutaverunt naturalem usum in eum usum qui est
contra naturam. Similiter autem et masculi, relicto naturali usu feminae, exarserunt in
desideriis suis in invicem, masculi in masculos turpitudinem operantes et mercedem
quam oportuit, erroris sui in semetipsis recipientes. Cfr. etiam quae dicit S. Paulus de
masculorum concubitoribus in 1 Cor. 6, 10; 1 Tim. 1, 10.
Acta? Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
86
poni communioni amoris inter diversi sexus personas, quam
quidem contendunt praecipuum esse propositum usus sexualis
facultatis.
Haec tamen opinio et doctrinae et consuetudini pastorali
Ecclesiae catholicae adversatur. Qualiscumque vis est aliquarum argumentationum indolis biologicae vel philosophicae, quibus interdum usi fuerunt theologi, revera tum Ecclesiae Magisterium — per decursum constantis traditionis — tum moralis christifidelium sensus sine dubitatione firmiter tenent
masturbationem esse actum intrinsece graviterque inordinatum. Potissima huius veritatis ratio in eo posita est, quod,
quaecumque est ipsa agendi causa, deliberatus usus facultatis
sexualis extra rectum coniugale commercium essentialiter eius
fini contradicit. In eo namque deest relatio sexualis, quae
ordine morali postulatur, quae nempe ad effectum deducit integrum sensum mutuae donationis ac humanae procreationis in
contextu veri amoris. Ad eam igitur rectam relationem referenda est omnis deliberata exercitatio sexualitatis. Etiamsi
statui non possit S. Scripturam hoc peccatum peculiari
quodam nomine damnare, tamen Ecclesiae traditio iure meritoque intellexit illud in Novo Testamento improbari, cum sermo
fit de « immunditia » vel de « impudicitia » aliisve vitiis castitati et continentiae contrariis.
19
20
Sociologicae inquisitiones demonstrare quidem valent huius
deordinationis crebritatem secundum loca, incolarum varietates
vel rerum temporumque adiuncta, quae consideranda suscipiuntur; et sic facta ipsa colliguntur. At facta non praebent
regulam, qua actuum humanorum honestas iudicari possit.
21
19
Cfr. LEO IX, Ep. Ad splendidum nitentis, a. 1054: DS 687-688; Decretum S. Officii,
2 mar. 1679: DS 2149; Pius XII, Alloc. 8 oct. 1953: A.A.S. 45 (1953), pp. 677-678,- 19
maii 1956: A.A.S. 48 (1956), pp. 472-473.
Gaudium et Spes, n. 51: A.A.S. 58 (1966), p. 1072.
Si investigationes sociologicae utiles sunt ad melius cognoscendum habitum mentis
20
21
Sacra Congregatio pro doctrina Fidei
87
Crebritas huius rei, de qua agitur, consocianda quidem est cum
ingenita hominis debilitate ex originali peccato orta, sed etiam
cum amisso Dei sensu, cum morum corruptione per vitiorum
mercaturam inducta, cum effrenata tot spectaculorum ac scriptorum licentia, nec non cum oblivione pudoris, qui custos est
castitatis.
Psychologia hodierna complura valida et utilia indicia
suppeditat de masturbationis argumento, ex quibus aequius
iudicium de responsabilitate morali feratur atque pastoralis
actio convenienter dirigatur. Eadem adiuvare potest ad intellegendum, quo pacto immaturitas adulescentiae, quae nonnumquam ultra hanc aetatem protrahitur, vel aequilibritatis
psychologicae defectus vel consuetudo suscepta afficere possint
hominis agendi rationem, cum imminuant actuum deliberationem et efficiant, ut subiective non semper culpa gravis contrahatur. Sed in universum absentia gravis responsabilitatis
praesumi non debet; quod si contingit, ipsa hominum potestas
moraliter agendi haud agnoscitur.
In ipso autem pastorali ministerio ad aequum iudicium
faciendum in singulis casibus, universa et consueta alicuius
hominis operandi ratio aestimari debet non solum quod attinet ad caritatis et iustitiae exercitationem, verum etiam ad
curam, qua peculiare castitatis praeceptum ab eo observatur. Praecipue ergo videndum est, sintne adhibita subsidia
necessaria, cum naturalia tum supernaturalia, quae christiana
ascesis ex diuturna sua experientia commendat ad cupiditates
edomandas et ad virtutis profectum consequendum.
hominum, qui certo quodam sunt loco, sollicitudines et necessitates eorum, quibus verbum
Dei praedicamus, necnon oppugnationes, quibus humana aetatis' nostrae ratio illi adversatur eam pervulgatam sententiam sequendo, ex qua nulla aequa scientiae forma extra ipsam
altiorem doctrinam exsistat, conclusiones eiusmodi investigationum non iudicium seu,
uti dicunt, criterium veritatis, normae vim obtinens, efficere valent (PAULUS VI, Adhort.
Apost. Quinque iam anni, 8 dec. 1970: A.A.S. 63 [1971], p. 102).
88
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
10. Observantia legis moralis in re sexuali, sicut et exercitatio castitatis, in periculum haud leve adducta est, praesertim
inter christianos minus ferventes, ob hodiernam proclivitatem
ad circumscribendam quam maxime realitatem gravis peccati,
saltem in vita hominum concreta, immo ad eam subinde omnino infitiandam.
Sunt etiam qui eo usque progressi sunt, ut affirment peccatum mortale, quod hominem a Deo seiungat, habendum esse
tantummodo recusationem directam et formalem, qua quis
Deo vocanti sese opponat, vel cum quis, sui solius amans,
penitus deliberateque excludat proximi amorem. Tunc videlicet solum illi dicunt intercedere « optionem fundamentalem », id est decisionem voluntatis, quae totam personam
humanam obstringat, quaeque requiratur ut mortale exsistat
peccatum ; per hanc nempe optionem hominem ex imis personae
suae suscipere vel ratum habere fundamentalem quendam
habitum erga Deum vel erga homines. Ex contrario, animadvertunt, actus dictos « periphericos » — in quibus negant
plerumque electionem esse decretoriam — non eo usque procedere, ut iidem mutent optionem fundamentalem; idque tanto
minus, quod saepius ex consuetudine proficiscantur. Hos actus,
igitur, posse quidem infirmare optionem fundamentalem, non
ita tamen, ut funditus illam evertant. Atqui, secundum hos
auctores, immutatio optionis fundamentalis erga Deum difficilius evenit in regione vitae sexualis, ubi homo communiter
non violat ordinem moralem aliquo actu plene deliberato et
responsabili, sed potius impulsu passionis suae, debilitate vel
immaturitate, nonnumquam etiam vana illa opinione, qua
putat se ita testificari suum in proximos amorem; quibus causis
saepe additur pondus ipsorum socialium adiunctorum.
Re quidem vera optio fundamentalis tandem apte definit
moralem hominis propensionem; eadem tamen radicitus commutari potest actibus singularibus, praesertim cum hi, ut saepe
accidit, iam praeparati sint praecedentibus actionibus modo
Sacra Congregatio pro doctrina Fidei
89
magis superficiali positis. Utcumque autem id est, haud recte
affirmatur singulares actus non sufficere, ut mortale peccatum
patretur.
Secundum Ecclesiae doctrinam, peccatum mortale, quod
Deo opponitur, non continetur sola recusatione formali et directa praecepti caritatis ; illud enim invenitur etiam in hac oppositione contra verum amorem, quam prae se fert quaevis deliberata transgressio uniuscuiusque legis moralis in re gravi.
Christus ipse designavit duplex amoris mandatum velut
vitae moralis fundamentum. Sed ex hoc mandato universa lex
pendet et prophetae; quamobrem alia praecepta peculiaria
complectitur. Ac revera adolescenti interroganti: ... quid boni
faciam ut habeam vitam aeternam? respondit Iesus : Si autem
vis ad vitam ingredi, serva mandata... : Non homicidium facies,
non adulterabis, non facies furtum, non falsum testimonium
dices, honora patrem tuum et matrem tuam, et diliges proximum tuum sicut teipsum.
Peccat, igitur, homo mortaliter non tunc tantum, cum eius
actus procedit ex directo contemptu Dei et proximi, verum
etiam cum ipse sciens ac volens, quacumque ex ratione, eligit
aliquid graviter inordinatum. In hac enim electione, ut dictum
est supra, iam continetur despicientia praecepti divini : homo
se ipsum deflectit a Deo et caritatem amittit. Atqui, secundum
christianam traditionem Ecclesiaeque doctrinam, et sicut recta
ratio agnoscit, ordo moralis sexualitatis amplectitur bona vitae
humanae adeo praestantia, ut omnis directa violatio eiusdem
ordinis obiective sit gravis.
Fatendum quidem est in peccatis indolis sexualis, perspectis eorum genere et causis, facilius fieri, ut liber consensus
22
24
22
Mt.
23
Mt. 19, 16-19.
24
22, 40.
Cfr. superiores notae 17, 19; Decretum S. Officii, 18 mar. 1666: DS 2060; PAULUS VI,
Enc. Humanae Vitae, nn. 13, 1 4 : A.A.S. 60 (1968), pp. 489-491.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
90
non plene praestetur ; quocirca prudentiam et cautionem postulari in quovis iudicio ferendo de hominis responsabilitate. Hac
in re peropportune repetuntur verba Sacrarum Scripturarum :
... homo enim videt ea quae parent : Dominus autem intuetur
cor. Attamen, si haec prudentia commendatur in iudicanda
subiectiva gravitate alicuius singularis actus pravi, minime
inde sequitur, ut opinari liceat in rerum sexualium provincia
peccata mortalia non committi.
Animarum ergo pastores patientia uti debent et bonitate;
verum ipsis non permittitur, ut inania reddantur Dei mandata, neve plus aequo minuantur propria hominum officia. Porro
si nihil de salutari Christi doctrina demittere praecellens quoddam caritatis erga animos genus est, at idem semper cum tolerantia atque caritate, coniungatur oportet, quarum ipse Redemptor, cum hominibus et colloquens et agens, exempla prodidit. Is enim, cum venisset non ad iudicandum, sed ad salvandum mundum, acerbe quidem severus in peccata, sed patiens ac misericors in peccatores fuit.
25
10
11.
Ut supra dictum est, huic Declarationi est propositum,
ut in hodiernis rerum adiunctis fideles de certis erroribus
agendique rationibus commoneantur, a quibus cavere debent.
At virtus castitatis minime tota sistit in praedictis culpis
vitandis; eadem postulat, ut ad altiora etiam quaedam bona
assequenda spectetur. Eiusmodi enim virtus est, quae integram personam attingat, quoad eius internam et externam
agendi rationem.
Hac quidem virtute pro variis vitae suae statibus homines
ornari debent: alteri virginitatem aut coelibatum Deo sacrum
profitentes, qua quidem eminenti ratione ipsi facilius uni
25
1 Sam.
26
PAULUS V I ,
16, 7.
Enc. Humanae Vitae, n.
29:
A.A.S.
60 (1968),
p.
501.
Sacra Congregatio pro doctrina Fidei
91
27
Deo vacare indiviso corde possunt; alteri vero vitam agentes
ea forma, quae omnibus lege morali statuitur, prout matrimonio iunguntur aut sunt caelibes. Attamen, in quovis vitae statu
castitas non circumscribitur solo externo corporis habitu ; ipsum
cor hominis purum efficere debet, secundum haec Christi verba :
Audistis quia dictum est antiquis : Non moechaberis. Ego autem
dico vobis, quia omnis qui viderit mulierem ad concupiscendum
eam iam moechatus est in corde suo.
Castitas includitur in ea continentia, quam S. Paulus donis
Spiritus Sancti annumerat, dum luxuriam condemnat tamquam vitium, quod speciali modo christianum hominem dedecet, atque a Regno caelorum excludit. Haec est enim voluntas
Dei, sanctificatio vestra: ut abstineatis a fornicatione, ut sciat
unusquisque vestrum vas suum possidere in sanctificatione et
honore; non in passione desiderii sicut et gentes quae ignorant
Deum, ut ne quis supergrediatur neque circumveniat in hoc
negotio fratrem suum-.. Non enim vocavit nos Deus in immunditiam, sed in sanctificationem. Itaque qui spernit non hominem
spernit, sed Deum, qui etiam dat Spiritum suum Sanctum, in
vos. Fornicatio autem et omnis immunditia aut avaritia nec
nominetur in vobis, sicut decet sanctos, ...et turpitudo et stultiloquium aut scurrilitas, quae non decent, sed magis gratiarum
actio. Hoc enim scitote, intellegentes quod omnis fornicator
aut immundus aut avarus, id est idolorum cultor, non habet
hereditatem in regno Christi et Dei. Nemo vos decipiat inanibus verbis, propter haec enim venit ira Dei in filios diffidentiae.
Nolite ergo effici comparticipes eorum; eratis enim aliquando
tenebrae, nunc autem lux in Domino; ut filii lucis ambulate.
29
29
30
31
27
Cfr. 1 Cor. 7, 7. 34; Conc. Trid. Sess. XXIV, can. 10: DS 1810; Conc. Vat. II,
Const. Lumen Gentium, nn. 42, 43, 44: A.A.S. 57 (1965), pp. 47-51; Synodus Episcoporum,
De sacerdotio ministeriali, pars II, 4, b: A.A.S. 63 (1971), pp. 915-916.
Mt. 5, 27-28.
Cfr. Gal. 5, 19-23; 1 Cor. 6, 9-11.
1 Thess. 4, 3-8; cfr. Col. 3, 5-7; 1 Tim. 1, 10.
Eph. 5, 3-8; cfr. 4, 18-19.
28
29
30
31
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
92
Praeterea Apostolus, rationem affert christianorum propriam, cur castitas sit excolenda, dum reprobat peccatum fornicationis non solum quatenus haec actio proximos vel socialem ordinem laedit, sed etiam quia fornicator offendit Christum,
cuius sanguine acquisitus est cuiusque est membrum, et Spiritum Sanctum, cuius est templum : Nescitis quoniam corpora
vestra sunt membra Christi? ... Omne peccatum quodcumque
fecerit homo, extra corpus est; qui autem fornicatur, in corpus
suum peccat. An nescitis quoniam membra vestra templum
sunt Spiritus Sancti qui in vobis est, quem habetis a Deo, et non
estis vestri? Empti enim estis pretio magno. Glorificate et portate Deum in corpore vestro.
Quo magis fideles momentum intellegent castitatis eiusque
necessarium munus in sua ipsorum vita ut virorum et mulierum, eo magis percipient, instinctu quodam spirituali permoti,
quid haec virtus praecipiat vel suadeat; ac facilius etiam, magisterio Ecclesiae obsequentes, ea excipere et implere scient,
quae recta conscientia in singulis casibus dictaverit.
32
12.
Apostolus Paulus vividis verbis acerbam pugnam describit, quam homo, servus peccati, interius experitur inter legem
mentis suae et aliam legem, quae est in membris, ipsum captivantem. Attamen homo liberari potest a corpore mortis per
gratiam Iesu Christi. Hac quidem gratia fruuntur homines,
qui per ipsam iustificati sunt et quos lex spiritus vitae in Christo Iesu liberavit a lege peccati et mortis. Quamobrem eos
Apostolus obsecrat : Non ergo regnet peccatum in vestro mortali corpore ut oboediatis concupiscentiis eius.
Haec autem liberatio, etsi aptos nos reddit ad servien33
34
35
36
32
33
34
35
36
1 Cor. 6, 15, 18-20.
Cfr. Rom. 7, 23.
Cfr. Rom. 7, 24-25.
Rom. 8, 2.
Rom. 6, 12.
93
Sacra Congregatio pro doctrina Fidei
dum Deo in novitate vitae, minime tollit concupiscentiam ex
originali peccato ortam, neque invitamenta ad malum in hoc
mundo, qui totus in maligno positus est. Quare Apostolus fideles adhortatur, ut vitiorum illecebras vincant virtute Dei, et
stare valeant adversus insidias diaboli per fidem, vigil orandi
studium et vitae austeritatem, qua corpus in servitutem Spiritus redigatur.
Vita christiana, quae vestigia Christi insistat, postulat ut
unusquisque abneget seipsum et tollat crucem suam cotidie,
spe remunerationis suffultus : nam si commortui sumus, et convivemus; si sustinemus, et conregnabimus.
Secundum vehementia huiusmodi monita, christifideles nostris quoque temporibus, immo hodie magis quam alias umquam, media adhibere debent semper ab Ecclesia commendata
ad vitam castam ducendam, quae sunt: sensuum ac mentis
disciplina, vigilantia ac prudentia in praecavendis peccandi
occasionibus, pudoris custodia, sobrietas in obiectationibus
fruendis, sanae occupationes, assidua precatio sacramentorumque Paenitentiae et Eucharistiae creber usus. Iuvenes praesertim sedulo foveant pietatem erga Immaculatam Dei Genitricem,
atque ad imitandum sibi proponant Sanctorum vitam aliorumque christifidelium, in primis iuvenum, qui in excolenda castitate ceteris praestiterunt.
Peculiari autem modo opus est, ut omnes magni existiment
virtutem castitatis, eius pulchritudinem eiusque refulgentem
splendorem. Quae quidem virtus hominis dignitatem in luce
ponit eumque aperit ad amorem verum, magnanimum, non
suae utilitatis studiosum, aliorumque observantem.
3,7
38
39
40
41
42
43
37
38
39
40
41
42
43
1 Io. 5, 19.
Cfr. / Cor. 10, 13.
Eph. 6, 11.
Cfr. Eph. 6, 16, 18.
Cfr. 1 Cor. 9, 27.
Lc. 9, 23.
2 Tim. 2, 11-12.
94
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
13.
Proprium Episcoporum officium est fideles docere moralem doctrinam, quae ad sexualitatem pertinet, quaecumque
forte occurrant difficultates in hoc munere implendo, propter
cogitandi vivendique rationes, quae passim hodie invalescunt.
Haec autem translaticia doctrina altius investiganda est; praeterea ea ratione est tradenda, ut conscientias illuminet in novis
rerum condicionibus constitutas; ac denique sapienter ditari
debet iis elementis, quae de significatione ac vi sexualitatis
humanae vere utiliterque proferri possint. At principia ac
normae de vita morali, quae per hanc Declarationem confirmata sunt, fideliter retineri ac doceri debent. Opera peculiari
modo danda erit, ut fideles sibi persuadeant Ecclesiam haec
principia tueri non tamquam vetustas et inviolabiles res superstitiose servandas, neque, ut saepe contenditur, ob praeiudicatam quandam opinionem quae Manichaeismum sapiat,
sed quia certo scit eadem principia plane respondere divinae
creatarum rerum ordinationi et Christi spiritui, ac propterea
humanae quoque dignitati.
Episcoporum etiam est invigilare, ut in theologicis Facultatibus atque in Seminariis sana doctrina exponatur, sub lumine
fidei et Ecclesiae magisterio duce. Pariter ipsis curae erit,
ut et confessarii conscientias illuminent et institutio catechetica impertiatur tali ratione, quae fideliter ac perfecte doctrinam catholicam referat.
Ad Episcopos, sacerdotes eorumque adiutores spectat fideles monere, ut sibi caveant ab erroneis opinionibus, quae in
libris, commentariis ac publicis conventibus saepe proferuntur.
Parentes in primis, necnon iuvenum praeceptores annitentur, ut per integram educationem liberos et discipulos ad congruam mentis, affectuum et morum maturitatem perducant.
Propterea eos de hac etiam materia edocebunt cum prudentia
ac modo ad ipsorum aetatem accommodato, eorumque voluntatem assidue ad christianos mores informabunt non solum consi-
Sacra Congregatio pro doctrina Fidei
95
Iiis, verum etiam ac potissimum vitae suae exemplo, Dei auxilio
suffulti, quod sibi precando impetrabunt. Eos etiam a tot periculis defendent, quae iuvenes minime suspicantur.
Artifices, scriptores iique omnes, penes quos sunt instrumenta communicationis socialis, artem suam exerceant ratione
suae christianae fidei consentanea, plane conscii de vi permagna, qua in homines pollere possunt. Hi meminerint obiectivi
ordinis moralis primatum absolute omnibus tenendum esse, *
eique fas non esse praeponere ullam rationem, quam dictitant
aestheticam, vel quaestuosa commoda, vel prosperum inceptorum exitum. Sive agitur de artis vel litterarum operibus, sive
de spectaculis, sive de nuntiis evulgandis, unusquisque in provincia sibi propria circumspectionem, prudentiam, moderationem ac rectam rerum aestimationem prae se ferat. Hoc profecto modo, nedum faveant augescenti morum licentiae, operam
conferent ad eam refrenandam, immo ad saniorem reddendum
moralem societatis statum.
Fidelibus laicis universis, pro suis iuribus et officiis in opere
apostolatus, curae erit, ut ad hanc agendi rationem sese conforment.
Praestat denique omnium in memoriam revocare haec Concilii Vaticani II verba : Sancta Synodus declarat pueris ac adolescentibus ius esse ut in valoribus moralibus recta conscientia
aestimandis et adhaesione personali amplectendis necnon in
Deo perfectius cognoscendo et diligendo instimulentur. Ideo
enixe rogat omnes qui vel populorum regimen tenent vel educationi praesunt, ut curent ne umquam iuventus hoc sacro iure
privetur.
4
45
Declarationem hanc de quibusdam quaestionibus, ad sexualem ethicam spectantibus, Summus Pontifex Paulus div. Prov.
44
45
Conc. Vat. II, Decretum Inter Mirifica, n. 6: A.A.S. 56 (1964), p. 147.
Gravissimum Educationis, n. 1: A.A.S. 58 (1966), p. 730.
96
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
PP. VI, in Audientia concessa infrascripto Praefecto Sacrae
Congregationis pro Doctrina Fidei, die 7 mensis Novembris,
a. 1975, ratam habuit, confirmavit atque evulgari iussit.
Datum Romae, ex aedibus S. Congregationis pro Doctrina
Fidei, die 29 mensis Decembris, a. 1975.
Card.
Praefectus
FRANCISCUS
SEPER
8B HIERONYMUS HAMER, O. P.
Archiepiscopus tit. Loriensis
Secretarius
An. et vol. LXVIII
29 Februarii 1976
N. 2
ACTA APOSTOLICAE SEDIS
C O M M E N T A R I U M
O F F I C I A L E
Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano — Administratio: Libreria Editrice Vaticana
ACTA PAULI PP. VI
LITTERAE DECRETALES
I
Beato Ioanni Baptistae a Conceptione Sanctorum honores decernuntur
PAULUS
E P I S C O P U S
SERVUS SERVORUM DEI
AD P E R P E T U A M REI MEMORIAM
Divini verba Salvatoris : « Si quis vult post me venire abneget semetipsum et tollat crucem suam cotidie et sequatur me )) (Lc. 9, 23), tametsi possunt in omnes Sanctos cadere, singulari tamen ratione beato
Ioanni Baptistae a Conceptione aptantur, cuius vita in purpureae rosae
similitudinem, spinis tota horruit acutis, atque, Christum imitata, crux
fuit et martyrium (cf. De imitatione Christi, I I , 12). Nam diabolus,
adversitates, iniqui homines tanto maiorum agmine irruerunt in eum,
ut illum brevi consumpserint. Simul tamen ex eius laboribus, vigiliis,
sudoribus paene infìnitis bona ingenua manarunt, quae adhuc in Ecclesia videre est. Scilicet stetit et illi praeclarum illud Pauli : « Si tamen
compatimur, ut et conglorificemur » (Rom. 8, 17). Huius autem gloriae,
sane quam amplae, argumento certissimo sunt sententia et oraculum,
quibus hodie Beatum hunc virum in Sanctorum numerum rettulimus,
sollemni quidem iuxta morem ritu. Ut autem eximia eius amplitudo
et claritas, christifidelibus integra appareant, maxime vero iis qui ex
Ordine SS. Trinitatis sunt; atque, dato antiquae virtutis documento,
iniquis Ecclesiae temporibus stimulus omnibus acris admoveatur ad
Deum diligendum et proximo inserviendum, eius casus -summa bre7 - A. A. S.
98
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
vitate transcurrere placet, ac virtutes considerare, quibus longe praestitit. Urbs, in qua beatus lucem adspexit, die nempe decimo mensis Iulii, anno MDLXI, ea est quam populus Almodovar del Campo
cognominat, felicissima terra eademque Sanctorum parens, in finibus
Hispaniae, in dioecesi Toletana. Quintus natus est in octo filiis, quos
parentes eius Marcus García Jijón et Isabella López Rico genuerunt.
Hos autem fide magis floruisse quam generis nobilitate, praeter quam
historia, hoc etiam suadet, quod tum cum S. Ioanne de Avila sanguine
coniuncti erant, tum S. Teresiam Abulensem interdum hospitio receperunt quae, ut memoria proditum est, fore pronuntiavit, ut et puer olim
egregia virtute floreret, et multorum disciplinam emendaret. Puello
autem, die septimo sacro Baptismate abluto ut usus obtinebat, nomen
Ioannes impositum est. Qui, cum quattuor esset annorum, scholae ludos
frequentare coepit ; cum nonum ageret, castitatem Deo dedicavit, ac virtutis vallo munivit ; undecim praeterea annos natus, Christum in Eucharistia latentem primum suscepit; atque mox, cum praestantissima indole esset ac ingenio, philosophiae vacare coepit apud Carmelitas Discalceatos in eadem urbe, magno sane scientiae ac pietatis suae incremento. Nec alia loca eo tempore celebrabat pius alumnus, quam scholam,
templa, valetudinaria, Sodales Carmelitas ac Societatis Iesu; nec aliud
magis in deliciis habebat, quam preces fundere, in studia incumbere,
caritatem exercere, voluntariis se cruciatibus extenuare persaepe. Philosophiae vero cum operam dedisset, sive in patria urbe sive etiam Beatiae, eum sacra theologia occupatum habuit Toleti, feliciter. Contra ingruentia urbis pericula, aucta ab eo modestia et pietas et studium, quibus
armis sunt etiam dura iuventutis sedata certamina. Quamquam, paulatim in eam opinionem discessit, bene sibi fore, si Sodalitatem aliquam
religiosam ingrederetur ; atque non sine caelestis Matris instinctu est
Ordinem SS. Trinitatis adeptus, in eodem coenobio, religione sanctissimo,
quod Ioannes de Matha saeculo x i n , Toleti incoluerat. Propriam illorum
Religiosorum vestem die duo de tricesimo mensis Iunii induit, anno
MDLXXX, sumpto cognomine Baptistae; ac peracto annui tirocinii curriculo, sacramenti sollemni sponsione, se familiae eidem adstrinxit, anno
MDLXXXI, die festo SS. Apostolorum Petri et Pauli. Sacrae theologiae
studia per quattuor annos deinde repetiit in Complutensi Studiorum Universitate, sacra Biblia, Patres Ecclesiae, scriptores ecclesiasticos acutissime indagans, vestigans, inquirens. Ac tam amplam humanarum divinarumque rerum cognitionem assecutus est, ut in aequalium aeque ac in
posterorum admirationem venerit eum imitari cupientium. Suo tempore, de die vero et anno non constat, humilitatis conscientia sacerdotium detrectantem iusserunt Ordinis moderatores eum initiari
Acta Pauli Pp. VI
99
sacris. Deinde vero, cum molestiarum atque aegritudinum cohors in
illum irrupisset, ac maligna febris atque subitus turnorum morbus
eum corripuissent, missus est in urbem suam natalem primum, suo
caelo fruiturus. Anno MDXCIV « praedicator » missus est Hispalim.
In ea autem urbe, mirabilem ac paene divinam illam verbi Dei praedicationem institit, quam Toleti exorsus erat, ob quamque et orator
saeculi est appellatus, et Beatiae apostolus, et Bernardus, et Chrisostomus alter, et vel novus Paulus; siquidem eo dicente, animorum
conversiones crebrae fiebant, odia deponebantur, dissidentes inter se
conciliabantur, redibant in Dei consuetudinem qui ab eo discessissent.
Pestilentia autem, ut ferunt, per Hispaniam grassante, nulli beatissimus
vir pepercit aut labori, aut vigiliis, aut periculis, modo aegris assisteret
in urbe Los Arcos et etiam Molares, ubi plures menses diu noctu animis
corporibusque curandis operam omnem sane dedit. Et nihilo secius valetudo eius tam floruit ea tempestate, ut numquam magis. Interim a verbo
Dei disseminando non abstinet, Rondae videlicet, Xaen, alibi. Idque tam
graviter, ut communis populi vox diceret : « Praeco hic omnes nos sanctos efficiet )) ! Per illud autem tempus erant nonnullorum animi in tumore, qui disciplinam Ordinis SS. Trinitatis iam in pristinum restituere
optabant, quemadmodum multae aliae religiosae Sodalitates in Italia,
Gallia, aliisque nationibus fecerant. Atque eo res processit, ut in Capitulo generali anno MDXCIV habito, decretum fieret, quo decreto in unaquaque trium provinciarum Ordinis : Castellanae nempe, Baeticae, atque
Celtiberae, coenobia bina vel trina constituerentur, in quibus qui vellet
ad severiorem regulam viveret, ea tamen lege, ut cuiquam liberum esset
ab ea disciplina discedere, si animus renueret. Sed scitum hoc in irritum
cecidit multorum oppositione. Quia tamen fatum erat agi eam rem,
accidit forte ut dives quidam vir idemque nobilis ac S. Crucis Marchio
se aeque daturum promitteret recessus locum in Valle Rupium suae
dicionis, modo Sodales Discalceati incolerent. Et Sodales quidem a
SS. Trinitate occasionem non omiserunt; quin immo, praesente beato
Ioanne Baptista negotium contraxerunt, die nono mensis Novembris,
anno MDXCIV ; neque tamen est ibi maiorum disciplina plene instaurata,
rebus ancipiti fortuna gestis. Cumque tamen religiosa illa domus de
iure reformata haberetur, inclinabat quidem beatus Dei vir eam ingredi ;
sed impediebat infirma valetudo et insita naturae reformidatio. Dubitationem autem omnem ademit cum magno fragore tonitribusque coorta
procella ad Ecijam, quae non ante remisit, quam votum illud vitae institutum ineundi nuncupavit. Licentiam ergo a Commissario Ordinis nactus, ac beatissimae Virginis Mariae praesidio tectus, die vicesimo sexto
mensis Februarii, anno MDXCVI, coenobium Vallis Rupium petiit, con-
100
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
silia sancta secum in animo agitans. Quae sane tum crevere, cum in Capitulo provinciali eodem anno MDXCVI, eiusdem domus religiosae Minister
factus est. Et sicut eius disciplina tota fuit in pristina vitae severitate
revocanda, ita eius caritas in proximorum bono procurando; atque in
eam rem etiam valetudinarium condidit, prope coenobium. At, en diabolus zizaniis spargere solum; atque multos ab illa virtutis arce abducere, non sine magno beati Ioannis moerore. Iacentem verba illa recrearunt, solatii plena, quae Deus olim beato Francisco Asisinati fecerat :
« Cur ploras? Num eorum in locum, qui terga verterunt, alios vocare
non possum? ». Post haec consuluit et institit, ut necessaria praesidia
et adiumenta ab Ordinis Moderatoribus compararet ad severiorem vitae
formam ; qui tamen cum asperrime improbissimeque eum habuissent,
iam in eam sententiam discessit, ut Romam iret, ab ipso Summo Pontifice
facultatem adepturus novi Ordinis SS. Trinitatis condendi antiqui rigoris. Qua re paulo post Romanum iter aggreditur, quo nullum fuit umquam aut asperius aut molestius : coierunt enim in illud tempestates, et
pericula, et discrimina mille, praeterea hiems asperrima, et pestis ; cetera. Tandem confectum iter Sabbato Sancto, anno MDXCVIII, quo tempore sacra Urbis aera laetissima voce Christi resurrectionem, ut mos
ferebat, annuntiabant. Neque vero Romae ei melius fuit : ubi amici ab
incepto dissuadere, repugnare hostes contumeliis, iniuriis omne genus.
Accesserunt animi timores, illum confidentes. Et profecto iam cumulo
fiuctuum mergebatur beatissimus Dei vir, nisi eum consolati essent
nonnulli patres e Societate Iesu docti atque pii, et S. Franciscus Salesius, qui Romam venerat ut Episcopus consecrantur. Paulo igitur
erectus Caietam se recepit, in urbem Italiae maritimam, quietis gratia ;
atque ab Episcopo hospitio receptus, per duos menses Hispanis praedicavit, qui frequentes in ea urbe commorabantur, ubere fructu. Inde
refectis aliquantulum viribus, Urbem iterum profectus, tandem a Clemente V I I I , Summo Pontifice, Breve apostolicum accepit motu proprio
datum : Ad militantis Ecclesiae regimen, die nempe vicesimo mensis
Augusti, anno MDXCIX, quo novus Ordo Religiosorum constituebatur
Discalceatorum a SS. Trinitate, alius a Calceatorum eorumque auctoritate exemptus, cui in integro esset proprios rectores eligere, atque sibi
leges condere cum maiorum indole congruentes, cauto tamen ut, usque
dum saltem octo coenobia reformata conderentur, novus Ordo Visitatoris auctoritati subiceretur, a Nuntio Apostolico in Hispania eligendi.
Beatus autem, quasi thesaurum invenisset, maturato itinere in patriam
rediit. Quo cum pervenisset, parum abfuit quin in vincula abriperétur
tamquam Ordinis sui transfuga. Mox Nuntium Apostolicum adiit, ut
simul decretum ostenderet, simul ad exitum deduci impetraret. Quod
Acta Pauli Pp. VI
101
cum, repugnantibus acerrime suis, obtinuisset, Vallem Rupium tandem
petiit, uno P. Clemente a S. Maria comite, Sodale Trinitario, atque
duobus noviciis. Itaque novum vitae institutum coeptum, reformatum
videlicet, non opibus, sed una paupertate, paenitentia, humilitate, pietate florens; tametsi incredibilibus difficultatibus implicatum, quas omnes virtus et gratia Dei vicit. Tandem, cum annus abiisset, sunt vota,
die decimo Decembris, anno MDC, sollemni ritu nuncupata. Verum sata
arbor non solum interiore virtute adolescebat, iuxta sancta Evangelii
verba (cf. Mt. 13, 33), sed etiam amplitudine, ad sinapis similitudinem
(cf. ib. 13, 31). Nam beatus Dei famulus, velut igne quodam exardescens,
nihil sollemnius habuit quam conditam religionem propagare, cum
aptissimam iudicaret ad gloriam Dei procurandam et ad exempla egregia
virtutis christiano gregi praebenda. Natae sunt ergo magna fertilitate,
quasi rore gratiae excitatae, sacrae domus Biemparadae, Socuelliami,
Compiuti, in qua urbe tam floruit reformatorum institutum, ut biennio
Sodales centum quadraginta numerarentur, atque interdum per divina
miracula alerentur. Has domus aliae secutae sunt in urbibus Villanova
ab Infantibus atque Solana. Visum est ergo tempus advenisse, etiam
Matriti coenobium condere, in urbe Hispaniae florentissima; at heu!
quam adversum repugnantibus hominibus ! Ibi enim Sodales de conductio domibus ab ipsa auctoritate pelli, et peti opprobriis, et vel
caedi. Ac tamen, omnibus patientia superatis, Matritensis domus serius constituta est, anno MDCIV. Interim autem iam Vallisoletana Sedes condita est, mense Iunio, anno MDCV. Verum enimvero, cum reformata coenobia iam octo omnino essent, atque idcirco novus SS. Trinitatis Ordo sui iuris esse coepisset, Capitulum indictum est; in quo,
die octavo Novembris, eodem anno, beatus Ordinis conditor primus
moderator provincialis creatus est, non sine controversia. Atque ille
eodem animi ardore per triennium septem alia monasteria constituit
serie immensa laborum Salmanticae, Torrejón de Velasco, ut dicunt,
Pampelone, Beatiae, Cordubae, Hispali, Bondae ; quae et visitavit in
fide confirmaturus, ad Pauli Apostoli exemplum (cf. Act. 14, 20-21).
Quo in itinere tamen contra spem fiebat, interdum, ut paucorum opera
non solum sine honore exciperetur egregius ille vir, sed etiam hostiliter,
ut Matriti, ubi res eo pervenit, ut Nuntius Apostolicus turbidae tempestatis coercendae causa, Visitatorem nominaverit, qui nec humaniter nec
amice tractavit, quamvis paulo post errore deposito, beati Ioannis et
prudentiam et virtutem magnopere laudaverit. Consumpto vero triennio,
munere se abdicavit privatusque rediit, in omnibus moderatori provinciali subiectus. Ac tamen, iam huc illuc missus, idem semper consilium
secum agitabat, qua ratione nova reformationis domicilia conderet, opus-
102
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
que Dei absolveret. Itaque et Toletanum et Granatense ceteris addidit ;
quin et Matriti, die nono Novembris, anno MDCXII, muliebrium monasteriorum condendorum initium fecit. Cum vero, iam virium imbecillitate
laborans, sui immemor, in urbe Sanlucar et aliud iamiam esset coenobium constituturus, redire Cordubam iussus est ; quod et ilico fecit, saeviente circum hieme. Eo cum pervenisset, medicus diem instare supremum
praedixit; atque ille, quasi optatissimo nuntio accepto, Laefatus sum,
inquit, in his quae dicta sunt mihi; in domum Domini ibimus (Ps: 121,
1). Ingravescente vero morbo, sacro Christi corpore muniri postulavit,
atque post factam fidei professionem, Viaticum ad aeternam patriam
summa pietate suscepit. Paulo post, est oleo infirmorum inunctus, atque
in extasim raptus. Tandem Sodales qui aderant ad mutuam caritatem,
statutorum observantiam, captivorum redemptionem hortatus, similia,
ad ea formulae fidei verba : Et incarnatus est, sereno occasu de hac
vitae statione decessit. Quod die quarto decimo mensis Februarii factum
est, anno MDCXIII, cum quinquagesimum alterum ageret. Quod si nunc,
post eius vitam paucis enarratam, ad eius virtutes cogitationem intendimus, praecipuam eius laudem in rerumque suique contemptu ponendam esse arbitramur, quatenus scilicet res suique dilectio summi Numinis gloriae officiebant. Atque primum vitae commoda quae tum familiaris condicio tum hominum societas praebebant, iam a puero neglexit,
totus in adversione et castigatione sui. Ad quas virtutes tanta animi
propensione inclinabat, ut ad eas natus esse videretur, sicut ceteri ad
delicias. Nec mirum si aequales, maturitatis ingenii ratione habita,
iuvenem senem interdum eum dicerent, vel hominem ferreum seu etiam
saxeum définirent, vel angelum humana'carne consistentem. Incredibilis
autem haec rerum abstinentia fere in immensum crevit, cum religiosae
vitae emendationem aggressus est, ut testantur summa indumenti vilitas
usu consumpti e rigidis pilis intexti; et tenuissimus victus cultusque
vitae : nam saepe solo pane et aqua vescebatur, interdum vel his carebat ;
et fraudatus saepe somnus, quem semper aut super nudum pavimentum
capiebat aut cubans in tabulis ; et abdicatae in perpetuum dignitates ; et
instaurata maiorum virtus et fides; et acerba ieiunia; et cruenta flagella. Legum autem fuit custos diligentissimus, qui adfirmare solitus
erat : Mori malo, quam regulas non summa fide servare; et etiam : Fac,
Domine, tam pauper sim, ut praeter Breviarium nihil habeam. Quoniamque amor paupertatis in habitum et naturam transierat, etiam coenobia
nuda atque inania esse voluit structura, supellectile, facultatibus. Reditus autem nullos admisit, quamvis viri principes ac nobiles saepe libéralissime obtulissent. Qui vero rebus abstinentissimus fuit, haud minus
a se alienus fuit, utpote qui sui loco Deum collocavisset. Qua re nihil
Acta Pauli Pp. VI
103
se esse reputans, et indignissimum peccatorem, ac vel reprobum, erat
in omnibus et mitis, et lenis, et mansuetus, atque" a quaerenda laude
remotus. Quod si aliquando iniuria laederetur, aut percuteretur, aut in
ius raperetur, exsultabat. Vilissima quaeque, praeterea, atque sordida
ac molestiora eo animo obibat, quasi aptissima sibi ; eo usque, ut ulcera
lamberet aegrorum, Sanctorum in morem, et pedes subditorum osculan t u r , et publice coram suis peccata confiteretur. Neque id aegre, sed
facile et cum gaudio. Amor Dei, ut de illo aliquid praedicemus, tum
pietate ostendebatur tum eximia caritate erga proximos. Aeque enim
Deum amabat, quem nemo umquam vidit (cf. Io. 1, 18), aeque fratres,
quibuscum vivebat (cf. 1 Io. 4, 20) ; nam pauperes domum ducere, alere,
mundare, curare, adhuc puer in deliciis habuit, et ligna colligere humerisque imposita ad pauperes ferre vel ad valetudinaria, tum etiam cum
Trinitariam religionem professus erat grandis natu. Curam autem vel
maiorem, assiduam atque perpetuam, maxime post adeptum sacerdotium,
in animis redimendis ponebat, idque per praedicationem, per traditionem doctrinae, per colloquia, per subsidia omnis generis, ostiatim in
proximi commodum comparata; per assiduitatem praeterea et frequentiam maxime tempore pestis. Hoc etiam est in eius laude ponendum,
quod et mulieres multas a recto declinantes prudentissime ad bonam
frugem reduxit; et discordias sustulit persaepe, et pacem conciliavit
sive in familiis, sive in coenobiis, sive in custodiis ; et omnibus demum
affuit, quos dura egestas aut aegritudo premeret. Accidit etiam ut, Religiosorum suorum impetrata a Deo valetudine, mala eorum peteret in
se transferri. Neque praetereundum est eum ea indole fuisse, ut semper
Severus erga se, esset contra in alios lenissimo animo, in Sodales potissimum, quorum pro unoquoque mortem libenter oppetiisset, si utile.
Et nihilominus fatendum est eum cum sueta humanitate etiam severitatem nonnumquam coniunxisse, Dei gloriae causa. Pietas autem, ut
ad illam redeamus, totam industriam eius permeabat. Atque in primis
Eucharistia in considerationem venit, cuius in gaudiis quiescebat, cuiusque religione pectora imbuit tum populi tum Religiosorum. Nam Confraternitatem, ut appellabant, Servorum SS. Sacramenti constituit;
censuit ut sui bis in hebdomade Christi corpus susciperent, praemissis
precibus atque verberibus; impetravit ut Sodales reformati in unaquaque feria quinta ofi&cium festivitatis Corporis Christi recitarent;
iussitque eos genuflectere sive tempore elevationis in Sacro, sive quovis
sacerdote aut praetereunte aut accedente. Erga Christi Matrem castissimum pectoris pietas tanta, ut cognomen ab Immaculata sumeret ; atque
nihil sollemnius umquam habuit, quam ut in eius vigiliis solo pane
vesceretur et aqua; nihil sanctius, quam ut eius laudi serviret, diffusa
104
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
S. Rosarii, Litaniarum, Salve Regina, recitatione, atque Missae propriae
celebratione, cum cantu die Sabbati, cetera. Quid vero de meditatione
caelestium veritatum? cui sane non solum magnam diei partem vacabat, sed etiam noctis. Atque nocturna illa rerum contemplatio per quietem et silentium animum redintegrabat rebus adversis adflictum. Tam
flagrans ignis in pectore, ut numquam onicium divinum omiserit, et
melior semper precando evaderet; saepe rapiebatur in exstasim, splendore circumfusus, manans odore. Cui praeterea tam ingenti dolori erat
audita blasphemia, ut quoties audivisset, humi prosterneretur, malum
facinus publice purgaturus. Has autem virtutes ceterae comitabantur,
ceu regalis ornatus, castitas, prudentia, oboedientia, abstinentia, integritas, reliquae. Ad fidem vero quod attinet, ad spem, ad caritatem, id
est ad théologales virtutes, quam fuerint in eo egregiae enarrata satis
produnt. Etenim talis vita qualem adumbravimus, ne fìngi quidem potest, nisi constantissima fide, divite spe, ignea caritate nitatur. Sin
minus, qui poterat beatus reformandi Ordinis consilium capere, et ad
illud tam severum institutum vitam informare, et adversitates tantas
pati, et praeterea ea constantia, gravitate, firmitate, quam multi amentiam et insaniam iudicabant ! Ac, quod maius est, difficultatibus semper
affectus, vexatus, exagitatus, dura et aspera semper paupertate adflictus, tam imbecilla valetudine, ut, nisi Deus subvenisset, brevi, tremulae
instar flammae, ignis ille exstingueretur. Superabat vero fiducia in uno
Deo collocata, cuius fructus tam laeti atque multi, ut nullimodis cum
opibus quae suppeterent comparari possint. Qua re factum est, ut Deus
in vicem omnia sua ei tradiderit, prodigiis, miraculis, visionibus, revelationibus non exceptis. Adeo ut beati Ioannis Baptistae vita, si attente
consideres, consuetudinem cum Summo Numine praeferat propriam
Sanctorum. Ceterum, etiam humanae eius dotes rarae, amplae : ingenium acutissimum, ut scripta eius ostendunt egregia, gravia, ac S. Thomae Aquinatis mentem redolentia; animus miseriis omnibus patens;
perspicacitas mentis alta, qua re et quae aetas posceret mature providebat, et praeterea se accommodabat ad tempus apte. Ac tametsi ad
antiquissimos fontes remeavit pietatis ac disciplinae, non tamen ad eos
rediit totus ; ut reformatio ab eo instaurata novitatem quandam sapiat.
Nam et coenobiis prope Studiorum Universitates conditis, Sodales doctos
voluit ; et sacras missiones primus in Ordine instruxit ; et loco redemptionis captivorum quam tempora illa non patiebantur, animorum redemptionem suffecit, qua scilicet, animis in libertatem vindicatis, ab fris
terrestribus ad Deum vertit. Id autem potissimum vir egregius ac
sanctus percepit et intellexit, non honesta mediocritate Summi Numinis
gloriam a Religiosis comparari et multiplicari, ac fidelium animos a
Acta Pauli Pp. VI
105
malo abstrahi, sed una fide, id est promissorum constantia et veritate.
Ceterum, ex his quae de eo rettulimus intellegere etiam possumus quae
fuerit eius reformationis indoles atque natura; nam et ipse, secundum
Christi exemplum, coepit in omnibus facere et docere (Act. 1, 1). O
utinam ad tantam prudentiam animum attendamus, atque tam opulentum patrimonium obtineamus ! Statim autem post eius mortem Ioannes
magna veneratione coli coeptus est. Quapropter, magis in dies crescente
eiusdem sanctitatis fama, sueti instructi sunt processus. Quibus peractis, Praedecessor Noster Pius Papa V I I sanxit tuto procedi posse
ad eius beatificationem. Quod sollemni ritu factum est, die vicesimo
sexto Septembris, anno MDCCCXIX^ in Petriana Basilica. Cumque cultus
erga beatum illum virum in vulgus cresceret, novaque eo impetrante
dicerentur a Deo effecta miracula, Causa iterum sumpta est de eodem
sanctitatis infula decorando, die vicesimo septimo Aprilis, anno
millesimo octingentesimo sexagesimo quinto. Ad miracula vero quod
attinet, primum ab actoribus propositum Leo X I I I P. M. adprobavit die primo Ianuarii, anno MDCCCLXXXI. De quo sane legitur in Decreto : « Paschalis Gasbarri, e Castro S. Petri in Praenestina dioecesi,
mense Iunio anno MDCCCLXIV ... phthisi pulmonali iamdiu tabescens, a
medicis iam deploratus, cum animam ageret, invocata Ioannis Baptistae ope, e mortis faucibus quodammodo eripitur, ac illico sanatus ita
perfecte est, ut postero die ad campestrium laborum exercitium alacriter rediret. Cum vero aliarum sanationum nulla veram miraculi speciem et indolem haberet, atque interim totus Ordo SS. Trinitatis exopt a n t ut beatus ille pater in Sanctorum numerum redigeretur, maxime
propinquante anno Sancto MDCCCCLXXV, poposcit dilectus Filius Theodorus Zamalloa, Postulator Generalis eiusdem Ordinis, ut dispensationem ab altero miraculo concederemus. Quod concessimus die quinto Decembris superiore anno MDCCCCLXXIV, diemque statuimus ad sollemnem
sanctificationem vicesimam quintam mensis Maii anni MDCCCCLXXV.
In quo profecto die undique gentium, maximeque ex Hispania, Sodalium Ordinis SS. Trinitatis coetibus confluentibus, plurimisque astantibus S. R. E. Cardinalibus sacrisque Romanae Curiae et catholicae Ecclesiae Antistitibus, precibus concessimus Venerabilis Fratris Nostri
S. R. E. Cardinalis Aloisii Raimondi, Praefecti S. Congregationis pro
Causis Sanctorum, petentis ut beatum Ioannem Baptistam a Conceptione Sanctum renuntiaremus. Antea igitur sanctis caelitibus in vota vocatis, divinoque implorato Paraclito, ut supremus universae Ecclesiae
magister haec pronuntiavimus verba : « Ad honorem sanctae et individuae Trinitatis, ad exaltationem fidei catholicae et vitae christianae
incrementum, auctoritate Domini Nostri Iesu Christi, beatorum Apo-
106
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
stolorum Petri et Pauli ac Nostra, matura deliberatione praehabita
et divina ope saepius implorata, ac de plurimorum Fratrum Nostrorum consilio, beatum Ioannem Baptistam a Conceptione Sanctum esse
decernimus ac definimus, ac Sanctorum catalogo adscribimus, statuentes eum in universa Ecclesia inter Sanctos pia devotione recoli
debere. In Nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti ». Quibus verbis prolatis, has Litteras Decretales confici et expediri iussimus. Post
grates denique omnipotenti Deo una cum astantibus aetas, de novensili
Sancto eiusque miris virtutibus sermonem habuimus, eiusque patrocinium primi invocavimus, augustiore ritu divinum sacrificium ad
aram templi maximam facientes. Omnibus itaque quae inspicienda
erant bene perpensis, quae supra acta memoravimus universae Ecclesiae renuntiamus, mandantes ut harum Litterarum exemplis et locis,
etiam typis editis, manu tamen alicuius tabellionis subscriptis sigilloque impressis, eadem prorsus habenda sit fides, quae his tribueretur,
si ostenderentur.
Datum Bomae, apud S. Petrum, die vicesimo quinto mensis Maii,
anno Domini millesimo nongentesimo septuagesimo quinto, Pontificatus
Nostri duodecimo.
Ego PAULUS
Catholicae Ecclesiae Episcopus
In Secret. Status tab., n. 281858.
Acta Pauli Pp. VI
107
II
Beatae Vincentiae Mariae López Vicuña Sanctorum honores statuuntur
PAULUS
E P I S C O P U S
SERVUS SERVORUM DEI
AD P E R P E T U A M R E I MEMORIAM
Hispaniarum tellus, tam propter incolarum suorum res gestas per
saeculorum decursum celebrata, celebrior sane usque fieri visa est
ob religiosa Sanctorum suorum opera et virtutes. Quorum corona fulgentissima nova quadam gemma hodie merito ditatur per Vincentiam Mariam López Vicuña, quae fuit conditrix Instituti Religiosarum a Maria
Immaculata pro puellis domestico famulatui addictis. Praecelsam enim
hanc Dei famulam Nos, sacro hoc vertente anno, qui est annus gratiae,
Sanctam esse declaravimus, eo quidem ducti consilio ac spe roborati,
ut non solum Instituti illius sacratae sorores, tantam matrem veneratae,
eandem, ac ipsa generose aggressa est, religiosarum virtutum semitam
pergerent, sed ut etiam christianarum praesertim mulierum coetibus
verissimum castissimae vitae atque excelsae in Deum inque proximos
praeberetur exemplum pietatis. Vincentia Maria, qua Christi urgebatur caritate (cfr. 2 Cor. 5, 14), tota vita iis praecipue prospexit puellis,
quae, ob malam rerum egestatem suam relinquere familiam coactae, in
aliorum domibus famularentur, religiosa etiam mulierum sodalitate
ad egregium huiusmodi propositum aptius absolvendum constituta ; quasi
eius in animo gentium Apostoli resonarent, eamque prorsus allicerent,
amoris pienissima verba : « Non est Iudaeus neque Graecus, non est
servus neque liber, non est masculus neque femina : omnes enim vos
unum estis in Christo Iesu » (Gal. 3, 28). Vincentia Maria ex illustri
familia in Hispanico oppido vulgo Cascante nuncupato orta est, die
altero et vicesimo mensis Martii, anno millesimo octingentesimo quadragesimo septimo. Parentes habuit Iosephum Mariam López et Nicolinam Vicuña, statimque, postero nempe die, sacris Baptismatis aquis est
abluta. In natali domo honestissime et religiosissime educata, a tenella
iam aetate naturali quadam inclinatione sacras aedes adire cupiebat,
sacrosanctum Christi corpus adoratura. Ex quo autem tempore datum
ei fuit, decimum tantummodo agenti annum, ut ad divinam mensam
primum accedere utque saepius deinde caelesti hoc pabulo sese pasceret
et communiret, mirum est qua voluntate egerit, ne a Deo, quem vehemen-
108
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
tius quam pro aetatula diligebat, deficeret. Aere eius erat ingenium mitisque animus, ita ut non solum litterarias disciplinas facile acciperet,
sed etiam ad aliorum respiciendas necessitates prompta alacritate propenderei. Expedit hac de re in lucem omnino proferre, quam studiose et
amanter suam in domum puellas invitaret easque religiosa eadem praecepta edoceret, quae in schola ac domi ipsa discebat. Providentissimo
ideo Dei consilio factum est, ut eam adhuc puellam parentes Matritum
ad materteram secum ducerent, Eulaliam nomine, quae erat caritatis officiis deditissima. Pia haec mulier, ut egenos inviseret eisque optatam
opem ferret, urbis nosocomium adire solebat. Adulescentibus tamen illis
singularem diligentiam adhibebat, quae, post ancillariam in divitum familiis praestitam operam, aegrotae inibi degebant, ab heris demissae
et derelictaè; quarum quae futura sors esset, facile intellegere est.
Huiusmodi a matertera inchoatam operam Vincentia Maria primum
puella intuita est, deinde adulta continuavit et Dei auxilio auxit. Decem annos nata, statuerunt parentes ut in urbe Mafrito filia longius
degeret, quo humanis religiosisque disciplinis melius excoleretur. Cuiusmodi votis Vincentia Maria plane obsecundavit. Rebus enim divinis se
renovata incensaque mente applicare coepit, diutius quam antea preces Deo adhibendo atque corpus per paenitentiae opera etiam exercendo.
Iuvenis undeviginti annorum, nuptiis spretis atque castitatis voto sponte
nuncupato, se Deo consecravit, de una deinceps Dei voluntate exquirenda atque peragenda magis in dies sollicita. Ad materterae insuper
suasum et exemplum, puellas ancillas adire consueverat, quibus spiritualia praecipue subsidia praebens, earum alias ad bonam frugem revocare, alias ab mundi illecebris insidiisque tutari studebat. Huic tamen
vivendi atque operandi rationi pater vehementer obstitit, qui, ut filiam
a proposito removeret, a Matritensi in natalem domum redire eam iussit.
Mirum sane est quo animi obsequio Vincentia Maria suam cum patris
voluntate tunc composuerit, plane tamen confisa, ut Deus, qui humanis
rebus consuleret universis, eius quoque ipsius provisurus esset, fortiter
suaviterque disponens omnia (cfr. Sap. 8, 1). In paternam enim domum
reversa, gravi statim morbo correpta est, a quo ut convalesceret urbem
Matritum denuo petere, medicorum consilio, ei licuit inceptumque pro
ancillis opus perficere. Ad hoc quod attinet, provide factum est,/ut
Isidorum Hidalgo, e Societate Iesu sodalem, prudentissimum consiliarium inveniret, cuius rerum religiosarum experientia sive sibimet abunde
usa est, sive condendo ac stabiliendo Instituto pro puellis, dome-
Acta Pauli Pp. VI
109
stico famulatui addictis. Parva huiusmodi Instituti initia benevole
inauguravit Cyriacus Maria Sancha Hervás, sacri Praesulis Toletani
Episcopus Auxiliaris, qui Vincentiae Mariae duabusque eius sociis
religiosam vestem imposuit, die undecimo mensis Iunii, anno millesimo octingentesimo septuagesimo sexto. Biennio post, se Deo religiosis votis famula Dei astrinxit, magno animi gaudio quod tandem
sibi daretur uni Deo adhaerere atque constitutae Congregationi omnino
consulere. Ita condito Instituto, maximum sibi supremae eiusdem moderatrici munus habuit, ut secundum evangelica consilia et praecepta
Congregationis sanctimoniales informaret. Verbis videlicet, scriptis
vitaeque praesertim suae exemplis eas enixe hortabatur, ut in hilari
paupertate vitam degerent, eo magis providenti Deo confisae, quo
maioribus premerentur angustiis necessitatibusque ; sine intermissione
orarent, Apostoli monita secutae (cfr. 1 Thes. 5, 17) ; in animi humilitate viverent, Dei Filium intuentes, qui « humiliavit semetipsum, factus
oboediens usque ad mortem » (Phil. 2, 8) ; sicque spiritaliter excultae
interiusque roboratae ancillarum se auxilio totae dederent, ut eas sive
humana sive sociali sive religiosa ratione relevare valerent. Ad se vero
quod spectabat, Vincentia Maria tam pie sancteque vivere cupiebat, ut
id unum, alio voto nuncupato, cogitare statuerit, id unum agere, quod
perfectius aestimasset atque Deo gratius. Magnis autem difficultatibus
et impeditionibus, quae Dei operibus abunde obvenire hic in terris solent, fortiter obstitit, animique anxietates corporisque afflictationes, graves et continuas, patienter tulit, christianae tolerantiae mirabile effecta
exemplum, ad exitum usque vitae. Haud multos quidem annos Vincentia
Maria vixit. Quantum tamen laboris et sollicitudinis operae suae tribuerit, vix exprimere est, suimet ipsius cum esset prorsus oblita suaeque
infirmae valetudinis, ad aliorum vero utilitates fovendas inclinis ac prae
ceteris expedita. Interim, anno millesimo octingentesimo octogesimo
octavo, rite Apostolica Sedes Congregationem Religiosarum Mariae Immaculatae probavit, suadentibus Matritensi aliisque haud paucis Hispaniae Episcopis. Quod, tot inter sollicitudines animique nonnumquam
perturbationes maximo fuit Vincentiae Mariae gaudio. Parvulum exinde
semen patula fieri coepit arbor; ita ut non solum, vivente adhuc conditrice, etsi erat sodalium numero exiguum, intra Hispaniae fines Institutum creverit, verum etiam, eius praecipue post mortem, in universae
terrae regiones prolatum sit. Morbus tamen ille tenuis eodemque tempore letalis, phthysis appellatus, quo decem annis ante correpta fuerat,
110
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
eam tandem graviter tenuit. Extremam aegrotationem quieto simulque
forti animo per tulit, Christo Iesu quasi confixa cruci (cfr. Gal. 2, 19) ;
postque piissime recepta ab Ecclesia morituris oblata sacramenta, die
vicesimo sexto mensis Decembris, anno millesimo octingentesimo nonagésimo, placide obiit. Cui igitur datum ante quinque menses fuerat, ut
se Deo per paupertatis, castitatis et oboedientiae vota in perpetuum devinciret, eadem e terrena hac vita in caelestem ingressa est, aeterna
salute fruitura. Si vero praeclaras religiosae huius mulieris animi virtutes paucis astringere easque in exemplum proferre velimus, has praecipue significandas esse putamus : eam videlicet a puella ardentissima
flagrasse in Deum dilectione; mira in Christi passionem atque Eucharistiae sacramentum pietate fuisse ; Beatissimam Dei Genetricem matrem
habuisse caelestem, cui se suique Instituti filias crederet; sanctam Ecclesiam sacrosque eiusdem administros obsequio maximo prosecutam
semper esse; suis omnino spretis, in aliorum necessitates fuisse praeprimis intentam; in adversis rebus patientem, summe in prosperis uni
Deo gratam ; animo praeterea eo magis demissam, quo propter inceptuum numerum et gravitatem ampliore laude afficiebatur; vita denique et moribus innocentissimam. Eius post mortem, sanctitatis fama
ita crevit, ut de eadem ad Beatorum honores evehenda statim loqui coeperint. Quod quidem, omnibus rite ad canonicas leges perpensis, feliciter
factum est per Apostolicas Litteras « Quae a veridico », a Decessore
Nostro Pio X I I f ee. rec. datas, die undevicesimo mensis Februarii, anno
millesimo nongentesimo quinquagesimo. Biennio post, quoniam aliae
haud paucae a morbo sanationes, Beata Vincentia Maria intercedente,
mirum in modum accidisse dicebantur, resumpta est Causa ad eandem
in Sanctorum album ascribendam, eodem Pio X I I Pont. Max. probante,
deque sanationibus est de more perdiligenter disceptatum, Beatae Vincentiae Mariae intercessioni attributis. E quibus, ea prae ceteris exquisita est, qua Matritensis quidam puer quattuor annorum fruitus est,
Genesius Muñoz Jiménez. Letali morbo correptus, ab eo inopinate praeterque, ut dicebatur, naturae leges convaluit. Eius enim amita Beatam
Vincentiam Mariam in vota fidens vocaverat, ut sanaretur puer iamiam
moriturus. De certa stabilique huiusmodi sanatione ad amussim examinanda apostolicus processus antea in Matritensi archiepiscopali Curia,
anno millesimo nongentesimo quinquagesimo altero, instructus perfectusque est, deinde Romam apud Sacram, cuius interesset Congregationem
transmissus. Ipsimet autem Nos, certiores facti de omnibus quae per-
Acta Pauli Pp. VI
111
pensa fuerant, peculiare ut ederetur decretum mandavimus super mira
ea sanatione, die quinto mensis Decembris, anno proxime elapso. Die
vero nono eiusdem mensis, decretoriam sententiam, iis ad Aedes Vaticanas accitis quos oporteret, pronuntiavimus : constare nempe de miraculo,
intercedente Beata Vincentia Maria López Vicuña, a Deo patrato, scilicet de instantánea perfectaque sanatione pueri Genesii Muñoz Jiménez
a cornate urhaemico cum insufficientia cardiovascolari letali, ob nephritem acutam diffusam. In sacro denique Consistorio, quod in Vaticanis
Aedibus habuimus die duodecimo mensis Decembris, anno praeterito,
postquam audivimus quid de proposita quaestione sentirent S. R. E.
Cardinales ceterique iuxta morem sciscitandi, plane Nos dignam cui
sanctitatis honores decernerentur esse declaravimus Beatam Vincentiam
Mariam López Vicuña, diemque ad rem peragendam statuimus vicesimum quintum mensis Maii subsequentis Anni Sacri, eidem famulae Dei
alio consociato ut simul sanctus publice pronuntiaretur Hispaniae terrae
viro, Beato Ioanne Baptista a Conceptione. Cum igitur optatissimus hic
dies illuxit, ad aram Petriani templi maximam devenimus, in quod, innúmera iam stipatum fidelium praecipue Hispanicorum turba* ac Sororum ex Instituto a Beata illa condito, plurimi convenerant S. R. E. Cardinales, sacri ex universo terrarum orbe Antistites, Romanae Curiae
Praesules atque Sacrae Congregationis pro Causis Sanctorum Praelati
Officiales. Augustiore autem ritu sacra Nos operantes, adhibitas a Venerabili F r a t r e Nostro Aloisio S . R . E . Cardinali Raimondi, eiusdem sacri
Dicasterii Praefecto, preces ut Beatam Vincentiam Mariam López Vicuña honoribus Sanctorum decoraremus, libentissime accepimus. Postquam deinde Litanias Sanctorum una cum astantium multitudine cecinimus, ut per eorum intercessionem superni luminis copia menti Nostrae
magis coruscaret, haec stantes sollemnia verba pronuntiavimus : « Ad
honorem Sanctae et Individuae Trinitatis, ad exaltationem fidei catholicae et vitae christianae incrementum, auctoritate Domini Nostri
Iesu Christi, beatorum apostolorum Petri et Pauli ac Nostra, matura
deliberatione praehabita et divina ope saepius implorata, ac de plurimorum Fratrum Nostrorum consilio, Beatum Ioannem Baptistam a
Conceptione et BEATAM VINCENTIAM MARIAM LÓPEZ VICUÑA Sanctos
esse decernimus et definimus, ac Sanctorum catalogo adscribimus, statuentes eos in universa Ecclesia inter Sanctos pia devotione recoli debere. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Amen ».
Has vero Litteras Decretales nunc et in posterum efficaces esse et
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
112
fore volumus ; ita quidem ut quae per eas decreta sunt ab iis quorum
res est religiose serventur, atque igitur vim suam obineant. Cuius Constitutionis efficacitati nulla, cuiusvis generis, contraria praescripta officere
poterunt, cum per eam iisdem derogemus omnibus.
Nemini praeterea haec voluntatis Nostrae documenta vel scindere
vel corrumpere liceat ; quin immo harum Litterarum exemplis et locis,
sive typis impressis sive manu exaratis, quae sigillum viri praeferant in
ecclesiastica dignitate constituti simulque ab aliquo publico tabellione
sint subscripta, eadem omnino habenda erit fides, quae iis haberetur, si
ostenderentur.
Datum Romae, apud S. Petrum, die vicesimo quinto mensis Maii,
anno Domini millesimo nongentesimo septuagesimo quinto, Pontificatus Nostri decimo secundo.
Ego PAULUS
catholicae Ecclesiae Episcopus
In Secret. Status tab., n. 281854.
Acta Pauli Pp. VI
113
LITTERAE APOSTOLICAE
I
Templum Beatae Mariae Virginis a Rosario Fatimae in urbe Youngstown
dioecesis Buffalensis ad gradum tollitur Basilicae Minoris.
PAULUS P P . VI
Ad perpetuam rei memoriam. — Intra dioecesis Buffalensis fines
et quidem in urbe Youngstown nuncupata splendidum iacet templum
Beatae Mariae Virginis a Rosario Fatimae sacrum, quod in loco diu
iam ante a frequentibus christifidelium multitudinibus celebrato nuperius tandem a solo excitatum convenienter ornatum ac ritu est sollemni consecratum. Cum autem idem illud Mariale sacrarium ob illustrem intus imaginem ac picturam Deiparae Virginis signumque foris praeclarum paulatim fieret meta peculiaris plurium in dies piarum
peregrinationum atque sedes pastoralis curae et sacramentorum dispensationis, provido idcirco consilio Venerabilis F r a t e r Eduardus
D. Head, Episcopus ipse Buffalensis, impetrari censuit ab Apostolica
Sede ut sacra illa aedes ad Basilicae Minoris eveheretur dignitatem.
Nos itaque firmiter sperantes novum hoc decus et ornamentum plane
cessurum esse in maius spiritale emolumentum quotquot id posthac invisuri sunt, libenter obsequimur admotis precibus atque ex Sacrae Congregationis Pro Sacramentis et Cultu Divino sententia Nostraeque auctoritatis apostolicae plenitudine statuimus, harum Litterarum ipsarum vi,
ut templum quod diximus, Deo dicatum in honorem Beatae Mariae Virginis a Rosario Fatimae ad titulum ac dignitatem Basilicae Minoris provehatur, omnibus additis iuribus et privilegiis, quae templis hoc nomine
donatis rite congruunt. Praecipimus insuper ut ea omnia accurate serventur quae secundum Decretum « De titulo Basilicae Minoris », die vi
mensis Iunii anno MCMLXVIII editum, observari oportet, contrariis quibuslibet minime obstantibus.
Datum Romae apud Sanctum Petrum sub anulo Piscatoris die VII
mensis Octobris anno MCMLXXV, Pontificatus Nostri tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT, Secretarius Status
In Secret. Status tab., n. 28922%.
8 - A. A. S.
114
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
II
Paroecialis sacra aedes Sancti Didaci, in eiusdem nominis urbe et dioecesi, titulo Basilicae Minoris honestatur.
PAULUS P P . V I
Ad perpetuam rei memoriam. — Paroeciale illud templum, Sancti
Didaci sacrum, quod in eiusdem nominis urbe et dioecesi extollitur
intrai Foederatarum Civitatum Americae Septemtrionalis fines, iure
quidem optimo celebratur religioseque frequentatus Princeps enim
eadem sacra aedes inter alias ecclesias habetur, atque forma et pulchritudine structurae praeclara refulget. Aptissimo igitur consilio censuit Venerabilis F r a t e r Leo T. Maher, Episcopus Sancti Didaci, ab
Apostolica Sede impetrari, ut ad gradum et honorem Basilicae Minoris
idem templum attolleretur. Nos vero persuasum omnino habentes tales
ornamentum multum prodesse posse cultui religionis ac pietatis catholicae incremento ea in regione, libentes commodamus roganti sacro Praesuli, atque de sententia Sacrae Congregationis pro Sacramentis et Cultu
Divino apostolica auctoritate Nostra atque harum litterarum virtute
constituimus, ut templum quod diximus, Deo consecratum in honorem
Sancti Didaci, ad titulum et honorem Basilicae Minoris provehatur,
eique iura et privilegiai cuncta tribuantur, quae aedibus illo nomine
auctis conveniunt. Praecipimus autem ut singula illa diligenter serventur, quae secundum decretum « De titulo Basilicae Minoris », die vi
mensis Iunii anno MCMLXVIII editum, custodiantur oportet. Contrariis
minime obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xvn
mensis Novembris, anno MCMLXXV, Pontificatus Nostri tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT, Secretarius Status
In Secret. Status tab., n. 290998.
Acta Pauli Pp. VI
115
EPISTULAE
I
Ad Exc.mum P. D. Ioannem C Sison, Novae Segobiae Archiepiscopum,
quarto expleto saeculo ex quo ea dioecesis condita est.
Res iucunda Nos movet, ut has ad te Litteras demus, siquidem
quattuor expleta sunt saecula, ex quo sedes ista Novae Segobiae condita fuit, scilicet Crux Christi quasi fulgens pharus homines ad portum
salutis deducens, constituta.
Dum ergo huius memoriae causa sollemnia aguntur, mens Nostra
ad longinquas redit Insulas Philippinas, in quibus, iter per extremi
orientis regiones facientes, religiosam alacritatem et profectum in humanae vitae rationibus praesentes animadvertimus. Tibi ergo et universae archidioecesi Novae Segobiae haec quattuor (( saecula christiana »
in isto territorio transacta gratulamur, non dubitantes quin eadem anniversaria recordatio Ecclesiae filios ibidem degentes impellat, ut praeteritum tempus, quo fides incrementis est aucta, magistrum habeant
vitae.
Celebratio vero ipsa in Annum Sacrum incidit, qui iam ad finem
vergit: qui eventus animos fidelium, dum eidem sedi amoris studium et
sollertiam, ut addecet, impendunt, simul ad hanc Urbem convertit, ubi
est catholicae unitatis centrum, eosque monet, ut ea, quae eiusmodi
« Anno gratiae » sunt proposita, videlicet conversio ad Deum et reconciliatio, ad effectum adducere nitantur. Item memorandum est hoc mense
Decembri duo condi lustra, ex quo Concilium Oecumenicum Vaticanum Secundum est feliciter absolutum. Quod cunctis, qui catholico
censentur nomine, opportunitatem praebet perpendendi, num res magni
momenti, quas eadem universalis Synodus docuit, utpote ad veram
renovationem singulorum ac totius corporis Ecclesiae pertinentes, optatam efficacitatem sint consecutae. Ita sane fiet, ut festa gaudia, quae
haec celebratio excitat, diligenti considerationi et studiosae voluntati,
qua ad bonum contenditur, salubriter iungantur.
Facere autem non possumus, quin sinceram caritatem tibi et universo, cui praees, gregi declaremus : novimus non leves sustinendos
esse labores, non módicas difficultates, quae etiam ex rerum penuria
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
116
oriantur, evincendas, ut Ecclesia ibi proficiat et salvificum munus, a
Domino sibi mandatum, possit implere. Itaque haec vox amantissima
Nostra e beati Petri Solio exsonans, sit laudis gratique animi Nostri
nuntia et omnes, qui ad religionem provehendam incumbunt, confirmet
ad pergendum nobile opus.
Nos denique Deus, Patrem clementissimum, enixis precibus rogantes,
ut uberiorem in dies prosperitatem dilectae isti archidioecesi Novae
Segobiae concedat, tibi, Venerabilis F r a t e r , sacerdotibus, religiosis et
fidelibus, pastorali curae tuae commissis, necnon universis, iubilarem
celebrationem participantibus, Benedictionem Apostolicam, caelestium
donorum auspicem, volentes impertimus.
Ex Aedibus Vaticanis, die vi mensis Decembris, anno MCMLXXV,
Pontificatus Nostri tertio decimo.
PAULUS P P . V I
II
Ad S. S. Demetrium I, Archiepiscopum Constantinopolitanum, Patriarcham
Oecumenicum.
Alors que touchent à leur fin, ici à Rome, les célébrations de l'Année
Sainte, au cours desquelles l'Eglise Catholique Romaine a imploré de la
divine Providence le renouveau et la réconciliation, c'est avec une
grande émotion que nous rendons grâces à Dieu, qui « nous a bénis de
toutes sortes de bénédictions spirituelles ».* C'est le Seigneur qui, il y
a dix ans, nous a fait la grâce d'un grand acte ecclésial de réconciliation, acte qui a réparé d'antiques et réciproques gestes regrettables et
qui est source d'implication fécondes pour retrouver et rétablir entre nos
Eglises cette « pleine communion de foi, de concorde fraternelle et de vie
sacramentelle qui exista entre elles au cours du premier millénaire de la
2
vie de l'Eglise » . Nous avons voulu ôter pour toujours de la mémoire
et du milieu de l'Eglise le pénible souvenir des anathèmes qui rendaient
prisonniers les cœurs dans l'amertume et la défiance réciproques. L'Esprit de Dieu a illuminé nos esprits et l'amour du Christ a ressuscité
la charité fraternelle entre nos Eglises.
1
2
Epi, 3.
Déclaration commune du 7 décembre 1965; «Tomos Agapis» n. 127.
/
Acta Pauli Pp. VI
117
Aujourd'hui « l'amour du Christ nous p r e s s e »
3
encore plus pour
rechercher toutes les voies et être toujours plus attentifs aux inspirations
de l'Esprit Saint afin de poursuivre le dialogue de la vérité dans la
4
Charité : « Veritatem facientes in caritate ». Ce dialogue, il faut que
nous le fassions progresser sur la route qui conduit à la parfaite unité
pour laquelle le Christ a prié, est mort et est ressuscité. Pour cela nous
nous réjouissons pleinement de la possibilité de créer de nouveaux instruments de dialogue théologique. Ainsi dans la charité, dans une confiance réciproque, dans un respect mutuel, animés par l'unique désir de
servir l'Eglise du Christ Une et Sainte, sera mis en plus grande lumière
tout ce qui est vécu en commun dans nos Eglises. En outre, on aura
la possibilité de discuter fraternellement et de surmonter avec sagesse
les difficultés qui nous empêchent encore de célébrer ensemble l'Eucharistie du Seigneur.
Que Dieu nous donne de résoudre toute divergence, nous trouvant en5
semble dans la vérité tout entière pour pouvoir louer d'un seul cœur
et dans la symphonie de voix pourtant diverses son nom qui est béni
dans les siècles. Ainsi, « vivant selon la vérité et dans la charité », nous
grandirons de toute manière vers celui qui est la tête, le Christ, dont
le corps tout entier reçoit concorde et cohésion.
6
C'est dans ces sentiments de vive joie et d'ardente espérance, en ce
temps où nous nous préparons à célébrer l'Incarnation salvifique de
notre Seigneur Jésus-Christ, que Nous assurons votre vénérable Eglise
et vous-même, Frère bien-aimé, de notre affection dans le Seigneur.
Du Vatican, le 11 Décembre 1975.
PAULUS P P . VI
3
2 Co 5, 14.
* Ep 4, 15.
Cf. Jn 16, 18.
5
6
Ep 4, 15-16.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
118
ALLOCUTIONES
I
Ad Excellentissimum Virum Bourem Kossomi, Nigerensis Reipublicae
cum auctoritate Legatum, Summo Pontifici Litteras concrediti muneris
testes tradentem. *
Monsieur
r Ambassadeur,
Nos premiers mots seront pour vous remercier des aimables paroles
que vous venez de prononcer, et pour vous dire combien Nous sommes
heureux de recevoir aujourd'hui le nouveau Représentant de la République du Niger. Une noble mission vous attend. Nous la souhaitons féconde, sûr que les liens d'amitié existant déjà entre le Saint-Siège et
votre pays peuvent se resserrer encore pendant la durée de votre charge. Et Nous vous demandons de bien vouloir transmettre notre salut
le plus déférent à Son Excellence le Lieutenant-Colonel Seyni Kountché,
Chef de l'Etat, avec nos vœux pour ses lourdes responsabilités et nos
encouragements pour le Peuple nigérien.
Nous vivons dans une ère difficile. Il n'est guère besoin, malheureusement, d'énumérer lès situations de conflit qui n'épargnent aucun continent, non plus que les problèmes économiques ou sociaux, si graves
parfois, auxquels sont affrontées tant de nations. Il n'est pas aisé, par
surcroît, d'assurer progrès et développement lorsque certaines conditions naturelles sont peu favorables, ou lorsque vient s'abattre sur toute
une région un fléau comme celui que vous avez connu il y a peu. Les
efforts de dépassement n'en sont que plus méritoires. Mais il faudrait que les citoyens du monde se sentent encore plus solidaires, et
qu'ils apprennent le sens du partage. Les hommes ne sont-ils pas
tous frères, parce qu'ils ont un même Dieu? Musulmans, chrétiens ou
autres croyants, tous ensemble peuvent concourir à la construction du
bien commun, donner ainsi le vivant témoignage de ce que doit être
la fraternité humaine, et édifier une société tournée vers l'Absolu.
C'est, Nous en sommes persuadé, l'image que donne au Niger la
petite communauté catholique. Respectueux des convictions de leur prochain, ses membres s'attachent à coopérer en toute loyauté à l'essor
national, en apportant leur contribution spécifique, les ressources de
* Die II mensis decembris a. 1975.
Acta Pauli Pp. VI
119
leur foi les raisons de leur espérance et leur idéal de charité. Voilà
assurément un motif de confiance pour l'avenir.
Que les années futures voient se renforcer le dialogue et l'estime
mutuelle ! Tel est le souhait que Nous présentons maintenant au ToutPuissant, en invoquant ses bienfaits sur votre pays, ses dirigeants et la
personne de Votre Excellence.
n
In Aede Sixtina habita a Beatissimo Patre, decem exactis annis a sublatis
mutuis excommunicationibus inter Romanam et
Constantinopolitanam
Ecclesias. *
Nous venons d'écouter avec une vive émotion le Message que nous
er
adresse en ce jour Sa Sainteté Dimitrios I , Patriarche de Constantinople. Oui, ces mots suscitent en nous beaucoup de joie et d'espérance,
et nous prions Votre Eminence qui avez eu l'honneur de nous porter ce
Message, d'exprimer à notre Frère bien-aimé, le Patriarche de Constantinople, toute notre reconnaissance et notre affection particulière dans le
Seigneur. Puisse la rencontre d'aujourd'hui marquer une nouvelle étape
sur la route de l'unité!
« Grandes et admirables sont tes œuvres, Seigneur Tout-Puissant.
Justes et véritables sont tes voies, Roi des Nations. Qui ne craindrait,
Seigneur, et ne glorifierait ton nom? Car toi seul es saint. Toutes les
nations viendront et se prosterneront devant Toi, car tes jugements se
1
sont manifestés x». C'est là le cantique de l'Agneau que chantent sur les
harpes divines ceux qui ont vaincu le mal.
Soyez les bienvenus parmi nous, Frères très chers, envoyés par la
vénérable Eglise de Constantinople afin de rendre avec nous honneur,
gloire et grâces ou Dieu Tout-Puissant pour les grandes et merveilleuses
action qu'il a accomplies de nos jours' pour son Eglise. Soyez les bienvenus parmi nous, Frères très chers, venus pour vous unir à nous dans
la prière et pour vous prosterner avec nous devant la Sainteté de Dieu
qui nous a rendu manifestes ses jugements et nous a indigué ses justes
et véritables voies.
C'est pourquoi notre cœur est aujourd'hui plein de joie. Et nous sommes également heureux qu'une délégation envoyée par nous se trouve
* Die 14 mensis decembris a. 1975.
Ap 15, 3-4.
1
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
120
aujourd'hui en prière avec le Patriarche œcuménique dans l'église SaintGeorges du Phanar.
Oui, il est encore présent de façon vivante à nos yeux le spectacle
magnifique de la célébration au cours de laquelle, il y a dix ans, dans la
basilique Saint-Pierre, parallèlement à ce qui s'accomplissait dans l'église
Saint-Georges du Phanar, nous avons posé l'acte ecclésial solennel et
sacré de la levée des anciens anathèmes, acte par lequel nous avons
voulu ôter pour toujours de la mémoire et du cœur de l'Eglise le souvenir de ces événements.
L'enthousiasme et la piété avec lesquels cette action a été reçue dans
la basilique Saint-Pierre par l'assemblée en prière nous a montré clairement que cet événement était vraiment voulu par le Seigneur. En effet
se trouvaient alors présents les Pères du concile qui achevaient, avec la
bénédiction de Dieu, leurs travaux conciliaires; les familles religieuses
étaient également présentes, ainsi qu'une multitude immense de laïcs venant de diverses parties du monde.
La conscience des fidèles de l'Eglise a vu là un signe de réparation
pour des gestes mutuels regrettables et la manifestation d'une volonté
de construire ensemble, dans l'obéissance au Seigneur, une nouvelle ère
de fraternité, qui devra conduire l'Eglise catholique et l'Eglise orthodoxe, « Dieu aidant, à vivre de nouveau, pour le plus grand bien des
âmes et l'avènement du règne de Dieu, dans la pleine communion de foi,
de concorde fraternelle et de vie sacramentelle qui exista entre elles au
cours du premier millénaire de la vie de l'Eglise ».
2
Dix ans après cet événement, nous renouvelons au Seigneur notre
fervente et humble gratitude, enrichie maintenant de raisons nouvelles
et plus importantes encore. En effet cet acte a libéré tant de cœurs
jusqu'alors prisonniers de leur amertume et noués par une méfiance
réciproque. La charité mutuelle a retrouvé son intensité et elle est redevenue active. Tous, au même moment, nous avons entendu la voix du
3
Seigneur demandant à chacun de nous : « Où est ton frère? ». Nous
nous sommes alors mis à la recherche l'un de l'autre et nous nous
sommes rencontrés comme frères, deux nouvelles fois avec le vénéré
Patriarche Athénagoras de sainte mémoire, que nous avons tellement
estimé et aimé, et bien d'autre fois avec tant de dignes pasteurs des
Eglises d'Orient et d'Occident. Ces nouvelles dispositions d'esprit;se
2
Déclaration Commune du 7 décembre 1965: A.A.S. 58 (1966), p. 21; «Tomos Agapis» n. 127.
Gn 4, 9.
3
Acta Pauli Pp. VI
121
sont répandues de plus en plus par l'action de l'Esprit Saint au sein du
peuple chrétien.
Ainsi, une purification intime de la mémoire se fraie un chemin de
plus en plus large. C'est dans cette perspective que le deuxième concile
du Vatican avait clairement déclaré que « c'est du renouveau de l'âme,
du renoncement à soi-même et d'une libre effusion de charité que partent
et mûrissent les désirs de l'unité ».
4
Le Saint-Esprit a illuminé nos intelligences et nous a conduits à
voir avec une lucidité accrue que l'Eglise catholique et l'Eglise orthodoxe
sont unies par une communion tellement profonde qu'il lui manque bien
peu pour qu'elle atteigne la plénitude autorisant une célébration commune de l'Eucharistie du Seigneur « qui exprime et réalise l'unité de
5
l'Eglise )). Se trouve ainsi mis en meilleure lumière le fait que nous
avons en commun les mêmes sacrements, signes efficaces de notre communion avec Dieu, et particulièrement le même sacerdoce qui célèbre
la même Eucharistie du Seigneur, ainsi qu'un même épiscopat reçu
dans la même succession apostolique pour diriger le peuple de Dieu;
et aussi que « durant des siècles, célébrant ensemble les conciles
œcuméniques qui ont défendu le dépôt de la foi contre toute altération », nous avons vécu « cette vie d'Eglises-sœurs ».
6
C'est la charité qui nous a permis de mieux prendre conscience de la
profondeur de notre unité. Au cours des récentes années, nous avons
aussi vu se développer un sentiment de responsabilité commune envers la
prédication de l'Evangile à toute créature, à laquelle nuit gravement
la division qui persiste entre les chrétiens.
7
Aujourd'hui les relations entre nos Eglises entrent dans une nouvelle
étape avec la création de nouveaux instruments de dialogue, qui, se fondant sur les grandes acquisitions de ces dix dernières années, sont
appelés à faire croître jusqu'à sa plénitude la communion entre nos
deux Eglises.
Frères très aimés, vous nous apportez la bonne nouvelle que les
Eglises orthodoxes, sur l'initiative du Patriarcat œcuménique, ont décidé d'établir une commission pan-orthodoxe pour préparer le dialogue
théologique avec l'Eglise catholique, et en outre que ce même Patriarcat
de Constantinople a constitué sa propre commission spéciale pour con4
5
Décret Unitatis redintegratio, n. 7.
Ibid., n. 2.
6
Bref Anno Ineunte, A.A.S. 59 (1967), p. 853; «Tomos Agapis» n. .176.
7
Cf. Décret Unitatis redintegratio, n. 1.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
122
verser avec l'Eglise de Rome. Nous apprécions vivement cette initiative
et nous vous déclarons que nous sommes pleinement disposé à faire
de même de notre côté afin que nous puissions approcher de la pleine
communion en progressant ensemble (( sur cette voie infiniment supé8
rieure », celle de la charité mutuelle.
Nous espérons que ces nouveaux instruments seront porteurs de
fraternité chrétienne et de communion ecclésiale, et inspirés d'un amour
sincère de la vérité totale. Il nous vient à l'esprit ce que nous écrivions
à notre bien-aimé Frère Athénagoras, dé vénérable mémoire : « Il faut
en premier lieu qu'au service de notre sainte foi nous travaillions fraternellement à trouver ensemble les formes adaptées et progressives pour
développer et actualiser, dans la vie de nos Eglises, la communion qui,
bien qu'imparfaite, existe déjà )).
9
De cette façon, nos cœurs étant « enracinés et fondés dans l'amour »,
10
professant « les dogmes fondamentaux de la foi chrétienne » tels qu'ils
(( ont été définis dans les conciles œcuméniques tenus en Orient
vivant
de la vie des sacrements que nous avons en commun et dans l'esprit de
la communion de foi et de charité qui jaillit de ces dons divins et s'y
renforce, armés de puissance, par son Esprit, pour que se fortifie
l'homme intérieur,
12
puissions-nous ensemble progresser dans l'identi-
fication des divergences et des difficultés qui séparent encore nos Eglises,
et finalement les surmonter par une réflexion de foi et une docilité aux
impulsions de l'Esprit.
Ainsi, dans le respect d'une légitime diversité liturgique, spirituelle,
13
disciplinaire et théologique, puisse Dieu nous accorder de construire, de
façon stable et sûre, la pleine unité, entre nos Eglises!
Un tel dialogue, bien avant d'atteindre son objectif final, doit viser
à influencer la vie de nos Eglises, revivifiant la foi commune, augmentant la charité réciproque, resserrant les liens de communion, donnant
un témoignage commun que Jésus-Christ est Seigneur et qu'il n'y a
(( sous le ciel aucun autre nom offert aux hommes qui soit nécessaire à
notre salut ».
14
8
1 Co 12, si.
» Cf. Bref Anno Ineunte A.A.S. 59 (1967), p. 854; «Tomos Agapis» n. 176.
Ep 3, 17.
10
11
12
13
14
Cf. Décret Unitatis redintegratio, n. 14.
Cf. Ep 3, 16.
Cf. Décret Unitatis redintegratio, nn. 14-17.
Ac 4, 12.
Acta Pauli Pp. VI
123
C'est l'Esprit divin lui-même qui nous demande d'accomplir cette
tâche. Et l'incroyance qui paraît se répandre dans le monde et tenter
même les fidèles de nos Eglises n'exige-t-elle pas aussi que nous rendions
un meilleur témoignage de foi et d'unité? Cette situation ne doit-elle
pas nous pousser à faire tout notre possible pour atteindre au plus vite
cette unité que le Christ a demandée à son Père pour ceux qui croient
en lui afin que le monde croie?
15
Nous sommes ainsi appelés à communiquer aux autres l'espérance
qui est en nous et à en rendre compte.
Encore une fois, Frères très aimés, nous vous souhaitons la bienvenue à cette prière commune avec nous, et à nouveau nous vous remercions avec chaleur pour les bonnes nouvelles apportées au nom du
Seigneur.
Alors qu'arrivent à leur terme les célébrations de l'Année Sainte,
au cours de laquelle l'Eglise catholique a chaque jour demandé au
Seigneur le renouveau et la réconciliation, nous rendons grâces au
Seigneur pour ce nouvel acte de fraternité entre nos Eglises et pour
notre engagement à continuer ensemble la recherche commune de la plénitude de l'unité.
Au Seigneur « soit la gloire dans l'Eglise et en Jésus-Christ pour
toutes les générations aux siècles des siècles. Amen ».
16
17
III
Ad Excellentissimum Virum Ioannem Livieres Árgana, liberis cum mandatis Legatum a Paraquariana Natione ad Sedem Apostolicam missum,
qui Summo Pontifici Litteras tradidit legationis fidem facientes. *
Señor
Embajador:
Hemos escuchado atentamente las deferentes expressiones que acaba
de pronunciar Vuestra Excelencia, en este acto solemne de presentación
de sus Cartas Credenciales, como Embajador Extraordinario y Plenipotenciario del Paraguay ante la Santa Sede. Con nuestra gratitud le
damos también nuestra más cordial bienvenida.
A través de sus palabras, se nos ha dado percibir una vez más, con
15
16
17
Cf. Jn 17, 21.
Cf. 1 P 3, 15.
Cf. Ep 3, 21.
* Die 18 mensis decembris a. 1975.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
124
gran satisfacción por nuestra parte, los ecos de cómo se vive, entre los
paraguayanos, la devoción a la Santa Sede : una devoción fiel y sentida,
manifiesta a su vez en la natural adhesión que suscitan en los ánimos
nuestras llamadas e iniciativas en orden a hacer realidad la tan deseada
paz entre los hombres y las naciones, que constituye uno de los objetivos
primordiales de nuestro Pontificado.
No dudamos que el Gobierno del Paraguay, al que representa Vuestra
Excelencia, habrá sabido interpretar estos sentimientos del espíritu
paraguayano como expansión noble, no menos que fecunda y anhelante,
del propio patrimonio cultural y moral, en cuya formación y sucesivo
afianzamiento en la conciencia de las personas y de la misma sociedad
ha tenido un papel de relevante significado la continua, intensa y desinteresada labor de la Iglesia.
Podemos asegurarle, Señor Embajador, que no le faltará al pueblo
paraguayano esta presencia animadora de la Iglesia, infundiendo la
visión iluminadora de la fe que manifiesta el plan divino sobre la entera
vocación del hombre.
1
Esto mismo nos hace abrigar la esperanza de que los hijos del Paraguay, guiados por esta misma fe, no cejarán en sus propósitos de participar activamente en la construcción de una sociedad, donde la persona
humana pueda realizarse conforme a su dignidad y puedan fructificar
copiosamente los valores de la convivencia y la fraternidad cristianas.
Señor Embajador : Al desearle un desarrollo feliz y fecundo de la
alta misión que hoy inicia, le rogamos que trasmita al Señor Presidente
de su País nuestro sincero agradecimiento por su saludo y sus votos,
mientras invocamos sobre todos los queridos hijos del Paraguay copiosas
bendiciones divinas.
IV
Ad Excellentissimum Virum Vitum Mooki Molapo, Nationis vulgo « L e sotho » cum auctoritate Legatum, Summo Pontifici Litteras commissi
muneris testes tradentem. *
Mr
Ambassador,
We are very happy to have received from Your Excellency the
Letters of Credence appointing you as Ambassador Extraordinary and
1
Cfr. Const, past, de Eccl. in mundo huius temporis Gaudium et spes, n. 11. '
* Die 20 mensis decembris a. 1975.
Acta Pauli Pp. VI
125
Plenipotentiary of the Kingdom of Lesotho, and we extend to you a
sincere welcome.
We gladly reciprocate the kind wishes which you have brought to us
in the name of His Majesty King Moshoeshoe I I , to whom we ask you
to transmit our cordial greetings.
Your generous commendation of the Holy See's contribution to the
solution of the human problems facing the world today is especially
appreciated.
When we were privileged to be in Africa we said: " The
Christian life is of great importance even for our earthly life; it is of
importance for all human activity, and for all living together in
society: for the family, the school, for work; for peace between all
social classes, between the tribes, between the nations
There are still, unfortunately, various forms of discrimination which
militate against peace among men; in particular the racial discrimination to which you have alluded, and which causes us such sorrow.
Opposition to such violations of human rights must indeed be by peaceful means, but it must still be vigorous and compelling.
It is the task
of peace-loving men and the mission of the Church to replace these
evils by gently inculcating into the hearts of all men a recognition of
God's dominion and of man's dignity.
Mr Ambassador, in welcoming Holy Year pilgrims from Lesotho
this week, we asked that when they returned home they should " tell
everyone of our love and esteem in the Lord ".
2
In asking you to
convey this same message to the authorities and to all the people of
your beloved country, we assure you that our concern for Lesotho will
continue to be heartfelt and sincere. The Church's commitment to charitable work there for the good of the whole man will certainly not
weaken.
sible.
You have the pledge likewise of whatever assistance is pos-
To this, add also our prayers, remembering that every time we
pray for all of you, we pray with joy.
3
To yourself we give the promise of the Holy See's willing cooperation
in the fulfilment of your mission.
1
Address at the Sanctuary of Namugongo, 2 August 1969, A.A.S. 61 (1969), pp. 589-590.
2
U Osservatore Romano, 18 December 1975.
Cf. Phil. 1:4.
3
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
126
V
Romanae Civitatis magistro et Administratorum Coetui, Anno Sacro Iubilaei ad finem vertente. *
Signor Sindaco e carissimi Dipendenti tutti del Comune di Roma!
Ci sembra superfluo esprimervi la nostra vita soddisfazione per
questa visita d'omaggio che significativamente si iscrive nella celebrazione giubilare, alla quale avete or ora partecipato con l'assistenza al
rito eucaristico. Dal colle storico del Campidoglio — è questo il centro
ideale, cui come amministratori e funzionari fate capo, anche se la vostra
attività si svolge in uffici dislocati in punti diversi della città — voi
siete venuti presso il Sepolcro glorioso di Pietro, che con San Paolo
divide l'onore di essere stato il confondatore della nuova Roma : diciamo
la Roma degli Apostoli e, quindi, di Cristo. Vogliamo, perciò, congratularci con voi dell'itinerario spirituale che avete insieme percorso,
quasi ad attestare la continuità e la coerenza della fede che, come
fedeli e cittadini responsabili delle sorti di Roma, vi ha mosso e vi ha
associato agli altri figli della Chiesa durante il tempo del Giubileo.
1
L'Anno Santo — voi ben lo sapete — ha conosciuto non piccole difficoltà, per la mole dei problemi organizzativi connessi con questo evento.
E non ignorate nemmeno che, purtroppo, non ci sono sempre stati, in
ogni settore, quella collaborazione e quell'impegno che era lecito attendersi da tutti per un avvenimento di tale natura e di tali dimensioni.
Ciò nonostante, come ognuno di voi avrà potuto constatare, i pellegrini
sono venuti in moltissimi, hanno compiuto con esemplare devozione
ed ordine perfetto gli atti penitenziali del Giubileo, spingendo altri a
prendere il cammino di Roma.
All'espressione della nostra gratitudine a Dio per averci così consentito, a tutti, di ammirare, durante un anno, la straordinaria ricchezza
di doni che egli ha riversato nella sua Chiesa, in Roma e nelle Chiese
particolari sparse attraverso il mondo, ci piace fare seguire una distinta
parola, che è a noi suggerita dalla vostra stessa qualifica di servitori
del Comune di Roma.
Che se naturale e, diremmo, scontata è la distinzione tra sfera
civile e sfera religiosa, non per questo ci sembra opportuna un'arti* Die 20 mensis decembris a. 1975.
Cfr. S. Leone Magno, Om. LXXXII, 1.
1
Acta Pauli Pp. YI
127
fìciosa e divaricante contrapposizione tra le rispettiva coscienze. Esiste
un legittimo dualismo tra coscienza civica e coscienza cattolica, ma come
si può non riconoscere che risulta positiva l'articolata ed armonica composizione che si stabilisce tra di esse, nell'ovvio rispetto delle peculiari
loro attribuzioni?
Coscienza civica vuol dire consapevole sensibilità alle esigenze, alle
attese, alle necessità della comunità ; vuol dire volontà di servizio e
generosa disponibilità per il bene degli amministrati ; vuol dire gestione
scrupolosa e disinteressata della « res publica ». E questo precisamente
è il vostro compito, per assolvere il quale anche la Roma antica — la
Roma di un Appio Claudio o dei Fabrizi — vi propone non pochi né
oscuri esempi di riconosciuta probità e validità. Grande davvero è il
merito di chi si studia, nella concretezza delle mansioni che gli sono
affidate, di servir bene, con dedizione, con passione, con competenza
una Città che ha il nome fatidico e la missione socio-culturale di Roma !
C'è, poi, la coscienza cattolica, la quale — come noi pensiamo —
non deve essere né in opposizione né in concorrenza con l'altra. Ai
nostri giorni si sente dire, talvolta, che uno non può servire la città se
non è (( laico » : è, questa, un'obbiezione ricorrente che, forse, muove
anche da qualche sottinteso polemico e critico. Eppure, al riguardo, è
formale e chiarissimo l'insegnamento della Chiesa, come autorevolmente
ha ribadito il Concilio Vaticano II : tutti i cristiani, essendo cittadini
dell'una e dell'altra città, sono tenuti in coscienza a dare il proprio
contributo alla promozione delle realtà terrene, e se per di più sono
investiti di particolari funzioni nella vita pubblica, devono portare il
loro (( potenziale » religioso e morale a servizio della costruzione della
città.
2
Riprendendo, dunque, il filo del discorso, diremo che tra quei due
termini c'è, piuttosto, complementarità, in quanto è possibile ed anzi
auspicabile un reciproco scambio d'integrazione tra loro. Chi è Romano
può — più e meglio degli altri — esser Cattolico e, se a lui è affidato un
determinato incarico di ordine civile, dimostrerà nel suo lavoro una
più illuminata e rettamente orientata coscienza, derivante dalla somma
dei valori molteplici che sono intrinseci alla sua fede e da questa obiettivamente indivisibili. Viceversa, chi è Cattolico può senz'altro e deve
essere Romano e, qualora abbia quelle responsabilità proprio nell'ambito
2
Cfr. Const. past. de Eccl. in mundo huius temporis Gaudium et spes, n. 43; cfr
anche nn. 40, 42, 72, 76.
128
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
dell'Urbe, saprà agire secondo quella tipica visione superiore dei problemi, con quell'apertura mentale, con quel senso universalistico, che
corrispondono alla vocazione cattolica ed unificatrice di Roma.
Figli carissimi, sul punto di prender congedo da voi, noi sentiamo
il bisogno ed il piacere di porgervi il saluto di Pace, nel clima di questa
fervida vigilia natalizia. Quando nacque Cristo, il mondo era in pace
ed eran chiuse le porte del tempio di Giano : toto orbe in pace composito, ci ripete con suggestiva espressione il testo liturgico, allorché
definisce il momento arcano della Natività del Signore. La pace, sospiro
dell'anima e legittima aspirazione dei popoli, è l'augurio che a voi per
primi rivolgiamo con paterna predilezione, a conforto del vostro nobile
impegno civile ed a conferma della Benedizione Apostolica, che diamo
a voi, ai vostri collaboratori ed ai vostri familiari.
VI
Ad E.mos Patres Cardinales, ad Romanae Curiae Pontificalisque Domus
Praelatos, per E.mum Sacri Collegii Decanum Summo Pontifici felicia ac
fausta ominatos, Nativitatis Domini nostri Iesu Christi festo recurrente. *
Vi siamo grati, venerabili Fratelli del Sacro Collegio, della bontà
che ci dimostrate, con la consueta delicatezza, in questa occasione della
presentazione degli auguri natalizi, unitamente alla Prelatura e alla
Curia Romana; bontà che sì bene traspare dalle nobili parole del venerato Cardinale Decano. I nostri cuori vibrano insieme nell'attesa,
sempre dolcissima e pacificante, del Santo Natale; e in questa luce gli
auguri acquistano tutto il loro reale valore, quello di un trasporto delle
nostre anime verso il Cristo che viene. La Liturgia dell'Avvento sta
dando gli ultimi tocchi a questa preparazione; e tale inconfondibile
atmosfera rende più intenso e significativo l'odierno incontro. Grazie,
dunque, per questo atto che ci allieta e ci conforta.
Ma non possiamo dimenticare che si chiude l'evento stupendo, catalizzatore della nostra spirituale attenzione, che resterà certo capitale
nella storia religiosa del nostro secolo : l'Anno davvero Santo, perché
tale è stato e tale resterà impresso nella memoria di tutti. Non possiamo
dimenticare la vostra presenza e assistenza nelle tappe fondamentali
della sua celebrazione : e perciò anche vi ringraziamo per la collaborazione che ci avete prestata a vario titolo per la felice riuscita di un
* Die 22 mensis decembris a. 1975.
Acta, Pauli Pp. VI
129
avvenimento tanto impegnativo. Sappiamo dell'accresciuta mole di lavoro
che esso ha portato, nei vari settori in cui si dispiega l'attività della
Curia Romana e della vita pastorale di Roma, particolarmente per
alcuni unici ; ma per tutti e per ciascuno valga il pensiero riconoscente
e l'elogio sincero.
In questo momento così importante noi sentiamo il bisogno di sostare
un istante per riflettere sul disegno di salvezza che Dio porta avanti in
Cristo, nel tempo in cui viviamo, per mezzo della sua Chiesa, una, santa,
cattolica e apostolica ; e, sul crepuscolo ormai dell'anno che muore, non
possiamo sottrarci al desiderio di compiere come due bilanci, almeno
sommari, su quella ch'è stata la vita della Chiesa durante lo straordinario periodo che abbiamo avuto la grazia di vivere insieme : il primo,
considerando la Chiesa nel rapporto con i vari Stati, il secondo riflettendo sulla vita della Chiesa in se stessa. Sono i due poli sui quali
vogliamo attirare la vostra attenzione.
Abbiamo or ora ricordato l'evento, grande e benedetto, dell'Anno
Santo.
Eppure, questo stesso avvenimento tanto consolante per lo spirito
religioso non è rimasto senza amarezze per noi : perché non tutti coloro
che lo desideravano, da un capo all'altro della terra, hanno potuto
parteciparvi di persona. E ciò non sempre, né solo per impedimento
proveniente da salute, da lontananza, da povertà o da difficoltà derivanti dalla crisi economica, da impegni di lavoro o di famiglia, ma
per l'ostilità — assoluta, talvolta ; meno diretta, ma non meno efficace,
tal'altra — dell'ambiente. Siamo certi che a questi nostri figli sono
andate in misura non meno abbondante che agli altrij quale frutto
dell'Anno Santo, le benedizioni e le grazie che il loro sacrificio ha meritato e che le preghiere dell'intera Chiesa, memore con noi dei fratelli
che soffrono pressioni o limitazione nei loro diritti, hanno invocato e
continuano ad invocare per essi.
Anche in questo momento essi ci sono vividamente, dolorosamente
presenti. E solo chi non sa con quale cuore noi partecipiamo alle loro
prove, con quale animo ammiriamo la loro fedeltà, con quale spirito ci
adoperiamo per andar loro in aiuto (anche, in taluni casi, insistendo
quasi (( contra spem » nei nostri sforzi, ma sempre fidando nell'aiuto
divino) : solo chi questo ignora o vuol ignorare può attribuire il silenzio
riguardoso e prudente, che ben spesso ci imponiamo per motivi non
difficilmente intuibili, a dimenticanza o, peggio, a noncuranza ed indifferenza.
9 - A. A. S.
130
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Le sorti della Chiesa, della religione, della legittima libertà di cre-
denti, anche non cattolici o non cristiani, rimangono invece la preoccupazione, lo scopo precipuo anche dei contatti che questa Sede Apostolica, e noi personalmente, intratteniamo e continuiamo anzi a moltiplicare con i responsabili della vita pubblica nelle singole Nazioni.
Vorremmo limitarci a ricordare — come particolarmente significativi — gli incontri da noi avuti nel corso di quest'anno, con i Sovrani
del Belgio, del Liechtenstein, del Lussemburgo; con i Presidenti della
Bulgaria, della Francia, del nuovo Stato della Guinea-Bissau, dell'Italia, di Malta, del Portogallo, degli Stati Uniti d'America, dell'Uganda;
i Primi Ministri del Belgio, del Canada, della Grecia, della Libia,
del Lussemburgo, dell'Irlanda, dell'Ungheria; con il Segretario Generale dell'ONU e con i Ministri degli Affari Esteri di vari Paesi.
Non citiamo questi incontri, né gli altri che non menzioniamo singolarmente, se non per sottolineare quanto aperta continui a dimostrarsi
la Santa Sede al dialogo con rappresentanti venuti da ogni parte del
mondo e di ogni tendenza politica e ideologica : decisa sempre — come
è suo ineludibile dovere — a mantenere chiara l'affermazione dei princìpi che essa per divina missione è tenuta ad annunciare, nel campo
delle verità religiose e morali; ma insieme sollecita non solo degli
interessi cattolici, dappertutto e in qualsivoglia situazione, ma anche
delle cause — comuni a tutti — della pace, della giustizia, della cooperazione internazionale, del progresso morale, culturale, sociale ed economico dei popoli.
Se in taluni casi i risultati del dialogo appariscono scarsi, insufficienti o tardi a venire, e se altri può vedere in ciò un motivo bastevole
per interromperlo, noi riteniamo, invece, nostro grave dovere procedere
con illuminata costanza su una via che ci sembra, in primo luogo, squisitamente evangelica : di longanimità, di comprensione, di carità. Non
senza nascondere, certo, l'amarezza e la preoccupazione che ci causa il
protrarsi, o l'aggravarsi, di non poche situazioni contrarie ai diritti
della Chiesa o della persona umana; ed ammonendo a non fraintendere
questo responsabile nostro atteggiamento, quasi si trattasse di acquiescenza o di rassegnata accettazione di simili situazioni.
La stessa partecipazione della Santa Sede al vertice di Helsinki
dove, a nome degli Stati Europei, degli Stati Uniti e del Canada, sjono
state solennemente sottoscritte impegnative risoluzioni relative alla sicurezza e alla cooperazione in Europa, ha avuto questo movente e queste
preoccupazioni : non soltanto di dare il nostro appoggio morale a risolu-
Acta Pauli Pp. VI
131
zioni di tale portata e di tale importanza, ma di avere nella Conferenza
chi potesse rendersi più diretto ed efficace interprete e portavoce della
esigenza del rispetto della coscienza religiosa — nel quadro della riaffermazione dei diritti fondamentali della persona umana — per assicurare
all'Europa (ma il discorso vale ben oltre l'Europa) una vera, giusta e
perciò più stabile pace, ed equilibrate prospettive di una mutua cooperazione, di tutti rispettosa e a tutti profìcua.
La Santa Sede, in unione con quanti dalle conclusioni di Helsinki
legittimamente si attendono un sostanziale, progressivo miglioramento
nelle condizioni interne di vita dei popoli europei e nelle loro relazioni,
si propone di agire perché tante solenni e positive risoluzioni non
cadano nella dimenticanza o nella inosservanza. Essa vuole sperare che
la lettera e lo spirito di Helsinki — come è venuto in uso di dire — aiutino a concordare, nell'interesse dei fedeli, accettabili soluzioni anche
là dove alcune situazioni di più sentito disagio da tempo le attendono.
Vogliamo limitarci a ricordare, pur senza restringere ad esse il nostro
pensiero, la Cecoslovacchia, la Romania e certe regioni dell'Unione
Sovietica.
La preminente attenzione che doverosamente consacriamo al servizio
della Chiesa e agli interessi religiosi dei popoli non ci impedisce di dedicarne una non meno cordiale alle sorti e ai problemi temporali delle
Nazioni nei vari Continenti, a compimento di quel dovere d'amore
verso l'uomo — nella sua dimensione totale — che è parte del nostro
ministero apostolico. Quanto spesso, di fronte alle piccole e alle grandi
tragedie che continuamente colpiscono parti più o meno estese della
famiglia umana — guerre, fame, calamità naturali —, risuona nel
Nostro cuore, e si fa nostra, la voce del Divino Maestro : « Misereor
super turbas » ! Così come nostre facciamo le gioie, le speranze, gli sforzi
volonterosi di progresso di tutti i popoli e dell'intera umanità.
L'anno che termina ha visto, fra l'altro, la comunità degli Stati impegnata, nella VII Assemblea Straordinaria delle Nazioni Unite « sullo
sviluppo e la cooperazione internazionale » del settembre scorso, ad approfondire più positivamente i temi proposti dalla Dichiarazione e dal
Piano d'azione per l'instaurazione del nuovo ordine economico internazionale, adottati già, l'anno passato, nella VI Sessione Straordinaria
dell'ONU.
Ci rallegriamo perché, nonostante le difficoltà oggettive dell'impresa
e le resistenze frapposte da uno spirito di — ben spesso malinteso —
interesse particolare, l'umanità sembra voler progredire nel campo della
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
132
cooperazione economica, oltre la semplice riaffermazione di princìpi o il
confronto ideologico, sulla via di soluzioni concrete, mediante veri e
propri negoziati multilaterali.
In tale prospettiva abbiamo attentamente seguito i lavori della recente Conferenza Nord-Sud di Parigi, la quale dovrebbe segnare una
nuova tappa — ancorché di portata meno universale — nel dialogo fra
Paesi sviluppati e Paesi in via di sviluppo, fondata sull'interdipendenza,
la corresponsabilità nella gestione dell'economia mondiale e la concertazione.
Non possiamo non sottolineare i presupposti e le implicazioni di
carattere morale che, non meno di quelle di ordine tecnico, politico ed
economico, comandano e debbono guidare simili sforzi e tentativi.
Voglia Iddio che i popoli si mettano sempre più generosamente e saggiamente su questa strada, abbandonando invece quella — pericolosa e
moralmente deprecabile — della produzione e del commercio (anche
sotto forma di (( doni », ma quanto onerosi !) delle armi distruttrici !
E voglia altresì che i negoziati per il disarmo, sia generale sia qualificato, come quelli del SALT,
1
non si arrestino o non continuino a
segnare troppo il passo per gli ostacoli che incontrano sul loro cammino : ostacoli gravi, senza dubbio, ma che la buona volontà, la tenacia
e la sapienza politica degli uomini di Stato responsabili debbono pur
trovare il modo di superare.
Se dal grande scenario della comunità internazionale nel suo complesso passiamo ai vari punti del mondo che sono stati, nel corso di
quest'anno, teatro di avvenimenti degni di rilievo, non possiamo non
ricordarne tre, in particolare : l'indipendenza raggiunta dai territori
portoghesi d'Africa, la fine della guerra nel Vietnam, il persistere del
conflitto nel Medio Oriente.
Ai popoli d'Africa, assurti a dignità di Nazioni sovrane e accolti con
soddisfazione fra i membri della Comunità degli Stati, noi abbiamo
fatto pervenire l'espressione della nostra partecipazione ai loro sentimenti ed il nostro augurio sincero. Nelle Capitali del Mozambico e
dell'Angola risiede già da qualche tempo un rappresentante della Santa
Sede, in qualità di Delegato Apostolico. Espressioni di cordiale deferenza ci è stato dato, recentemente, di ricevere e di ricambiare con il
Signor Presidente della Repubblica di Capo Verde, e col Signor Presidente della Guinea-Bissau, in occasione della sua visita già menzionata.
1
Strategie Arms Limitation Talks.
Acta Pauli Pp. VI
133
Ci è motivo di conforto vedere come il grande e caro Continente africano, dove pure permangono ancora difficili problemi di rapporti razziali, ed altri problemi numerosi, e non meno irti di difficoltà, nascono
dalla necessità stessa di uno sviluppo che il ritardo passato obbliga ad
accelerare, si avvìi risolutamente, ciononpertanto, sulla strada di una
completa indipendenza.
Facciamo voti affinché questo processo abbia a continuare sollecito e
indisturbato : non turbato, in particolare, da interferenze estranee, che
potrebbero cercare di sostituire, al vecchio colonialismo, nuove forme di
dominio a scopo di potenza o di influsso ideologico ; e non turbato da
interne divisioni, atte a paralizzare e a distruggere preziose energie,
delle quali i popoli africani urgentemente abbisognano per poter costruire, nella partecipazione paritaria di tutte le componenti etniche e
culturali, il loro avvenire.
Il nostro augurio va, segnatamente, alle grandi e promettenti terre
dell'Angola, dove la Chiesa Cattolica occupa sì largo spazio, perché
oneste e leali intese possano instaurare, al posto di un conflitto minaccioso, quella pace giusta ed operosa che è nelle attese di quelle buone
popolazioni.
La conclusione delle ostitità nel Vietnam, dopo trentanni di guerra
e di lotte, apre per l'Indocina e per l'intero Sud-Est asiatico un nuovo
capitolo, non privo di incognite.
Per parte nostra, non possiamo se non auspicare che la situazione
venutasi a creare, e quella che seguirà alla prevista riunifìcazione di
un Paese verso il quale non abbiamo mai nascosto il nostro appassionato, paterno interesse, si sviluppi in un ordine fruttuoso e attento alle
legittime aspirazioni di quel popolo, in una ricerca di intese e di concordia che permetta di risanare, nel rispetto dei diritti di tutti, le
profonde lacerazioni del lungo conflitto.
La Santa Sede ha cercato di porsi e di restare in contatto con le
Autorità del Viet-Nam. Essa vuole sperare di poter in tal modo agire
per il mutuo vantaggio, dello Stato e della Chiesa, in spirito di amichevole
partecipazione all'opera di ricostruzione del Paese e con l'auspicio che a
quella Comunità cattolica, una fra le più fiorenti del grande mondo
asiatico, culla di antiche e nobilissime civiltà, sia dato sufficiente spazio
di vita e di attività, nel campo religioso che è proprio della Chiesa, ma
non senza benefico influsso per il tranquillo ed ordinato sviluppo dell'intera collettività nazionale. Ai nostri figli nel Vietnam, ai loro caris-
134
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
simi Pastori ed a quanti con essi collaborano nei campi dell'apostolato,
il nostro saluto, memore e benedicente.
Che dire, poi, del sempre grave e irrisolto problema del Medio Oriente? Dovremo forse ripetere quanto, e per quali fortissimi e singolarissimi motivi, esso ci sta a cuore e ci preoccupa? O dovremo nuovamente ricordare le linee fondamentali che, ad avviso della Santa Sede,
dovrebbero presiedere e render possibile la sua equa e stabile soluzione?
Vorremmo almeno, nella luce delle imminenti celebrazioni natalizie,
invitare ancora una volta l'intero mondo cristiano ad elevare il pensiero
alla Terra di Gesù : ai luoghi che di Lui videro la nascita, la vita nascosta di operaio e quella laboriosa e luminosa di Maestro, la morte e
la vittoria su di essa : alla Città che continua ad essere centro spirituale
di amore e di devozione per i discepoli del Cristo, come per i figli del
Popolo Ebraico e per i seguaci dell'Islam; e tutti chiamare a ripetere
l'antica orante acclamazione : F i a t pax in virtute tua !
Questa pace, alla quale sembra talvolta che ci si stia faticosamente,
lentamente avvicinando, e che è continuamente risospinta lontano, questa pace deve far oggetto dei voti, non solo, ma degli sforzi operosi ed
instancabili di tutte le parti interessate. Evitando sterili e pericolose
posizioni estreme, e facendo tacere, in particolare, la voce del terrorismo
e delle contrapposte indiscriminate rappresaglie, esse debbono cercare
di portare avanti il dialogo, nei modi e nelle sedi appropriate.
Benché convinti, anche noi, della necessità di una giusta e saggiamente equilibrata soluzione globale, anzi proprio perché ne siamo persuasi, ci permettiamo di esortare i responsabili delle varie parti a non
trascurare le possibilità concrete, ancorché modeste, che si offrono di
avviare il negoziato e di stabilire l'atmosfera favorevole ed i presupposti
indispensabili a progredire verso la conclusione auspicata.
E benché consapevoli delle tragedie non lontane che hanno spinto
il Popolo Ebraico a ricercare un sicuro e protetto presidio in un
proprio Stato sovrano ed indipendente, anzi proprio perché di ciò siamo
consapevoli, vorremmo invitare i figli di questo Popolo a riconoscere i
diritti e le legittime aspirazioni di un altro Popolo, che ha anch'esso
lungamente sofferto, la gente palestinese.
Nel parlare del Medio Oriente non potremmo certo non ricordare,
con una emozione grave di preoccupazioni ma che non vorrebbe restar
chiusa alla speranza, quella che ben a ragione è stata definita la tragedia del Libano. La nostra particolare sollecitudine è apparsa chiara,
al popolo libanese ed al mondo, nella missione da noi affidata ad un
Acta Pauli Pp. VI
135
nostro inviato speciale, il Signor Cardinale Paolo Bertoli, al quale
desideriamo esprimere nuovamente, in questa circostanza, la gratitudine dovuta allo zelo, alla competenza, allo spirito di sacrificio con cui
ha saputo compiere il delicato incarico.
Purtroppo la situazione, pur fra rinnovati tentativi di tregua, continua ad essere pericolosamente insicura e minacciosa.
Chi ha potuto conoscere ed ammirare da vicino l'esempio di pacifica
convivenza dato per tanto tempo dalla popolazione, cristiana e musulmana, del Libano è portato quasi naturalmente a ritenere che le esplosioni di violente ostilità delle quali esso è diventato teatro non possono
avere adeguata spiegazione senza forze estranee al Libano stesso e ai
suoi veri interessi.
Il nostro auspicio, il nostro monito che a tutti va, non può essere
pertanto che questo : non si voglia, non si permetta che sia distrutta,
per oscuri motivi, una tradizione di tollerante coesistenza e di buona
collaborazione, che deve anzi restare esemplare anche per altre e più
estese forme di civile e religiosa convivenza nel Medio Oriente, se si
vuole — come si deve — che una vera, che una sicura e stabile pace vi
regni e restituisca a quelle terre una tranquillità che è negli interessi
anche dei popoli vicini.
E per il Libano, in quest'ora tormentosa, invitiamo i cristiani, in
particolare, a pregare perché Dio conceda alle sue popolazioni tutte
di saper ritrovare in spirito di fraternità, la via della concordia e della
riconciliazione nazionale.
Non è nostro intento di riferirci a tutte le altre situazioni (come a
quella tanto dolorosa della carissima Irlanda), che al presente offrono
problemi nel mondo. Ma come potremmo non fare almeno menzione di
Paesi, quali il Portogallo e la Spagna, entrambi importanti per l'Europa
e a noi dilettissimi, che stanno vivendo un momento di singolare importanza nella loro rispettiva e ben diversa vicenda plurisecolare? Ad essi,
ai loro popoli, ai responsabili delle loro sorti, va il nostro augurio e
l'auspicio che sappiano rispondere come è necessario alle loro responsabilità.
Ed un pensiero anche all'Italia, così vicina alla Sede Apostolica e
al nostro cuore : non fosse che per augurare al suo Popolo che, nel
responsabile autonomo esercizio dei suoi diritti democratici, sappia
conservare integra la fedeltà ai valori civili e cristiani delle sue antiche
tradizioni, per realizzare nella giustizia, nell'ordine e nel rispetto di
quei valori morali che sono insieme dovere e tutela della dignità e dei
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
136
veri interessi dell'uomo e della Nazione, i progressi e l'operosa tranquillità a cui, in tutti i campi, legittimamente aspira. Su questa via esso
troverà sempre nella Chiesa, non ostacolo, ma aiuto.
È stata spesso sollevata, anche in questi ultimi tempi, la questione
del rapporto giuridico fra lo Stato e la Chiesa in Italia, retto, com'è dal
Concordato del 1929. Vorremmo nuovamente assicurare che, mentre
stimiamo assai utile, ancor oggi, alla pace religiosa del Popolo italiano
il mantenimento di una solida base bilaterale di distinzione dei rispettivi campi di azione e di riconoscimento dei diritti e doveri reciproci, la
Santa Sede rimane disposta a rivederne ed a modificarne, di comune
accordo con il Governo, e sempre nell'auspicato rispetto alle legittime
ed essenziali esigenze delle Parti, quei punti che non appariscano più
rispondenti alle nuove situazioni.
Rivolgendo ora lo sguardo sulla vita della Chiesa in se stessa, dobbiamo riconoscere che molti sono gli elementi che infondono speranza
al nostro sguardo che scruta l'orizzonte della Chiesa e del mondo, e ne
2
coglie i segni, nonostante tutto, in spem contra spem, di una vigorosa
vitalità religiosa. Sì, venerabili Fratelli e diletti figli, contro smentite
che qua e là possono venire da punti particolari, noi abbiamo fiducia. La
Chiesa è viva ! Lo sappiamo, sì, dai princìpi fondamentali della nostra
fede, che ci attestano il Cristo presente in mezzo ad essa e con essa fino
3
alla fine del tempo, e che ci parlano dello Spirito Santo, che la anima
e la sostiene nel suo cammino, specie quando questo è più un cammino
4
della Croce che una corsa trionfale. Ma se fosse necessaria una conferma di queste realtà profonde, tratta dalla esperienza quotidiana, ecco
allora soccorrerci quella che abbiamo testé vissuta e di cui siamo stati
i testimoni ammirati e commossi talora fino alle lacrime : la Chiesa è
più che mai viva perché l'abbiam vista così ! In questo Anno Santo
una corrente di rinnovamento, di santità, di grazia l'ha pervasa in tutte
le sue componenti, segno eloquente della serietà con cui è stato accolto
il nostro invito al rinnovamento e alla riconciliazione, e consolantissimo
auspicio del nuovo slancio che, con l'aiuto di Dio, seguirà per gli anni
futuri di questo scorcio del secondo millennio dopo Cristo.
Il Giubileo è stato infatti, sotto questo aspetto, molto significativo,
caratterizzato da una inconfondibile fisionomia, che lo ha profonda2
3
4
Cfr. Rm 4, .18.
Cfr. Mt 28, 20; 8, 26 par.; 14, 27 par.
Cfr. Lc 12, 12; Ch 16, 13; At 9, 31; 1 Cor 12, 11; 2 Cor 1, 22; Ef 4, 4; ecc.
Acta Pauli Pp. VI
137
mente qualificato : esso è stato anzitutto un evento religioso, un mettersi
in cerca di Dio e della sua grazia nel contatto della preghiera, dell'unione con Dio, della penitenza, della vita eucaristica. Le folle venute
a milioni da tutti i Continenti hanno principalmente pregato ; comprendendo subito, con l'intuizione propria del Popolo di Dio, il carattere
volutamente spoglio del richiamo di ogni esteriorità che abbiamo voluto
dare alle cerimonie del Giubileo, i pellegrini sono andati all'essenziale. Come dicevamo nell'Udienza al Sacro Collegio, lo scorso giugno,
noi « pensiamo che questo ricuperato senso del pregare sia una ricchezza
grande e valida del Giubileo : e godiamo nel vedere che così giungono a
compimento le premesse, che il Sacro Concilio aveva poste con tanta
speranza, iniziando davvero una nuova era nella vita della Chiesa del
nostro tempo ». L'Anno Santo è poi stato un evento popolare : sono
cioè gli umili, i semplici, coloro i quali vivono in modeste condizioni
economiche, che hanno dato prova magnifica della loro fede e della
loro consonanza piena con la vita della Chiesa. Abbiamo ancora negli
occhi i grandi pellegrinaggi diocesani di tutti i continenti ; e in particolar
modo, quelli venuti dai Paesi del Terzo Mondo, a costo di sacrifici e di
disagi anche molto gravi, con una costanza e una generosità da farci
risentire in tutta la loro forza le parole di Gesù : « Vi dico che molti
verranno dall'oriente e dall'occidente e siederanno a mensa con Abramo,
Isacco e Giacobbe nel Regno dei cieli ». L'Anno Santo è poi stato un
evento ordinato: pur nel momento in cui in tanti Paesi del mondo la
violenza non di rado miete le sue vittime innocenti, qui a Roma, grazie
a Dio, pur con l'afflusso non ancora mai visto di gruppi così numerosi
di fedeli, tutto si è svolto in ordine esemplare ; nulla ha turbato lo svolgimento delle Udienze, delle cerimonie, degli incontri : e, cogliendo questa occasione, vogliamo dire una parola di lode alla cara popolazione
della nostra diocesi di Roma che, con la sua innata dignità, non ha
fatto pesare quegli immancabili disagi (alludiamo particolarmente a
quelli del traffico) che la presenza simultanea di tanti fratelli procurava
talvolta alla Città. Ma si è trattato di un ordine non solo esterno, bensì
più profondo ancora : il pacifico possesso della fede, nella carità e nella
gioia, ha evitato ogni contestazione, ogni spirito di critica, ogni forma
di dissenso, talché, se tale atteggiamento ha potuto talora verificarsi,
è stato soltanto dove e in chi si è tenuto lontano nel proprio ostinato
5
6
5
23 giugno 1975: A.A.S. 67 (1975), p. 457.
« Mt 8, 11.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
138
isolamento dall'atmosfera calma, spirituale, costruttiva del Giubileo
romano : vogliamo pensare infatti che certe posizioni, molto ristrette
peraltro, siano proprio dovute a questa mancanza di esperienza diretta.
In questa cornice unica, il cui ricordo conserveremo tutti chiuso in
cuore per gli anni che verranno, prendono particolare rilievo atti che,
pur brevemente, vogliamo e dobbiamo qui ricordare. Anzitutto l'insegnamento di questa Sede Apostolica : accennavamo lo scorso giugno ai
documenti fino allora pubblicati in occasione del Giubileo, a partire
dalla bolla Apostolorum limina, del 23 maggio 1974, all'Esortazione
Apostolica sulla riconciliazione all'interno della Chiesa, dell'8 dicembre 1974, a quella sulla gioia cristiana, del 9 maggio di quest'anno.
Vogliamo ancora citare l'Epistula Lumen Ecclesiae, in occasione del
V I I Centenario della morte di S. Tommaso d'Aquino ; si sono aggiunte
nei mesi recenti la Costituzione Apostolica Romano Pontifici eligendo,
dell'I ottobre scorso, e l'Esortazione Apostolica Evangelii nuntiandi,
dell'8 dicembre, nella quale, raccogliendo le autorevoli e pastorali indicazioni della Terza Assemblea Generale del Sinodo dei Vescovi, abbiamo voluto dare come una Summa ampia, completa, aggiornata dei problemi e delle istanze che la gravissima consegna dell'Evangelizzazione
nel mondo contemporaneo pone oggi alla Chiesa, dai Pastori ai sacerdoti, alle famiglie, ai laici, nelle varie forme in cui si articola la loro
vita. Ma questi documenti, che segnano come altrettante tappe salienti
e più incisive, non possono far passare sotto silenzio la trama di altri
insegnamenti, che questa Cattedra Romana, consapevole della missione
da Cristo affidata a Pietro di confermare i fratelli, non ha mancato di
far giungere in tutte le occasioni : ed ecco le Lettere inviate a vari
Congressi eucaristici, a celebrazioni commemorative delle varie Chiese
locali, ad anniversari di fondazioni di diocesi, di chiese cattedrali, di
Famiglie religiose. Così ci piace ricordare i momenti particolarmente
intensi delle celebrazioni dell'Anno Santo, che hanno richiamato rispettivamente i giovani, i catecumeni, gli sposi di cui abbiamo benedetto
le nozze, i gruppi familiari, le centinaia di sacerdoti novelli da noi
ordinati, i carissimi ammalati, ai quali abbiamo amministrato il sacramento degli Infermi; e poi il Congresso Internazionale Mariologico7
8
9
1 0
11
7
8
9
10
11
A.A.S. 66 (1974), pp. 289-307.
A.A.S. 67 (1975), pp. 5-23.
Ib., pp. 289-322.
A.A.S. 66 (1974), pp. 673-702.
Cfr. Lc 22, 32.
Acta Pauli Pp. VI
139
Mariano; e il Congresso delle Pontificie Opere Missionarie, quello delle
Organizzazioni Internazionali Cattoliche, quello missionario, per citarne solo alcuni, gli incontri con i rappresentanti delle Conferenze
episcopali, con organizzazioni, con studiosi, con scienziati, con membri
di associazioni di apostolato. Nel ripercorrere col pensiero a tante occasioni di grazia che abbiamo vissuto con i vari settori del mondo cattolico, non possiamo trattenere un moto di profonda e commossa riconoscenza al Signore, il « Padre della luce », dal quale « discende ogni
buon regalo e ogni dono perfetto » ,
12
che ci ha permesso di vedere, con i
nostri occhi, di toccare con mano quella che non senza motivo abbiamo
chiamato all'inizio la vigorosa vitalità religiosa del nostro tempo.
In questo elenco, che stiamo facendo in rapide pennellate evocative,
non può certo mancare il ricordo di quelle vere ore di grazia e di Cielo,
che abbiamo vissuto insieme in occasione delle beatificazioni e canonizzazioni, da noi compiute nel corso di questo Anno Santo. Tredici le
prime : quelle di Maria Eugenia di Gesù Milleret de Brou, di Cesare
de Bus, di Enrico Carlo Steeb, di Carlo Eugenio de Mazenod, di Arnoldo Janssen, di Giuseppe Freinademetz, di Maria Teresa Ledóchowska,
di Ezechiele Moreno, di Gaspare Bertoni, di Vincenzo Grossi, di Anna Michelotti, di Maria Droste zu Vischering, di Giuseppe Moscati.
E sei sono state le Canonizzazioni, come tutti ben ancora ricordiamo :
di San Giovanni Battista della Concezione, di Santa Vincenza Maria
Vicuña, di Santa Elisabetta Anna Seton, di San Giovanni Maclas, di
Sant'Oliviero Plunkett, di San Giustino de Jacobis. Il solo enumerare
questi nomi ci richiama alla memoria le vite singolari di questi Vescovi, di questi Fondatori di Ordini religiosi, di questi Missionari, di
questi campioni della carità, tra cui la straordinaria figura di un laico,
il medico Moscati; e il loro esempio, così sfaccettato nelle varie esperienze, ma pur uguale nell'unico denominatore comune dell'amore di
Dio e dei fratelli, ci dice che la Chiesa è soprattutto viva perché la
santità permea i suoi membri : una santità vera, sofferta, provata dalle
stesse difficoltà che oggi noi esperimentiamo, e che perciò dimostra
com'essa sia possibile, sia reale, sia presente negli uomini e nelle donne
della più recente generazione, come, non dubitiamo, in quelli della
nostra e della futura. Ci piace vedere in questa magnifica fioritura, da
Noi additata alla Chiesa universale, l'autorevole conferma di quella
12
Cfr. Ge 1, 17.
140
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
universale vocazione alla santità nella Chiesa, che il Concilio Vaticano II ha fermamente ribadito.
Ma un altro segno particolarmente promettente per la vita della
Chiesa in se stessa è dato anche dal particolare tono ecumenico, che
questa anno 1975 ha avuto. Ricordiamo ancora con trepida gioia il rito
di preghiera celebrato il 25 gennaio scorso nella Basilica di San Paolo
fuori le Mura per implorare da Dio la ricostituzione dell'unità con le
Chiese che ancora non sono con noi congiunte. Se abbiamo allora doverosamente accennato al sentimento di tristezza nel constatare che (( questa unità ancora non è stata ricomposta »
13
per ragioni molteplici, ab-
biamo, altrettanto doverosamente, richiamato la profonda speranza che
nutriamo in cuore, proprio per questo supremo argomento, per il quale
va di mezzo la credibilità del cristianesimo davanti al mondo : « Oggi
— dicevamo — noi con voi ringraziamo il Signore che ci ha concesso
di vedere che le relazioni tra i cristiani si intensificano e si approfondiscono. La ricerca della riconciliazione t r a i cristiani, che è opera dello
Spirito Santo ed espressione di quella " sapienza e pazienza " con cui il
Signore "persegue il disegno della sua grazia verso noi peccatori",
14
diventa sempre più un tema di crescente cura ed attenzione da parte
della Chiesa Cattolica e delle altre Comunioni Cristiane ».
15
Di questa attenzione abbiamo continue, lietissime attestazioni : ultima, la più vicina nel tempo, quella che si è avuta nell'Assemblea
Generale di Nairobi del Consiglio Mondiale delle Chiese, terminato da
pochi giorni, a cui abbiamo avuto l'onore di inviare un nostro Messaggio, che sappiamo esser stato accolto con sincero rispetto, nonché una
delegazione della Chiesa Cattolica, la cui presenza è stata molto apprezzata e, a quanto siamo stati informati, anche richiesta e desiderata in
varie fasi dei lavori. Sia benedetto il Signore, che ci fa vedere come il
movimento ecumenico, pur senza gesti clamorosi, ma forse con passi più
costruttivi e incisivi, prosegue calmo e ininterrotto nel suo alveo, come
il corso di un fiume. E prove continue ne abbiamo effettivamente avute
anche qui a Roma, per restare nel tema che ci occupa, proprio nel corso
delle celebrazioni dell'Anno Santo : ricordiamo ancora commossi la
recentissima cerimonia celebrata simultaneamente a Roma e a Costantinopoli, nel decennio dell'abrogazione di una pagina penosa nella storia
13
14
15
A.A.S. 67 (1975), p. 113.
Decr. de Oecumenismo unitatis redintegratio, n. 1.
A.A.S. 67 (1975), p. 116.
Acta Pauli Pp. VI
141
dei reciproci rapporti. Riandiamo poi col pensiero ai vari gruppi di
Fratelli separati, che si può dire sono stati presenti ad ogni Udienza
Generale, con ammirevole dignità e raccoglimento; esse venivano da
tutto il mondo a dirci come le varie comunità a cui appartengono, guardano a Roma e al Successore di Pietro con sincera ammirazione. Così
sappiamo che ininterrotto è il flusso dei pellegrini di varia denominazione cristiana, i quali — mettendosi opportunamente in contatto col
nostro Segretariato per l'Unione dei Cristiani, e da esso saggiamente e
rispettosamente guidati — vengono a Roma per conoscere meglio la vita
della Chiesa Cattolica, e per rivivere in momenti di preghiera le grandi
lezioni di generosità, di grazia, di luce che vengono dalle memorie storiche della Chiesa romana dei primi secoli, madre di santi, nutrice di
martiri, ispiratrice di opere caritative e assistenziali.
Così non vogliamo dimenticare, almeno con una menzione, l'interesse
che l'Anno Santo ha suscitato anche in distinti e numerosi rappresentanti delle Religioni non Cristiane, venuti dai vari punti del mondo
per vivere anch'essi l'esperienza, pur tanto lontana dal loro mondo
religioso, del sacro Giubileo.
Venerabili Fratelli e diletti Figli ! Nonostante la consolante rassegna ora delineata, molti certo sono i motivi di apprensione che, in questo
scorcio dell'anno occupano il nostro cuore, e talora lo accasciano col
loro peso : abbiamo talora l'impressione di un rifiuto freddo, voluto,
categorico, sdegnoso da parte di tanti responsabili, dei manipolatori dell'opinione pubblica mediante i mezzi di comunicazione sociale, di uomini
della scienza della cultura e dell'arte di fronte alla missione della
Chiesa, anzi di fronte al nome stesso di Dio e di Gesù Cristo : di quel
16
Dio che è amore, di quel Gesù che non offre che amore e perdono dalle
braccia spalancate sull'albero della Croce. Una marea di violenza premeditata e distruttrice, spesso attratta da facile, perigliosa e incredibile
sete di denaro, sembra voler sommergere, nelle varie Nazioni, l'ordinata
convivenza civile da cui dipende la serenità, il progresso, l'edificazione
della società. A questo proposito non possiamo tacere la nostra addolorata e ferma riprovazione del nuovo vile gesto di violenza, che proprio
ieri è stato perpetrato a Vienna. Una viscida perversione e degradazione
morale, in nome di una malintesa libertà che vuol sopprimere se stessa,
sembra talora sommergere il grido indignato delle rette coscienze, deridendo i sacri valori, travolgendo il senso del bene, del pudore, della
» Cfr. 1 Gv 4, 16.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
142
dignità, della bellezza impressa da Dio all'anima e al corpo dell'uomo ;
e le vittime più esposte ne sono i piccoli, i giovani, i deboli.
Ma, ripetiamo, noi vogliamo guardare al futuro, come già dicemmo,
in spem contra spem. Faremmo torto alla teoria interminabile di pellegrini del Popolo di Dio, che durante tutto quest'anno sono venuti a
Roma ed entrati nella Porta Santa in un ideale cammino di preghiera
e di penitenza, se ci lasciassimo impressionare da questi pur innegabili
sfoghi di violenza e di corruzione. Questi fedeli ci hanno detto che la
Chiesa è cosciente della sua vita, partita dal cuore del Padre, germinata
nel sangue di Cristo Crocefisso e guidata dal suo Spirito santifìcatore,
è permeata delle note dell'unità, della santità, della cattolicità e dell'apostolicità, è incamminata decisamente sulle vie della penitenza e della
carità. Il senso della preghiera, il ritrovato contatto con Dio, la creazione di opere sociali e caritative a favore dei fratelli che soffrono, ci
dicono che il bene è superiore al male, anche se non colpisce l'opinione
dei più; ci dicono che le famiglie, nonostante gli attentati da cui da
varie parti sono fatte oggetto, sono sane, sono formatrici di cristianesimo vissuto, ci ricordano che la Chiesa può e deve essere presente con
la sua carica possente di grazia e di rinnovamento nel mondo, come
il lievito nella pasta:
17
ci dicono che se i problemi sono tuttora gra-
vissimi, vaste ed enormi sono le energie, le risorse della Chiesa. È quindi
lecito, è doveroso guardare all'avvenire con fiducia ed ottimismo.
Noi offriamo la collaborazione sincera e volonterosa della Chiesa a
tutti gli uomini di buona volontà, a cui tocca la grave responsabilità di
elevare il mondo in cui viviamo : Capi di Stato, economisti, politici, letterati ed artisti, giornalisti, e quanti hanno il dovere di trafficar bene i
loro talenti : in questo decennio del Concilio Vaticano II vorremmo far
riecheggiare i Messaggi, che esso ha appunto inviato ai Governanti, agli
Uomini di pensiero e di scienza, agli artisti, alle donne, ai lavoratori,
ai poveri, malati e sofferenti, ... ai giovani, per attestare questa sua
volontà di collaborazione e per chiamare tutti a prendere coscienza che
la dottrina della Chiesa, riproposta dal Concilio, non vuole altro che
« aiutare tutti gli uomini del nostro tempo, sia quelli che credono in Dio,
sia quelli che esplicitamente non Lo riconoscono, aftinché, scoprendo più
chiaramente la loro vocazione integrale, rendano il mondo più conforme
all'eminente dignità dell'uomo, aspirino a una fratellanza universale
su basi più profonde, e possano rispondere, sotto l'impulso dell'amore,
17
Cfr. Mt 13, 33.
Acta Pauli Pp. VI
143
con uno sforzo generoso e congiunto, agli appelli più urgenti della nostra
epoca )).
Così, così, venerabili Fratelli e diletti Figli! Questo il messaggio
del Concilio, questo il frutto del Giubileo che, se pur termina cronologicamente con la chiusura della Porta Santa, non mancherà di portare
i suoi frutti per gli anni che seguono.
18
Noi deponiamo questo voto sulla povera mangiatoia del Figlio di Dio
fatto uomo nella spogliazione estrema di Betlehem; Egli è venuto per
salvare il mondo, non per giudicarlo. A Lui accorrete, uomini che pensate, che lavorate, che soffrite, che amate : è Lui il Salvatore, Lui il Redentore, e in nessun altro Nome è posta la salvezza. Egli ascolterà
le nostre preghiere; le ascolterà Maria Santissima, che lo ravvolse in
poveri panni per mostrarlo ai pastori e ai magi, e ancora a noi, uomini
di oggi, per tutti attirarci a Lui. Essa, che è Madre di Dio e Madre
della Chiesa, custodirà e darà incremento ai frutti del Giubileo.
19
20
Con questi voti ardenti noi tutti ancora vi ringraziamo, mentre di
cuore impartiamo la nostra Apostolica Benedizione.
YII
In foro ad Basilicam S. Petri patente habita a Beatissimo Patre nocte Nativitatis Domini nostri Iesu Christi, Anno Sacro Iubilaei exeunte. *
Figli
della
Fratelli
nel
Chiesa!
mondo!
Ascoltate ora la parola conclusiva dell'Anno Santo.
Noi lo abbiamo iniziato, invocando la misericordia di Dio sopra di
noi, sopra la Chiesa, sopra il mondo.
Noi abbiamo dato a quel rito dell'apertura della Porta Santa un duplice significato simbolico, ma tremendamente reale, quello della necessità d'ottenere un perdono, senza del quale una barriera di disperazione ostacolerebbe il nostro ingresso nel tempio di Dio. Noi abbiamo
infatti riconosciuto la nostra angosciosa ed esistenziale necessità di
ricomporre il nostro rapporto normale e felice col Dio vivente; noi
18
19
20
Const. past. de Eccl. in mundo huius temporis Gaudium et spes, n. 91.
Cfr. Gv 3, 17.
Cfr. At 4, 12.
* Die 25 mensis decembris a. 1975.
144
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
abbiamo spiritualmente sperimentato così la nostra incapacità assoluta
a riallacciare da soli in amicizia vitale tale indispensabile rapporto;
noi abbiamo rasentato con la vertigine della paura l'abisso d'una fatale
rovina; noi abbiamo osato, noi uomini di questo splendido e babelico
secolo, trepidanti e coraggiosi, battere ancora alla porta, da noi stessi
deserta, della casa paterna, cioè della reviviscenza all'economia del
Vangelo, quella della riconciliazione con l'armonia primaria, con Te,
o Dio della giustizia e della bontà.
Noi lo ricorderemo per sempre : un atto, un patto di religione ha
cercato di ricollegare, con esito positivo, questa nostra vita, così detta
moderna, la nostra vita attuale, storica, civile, qualunque sia, negatrice,
scettica, aberrante, indifferente, ovvero ancora pia e fedele, con Te,
Dio, prima, vera, unica, ineffabile sorgente della Vita, che non si
spegne, e che dovunque risplende. Tu sei, o Dio, per ogni verso,
Necessario. Tu sei oggi nostro, o Dio, insostituibile, Dio mistero di
pace e di beatitudine.
Noi lo confessiamo :
noi abbiamo curvato le nostre fronti folli
d'orgoglio, di sufficienza, e d'insipienza, ed abbiamo rigenerato nella
umiltà sincera e sapiente la nostra coscienza davanti alle esigenze
del messaggio del Eegno di Dio. La metanoia cristiana, che al bivio
dell'indirizzo direttivo dell'esistenza, guida i passi dell'uomo nel senso
esatto della salvezza, ha determinato la nostra scelta, che il battesimo,
per chi fra noi è cristiano, aveva già deliberata; ora è confermata; e
lo sarà per sempre. Siamo convertiti cristiani.
Ed è questo il secondo significato che per noi ha assunto l'Anno
Santo : la Fede è la Vita. È la Vita, perché raggiunge Te, o Dio, sia
pure sulla riva-limite della nostra capacità di conoscere e di amare;
Te, oceano dell'Essere, pienezza superante e incombente d'ogni Esistenza, cielo dell'insondabile profondità, non solo della terra e del
cosmo, ma pari solo a Te stesso, infinito oltre lo spazio, Padre di
tutto quanto esiste. La Vita sei Tu, Dio, sospeso come una lampada
beatificante sulla penombra della nostra balbettante esperienza, a contatto con il mondo, con la storia, con la nostra stessa misteriosa solitudine interiore, tanto più bisognosa di cotesta luce sovrana, quanto
più vasto e incognito è il panorama che la scienza e la civiltà aprono
al nostro avido e sempre miope sguardo. Ed anche questo rimarrà.
Noi trarremo dalla Fede — di cui Cristo, Parola del Padre, è sorgente — la luce supplementare di cui il sapere umano ha bisogno per
procedere libero e fidente, nel suo progrediente cammino, lieto di
Acta Pauli Pp. VI
145
poter alternare lo studio razionale e sperimentale, guidato da suoi
autonomi principii, con la preghiera, sì, questo gemito, questo canto
dell'anima che li conferma quei principi li integra e li sublima. L'uomo
nuovo di questo Anno Santo non dimenticherà dunque la preghiera,
e a questo linguaggio innocente dei figli di Dio, ricondurrà la infantile
memoria; la Chiesa gli sarà coro e maestra.
E dove andremo noi ora nell'ebbrezza di ricuperata e sempre incipiente beatitudine, di questa pace, ch'è tutta energia ed impulso all'effusione più prodiga e più fraterna? Comprenderemo noi, o Cristo, fatto
pastore davanti ai nostri passi frettolosi di toccare fin d'ora, nel periodo
così breve e fugace, riservato al nostro esperimento di tuoi autentici
seguaci, una meta degna e concreta, comprenderemo noi il « segno dei
tempi )), ch'è l'amore a quel prossimo, nella cui definizione Tu hai racchiuso ogni uomo, sì, ogni uomo bisognoso di comprensione, di aiuto,
di conforto, di sacrificio, anche se a noi personalmente ignoto, anche se
fastidioso ed ostile, ma insignito dall'incomparabile dignità di fratello?
La sapienza dell'amore fraterno, la quale ha caratterizzato in virtù ed
in opere, che cristiane sono giustamente qualificate, il cammino storico
della santa Chiesa, esploderà con novella fecondità, con vittoriosa
felicità, con rigenerante socialità. Non l'odio, non la contesa, non l'avarizia sarà la sua dialettica, ma l'amore, l'amore generatore d'amore,
l'amore dell'uomo per l'uomo, non per alcun provvisorio ed equivoco
interesse, o per alcuna amara e mal tollerata condiscendenza, ma per
l'amore a T e ; a Te, o Cristo scoperto nella sofferenza e nel bisogno di
ogni nostro simile. La civiltà dell'amore prevarrà nell'affanno delle
implicabili lotte sociali, e darà al mondo la sognata trasfigurazione
dell'umanità finalmente cristiana.
Così, così si conclude, o Signore, questo Anno Santo ; così o uomini
fratelli riprenda coraggioso e gioioso il nostro cammino nel tempo
verso l'incontro finale, che fin d'ora mette sulle nostre labbra l'estrema
invocazione : Vieni, o Signore Gesù.
1
Ap 22, 20.
10 - A. A. S.
1
Acta Apostolicae Sedis— Commentarium Officiale
146
NUNTIUS RADIOTELEVISIFICAS
Universis Christifidelibus, die festo Nativitatis Domini nostri Iesu Christi,
antequam ex externo Basilicae Vaticanae podio Urbi et Orbi Beatissimus
Pater Apostolicam impertiit Benedictionem. *
Fratelli e Figli di Roma
e
del
Mondo!
Ecco, io vi annunzio una grande gioia, che è di tutto il mondo :
1
oggi è nato un Salvatore, che è il Cristo Signore. Noi facciamo nostra
questa voce angelica, risuonata nella notte fatidica della nascita di
Gesù a Betlemme, e la rilanciamo nel mondo. Sì, il Natale di Cristo si
rinnova perennemente nel tempo ; e da quando l'incomparabile evento,
2
maturato da secoli nel pensiero di Dio, è apparso sul quadrante della
storia, la vicenda umana vi attinge il suo disegno universale, vi scopre
il suo significato permanente, vi scruta i suoi destini finali. Nel piano
totale del genere umano il Natale del Signore segna una data perenne ;
e la Chiesa fa bene a celebrare ad ogni ciclo solare, non solo la memoria lontana del singolare ed ineffabile avvenimento, la venuta del Verbo
vivente stesso di Dio fra gli uomini, uomo lui stesso, l'Incarnazione
cioè, ma fa bene a rievocarne la sua ormai acquisita attualità : la terra
è tuttora la patria di Cristo, del Piglio di Dio fattosi Figlio dell'uomo,
che, sottratto ora alla nostra conversazione sensibile, rimane tuttavia,
per una nostra instancabile ricerca, per una nostra inesauribile beatitudine, per una nostra indefettibile attesa escatologica, silenziosamente,
umilmente, ma realmente, come nel presepio, rimane con noi e per noi.
Egli lo disse categoricamente al momento del suo congedo dalla scena
sperimentale di questo mondo, quando promise : « Ecco, Io sono con
voi, tutti i giorni, fino alla fine del mondo )).
3
Il Natale, il mistero stupendo dell'Incarnazione, la festa dell'Em4
manuele, del Dio fra noi, segna la palingenesi della storia. La nostra
fede vi ha il suo cardine; la nostra concezione dell'enigma umano la
* Die 25 mensis decembris a. 1975.
Cfr. Lc 2, 10.
Cfr. Ef 1, 4.
Mt 28, 20.
Mt E, 23.
1
1
3
4
Acta Pauli Pp. VI
147
sua unica chiave d'interpretazione; e per noi, figli d'un secolo predisposto a sovrapporre l'antropologia, cioè l'interesse umano, alla teologia, cioè alla contemplazione dell'Essere divino, vi ha una legittima
stazione del nostro itinerario spirituale, la formula soddisfacente e definitiva : nella venuta di Cristo nel mondo è la salvezza ; il suo nome è
Gesù, che vuol dire Salvatore. Ed ecco allora, sfolgorante come un
vessillo, issato sulla faccia della terra, e per ogni tempo della vita
umana, il nome di Gesù Cristo, Salvatore del mondo. Noi lasceremo
ancora gridare a San Pietro, da questo foro delle genti, che gli è a
buon diritto intitolato : all'infuori di Gesù Cristo, <( non vi è altro
nome dato all'umanità sotto il cielo, nel quale ... noi possiamo essere
salvati ».
5
6
7
Gesù, Gesù ! erompe lo spirito di chi ha accolto, di chi ha compreso il Natale : Gesù, Tu sei il Cristo, Tu la salvezza, Tu la verità,
Tu la fortezza, Tu la beatitudine, Tu la gloria, Tu la vita del mondo !
Tu solus Sanctus. Tu solus Dominus. Tu solus Altissimus, Iesu Christe!
esclameremo, come il Popolo di Dio canta celebrando i santi misteri
della Messa. Ma qui il nostro lieto annuncio natalizio suscita un nuovo
dramma. Un dramma nel quale noi tutti siamo coinvolti, come vigorosamente ci ricorda San Paolo : chi mai crede a ciò che ascolta da noi?,
chi accoglie la nostra evangelizzazione?
8
Il frastuono soverchiante delle mille voci, che riempiono l'atmosfera
della vita moderna, con i potenti megafoni dei famosi mezzi delle
comunicazioni sociali, ovvero con il suggestivo incantesimo delle immagini e dei suoni che trasferisce il linguaggio dal regno del pensiero a
quello dei sensi, oppure il narcotico imponderabile, ma formidabile
della pressione dell'opinione pubblica e della propaganda politica, che
quasi insensibilmente priva la libertà personale del suo attivo esercizio
per sostituirvi quello passivo di un altrui dominio, vi consente ancora,
Fratelli e Figli, di distinguere e di affermare la flebile, la dolce, la vera
onda dello Spirito, la voce vibrante del Vangelo di Cristo, l'eco del
grido profetico che sale dal deserto ; ovvero il Verbo arcano che, a
bene ascoltare, risuona nel silenzio interiore dei cuori, non è più avver9
5
6
7
8
9
Cfr. Mt 1, 21.
Cfr. At 3, 25.
At 4, 12.
Rm 10, 16.
Mt 3, 3.
148
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
tito? e quasi temuto e soffocato, come il richiamo ad una verità, che si
preferisce ignorare?
A questo punto si pone un fatto nuovo, che a noi pare, proprio in
questo anno di grazia, altrettanto autentico che consolante : qualcuno
ascolta! qualcuno sa cogliere l'annuncio della buona novella, come un
messaggio rivelatore e rinnovatore. Chi sono questi inattesi, e pur
predestinati uditori del Verbo segreto e risolutivo? Sono i giovani, a
noi pare. Siete voi, giovani, nella cui generazione si è svelato, quasi con
impeto sovversivo, il disinganno della capziosa, della insufficiente almeno, sapienza delle generazioni a voi precedenti, quelle che vi hanno
inoculato l'insania della guerra per la potenza, del materialismo come
sola giustizia, del piacere come torbida norma prevalente sui doveri ed
i destini superiori della vita. Il vuoto vi ha devastato, giovani; ed un
anelito intimo e potente vi ha riportato quasi inconsciamente nel circuito d'un invito, che non si può respingere : (( Venite a me, voi tutti,
che siete affaticati ed oppressi, e Io vi ristorerò».
10
Il dramma è a questo punto preciso, del sì o del no, della generazione che sale, e che dimostra l'intuito d'un possibile e felice incontro
con Cristo. Egli parla, anche dal suo presepio, col suo accento inconfondibile, penetrante e soave : « beati coloro che ascoltano la Parola
di Dio, e la osservano » .
u
Voglia Iddio che dalla nuova gioventù, e che da noi tutti, figli della
Chiesa, e cittadini del mondo, sia accolto come frutto dell'Anno Santo
questo Verbo d'un inesauribile (( buon Natale ».
A quanti ci ascoltano
Di espressione italiana :
Buon Natale, nella pace e nel gaudio di Cristo.
Di espressione francese :
Heureux Noël, dans la joie et la paix du Christ !
Di espressione inglese :
A blessed Christmas, in the joy and peace of Christ!
Di espressione tedesca :
Frohe und friedvolle Weihnachten in Christus.
Di espressione spagnola :
Felices Navidades en la paz y gozo de Cristo !
10
11
Mt 11, 28.
Lc 11, 28.
;
Acta Pauli Pp. VI
149
Di espressione portoghese :
Feliz Natal, com os melhores votos da paz e da alegría de Cristo!
Di espressione greca :
KaXà • Xptaroóyevva. Eùykç eîpévifjç x a t
a
x P°^ ^I-Kupicj)
Di espressione polacca :
Skladam zyczenia wesolyc'h swiat, pokoju i radoáci w Christusie!
Di espressione russa :
Rozdestvom Christovoem Mir vam I radost evo.
Di espressione cinese :
Gun ho Seen Dan.
Di espressione africana - Kiswahili :
Heri hwa Sikukuu ya Noëli.
Per tutti :
Christus natus est nobis, venite adoremus !
150
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
ACTA
SS.
CONGREGATIONUM
SACRA CONGREGATIO PRO E P I S C O P I S
I
PROVISIO ECCLESIARUM
Sanctissimus Dominus Noster Paulus Divina Providentia Pp. VI,
successivis decretis Sacrae Congregationis pro Episcopis, singulas quae
sequuntur Ecclesias de novo Pastore dignatus est providere, nimirum :
die 8 Septembris 1975. — Titulari episcopali Ecclesiae Bigastrensi
praefecit R. D. Augustum Lauro, vicarium generalem archidioecesis
Consentinae, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Aenae Selis,
Archiepiscopi Consentini.
die 7 Octobris. — Cathedrali Ecclesiae Praenestinae E x c . P. D. Renatum Spallanzani, hactenus Episcopum titularem Mazacensem.
— Titulari episcopali Ecclesiae Assidonensi R. D. Aldonem Garzia,
canonicum theologum cathedralis capituli Neritonensis, quem constituit
Coadiutorem cum iure successionis Exc.mi P. D. Achillis Salvucci, Episcopi Melphictensis, Iuvenacensis et Terlitiensis.
die 22 Novembris. — Metropolitanae Ecclesiae Ravennatensi et Cathedrali Ecclesiae Cerviensi, eidem aeque principaliter unitae, E x c . P.
D. Ersilium Tonini, hactenus Episcopum Maceratensem et Tolentinum.
die 29 Novembris. — Coadiutorem cum iure successionis Exc.mi P. D.
Alberici Semerar o, Episcopi Uritani, constituit E x c . P. D. Salvatorem
De Giorgi, Episcopum titularem Tulanensem.
die 8 Decembris. — Titulari episcopali Ecclesiae Vagalitanae R. P.
D. Ioannem Michalski, Vicarium Generalem archidioecesis Gnesnensis,
quem deputavit Auxiliarem E.mi P. D. Stephani S. R. E. Cardinalis
Wyszynski, Archiepiscopi Gnesnensis.
die 5 Decembris. — Titulari episcopali Ecclesiae Aucensi R. P.
D. Theodorum Hubrich, Praelatum honorarium Sanctitatis Suae, Vicarium Generalem Administratoris Apostolici Magdeburgensis, quem
deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Ioannis Georgii Braun, Episcopi
titularis Putiensis in Byzacena, Administratoris Apostolici Magdeburgensis.
Sacra Congregatio pro Episcopis
151
die 6 Decembris. — Metropolitanae Ecclesiae Ultraiectensi E.mum
P. D. Ioannem S. R. E. Cardinalem Willebrands, Praesidem Secretariatus ad Christianorum unitatem fovendam.
— Titulari episcopali Ecclesiae Tabborensi R. D. Antonium dos Santos, Parochum et Decanum in oppido vulgo Ilhavo in dioecesi Aveirensi,
quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Emmanuelis de Almeida Trindade, Episcopi Aveirensis.
die 7 Decembris. — Titulari episcopali Ecclesiae Fidenatensi R. P.
D. Iacobum Biffi, Vicarium Episcopalem in archidioecesi Mediolanensi,
quem deputavit Auxiliarem E.mi P. D. Cardinalis Ioannis Colombo,
Archiepiscopi Mediolanensis.
— Titulari episcopali Ecclesiae Frequentinae R. P. D. Henricum
Assi, Vicarium Episcopalem in archidioecesi Mediolanensi, quem deputavit Auxiliarem E.mi P. D. Cardinalis Ioannis Colombo, Archiepiscopi
Mediolanensis.
die 19 Decembris. — Titulari episcopali Ecclesiae Aurusulianensi
E x c . P. D. Gilbertum Pereira Lopes, hactenus Episcopum Ipameriensem, quem archiepiscopali dignitate ornavit atque Coadiutorem cum
iure successionis Exc.mi P. D. Antonii Mariae Alves de Siqueira, Archiepiscopi Campinensis, constituit.
— Cathedrali Ecclesiae Ipameriensi E x c . P. D. Antonium Ribeiro
de Oliveira, hactenus Episcopum titularem Arindelensem.
die 22 Decembris. — Titulari episcopali Lamdiensi R. D. Angelum
Nicolaum Acha Duarte, ab archidioecesi St. Assumptionis, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Philippi Iacobi Benitez Avalos, Episcopi Villaricensis.
die 23 Decembris. — Cathedrali Ecclesiae Novae Ulmae E x c . P. D.
Raimundum A. Lucker, hactenus Episcopum titularem Metensem et
Auxiliarem Archiepiscopi Paulopolitani et Minneapolitani.
die 2 Ianuarii 1976. — Titulari episcopali Ecclesiae Girensi R. P. D.
Irenaeum Amantillo, e Congregatione Sanctissimi Redemptoris et Magistrum novitiorum, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Patricii
H. Cronin, Archiepiscopi Cagayani.
— Titulari episcopali Ecclesiae Germaniensi in Dacia R. D. Dantem Sandrelli, Vicarium Generalem dioecesis Sancti Rochi, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Radulfì Marcelli Scozzina, Episcopi
Formosae.
,
die S Ianuarii. — Metropolitanae Ecclesiae Vratislaviensi E x c . P. D.
Henricum R. Gulbinowicz, hactenus Episcopum titularem Accitanum.
152
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
die 16 Ianuarii. — Cathedrali Ecclesiae Guaxupensi E x c . P. D.
Iosephum Albertum de Castro Pinto, hactenus Episcopum titularem
Hieropolitanum in Isauria.
die 17 Ianuarii. — Metropolitanae Ecclesiae Capicensi, nuper erectae,
E x c . P. D. Antonium Frondosa, hactenus Episcopum Capicensem.
die 19 Ianuarii. — Titulari episcopali Ecclesiae Tacaratensi R. D.
Philippum Franciscum Murphy, cancellarium curiae archiepiscopalis
Baltimorensis, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Villelmi D.
Borders, Archiepiscopi Baltimorensis.
— Titulari episcopali Ecclesiae Respectensi R. D. Iacobum Franci-.
scum Stafford, moderatorem operum caritatis archidioecesis Baltimorensis, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Villelmi D. Borders,
Archiepiscopi Baltimorensis.
— Cathedrali Ecclesiae Maris Platensis E x c . P. D. Romulum García,
hactenus Episcopum titularem Uzitensem.
die 20 Ianuarii. — Cathedrali Ecclesiae Macaonensi R. D. Archiminium Rodrigues da Costa, Vicarium Capitularem eiusdem dioecesis.
die 21 Ianuarii. — Titulari episcopali Ecclesiae Thubursicensi P. D.
N. Paulum Moretto, hactenus Episcopum Crucis Altae, quem constituit
Coadiutorem cum iure successionis Exc.mi P. D. Benedicti Zorzi, Episcopi Caxiensis.
die 28 Ianuarii. — Coadiutorem cum iure successionis Exc.mi P. D.
Iosephi Leonis Rojas Chaparro, Episcopi Truxillensis in Venetiola,
constituit E x c . P. D. Vincentium Raimundum Hernández Peña, Episcopum titularem Sullectinum.
die 2 Februarii. — Cathedrali Ecclesiae Prudentipolitanae E x c .
P. D. Antonium Augustinum Marochi, hactenus Episcopum titularem
Thabracensem.
II
CONCORDIENSIS - PORTUS NAONIS
DECRETUM
De sedis episcopalis translatione ac concathedralis erectione
Novissimis hisce temporibus urbs Portus Naonis, quae intra fijies
dioecesis Concordiensis-Portus Naonis exstat, cum sit civilis eiusdem
nominis provinciae caput ac magistratuum et publicorum munerum
sedes, incolarum negotiorumque prospera suscepit incrementa.
153
Sacra Congregatio pro Episcopis
Exc.mus autem P. D. Abrahamus Freschi, Episcopus titularis Nasbincensis atque Administrator apostolicus « sede plena » ConcordiensisPortus Naonis, ad aptius tutiusque animarum bono consulendum ab
Apostolica Sede postulavit ut episcopalem sedem eiusdem dioecesis ab
urbe vulgo « Portogruaro » ad Portum Naonem transferatur et paroeciale templum Deo in honorem Sancti Marci Evangelistae in eadem
urbe dicatum, titulo ac dignitate Ecclesiae concathedralis decoretur.
Sacra igitur Congregatio pro Episcopis, rata id in bonum animarum
vere cessurum, vigore facultatum a Summo Pontifice Paulo Divina Providentia
Pp.
VI
sibi
tributarum,
porrectis
precibus
annuendum
censuit.
Quapropter suppleto, quatenus opus sit, eorum interesse habentium
vel habere praesumentium consensu, praesenti decreto, perinde valituro
ac si apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, quae sequuntur
decernit.
Episcopalis sedes dioecesis Concordiensis- Portus Naonis ab urbe
vulgo « Portogruaro )) transferatur et in Portu Naone constituatur.
Insuper memoratum templum in Portu Naone exstans, Deo in honorem Sancti Marci Evangelistae dicatum, ad dignitatem ecclesiae concathedralis extollit, ita ut in eadem ecclesia cathedra episcopalis erigi
possit cum omnibus iuribus, honoribus ac oneribus quae huiusmodi
Ecclesiis sunt propria, salvis manentibus iuribus, privilegiis et obligationibus quae ad perantiquam cathedralem ecclesiam Concordiensem
pertinent.
Ad haec omnia perficienda Sacra Congregatio pro Episcopis deputat
Exc.mum P. D. Abrahamum Freschi, opportunas et necessarias eidem
tribuens facultates, etiam subdelegandi ad effectum de quo agitur quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere pariter imposito authenticum exemplar actus peractae executionis ad eandem sacram
Congregationem mittendi.
Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis pro Episcopis,
die 26 mensis octobris anno 1974.
SEBASTIANUS Card.
PAGGIO, Praefectus
L. © S.
98 Ernestus Civardi, Archiep. tit. Serdicen., a Secretis
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
154
SACRA CONGREGATIO
PRO E C C L E S I I S O R I E N T A L I B U S
TELLICHERRIENSIS ET MANANTODDIENSIS
DECRETUM
De mutatione finium dioecesium
De bono animarum solliciti Exc.mus P. D. Sebastianus Valloppilly,
Episcopus Tellicherriensis, et Exc.mus P. D. Jacob Toomkuzhy, Episcopus Manantoddiensi», concordi voto postulaverunt, ut territorium complectens paroecias Adakathode, Ambaithode, Chunkakunnu, Kolithattu,
Kottiyur et Elappeedika necnon paroecias Edivanna, Monimooly, Nilambur, Palamkara et Thalanji earumque substationes, quod quidem
eparchiae Tellicherriensi pertinet, assignetur eparchiae Manantoddiensi.
Attento favorabili voto Conferentiae Episcopalis Malabarensis necnon
Exc.mi P. D. Ioannis Gordon, Archiepiscopi tit. Mcopolitani ad Nestum,
Apostolici in India Pro-Nuntii, haec Sacra Congregatio pro Ecclesiis
Orientalibus, vigore facultatum sibi a Summo Pontifice Paulo Papa VI
tributarum, praesenti Decreto — perinde valituro ac si Apostolicae sub
plumbo Litterae datae fuissent —, paroecias et substationes supra recensitas, ab eparchia Tellicherriensi separat et eparchiae Manantoddiensi
adscribit.
Ad haec perficienda Sacra Congregatio memoratum P. D., Ioannem
Gordon deputat, necessarias et opportunas eidem tribuens facultates
etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, cum onere, quamprimum, authenticum
exemplar actus peractae executionis remittendi ad hanc Sacram Congregationem.
Contrariis quibuslibet minime obstantibus.
Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis pro Ecclesiis Orientalibus, die 4 mensis Decembris anno 1975.
PAULUS Card. PHILIPPE, Praefectus
L . © S.
© Marius Brini, Archiep. tit. Algizen., a Secretis
Sacra Congregatio pro Gentium Evangelizatione
155
SACRA CONGREGATIO
PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE
SEU DE PROPAGANDA FIDE
i
PROVISIO ECCLESIARUM
Sanctissimus Dominus Noster Paulus Divina Providentia Pp. VI,
successivis decretis Sacrae Congregationis pro Gentium Evangelizatione
seu de Propaganda Fide, singulas quae sequuntur Ecclesias de novo
Pastore dignatus est providere, nimirum :
die 20 Novembris 1975. — Cathedrali Ecclesiae Daloaënsi praefecit
R. P. D. Petrum Mariam Coty, e clero Abidianensis archidioecesis
eiusdemque Vicarium Generalem.
— Cathedrali Ecclesiae Mananiarensi R. P. Franciscum Xaverium
Tabao, e clero locali, Societatis Iesu sodalem, districtus vulgo « Ifanadiana )) curionem.
— Cathedrali Ecclesiae Reunionis R. D. Gilbertum Aubry, e clero
eiusdem dioecesis.
— Titulari episcopali Ecclesiae Foritraianensi R. P. Edmundum
Iosephum Fitzgibbon, Societatis Sancti Patritii pro Missionibus ad E x teros, dioecesis Portus Harcurtensis Apostolicum Administratorem.
die 19 Decembris. — Metropolitanae Ecclesiae Portus Moresbiensis
E x c . P. D. Hermannum To Paivu, hactenus Episcopum titularem Temunianensem.
— Cathedrali Ecclesiae Tuumbanae E x c . P. D. Eduardum Franciscum Kelly, hactenus Episcopum titularem Ficensem.
— Cathedrali Ecclesiae Kilvaënsi R. D. Andream Kaseba, e clero
dioecesano, Conferentiae Episcopalis Zairensis secretarium.
— Titulari episcopali Ecclesiae Ficensi R. D. Iacobum Petrum
Gonçalves, e clero saeculari nativo, quem Coadiutorem cum iure successionis Exc.mi P. D. Ernesti Gonçalves da Costa, Episcopi Beirensis
constituit.
— Titulari episcopali Ecclesiae Caprensi R. P. Hieronymum Herculanum Bumbun, Ordinis Fratrum Minorum Capuccinorum sodalem,
quem Auxiliarem Exc.mi P. D. Herculani J. M. van der Bürgt, Archiepiscopi Pontianakensis deputavit.
— Titulari episcopali Ecclesiae Bacanariensi R. D. Philippum
Rossi Kpodzro, e clero saeculari nativo, quem constituit Administratorem Apostolicum « sede plena » dioecesis Atakpamensis.
156
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
NOMINATIONES
Decretis ut infra datis Sacra Congregatio pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide ad suum beneplacitum renuntiavit :
die 20 Novembris 1975. — R. P. Ioannem Iocelyn Madden, e Societate S. Francisci Salesii, in Birmania Sancti Ioannis Bosco sodalium
Superiorem, Praefectum Apostolicum Lashioënsis Apostolicae noviter
erectae Praefecturae.
die 19 Decembris. — E x c . P. D. Henricum Lemaître, Archiepiscopum titularem Tungrensem, Apostolicum in Republica Ugandensi Pro
Nuntium.
die 20 Decembris. — B. P. Henricum Thomam Alexandrum Wijetunga Goonawardena, Congregationis Missionariorum Oblatorum B. M.
V. Immaculatae sodalem, Praefectum Apostolicum Anuradhapurensis
Apostolicae, nuper erectae in Taprobane, Praefecturae.
III
KISUMUENSIS - ELDORETENSIS
DECRETUM
De finium mutatione
Quo facilius et efficacius aeternae dominici gregis saluti eiusque
regimini consuli possit, opportunum visum est novos eosque aptiores
inter dioeceses Kisumuensem et Eldoretensem fines constituere.
Quapropter Sacrum Consilium Christiano Nomini Propagando, votis
eorum, quorum interest, prae oculis habitis, re mature perpensa, vigore
facultatum sibi a Sanctissimo Domino Nostro Paulo Divina Providentia
Papa VI concessarum, inter memoratas circumscriptiones ecclesiasticas
Kisumuensem et Eldoretensem, hos, qui sequuntur, fines constituendos
esse decernit :
"The présent civil District of Nandi—comprising the Parishes of
Kaiboi, Chepterit (Kapsabet), Nandi Hills, Kobujoi and Tindinyo—
until now part of Kisumu Diocèse, should henceforth become part of
Eldoret Diocèse, except for the présent Tindinyo Compound of approximately 70 acres, with ali the buildings and institutions thereon,
which is to remain part of the Diocèse of Kisumu
Sacrum hoc Consilium Christiano Nomini Propagando in perpetuam rei memoriam praesens Decretum confici et expediri iussit.
Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis pro Gentium
Evangelizatione seu de Propaganda Fide, die 20 mensis Ianuarii /a.
D. 1976.
AGNELLUS Card. Rossi, Praefectus
© D. S. Lourdusamy, a Secretis
Diarium Romanae Curiae
DIARIUM
ROMANAE
157
CURIAE
Giovedì, 11 Dicembre 1 9 7 5 , il Santo Padre Paolo VI ha
ricevuto in solenne Udienza, per la presentazione delle Lettere
Credenziali, Sua Eccellenza il Sig. BOUREM KOSSOMI, Ambasciatore Straordinario e Plenipotenziario del Niger.
Giovedì, 18 Dicembre 1 9 7 5 , il Santo Padre Paolo VI ha
ricevuto in solenne Udienza, per la presentazione delle Lettere
Credenziali, Sua Eccellenza il Sig. JUAN I . LIVIERES ÁRGANA,
Ambasciatore Straordinario e Plenipotenziario del Paraguay.
Sabato, 20 Dicembre 1 9 7 5 , il Santo Padre Paolo VI ha
ricevuto in solenne Udienza, per la presentazione delle Lettere
Credenziali, Sua Eccellenza il Sig. VITUS MOOKI MOLAPO, Ambasciatore Straordinario e Plenipotenziario del Lesotho.
SEGRETERIA DI STATO
NOMINE
Con Brevi Apostolici il Santo Padre Paolo VI ha nominato:
19 dicembre 1975. S. E. Mons. Lemaître Henri, Arcivescovo tit. di Tongeren, Pro-Nunzio Apostolico in Uganda.
5 gennaio 1976. S. E. Mons. Bugnini Annibale, C. M., Arcivescovo tit. di
Diocleziana, Pro-Nunzio Apostolico in Iran.
19
»
» Il Rev.do Mons. Cacciavillan Agostino, Pro-Nunzio Apostolico nel Kenya.
14 febbraio » S. E. Mons. Curis Carlo, Arcivescovo tit. di Medeli, ProNunzio Apostolico nella Repubblica dello Sri
Lanka.
Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Paolo VI ha
nominato :
12 dicembre 1975. Il Rev. Dott. Panizo Orallo Santiago, uditore del Tribunale della Bota presso la Nunziatura Apostolica in Spagna.
158
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
20 dicembre 1975. S. E. Mons. Torrella Cascante Ramón, Vescovo tit. di
Minervino Murge, Vice presidente del Segretariato per l'Unione dei Cristiani.
»
»
» S. E. Mons. Gantin Bernardin, già Arcivescovo di Cotonou, Vice Presidente della Pontificia Commissione a Iustitia et Pax».
»
»
»
S. E. Mons. Casoria Giuseppe; S. E. Mons. Sabattani
Aurelio; Mons. Eid Emilio; P. Crescenzio da
Jesi, O.F.M. Capp.; P. Dezza Paolo, S.I.;
P. Ligier Louis, S.I.; P. O'Connell William,
O.F.M. ; P. Bakos Raimondo, O.F.M. Conv.;
P. Said Mark, O.P.; P. Sirna Giuseppe,
O.F.M. Conv.; P. Trapé Agostino, O.S.A.;
P. Zalba Marcellino, S.I., Consultori della Sacra Congregazione per i Sacramenti ed il Culto
Divino, Sezione per i Sacramenti.
»
»
» Mons. Coughlan Peter; Mons. Jounel Pierre; Mons. Lengeling Emil; Mons. Martimort Aimé Georges;
Sac. Crivelli Valerio; Sac. Fischer Balthasar; Sac. Swaine Sean; P. Calabuig Ignacio,
O.S.M. ; P. Fontaine Gaston, C.R.I.C.; P. Gy
Pierre Marie, O.P.; P. Krosnicki, S.V.D.; P.
Macca Valentino, O.C.D. ; P. Mazzarello Secondo, S.P. ; P. Neunheuser Burkard, O.S.B.; P.
Bär Philippe, O.S.B., Consultori della Sacra
Congregazione per i Sacramenti ed il Culto Divino, Sezione per il Culto Divino.
23
»
» S. E. Mons. Cunial Ettore, Arcivescovo tit. di Soteropoli,
Vice Camerlengo di Santa Romana Chiesa.
5 gennaio 1976. S. E. Mons. Gantin Bernardin, già Arcivescovo di Cotonou, Vice Presidente del Pontificio Consiglio
« Cor Unum ».
»
»
» S. E. Mons. Torrella Cascante Ramón, Vescovo tit. di
Minervino Murge, Consigliere del Pontificio
Consiglio «Cor Unum».
8
»
» S. E. il Sig. Cardinale Stéphanos I Sidarouss, Patriarca
di Alessandria, e gli Ecc.mi Monsignori:
Khoury Joseph, Arcivescovo di Tiro dei Maroniti; Etchegaray Roger, Arcivescovo di Marseille ; Schaftran Gerhard, Vescovo di Meissen ;
Law Bernard Francis, Vescovo di SpringfieldCape Girardeau, Membri del Segretariato per
l'Unione dei Cristiani.
20
»
»
S. E. Mons. Abijaoudé, Vescovo tit. di Arca di Fenicia
dei Maroniti, Membro della Pontificia Commissione per le Comunicazioni Sociali.
26
»
»
Il Rev.do Mons. Giglio Paolo, Assistente di Nunziatura
presso la Rappresentanza Pontificia in Francia.
Diarium Romanae Curiae
159
30 gennaio 1976. Il Rev.do Mons. Reghezza Giovanni Battista, Delegato
per V Amministrazione della Sacra Congregazione per l'Evangelizzazione dei Popoli.
»
»
»
Il Rev.do Mons. Catenelli Luigi, Delegato Aggiunto per
l'Amministrazione della Sacra Congregazione
per l'Evangelizzazione dei Popoli.
31
»
»
Il Rev.do Mons. Scalzotto Tiziano, Sotto-Segretario della
Sacra Congregazione per l'Evangelizzazione
dei Popoli.
»
»
»
S. E. Mons. Law Bernard Francis, Vescovo di Springfield-Cape Girardeau; Mons. Rossano Pietro;
P. Martini Carlo Maria, S.I. ; P. le Deaut Roger, C.S.Sp.; P. Thoma Clemens, S.V.D. ; P.
Dubois Marcel, O.P.; D. Porto Umberto; sig.
Federici Tommaso, Consultori della Commissione per i rapporti religiosi con l'Ebraismo,
costituita presso il Segretariato per l'Unione
dei Cristiani.
»
»
»
S. E. Mons. Delly Emmanuel-Karim, Arcivescovo tit. di
Kaskar; S. E. Mons. Sanusi Anthony Saliu,
Vescovo di Jjebu-Ode; P. Anawati Georges,
O.P. ; P. Caloyeras Dominique O.P. ; P. D'Souza Andreas O.F.M. Cap.; P. Lanfry Jacques
P.A.; D. De Souza Achilles; D. Oseiran Afif,
Consultori della Commissione per i rapporti
religiosi con l'Islamismo, costituita presso il
Segretariato per i Non-Cristiani.
»
»
»
Il Rev.do Mons. Belej Giovanni, Capo Ufficio nella Sacra
Congregazione per l'Evangelizzazione dei Popoli.
4 febbraio »
I sigg. Fracchia Emilio e Quérin Emilio Enrico, Consultori del Pontificio Consiglio «Cor Unum».
14
»
»
S. E. Mons. Lékai Laszlo, Arcivescovo di Esztergom,
Membro della Sacra Congregazione per l'Educazione Cattolica.
26
»
»
S. E. il Sig. Cardinale Palazzini Pietro, Membro della
Sacra Congregazione per le Cause dei Santi.
Con Breve Apostolico il Santo Padre Paolo VI ha nominato:
Assistente al Soglio Pontificio:
15 dicembre 1975. S. E. Mons. Nunes Gabriel Manuel (già Arcivescovo di
Luanda).
160
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Paolo VI ha
nominato :
Protonotari
24
15
»
3
22
24
27
5
29
»
»
4
settembre 1975.
ottobre
»
»
»
novembre »
»
»
»
»
»
»
gennaio 1976.
»
»
»
»
»
»
febbraio »
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Apostolici
soprannumerari:
Escutin Ciriaco (Filippine).
Nolasco Rodolfo (Buenos Aires).
Speroni Eusebio (Buenos Aires).
Mariucci Tommaso (Fermo).
Frati Antonio (Prato).
Papi Flavio (Sabina e Poggio Mirteto).
Franca Elio (Pesaro).
Astorri Angelo (Piacenza).
Ceirano Giovanni (Saluzzo).
Calamoneri Antonio (Caltanissetta).
Faccani Clemente (Imola).
Mannelli Nello (Chiusi).
NECROLOGIO
12 dicembre 1975. Mons. Mathew David, Vescovo tit. di Apamea di Bitinia.
»
Mons. Salaé Josip, Vescovo tit. di Baliana, Ausiliare
19
»
dell'Arcivescovo di Zagreb.
20
»
»
Mons. Jacquemin André, già Vescovo di Bayeux.
»
Mons. Gallagher Norman Joseph, Vescovo di Thunder
29
»
Bay.
2 gennaio 1976. Mons. Simeoni Agapito, Vescovo di Ariano Irpino e
Lacedonia.
5
»
»
Mons. Belleau Henri, O.M.I., già Vicario Apostolico di
Baie de James.
6
»
»
Mons. Anaya y Diez de Bonilla José Gabriel, Vescovo
tit. di Rusgunie.
14
»
» Mons. Barbetta Giulio, Vescovo tit. di Faran.
18
»
» Mons. Cekada Smilian Franjo, Arcivescovo di VrhborsnaSarajevo.
21
»
» E.mo Sig. Cardinale Martin Joseph Marie, del Titolo di
S. Teresa al Corso d'Italia, già Arcivescovo di
Rouen.
Mons. Bertrand Gerard, P.A., già Vescovo di Navrongo.
23
»
Mons. Poirier François, Arcivescovo tit. di Lemno.
»
»
Mons. Caza Perei val, già Vescovo di Valleyfield.
12 febbraio
Mons. De Wilde François Odon, vescovo di Isiro-Nian19
»
gara.
20
»
»
Mons. Lacchio Secondino Petronio. Arcivescovo di
Changsha.
An. et vol. LXV11I
31 Martii 1976
N. 3
ACTA APOSTOLICAE SEDIS
C O M M E N T A R I U M
O F F I C I A L E
Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano — Administratio: Libreria Editrice Vaticana
ACTA PAULI PP. VI
CONSTITUTIONES APOSTOLICAE
I
LASHÏOËNSIS
In Birmania nova Praefectura Apostolica constituitur nomine
shioënsis » .
« La-
PAULUS E P I S C O P U S
SERVUS SERVORUM DEI
AD PERPETUAM REI MEMORIAM
Catholicae fidei in Birmaniae partibus aptius proferendae causa, censuerunt Venerabiles Fratres Nostri S. R. E. Cardinales praepositi Sacrae Congregationi pro Gentium Evangelizatione bene fieri, si quibusdam
territoriis a dioecesi Kentunghensi detractis alia conderetur circumscriptio ecclesiastica. Nos autem ea perlibenter concedentes de quibus
Venerabilis Frater Agnellus S. R. E. Cardinalis Rossi, Praefectus eiusdem Sacrae Congregationis hodie Nobis hoc super negotio rettulit, haec
quae sequuntur decernimus. A dioecesi Kentunghensi territoria separamus quae regiones vulgo appellatas « North-Eastern Shan States » et
<( Northern Shan States » complectuntur, iisque Praefecturam Apostolicam condimus Lashioënsem appellandam. Eam pastorali ratione exercendam sodalibus concredimus S. Francisci Salesii, plane sane confisi, ut ex apostolica ipsorum opera fructus uberes optimique colligi
possint. Constitutae Praefecturae territorium ad septemtrionem ita a
((Shweli)) flumine definitur ut non includat septemtrionalem-occiden11 - A . A. S.
162
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
talem partem supra dictae regionis (( Northern Shan States », ultra idem
flumen sitam, quae pars in dicione adhuc dioecesis Myitkyinaènsis
manet. Ad occidentem autem eadem nova Praefectura Apostolica eam
partem paroeciae vulgo « Pang Pao )) recipit, quae civiliter ad eandem
regionem « Northern Shan States » pertinet, ecclesiastice vero usque
adhuc in dicione dioecesis Myitkyinaènsis consistens. Ad meridiem supra
dicta Praefectura Apostolica limites habebit cum dioecesibus Taunggyi
ensi et Kentunghensi, ad orientem demum idem cum dioecesi Kentunghensi necnon Sinensi Natione.
Haec quae statuimus sive nunc sive in posterum rata esse volumus,
contrariis nihil obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die vicesimo mensis Novembris,
anno Domini millesimo nongentesimo septuagesimo quinto, Pontificatus
Nostri tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT
Secretarius Status
AGNELLUS Card. Rossi
S. Congr. pro Gentium Evangelizatione
seu de Propaganda Fide Praefectus
Iosephus
Del
Ton,
Proton.
Apost.
Angelus Lanzoni, Proton. Apost. s.n.
In Secret. Status tab., n. 293829.
II
MOGADISCENSIS
In Republica vulgo « Somalia » nuncupata, Vicariatus Apostolicus « Mogadiscensis » in dioecesis formam redigitur eodem nomine.
PAULUS
E P I S C O P U S
SERVUS SERVORUM DEI
AD PERPETUAM REI MEMORIAM
Ex quo Dei consilio beatissimo Petro, Apostolorum principi, in regimen totius Ecclesiae successimus, gregem christianorum moderaturi,
in eo sane studia Nostra omnia collocavimus curasque posuimus adsiduas, qua nempe ratione filiis Nostris eorumque rebus aptius consuleremus : sunt enim et Nobis, aeque ac sanctissimo illi Apostolo, a
Christo ea facta verba: « P a s c e agnos meos ... pasce oves meas» (Io.
Acta Pauli Pp. VI
163
21, 15-17). Qua re, cum Venerabiles Fratres Nostri S. R. E. Cardinales
Sacrae Congregationi pro Gentium Evangelizatione praepositi, iam
bene fieri censuerint si Vicariatus Apostolicus Mogadiscensis, in regione
vulgo Somalia, ad dignitatem dioecesis evehimus : per id enim tum
christianam fidem ibi loci confirmari, tum sacerdotibus qui in ea regione
adlaborarent, meritae laudis dari testimonium, Nos re bene reputata,
in hanc Purpuratorum Patrum sententiam discedendum esse arbitramur. Quae cum ita sint, apostolica Nostra potestate Vicariatum Mogadiscensem ad gradum atque dignitatem dioecesis evehimus, Mogadiscensis appellandae, atque recto huic Apostolicae Sedi, ad tempus, subiciendae; cuius praeterea Sedem episcopalem in urbe Mogadiscio collocari placet, in templo videlicet Beatae Mariae Virginis a Consolatione,
quod cathedrale erit, cum iuribus iustis. Indulgemus insuper, ut loco
Canonicorum, si Collegium hoc in praesentia constitui nequeat, Consultores dioecesani eligantur, Episcopum consilio auxilio iuvaturi. Cetera ad normam Iuris temperentur, contrariis nihil obstantibus. Quae
vero per has Litteras Nostras iussimus, Venerabilis F r a t e r ad exitum
deduci curabit, qui Delegationi Apostolicae praeest regionis Maris
Rubri, vel quem ipse delegaverit, factis nempe necessariis facultatibus.
Re vero acta, documenta exarentur, quorum sincera exempla ad Sacram
Congregationem pro Gentium Evangelizatione cito mittantur.
Datum Romae, apud S. Petrum, die vicesimo mensis Novembris,
anno Domini millesimo nongentesimo septuagesimo quinto, Pontificatus
Nostri tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT
Secretarius Status
AGNELLUS Card. Rossi
S. Congr. pro Gentium Evangelizatione
seu de Propaganda Fide Praefectus
Godefridus Mariani, Proton. Apost.
Iosephus
In Secret. Status tab., n. 297888.
Del
Ton,
Proton:
Apost.
164
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
III
ANURADHAPURENSIS
In Republica Taprobanensi, seu vulgo Sri Lanka, nova Praefectura Apostolica conditur, « Anuradhapurensis » cognominanda.
PAULUS
E P I S C O P U S
SERVUS SERVORUM DEI
AD P E R P E T U A M R E I MEMORIAM
Iussum Christi : « Euntes ergo in mundum universum, praedicate
Evangelium omni creaturae», cetera (Marc. 16, 15), sane Nos, qui beatissimo Petro in regimen totius Ecclesiae successimus,
vehementer
impellunt, ut non solum sanctissimam Christi religionem in omnes gentes propagandam curemus, verum etiam ut ea omnia, magna parva, apte
disponamus, quae maiorem facultatem faciant eiusdem sacrosanctae
fidei nostrae populis inferendae. Quam ob rem, cum Venerabiles F r a tres Nostri S. R. E». Cardinales Sacrae Congregationi pro Gentium
Evangelizatione praepositi in eam sententiam venerint, ut in re publica
Taprobanensi, seu Sri Lanka, nova Praefectura Apostolica conderetur,
Nos iis auditis quorum res interesset, post negotium bene reputatum,
haec decernimus. Territorium dioecesis Jaffnensis, quod vergit ad meridiem, quodque populari lingua <( Anuradhapura District » cognominant; item territorium dioecesis Trincomaliensis-Batticaloaënsis quod
ad occidentem solem se protendit ac populus (( Polonnaruwa District »
appellat, ab his dioecesibus separamus, atque in formam Praefecturae
Apostolicae redigimus, Anuradhapurensis nomine, quam curis Patrum
Congregationis Missionariorum Oblatorum B. M. V. credimus certa spe
fore, ut nihil neque laborum neque curarum omittant regno Dei propagando. Novae ergo circumscriptionis ecclesiasticae fines hi erunt : ad
septemtrionem, dioecesis Jaffnensis, ad orientem solem, dioecesis Trincomaliensis-Batticaloaënsis, ad meridiem, haec eadem dioecesis atque
Sedes Kandiensis, ad occasum tandem, dioecesis Chilavensis. Ceterum,
haec quae praescripsimus Venerabilis F r a t e r Carolus Curis, Apostolicus
Delegatus in Taprobane ad exitum adducet, vel quem ipse delegaverit,
factis ad id necessariis facultatibus. Re vero acta documenta scribantur
Acta Pauli Pp. VI
Ì65
atque sinceris exemplis ad Sacram Congregationem pro Gentium Evangelizatione cito mittantur.
Contrariis nihil obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die undevicesimo mensis Decembris, anno Domini millesimo nongentesimo septuagesimo quinto, Pontificatus Nostri tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT
Secretarius Status
AGNELLUS Card. Rossi
S. Congr. pro Gentium Evangelizatione
seu, de Propaganda Fide Praefectus
Eugenius
Sevi,
Proton.
Apost.
Iosephus Del Ton, Proton. Apost.
In Secret. Status tab., n. 295988.
IV
CAPICENSIS
In Insulis Philippinis Provincia Ecclesiastica « Capicensis » constituitur.
PAULUS
E P I S C O P U S
SERVUS SERVORUM DEI
AD PERPETUAM REI MEMORIAM
Nimium patens provinciae ecclesiasticae Iarensis territorium censuit
Conferentia Episcoporum Insularum Philippinarum commode dividi
posse, ut alia ibi locorum provincia constitueretur. Quod cum, ut fieret,
omnimode favente venerabili F r a t r e Artemio Casas, Archiepiscopo Iarensi atque eiusdem nominis provinciae Metropolita, eadem Conferentia
ab Apostolica Sede petiisset, Nos, audita sententia Venerabilis Fratris
Brunonis Torpigliani, Archiepiscopi titulo Mallianensis et in Insulis
Philippinis Nuntii Apostolici, atque Venerabilis Fratris Nostri S. R. E.
Cardinalis Praefecti Sacrae Congregationis pro Episcopis, sequentia
decernimus. Episcopalem Sedem Capicensem a provincia ecclesiastica
Iarensi separamus et a metropolitano iure eiusdem Ecclesiae Archiepiscopi absolvimus, eamque ad dignitatem metropolitanae Sedis evehimus,
congruis factis iuribus et privilegiis. Eiusdem praeterea Sedis Archiepiscopum et Metropolitam nominamus Venerabilem Fratrem Antonium
Frondosa, ad praesens Episcopum Capicensem, cui scilicet debita iura
166
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
damus obligationesque imponimus, Archiepiscoporum ac Metropolitarum
propria. Modo conditam provinciam archidioecesis ipsa Capicensis tamquam Sedes Metropolitana constituet atque dioecesis Rombloniensis,
a provincia Iarensi separata, et Kalibensis, hoc ipso die condita, tamquam suffraganeae. Haec quae statuimus ad effectum adducat Venerabilis F r a t e r Bruno Torpigliani, quem diximus, vel ab eo delegatus sacerdos. Qui autem negotium perfecerit, congrua documenta de more
exaret ad Sacramque Congregationem pro Episcopis mittat, de more
signata sigilloque impressa. Has vero Litteras Apostolicas sive nunc sive
in posterum ratas esse volumus, contrariis quibusvis non obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die decimo septimo mensis Ianuarii,
anno Domini millesimo nongentesimo septuagesimo sexto, Pontificatus
Nostri tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT
Secretarius Status
SEBASTIANUS Card. BAGGIO
S. Congr. pro Episcopis Praefectus
Eugenius
Sevi,
Proton.
Apost.
Godefridus Mariani, Proton.
Apost.
In Secret. Status tab., n. 296966.
V
KALIBENSIS
In Insulis Philippinis nova dioecesis conditur, nomine « Kalibensis ».
PAULUS
E P I S C O P U S
SERVUS SERVORUM DEI
AD PERPETUAM REI MEMORIAM
Animarum utilitas, ad quam praecipue studium Nostrum et operam
pro munere conferimus, id a Nobis hodie poscit, ut Episcoporum Conferentiae Insularum Philippinarum votis benigne accedamus, petentium
ut, diviso territorio dioecesis Capicensis, nova ibi condatur ecclesiastica
circumscriptio. Qua super re audita sententia sive Venerabilis Fratris
Antonii Frondosa, Episcopi Capicensis, sive Venerabilis F r a t r i s Brtfnonis Torpigliani, Archiepiscopi titulo Mallianensis et in Insulis Philippinis Nuntii Apostolici, sive denique Venerabilium Fratrum Nostrorum S. R. E. Cardinalium Sacrae Congregationi pro Episcopis
Acta Pauli Pp. VI
167
praepositorum, sequentia decernimus et iubemus. A dioecesi Oampicensi
territorium separamus civilis provinciae vulgo Aklan appellatae eoque
dioecesim condimus, Kalibensem ex urbe Kalibo appellandam, iisdemque circumscribendam finibus quibus praedicta provincia Aklan limitatur. Constitutae dioecesis sedes in urbe Kalibo erit, magisterii vero
Episcopi cathedra in sacra aede Sancti Ioannis Baptistae, eadem in
urbe exstante, quae dehinc cathedrale templum habebitur, cum privilegiis
congruis. Episcopum autem praeterquam quod iustis iuribus ditamus,
obligationibus etiam adstringimus, cum ipsius munere conexis. Mensam episcopalem constituent Curiae emolumenta, fidelium sponte oblatae pecuniae atque bonorum pars, quae dioecesi obvenient ex praescripto
canonis 1500 G. I. C. Dioecesis Kalibensis suffraganea erit Metropolitanae Sedi Capicensi; eius autem Episcopus, archidioecesis eiusdem
Metropolitae. Ad Canonicorum collegium quod attinet statuimus ut,
quoadusque constituatur, Consultores dioecesani, Canonicorum loco, ad
normam iuris deligantur. De condendo Seminario alumnorumque institutione iubemus ut praescripta serventur iuris communis, prae oculis
habitis normis decreti Concilii Vaticani II « Optatam totius » et peculiaribus normis Sacrae Congregationis pro Institutione Catholica. Kalibensi praeterea dioecesi sacerdotes illi destinentur, qui in ea officium
vel beneficium habeant; ceteri sacerdotes, clerici Seminariique tirones ei, in qua legitime degant. Omnia documenta ad constitutam dioecesim spectantia, ad eiusdem Curiam a Curia Capicensi transferantur
et in tabulario serventur. Haec denique, quae praescripsimus, ad effectum adducat Venerabilis Frater Bruno Torpigliani, quem diximus, vel
ab eo delegatus sacerdos, confectique negotii documenta Sacrae Congregationi pro Episcopis mittat, de more signata sigilloque impressa.
Has vero Litteras Apostolicas sive nunc sive in posterum ratas esse
volumus, contrariis quibusvis non obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die decimo septimo mensis Ianuarii,
anno Domini millesimo nongentesimo septuagesimo sexto, Pontificatus
Nostri tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT
Secretarius Status
SEBASTIANUS Card. BAGGIO
S. Congr. pro Episcopis Praefectus
Eugenius
Sevi,
Proton.
Apost.
Godefridus Mariani, Proton. Apost.
In Secret. Status tab., n. 296967.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
168
LITTERAE APOSTOLICAE
I
Venerabili Dei famulo Vincentio Grossi honores Beatorum Caelitum decernuntur.
PAULUS P P . V I
Ad perpetuam rei memoriam. — Quantum studii venerabilis Dei
famulus Vincentius Grossi, Cremonensis dioecesis presbyter, ad suam
tuendam sacerdotalem dignitatem contulerit, quantum ad pastoralia
obeunda munera operae dederit constanter et fideliter, e vita eius tota,
seu e virtutibus sanctae exercitis ex absolutisque operibus luculenter
infertur. Plane enim sibi persuasum habens alterum Christum hic in
terris esse sacerdotem, summa ut Iesus in paupertate vixit, humilitatem coluit, terrenis rebus non adhaesit, ad caelestes omnino intentus.
Officiis praeterea paroecialibus diligenter functus, creditum sibi populum maxima diligentia et sapientia gubernavit; Christum item secutus est, qui pastorum est Pastor (S. Aug. ßerm. 138, 6), sanctorumque
presbyterorum exempla. Putantes propterea Nos haud parvos sanctae
Ecclesiae evenire posse fructus, si tantum Dei virum imitandum praesertim proponeremus aetatis huius nostrae presbyteris, fidelium curae
addictis, eum hodie in Beatorum Caelitum albo inscripsimus. Vincentius natus est in pago Italico vulgo appellato « Pizzighettone », d. ix
m. Martii a. MDCCCXLV, eodemque die baptismatis aquis ablutus. Optimis moribus educatus, ad sacerdotium capessendum a prima aetate inclinavit ; ob peculiares tamen difficultates nonnisi viginti circiter annos
natus Cremonense seminarium adiit, atque post emensum quattuor
annorum spatium sacerdos ordinatus est, d. x x n m. Maii a. MDCCCLXIX,
coepitque statim se totum pro christiani populi utilitate impendere.
Etsi erat iuvenis, paroeciae vulgo « Regona » nuncupatae primum curam habuit ; deinde in pagum « Vicobellignano » missus est, in quo
ad exitum usque vitae degit, de hoc unice sollicitus, ut sibi créditos
fideles ad optima quaeque induceret optanda et persequenda. Praecipuam scilicet curam habuit, ut a peccatorum illecebris populum omnimode arceret eumque per adsiduam Sacramentorum participationem aa
rectam vitam adhortaretur ; ut pueros et iuvenes religiose informaret,
quippe quos et familiae et civilis societatis et sanctae Ecclesiae spem
merito putaret; ut Dei verbum impiger annuntiaret; ut aegrotis assi-
Acta Pauli Pp. VI
169
steret, egenis subveniret. Methodistarum autem, ut appellantur, praesentiam et operam, qui pastorali eius navitati impedimento erant, mira
prudentia et caritate superavit. Quo praeterea aptius tum pueris religiose edocendis provideretur tum maxime puellis iuvenibusque mulieribus, Institutum condidit Filiarum ab Oratorio, hac nempe de causa,
ut per sacratas Deo virgines non solum pastorales sacerdotum labores
levarentur, verum etiam efficaciores evaderent. Magnum sane et generosum propositum, superna Dei gratia potius quam hominum voluntate
comprobatum. Religiosam huiusmodi Congregationem, in urbem Laudem
Pompeiam prope Mediolanum stabiliter translatam, Sedes Apostolica
« decreto laudis » honestavit, d. xx m. Maii a. MCMXV. Ardens autem
Vincentii animarum quaerendarum studium eo usque processit, ut etiam
extra paroeciae suae fines operari contenderet, frequenter a sodalibus
presbyteris invitatus, libenter et perattente a christianis fidelibus auditus. Qui erga alios magna fuit pastorali sollicitudine, idem maiore
etiam studio laboravit, ut ipsemet religiosarum virtutum exemplo esset.
Quo impulsus proposito die noctuque orabat, ex augustissimo praecipue
Eucharistiae sacramento robur abunde hauriens et lumen; debitam
Episcopo reverentiam et oboedientiam praestabat, tamquam Abraham
contra spem in spem credens (cfr. Rom. 4, 18) ; evangelico caritatis
praecepto obsecutus, paterna dilectione et inimicos amplectebatur ; vultus hilaritate omnes excipiebat verborumque gratia; vir summa integritate morumque innocentia, non cessabat tamen corpus cohibere vigiliis, ieiuniis, macerationibus ; humanas dignitates naturali quadam inclinatione contemnens, plane eas semper recusavit; superna denique
in Deum fide et spe fretus, adversa quaeque silentio semper tulit, animi
afflictiones hisce solitus revelare verbis : (( crux in terris, in caelis gaudium, semper et ubique amor ! ». Senex iam cum esset duorum et
septuaginta annorum, e terrena ad caelestem vitam migravit, d. VII
m. Novembris a. MCMXVII. Quem vero patrem habuerunt amantissimum,
eum mortuum omnes complorarunt, quasi eorum in mentibus Pauli
resonarent verba illa : « Volebamus tradere vobis non solum Evangelium Dei, sed etiam animas nostras, quoniam carissimi nobis facti
estis » (1 Thess. 2, 8). Eius sanctitudinis fama ita post obitum crevit,
ut de eodem ad Beatorum honores evehendo causa agitari coepta sit.
Servatis igitur de iure servandis, ab anno MCMLV ad MCMLVIII processus
apostolici instructi sunt et perfecti, in dioecesanis Curiis Laudensi et
Cremonensi, de virtutibus a famulo Dei exercitis; quorum probata
validitate, eadem perpensa est quaestio primum apud S. Congregatio-
170
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
nem, quae tunc a Ritibus appellabatur, deinde, d. x x v n m. Martii
a. MCMLXXIII, in plenario coetu feliciter absoluta apud interim constitutam S. Congregationem pro Causis Sanctorum. Nos autem Ipsi peculiari decreto ediximus plane constare de virtutibus theologalibus et
cardinalibus a famulo Dei Vincentio Grossi heroum in modum exercitis ;
quod factum est d. x m. Maii, eodem anno. In peculiaribus praeterea
Congregationis conventibus perdiligenter disceptatum est de duobus
miraculis, quae famulo Dei intercedente a Deo ferebantur patrata. De
quibus disceptationibus edocti, eas probavimus deque miris sanationibus
decretum edi iussimus. Id hoc ipso anno evenit, d. in m. Octobris. Die
denique statuto ut, cum aliis quattuor Dei famulis in Beatorum album
Vincentius Grossi referretur, Nos in Petriano ante Vaticanam Basilicam patente foro sollemni ritu litavimus haecque verba divini Sacrificii initio protulimus : « Nos, vota multorum Fratrum Nostrorum Episcoporum, sodalium Ordinis Augustinianorum Recollectorum, Congregationis a Sanctis Stigmatibus Domini nostri Iesu Christi, Sororum
Filiarum Oratorii, Parvarum Sororum Filiarum a Sacro Corde Iesu,
Sororum a Caritate Boni Pastoris, pluriumque christifidelium explentes; Sacrae Congregationis pro Causis Sanctorum praehabito consulto;
matura interposita deliberatione et superna luce pie implorata; vi et
auctoritate Nostra apostolica venerabiles Dei servos Ezechielem Moreno
Díaz, episcopum; Gasparem Bertoni, Vincentium Grossi, presbyteros;
Ioannam Franciscam Michelotti a Visitatione S. Mariae, Mariam Droste
zu Vischering a Divino Corde Iesu, religiosas, in album Beatorum
adscribimus, facultatem facientes ut eorundem festum die ipsorum natali, in locis et modis iure statutis quotannis celebrari possit : Ezechielis Moreno Díaz, die undevicesimo mensis Augusti; Gasparis Bertoni,
die decimo secundo mensis Iunii; Vincentii Grossi, die septimo mensis
Novembris ; Ioannae Franciscae Michelotti a Visitatione S. Mariae, die
primo mensis Februarii; Mariae Droste zu Vischering a Divino Corde
Iesu, die octavo mensis Iunii. In nomine Patris et Filii et Spiritus
Sancti ». Quae his Litteris scripsimus firma esse et fore volumus, contrariis non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, d. i
mensis Novembris, anno universalis Iubilaei MCMLXXV, Pontificatus
Nostri tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT, Secretarius Status
In Secret. Status tab., n. 290899.
Acta Pauli Pp. VI
171
II
In Papua Nova Guinea et Insulis Salomonicis Delegatio Apostolica conditur.
PAULUS P P . V I
Ad perpetuam rei memoriam. — Cum in Oceania Delegatio Apostolica Sydneyensis, per Litteras Apostolicas « In sublimi Principis »
die XV mensis Aprilis anno Domini MCMXIIII a Sancto Pio X Summo
Pontifice datas, erecta sit, quae nunc, mutatis rerum adiunctis, nihil
aliud comprehendit quam circumscriptiones missionales sacris commissas Praesulibus Conferentiae Episcopalis Papuae Novae Guineae et
Insularum Salomonlcarum, necesse idcirco est, ut ibidem nova constituatur Delegatio Apostolica. Quae cum ita sint, Nos, omnibus mature
perpensis atque consilio considerato Venerabilis Fratris Nostri S. R. E.
Cardinalis Sacrae Congregationis pro Gentium Evangelizatione seu de
Propaganda Fide Praefecti, Apostolica Nostra potestate hasce per Litteras perpetuumque in modum Delegationem Apostolicam in Papua Nova
Guinea et Insulis Salomonicis erigimus a Legatione Apostolica in Australia separatam, quae Sedem in urbe metropolitana Portu Moresbiensi
habeat atque eidem Sacro Consilio Christiano Nomini propagando obnoxia sit. Huic igitur in praesens a Nobis institutae Delegationi Apostolicae ea omnia et singula deferimus officia, necnon privilegia atque
indulta, quae ad huiusmodi Delegationes pertinent. Contrariis quibusvis non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub Anulo Piscatoris, die i
mensis Decembris, anno MCMLXXV, Pontificatus Nostri tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT, Secretarius Status
In Secret. Status tab., n. 295951.
172
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
III
S. Ambrosius, Episcopus et Ecclesiae Doctor, Patronus principalis Regionis Longobardiae confirmatur.
PAULUS P P . V I
Ad perpetuam rei memoriam. — Consueverunt Christi fideles ab
usque primis Ecclesiae temporibus Sanctis Caelitibus tum officium et
cultum tribuere sanctissime, tum etiam eos invocare in necessitatibus
atque in vitae discriminibus. Neque profecto Ecclesia id reprobavi!;
quin et ipsa publice coluit, maxime martyres. Sic enim sentit Ecclesia
non modo congruenter eos honorari, qui lingua, vita, virtute ac vel
sanguine Deum confessi sunt quosque Deus in vicem amicos habuit, sed
etiam iure invocari atque in vota vocari, qui cum ad tronum Dei
adstent, et praesentissimo auxilio esse possunt, et praesidio. Qua de re,
cum Venerabilis F r a t e r Noster Ioannes S. R. E. Cardinalis Colombo,
Archiepiscopus Mediolanensis idemque Conferentiae Regionalis Longobardiae Praeses, cleri atque populi votis concedens, electionem S. Ambrosii, Episcopi et Ecclesiae Doctoris, tamquam patroni principalis Regionis Longobardiae a se rite probatam, ab hac Apostolica Sede confirmari petierit, ad normam scilicet Instructionis de Calendariis particularibus atque Officiorum et Missarum Propriis recognoscendis, n. 30,
Nos, ratione habita tum eius qui rem poposcit cari Nobis, tum populi
quem summe diligimus, tum ipsius Sancti, quem impensa colimus pietate, postulata fieri facile patimur. Iis ergo probatis, quae S. Congregatio pro Sacramentis et Cultu Divino, factis olim a Nobis facultatibus,
hac in re egerit, placet S. Ambrosium, Episcopum et Ecclesiae Doctorem patronum principalem Regionis Longobardiae esse et haberi, cum
iuribus et privilegiis liturgicis iuxta rubricas. Quod sane sive pietatem
erga Deum, sive regionem erga tantum virum augere posse confidimus.
Contrariis nihil obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, sub Anulo Piscatoris, die xi mensis
Decembris, anno MCMLXXV, Pontificatus Nostri tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT, Secretarius Status
In Secret. Status tab., n. 298467.
'
-
Acta Pauli Pp. VI
173
IV
Beata Maria Teresia Ledochowska declaratur Patrona caelestis missionalium operum Polonorum.
PAULUS P P . VI
Ad perpetuam rei memoriam. — A Polonia maioribus paterni
generis
dem
orta
sollemni
novum
Maria
ritu
Teresia
Nos
Ledochowska,
Beatarum
quoddam missionalis
studii
quam
Caelitum
haud
fastis
ita
pri-
adscripsimus,
ac fervoris exemplar hac
no-
stra aetate luculenter prae se tulit quod, cum universae Ecclesiae
valido quidem invitamento est praestantiorum usque operum Christianae caritatis erga fratres egenos homines, tum ipsi Polonorum nationi
non minori sane decori atque honori qui ad congruentem imitationem
aemulationemque vehementer impellit. Peropportune idcirco contigit ut,
paulo postquam eidem praeclarae mulieri et legiferae matri Sororum
Sancti Petri Claver titulus Beatae Caelitis est decretus, Coetus Episcoporum Poloniae una cum Praeside suo, Venerabili F r a t r e Nostro
Stephano Cardinali Wyszynski, Archiepiscopo Varsaviensi et Gnesnensi, unanima consensione ipsam Beatam Mariam Teresiam Ledochowska appellaret atque crearet Patronam caelestem omnium operibus
missionalibus Ecclesiae in Polonia addictorum, et illud consilium ad
Apostolicam Sedem deferret quod rite sanciretur ratumque haberetur.
Eorum itaque precibus libenti animo obsecundantes Nos, e Sacrae Congregationis pro Sacramentis et Cultu Divino sententia, certa scientia
ac matura deliberatione Nostra deque Apostolicae potestatis plenitudine, harum Litterarum vi perpetuumque in modum Beatam Mariam
Teresiam Ledochowska praecipuam apud Deum patronam omnium operibus missionalibus Ecclesiae in Polonia addictorum confirmamus, seu
iterum constituimus ac renuntiamus, omnibus adiectis honoribus ac
privilegiis liturgicis quae praecipuis istius modi Patronis rite competunt. Contrariis quibusvis non obstantibus.
Datum Romae apud Sanctum Petrum die xx mensis Ianuarii, anno
MCMKXXVi,
Pontificatus Nostri tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT, Secretarius Status
In Secret. Status tab., n. 296978.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
174
EPISTULA
Ad Exc.mum P. D. Bernardum Yago, Abidianensem Archiepiscopum, ob
inaugurandum Institutum religiosis disciplinis fovendis.
Nous voyons arriver avec joie le jour où l'inauguration officielle de
l'Institut de Sciences Religieuses d'Abidjan vient couronner les efforts
de la Conférence episcopale régionale de l'Afrique occidentale francophone en faveur d'une œuvre qui constitue une nouvelle promesse pour
l'avenir de PEglise en Afrique.
Soucieux de permettre toujours mieux l'expression de l'inaltérable
dépôt de la foi dans la spécificité et l'originalité de la culture africaine, et fidèle aux orientations mûrement réfléchies par le récent Concile Vatican I I , vous avez estimé, en union avec vos Frères dans
l'épiscopat, que le moment était venu d'entreprendre cet effort à un
haut niveau universitaire, sous votre propre responsabilité de Pasteurs,
et dans une collaboration suivie avec nos Congrégations pour l'Evangélisation des Peuples et pour l'Education Catholique. Nous-même,
nous vous félicitons et nous exprimons notre espoir que, surmontant
dans la foi les difficultés qui ne manqueront pas comme à toute grande
entreprise, vous saurez mener celle-ci à bonne fin. Le passé de l'Institut
supérieur de Culture religieuse, qui constitue depuis 1969 les prémices
de la nouvelle fondation, nous donne toute confiance à cet égard.
Notre pensée reconnaissante va aussi vers tous ceux qui, conscients
de l'importance de votre initiative, ont voulu contribuer généreusement
à en permettre la réalisation. Leurs représentants expriment aujourd'hui
auprès de vous cette communion ecclésiale dans la charité que recommandait l'Apôtre des Nations.
Nous souhaitons donc que l'Institut de Sciences Religieuses d'Abidjan, aujourd'hui dans la modestie des commencements, soit le grain de
sénevé appelé à devenir un grand arbre qui portera du fruit en abondance. Nous le confions dans la prière à Celui qui, seul, donne la croissance, et nous envoyons de grand cœur à vous-même, aux Evêques qui
ont voulu et soutenu cette fondation, aux professeurs qui en prennent
la responsabilité et aux étudiants dont dépend pour une grande part
son avenir, une particulière Bénédiction Apostolique, en gage des lumières et de la force de l'Esprit Saint que nous invoquons sur eux.
Du Vatican, le 11 Février 1976.
1
2
3
PAULUS P P . V I
1
2
3
Cf. 1 Tm 6, 20.
Cf. Décret sur l'activité missionnaire de l'Eglise Ad gentes/, n. 22.
Cf. 1 Co 3, 6.
Acta Pauli Pp. VI
175
NUNTII GRATULATOMI
I
E.mo P. D. Sergio S.R.E. Cardinali Pignedoli, Secretariatus pro non Christianis Praesidi, quinque condenti lustra ex quo plenitudinem accepit
sacerdotii.
1
Quia nullum referenda gratia maius est officium, hoc piae et religiosae mentis obsequium putamus ad te, Venerabilis Frater Noster, in
praesens quam maxime pertinere. Nam insignem ad memoriam mox
recoles eventum, propterea quod medio fere mense februario quinque
condentur lustra, ex quo tu, ad maiora in Ecclesia Dei munera explenda
electus, plenitudinem sacerdotii accepisti. Bona tunc in te spes posita
non fefellit ; felici exitu impletae sunt in te sitae et collocatae rationes.
Quapropter Nobis iusta causa suppeditatur, cur per has Litteras tibi
aperto sermone gratulemur. Breviter recensetur vitae tuae curriculum.
Sub exitum Anni Sacri MCML, quo vertente Secretarium Generalem
Consilii universali illi Iubilaeo praepositi egeras, Nuntius Apostolicus
in Bolivia nominatus es ; unde, eodem munere functurus, in Venetiolam
transiisti. Nos vero, cum Mediolanensi Ecclesiae archiepiscopali dignitate praefuimus, te Auxiliarem Antistitem, scilicet operis socium egregium, habuimus. Postmodum, iterum in Apostolicae Sedis ministerio
constitutus, ut Delegatus Apostolicus in Nigeria et in Canadia, ad
attrahenda studia, ad conciliandas voluntates Romanae Ecclesiae, immo
Christo, vitae tuae, sollicitudines contulisti assiduas. Nec praetermittendum est te etiam grave officium ^Secretarii Sacrae Congregationis
pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide alacriter frugifereque obiisse.
Tuum experti usum hominum et rerum merito quidem in Purpuratorum Patrum collegium te ascivimus, atque mandata gravis momenti
tibi contulimus, in quibus praecipuum est Secretariatus pro non Christianis. Haud parvus in expletione huius officii labor, at non parvae
molis opus, ad quod saecula lento cursu transeuntia suspirant. Apparuit enim gratia Salvatoris nostri omnibus hominibus, ut ad veritatem
amplexandam perveniant, ut, in immensum expansa salutifera luce Verbi,
1
S. Ambr., De exc. fr. Satyri I, 4.
-
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
176
humanum genus, (( quod unus continet orbis, una fides illuminet, caritas
una coniungat » .
Quapropter tibi et hisce in inceptis adiutoribus tuis Spiritum Sanctum invocamus, ut vos omnes sapientia sua dirigat, iustitia collustret,
clementia soletur, auspice Beatissima Virgine Maria, universorum hominum matre, semper opifera.
Haec flagrantissima vota Apostolica Benedictio confirmet, quam tibi,
Venerabilis F r a t e r Noster, peramanter impertimus.
Ex Aedibus Vaticanis, die x x v i mensis Ianuarii, anno MCMLXXVI,
Pontificatus Nostri tertio decimo.
2
PAULUS P P . VI
II
Ad E.mum P. D. Carolum S.R.E. Cardinalem Confalonier!, sexagesimo
exacto anno ex quo sacerdotio est auctus.
Singulari prorsus Dei consilio et munere felix memoria celebranda
recurret illius diei, quo tu, Venerabilis F r a t e r Noster, florens iuventa
et desideriis sanctis, sacri presbyteratus gradu auctus fuisti, et paulo
post primo altare Domini scandisti. Quemadmodum fas est, memor
factus donorum, quae sine numero caelestis gratia tibi attulit ab illis
longinquis primordiis per varias vicissitudines vitae, devoti scilicet famulatus Apostolicae Sedis, episcopalis ministerii in archidioecesi Aquilana usque ad praesentem tuum statum purpuratorum Patrum obtentae
dignitatis, sueto maiore religionis obsequio Christo Iesu Pontifici aeterno
hymnum laudis exsolves. Nam Servator noster, gloria sacerdotum, fuit
fortitudo tua et in te lucem suam et virtutem suam emisit abunde.
1
Nos, qui tibi propensae voluntatis, quin etiam firmae amicitiae vinculis iuncti sumus, piae celebritatis tuae participes, hanc bene precantibus votis et precibus iucundare cupimus.
Repletus spiritu precum, illibatae catholicae fidei assertor, concordiae et pacis amator, mitis sapientiae praebens omnibus exemplum, fac
ut digne ad te possit referri praeconium in sacris litteris Simoni, Oniae
filio, pontifici tributum : Fuit « quasi ignis effulgens, et thus ardens in
igne ... quasi oliva pullulans et cupressus in altitudinem se extollens ...
in vita sua suffulsit domum ».
2
Praef, de SS. Euch. II.
1
Cfr. Ps. 42, 1-2.
Eccl. 50, 9-11. 1.
2
2
Acta Pauli Pp. VI
177
Beatissima Virgo Maria, quam in insigni Liberiana Basilica et in
pectore tuo diligis et colis, tibi et inceptis tuis opifera semper arrideat.
Apostolica Benedictio peramanter tibi, Venerabilis Frater Noster,
impertita, haec vota confirmat.
Ex Aedibus Vaticanis, die xv mensis Martii, anno MCMLXXVI, Pontificatus Nostri tertio decimo.
PAULUS P P . V I
III
E.mo P. D. Alfredo S.R.E. Cardinali Ottaviani, sexagesimo expleto anno
ex quo sacerdotium iniit.
Caritas silere nescia Nos impellit, ut sexagesimum expletum annum,
ex quo, gratia Dei praeventus, sacerdotium iniisti, tibi gratulemur.
Tam diuturnum tempus, quod tibi datum est in Dei famulatu, in
Apostolicae Sedis ministerio, in procuratione salutis animarum transigere, respiciens, sine dubio sancta laetitia cumulaberis et simul omnium
bonorum Largitori gratiarum actionis canticum piae mentis obsequio
exsolves : « Benedicam Dominum in omni tempore semper laus eius in
ore meo ».
x
Pro certo habemus te, in recessu, procul a negotiis, degentem,
Ecclesiam, quam ut matrem semper amasti, precationibus tuis atque
te devovendi studio, scilicet spiritualibus subsidiis, admodum iuvare.
Nos ergo Deum in hoc sacerdotii tui natali enixe rogamus, ut tibi
continenter propitius adsit, potioribus usque donis te locuplétet atque
illa tibi abunde solacia tribuat, quibus releveris. Maternis etiam curis
te foveat Deipara Virgo Maria, quae est singulare praesidium et spes
certa illorum praesertim, qui in sortem Domini sunt vocati.
Haec vota, quae ex animo prompsimus, confirmet sitque caritatis Nostrae erga te testificatio et signum Apostolica Benedictio, quam tibi,
Venerabilis F r a t e r Noster, libentissime impertimus.
Ex Aedibus Vaticanis, die xv mensis Martii, anno MCMLXXVI, Pontificatus Nostri tertio decimo.
PAULUS P P . V I
1
Ps. 33, 2.
12 - A. A. S
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
178
IV
Ad E.mum P. D. Petrum S.R.E. Cardinalem Parente, sexagesimam anniversariam memoriam celebrantem diei quo auctus est sacerdotio.
Laetanti animo sexagesimam anniversariam memoriam es celebraturus illius diei, quo, Divini Salvatoris nomini confisus, sacerdotio es
auctus, atque facere non possumus quin, hac oblata occasione, tibi tam
longum tempus in sacro munere exercendo insumptum ex animo gratulemur. Omnibus sane patet praecipua inter dona, quae hominibus obveniunt divinitus, censendum esse sacrum presbyteratus ordinem.
Novimus, quanta cum sedulitate sacerdotium, quod ad plenitudinem
est evectum et Patris Cardinalis dignitate decoratum, in vitae itinere
obieris; novimus nominatim fidei studium et sollertiam, quibus Apostolicae huic Sedi deservieris.
Gratulationibus vero precationes iungentes, Christum, qui <( est uni1
versae Ecclesiae corona x», Nos impense rogamus, ut gratiae supernae
praesidio te communiât, atque rore spiritualis gaudii iugiter recreet.
Beatissima Virgo Maria, Mater Ecclesiae, omnis sanctitatis locuplet i s s i m a thesaurus, te, devotum sui, benigne sospitet ac tueatur.
Caritatis, qua tecum devincimur, pignus et caelestium munerum, quae
tibi in hoc singulari vitae tuae eventu optamus, auspex sit Apostolica
Benedictio, quam tibi, Venerabilis F r a t e r Noster, volenter largimur.
Ex Aedibus Vaticanis, die xv mensis Martii, anno MCMLXXVI, Pontificatus Nostri tertio decimo.
PAULUS P P . V I
1
Clem. Alex., « Paedag. » 2, 8.
Acta Pauli Pp. VI
179
ALLOCUTIONES
I
In Basilica Vaticana habita, die per totum terrarum orbem fovendae paci
inter gentes dicato. *
Venerabili
Fratelli,
Figli
carissimi!
Tre sono i temi, tre i pensieri che alimentano la nostra odierna
meditazione di capodanno.
Il primo pensiero è quello del calendario civile, che si apre segnando
un giorno, non dissimile dagli altri che si susseguono e che registrano
il corso della nostra vita presente, la vita nel tempo. Il fatto che la
numerazione dei giorni ricomincia da un numero uno, che inaugura
un anno nuovo e che questo periodo del ciclo solare, a cui diamo il
nome di anno, riprende nello spazio solare il suo giro puntuale e inesorabile, ci fa pensare ad una grande e indefinibile realtà cosmica e
filosofica, la quale investe la nostra presente esistenza : è il tempo !
E il tempo che cos'è? È il movimento d'un essere creato, è la vita
transeunte e precaria delle cose che non hanno in se stesse il principio
del proprio essere, e non posseggono perciò l'immobilità, l'eternità. È
un venir meno continuo per riaversi in uno stato successivo. Cotidie
morior/ ogni giorno io affronto la morte, ha detto S. Paolo. È la precarietà della nostra esistenza, che sfugge nel moto alla propria radicale
deficienza. Una meditazione difficile questa, che ha affaticato le menti
dei più grandi ingegni ; ma che si traduce facilmente nella mentalità
religiosa, la nostra, al ricordo delle parole del Signore : « Non sono
forse dodici le ore del giorno? se uno cammina di giorno non inciampa ... )). Parole dove è tutto l'insegnamento che a noi deve premere ricordare : il tempo è prezioso, il tempo passa, il tempo è una
fase di esperimento circa la nostra sorte decisiva e definitiva. Dalla prova
2
3
* Calendis ianuariis a. 1976.
1 Cor 15, 31.
Cfr. S. Agostino, Conf eas. XI, 24; PL, 32, 821.
Gv 11, 9.
1
2
3
Acta Apostolicae Sedis Commentarium Officiale
180
che noi diamo della fedeltà ai nostri doveri dipende la nostra sorte
futura ed eterna. Il tempo è un dono di Dio; è un'interrogazione dell'amore di Dio alla nostra libera e, si può dire, fatale risposta. Dobbiamo essere avari di tempo, per impiegarlo bene, nell'intensità dell'operare, dell'amare e del soffrire. Non mai per un cristiano l'ozio,
4
non mai la noia ! Il riposo, sì, se necessario, ma sempre in vista d'una
vigilanza, che solo all'ultimo giorno s'aprirà ad una luce senza tramonto.
5
Secondo pensiero : quello della festività, a cui è dedicato questo
primo giorno dell'anno liturgico, la maternità di Maria, Madre di Dio.
È come una conclusione, un coronamento del mistero del Natale. Bellissimo, dolcissimo tema. Quante cose da ricordare, quante da celebrare,
quante da godere a questa primizia liturgica, con cui si apre il nostro
cammino nel tempo, che ancora ci è concesso di vivere in questa vigilia
dell'eternità, ch'è la vita presente. La persona di Maria, quale nel
Vangelo, e quale nel culto cattolico ci è presentata, nel suo profilo
immacolato e virgineo, nella sua umiltà e nella sua povertà, nel suo
candore così dolce e così umano, così innocente quale in nessun'altra
creatura potremo incontrare, ci è messa davanti dalla liturgia nel suo
incomparabile, ineffabile e per noi indispensabile mistero, quello di
madre di Gesù Cristo, Figlio di Dio e nostro Salvatore. Qui occorre
una promessa, un impegno : porteremo con noi, nel nostro pensiero,
nella nostra devozione, nella nostra fiducia il pensiero, il culto, l'affezione a Maria Santissima, in ogni giorno dell'anno, come quello d'uno
(( specchio », d'un esemplare d'ogni umana e cristiana virtù, come quello
della donna purissima e dolcissima, che si accompagna al nostro faticoso pellegrinaggio, come quello d'una Madre dal cuore così grande
d'accogliere in sé la pienezza dell'amore di Cristo, suo Figlio, di Dio
Padre, Verbo e Spirito Santo, e poi dell'amore all'umanità, alla Chiesa
intera, a ciascuno di noi. Mater pulchrae dilectionis, la chiama la devozione intelligente della Chiesa; non dimentichiamolo più (E abbiamo
cura di rileggere ciò che il capitolo V I I I della grande costituzione sulla
Chiesa, la Lumen gentium del Concilio ecumenico Vaticano II ci riassume sulla teologia e sulla devozione a Maria; e se, non vi dispiace,
rileggete anche la nostra esortazione sul Culto alla Madonna, scritta
4
5
Cfr. Mr 6, 31.
Sull'impiego del tempo: cfr. Edi 3, 2, ss.; Dn 8, 19.
Acta Pauli Pp. VI
181
nel febbraio del 1974). Maria merita questo nostro filiale interesse; e
noi non ne abbiamo che a trarre profitto e speranza.
E il terzo pensiero non può esser altro, voi lo indovinate, che quello
che qui tutti ci ha tratti, come ogni anno in varie chiese della nostra
Roma, cioè quello della Pace. È oggi la Giornata della Pace ; è l'esaltazione della Pace; il monito della Pace; la riflessione su la fragilità e
la preziosità unica della Pace.
Noi abbiamo bisogno di sottolineare questi concetti : voi sapete quanto
ci stanno a cuore, perché li abbiamo ripetutamente esposti alla vostra
attenzione ; e ancor recentemente li abbiamo affidati al Messaggio inviato, per l'odierna celebrazione della Giornata di quest'anno che sorge,
a tutti i Governanti, a tutti i Reggitori di Popoli, ai responsabili nei
vari livelli della vita sociale e internazionale, ai seguaci delle Religioni, ai credenti, ai figli fedeli della Chiesa. Là abbiamo parlato delle
vere armi della Pace, quelle che assicurano alla convivenza civile la sua
serena stabilità col far entrare a fondo, sempre più a fondo nella coscienza degli uomini, il senso della fratellanza universale; là abbiamo
indicato ancora una volta i pericoli, le trepidazioni, le scintille portatrici di rovine fatali in un mondo purtroppo ancora fondato su equilibri precari, quando non su ostilità latenti o aperte ; là abbiamo descritto come in una visione profetica il corteo della Pace che avanza
« armata soltanto con un ramo d'ulivo », garanzia unica e insostituibile
del progresso della civiltà. E scrutando con ansia i sintomi non sempre
incoraggianti del tempo in cui viviamo, abbiamo esortato accoratamente alla pace, « armata solo di bontà e di amore )).
Oggi, all'alba dell'anno, noi nutriamo la ferma speranza che questo cammino proceda con più sicura fermezza, con più spedito passo,
con più nutrito séguito di adepti fervorosi e volonterosi : la Pace è
possibile, la Pace è doverosa, la Pace è necessaria. Entra nella coscienza
dei popoli la convinzione ferma e decisa che non si può costruire nulla
di efficace e di duraturo per il bene dell'uomo se non nella mutua concordia, nel rispetto dei reciproci diritti, nel paziente esperimento di
colloqui costruttivi e di trattative eque e leali : e guardando a ciò che
avviene in questo giorno in cui — come ce ne giungono ogni anno gli
echi festosi e sempre più vasti — nelle Capitali dei vari Stati del
mondo, nelle Sedi delle Organizzazioni internazionali, nelle comunità
ecclesiali, i responsabili civili e religiosi si soffermano in una pausa di
meditata riflessione, anzi di comune preghiera, allora una gioia intensa
ci pervade l'animo : ecco le vere armi della Pace che si fa strada, sia
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
182
pur difficilmente e lentamente, e progredisce nei cuori degli uomini
illuminati dalla luce di Dio.
Da questa Cattedra di verità e di pace, interprete autentica del
Messaggio del Figlio di Dio, noi ripetiamo il nostro appello, il nostro
invito : a quanti hanno in mano le sorti dei Popoli, anzi la vita o la
morte di milioni di fratelli, noi ripetiamo la nostra esortazione appassionata : gli occhi innocenti e imploranti dei piccoli, dei poveri, dei
sofferenti nel corpo o nello spirito per le ferite della guerra, li supplicano, il giudizio della storia li attende al varco, ma più severo e infallibile li aspetta quello di Dio. Nulla sia lasciato di intentato per comporre i dissidi, per superare le difficoltà, per promuovere il progresso
umano e sociale, specie là dove più grande è il bisogno, più pressanti
le difficoltà.
Ma anche ci rivolgiamo ai singoli : a voi che ci ascoltate in questa
assemblea devota e luminosa, a quanti sono collegati nell'ascolto, alle
persone che formano il tessuto connettivo della società, all'« uomo della
strada ». Tutti siamo responsabili della Pace, tutti siamo chiamati a
collaborare alla Pace, portando nell'ambiente, nella professione, nei
rapporti quotidiani il nostro contributo personale all'edificazione di
una società, fondata sull'amore. Tutti siamo chiamati a combattere
con le armi potenti dell'amore e della fraternità per lo stabilimento, la
tutela, la diffusione della Pace intorno a noi. Ciascuno incominci da
sé; il numero crescerà a dismisura; è un'opera a cui nessuno deve
rimanere estraneo.
Questi voti ardenti noi affidiamo alla Sapienza e alla Bontà di
Colui che è il Principe della Pace : avvalori Egli con la sua grazia le
buone disposizioni ; e affidiamo altresì le nostre speranze a Colei che,
mostrandolo al mondo come autore della Pace, può da Lui implorare
sull'umanità il dono, indispensabile e grande, della vera Pace. Così ci
risponda pietosa la Santa Genitrice di Dio, in questo primo giorno
dell'anno a Lei dedicato; così ci accompagni per i giorni che attendiamo.
Amen, amen.
Acta Pauli Pp. VI
183
II
Ad Excellentissimum Virum Essa-Al-Hamad, Cuvaitianae Nationis cum
auctoritate Legatum, Summo Pontifici Litteras concrediti muneris testes
tradentem. *
Mr
Ambassador,
With great pleasure we accept from Your Excellency the Letters
accrediting you as Ambassador Extraordinary and Pieni potentiary of
the State of Kuwait. We appreciate in particular the welcome greetings
which you bring to us from His Highness the Amir, Shaikh Sabah alSalem al-Sabah, and we would ask you to convey our own greetings
to him.
You have referred to eternai spiritual values, which it is our mission
to défend and promote. These values are in a special way at the
foundation of that true peace among men which we ceaselessly proclaim
to all, and we rejoice to have from you this further confirmation that
our words are heard. If men of ali creeds and ali nations will devote
themselves ever more generously to the care, solace and help of one
another, then shall we see the flowering of those moral, civil and
economie conditions which will allow mankind to live in what we like
to cali the " civilization of love ".
The Church for her part will always promote thèse perennial values,
adapting her efforts to the needs of each country. In Kuwait it is our
firm intention to continue to offer our assistance in every field which
lies within the sphère of the Church's activity. In this way the Church
remains faithful to her divine calling and helps the attainment of men's
legitímate aspirations. We hope and pray that the new year which
has dawned upon a troubled world will indeed bring peace and tranquillity, and that your own beloved country may both contribute to
this end and enjoy its fruits. As we invoke upon the authorities and
entire people of Kuwait abundant divine Hessings, we assure you,
Mr Ambassador, of our good wishes for the fulfilment of your important mission.
* Die 9 mensis ianuarii a. 1976.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
184
III
Ad Excellentissimum Virum Abu-Bakr Mohammed Salih, Sudanensis
Reipublicae apud Sedem Apostolicam liberis cum mandatis Legatum, qui
Summo Pontifici Litteras concrediti muneris fidem facientes tradidit.*
Mr
Ambassador,
We are indeed happy to accept the Letters by which you are accredited as Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary to the Holy
See. At the same time, we are pleased to reciprocate cordially the
sincere good wishes which you have conveyed to us this morning from
His Excellency the President of the Sudan.
We are grateful to you for your kind words in regard to the
significant role played by the Church in history, and in regard specifically
to our own Pontificate and to our endeavours to help create peace and
brotherhood among men.
Your country is one which deeply engages our interest and attention.
Regarding the présence of the Church there, we were privileged only
last year to establish its national hierarchy.
Such a step forward
indicates how.the Church has taken root in your native soil and grown
to full stature. We are very pleased that a spirit of under standing and
coopération has made this development possible.
This consolidation of the Church's structure in the Sudan provides an
assurance that the Catholic population will ever more effecti vely con tribute to the development of their beloved country, in sincere collaboration
with ail their fellow-Citizens and in harmony with the concern that
inspires the public authorities in this regard. They can now do this
all the better by virtue of greater Organization within the local Church
itself. But Catholics will always be disposed by their religious faith to
face the future with hope, courage and optimism and to respond
constructively to the rieh possibilities inhérent in the présent time.
Inspired by a deep sensé of the sacredness and dignity of human
existence, they are likewise enabled to adopt the moral attitudes that
contribute to the betterment of society. It is for this reason that we
have no hésitation in stating that the Church's présence will always
involve a constant solicitude to promote in whatever way possible the
good of the Sudan.
While we invoke upon ali the people of your country the divine
favours of fraternal harmony and true prosperity, we extend to you
persoñally our good wishes for the happy fulfilment of your mission as
Ambassador.
* Die 10 mensis ianuarii a. 1976.
Acta Pauli Pp. VI
185
IV
Ad Excellentissimos Viros e Legatorum Coetu apud Sedem Apostolicam,
novo ineunte anno Beatissimo Patri fausta ac felicia ominantes. *
Madame et Messieurs
les Ambassadeurs,
Nous disons d'abord notre vive gratitude à votre interprète distingué,
pour les vœux aimables et cordiaux qu'il a voulu Nous présenter, en
votre nom, au début de cette année nouvelle. Et c'est de grand cœur
que, à notre tour, Nous vous offrons nos propres souhaits, pour vousmêmes, pour les peuples que vous représentez et leurs gouvernants.
La rencontre d'aujourd'hui Nous donne aussi l'occasion d'exprimer
notre reconnaissance à tout le Corps diplomatique accrédité près le
Saint-Siège, en particulier pour sa présence fidèle et appréciée aux
moments les plus marquants de la célébration de l'Année jubilaire qui
vient de se terminer. Votre participation n'a pas seulement ajouté un
éclat aux diverses manifestations ; elle a revêtu surtout une haute
signification : elle rendait présents, en quelque sorte, dans la personne
de leurs envoyés, les Etats qui ont avec le Siège Apostolique des relations officielles. Certes, la présence internationale assurée par vous
n'était pas complète, elle n'atteignait pas celle des pèlerinages qui se
sont succédés durant toute l'année ; elle était cependant considérable
vu le nombre et la diversité des peuples et des civilisations de tous les
continents qu'elle représentait !
De cette Année Sainte, vous avez pu, ainsi, être des observateurs
privilégiés, qualifiés et particulièrement attentifs. Attentifs, non pas
tant aux aspects extérieurs et spectaculaires de l'événement, mais à ses
significations profondes.
Cela correspondait à votre mission, aux devoirs qui lui sont inhérents et qui comportent, comme fondamentale pour votre action, une
connaissance exacte de (( ce qui se passe » au Saint-Siège et dans
l'Eglise.
Naturellement, les Représentants des pays catholiques, ou de ceux
où la présence des catholiques est notable, y trouvent des aspects intéressants à un titre tout à fait spécial et direct. Mais, même pour les
autres, il y a, au moins, l'intérêt appelé par une « réalité » qui, sans
* Die 12 mensis ianuarii a. 1976.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
186
aucun doute, a son poids et exerce son influence pratiquement dans le
monde entier.
L'Année Sainte maintenant terminée n'a certainement pas eu, même
de loin, l'importance du Concile oecuménique Vatican I I , qui faisait
déjà l'objet de l'observation et de l'appréciation des diplomates accrédités auprès du Saint-Siège. Mais elle a été, elle aussi, un événement
« majeur )) dans la vie de l'Eglise et les activités du Siège Apostolique.
Elle s'est trouvée en effet située à dix ans de la conclusion du Concile Vatican I I , au moment précisément où fermentaient, avec abondance
et parfois même de façon tumultueuse, des idées et des réflexions, des
projets et des initiatives qui ont leur origine dans le Concile et en ont
été nourries ; c'est dire que l'Année Sainte était destinée à en ressentir
les conséquences bénéfiques de même que, dans notre intention, elle avait
pour but d'en favoriser et d'en hâter la maturation, dans sa plénitude
et avec toute l'ampleur possible.
Le renouveau, c'est-à-dire le fait pour l'Eglise de se retremper dans
la fraîcheur enrichissante de ses sources, afin de pouvoir affronter,
avec la vigueur et l'enthousiasme d'un corps et d'un esprit revivifiés,
les nouveaux défis des temps nouveaux : ce renouveau (ou « aggiornamento ))), qui fut l'un des buts fondamentaux et, en quelque sorte, une
note caractéristique du Concile oecuménique Vatican I I , a été aussi le
premier des objectifs que Nous avons fixés — à l'Eglise et à chacun
des fidèles — pour la célébration de l'Année Sainte. Nous avons voulu
lui en ajouter un autre, qui lui était pour ainsi dire parallèle et en
tout cas uni de manière vitale, comme l'est un fruit à la racine profonde : celui de la réconciliation, dans sa pleine signification et avec
toute sa portée, réconciliation à l'intérieur des consciences et dans les
rapports entre les hommes et entre les peuples.
Comment l'Année Sainte s'est-elle donc déroulée? Comment, dans
quelle mesure a-t-elle atteint ses buts? Quel sens cela peut-il avoir pour
l'Eglise et, hors de l'Eglise, pour le monde dans lequel elle vit et agit?
Voilà, sans aucun doute, les questions que vous, diplomates accrédités
auprès du Siège Apostolique, vous vous êtes posées, avec un intérêt, un
sérieux, un souci d'exactitude — et donc d'objectivité — tout à fait
particuliers, de même que particulières sont la nature, les finalités et
les responsabilités de votre mission au service de vos pays et du monile.
Quelle est la réponse?
Il ne revient certes pas à Nous de la suggérer : elle pourrait peutêtre apparaître partiale ou intéressée. Mais, faisant pleine confiance aux
Acta Pauli Pp. VI
187
dons de pénétration et à l'amour de la vérité qui vous sont propres,
Nous nous permettons d'attirer votre attention sur quelques points
qui pourront vous aider à orienter vos réflexions.
1. En premier lieu, l'Année Sainte a confirmé, d'une façon qui peut
difficilement être niée, que l'Eglise catholique est vivante (Nous parlons de l'Eglise catholique parce que l'Année Sainte en fut un événement spécifique, mais nos propos pourraient et devraient s'appliquer
plus largement au christianisme, à la religion, au sens de Dieu). Elle
vit, l'Eglise, dan's les pays d'antique civilisation chrétienne; elle vit et
elle fleurit dans les pays de nouvelle ou même de très récente évangélisation; de même que Nous savons qu'elle continue, grâce à Dieu, à
vivre ou à survivre, même là où elle subit des limitations, des pressions
ou des oppressions.
Elle vit non seulement, et pas tant, dans les manifestations extérieures, que plutôt dans la profondeur de l'adhésion des consciences et
de la volonté : l'Année Sainte en a justement donné un ample et consolant témoignage.
2, L'Eglise s'est présentée avec le visage que le Concile Vatican II
a voulu proposer avec une pureté retrouvée : non pas repliée sur ellemême, ou à la recherche jalouse d'affirmations propres, mais — tout
en veillant avec soin à l'intégrité de son dépôt doctrinal et à l'authenticité de son témoignage — ouverte à de bonnes relations avec les autres
confessions chrétiennes et même avec les autres religions (qui ont tenu,
en diverses occasions, à être présentes à des manifestations religieuses
de l'Année Sainte), relations aussi avec tous les hommes de bonne volonté. Et elle s'est présentée en proclamant à haute voix l'invitation
à la compréhension mutuelle, à l'aide réciproque, à la réconciliation
sincère et généreuse des esprits. Une Eglise, donc, vraiment « catholique )), c'est-à-dire universelle : une Eglise de tous, même de ceux qui
ne lui appartiennent pas, mais qui peuvent trouver en elle la parole de
l'amitié, de la fraternité, de la paix.
3 . . Enfin la présence à Rome, auprès de la tombe du Prince des
Apôtres et de la Chaire de son humble successeur, de représentations des
Eglises particulières a offert, à nos yeux et à ceux du monde, une vue
en quelque sorte panoramique de la situation dans laquelle se trouvent
ces Eglises (nous ne parlons pas de leur « état » interne) dans les
diverses parties du monde : les unes, libres ; quelques-unes opprimées et
d'autres limitées dans l'exercice de leurs droits, comme cela s'est traduit
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
188
par leur absence ou par leur participation réduite, mais si appréciée, au
grand rassemblement jubilaire.
Plus que des lamentations ou des regrets, cette dernière confirmation nous a suggéré et nous suggère un vœu et un appel.
Vous, Messieurs, dans la variété des Etats que vous représentez, si
divers par leur situation géographique, par leurs traditions culturelles,
par leur composition ethnique et religieuse, par leurs systèmes politiques
et sociaux, vous proclamez par votre présence même la conviction que
vos Gouvernements se sont formés, celle de l'utilité de rapports organiques et confiants avec le Siège Apostolique. Une telle utilité ne se
réfère pas toujours et exclusivement au domaine des relations et des
problèmes éventuels d'ordre bilatéral, qui concernent la vie et l'activité
de l'Eglise dans vos pays respectifs : ces problèmes sont parfois de
dimensions modestes, à cause de la modestie même de la présence de
l'Eglise chez certains d'entre vous. Elle se rapporte plutôt, en nombre
de cas, aux problèmes de la vie et de l'ordre international, de la vie
en commun pacifique, et à la vraie coopération entre les peuples.
Nous ne pouvons pas ne pas souhaiter qu'une telle conviction se
répande toujours plus largement. Et nous ne disons pas cela parce que
ce serait notre intérêt ou celui du Siège Apostolique, mais parce que
nous sommes nous-même convaincu, d'une part de la gravité des problèmes qui pèsent sur les rapports entre les peuples, et d'autre part,
de la possibilité, encore qu'elle soit bien plus limitée que nous le voudrions, de contribuer à la recherche de leurs solutions.
Nous devons rappeler cependant que, plus que de notre contribution,
on doit parler de celle de l'Eglise catholique, qui est la raison d'être
et la force effective du Saint-Siège, de même que celui-ci en est le centre
et le cœur.
Notre appel en faveur de l'Eglise catholique, où qu'elle se trouve,
répond par conséquent aussi à l'intérêt que nous portons aux grandes
causes de la paix et de la collaboration internationales.
Mais il se réfère naturellement avant tout aux raisons du droit et
de,la justice, dont le respect est le fondement et la condition d'une
vie collective ordonnée et tranquille à l'intérieur des nations et entre
elles.
Nous devons reconnaître que ces raisons trouvent un accueil et une
affirmation toujours plus amples, au moins théoriquement, de la part
des Etats et de leurs organisations.
Cela signifie qu'a pénétré toujours davantage dans la conscience des
Acta Pauli Pp. VI
189
peuples cette persuasion que ce n'est pas l'intérêt exclusif et égoïste
— « raison d'Etat » — qui peut être le principe de leur comportement ;
que la force ne peut être le critère de leurs rapports mutuels; que la
violence n'est pas une méthode admissible dans la vie internationale.
Nous nous en réjouissons d'autant plus que nous y discernons comme
le fruit des principes que le message évangélique et l'Eglise catholique
pour sa part ont fortement contribué à faire pénétrer dans ce qui
constitue le moderne droit des gens. Et même si dans nombre de cas,
hélas, certains Etats, se fiant davantage à leurs puissance qu'au respect
du bon droit des autres, ne sont pas fidèles à ces normes et aux engagements solennellement souscrits qui s'en inspirent, ceci se fait avec
une (( mauvaise conscience )) et avec la réprobation en outre de la conscience droite — on peut bien le dire — de l'humanité entière : réprobation qui, à la longue, ne peut pas demeurer sans résultats.
Le Saint-Siège attribue une telle importance à l'acceptation toujours
plus large et à la formulation toujours plus exacte et plus engageante
des principes juridiques et moraux qui doivent régler les rapports entre
les Etats, qu'il voit dans la possibilité d'y apporter une contribution
concrète, au delà des déclarations doctrinales, une des principales raisons de sa participation à la vie et aux activités de la Communauté
internationale.
Un exemple typique d'une telle participation a été la présence du
Saint-Siège à la Conférence d'Helsinki. Il nous plait d'en faire mémoire
en cette rencontre. En effet, bien que regardant directement l'Europe
(élargie cependant grâce à la présence des Etats-Unis et du Canada),
on doit reconnaître à la Conférence d'Helsinki un intérêt beaucoup plus
vaste et général, ne serait-ce que par ce que le Continent européen
représente — qu'il soit en paix ou en guerre — pour le reste du monde
et d'abord pour les pays du bassin méditerranéen.
Pourquoi le Saint-Siège a-t-il accepté de devenir membre de la Conférence? Cela est évident : ce n'est pas simplement pour répondre aimablement à l'invitation courtoise des pays européens, si différents au plan
des systèmes gouvernementaux, mais finalement d'accord pour juger
légitime et même souhaitable la présence du Saint-Siège à ces grandes
assises. Et ce n'est pas non plus parce que le Saint-Siège se serait senti
en mesure de fournir un apport spécifique à l'examen des problèmes
politiques ou militaires de la sécurité européenne, ou à ceux de la
coopération dans le domaine économique, industriel ou commercial : tous
problèmes que le Saint-Siège considère avec beaucoup de respect et dont
190
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
il connaît l'importance parfois vitale, mais dans lesquels — en ce qui
concerne leurs aspects techniques — il est et se déclare incompétent.
Mais au-delà, et Nous pourrions dire bien au-dessus des aspects
techniques et concrets des problèmes de la sécurité et de la coopération,
il y avait précisément tout l'espace touchant aux principes suprêmes
— éthiques et juridiques — qui doivent informer l'action et les rapports des E t a t s et des peuples. Et en ce domaine le Saint-Siège a senti
qu'il ne devait pas refuser le concours qu'on lui offrait la possibilité de
donner, et qui lui permettait aussi d'être dans la Conférence — comme
Nous l'avons rappelé récemment dans notre réponse aux vœux de Noël
du Sacré Collège — « l'interprète plus direct et le porte-parole de l'exigence du respect de la conscience religieuse ».
La Conférence a fixé des principes et indiqué des normes de comportement, en soi excellents, dont l'efficacité pour l'action devra toutefois
trouver une vérification dans les faits, pour que le jugement de l'histoire
sur cet événement puisse s'avérer positif. Ces principes et ces normes,
acceptés par tous les participants, se rattachent à un patrimoine idéal
commun aux peuples de l'Europe.
Cet héritage, nous pouvons l'ajouter, basé essentiellement sur le
message évangélique que l'Europe a reçu et accueilli, est, en substance,
également commun aux peuples des autres Continents, y compris ceux
qui n'appartiennent pas à ce qu'on appelle la <( civilisation chrétienne »,
du fait que le message chrétien interprète, là aussi, les exigences profondes de l'homme.
Parmi les conclusions de la Conférence d'Helsinki, il nous plaît de
rappeler — en même temps que les principes qui se rapportent plus
directement aux relations justes, ordonnées, pacifiques entre les Etats,
et à leur collaboration en de multiples secteurs — la reconnaissance du
fait que le respect des droits de l'homme et des libertés fondamentales — nous citons le documents — « est un facteur essentiel de la
paix, de la justice et du bien-être nécessaires pour assurer le développement de relations amicales et de la coopération entre eux comme
entre tous les E t a t s ». Les Etats participants s'engagent non seulement
à respecter eux-mêmes ces droits et libertés mais aussi à s'efforcer « conjointement et séparément, y compris en coopération avec les Nations
Unies, d'en promouvoir le respect universel et effectif ». Qui ne voit
comment l'application loyale de ces normes dans leur intégrité parviendrait à faciliter grandement les progrès de la liberté et de la justice
chez tous les peuples intéressés?
Acta Pauli Pp. VI
191
Il nous plaît de le rappeler, car la reconnaissance dont nous venons
de parler a pour effet de rendre vain le prétexte, souvent invoqué, qu'il
s'agit là d'affaires internes de chaque E t a t dans lesquelles les autres ne
peuvent s'ingérer à aucun titre ; et elle vise à en faire une question de
légitime intérêt commun, dans le but, entre autres, d'assurer les bons
rapports entre les Etats et les peuples. Cela présuppose en effet — malgré les diversités, même profondes — une base de civilisation humaine
commune, se concrétisant en droits et en devoirs, et permettant à tous
de vivre tranquillement et de travailler utilement ensemble. Là où cette
base commune de civilisation manquerait en fait — et ceci malgré son
acceptation formelle —, les nobles intentions de la Conférence s'avéreraient vaines; bien plus, celle-ci pourrait devenir exploitable à celles
qu'elles s'était proposées.
La question demeure donc posée : comment les Etats entendent-ils
effectivement observer les engagements pris? Nul plus que les hommes de
gouvernement et les diplomates ne sait combien il est difficile de faire
correspondre la réalité et le droit, surtout lorsque l'idéal s'affronte à
des oppositions d'intérêts ou, pire encore, à l'égoïsme ou à la volonté
de puissance.
Malgré tout, le Saint-Siège continue à attribuer une grande importance aux développements du droit international, qu'il soit universel ou
régional. Tout progrès dans la conscience, dans l'affirmation, dans l'engagement d'une déontologie projetée sur l'avenir des peuples et de leur
rapports, représente une précieuse contribution à la formation — même
lente et laborieuse — d'un ordre effectif de paix dans le monde.
Le Saint-Siège, pour sa part, ne se lassera pas de recommander et
de favoriser, dans la mesure de ses forces, l'authentique maturation
d'une telle conscience en collaborant avec tous ceux qui partagent cette
conviction. Et parmi ceux-là, Nous sommes sûr de pouvoir compter les
Etats que vous représentez et auprès desquels, Nous en sommes certain,
vous ne manquerez pas de vous faire les interprètes de notre pensée et
de nos encouragements.
Puisse cette année, commencée hélas! sous le signe de plusieurs
douloureux conflits et de tensions dangereuses, être témoin de l'encouragement généreux et inlassable de tous ceux qui ont un poste de responsabilité, et de la Communauté internationale, pour la paix dans la
justice ! Et fasse le Seigneur que leurs efforts soient efficaces !
Tel est notre souhait. Telle est notre prière.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
192
V
Membris Primarii Coetus Anno Sacro apparando. *
Signor
l'Anno
Cardinale
e
Figli
carissimi
del
Comitato
Centrale
per
Santo l
È per noi un incontro atteso e gradito la visita che oggi ci fate,
mentre perdura vivissima, nonostante il veloce trascorrer dei giorni,
l'eco delle celebrazioni giubilari, culminate nella notte sacra della Natività del Signore col rito di chiusura della Porta Santa. È un'eco
che ci procura ancora consolazione e letizia, perché abbiamo tuttora
dinanzi agli occhi la visione delle folle che, in misura ininterrotta e
crescente, sono accorse tanto numerose a venerare le (( Memorie Apostoliche » :
1
la nostra mente rievoca con commozione le raccolte assem-
blee di preghiera, le frequenti manifestazioni di fede religiosa, l'omaggio
a noi reso dai pellegrini, la varietà multicolore dei gruppi, lo spettacolo
di universale rappresentatività e, se si può solo tentare di intravedere
quel che è « passato » all'interno delle coscienze, è già possibile tracciare
— sulla base dei dati e delle elaborazioni statistiche — un primo positivo, seppure esterno, bilancio consuntivo.
Da un tale contesto non può certo esser separato o distaccato il
vostro e nostro Comitato Centrale. Che cosa, infatti, esso è stato per
il Giubileo, testé concluso? È stato l'organo propulsivo e, diremmo,
il motore che ha garantito il regolare funzionamento della necessaria
« macchina » organizzativa. Non staremo qui a ricordare quale struttura, molto semplice ma efficace, avesse questo Organismo dinanzi a
chi ben lo conosce, per averne fatto parte, a diversi livelli, a seconda
delle rispettive attribuzioni o per la natura delle responsabilità. Noi
desideriamo, piuttosto, riconoscere i meriti ed elogiare la solerzia che
vi ha costantemente distinti, già nel periodo preparatorio ed ancor più
nel corso dell'Anno Santo, sostenendovi in un lavoro incessante e delicato, a volte urgente e non di raro accompagnato a personali sacrifici.
Ci piace, pertanto, ripensare alle molteplici iniziative, e salutare distintamente i componenti delle diverse Commissioni, le quali, preposte a
definiti settori d'attività nell'ambito di codesto Comitato, hanno programmato nelle singole sue fasi e nell'articolato ordine delle celebra* Die 22 mensis ianuarii a. 1976.
1
Cfr. Bolla Apostolorum Limina.
Acta Pauli Pp. VI
193
zioni il salutare evento ecclesiale. Dalle Commissioni per l'assistenza
spirituale e per l'accoglienza dei pellegrini — integrata e coadiuvata,
quest'ultima, dalla « Peregrinatio Romana ad Petri Sedem » — alia
Commissione per i giovani ed a quelle incaricate delle funzioni sacre
e delle manifestazioni culturali, da tutte è stata avviata e svolta un'intensa opera di sensibilizzazione e di aiuto, dalla quale è dipesa, in
gran parte, la riuscita dell'Anno Santo. E come non ricordare — che ne
siamo stati testimoni diretti — le settimanali assemblee in Piazza
San Pietro per la recita del Rosario Mariano e per l'esercizio della Via
Crucis, ed ancora il ministero sacramentale dei Confessori e dei Penitenzieri nelle Basiliche Patriarcali, come pure le prestazioni volontarie
degli Animatori Spirituali? C'è stato, insomma, tutto un congiungimento di sforzi e di energie ad un unico, nobilissimo fine.
Dopo questi doverosi riconoscimenti, vi diremo ancora alcuni dei
motivi che fondano la nostra gratitudine. Dobbiamo, anzitutto, ringraziarvi perché di fatto, dal momento dell'annuncio alla conclusione del
Giubileo, vi siete trovati quasi soli ad affrontare la mole del lavoro
organizzativo e coordinativo, perché è mancata, purtroppo, quella collaborazione, che pure era lecito attendersi. Il vostro è stato, dunque, un
indispensabile e prezioso servizio reso alla Chiesa Cattolica, che nel tempo
di grazia, da poco terminato — vero tempus acceptabile, diremo con
2
San Paolo — aveva convocato i suoi figli invitandoli a partecipare
all'Anno Santo, « per essere convertiti nella penitenza, ritemprati nella
3
carità ed uniti maggiormente con i fratelli )). Grazie appunto al vostro
impegno, essa ha avuto l'auspicato e positivo svolgimento, mentre si è
potuto supplire abbastanza bene alle accennate carenze.
Ma c'è di più : voi avete resistito, fin dall'inizio, alla tentazione dello
scetticismo e della sfiducia. Si diceva da alcuni che l'humus culturale,
la mentalità moderna, l'inarrestabile processo di secolarizzazione compromettevano in partenza la celebrazione ed erano di ostacolo all'idea
stessa del Giubileo, concepito a torto come anacronistico residuato dell'età medioevale. Ma questi dubbi, prospettati ed anche esagerati da
certa pubblicistica, non vi hanno sfiorato, e neppure le esitazioni o
riserve e, talora, le contestazioni hanno impedito il vostro lavoro né
diminuito il vostro impegno.
E dobbiamo, altresì, ricordare che avete lavorato con forze numeri2
3
2 Cor 6, 2.
Bolla Apostolorum Limina, I.
13 - A. A. S.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
194
camente esigue : non molti, infatti, erano gli officiali assegnati a codesto Organismo e, se pure man mano Che i quadri organizzativi si venivano completando, si sono aggiunte altre persone, grave e quotidiano
era il peso di quel che c'era da fare. Basta solo pensare all'ovvia esigenza di stabilire contatti ed intese, alla quantità della corrispondenza,
al gran numero dei destinatari, quali le Conferenze Episcopali, i Comitati diocesani e nazionali, i vari enti e le stesse persone private.
Grazie, dunque, figli carissimi, per la continuità, l'assiduità, il
fervore che avete dimostrato, offrendo alla comunità ecclesiale l'esempio
di un generoso servizio!
Ora l'Anno Santo è passato, è finito, è chiuso. Se ne riparlerà nel
Duemila! Dunque, ormai si smobilita? Certo, il Giubileo come evento
a cadenza venticinquennale, come tappa saliente nella storia religiosa
del nostro secolo — chi non ricorda la bella immagine che propone gli
Anni Santi come quattuor tempora saeculi? — ha già avuto la sua conclusione; ma la sua sostanza spirituale, il suo contenuto penitenziale,
la sua peculiare tematica di chiara ascendenza biblica e, soprattutto,
4
di stampo evangelico, sono qualcosa di permanente, contengono elementi intrinseci alla fede cristiana, e son dunque destinati ad avere
ulteriore sviluppo. Esso — vogliam dire — contiene una materia di
per sé inesauribile. Si conclude, sì, la straordinarietà dell'evento giubilare, ma devono rimanere e perdurare i suoi ideali di riconciliazione
e di rinnovamento, il suo richiamo, il suo messaggio, il suo spirito e
— Dio voglia — i suoi frutti di santità e di vita soprannaturale.
Quanto a voi, dopo aver tenuto l'ultima riunione, cessano ormai le
vostre funzioni e prestazioni, tanto meritorie da valervi la riconoscenza
di tutto il Popolo di Dio e la nostra personale gratitudine; ma deve
in voi restare la consapevolezza dell'importante lavoro compiuto e, con
essa, un sentimento di interiore e legittima soddisfazione. Oh quei frutti,
che già son derivati a tanti nostri fratelli e figli della Chiesa, possano
moltiplicarsi e crescere e maturare rigogliosi in voi e per voi. Questo è
l'augurio che, con animo paternamente affettuoso ed in pegno delle più
ampie ricompense del Signore, porgiamo ora a ciascuno di voi e che
confermiamo volentieri con una speciale Benedizione Apostolica. Così sia !
4
Cfr. Me 1, 15 ; Mt 4, 17.
Acta Pauli Pp. VI
195
YI
Romanae Civitatis Magistro et Administratorum Coetui, novo ineunte anno
Beatissimo Patri fausta ominantibus. *
Onorevole Signor
Giunta
Capitolina!
Sindaco
di
Roma
ed
illustri
Signori
della
Noi sinceramente apprezziamo la vostra visita perché suggerita dall'intenzione di presentarci i vostri auguri per il nuovo anno, non solo
a titolo personale, ma anche come amministratori della città e, quindi,
come rappresentanti dell'intera cittadinanza romana.
A questo duplice e significativo gesto d'omaggio noi desideriamo
rispondere, esprimendo a nostra volta fervidi voti, che ricambiamo a
ciascuno di voi e, per il vostro tramite, alla comunità dell'Urbe in tutte
le sue componenti.
E, al tempo stesso, nel ricordo del Giubileo ormai concluso, noi vi
ringraziamo di cuore.
— Vi ringraziamo per la possibilità che questo Anno Santo ha
avuto di svolgersi in Roma, ingemmata dalle sue Basiliche, dai suoi
Santuari, dalle sue Catacombe, dai suoi focolari di vita religiosa e
ecclesiale; se l'Anno Santo e il nome sacro di Roma sono così strettamente e indissolubilmente intrecciati, ciò torna anche a vostro onore,
davanti a tutto il mondo.
— Vi ringraziamo inoltre per la presenza del Signor Sindaco ad
alcune cerimonie più significative, e, con lui, d'altre personalità dell'Amministrazione cittadina, apportando onore e significato a tali circostanze sacre, e ricevendone, noi crediamo, particolare riconoscimento
e omaggio da parte della Chiesa, plauso e compiacenza da parte dei
cittadini e dei visitatori.
— Vi ringraziamo infine per l'esito felice ed esemplare della speciale
celebrazione giubilare dei Funzionari, degli impiegati, degli appartenenti
alla complessa e numerosa rete amministrativa cittadina, la quale, se
anche non certo presente al completo, ma largamente e degnamente rappresentata al rito giubilare insieme con i familiari, sperimentò con
singolare commozione interiore, con pietà, con dignità grande e vera,
quasi un risveglio della sua profonda e storica coscienza, la gioia e la
* Die 26 mensis ianuarii a. 1976.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
196
forza di sentirsi e riscoprirsi romana e cattolica, a titolo pieno e
privilegiato.
Questo Anno Santo, così celebrato, lascia perciò una pagina memorabile e positiva nella storia spirituale e civile dell'Urbe, da incidersi
a fondo in caratteri che sfidano i secoli, come quelli dei suoi gloriosi
monumenti antichi, sacri e profani. E noi chiediamo ai celesti Patroni
di Roma, di volere rimunerare i nobili servizi da voi prestati con la
loro vigile protezione e con la dovizia dei loro spirituali favori.
Potremmo tuttavia noi dirci sinceri tacendo una riserva a questo
favorevole e doveroso riconoscimento? Voi lo sapete : la Chiesa Romana
ed il mondo cattolico avrebbero attéso anche qualche cosa di più da
parte Italiana per l'esito d'un avvenimento nazionale e mondiale come
l'Anno Santo : avvenimento ordinato e pacifico, e naturalmente sensibile e attento all'accoglienza civile dell'Eterna Città, al suo aspetto
esteriore quale espressione della sua coscienza storica e spirituale interiore, al suo morale interesse d'essere giudicata né indifferente, né irriverente al passaggio di folle qualificate, o di semplice Popolo internazionale, pellegrinante per le classiche e per le moderne vie dell'Urbe.
Noi non sosteremo adesso nei rilievi negativi, che ci sono stati fatti
da testimoni non certo prevenuti a tale riguardo. Ma raccoglieremo un
rinnovato voto positivo e benefico da questo lungo significativo episodio
della celebrazione del ricorrente Giubileo del 1975 nella patria communis, che è Roma; e cioè che la netta e libera distinzione del mondo
civile da quello religioso, che caratterizza la società italiana e questa
singolarissima Urbe, non si traduca in reciproca estraneità, né in laicismo da una parte né in confessionalismo dall'altra, ignari ed avversi fra
loro, ma rimanga e si svolga in sempre rispettosa convivenza feconda di
mutua e cordiale comunione di fede spirituale e di ideali civili.
Nel perdurante, salutare influsso del Giubileo, noi vorremmo che
questo evento ecclesiale e l'anno 1976, come si susseguono cronologicamente, così si saldino felicemente, ridestando energie, animando propositi, stimolando le volontà a promuovere un sempre più alto sviluppo
— diciamo civico e culturale, spirituale e morale — della nostra Roma,
tale da segnare un'ulteriore tappa in quel cammino storico che essa, per
l'antica ed inesauribile sua vocazione umana e cristiana, è tenuta a
percorrere.
Con la nostra Apostolica Benedizione.
-
;
Acta Pauli Pp. VI
197
VII
Membris Commissionis a studiis de muneribus mulieris in Societate et in
Ecclesia itemque membris Consilii praepositi Anno internationali « de
muliere » celebrando. *
Chers
Fils
et
chères
Filles,
Après plus de deux ans de travail intense et difficile, vous voici
arrivés à la fin de la sixième et dernière session plénière de votre Commission. En considérant le chemin parcouru, vous pouvez éprouver une
légitime fierté et un sentiment de reconnaissance envers le Seigneur.
Nous aussi nous tenons à vous dire aujourd'hui notre joie et notre vive
satisfaction pour le travail que vous avez accompli.
1. Le Synode des Evêques de 1971, en constatant le mouvement généralisé de promotion de la femme dans le monde, avait exprimé le
souhait « que les femmes reçoivent leur part de responsabilité et de
participation dans la vie communautaire de la société et même de
l'Eglise »- A cette fin précisément fut créée votre Commission d'étude
sur la femme dans la société et dans l'Eglise. Comme nous le rappelions le 18 avril 1975 au Comité pour l'année internationale de la femme,
cette Commission avait pour tâche d'étudier les moyens de réaliser
la « promotion effective de la dignité et de la responsabilité des
femmes )). Et nous ajoutions qu'il importait de « susciter une
révision de vie ... sur la participation des femmes à la vie sociale
d'une part, à la vie et à la mission de l'Eglise d'autre part » .
Nous sommes heureux de savoir que votre Commission, après deux ans
de travaux, a élaboré sur ces questions un riche dossier, qui rendra de
grands services à l'Eglise universelle et aux Eglises locales. Vous avez
eu la sagesse de rappeler au début la place de l'être humain, homme
et femme, dans le dessein de Dieu, afin que tous ceux qui, dans l'Eglise,
travaillent de quelque manière à la promotion de la femme, le fassent
toujours dans une optique authentiquement chrétienne. En outre, vous
avez rassemblé une documentation importante sur la participation des
1
2
3
* Die 31 mensis ianuarii a. 1976.
A.A.S. 63 (1971), p. 933.
A.A.S. 67 (1975), p. 264.
1
2
3
ma.,
p. 265.
198
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
femmes aux responsabilités pastorales dans l'Eglise; vous avez aussi
fait des propositions concrètes, pour que les femmes aient une part plus
grande dans l'activité de l'Eglise ; enfin, au Synode des Evêques de 1974,
vous avez présenté des vœux pour que soit développée la participation
des femmes à l'œuvre de l'évangélisation. Pour ce travail considérable,
qui témoigne de votre amour sincère pour l'Eglise, nous tenons à vous
dire notre reconnaissance.
2. L'année internationale de la femme est maintenant passée, et les
travaux de votre Commission touchent à leur fin. Mais plutôt que d'une
fin, c'est d'un nouveau départ qu'il faut parler. Les programmes que
vous avez élaborés dans les derniers mois doivent maintenant être réalisés progressivement dans les faits. Comme nous vous le disions le
18 avril 1975, ce qui est le plus urgent, c'est de « travailler partout à
faire découvrir, respecter, protéger les droits et les prérogatives de
toute femme, dans sa vie célibataire, conjugale, éducative, profession4
nelle, civique, sociale, religieuse )). Voilà la tâche qui doit être accomplie, et à laquelle chacun et chacune d'entre vous s'efforcera de coopérer
selon ses moyens. Nous voudrions à cette occasion vous indiquer quelques principes qui vous guideront dans votre effort.
Rappelons tout d'abord ce principe fondamental du christianisme:
Dieu a créé la personne humaine, homme et femme, dans un seul dessein d'amour ; il a créé l'être humain à son image. L'homme et la
femme sont donc égaux devant Dieu : égaux comme personnes, égaux
comme enfants de Dieu, égaux en dignité, égaux aussi dans leurs droits.
Cette égalité foncière doit être réalisée à différents niveaux. Avant tout
au niveau personnel : la femme a un droit imprescriptible au respect ;
en privé comme en public, sa dignité doit être reconnue et sauvegardée ;
une action vigoureuse doit être entreprise en ce domaine, car dans la
société contemporaine existent de nouvelles formes d'esclavage et de dégradation de la femme ; il est urgent aussi de rendre sur ce point le
climat de notre vie publique plus moral, plus sain, plus respectueux de
la dignité de la femme.
L'égalité de l'homme et de la femme doit être réalisée également
5
dans la vie professionnelle et sociale. Dans beaucoup de pays, certes,
en théorie du moins, l'homme et la femme ont déjà acquis les mêmes
droits fondamentaux. Mais les discriminations subsistent encore. Nous
4
5
Ibid., pp. 266-267.
Cf. Conc. Vat. II, Gaudium et spes, nn. 9 et 29.
Acta Pauli Pp. VI
199
songeons à la situation des femmes de travailleurs migrants et aux
femmes migrantes qui elles-mêmes travaillent. Nous pensons aux femmes
des milieux ruraux et ouvriers qui ne peuvent recevoir la formation nécessaire à leur épanouissement humain, et qui doivent travailler pour un
salaire souvent insuffisant. Nous tenons à répéter ici Pappel pressant
de la Délégation du Saint-Siège à la Conférence Mondiale de Mexico, en
faveur des femmes pauvres ou dans la détresse. Nous vous invitons tous
et toutes à lire et à faire connaître autour de vous le texte de cette
résolution, et à faire tout ce qui est en votre pouvoir pour l'aide aux
femmes pauvres, partout dans le monde. Mais nous ne pouvons omettre
de souligner que, dans les pays plus développés, l'accession des femmes
aux instances de réflexion et de décision qui conditionnent tous les
secteurs de la vie sociale a besoin de progresser avec sagesse et
réalisme.
Nous souhaitons aussi que les femmes soient encouragées et aidées
dans le rôle primordial qu'elles assument pour leur famille. Oh! Nous
savons bien que certains mouvements féministes nous soupçonnent de
vouloir enfermer la femme dans des besognes familiales austères et
limitées, l'empêchant ainsi de déployer ses virtualités en d'autres domaines sociaux. Pour cela, ils sont en réaction contre tout rappel du
rôle de la femme au foyer. Est-ce réaliste, est-ce sage, de tomber d'un
excès dans l'autre? Nous pensons que sur ce point capital, les chrétiens
doivent faire preuve de sagesse et de courage dans leurs convictions et
leur engagement. Il est souhaitable, précisément, que le fait d'élever
et d'éduquer les enfants soit l'œuvre conjointe du père et de la mère, et
il y a certainement des progrès à réaliser pour que les hommes y prennent davantage leur part ; mais le rôle de la femme, c'est trop évident,
demeure essentiel. Serait-ce donc une tâche mesquine que de contribuer
à la formation de personnalités humaines, de préparer les générations
de demain, celles qui feront la société? La société de demain demandera des comptes aux foyers d'aujourd'hui sur la qualité déterminante
de l'amour et de l'éducation donnés aux enfants et aux adolescents.
Mais c'est aussi dans l'Eglise, dans son immense travail d'évangéli sation, que les femmes doivent investir, toujours davantage, leurs richesses spécifiques, tant humaines que spirituelles. C'est le souhait claire6
ment exprimé par le dernier Concile. C'est le désir nettement exposé
par votre Commission aux membres du Synode des Evêques de 1974. Le
6
Cf. Décret sur l'Apostolat des laïcs Apostolicam actuositatem, n. 9.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
200
panorama des activités apostoliques de la femme est déjà impressionnant, là où l'on a pris la peine de la faire accéder aux responsabilités
qui peuvent être les siennes. Le domaine capital de l'enseignement religieux et de la formation spirituelle, la préparation aux sacrements,
l'approche des baptisés qui ignorent presque tout de la foi, et la rencontre des non-chrétiens, l'accueil et l'accompagnement des pauvres
et des marginaux, l'animation de l'Action catholique, le discernement
et le soutien des vocations, la participation aux mouvements socio-professionnels catholiques. Voici, parmi tant d'autres, des champs d'activités
et de responsabilités qui s'offrent partout aux femmes chrétiennes. Et si,
pour votre part, vous devez demeurer très attentives aux besoins qui se
font jour, il serait vain et illusoire de multiplier à l'infini les expériences. Il s'agit davantage d'assumer totalement les responsabilités que
vous avez acceptées, non dans un esprit de compétition ou de vaine
gloire, mais de collaboration et d'humilité évangélique.
3. Nous voudrions encore, chers Fils et chères Filles, vous mettre
en garde contre certaines déviations possibles, dans le mouvement contemporain de promotion de la femme. L'égalisation des droits ne doit pas
dégénérer en nivellement égalitaire et impersonnel. L'égalitarisme, prôné
aveuglément par notre société matérialisée, ne se soucie guère du bien
spécifique des personnes, et contrairement aux apparences, il ne se préoccupe pas de ce qui convient ou ne convient pas à la femme. Il risque
par là, soit de la viriliser indûment, soit de la dépersonnaliser ; dans les
deux cas, il fait violence à ce qu'il y a de plus profond en elle. L'égalitarisme peut même favoriser certaines formes d'hédonisme qui sont une
menace pour l'intégrité spirituelle et morale de la femme et pour sa
dignité simplement humaine.
4. L'authentique promotion chrétienne de la femme ne se limite pas
à revendiquer des droits. L'esprit chrétien nous oblige tous, hommes *et
femmes à toujours nous rappeler aussi nos devoirs et nos responsabilités
propres. Aujourd'hui, il s'agit surtout de réaliser une collaboration plus
grande, plus étroite entre hommes et femmes, dans la société et dans
l'Eglise, pour que tous et toutes « apportent leurs richesses et leur
dynamisme propres à la construction d'un monde, non pas nivelé et
7
uniforme, mais harmonieux et unifié » . Ainsi comprise, la promotion
de la femme peut aider puissamment à réaliser l'union entre les hommes et à instaurer la paix dans le monde.
7
A.A.S. 67 (1975), p. 265.
Acta Pauli Pp. VI
201
L'Eglise attend beaucoup des femmes pour l'accomplissement de sa
mission évangélisatrice. Dans la crise que nous traversons, leur rôle
peut être déterminant, aussi bien pour l'humanisation de la société
civile que pour l'approfondissement de la foi dans la famille et dans la
communauté ecclésiale, et pour un plus grand rayonnement du message
chrétien.
Sur vous tous, et sur tous ceux qui aideront les femmes à trouver
leur juste place et le rôle qui leur revient, nous implorons les grâces
de l'Esprit Saint, sa lumière et sa charité, pour que cette œuvre capitale se réalise dans les meilleures conditions. Nous implorons l'aide de
Marie, qui a si bien correspondu à l'Esprit Saint dans toute l'œuvre
du Salut. E t , en vous redisant notre gratitude pour votre précieuse
collaboration, nous vous donnons notre paternelle Bénédiction Apostolique.
VIII
In festo Praesentationis Domini, cum cerei, more antiquitus tradito, Beatissimo Patri oblati sunt. *
Ed ora venite, figli venerati e carissimi, e portatemi l'offerta simbolica del vostro cero, voi che della vostra vita avete fatto offerta generosa alla Chiesa ed amorosa a Cristo, Sacerdoti e Religiosi consacrati
nel sacro celibato; venite voi, Figlie in Cristo devote, che la oblazione
della vostra verginità distingue come fiori immacolati nel giardino della
comunità cattolica; venite voi fedeli, che della onestà cristiana fate
irradiante splendore della vostra sequela sui sentieri del Vangelo. Venite; e date tutti al gesto pio e devoto della consegna del cero benedetto il suo pieno significato, il suo trasfigurante valore : quello dell'ossequio e della obbedienza alla Santa Chiesa, quello dell'austerità
e della rettitudine del vostro stile morale, personale e comunitario, di
vita cristiana, quello soprattutto della virtù della castità, conforme
allo stato di vita da voi professato.
Questo significato, questo valore, specialmente della purezza cristiana noi vorremmo che fosse presente nei vostri animi, mentre compite la presente religiosa cerimonia. Perché questo pensiero dovrebbe
oggi essere in noi prevalente? Oh! per molte ragioni, una occasionale
* Die 2 mensis februarii a. 1976.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
202
per prima, relativa alla sua attualità, richiamata alla nostra attenzione
dalla recente Dichiarazione della nostra Sacra Congregazione per la
Dottrina della Fede, dichiarazione assai importante su certe questioni
di etica sessuale e coronata alla fine di una bellissima e sintetica apologia della virtù della castità, « che non si limita, dice la Dichiarazione,
ad evitare le colpe indicate; essa implica altresì esigenze positive e più
alte. È una virtù che dà una impronta a tutta la personalità, nel suo
comportamento sia interiore, che esteriore )).*
Ed è questo aspetto positivo della purezza che noi vorremmo fosse
ispiratore del rito che stiamo compiendo, confermando in noi là coscienza della sua necessità, non solo a difesa dalle aberranti opinioni e
dalle alienanti debolezze, che oggi la deprezzano, e la dicono, da un
2
lato, impossibile, dall'altro dannosa o superflua, ma ad esaltazione
altresì della sua funzione riparatrice del disordine etico-psicologico introdotto nella complessa compagine dell'essere umano dal peccato originale e della sua indispensabile efficacia pedagogica in vista di un
autodominio equilibratore e liberatore veramente degno d'uomo nuovo
e cristiano. Dovremmo riconoscere la parentela di questa virtù con la
3
fortezza e con la bellezza dell'anima vivificata dallo Spirito Santo, ben
ammettendo ch'essa oltrepassa, specialmente nella sua espressione perfetta, la comprensione e ancor più l'osservanza da tanta parte degli
4
uomini ; ma sempre per concludere ch'essa, la purezza, alimentata
dalla ascetica e dalla preghiera, e sostenuta dall'immancabile aiuto
5
6
divino, è possibile, è facile anche, e rende felici.
Perché felici? Perché, ha detto il Signore : « beati i puri di cuore,
7
perché vedranno Dio ! )). Nulla rende più opaco lo sguardo sulle cose
spirituali e divine che l'impurità dei pensieri, dei sensi, del corpo ;
8
e nulla meglio predispone la nostra anima all'affezione, alla comprensione, alla contemplazione dei misteri religiosi che la purezza. Essa
favorisce la trasparenza della nostra preghiera sulle Realtà ineffabili
alle quali si rivolge la nostra vocazione cristiana, e specialmente la no-
1
N. 11.
2
Cfr. S.
3
Th.
I I - I I " , 151, ss.
Cfr. S. Ambrogio, De virg. 1, 1.
* Cfr. Mt 19, U.
2 Cor 12, 9; Fil 4, 13; if i 5, 29; 18, 8-9.
Dich. 11 in fine.
Mt 5, 8.
1 Cor 2, 14.
5
6
7
8
Acta Pauli Pp. VI
203
9
stra immolazione celibataria e verginale. Essa non spegne la fiamma
del cuore; essa è anzi l'atmosfera dell'amore, della carità.
Sì, verso Dio, lo possiamo in qualche modo comprendere : l'anima
votata solo a Dio lo cercarlo serve, lo ama con tutto il cuore; una concentrazione unitaria e tutta convergente sull'infinito Iddio, reso a noi
per qualche verso accessibile, si produce nel nostro spirito ; una continua ricerca rimane sempre vigilante; ed insieme un'inalterabile pace
occupa tutto il suo spazio interiore.
10
Ma verso il prossimo? Verso la società? Verso l'umanità? Oh, F r a telli, oh, Sorelle in Cristo, voi conoscete questo altro prodigio della
castità votata alla carità : essa non solo non chiude le finestre delle
nostre celle sul mondo, ma le apre, non per cercarvi quell'incontro pur
benedetto dell'amore coniugale, che noi oggi più che mai onoriamo e
sappiamo fonte, in Cristo, di grazia sacramentale e programma normale
di santificazione, ma per effondersi in carità che si sublima e si dona nel
servizio altrui e nel sacrifìcio di sé, e che rende il celibato e la verginità
sorgenti incomparabili di santità evangelica, la quale assicura loro,
nell'economia cristiana, il primato nella gerarchia dell'amore. Chi può
meglio amare e servire gli uomini di colui che rinunciando ad ogni
proprio amore umano offre la propria vita a quel Cristo Gesù, che di
ogni fratello bisognoso ha fatto sacramento d'una sua mistica e sociale
presenza?
11
Non è egoismo la castità consacrata, ma immolazione di sé per quel
regno di Dio ch'è tutto una celebrazione di carità ecclesiale, cioè positiva e universale.
Così, così, Fratelli e Sorelle in Cristo Signore : portando all'altare
i nostri ceri, quasi simboli della nostra purezza offerta alla luce, alla
consumazione nel sacrificio di sé, rinnoviamo nei nostri cuori l'impegno
della nostra donazione e la fiducia del centuplicato premio che le è da
Cristo stesso promesso.
9
10
11
12
âe
Cfr. S. Th. II-II , 152, 1; ib. 2; 153, 5.
Cfr. S. Teresa, Cammino di perfezione.
Cfr. Mt 25, 40; cfr. Bossuet.
Mt 19, 29; cfr. J. Coppens, Sacerdoce et Célibat, Louvain 1971; Cardinal P. Felici,
Beati i puri di cuore, L'Osservatore Romano, 1 febbraio 1976.
12
204
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
IX
Ad Praelatos Auditores, Advocatos et Officiales Tribunalis Sacrae Romanae Rotae, a Beatissimo Patre novo litibus iudicandis ineunte anno coram
admissos. *
Dilecti
Filii,
Magna cum laetitia vos consalutamus, qui — ut vobis sodalibus Tribunalis Sacrae Romanae Rotae singulis annis moris est — nos adiistis,
libetque asseverare nos studiose ac reverenter audivisse ea, quae illustris vester Decanus Boleslaus Filipiak, quem earum habemus ac veneramur, est elocutus. Qui quidem, sensus animi omnium vestrum, qui
hic adestis, interpretatus et verbis quam maxime egregiis et permoventibus usus est, quaedam adiungens, digna sane ad quae attendamus,
circa quaestiones ad ius dicendum in Ecclesia pertinentes, et circa quosdam eventus, qui eo spectant.
Adventus hic vester, peculiarem vim et auctoritatem accipit, quandoquidem singulari commendamini titulo.
Quotiescumque enim nobis occasio offertur vos, dignissimi viri, conveniendi vel exercitationem munerum vestrorum observandi, menti nostrae semper sponte occurrit gravitas officii vestri et primarium momentum ministerii, quod pro Ecclesia obitis, ius dicentes nomine auctoritateque ipsius Apostolicae Sedis.
Est enim ministerium, quod non solum praeclaris traditionibus vestri
Tribunalis illustratur, sed etiam, operositate vestra et praesertim spiritu
apostolatus sacerdotalis, quo imbuimini, ostendit omnimodam severitatem iudiciorum et vestram praeparationem ad munus huiusmodi, studium flagrans, quod confertis ad cotidiana officia a Sede Apostolica
vobis commissa magna quidem fiducia de defensione iustitiae.
Ita fit, ut sollemnis inauguratio anni iudicialis opportunitatem nobis
praebeat exspectatam publicam meritamque laudem tribuendi clarissimo
isti Tribunali, atque gratum animum nostrum vobis significandi vosque
confirmandi ad pergendum munus vobis mandatum, arduum sane et tacitum. Hoc eo libentius praestamus quo magis aetate nostra exercitatio
potestatis iudicialis — quemadmodum prorsus quaevis ordinatio iuridica — a non paucis impugnatur in Ecclesia, quasi sit quaedam struc* Die 9 mensis februarii a. 1976.
Acta Pauli Pp. VI
205
tura, quae super vim spiritualem et libertatem nuntii evangelici imponatur; haec autem res alias pertractata est.
Animum autem convertentes ad quaestiones, quae in iure canonico
dicendo potiores sunt, facere non possumus quin mentes vestras dirigamus ad regionem, in qua ille veluti cultus vester iustitiae et efficacia
moralis ac doctrinalis Tribunalis vestri, historia digni, magis oportet
effulgeant. De Causis enim matrimonialibus cogitamus, quarum non
levia incrementa sunt lugendum indicium periculorum, quibus societas
horum temporum est obnoxia, quod attinet ad firmitatem, vigorem,
felicitatem instituti familiaris.
Gaudemus profecto quod sollicitudo Concilii Vaticani secundi de
promovenda indole spirituali matrimonii et de novis aperiendis viis, quas
actio pastoralis Ecclesiae percurrat, serium officium istius Tribunalis
excitavit idque induxit, ut plenam perciperet significationem rationis
magis personalis, quam magisterium Concilii proposuit quaeque in aequa
aestimatione amoris coniugalis et in mutua perfectione coniugum nititur.
Quibus tamen rebus nihil prorsus detrahi licet de dignitate ac stabilitate instituti familiaris, neque imminui excellentiam et munus coniu1
gale procreationis, inde exorientia. Itaque multiplex experientia, quam
Tribunal vestrum hausit, facultatem vobis praebet, nunc — ut ante
actis temporibus — materiam perutilem et praestantissimam afferendi
novae legislationi canonicae, quae in praesenti apparatur.
Nos iuvat iterum affirmare, quantum Ecclesia vobis confidat quoad
hoc adiumentum vestrum, saluberrimum et pernecessarium, ad defendendum et constabiliendum institutum matrimoniale. Etenim eo quod e
sententiis vestris elucent felices exitus, qui in colendis disciplinis iuridicis, biologicis, psychologicis et socialibus habiti sunt — per quas
matrimonium melius cognitum est et perspectum secundum veram suam
naturam ut communitas amoris — vos insimul firmiter haesistis illis
principiis primariis, quae doctrina et consuetudo Ecclesiae semper sunt
secutae, sive ut erroribus circa institutum matrimoniale eiusque corruptioni obniteretur sive ut ipsum matrimonium eo dirigeret, quo perfectius in dies et modo magis congruenti indolem suam consortionis
coniugalis et sacramenti ostenderet.
Nunc autem sermonis iter eo nos adducit, ut mentes cogitationesque
vestras dirigamus ad quasdam opiniones, quae e quibusdam placitis,
quae hodie disseminantur, et e novis viis per Concilium apertis exortae
1
Cfr. Const. past. de Eccl. in mundo huius temporis Gaudium et spes, nn. 47-48.
206
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
sunt, quarumque fautores, cum plus aequo bona interdum extollant
amoris coniugalis et coniugum perfectionis, eo sunt progressi, ut bonum
fundamentale prolis posthabeant, immo etiam prorsus seponant; amorem vero coniugalem iidem elementum habeant tanti momenti etiam in
iure, ut ei subiciant ipsam vinculi matrimonialis validitatem, ac propterea ad divortium, nullo fere obnitente impedimento, aditum patefaciant, quasi, deficiente amore (vel potius primigenia amoris cupiditate), ipsa deficiat validitas irrevocabilis foederis coniugalis, quod ex
libero atque amoris pleno consensu ortum est.
Satis habemus hanc unam attingere vobisque probe notam animadversionem, quae quidem nobis plane digna videtur, quae nunc atque hoc
loco in mentem revocetur.
Profectx/ dubitandum non est de momento, quod coniugali amori
Concilium attribuit, cum illum praedicet perfectam coniugii condicionem optimamque metam, de qua coniuges monentur, ut constanter suam
ipsorum communem dirigant vitam. Quod tamen magnopere nostra
interest hoc loco rursus in sua luce ponere, hoc est : christianam de
familiari instituto doctrinam, ut probe nostis, nullo modo talem coniugalis amoris notionem admittere posse, quae perducat ad relinquendam
vel imminuendam vim ac significationem pernoti illius principii : matrimonium facit partium consensus. Quod quidem principium summum
momentum habet in universa doctrina canonica ac theologica a traditione
recepta, idemque saepe propositum est ab Ecclesiae magisterio ut unum
ex praecipuis capitibus, in quibus ius naturale de matrimoniali instituto
nec non praeceptum evangelicum innituntur.
Vi huius principii, omnibus probe cogniti, matrimonium exsistit eo
ipso temporis momento, quo coniuges matrimonialem consensum praestant iuridice validum. Talis consensus est actus voluntatis indolis pacticiae (vel foedus coniugii, ut dictione utamur, quae hodie potior habetur quam vox contractus), qui quidem puncto temporis indivisibili
gignit iuridicum effectum, seu matrimonium « in facto esse », uti aiunt,
vel vitalem statum, neque postea ullam vim habet ad (( realitatem iuridicam », quam creavit. Quod fit ut, cum semel effectum iuridicum creaverit
seu vinculum matrimoniale, huiusmodi consensus irrevocabilis evadat
ac virtute careat id, quod peperit, destruendi.
Hanc doctrinam Constitutio « Gaudium et spes », licet sit pastoralis
indolis, aperte docuit, ut constat ex eiusdem documenti verbis, quae
2
2
Cfr. Mt. 19, 5-6; Denzinger-Schönmetzer, nn. 643, 756, 1497, 1813, 3713, 3701.
Acta Pauli Pp. VI
207
sequuntur : Intima communitas vitae et amoris coniugalis, a Creatore
condita suisque legibus instructa, foedere coniugii seu irrevocabili consensu personali instauratur. Ita actu humano, quo coniuges sese mutuo
tradunt atque accipiunt, institutum ordinatione divina firmum oritur
etiam coram societate; hoc vinculum sacrum intuitu boni, tum coniugum
et prolis tum societatis, non ex humano arbitrio pendet}
Prorsus igitur negandum est, deficiente quovis elemento subiectivo,
cuiusmodi est in primis amor coniugalis, matrimonium non amplius
exsistere ut « iuridicam realitatem », quae ortum duxit a consensu semel
atque in omne tempus iuridice efficaci. Haec (( realitas », ad ius quod
spectat, esse pergit ex amore minime pendens, eademque permanet,
etiamsi amoris affectus plane evanuerit. Coniuges, enim, cum liberum
praestant consensum, non aliud faciunt, quam ingrediuntur atque inseruntur in ordinem obiectivum, seu « institutum » quod eos superat ex
eisque minime pendet nec quoad naturam suam, nec quoad leges sibi
proprias. Matrimonium non a libera hominum voluntate suam repetit
originem, sed institutum est a Deo, qui illud voluit suis legibus praeditum atque instructum; quas leges coniuges plerumque ultro libenterque agnoscunt atque laudibus efferunt, utcumque tamen accipere
debent in suum ipsorum bonum atque in bonum filiorum et societatis.
Ex ultroneo affectus sensu, amor fit officium devinciens.
4
Haec omnia non ita sunt intellegenda, quasi momentum ac dignitatem coniugalis amoris aliquo modo imminuant, cum dives copia bonorum, quae matrimoniali instituto insunt, non unice elementis iuridicis
contineatur. Amor coniugalis, etiamsi in iuris provincia non assumatur,
nihilominus nobilissimo ac necessario munere fungitur in matrimonio.
Est vis quaedam ordinis psychologici,, cui Deus ipsos matrimonii fines
praestituit. Ac revera, ubi deest amor, coniuges valido incitamento
carent ad omnia munera atque officia coniugalis communitatis mutua
cum sinceritate exsequenda. Ex contrario, ubi viget verus coniugalis
amor, hoc est amor humanus, ... plenus,... fidelis et exclusorius usque
ad mortem ... fecundus, tunc matrimonium reapse perfici potest secundum plenam illam perfectionis formam, quam suapte natura assequi
valet.
5
Praeclarissimi viri ac Filii carissimi, dum huiusmodi animadversio-
3
4
5
N. 48.
Cfr. Eph. 5, 25.
Cfr. Litt. Encycl. Humanae vitae, n. 9.
208
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
nes, quae plane constant, enuntiamus, votum facimus, ut vestra iudicialis opera semper firma observantia ducatur erga legem canonicam et
constanti obsequio erga eius interpretationem praestantissimam ac pastoralem ; idque praesertim fiat, cum propter hodiernam mentium inclinationem nimium permittentem, non sine detrimento rectae legis moralis, postuletur, auspice recenti Concilio, providens defensio altiorum
vitae bonorum.
Plane compertam habemus laudandam sane fidelitatem, qua vestrum
Tribunal normis diligenter obtemperat, quae de processibus canonicis
iure latae sunt. Nostris in optatis est, ut a vestra agendi ratione iudices ecclesiastici exemplum assidue sumant, ita quidem ut neque facile
neque sine legitima causa ab iisdem normis dispensationem admittant.
Quae omina ardenti animo proferimus, dum iugem imploramus effusionem caelestis Sapientiae et vobis et operae, per novum Iudicialem
Annum exsequendae. Gratia Dei vobis semper adsit; perfectus Ecclesiae famulatus veluti celsissima laboris adipiscenda meta vobis ante
oculos assidue fulgeat atque in difficultatibus, quae vos certo manent,
adiumentum praebeat ; denique nobilissimae Tribunalis vestri traditiones
vos incitent ad egregias vestras mentis animique virtutes generosiore
usque studio exercendas.
Haec vota ac preces Apostolica Benedictione confirmamus.
X
Sociis habita e Sodalitate v. d. « Associazione della Stampa Estera in
Italia ». *
in
Gentili
Italia!
Signori
e
Signore
delV
Associazione
della
Stampa
Estera
Siamo particolarmente felici di accogliere quest'oggi, nelle vostre
persone, i qualificati e benemeriti rappresentanti della stampa estera in
Roma. Il vostro Sodalizio, infatti, per la lunga esperienza accumulata,
per il carattere internazionale dei suoi componenti e più ancora per lo
spirito fraterno che lo pervade, costituisce un eloquente esempio di
pacifica collaborazione e di emulazione nella vostra alta funzione di
informatori del pubblico.
Per noi, poi, quest'incontro è un'occasione propizia per ringraziarvi
* Die 28 mensis februarii a. 1976.
Acta Pauli Pp. VI
209
del contributo che, in vario modo, avete dato allo svolgimento dell'Anno
Santo. E poiché siete espressione diretta dell'opinione pubblica, ci piace
ora ripetere dinanzi a voi quanto abbiamo detto, a proposito del Giubileo, ai Membri del Corpo Diplomatico, accreditato presso la Santa
Sede : l'Anno Santo ha dimostrato che la Chiesa è viva ! I milioni di
fedeli, accorsi nell'Urbe, non erano soltanto i rappresentanti di quel
che si potrebbe chiamare cristianesimo popolare, ma anche della gioventù e dei credenti che cercano di approfondire e di maturare la fede.
Tanti laici, uomini e donne, sacerdoti e Vescovi han fatto di Roma, in
tutto l'arco del periodo giubilare, quasi la parrocchia della Chiesa universale, rendendo esemplare testimonianza presso le Memorie Apostoliche del loro impegno cristiano e della loro adesione, altresì, ai permanenti e vitali ideali del rinnovamento e della riconciliazione.
Quanto a voi, il fatto di esercitare la vostra professione qui a Roma
vi consente di osservare da vicino la vita della Chiesa, nel suo cuore : ciò
che sembra facilitare la conoscenza di questa istituzione, mentre, a ben
osservare, ciò esige uno sguardo assai più attento alla singolare complessità della Chiesa stessa, e proprio nel suo centro più che altrove,
sia in se stessa, che nelle relazioni con la società civile e con i differenti Stati, che hanno con la Chiesa dei rapporti particolari, qualificati
e pacifici con alcuni, riservati e non sempre facili con altri.
Solo chi riconosce questa complessità della Chiesa : fatto religioso
per eccellenza, che pretende raggiungere in una realtà misteriosa un
rapporto vivente e soprannaturale con la Divinità ; fatto storico indubbiamente singolare per la sua coerenza interiore, per la sua bimillenaria durata e per la sua tormentata, ma sempre tenace esistenza ; fatto
umano, che una libera e spontanea, ma estremamente solida organizzazione riveste d'un volto sociale determinato, quello di Popolo di
Dio, di società visibile e organizzata, diversa e autonoma, ma convivente,
anzi tendenzialmente animatrice della società temporale, può comprendere come sia difficile, e al tempo stesso doveroso e interessante, guardare alla Chiesa nei suoi aspetti simultaneamente complicati e molteplici.
Voi siete degli osservatori, prima d'essere informatori. Noi sappiamo
d'essere spesso per voi di diffìcile comprensione; noi temiamo perciò
d'essere giudicati secondo una conoscenza unilaterale e parziale della
nostra realtà; ci sentiamo noi stessi rivestiti di mistero e non possiamo
spesso rinunciare, nei riguardi vostri, ad essere meglio conosciuti, non
tanto nei nostri fenomeni esteriori, che possono essere talvolta inferiori
14 - A. A. S.
210
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
a ciò ch'essi personificano e rappresentano, ma nella autenticità della
nostra investitura spirituale e messianica. Viene allora alle nostre
labbra l'antica parola d'uno dei primi apologisti della professione cristiana, Tertulliano, che ne prendeva, da avvocato qual era, le difese con
la celebre parola : ne ignorata damnetur, non sia condannata, perché
1
non conosciuta. Ora, se la vita interna della Chiesa — la quale è una
comunione di fede, e non una semplice comunanza di opinioni — richiede per essere pienamente compresa uno sguardo che sia già illuminato
dalla fede, essa tuttavia non sfugge all'osservazione ed al giudizio
critico del giornalista, che ha il compito di riferirne al pubblico, come
fa, del resto, per altre società o per i vari movimenti di pensiero. È
naturale, pertanto, che noi vi domandiamo, cari Signori, di avere, nei
riguardi della Chiesa e dei suoi membri, nei riguardi di ciò che è
veramente essenziale e specifico nelle sue strutture e nel suo insegnamento, un'acuta attenzione, una speciale sensibilità, non mai minore
a quell'atteggiamento comprensivo e quello stesso rispetto che viene
riservato alle altre società o organismi che hanno diritto di cittadinanza e di parola nel mondo. Il pluralismo, che è tanto esaltato nella
società contemporanea, richiede per lo meno la tolleranza ed il rispetto
per le opinioni degli altri. Eppure si assiste oggi, qua e là, a manifestazioni di intolleranza, delle quali è talora vittima la Chiesa cattolica,
mentre non sempre si leva la protesta dell'opinione pubblica e la voce
dei giornalisti che ne sono gli interpreti e le guide.
Le relazioni della Chiesa con gli Stati e, in senso più generale, i
suoi interventi in campo temporale sono anch'essi oggetto di diversa
interpretazione. Per alcuni, la Chiesa dovrebbe limitarsi ad annunciare
il Vangelo, senza interferire nel settore temporale ; per altri, al contrario, la Chiesa dovrebbe mettere tutto il peso della sua autorità morale
nella battaglia per la giustizia e nella lotta contro ogni ingiusta oppressione. Si tratta, ovviamente, di due posizioni estreme, mentre il
problema è da porre — pensiamo — in maniera diversa : la liberazione
dell'uomo è, in realtà, un aspetto inseparabile dalla sua salvezza integrale, operata da Gesù Cristo. Per questa liberazione la Chiesa s'impegna con tutte le sue forze, ma senza mai rinunciare a proclamare
direttamente il Vangelo, ch'è lo scopo supremo della sua missione.
;
È dunque in virtù di un'idea più alta dell'uomo e del suo destino
1
Cfr. Ap I; PL I, 308.
Acta Pauli Pp. VI
211
che la Chiesa interviene spontaneamente là dove è in ginoco la felicità
0 l'infelicità dell'uomo. Questa è la ragione, ad esempio, per cui essa
ha accettato con gratitudine l'invito di partecipare alla Conferenza di
Helsinki, le cui conclusioni, se saranno applicate lealmente, dovrebbero contribuire effettivamente alla sicurezza e alla pace, mediante la
libera circolazione delle persone, il libero scambio delle idee e l'affermazione della libertà religiosa.
Questi ideali di libertà e di salvaguardia dei diritti della persona
umana ci sono comuni e ci sono egualmente cari. Pertanto, noi ci permettiamo di rivolgervi qui un appello ed una pressante preghiera :
— Siate attenti a difendere sempre e da per tutto i giusti diritti
e la vera libertà delle persone, senza compiere discriminazioni parziali, come, purtroppo, accade a motivo dei regimi politici che sono
in causa, o delle scelte personali che ci rendono sensibili unicamente
nei confronti delle vittime, di cui condividiamo le idee o le convinzioni.
— Siate i difensori della vita umana, dovunque essa è minacciata,
soprattutto di coloro che sono indifesi; o quando il ricorso alla guerra
non sembra giustificato da un'assoluta necessità di giustizia.
— Non rimanete muti quando la dignità e l'onore della persona
umana sono minacciati dalla violenza, dallo sfruttamento economico,
dal rilassamento dei costumi, del quale la nostra società permissiva
dà troppo spesso triste spettacolo.
Siate persuasi che se la Chiesa, in tale materia, recentemente ha
stimato necessario di ricordare il suo insegnamento di sempre, essa è
stata ispirata, ancora una volta, dall'amore per l'uomo e da un'altissima
concezione della sua dignità e di quella dell'amore.
E non parliamo del rispetto dovuto al lettore. Partendo da informazioni incomplete e troppo spesso parziali, mediante ragionamenti fallaci,
si giunge ad imporre al lettore il proprio giudizio, mettendolo nell'impossibilità di formarsi, almeno in un primo tempo, un'opinione personale.
Questa forma di violenza intellettuale si ritorce, in fin dei conti,
contro coloro che la praticano, perché voi sapete per esperienza come
1 ceti popolari, che costituiscono la massa dei vostri lettori, rimangano
sensibili a ciò che è vero, a ciò che è giusto, a ciò che è bello.
L'onore della vostra professione è quello di essere i difensori accreditati della verità, i giustizieri del bene e del male, i formatori della
coscienza morale e civica dell'opinione pubblica. La vostra responsabilità
di fronte alla società è grande, ma lo è anche davanti alla vostra stessa
212
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
coscienza e davanti a Colui, di cui essa è la risonanza, più o meiio
forte, nell'intimo di ciascuno di noi.
Noi preghiamo il Signore di aiutarvi ad affrontare con coraggio
questa responsabilità, di cui noi ben valutiamo le difficoltà. Noi imploriamo la sua Benedizione su di voi e sulle vostre famiglie e vi ripetiamo
volentieri la nostra fiducia ed il nostro incoraggiamento.
XI
In Basilica Vaticana bonarum artium cultoribus quinto evoluto saeculo
ab ortu Michaelis Angeli Buonarroti. *
Figli
carissimi,
amici
Artisti e
Cultori
dell'arte!
Per la terza volta, durante il nostro Pontificato, Voi siete stati convocati, e quest'oggi per un avvenimento che riteniamo quanto mai ricco
di significato. Il primo incontro nella Cappella Sistina volle esprimere la
volontà di un dialogo, o meglio la ripresa £i una conversazione per il
cammino dell'amicizia e di una rinnovata comunione di sentimenti e di
pensieri. Nel secondo incontro i protagonisti principali siete stati Voi,
Artisti e Cultori dell'arte, con opere di pittura e di scultura destinate
alla Collezione d'Arte religiosa contemporanea dei Musei Vaticani, testimonianza di sincera adesione alle nostre attese e alle nostre speranze.
Oggi ci ritroviamo insieme nella atmosfera grave e solenne di una celebrazione liturgica che ha lo scopo di dare degna commemorazione al
quinto Centenario della nascita di Michelangelo.
Il sacro rito si svolge sotto le volte gigantesche e maestose della
Cupola michelangiolesca. Nessun luogo era più adatto, a noi pare, per
cogliere il valore e il significato di questa celebrazione. Tutto parla di
Michelangelo qui, dove la mole stessa dell'edifìcio poderoso ed elegante,
maestoso e religioso, già mette i nostri spiriti in esaltante contatto, in
umile confronto, in riconoscente venerazione con l'incomparabile artista. Qui l'anima percepisce più che mai lo stimolo a salire verso l'alto,
per qualcosa che trascende l'uomo stesso e la sua storia, in intimo e
beatificante colloquio con Dio, sospinta dal medesimo desiderio di Michelangelo, che anelava ad uscire « dall'orribil procella in dolce calma ».
;
È pertanto con grande rispetto che in questa solenne circostanza
noi ci avviciniamo a questa gigantesca figura del genio umano; col
* Die 29 mensis februarii a. 1976.
Acta Pauli Pp. VI
213
rispetto cioè che è dovuto a così eccelso rappresentante del mondo dell'arte, in ciò che questa ha di più elevato nella sua potenza espressiva,
nella sua capacità di essere tramite di realtà invisibili, nella superiore
grandezza della sua missione, come già in tanti altri messaggi della sua
vocazione, divinatrice dell'arcana bellezza, ch'è nelle scoperte proporzioni delle cose e delle loro innate misure, e specialmente nelle forme
1
dell'Uomo, creato ad immagine stessa di Dio. « La funzione di ogni
arte — diceva il nostro Predecessore Pio X I I di v. m. — sta nell'infrangere il recinto angusto e angoscioso del finito, in cui l'uomo è immerso,
finché vive quaggiù, e nell'aprire come una finestra al suo spirito anelante verso l'infinito ».
2
In questo sta la nota inconfondibile del genio artistico di Michelangelo e l'attualità del suo messaggio. Maestro per ogni generazione di
un'arte che, conquisa dei valori umanistici, fino a compiacersi delle
forme di pagane espressioni, trae tuttavia la sua più alta e genuina
ispirazione dai valori religiosi, Michelangelo non solo con essa intese
liberare l'immagine dalla materia, la figura dalla pietra, l'idea dal
disegno, ma si sforzò altresì, attraverso ammirabili forme sensibili, di
rivelarci gli aspetti più veri della dignità dell'uomo, della sacralità
della vita, della bellezza misteriosa e perfino terribile della concezione
cristiana.
Volentieri ognuno si sofferma a considerare l'artista tutto assorto
nelle sue creazioni, vivo dentro la cerchia delle fattezze umane dei suoi
personaggi, emulo degli antichi nello sforzo titanico di ingigantire
idealmente l'umana statura, e nel rapimento estatico di eguagliare la
perfezione ellenica. Ma ciò che a noi piace maggiormente notare in
questo momento è la coerenza e la forza grandiosa di realizzazione di
tante opere, nelle quali il tema fondamentale, Dio e l'uomo, stanno
continuamente di fronte. Meditando e contemplando il mistero del Dio
vivente, creatore, redentore, giudice, Michelangelo definì il destino di
ogni umana esistenza attorno all'adorabile figura di Cristo.
A questo punto il nostro pensiero vede sorgere dinanzi a sé le figure
incantevoli delle più celebri sculture di Michelangelo, a cominciare da
quella incredibile per un giovane non ancora venticinquenne, della
Madonna che ora veglia, dolorosa e piissima, alle soglie di questa
3
Basilica. (( Con questa Pietà, commenta il Papini, non è soltanto il
1
2
3
Cfr. Gn 1, 27.
Discorso dell'8 aprile 1952.
Michelangelo, p. 435.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
214
genio giovane di Michelangelo che si afferma con vittorioso splendore
agli occhi di tutti ma nasce la grande scultura cristiana moderna, sintesi miracolosa della perfezione ellenica e della spiritualità medioevale ».
E poi gli altri colossali simulacri famosi, che definiscono questo massimo scultore, dal giovane atleta ch'è il Davide fiorentino, al Mose
gigante corrucciato di S. Pietro in Vincoli, alla singhiozzante Pietà del
Rondanini, e via, via ... E si arresta lo sguardo alla rivelazione, non
nuova, ma qui insuperabile di Michelangelo pittore, alla Sistina, a quel
sacrario dell'arte che col suo possente compendio della storia umana
ricapitolata in Cristo, esprime nella maniera più sublime la grandezza
religiosa dell'arte michelangiolesca. Ci piace immaginare l'artista aggirarsi negli spazi architettonici solenni, che lo videro per lunghi anni,
in periodi diversi della sua vita e in momenti successivi della attività
artistica, sui ponti di lavoro, in compagnia del suo vasto poema pittorico, a cui collaborarono, come per il poema di Dante, cielo e terra.
Chi guarda quelle sequenze pittoriche, si chiede che rapporto possa avere
con noi quella popolazione di figure vigorose : noi veniamo alcuni secoli
dopo, e tanto la società come il mondo cristiano hanno problemi ben
diversi da allora. Eppure la Sistina ci dà come il resoconto di una lotta
e di una conquista, quasi un mondo « in fieri », dove i figli della luce,
per il carattere sacramentale che è il loro, coraggiosamente combattono,
senza stancarsi, per il trionfo della verità.
Le forme, qui più che mai, sono in funzione diretta delle idee
religiose. Possiamo sostare ammirati davanti alla folla della Sistina,
evocata dal genio di Michelangelo; ma non si può tralasciare l'ascolto
della parola, così bene individuabile nell'atteggiamento dei corpi e nell'espressione del volto : ci sono gli angeli, i profeti, gli Apostoli, i
Pontefici, i martiri, i confessori della fede, il mondo delle Sibille. Domina sovrana la presenza di Dio, di un Dio giusto e misericordioso,
che all'umanità decaduta offre il soccorso della redenzione per una
vita nuova. Il collegamento dell'immenso scenario è la Bibbia, emergente nei suoi valori sacri attraverso le immagini che col loro linguaggio
figurativo aggiungono un contributo di poesia e di profezia all'esegesi
del testo sacro.
Michelangelo è l'artefice, è il demiurgo, di questa grande predicazione religiosa che a noi, non meno che agli uomini del suo tempo,
appare prodigiosa per l'arditezza della sua impostazione iconografica
e per la sua potenza espressiva. Non c'è parola umana che possa suscitare tanta emozione, che faccia tanto riflettere e meditare, quanto la
Acta Pauli Pp. VI
215
rappresentazione che di quelle verità ha dato il Buonarroti. La Cappella Sistina con il Suo Giudizio Universale diventa così quasi un libro
aperto ai dotti e agli incolti, ai fedeli e ai non credenti, come pure un
efficace richiamo al popolo di Dio per continuare a vivere le certezze
del Vangelo, per non cadere « come fanciulli sbattuti da ogni vento di
4
dottrine per gli inganni degli uomini ». La nostra celebrazione liturgica
vuol essere una doverosa testimonianza di gratitudine la quale, dopo che
a Dio, si rivolge a Michelangelo per l'aiuto che egli stesso ha donato
alla nostra preghiera, incoraggiandoci con la sua visione di arte ad
elevarci verso il divino, come si eleva al cielo la maestosa Cupola ideata
dal suo genio, sotto la quale insieme a tante anime cantiamo il Credo
e gli inni della nostra fede.
Ed ora, amici Artisti e Cultori dell'arte qui presenti, in un momento così solenne e suggestivo il nostro pensiero si rivolge particolarmente a voi. L'esempio che ci viene da Michelangelo è una lezione che
deve avere anche ai nostri giorni una sua continuità, per la dignità
della vostra missione, come pure per la gioia di una nuova primavera
dell'arte cristiana, che, sotto l'impulso del Concilio Vaticano I I , si
annunzia ricca di promesse in seno alla Chiesa. E tanto più urgente ed
opportuno ci appare questo richiamo, in quanto falsi principii ispirati
ad una concezione della vita senza speranza superiore minacciano di
far decadere l'arte dai suoi sublimi compiti. Se l'arte, secondo la
scultorea definizione dantesca, è « a Dio quasi nipote », essa ha bisogno
di avvicinarsi a Dio, di conoscerlo e di amarlo in uno sforzo costante
di purificazione e di donazione.
Chi conosce la biografìa di Michelangelo ben sa che al vespro della
sua lunga vita (egli morì a 89 anni nel 1564), lo spirito inquieto e veggente dell'Artista ebbe un tormentato pensiero, il quale non paralizzò la
sua mano sempre armata di scalpello, ma sconvolse il suo giudizio di
valore niente meno che su l'arte, la sua arte, quasi fosse vana fatica,
ostacolo alla sua salvezza. Ultimo pensiero triste e agitato del Grande
ma pensiero sapiente : egli vide che l'arte, per quanto regale e sublime,
non è, nel quadro dell'umana esistenza, fine a se stessa ; è e dev'essere
una scala che sale; essa conta per quanto è rivolta al supremo vertice
della nostra vita, a Dio. Ricordate le sue gravi parole, rese più espressive dalla poesia (forse del 1555)?
4
E f 4, 14-15.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
216
(( Né pinger, né scolpir fia più che queti / l'anima volta all'amor
divino / c'aperse, a prender noi, 'n croce le braccia ».
5
Cioè l'arte, specialmente l'arte, come ogni attività umana, deve
essere tesa in uno sforzo di sublimazione, come la musica, come la
poesia, come il lavoro, come il pensiero, come la preghiera, deve rivolgersi in alto. Michelangelo perciò vi ricorda di quanto aiuto sia la
fede per l'artista, trovando questi in essa il continuo stimolo a superarsi, a meglio esprimersi, a fondere le sue esperienze in quelle magnifiche sintesi, di cui la storia dell'arte, nei suoi momenti più alti,
ci ha dato incomparabili modelli. Solo così, come esige l'altissima vostra
missione, saprete mettervi a servizio nobile e cosciente dell'uomo, che
ha continuamente bisogno di essere aiutato ed istruito a ben pensare,
a ben sentire e a ben vivere. Porgendogli la mano fraterna che lo elevi
ad amare « tutto ciò che vi è di vero, di puro, di giusto, di santo, di
6
amabile », voi avrete contribuito all'opera della pace, e il « Dio della
pace sarà con voi ».
7
Con questo nostro paterno augurio ricevete la nostra Apostolica
Benedizione.
XII
In Petriana Basilica habita coram admissis, prima centenaria redeunte
memoria ab ortu Summi Pontificis Pii XII f. r. *
1
Il nostro spirito, attento all'annuncio evangelico di San Marco, proposto dall'odierna liturgia in questa prima domenica di quaresima alla
nostra meditazione, ha davanti a sé due quadri di grande interesse : il
primo quadro è quello arido, disabitato e desolato del deserto, forse
quello della montagna vicina al Mar Morto, pietrosa e sabbiosa, dove
la squallida solitudine mette chi vi si avventura quasi ad obbligato contatto interiore con se stesso, mentre lo espone a qualche infido incontro
con le bestie selvatiche del luogo, bruciato dal sole spietato, e spazzato
da raffiche di vento inclemente. Colà Gesù, spinto dallo Spirito, dopo
il battesimo penitenziale, ch'egli pure volle avere dal Precursore Gio5
Rapini, ib. 999.
6
FU 4, 8.
Ibid.
7
* Die 7 mensis martii a. 1976.
1, 12-15.
1
Acta Pauli Pp. VI
217
vanni, si ritrasse e rimase quaranta giorni, in sovrumano digiuno,
come Mose ; poi alla fine, stremato dal languore e dalla fame, sostenne
la triplice lotta misteriosa col diavolo, Satana lo chiamano gli Evangelisti Matteo e Marco, e fu alla fine servito dagli angeli. Quadro difficile ad un letterale commento, ma assai appropriato come introduzione
tipica alla missione messianica che Gesù stava per incominciare.
Poi S. Marco subito ci apre allo sguardo un altro quadro, successivo
all'arresto di Giovanni, che scompare dalla scena del Giordano. Gesù
risale in Galilea, e qui comincia la sua predicazione, quella ch'è detta
del (( Vangelo del regno di Dio » e che si apre con un annuncio fatidico :
« Il tempo è compiuto e il regno di Dio è vicino ; convertitevi, e credete
al Vangelo )). Noi tutti, fedeli alla scuola della liturgia, avremo davanti
ai nostri animi questo duplice quadro, come fosse oggi lo scenario di
sfondo che offre un ambiente ideale ed in un certo senso la luce per
un altro personaggio, che, quasi movendo da quello sfondo evangelico,
venga verso di noi, e a cento anni dalla sua propria nascita storica, a
noi si presenti, a molti di noi che lo abbiamo personalmente conosciuto,
e rispecchiando in sé la solitudine di Cristo eremita nel deserto, e
quindi il ministero di Cristo evangelizzatore, ci tenda ancora ieraticamente e paternamente le sue dolci mani, in segno di benevolenza e di
benedizione : Papa Pio X I I . Dietro a lui campeggia il Cristo segreto del
deserto, grandeggia il Cristo profetico del Vangelo. Non è nostra intenzione tracciare ora la sua storia, il suo panegirico; ma solo ci basta
qui rievocare la sua memoria, nella forma laconica ma possibilmente
comprensiva, come una di quelle dei Papi nel famoso Liber Pontificalis.
2
3
4
5
6
Dobbiamo fissare la data di nascita : essa avvenne il 2 marzo 1876 ;
egli era il terzogenito di Filippo Pacelli, nobile patrizio di Acquapendente, la cui famiglia si era trasferita a Roma, e che ebbe rinomanza
per la sua intemerata professione giuridica e per i pubblici uffici a cui
fu chiamato nel servizio della Città, non certo allora fiorente di temporale prosperità, ma sempre al vertice degli avvenimenti storici, che
commossero l'Europa e agitarono l'Italia, ormai avviata alla difficile
ed ambita meta della sua unità nazionale.
Il nome scelto fu Eugenio, con quelli aggiunti di Maria, Giuseppe,
2
ES 34, 28; cfr. IH R. 19, 8.
3
Mt 4, 10; Mr 1, 13.
4
Cfr. Dostojevski, I fr. K.
Mr 1, 14.
Mr 1, 14-15.
5
6
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
218
Giovanni; e il battesimo gli fu conferito nella chiesa dei Santi Celso e
Giuliano. La tazza del battistero è ora conservata a S. Pancrazio, nella
chiesa dei Carmelitani Scalzi, sul Gianicolo. Sia degna memoria alla
venerata madre di Eugenio, la quale fu Virginia Graziosi, ricordata
da tanto figlio con sempre commossa affezione.
Nel centro nobile e popolare della Roma storica, iii Via Monte Giordano 34, era l'abitazione della Famiglia Pacelli; e qui la ovvia, ma
ormai singolare circostanza è da notare : Pio X I I fu Papa Romano, non
solo per l'apostolico ufficio a lui conferito, ma per nascita, come da
tempo non avveniva (bisogna risalire a Papa Innocenzo X I I I , Michelangelo dei Conti (1721-1724), per ricordare un fatto analogo). Per nascita, per tradizione, per cuore, quasi a testimoniare come quest'Urbe
dalle mille vite una ne abbia sua propria di sangue e di storia, e sempre feconda e fedele alla sua unica e secolare vocazione spirituale :
7
« presiedere nella carità ». Dio voglia !
Eugenio Pacelli frequentò la scuola classica del Visconti, installata
nel vetusto Collegio Romano, di cui egli conservò sempre fedelissima e
affezionata memoria. Poi il Capranica, la Gregoriana, il Sant'Apollinare,
e poi la Messa, la prima volta celebrata a S. Maria Maggiore, poi l'assunzione alla Congregazione per gli Affari Ecclesiastici straordinari,
auspice Mons. Cavagnis, e quindi il grande Mons. Gasparri, sotto la
cui direzione il giovane Pacelli, per quattordici anni, lavorò, con la diligenza e l'intelligenza che gli erano abituali, a quella compilazione di
sommo valore che è il Codex Juris Canonici, ora, dopo il Concilio, in
via di revisione, ma sintesi monumentale e sapiente dell'immensa letteratura del diritto della Chiesa.
Eugenio Pacelli, legislatore nella Chiesa, ci obbliga a ricordare l'opera sua per la legislazione fuori della Chiesa, cioè relativamente ai contatti della Chiesa con gli Stati moderni, opera che con delicatissimo
studio, in gran parte personale, riuscì a fissare rapporti normali e leali,
in ben tre Concordati, con la Germania; Concordati, che nemmeno la
guerra e i mutamenti che la seguirono valsero a sovvertire, sì bene a
confermare come strutture pacifiche e corroboranti per gli interessi spirituali e civili delle alte Parti contraenti, e con loro mutua soddisfazione tuttora sostanzialmente vigenti dimostrano la loro benefica efficacia.
Poi Pacelli a Roma, come Segretario di Stato degli ultimi nove anni
del Pontificato di Pio X I , che ebbe per lui grandissima stima e da lui
7
Ign., Romanis.
Acta Pauli Pp. VI
219
fedelissimo servizio. Sarebbe una pagina di storia psicologica di grande
interesse, se questa potesse adeguatamente descrivere e decifrare le caratteristiche peculiari molto, molto diverse di queste due grandi personalità, che solo la pratica più compenetrata e cosciente delle virtù ecclesiastiche valse a fondere in costante, complementare ed esemplare
armonia.
Noi avemmo allora la inestimabile fortuna di prestare, come Sostituto della Segreteria di Stato, i nostri modestissimi, ma quasi quotidiani
servizi ai due grandi e virtuosi Pontefici. Noi possiamo essere ammirati testimoni, per quanto specialmente riguarda i lunghi quindici
anni della nostra umile conversazione con Papa Pio X I I , quale fosse
la sua bontà, la sua cultura, la sua assiduità di lavoro, la sua compassione per i dolori altrui, la sua anima pastorale ed apostolica.
È per noi impossibile dire tutto, anche in sintesi. Due punti sembrano tuttavia meritare da noi anche in questa occasione particolare
menzione. Il primo punto riguarda la sua attitudine di fronte alla seconda guerra mondiale. Tanto si disse su di lui a questo riguardo e
non sempre in conformità al vero, falsamente sofisticando sulla signorile timidità del suo carattere, ovvero sulla parzialità delle sue simpatie su questo o su quel Popolo. Non così dev'essere giudicato questo magnanimo Pontefice, finissimo, sì, nella sua umana e cristiana sensibilità,
ma sempre saggio e diritto. Noi possiamo senz'altro aggiungere ch'egli
sempre fu forte e fu equo, perfetto dominatore dei suoi sentimenti e intrepido assertore della giustizia, tutto teso nel sacrifìcio di sé, nel soccorso alle umane sofferenze, nel coraggioso servizio della pace.
L'altro punto riguarda la sua religiosità. Noi ne dicemmo una parola
in altra occasione, a Milano, la quale noi ora riaffermiamo, ripetendo
qui le parole che il Liber Pontificalis riserva all'elogio di Papa Eugenio
primo e che sembrano scritte per questo suo successore, Eugenio Pacelli :
((Eugenius, natione romanus, / clericus ab incunabulis... / Fuit...
benignus, mitis, mansuetus, omnibus / affabilis et sanctitate praeclarior )).
Trema la nostra voce, batte il nostro cuore, rivolgendo alla venerata
e paterna memoria di Eugenio Pacelli, Papa Pio X I I , l'affettuoso encomio d'un umile figlio, il devoto omaggio d'un povero successore.
Ricordatelo voi, Romani, questo vostro insigne ed eletto Pontefice;
lo ricordi la Chiesa; lo ricordi il mondo, lo ricordi la storia. Egli è
ben degno della nostra pia, grata, ed ammirata memoria.
8
s
Cfr. Duchesne, Liber Pontificalis, I, 341, ss. a. 654-657.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
220
XIII
In Aede Sixtina habita, curionibus ceteroque clero Romanae dioecesis. *
Venerati
Confratelli!
Questo è un momento privilegiato per noi, anche se breve, anche se
non può certo concederci di esaurire le molte, le troppe cose, che noi
avremmo nel cuore per voi nella felice annuale occasione di questo incontro quaresimale, a cominciare dai saluti, che subito rivolgiamo alla
vostra graditissima assemblea d'intorno a noi, che non mai come in
questa circostanza ci sentiamo vostro vescovo, vostro maestro, vostro
collega nel ministero a voi affidato.
Salutiamo pubblicamente il nostro carissimo Cardinale Vicario Ugo
Poletti, di cui cerchiamo di seguire l'opera pastorale, che in nostro
nome e con tanto zelo egli compie fra voi per questa nostra diletta e
comune Diocesi di Roma. A lui, dopo la recente sua infermità, che senza
distoglierlo del tutto dal consueto lavoro lo ha fatto non poco soffrire, i nostri voti di perfetta guarigione, e di nuova lena, moderata
dalla necessaria discrezione, per le nuove fatiche spesso tanto esigenti
ed inclementi. A Mons. Vice-Gerente, ai venerati Vescovi Ausiliari e
Delegati per i vari ministeri, a tutti i membri del Vicariato, del Seminario, delle varie Istituzioni diocesane, parimente il nostro riconoscente e beneaugurante saluto. Ed a voi tutti, cari, ottimi Parroci di
questa nostra benedetta città; a voi, bravi e volonterosi Vice-Parroci;
a voi Sacerdoti del Clero secolare e religioso, che prodigate le vostre
cure al bene spirituale e morale della Popolazione Romana un grato,
incoraggiante e benedicente encomio per la vostra collaborazione in
opus ministerii, in aedificationem corporis Christi. Noi vorremmo che
questo fraterno incontro e questo intenzionale saluto confermasse il
buon volere del vostro impegno ministeriale, confortasse le vostre fatiche e le vostre speranze, accrescesse di luce e di gaudio le vostre coscienze nella comune dedizione alla causa delle sorti religiose della
nostra e vostra incomparabile Roma.
Noi siamo così indotti a fermare col nostro il vostro pensiero sul
tema più ovvio e più noto della coscienza ecclesiale, cioè sacerdotale
e pastorale, il tema della « madre Chiesa ». Sì, tema ovvio e noto ; chi
non lo sa? ma tema non solo di tale ampiezza teologica, spirituale, storica, sociale, da reclamare una continua riflessione, un'esplorazione
1
* Die 15 mensis martii a. 1976.
Ef 4, 12.
1
Acta Pauli Pp. VI
221
sempre nuova, ma tale da imporsi alla nostra attenzione per la sua
straordinaria attualità. Per noi specialmente, che possiamo tutti considerarci discepoli di quella grande lezione che il recente Concilio ecumenico ci ha lasciata, appunto su la Chiesa; e che non possiamo essere
insensibili ai commenti, alle discussioni, alle controversie, che sia
le pagine, sia le vicende del Concilio stesso vanno suscitando.
Non è qui che noi faremo apologie o polemiche. Noi diremo soltanto
a voi tutti che dobbiamo costruire, o ricostruire la Chiesa dentro di noi,
prima di costruirla fuori. Dobbiamo ripensare la Chiesa, dobbiamo
idealizzarla secondo l'ecclesiologia autentica, quale il Vangelo, la tradizione e la dottrina della Chiesa la rappresentano alla nostra mente,
e soprattutto la presentano al nostro cuore, al nostro amore. Dobbiamo
ritornare a questo amore pensando a quello che Cristo ebbe per lei,
quasi sua Sposa : Christus dilexit Ecclesiam, et seipsum tradidit pro ea.
Sì, cari e venerati Fratelli ! noi pensiamo che questo tema, immanente nella vita della Chiesa stessa, esiga in dati momenti della sua storia
uno sforzo di comprensione, un'ora di contemplazione, affinché chi nella
Chiesa ha compiti di ministero ritrovi la certezza della propria vocazione e della propria scelta felice e irrevocabile. Il Concilio, da un lato,
ha perfezionato a tal punto la dottrina sulla Chiesa da non lasciare
alcuna esitazione sull'identità del suo mistero teologico e da farne scaturire sorgenti di nuova e inesausta bellezza ; e d'altro lato questa stessa
novità sembra aver favorito l'esplosione di dubbi e di inquietudini che
l'eredità contestatrice della Riforma aveva depositato nella subcoscienza
di alcuni studiosi e di non pochi fedeli : la novità ha avuto due caratteristiche tentazioni, l'una circa la struttura umana e gerarchica della
Chiesa, delineata formalmente sul tipo di società perfetta, quasi del
tutto simile alla società civile, l'altra circa il contenuto religioso e
trascendente della Chiesa, quasi ch'esso fosse una evasione, superflua o addirittura nociva, dalla realtà sociologica in cui è sommersa la vita della Chiesa medesima. La prima tentazione ha scosso
la coesione comunitaria della Chiesa; ha messo in questione il
sistema della sua autorità, ha indebolito l'obbedienza fraterna e
filiale propria del costume cattolico, ha favorito un equivoco pluralismo spesso simile ad un libero esame disgregatore dell'unità della
fede, della morale e della disciplina. L'altra tentazione ha dato la
preferenza alla visione orizzontale, cioè temporale e sociale della nostra
religione, su quella verticale e globale, e ha talora creduto di rendere
efficace la professione cristiana inserendo, — anzi perfino preferendo —
nell'esercizio della carità e della fraternità che le è proprio, la lotta di
2
2
Ef 5, 25 e 29.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
222
classe, come insostituibile energia, derivata da una fatale ed egoista
necessità economica, suffragata da una parziale razionalità materialistica.
Bisogna che noi ci confermiamo nella nostra concezione dell'amore
all'umanità, quale Cristo ci ha insegnato e la Chiesa, con la sua dottrina
e con le sue strutture, cerca di realizzare. Bisogna che noi comprendiamo, ancora una volta, quale formula superlativa di vita comunitaria,
modernissima, polivalente, psico-sociologica, facile ed eroica allo stesso
tempo, sia tuttora la Parrocchia, alla quale è rivolto il vostro ministero
sacerdotale. Quella sublime parola, che nell'insegnamento apostolico
racchiude la sintesi della missione di Cristo nel mondo : dilexit Ecclesiam,
ha la sua parallela risonanza nel precedente mandato che Egli, Cristo
Gesù, lasciò come testamentario messaggio agli apostoli, e a noi tutti
derivati dalla missione apostolica : « amatevi gli uni gli altri come Io
vi ho amato. Da questo tutti sapranno che siete miei discepoli, se avrete
amore gli uni per gli altri ».
Da qui nasce la nostra Weltanschauung, la nostra visione del mondo,
la nostra sociologia, la nostra « civiltà dell'amore ». Voi, Fratelli, Vescovi, Parroci e Sacerdoti, voi Diaconi e Catechisti, voi ne siete gli operatori primi. Voi gli specialisti, voi i testimoni qualificati, voi gli impegnati a fondo, voi le vittime prescelte e i campioni esemplari.
Precisiamo in brevi punti concreti questo comune pensiero.
Primo. Dobbiamo, abbiamo detto, rinfrancare nel nostro spirito un
vivo, sicuro, amoroso sensus Ecclesiae. Dev'essere un pensiero dominante.
Un pensiero risultante dalla nostra formazione teologica, spirituale, ecclesiale. Non siamo un'associazione qualsiasi, non siamo una società
temporale, siamo il « corpo di Cristo ». Alimentate la vostra cultura,
rileggendo le grandi Encicliche su questa dottrina, per esempio, la
Mystici Corporis di Pio XII, 1943; la Mater et Magistra, di Giovanni X X I I I ; e studiando le due grandi Costituzioni del recente Concilio,
la Lumen Gentium, ossia la Chiesa in se stessa, e la Gaudium et Spes,
ossia la Chiesa nel mondo; due documenti questi che non dobbiamo
ignorare, né dimenticare; così sappiate scegliere qualche Autore, fra
quelli « probati », che possono ampliare la vostra visuale dottrinale, e
nutrire la vostra meditazione e la vostra predicazione. Inoltre : S. Agostino è sempre moderno ; come J. A. Möhler, Die Einheit in der Kirche,
L'Unité dans l'Eglise, Cerf 1938 ; eccetera.
3
4
5
3
4
5
Gv 13, 34-35.
Cfr. Leone XIII, Enc. Satis cognitum, 1896.
Come De Lubae, Méditation sur l'Eglise, Aubier 1953; il Bouyer, L'Eglise de Dieu,
Cerf 1970; Le Fils éternel, 1974; C. Journet, L'Eglise du Verte Incarné, 3 voll.; etc.
Acta Pauli Pp. VI
223
Secondo punto. Al sensus Ecclesiae deve succedere il senso della comunità, della Koinonia, in chi è impegnato in una Diocesi, qual è
Roma, come voi, fratres mei carissimi et desideratissimi, vi diremo con
San Paolo ai Filippesi, gaudium meum et corona mea, sic state in Domino, carissimi, i quali, aggiungeremo, mecum laboraverunt in evangelio
cum... ceteris adiutoribus meis, e Dio voglia: quorum nomina sunt in
libro vitae. Bisogna che una carità davvero comunitaria, solidale e
fraterna unisca il Clero Romano, qualunque ne sia la provenienza per
il fatto stesso che tutto è addetto ad un medesimo ministero per il bene
d'un solo Popolo di Dio, il Popolo Romano. Bisogna che il Clero dapprima, la popolazione poi si sappiano e si sentano ecclesia, corpo di
Cristo, fratelli di fede e di carità, societas spiritus? quae, — diremo con
S. Ignazio d'Antiochia e martire gloriosissimo di questa Urbe fatidica —,
quae et praesidet in loco chori Romanorum, digna Deo, digna decentia,
digna beatitudine, digna laude, digne ordinata, digne casta, et praesidens in caritate, Christi habens legem, Patris nomen... Bisogna perciò
che la Diocesi di Roma viva davvero in unione spirituale e strutturale.
Voi Parroci specialmente dovete sentire questo dovere come un onore,
come un carisma da non trascurare. La distribuzione della Città in
Settori, Prefetture, Parrocchie deve veramente essere operante per la
fusione armonica ed organica della comunità diocesana, con l'aiuto dei
rispettivi Vescovi Ausiliari, sotto la guida del Vicariato e di Mons. Vicegerente, essendo per tutti centro e cuore di mistica e canonica unità
il nostro Cardinale Vicario. Ben sappiamo quanto ciò sia difficile ed
esiga un continuo sforzo coordinatore. Molti di voi appartenete a Famiglie Religiose, con propri statuti e proprie esigenze; ma noi crediamo
di onorare il vostro spirito di dedizione al Signore associandovi ad un
apostolato qualificato, impegnativo e, per quanto possibile, stabile, qual
è il ministero apostolico nella nostra Diocesi Romana. Vi facciamo così
corresponsabili delle sue sorti spirituali, e domandiamo a voi, non meno
che al nostro clero diocesano l'adesione, l'armonia, l'affezione comunitaria per le soverchianti necessità religiose, morali, organizzative di questa Chiesa altrettanto privilegiata che bisognosa di pastorale carità.
Ricordiamo, come a noi tutti rivolta, la parola augurale, e carica per
noi di responsabilità di Gesù : ut sint consummati in unum, et cognoscat mundus quia Tu, Pater, me misisti et dilexisti eos, sicut et me dilexisti.
6
8
9
6
7
8
9
4, 1, ss.
Fil 2, 1.
Lettera ai Romani, prologo.
Gv 17, 23.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
224
Terzo punto. Spirito d'iniziativa. L'essere inquadrati in una comunione sinfonica d'attività pastorale non diminuisce la diafonìa, il servizio che ciascuno deve prestare al posto di lavoro pastorale in cui si trova.
L'opera, la fatica si fa personale, e la nostra vocazione è stimolata nel
modo più esigente che si possa chiedere ad un ministro del Vangelo.
Provate a riflettere alla parola di Gesù : faciam vos fieri piscatores hominum} Basterebbe l'analisi di quella similitudine del pescatore, presentato come figura del prete in cura d'anime, per mettere fine a tanti
inqualificabili ripensamenti su la propria vocazione sacerdotale. Virtù
prima perciò la fedeltà. Poi la pazienza. Verbum retinent, et fructum
afferunt in patientia., insegna la parabola evangelica.
Qui esiste tutta una letteratura che educa il nostro spirito d'iniziativa
pastorale : rimandiamo ad essa la vostra attenzione, riservandoci ora
una sola osservazione. Vi è una pazienza passiva, anch'essa molto meritoria. Quella, ad esempio, di rendersi disponibili all'incontro con chi
chiede aiuto, spirituale (per le confessioni, specialmente) ed anche economico o pratico, per quanto è possibile. L'affabilità è una delle virtù
specifiche del pastore, anche quando dev'essere fermo, o non può esaudire le domande che lo assalgono. Quanto da dire circa la casistica su
questo punto !
Poi v'è una pazienza attiva, cioè quella che prende l'iniziativa di
cercare il gregge disperso o la pecora lontana. Anche qui esistono volumi di pastorale moderna, che voi forse ben conoscete. Resta un criterio che non possiamo in questo momento tacere : occorre agire, occorre
fare di più, occorre ricuperare un popolo, che ha bisogno d'essere richiamato alla nostra amicizia : i giovani, i lavoratori specialmente. La
pastorale ritorna missionaria. La sociologia la incanta. La liturgia riprende quota nell'efficacia della preghiera, sia personale, che collettiva.
Avanti, Fratelli. Vi è ancora molto da fare e rifare. Non ci lasciamo
perdere di coraggio. Il Signore è con noi. Coraggio.
Per concludere noi vi raccomanderemo di bene accogliere e di bene
impiegare la diffusione d'un libretto di orazioni, che la famiglia, nelle
pareti domestiche e di sua iniziativa, deve far proprie. Cerchiamo di riaccendere l'arte e la voglia di pregare nelle case, nelle singole famiglie. Noi
speriamo parecchio da questo cordiale e umile tentativo di riaccendere
nella vita domestica la fedeltà, il bisogno, il gaudio della preghiera.
Sentite. La notte in cui, or sono più di cinque anni, a Giakarta, nell'Indonesia, noi celebrammo la santa Messa nel grande stadio della città,
0
11
12
10
11
12
Ut 4, 19.
Cfr. Lc 9, 62.
Lc 8, 15.
Acta Pauli Pp. VI
225
l'oscurità era completa : non luna, non stelle, non luci nell'enorme assemblea, che sentivamo e non vedevamo d'intorno all'altare eretto nel
centro dello stadio stesso. Alla consacrazione della Messa venne a noi
vicino un assistente e volle che noi accendessimo con la nostra una sua
candela. Bastarono pochi minuti, e la luce della nostra celebrazione
era portata e propagata, in ordine, a tutti i fedeli presenti alla Messa,
così che, noi, levando lo sguardo dall'altare, vedemmo l'Eucaristia circondata da una innumerevole costellazione di luci nell'assemblea: ogni
fedele aveva in mano un piccolo cero che aveva attinto la sua fiamma
dal nostro. Uno spettacolo meraviglioso e simbolico. Eravamo ammirati
e commossi. Noi non dimenticheremo mai quella luccicante scena notturna. E noi speriamo che, voi, portatori della luce della fede e della
carità di Cristo nella nostra Roma, ci farete godere d'un simile e ancor più largo e significativo spettacolo.
Lumen Christi! Deo gratias!
Con la nostra Benedizione Apostolica.
XIV
Ad Excellentissimum Virum Iosephum Antonium Portuondo Valdor, cum
auctoritate Legatum a Cubana Natione ad Sedem Apostolicam missum,
qui Summo Pontifici Litteras demandati muneris testes tradidit. *
Señor
Embajador:
Al presentar las Cartas que lo acreditan como Embajador Extraordinario y Plenipotenciario de Cuba ante la Santa Sede, damos a Vuestra
Excelencia nuestra cordial bienvenida. Ya desde ahora queremos asegurarle que, al igual que su antecesor, el Doctor Luis Amado-Blanco, a
quien Vuestra Excelencia ha recordado, podrá contar con nuestra benevolencia y nuestro apoyo en el desarrollo de su alta misión.
Vuestra Excelencia ha hecho referencia a la necesidad de desplegar
esfuerzos para lograr la paz, la justicia y la fraternidad humanas.
Son ideales, éstos, que han encontrado siempre un profundo eco en el
corazón de la Iglesia, la cual se siente en todo instante solidaria del
género humano y de su historia. Por ello la Iglesia y Nos mismo no
dejamos pasar ninguna ocasión propicia para estimular a los hombres
y a los pueblos a unirse en esta noble tarea, invitándolos a ajustar mejor
el mundo a la superior dignidad del hombre, a tender a una fraternidad
* Die 25 mensis martii a. 1976.
15 - A. A.
S.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
226
universal más profundamente arraigada y a responder a las urgentes
necesidades de nuestro tiempo.
1
En la realización de este cometido, la Iglesia y la Santa Sede se
sienten impulsadas no sólo por motivos de solidaridad humana, sino también por deber de fidelidad a su misión específica, de carácter religioso
y moral. Porque el Evangelio, del que la Iglesia es portadora y pregonera
en todas partes y en todos los tiempos, no rechaza los valores naturales
de la socialidad, sino que los hace propios y los sublima, difundiendo una
luz trascendente sobre la naturaleza misma de las relaciones entre los
hombres, vistos como hijos de un mismo Padre y, por tanto, unidos
entre sí, a título especial, por el vínculo de la fraternidad.
De la misma manera, impulsada por una visión del hombre a la
luz de Dios, la Iglesia proclama la dignidad innata de la persona humana y defiende consecuentemente sus derechos universales e inviolables.
La acción de la Iglesia y de la Santa Sede encuentra en Cuba un
terreno preparado por la larga tradición de una civilización de signo
cristiano. De manera que aquella no puede aparecer como ajena al alma
y a la realidad profunda del pueblo cubano, ni está destinada a disminuir,
antes bien a reforzar y poner en evidencia cuanto pertenece a la historia
de ese pueblo, a su noble y rica cultura, en una palabra, a ese conjunto
de valores espirituales y morales que constituyen su precioso patrimonio
patrio, sobré el que podrá sólidamente apoyarse el esfuerzo encaminado
hacia los nuevos progresos en campo cultural, económico, social, que
Nos deseamos de todo corazón para una Nación que continúa siéndonos
tan querida y que tanto apreciamos.
Estamos seguro de que nuestros hijos de Cuba, guiados por sus Pastores, tan estimados, y siempre fieles a su vocación cristiana y humana,
contribuirán con todas sus fuerzas al bienestar de su País.
Señor Embajador : al reiterarle nuestra benevolencia y desearle un
feliz cumplimiento de la misión que ahora comienza, le rogamos trasmita
nuestros saludos y agradecimiento al Señor Presidente de Cuba por
los deferentes votos expresados, a las Autoridades y a todo el amado
y noble pueblo cubano, sobre el que invocamos constantemente la ayuda
del Todopoderoso.
1
Oír. Const. past. de Eccl. in mundo huius temporis Gaudium et spes, n. 91. /
Sacra Congregatio pro Episcopis
ACTA
SS.
227
CONGREGATIONUM
SACRA CONGREGATIO PRO EPISCOPIS
I
PROVISIO ECCLESIARUM
Sanctissimus Dominus Noster Paulus Divina Providentia Pp. VI,
successivis decretis Sacrae Congregationis pro Episcopis, singulas quae
sequuntur Ecclesias de novo Pastore dignatus est providere, nimirum :
die Jf Februarii 1976. — Cathedrali Ecclesiae Renensi praefecit E x c .
P. D. Normannum F. McFarland, hactenus Episcopum titularem Bidensem et Administratorem Apostolicum « sede vacante x> dioecesis Senensis.
die 1 Februarii. — Metropolitanae Ecclesiae Liverpolitanae E x c . P.
D. Derek Worlock, hactenus Episcopum Portus magni.
die 9 Februarii — Titulari episcopali Ecclesiae Metensi R. D. Antonium Buenafé, Vicarium Generalem Praelaturae Banguedensis, quem
deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Ioannis C. Sison, Archiepiscopi
Novae Segobiae.
— Metropolitanae Ecclesiae Vestmonasteriensi R. P. D. Georgium
B. Basilium Hume, e Congregatione Angliae O. S. B . , Abbatem Coenobii S. Laurentii in oppido vulgo Ampleforth.
die 10 Februarii. — Metropolitanae Ecclesiae Strigoniensi E x c . P.
D. Ladislaum Lékai, hactenus Episcopum titularem Girensem Tarasii.
die 11 Februarii. — Cathedralibus Ecclesiis Maceratensi et Tolentinae, Recinetensi, Cingulanae, Treiensi Rev.mum P. D. Tarcisium Carboni, e clero firmano.
die 21 Februarii. — Coadiutorem cum iure successionis Exc.mi P.
D. Francisci Fasola, Archiepiscopi Messanensis et Archimandritae SS.mi
Salvatoris Messanae constituit E x c . P. D. Ignatium Cannavo, Episcopum titularem Octavensem.
— Titulari episcopali Ecclesiae Mazacensi R. D. Iosephum Costanzo,
moderatorem seminarii dioecesani Iaciensis, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Paschalis Bacile, Episcopi Iaciensis.
228
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
die 24 Februarii. — Titulari episcopali Ecclesiae Lesinensi R. D.
Aemilium Bianchi di Cárcano, curionem ecclesiae cathedralis et vicarium
episcopalem pro institutione et catechesi promovenda in dioecesi S. Isidori in Argentina, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Emmanuelis Marengo, Episcopi Azulensis.
die 25 Februarii. — Titulari episcopali Ecclesiae Turrensi in Proconsulari R. P. Lucianum Petrum Mendes de Almeida, S. I . , quem deputavit Auxiliarem E.mi P. D. Pauli Evaristi S. R. E. Cardinalis Arns,
Archiepiscopi Sancti Pauli in Brasilia.
die 1 Martii. — Cathedrali Ecclesiae Maiaguezensi, noviter erectae,
R. D. Ulixem Casiano, vicarium episcopalem pro actione pastorali fovenda et cancellarium Curiae in dioecesi Poncensi.
die k Martii. — Cathedrali Ecclesiae Helenensi R. D. Eiden Franciscum Curtiss, e clero dioecesis Bakeriensis.
— Titulari episcopali Ecclesiae Marturanensi R. D. Ansgarium Cruz,
rectorem seminarii archidioecesis Manilensis, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Iacobi L. Sin, Archiepiscopi Manilensis.
die 8 Martii. — Metropolitanae Ecclesiae Angelorum E x c . P. D. E r nestum Corripio Ahumada, hactenus Archiepiscopum Antequerensem.
— Titulari episcopali Ecclesiae Burcensi R. D. Aloisium Morales
Reyes, Pro-Vicarium Generalem dioecesis Tacambarensis, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Iosephi Abraham Martínez Betancourt,
Episcopi Tacambarensis.
die 18 Martii. — Titulari episcopali Ecclesiae Vannidensi R. D. Aloisium Bommarito, e clero Montis Regalis, quem deputavit Auxiliarem
Exc.mi P. D. Iosephi Petralia, Episcopi Agrigentini.
die 24 Martii. — Cathedrali Ecclesiae Arianensi E x c . P. D. Nicolaum
Agnozzi, olim Episcopum Ndolaënsem.
— Cathedrali Ecclesiae Laquedoniensi E x c . P. D. Nicolaum Agnozzi,
olim Episcopum Ndolaënsem.
— Cathedrali Ecclesiae Penedensi E x c . P. D. Constantinum Ioseph
Luers, O. F. M., hactenus Episcopum titularem Vallipostanum et Praelatum Obidensem.
— Cathedrali Ecclesiae Campi Maioris E x c . P. D. Abelem Alphonsum Nuñez, O. de M., hactenus Episcopum titularem Nacivensem.
die 25 Martii. — Cathedrali Ecclesiae Fulginatensi E x c . P. D. Ioannem Benedetti, hactenus Episcopum titularem Limatensem.
Sacra Congregatio pro Episcopis
229
II
CIVITATIS ALTAMIRENSIS - TOLUCENSIS
DECRETUM
De finium mutatione
Spirituali Christifidelium bono sedulo prospicientes, Exc.mi P P .
DD. Emmanuel Samaniego Barriga, Episcopus Civitatis Altamirensis,
et Arturus Vélez Martínez, Episcopus Tolucensis, audita Conferentia
Episcopali Mexicana, unanimi consensu, ab Apostolica Sede enixe
expostulaverunt ut limites quibus in praesens dioeceses Civitatis Altamirensis et Tolucensis circumscribuntur aliquantulum immutarentur
ac aptius disponerentur.
Sacra Congregatio pro Episcopis, praehabito favorabili voto Exc.mi
P. D. Marii Pii Gaspari, Archiepiscopi titularis Numidensis, in dicione Mexicana Delegati Apostolici, rata petitam immutationem aeternae animarum saluti cessuram, vigore specialium facultatum sibi a
Summo Pontifice Paulo, Divina Providentia Pp. VI,
tributarum,
oblatis precibus annuendum censuit.
Quapropter, suppleto, quatenus opus sit, eorum interesse habentium vel habere praesumentium consensu, praesenti Decreto a dioecesi Civitatis Altamirensis distrahit integrum territorium paroeciarum vulgo Sultepec et Pozontepec nuncupatarum, intra fines civilis
provinciae seu Status cui nomen México exstans, illudque dioecesi
Tolucensi adnectit.
Quamobrem documenta et acta memorati territorii clericos, fideles
et bona temporalia respicientia a Curiae Civitatis Altamirensis tabulario ad Curiae Tolucensis archivum, quam primum, transmittantur.
Ad clerum quod attinet, simul ac praesens Decretum ad effectum
deductum fuerit, sacerdotes Ecclesiae illi adscripti censeantur in cuius
territorio ecclesiasticum beneficium aut officium detinent; ceteri autem
sacerdotes, clerici seminariique tirones dioecesi illi incardinati maneant vel incardinentur in cuius territorio legitimum habent domicilium.
Ad haec perficienda Sacra Congregatio pro Episcopis praefatum
Exc.mum P. D. Marium Pium Gaspari deputat, necessarias et opportunas eidem tribuens facultates, etiam subdelegandi, ad effectum de
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
230
quo agitur, quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum,
onere imposito ad eandem Sacram Congregationem, cum primum fas
erit, authenticum exemplar actus peractae exsecutionis remittendi.
Quibus super rebus praesens edit Decretum perinde valiturum ac
si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent.
Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis pro Episcopis,
die 15 mensis novembris anno 1973.
SEBASTIANUS Card. B AGGIO, Praefectus
L. 8BS.
& Ernestus Civardi, Archiep. tit. Serdicen., a Secretis
III
PORTURICI
DECRETUM
De dioecesium finium mutatione
Concrediti gregis spirituali bono apprime studentes, Sacrorum Porturici Antistites, unanimi consensu, ab Apostolica Sede expostulaverant ut fines ecclesiasticarum circumscriptionum
sibi commissarum
aliquantulum immutarentur et ita aptius disponerentur.
Sacra Congregatio pro Episcopis, praehabito favorabili voto Exc.mi
P. D.
Ioannis Graveiii, Archiepiscopi titularis Suensis, in dicione
Portoricensi Apostolici Delegati, rata petitam immutationem aeternae
animarum saluti cessuram, vigore facultatum sibi a Summo Pontifice Paulo, Divina Providentia Pp. VI, tributarum, oblatis precibus
annuendum censuit.
Quapropter, suppleto, quatenus opus sit, eorum interesse habentium vel habere praesumentium consensu, praesenti decreto :
1 - e dioecesi Arecibensi separat territorium municipiorum vulgo
Toa Alta et Dorado, quod archidioecesi S. Ioannis Portoricensis adsignat ;
2 - e dioecesi Arecibensi insuper distrahit territorium municipii
Jayuya nuncupati ac paroeciarum usitato nomine La Milagrosa en
Catañer seu Bartolo-G atañer, intra fines municipii Lares exstantis,
Sacra Congregatio pro Episcopis
231
et Niño de Praga seu Misión Noel, infra municipium Yillalba sitae,
illudque dioecesi Poncensi adnectit;
3 - e dioecesi Caguana separat territorium municipiorum vulgatis nominibus Guayama, Arroyo et Patillas, quod dioecesi Poncensi
adsignat.
Quamobrem documenta et acta praefatorum territoriorum clericos,
fideles et bona temporalia forte respicientia a Curia a qua ad Curiam
cui illa nuper sunt aggregata, ab eis ad quos spectat, quam primum,
transmittantur.
Ad clerum quod attinet, simul ac praesens decretum ad effectum
deductum fuerit, sacerdotes Ecclesiae illi adscripti censentur in cuius
territorio ecclesiasticum beneficium aut officium detinent; ceteri autem
sacerdotes, clerici seminariique tirones dioecesi illi incardinati maneant
vel incardinentur in cuius territorio legitimum habent domicilium.
Ad haec perficienda Sacra Congregatio pro Episcopis memoratum
Exc.mum P. D. Ioannem Graveiii deputat, necessarias et opportunas
eidem tribuens facultates, etiam subdelegandi, ad effectum de quo
agitur, quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere
imposito ad eandem Sacram Congregationem, cum primum fas erit,
authenticum exemplar actus peractae exsecutionis remittendi.
Quibus super rebus praesens edit decretum perinde valiturum ac
si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent.
Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis pro Episcopis,
die 1 mensis martii anno 1976.
SEBASTIANUS Card. BAGGIO, Praefectus
L . ffi S.
SB Ernestus Civardi, Archiep. tit. Serdicen., a Secretis
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
232
SACRA CONGREGATIO
PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE
SEU DE PROPAGANDA FIDE
i
PROVISIO ECCLESIARUM
Sanctissimus Dominus Noster Paulus Divina Providentia Pp. VI,
successivis decretis Sacrae Congregationis pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide, singulas quae sequuntur Ecclesias de
novo Pastore dignatus est providere, nimirum :
die 20 Novembris 1975. — Cathedrali Ecclesiae, nuper evectae, Mogadiscensi praefecit R. P. Salvatorem Petrum Colombo, Ordinis F r a trum Minorum sodalem, hucusque eiusdem territorii Vicarium Delegatum.
die 19 Decembris. — Metropolitanae Ecclesiae Madanganae E x c . P.
D. Leonem Arkfeld, hactenus Episcopum Ueuakensem.
die 2J{ Ianu&rn 1976. — Cathedrali Ecclesiae Ioannesburgensi E x c .
P. D. Iosephum Patricium Fitzgerald, hucusque Archiepiscopum Bloemfonteinensem, servata ad personam archiepiscopali dignitate.
— Cathedrali Ecclesiae Manziniensi R. P. D. Aloisium Isaac Mandlenkosi Zwane, eiusdem dioecesis Vicarium Generalem.
— Cathedrali Ecclesiae Sendaiensi R. P. Raimundum Augustinum
Chihiro Sato, Ordinis Fratrum Praedicatorum, episcopalem in dioecesi
Vicarium.
— Titulari episcopali Ecclesiae Cornubiensi R. D. Iosephum Petrum
0'Connell, Vicarium episcopalem in archidioecesi Melburnensi, quem
deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Thomae Francisci Little, Archiepiscopi Melburnensis.
— Titulari episcopali Ecclesiae Rusguniensi R. P. D. Paulum Zinghtung Grawng, Vicarium Generalem Myitkyinaènsis dioecesis,
quem
deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Ioannis Iacobi Howe, Episcopi
Myitkyinaènsis.
Sacra Congregatio pro Gentium Evangelizatione
233
II
NOMINATIONES
Decretis ut infra datis Sacra Congregatio pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide ad suum beneplacitum renuntiavit :
Me 19 Decembris 1975. — E x c . P. D. Leonem Arkfeld, Archiepiscopum Madanganum, Administratorem Apostolicum <( sede vacante »
dioecesis Ueuakensis.
die 9 Ianuarii 1976. — R. P. Michaelem 0'Shea, Servorum Mariae
Ordinis sodalem, Praefectum Apostolicum Ingvavumensem.
III
NUNENSIS
(NUNENSIS-DEDTJGTJENSIS)
DECRETUM
De nominis dioecesis mutatione
Apostolicis sub plumbo Litteris « Dum tantis Ecclesiae », diei 14
mensis septembris anno Domini 1955, Dioecesis Nunensis, Metropolitanae Ecclesiae Uagaduguensis suffraganea, erecta fuit, huic Sacro Consilio Christiano Nomini Propagando obnoxia.
Cum autem urbs vulgo Dédougou appellata ad praesens, sive commoditate viarum, sive opibus commercii praestet aptiorque ad moderandam Dioecesim Nunensem evaserit locus, Exc.mus ac Rev.mus Dominus
Zephyrinus Toé, Episcopus Nunensis, ab Apostolica Sede enixe postulavit ut eiusdem Dioecesis Sedes in praedicta urbe Dédougou statueretur
et nomen mutaretur.
Sacrum hoc Dicasterium, omnibus mature perpensis, vigore facultatum sibi a Sanctissimo Domino Nostro Paulo Divina Providentia
Pp. VI tributarum, porrectis precibus annuendum censuit. Quapropter, suppleto, quatenus opus sit, eorum interesse habentium, Sedem
Dioecesis in urbe vulgo Dédougou statuit templumque ibi exstans Deo
in honorem Sanctae Annae, B.V.M. Matris dicatum, ad gradum et dignitatem Ecclesiae Cathedralis evehit, cui insignia, privilegia iuraque
omnia concedit quibus ceterae Cathedrales Ecclesiae fruuntur et ornantur; templum autem B.M.V, a Perpetuo Auxilio in urbe Nunensi
in posterum Ecclesia Concathedralis erit. Deinceps, Sacra haec Congregatio decernit ut Dioecesis Nunensis posthac Nunensis-Deduguensis appellaretur, eiusque pro tempore Episcopus Nunensis-Deduguensis nuncupetur. Contrariis quibuslibet non obstantibus.
234
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Quibus super rebus praesens edit Decretum, perinde valiturum ac
si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent.
Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide, in Sollemnitate Sancti Francisci
Xaverii, omnium Missionum Patroni, die tertia mensis Decembris anno
Iubilaei 1975.
AGNELLUS Card. Rossi, Praefectus
© D. S. Lourdusamy, a Secretis
IV
APIANA SEU SAMOANA ET TOKELAUNA
(S AMO AN A ET TOKELAUNA)
DECRETUM
De nominis dioecesis mutatione
Dioecesis Apiana seu Samoana et Tokelauna, huic Sacro Consilio
Christiano Nomini Propagando obnoxia, tres distinctas comprehendit
civiles iurisdictiones, nempe Statum Samoanum Occidentalem, Territorium Samoanum Americanum atque insulam Tokelaunam neozelandicam.
Quapropter Summus Pontifex Paulus Divina Providentia Pp. VI,
his omnibus rite perpensis, peculiari Apostolicae Suae benevolentiae
signo iterum Em.mum ac Rev.mum Dominum Pium S. R. E. Cardinalem Taofinu'u necnon eamdem Dioecesim pastorali curae ipsius
Purpurati Patris commissam, cohonestare cupiens, de consilio infrascripti Cardinalis Praefecti huius Sacri Dicasterii, et suppleto, quatenus opus sit, eorum interesse habentium consensu, praesenti Decreto,
perinde valituro ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent,
denominationem et titulum supradictae Dioecesis ita permutat ut posthac
eadem circumscriptio ecclesiastica solummodo Samoana et Tokelauna et
Episcopus pro tempore Samoanus et Tokelaunus tantum nuncupari possit ac debeat.
Contrariis quibuslibet minime obstantibus, etiam speciali mentione
dignis.
Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide, in Sollemnitate Sancti Francisci
Xaverii, omnium Missionum Patroni, die tertia mensis Decembris anno
Iubilaei 1975.
AGNELLUS Card. Rossi, Praefectus
® D. S. Lourdusamy, a Secretis
Sacra Congregatio pro Causis Sanctorum
235
SACRA CONGREGATIO
PRO CAUSIS SANCTORUM
VERONEN.
Beatificationis et Canonizationis ven. Servi Dei Gasparis Bertoni, Sacerdotis fundatoris Congregationis a SS. Stigmatibus D.N.I.Ch.
SUPER DUBIO
An et de quo miraculo constet in casu et ad effectum de quo agitur.
Venerabilis Gaspar Bertoni, Presbyterorum a Sacris Stigmatibus
D. N. Iesu Christi conditor, illi est agmini virorum accensendus, qui
urbem Veronam gloriosam reddiderunt superiore saeculo ardore apostolico vitaeque sanctitate atque operum fulgore illustrarunt. Heroicum virtutum fastigium eum attigisse Summus Pontifex Paulus VI,
servatis de iure servandis, die 15 Decembris anno 1966 declaravit.
Postmodum huius Causae sollertes actores manus admoverunt ut, ad
iuris normam, duas prodigiosas seligerent sanationes ex iis quae, eodem
Venerabili Servo Dei intercessore, a Deo dicebantur patratae, easque
huic Foro proposuerunt ad ipsius Venerabilis sollemnem beatificationem obtinendam. Quarum tamen prior, quae dominum Raimundum
Zanatta respiciebat, ob lacunosas technicas probationes ab huius
S. Congregationis Consilio Medico improbata fuit. Eapropter ipsi Causae
actores ab ulteriore eiusdem clinici casus disceptatione sponte destiterunt.
Altera vero sanatio, quae prosperum sortita est cum in medica
tum in theologica disceptatione exitum, ea est quae clerico obvenit
Iosepho Anselmi, sodali Instituti ab ipso Venerabili Gaspare Bertoni fundati, qui protinus perfecteque, die 28 mensis Maii anno 1937, in nosocomio loci Rio Claro in Brasilia, sanatus est ab ulcere duodenali iampridem
chirurgico interventui subiecto ex gastro-entero-anastomasi, implicato
ob gravem hematemesim et melenam in persona per circiter novem
annos aegrotante.
Super hac sanatione instituti sunt processus Apostolicae Sedis auctoritate apud Curiam Campinensem in Brasilia annis 1946-1947 necnon
236
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
annis 1949-1950, de quorum iuridica vi et validitate declaratum est
die 11 Novembris anno 1967. Consilium autem Medicum huius S. Congregationis sanationis indolem atque adiuncta die 27 mensis Ianuarii
a. 1971 pro sua competentia disceptavit eamque praeter naturae vires
contigisse declaravit.
Postmodum tota res theologorum studio et iudicio de more fuit
subiecta, primum quidem Officialium Praelatorum Patrumque Consultorum in Congressu Peculiari die 6 Maii a. 1975 habito, et deinde in
Congregatione Plenaria Patrum Cardinalium die 17 mensis Iunii eodem
anno in Vaticanis Aedibus celebrata, in qua Rev.mus Cardinalis Humbertus Mozzoni, huius Causae Ponens seu Relator, dubium posuit discutiendum : An et de quo miraculo constet in casu et ad effectum de
quo agitur. Et qui convenerant Patres Cardinales affirmativum dederunt suffragium.
F a c t a de praedictis omnibus Summo Pontifici Paulo VI die 12 Iulii
huius anni 1975 per subscriptum Antistitem a Secretis relatione, Sanctitas Sua responsum Patrum Cardinalium ratum habens, mandavit ut
super praedicta mira sanatione decretum rite appararetur ; facta simul,
actoribus Causae suppliciter enixeque postulantibus, dispensatione ab
altero miraculo iure praescripto, ita ut ad solemnem Venerabilis Servi
Dei beatificationem uno dumtaxat miraculo rite agnito et approbato
deveniretur.
Hodierno denique die, accitis ad Se infrascripto Pro-Praefecto atque
Rev.mo Cardinali Humberto Mozzoni, Causae Ponente seu Relatore,
meque Antistite a Secretis, ceterisque de more convocandis, iisque
adstantibus edixit : Constare de uno miraculo, Venerabili Servo Dei
Gaspare Bertoni intercedente, a Deo patrato, scilicet de instantánea,
perfecta constantique sanatione clerici religiosi Iosephi Anselmi ab
ulcere duodenali iampridem sedo ex gastro-entero-anastomasi, implicato
quidem ob gravem hematemesim et melenam in subiecto per circiter
novem annos aegrotante.
Hoc autem Decretum in vulgus edi et in S. Congregationis pro
Causis Sanctorum acta referri mandavit.
Datum Romae, die 3 Octobris, Anno Sacro 1975.
© CONRADUS BAFILE, Archiep. tit. Antiochen. in Pisidia,
Pro-Praefectus
h. & S.
© Iosephus Casoria, Archiep. tit. Foronovan., a Secretis
Diarium Romanae Curiae
DIARIUM
ROMANAE
237
CURIAE
Venerdì, 9 Gennaio 1 9 7 6 , il Santo Padre Paolo VI ha ricevuto in solenne Udienza, per la presentazione delle Lettere Credenziali, Sua Eccellenza il Sig. ESSA-AL-HAMAD, Ambasciatore
Straordinario e Plenipotenziario del Kuwait.
Sabato, 10 Gennaio 1 9 7 6 , il Santo Padre Paolo VI ha ricevuto in solenne Udienza, per la presentazione delle Lettere
Credenziali, Sua Eccellenza il Sig. ABU-BAKR MOHAMMED SALIH,
Ambasciatore Straordinario e Plenipotenziario del Sudan.
Giovedì, 25 Marzo 1 9 7 6 , il Santo Padre Paolo VI ha ricevuto
in solenne Udienza, per la presentazione delle Lettere Credenziali, Sua Eccellenza il Sig. JOSÉ ANTONIO PORTUONDO VALDOR,
Ambasciatore Straordinario e Plenipotenziario di Cuba.
SEGRETERIA DI STATO
NOMINE
Con Breve Apostolico il Santo Padre Paolo VI ha nominato :
5
marzo
1976. S. E. Mons. Portalupi Sante, Pro-Nunzio Apostolico in
Marocco.
Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Paolo VI ha
nominato :
28 febbraio 1976. S. E. Mons. Hacault Antoine, Arcivescovo di Saint-Boniface, Membro del Segretariato per VTJnione
dei Cristiani.
5 marzo
»
Il Rev.do Mons. Peressin Mario, Assistente di Nunziatura.
20
»
»
S. E. Mons. Maverna Luigi, già Vescovo di Chiavari,
Segretario Generale della Conferenza Episcopale Italiana.
Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Paolo VI ha
nominato :
Prelati d'onore di Sua Santità:
2
»
15
»
giugno
»
luglio
»
1975.
»
»
»
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Zucchetti Luigi (Cagli).
Filippini Biagio (Pergola).
Golimlim Anacleto (Masbate).
Lachica Arturo (Masbate).
238
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
15 luglio 1975. Mons. Virtucio Antonio (Masbate).
Mons. Feldhoff Norberto (Köln).
24
»
Mons. Grell Ferdinando (Salzburg).
15 settembre
»
»
» Mons. Lüftenegger Leonardo (Salzburg).
Mons. Maier Giovanni (Salzburg).
»
»
»
» Mons. Neuhardt Giovanni (Salzburg).
»
» Mons. Regner Bruno (Salzburg).
»
»
» Mons. Ritter Sebastiano (Salzburg).
17
»
» Mons. Bertrud Max (Freiburg im Breisgau).
»
»
» Mons. Füssinger Albert (Freiburg im Breisgau).
»
»
» Mons. Kübel Wilhelm (Köln).
2 ottobre
Mons. Zielinski Karol (Ohelmo).
»
»
» Mons. Ryan Lawrence (Kildare).
12
Mons. Schulteberge Ferdinando (Essen).
»
13
»
» Mons. Hummel Wilhelm (Ausburg).
»
» Mons. Lutz Hermann (Ausburg).
Mons. Schiich er Ambros (Ausburg).
»
»
Mons.
Tottman Bernard Edward (Wellington).
»
»
»
15
Mons.
Galan Carlos (Buenos Aires).
»
»
21
Mons.
Moser
Enrico (Salzburg).
»
»
Mons.
Zeiss
Francesco
Saverio (Salzburg).
»
Mons.
Ivandija
Antun
(Zagreb).
»
»
» Mons. Skreblin Ivan (Zagreb).
Mons. Soldo Nikola (Zagreb).
»
»
3 novembre »
Mons. Ricciardi Carlo (Aquino, Sora e Pontecorvo).
4
Mons.
Alcoseba Cesar (Cebú).
»
»
Mons.
Alo Patricio (Cebú).
»
»
»
Mons.
Borces José (Cebú).
»
»
»
Mons.
Kaiser
Heinrich (Regensburg).
»
»
»
14
Mons.
Tobei
Giovanni
(Berlin).
»
15
» Mons. Aldilà Serrano Jorge (Socorro y San Gil).
22
» Mons. Cuccarese Francesco Antonio (Anglona-Tursi).
»
» Mons. Stehle Emil (Essen).
»
»
» Mons. Gilby Anthony (Plymouth).
24
»
» Mons. Murphy-O'Connor Patrick (London).
»
»
» Mons. Lawrence Raymond (Portsmouth).
29
»
» Mons. Kern Daniel (Graz-Seckau).
11 dicembre »
Mons. Farrow Louis (Clifton).
15
Mons. Ricci Giulio (Acquapendente).
»
»
»
» Mons. Papousek Giorgio (Praha).
2 gennaio 1976. Mons. Roscioli Giuseppe (Fermo).
6
Mons. Sodano Angelo (Asti).
»
» Mons. Ferraioli Giuseppe (Roma).
9
Mons. Milano Mario (Nicastro).
»
»
28
Mons. Mariucci Tommaso (Fermo).
»
»
»
»
» Mons. Marra Giovanni (Mileto).
» Mons. Marsiglio Rino (Padova).
»
»
» Mons. Rizzato Oscar (Padova).
Mons. Varca Raffaele (Sorrento).
»
»
Diarium Romanae Curiae
239
Cappellani di Sua Santità:
18
aprile
»
»
1975. Mons.
» Mons.
»
Mons.
19 maggio
»
»
» Mons.
25*
»
» Mons.
2. giugno
3 luglio
15
»
24
»
8 agosto
»
25
»
»
»
»
»
9 settembre
17
»
19
»
27
»
2 ottobre
8
»
13
»
»
»
»
»
15
»
»
»
»
»
»
»
»
»
21
»
»
»
»
»
»
30
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Nocon Roman (Malolos).
Soriano Iniguez Deogracias (Malolos).
Ponziani Saverio (Bagnoregio).
Fitzpatrick Hugh (Liverpool).
Wynnyczuk Basilio (Esarcato Ucraino in Argen
tina).
Ramaioli Antonio (Cagli).
Hugot Nicolao (Köln).
Villaroya Ernesto (Masbate).
Artz Giovanni (Köln).
Coleman Brian Philipp (Green Bay).
Vanden Hogen James (Green Bay).
Oblinger Aloy (Augsburg).
Hanel Antonio (Wien).
Roegner Leopoldo (Wien).
Berggreen Roberto H. (Baton Rouge).
Stader Fridolin (Freiburg im Breisgau).
Merzbach Franz (Köln).
Plank Umberto (Eisenstadt).
Savioli Antonio (Faenza).
Seuffert Josef (Mainz).
Alberti Alberto (Firenze).
Ballini Elio (Firenze).
Biffoli Ferruccio (Firenze).
Calzolai Carlo Celso (Firenze).
Casini Adorno (Firenze).
Corti Egidio (Firenze).
Fiorini Ferradino (Firenze).
Albisetti Alberto Carmelo (Buenos Aires).
Bufano Rodolfo (Buenos Aires).
Castagna Domingo Salvador (Buenos Aires).
Erro José (Buenos Aires).
Keegan Daniel José (Buenos Aires).
Klees Carlos Modesto (Buenos Aires).
Lorenzo José Manuel (Buenos Aires).
Marcosig Augusto Marino (Buenos Aires).
Moledo Manuel (Buenos Aires).
Riamonde Emilio Manuel (Buenos Aires).
Beilner Wolfango (Salzburg).
Calliari Francesco (Salzburg).
Gappmayr Giovanni (Salzburg).
Kreuzeder Andrea (Salzburg).
Bosnar Franjo (Zagreb).
Cvetan Franjo (Zagreb).
Ladika Josip (Zagreb).
Pukec D juro (Zagreb).
Tropper Francesco (Graz-Seckau). -
240
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Vi
30 ottobre 1975. Mons. Montroni Pietro (Imola).
»
»
» Mons. Frigo Antonio (Vicenza).
Mons. Barros de Almeida Diderot (Sâo Salvador
3 novembre »
Bahía).
Mons.
Gonçalves
da Silva Walter (Sao Salvador
»
»
»
Bahía).
4
» Mons. Stecher Rinaldo (Innsbruck).
»
» Mons. Zorzi Vittorio (Innsbruck).
» Mons. Rosi Mario (Foligno).
»
»
» Mons. Tortora Francesco (Pompei).
11
»
» Mons. Sarraf Giuseppe (Babilonia dei Caldei).
12
» Mons. Prokes Giovanni (Wien).
»
»
» Mons. Thurner Enrico (Wien).
» Mons. Wittmann Michele (Wien).
11 gennaio 1976. Mons. Barbagli Onorio (Arezzo).
»
»
» Mons. Borgogni Ottorino (Arezzo).
»
» Mons. Fantoni Angelo (Arezzo).
28
»
» Mons. Camozzi Ermenegildo (Bergamo).
»
»
» Mons. Lefeuvre Gérard (Nantes).
»
»
» Mons. Borobia Carmelo (Pamplona).
Mons. Di Felice Francesco (Teramo).
»
»
NECROLOGIO
8 dicembre 1975. Mons. Martín Raimundo Julián, Vescovo tit. di Torre
(li Proconsolare.
26 febbraio 1976. E.mo Sig. Cardinale Forni Efrem, del Titolo di Santa
Croce in Gerusalemme.
»
»
»
Mons. Olazar Muruaga Gregorio Elia, Vescovo tit. di
Prusa.
Mons. Roberts Thomas, già Arcivescovo di Bombay.
»
Mons. Rehring George John, già Vescovo di Toledo
29
(U.S.A.).
1 marzo
»
Mons. Henry Harold W., Vescovo tit. di Tubune di Numidia, Amministratore Apostolico di Cheju-do.
2
»
Grueter
Joseph, già Vescovo di TJmtata.
Mons.
4
»
Chevalier
Paul, già Vescovo di Le Mans.
Mons.
5
»
Mons. Bartoletti Enrico, già Arcivescovo di Lucca.
8
Mons. Margiotta Nicola, già Arcivescovo di Brindisi.
15
Mons. Magliacani Irzio Luigi, Vescovo tit. di Diu.
24
Mons. Dwyer Robert Joseph, già Arcivescovo di Portland
in Oregon.
25
»
Mons. Scanlan James Donald, già Arcivescovo di Glasgow.
An. et vol. LXVIII
30 Aprilis 1976
N. 4
ACTA APOSTOLICAE SEDIS
C O M M E N T A R I U M
O F F I C I A L E
Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano — Administratio: Libreria Editrice Vaticana
ACTA PAULI PP. VI
LITTERAE APOSTOLICAE
I
Venerabili Servo Dei Carolo Iosepho Eugenio de Mazenod, Episcopo,
Beatorum Caelitum honores decernuntur.
PAULUS P P . VI
Ad perpetuam rei memoriam. — Officio disseminandae fidei ac salutis Christi exportandae <( usque ad ultimum terrae » (Lumen Gentium,
17) tenetur ipsa Ecclesia Dei (( tum virtute expressi mandati, quod ab
Apostolis haereditavit Ordo Episcoporum cui assistunt Presbyteri ...
tum virtute vitae quam membris suis influit Christus » (Ad Gentes, 5).
Hae quidem Concilii Vaticani Secundi praeclarae sententiae omnem
illuminant exercitationem perfectae caritatis nec non apostolicam et
episcopalem navitatem Venerabilis Servi Dei, Caroli Iosephi Eugenii
de Mazenod, episcopi Massiliensis atque conditoris Congregationis Missionariorum Oblatorum Beatissimae Mariae Virginis Immaculatae.
Apostolorum ille vestigia ingressus, permagno flagravit verbi voluntatisque Dei amore ac se totum proinde sine ulla condicione dedidit
curationi animarum in Ecclesiae ministerio ubicumque, quandocumque et quomodocumque id fidei propagationi utilissimum fore intellexerat nec omisit discipulos etiam in extremas orbis partes dimittere
omniaque temptare, dum fines proferrentur Regni Christi in terris.
Hunc igitur pastorem dignum plane esse arbitramur qui ceteris epi16 - A. A. S.
242
Acta Apostolicae Sedis - Vommentarium Officiale
scopis, sacerdotibus, religiosis sodalibus, laicis quoque fidelibus ut exemplum proponatur et incitamentum ad vitae sanctitatem adipiscendam
fidemque communicandam secundum proprias ac necessarias omnino
partes, quas in missione Ecclesiae quique eorum sustinent.
Die primo Augusti mensis anno MDCCLXXXII natus est Eugenius de
Mazenod Aquis Sextus, qui locus vulgo dicitur « Aix-en-Provence »,
in Gallia. Adulescens viginti quinque annorum tantopere permotus est
adflictissima religionis condicione ut Dominico die in Passione Domini
anno MDCCCVII, omnibus posthabitis vitae mundanae curis, sese devovent multiplici apostolatus catholici operi ac postero anno repudiatis
honoribus maximis seminarium Sancti Sulpitii Lutetiae Parisiorum intraverit etiam matre invita.
Sacerdotio tandem auctus et in patriam re ver sus urbem ipse confestim incubuit in animarum magis derelictarum salutem, dum videlicet pastoralem curam suscepit pauperum rudium tum adulescentium
et carcere detentorum atque similiter militum captivorum et advenarum.
Universis nempe sacris inceptis, quae caritas sacerdotalis complecti potuit, se dicavit singulari studio fervidoque amore.
Cum vero Eugenius de Mazenod solas suas vires intellexisset plane
impares esse immani apostolatus illius moli, festo die Conversionis
Sancti Pauli Apostoli anno MDCCCXVI paucos sibi addidit socios qui pauperum Christi evangelizandorum causa vicos agrosque pervagarentur.
Deinde autem anno MDCCCXVIII Constitutiones et Regulas contexuit
Instituti appellati Missionariorum Oblatorum Beatissimae Mariae Virginis Immaculatae, quae tandem anno MDCCCXXVI a Leone X I I in perpetuum sunt approbatae et confirmatae.
Verum tamen alia non minus praestabilia opera manebant Eugenium de Mazenod tamquam pastorem Ecclesiae Massiliensis, ubi scilicet viginti quinque ferme annos commendatas sibi oves pro Domino
pavit, cum officium docendi sanctificandi regendi inter eas diligentissime expleret totumque populum virtutibus suis ac scriptis, factis et
verbis stabiliret. Actionis ac vitae episcopalis exempla sibi sumpsit a
Sancto Alfonso de Ligorio et Carolo Borromaeo uti a supernis patronis factusque vere est forma gregis ex animo. Nullum quidem hominum
erat genus quos ille apostolica caritate non amplecteretur, quos suis
non adiuvaret sermonibus et institutionibus, sacramentorum administratione et praesenti salutatione ; inter eos autem pauperum semper in primis curam agebat. Templa plura Dei aut e solo exstruxit aut penitus
refecit; coenobia atque instituta religiosa duplicavit; ecclesiasticam
Aota Pauli Pp. VI
243
restituit disciplinam; errores doctrinae morumque pravitatem exstirpavit; decumbentes in valetudinariis adsidue invisit; liturgiam sacram
promovit et ipsorum sacrorum administros, praesertim sacerdotes, paterno animo custodivit.
Potissimum vero profitebatur strenua cum vigilantia rectam fidem
contra Iansenistas et Gallicanos ; verbo insuper et opere propugnabat
Ecclesiae et Summi Pontificis iura ac libertatem adversus potestatem
civilem, qua de causa etiam calumnias et perpetuam insectationem,
quin immo exsilium ipsum est perpessus.
Hanc meritis cumulatissimam vitam Venerabilis Servus Dei pio
obitu definivit die x x i mensis Maii anno MDCCCLXI, cum undeoctogesimum annum agebat.
Nihil igitur mirandum est quod plurimi virtutes eius illustres continenter suspexerunt. Qua quidem perstante sanctimoniae fama, processus informativus in curia Massiliensi, rogatoriales vero processus
in curiis Aquensi, Avenionensi, Burdigalensi ac Parisiensi inter annum
MDMXXVii
et MCMXXIX incohati sunt ac rite terminati.
Instituto anno MCMXXXVI Processu Apostolico, Congregatio Antepraeparatoria super virtutibus Servi Dei habita est die xi mensis Martii
anno MCMXLVII. Postmodum, disceptationibus transactis in Congressu
peculiari Sacrae Congregationis pro Causis Sanctorum et in Coetu Plenario Patrum Cardinalium die x i x Novembris MCMLXX de eius virtutibus theologalibus, cardinalibus et virtutibus adnexis in gradu heroico
constare ediximus.
De miraculis autem, quae eo intercedente, divinitus ferebantur patrata, disputatum est magna diligentia in curiis Vicariatus Apostolici
Grouard et archidioecesis Ottaviensis ; dein Romae in consuetis Sacrae
Congregationis pro Causis Sanctorum comitiis. His recte perfectis, constare Ipsimet statuimus de duobus miraculis patratis deprecante Venerabili Servo Dei Eugenio de Mazenod. Quod postridie Festum Immaculatae B.V.M. Conceptionis anno MCMKXXIV fecimus quo clarius nempe
singularis eius pietas in beatissimam Dei Matrem pateret qua vivus
arserat.
Die ad eiusdem viri Beatificationem constituto, scilicet ipso hodierno, sollemnibus in area Sancti Petri ante Basilicam Vaticanam Nos
praefuimus, atque ineunte Eucharistico Sacrificio concelebrato una cum
Massiliensis Ecclesiae Archiepiscopo et Moderatore supremo Congregationis ab Eugenio de Mazenod conditae in
sententiam :
hanc
elocuti
sumus
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
244
(( Nos, vota multorum Fratrum Nostrorum Episcoporum, sodalium
Congregationis Missionariorum Oblatorum Beatae Mariae Virginis Immaculatae, Societatis Verbi Divini, Sororum Sancti Petri Claver, pluriumque christifidelium explentes; Sacrae Congregationis pro Causis
Sanctorum praehabito consulto ; matura interposita deliberatione et superna luce pie implorata; vi et auctoritate Nostra Apostolica Venerabiles Servos Dei Carolum Iosephum Eugenium de Mazenod, episcopum,
Arnoldum Janssen, Iosephum Freinademetz, presbyteros, Mariam Teresiam Ledochowska, religiosam, in album Beatorum ascribimus, facultatem facientes ut eorum festum die illorum natali, in locis et modis
iure statutis, quotannis celebrari possit : Caroli Iosephi Eugenii de
Mazenod die vigesimo primo mensis Maii, Arnoldi Janssen die decimo
quinto mensis Ianuarii, Iosephi Freinademetz die vigesimo octavo mensis Ianuarii, Mariae Teresiae Ledochowska die sexto mensis Iulii. In
nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti ».
Quae denique per hasce Litteras pronuntiavimus firma esse et posthac
fore semper iubemus, contrariis quibuslibet minime obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die x i x mensis
Octobris anno MCMLXXV, Pontificatus Nostri tertio decimo.
IOANNES
Card.
VILLOT,
Secretarius
Status
In Secret. Status tab., n. 800807.
II
Arnoldo Janssen, conditori Societatis Verbi Divini, Beatorum honores
decernuntur.
PAULUS P P . V I
Ad perpetuam rei memoriam. — In magno sacramento seu mysterio, id est (( Gentes esse coheredes et concorporales et comparticipes promissionis eius in Christo per Evangelium » (Eph. 3, 6), positum est non
modo centrum, sed etiam fere summa navitatis pietatisque Servi Dei
Arnoldi Janssen.
Ipsi enim persuasum erat, ut Evangelium ad omnes homines perveniret, tum opus evangelizationis seu ministerium verbi tum opus
gratiae seu efficacitatem orationis requiri. Quae potissima missionalis
religiositatis lineamenta propria fideliter expressit, vita, verbo recteque exemplo sive Sodalitatibus, quas constituit, sive earundem sodali-
Acta Pauli Pp. VI
245
bus vehementer impressit. Servus Dei in oppido Goch, intra fines Monasteriensis dioecesis Germaniae sito, natus est die v mensis Novembris anno MDCCCXXXVII et sacerdos die xv mensis Augusti anno MDCCCLXI
ordinatus. Deinde duodecim per annos in oppido Bocholt, hinc operam
pastorali ministerio dedit, hinc in ludo ingenuarum litterarum scientias naturales et mathematicas docuit atque, cum in dioecesi Monasteriensi ipsi Apostolatui Orationis praeesset, vires suas magis in dies in
hoc quoque campo impendit. Anno MDCCCLXXIII, benigno consilio divinae Providentiae, factum est ut scholae valediceret atque tempus viresque impenderet in commentarios populo consentaneos et ad exteras
missiones pertinentes statis temporibus edendos, quibus preces pro missionibus praeprimis deposceret. Matura cum deliberatione, assiduis
precibus atque diligentia perscrutatus Dei voluntatem in signis temporum, die VIII mensis Septembris anno MDCCCLXXV Seminarium missionale in vico Steyl, intra fines dioecesis Ruremundensis (Neerlandia),
exstruxit prope fines Germaniae situm, quo fundamenta propriae Societatis Verbi Divini iecit, duabus adiunctis Congregationibus missionalibus, altera anno MDCCCLXXXIX altera anno MDCCCLXXXXVI, utraque
eodem spiritu missionali imbuta: Servarum Spiritus Sancti et Servarum Spiritus Sancti ab Adoratione Perpetua; quarum postrema, umbratili vitae dedita, caelestes gratias impetraret reliquis duabus. Arnoldi
vita nullis miraculis aut operibus nitet primo intuitu stupendis, sed ea
christianae vitae plenitudine et alacritate quibus haud difficulter verus
christianus in Dei voluntatem semper intentus, vir vere religiosus et
apostolicus, sacerdos sanctitate vitae interius exteriusque egregius,
conditor atque dux charismaticus dignoscitur. Ipse natura sua fuit vir
prudens, in hominibus et negotiis tractandis semper rectus, in principiis
firmus, in primis quotiescumque agebatur de integris moribus servandis, de disciplina tum in vita religiosa tum in selectione et formatione
alumnorum tuenda, de spiritali bono communitatis et Ecclesiae procurando. Non tantum sacerdos erat magna repletus fide ardentique desiderio eam inter longinquos populos propagandi, sed etiam praeditus
erat immensa pietate erga SS. Trinitatem, Verbum Incarnatum, Spiritum Sanctum, Sacratissimum Cor Iesu, quorum specialem devotionem
inde ab initio suis infundere conatus est. Muniebatur quidem semper
ea mirabili fortitudine eaque firmitate, ob quas et difficultates superavit suis obstantes religiosis inceptis, quemadmodum victor discessit
ex afflictionibus, humiliationibus, internis pugnis externisque vicissitudinibus, quibus non raro anima eius afflicta fuit. Denique fundator fuit
246
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
atque per omnem vitam antistes trium Congregationum missionalium
celeriter et numero sodalium et provinciis laboris increbrescentem,
totum tempus omnesque vires impendens, ut solida fundamenta eis daret spiritalia, ad disciplinam pertinentia, ad rerum administrationem.
Quae virium concentio vel coarctatio in persequendo opere quod ipse,
posthabitis suis desideriis et propensionibus, habuit sibi a Deo creditum,
eius fortitudo erat eidemque operi divinam procuravit benedictionem.
Septuagesimum aetatis annum paulum egressus, servus fidelis, qui se
regno Dei propagando totum impenderat, obdormivit in Domino die
xv mensis Ianuarii anno MCMVIII in missionali domo Steylensi, praecipua eius navitatis et vitae sanctae teste. Ob sanctitatis famam qua
Servus Dei ante et post mortem fruebatur, processu ordinaria auctoritate Ruremundensi in Curia aliisque in locis instituto, eius scriptis recognitis servatisque demum iure servandis, Causa Beatificationis auctoritate Pii Papae XII introducta est die x mensis Iulii anno MCMXXXXII.
Deinde, apostolicis absolutis inquisitionibus super virtutibus, quaestio
in Coetu « antepraeparatorio » apud Sacram tunc Rituum Congregationem excussa est die vi mensis Iunii anno MCMLXVII. Labore inquisitionis historicae mense Iulio anno MCMLXXI absoluto, disceptatio super
virtutes resumpta est in Congressu Peculiari die x mensis Octobris anno M C M L X X i i habito. Faustus exitus Congressus Peculiaris atque concordia sententiarum Patrum Cardinalium in subsequenti Congregatione
Plenaria congregatorum sic iter paraverunt, ut Summus Pontifex Paulus P P . VI die x mensis Maii anno MCMLXXIII iuberet Decretum de
heroicitate virtutum apparari riteque promulgari. Diligenter examinata
in suetis sessionibus quaestione de miraculis, quae, intercedente Dei
Famulo, ferebantur a Deo patrata, Nos die x x i n mensis Maii ipso Sacri Iubilaei anno MCMLXXV pronuntiavimus de duobus miraculis constare. Denique diem statuimus, quo ad beatificationem, una cum aliis
tribus Servis Dei procederetur, scilicet Diem Missionalem seu x i x
mensis Octobris Anno Sacro MCMLXXV. QUO die feliciter orto, Nos in
area ante Basilicam Petrianam patente, coram amplissimo numero sacrorum ministrorum ac fidelium, qui Romam confluxerunt Diei Missionalis celebrandi causa, precibus accedendum esse censuimus Sacrae Congregationis pro Causis Sanctorum hisce verbis :
« Nos, vota multorum Fratrum Nostrorum Episcoporum, sodalium Congregationis Missionariorum Oblatorum Beatae Mariae Virginis Immaculatae, Societatis Verbi Divini,
Sororum Sancti Petri
Claver, pluriumque christifidelium explentes ; Sacrae Congregationis pro
Acta Pauli Pp. VI
247
Causis Sanctorum praehabito consulto ; matura interposita deliberatione et superna luce pie implorata ; vi et auctoritate Nostra Apostolica
Venerabiles Servos Dei Carolum Iosephum Eugenium de Mazenod, episcopum, Arnoldum Janssen, Iosephum Freinademetz, presbyteros, Mariam Teresiam Ledochowska, religiosam, in album Beatorum ascribimus, facultatem facientes ut eorum festum die illorum natali, in locis
et modis iure statutis, quotannis celebrari possit : Caroli Iosephi Eugenii de Mazenod die vigesimo primo mensis Maii, Arnoldi Janssen die
decimoquinto mensis Ianuarii, Iosephi Freinademetz die vigesimo octavo mensis Ianuarii, Mariae Teresiae Ledochowska die sexto mensis
Iulii. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti ».
Quae per has Litteras ediximus firma esse et fore volumus, contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris die x i x mensis
Octobris anno MCMLXXV, Pontificatus Nostri tertio decimo.
IOANNES
Card.
VILLOT,
Secretarius
Status
In Secret. Status tab., n. 800808.
III
Iosepho Freinademetz, missionario Societatis Verbi Divini in Sinis, Beatorum Caelitum honores decernuntur.
PAULUS P P . VI
Ad perpetuam rei memoriam. — Inter salubria hortamenta a Concilio Vaticano Secundo eo consilio edita, ut Evangelii quivis praeco de
die in diem renovato spiritu munus apostolicum frugifere obiret, hoc
etiam est memorandum : « Vita revera evangelica, in multa patientia, in
longanimitate, in suavitate, in caritate non ficta, testimonium reddat
Domino, si necesse est, usque ad sanguinis effusionem » (Decr. Ad gentes divinitus, 24). Quibus verbis germana Servi Dei Iosephi Freinademetz imago exprimitur : sacerdotis, missionarii, confundatoris primae
Societatis Verbi Divini missionis in parte meridiana provinciae « Shantung » in Sinis.
Iosephus
Freinademetz
natus
est
die
xv
mensis
Aprilis
anno
MDCCCLII in pago Abbatia, qui, vulgaribus sermonibus « Badia » vel
(( Abtei » appellatus, Dolominianis montibus continetur et intra fines
248
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
dioecesis olim Brixinensis, nunc Bauzanensis-Brixinensis est positus.
Medii et altioris ordinis studiis Brixinae absolutis, die x x v mensis Iulii
anno MDCCCLXXV sacerdotio est auctus. Sed iam post duos annos, in
opere pastorali insumptos, cum ad labores missionales inter ethnicos
suscipiendos a puero se vocari sentiret, Episcopo probante, in seminarium pro Missionibus exteris, quod in loco « Steyl » vulgo nuncupato
B. Arnoldus Janssen paulo ante condiderat, se recepit. Cum non vulgari
virtutum exercitatione niteret, ab eodem auctore et legifero patre iam
anno MDCCCLXXIX in Vicariatum Apostolicum de « Hsiangkiang » seu
« Hongkong », qui nunc dioecesis Sciiamchiamensis dicitur, missus est,
ut ad opus missionale in Sinis erudiretur. Biennio post in provinciam
« Shantung )) se contulit, cuius in parte australi per x x v i annos — in
:
patriam numquam revertens — apostolicum munus sibi commissum,
saepissime inter res asperas et adversas, fideliter implevit : diligens scilicet in verbo Dei inter paganos disseminando, in novis erigendis et
stabiliendis christianorum communitatibus, in variis missionalibus, praesertim catecheticis, operibus excitandis. Fuit autem ferventissima eius
tum in Deum tum in proximum caritas praecipua causa, cur, talem
vitam apostolicam agens, invicta animi fortitudine ardua aggrederetur
et asperitates perferret. Hoc munus praecipuum suum habuit, ut studio
Sinensium sermonis et consuetudinum totis viribus incumberet ; quod eo
exitu absolvit, ut non solum lingua eorum, cuius usum expeditum et
excultum callebat, vestitu, ceterisque externis formis, verum etiam ipsa
vitae ratione, moribus, mentis habitu Sinensis fieret inter Sinenses. Comitas, affabilitas, amor, quibus sine ullo discrimine condicionis socialis illius nationis cives prosequebatur, in consuetudinem proverbii venerunt. Ita se gerendo, ipse in populum S mensem prorsus insitus fuit, cui
Salvatoris nostri benignitatem et humanitatem erga omnes palam monstravit, ut omnes attraheret ad Deum. Quapropter saepe dicebat ethnicorum conversionem fieri gratia divina et nostra caritate et amabili
tate, quippe quae lingua essent, quam omnes intellegerent.
Tam eximio vero Evangelii praeconi graves etiam afflictiones, id
est crux quasi comes laboris apostolici, erant sustinendae. Ob crebras ac
diuturnas persecutiones periculum erat, ne communitates christianae,
quas ipse in omnibus fere partibus territorii missionalis condiderat,
exstinguerentur. Verum cruciatum paene cotidie ei afferebant iudicia,
quae, ut christianos defenderet, cogebatur habere coram civili auctoritate, quae homines loco humili natos et in egestate vitam degentes opprimere soleret. Valde diuturna atque acerbitatis plena experimenta
Acta Pauli Pp. VI
249
patientiae, caritatis heroicae erga proximum, necnon oboedientiae dedit, cum munus obiret Provicarii, Administratoris, Provincialis.
Haud semel propter missionale opus, in quo desudabat, adductus est
in vitae discrimen, paratus pro Christo et carissimis sibi Sinensibus
mortem oppetere. Id ipsum ei datum est praestare, cum, annos natus
LVi, servus fidelis, ingenio quidem mitis et benevolus, sed in mandatis
Dei et Ecclesiae implendis fortis et alacer, pro munere boni pastoris
aegroto cuidam, morbo typhi affecto, assidens, hunc ipsum contraxit;
ex quo, die x x v i n mensis Ianuarii anno MCMVIII, Deo animam reddidit.
Sanctitatis fama, qua Famulus Dei vivens tum in Sinis tum in patria fruebatur, post mortem non deferbuit. Quam ob rem factum est,
ut Causa de Beatorum Caelitum honoribus eidem decernendis ageretur.
Ordinariis Processibus in Vicariatu Apostolico de (( Yenchowfu » in Sinis
et in Curia Brixinensi annis MCMXXXVI-MCMXXXVIII instructis Commissio introductionis Causae penes Sacram Congregationem Rituum, ut
tunc appellabatur, die x x n mensis Iulii anno MCML a Pio Pp. XII obsignata est. Postero tempore, omnibus iure servandis rite absolutis, de
virtutibus theologalibus et cardinalibus Servi Dei disceptatum est in
suetis coetibus. Cum deinde anno MCMLXIX nova Congregatio pro Causis
Sanctorum esset instituta simulque innovatio quaedam in processus
agendos inducta, Nos, praetermissa Congregatione generali, Decretum
super virtutibus heroum in modum a Servo Dei exercitis apparari ac
die XVI mensis Martii anno MCMLXX promulgari iussimus. Post haec
quaestio de miraculis est proposita, quae, invocato Servi Dei patrocinio,
a Deo ferebantur patrata. Post diligens examen peractum atque post
unanimam faventem sententiam, quod ad unum miraculum attinet, declaratam, Nos, facta benigne dispensatione super praescripto canonis
2117, Decretum die iv mensis Octobris anno MCMLXXIV edi iussimus,
quo edictum est constare de facto praeter naturae vires.
Diem denique statuimus sollemnem beatificationis, scilicet Diem Missionalem, XIX mensis Octobris Anni Sacri MCMLXXV. QUO die, Nos in
area ante Basilicam Sancti Petri Apostoli patente, coram perfrequenti
S.R.E. Cardinalium, Episcoporum, Romanae Curiae Officialium coetu,
necnon coram multitudine christifidelium, qui propter Annum Sacrum,
Diem Missionalem, nominatim propter beatificationem huius Servi Dei
necnon aliorum trium Famulorum Dei, missionali opere insignium, Romam convenerant, intra Missarum sollemnia precibus Sacrae Congregationis pro Causis Sanctorum hisce verbis consensimus : « Nos, vota multorum Fratrum Nostrorum Episcoporum, sodalium Congregationis Mis-
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
2.50
sionariorum Oblatorum Beatae Mariae Virginis Immaculatae, Societatis Verbi Divini, Sororum Sancti Petri Claver, pluriumque christifidelium explentes; Sacrae Congregationis pro Causis Sanctorum praehabito consulto; matura interposita deliberatione et superna luce pie implorata; vi et auctoritate Nostra Apostolica Venerabiles Servos Dei
Carolum
Iosephum
Eugenium
de
Mazenod,
episcopum,
Arnòldum
Janssen, Iosephum Freinademetz, presbyteros, Mariam Teresiam Ledochowska, religiosam, in album Beatorum ascribimus, facultatem facientes ut eorum festum die illorum natali, in locis et modis iure statutis,
quotannis celebrari possit : Caroli Iosephi Eugenii de Mazenod die vigesimo primo mensis Maii, Arnoldi Janssen die xv mensis Ianuarii,
Iosephi Freinademetz die x x v i u mensis Ianuarii, Mariae Teresiae Ledochowska die vi mensis Iulii. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti».
Quae per has Litteras ediximus firma esse et fore volumus, contrariis
quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die x i x mensis Octobris anno MCMLXXV, Pontificatus Nostri tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT, Secretarius Status
In Secret. Status tab., n. S00809.
IV
Venerabili Dei Famulae Mariae Teresiae Ledochowska, virgini, Fundatrici Sodalicii Sancti Petri Claver, honores Beatorum decernuntur.
PAULUS P P . VI
Ad perpetuam rei memoriam. — Quo missionalis Ecclesiae opera est
pertractata Decreto, Concilium Vaticanum Secundum rursus inculcavit : « Ecclesia peregrinans natura sua missionaria est » (Ad Gentes
divinitus, 2) ; ac deinde copiosam mirabilemque tradidit theologiae summam quae eandem illam missionem praeclare collocat in universo salutis
afferendae consilio Patris quod (( ex * fontali amore
9
seu caritate Dei
Patris profluit» (ib.), quod impletur in ipsius Filii Unigeniti missione
per quem videlicet Deus <( in historiam hominum novo et definitivo modo
intrare decrevit » (ib., 3) et quod denique producitur pentecostali Spiritus Sancti effusione qui per omnia tempora (( eundem missionis animum, quo ipse Christus actus fuerat, in cordibus fidelium » instillât
(ib., 4). Ecclesia autem, utpote quae a Christo missa sit, prosequitur in
Acta Pauli Pp. VI
251
tempore et in loco officium hoc principale suum quod minuere non potest nec mutare quin simul a naturali sua constitutione proprioque
munere primigenio desciscat.
Idem vero apostolicum Ecclesiae munus excitavit Venerabilis Mariae Teresiae Ledochowska animum ac per totam vitam ita permovit ut
splendidum ipsa evaserit exemplum adiutricis operae feminarum ad missionale Ecclesiae munus collatae.
Maria Teresia Ledochowska, quae die x x i x mensis Aprilis anno
MDCCCLXiii
nata erat in oppido Loosdorf dicto, intra dioecesis Sancti
Hippolyti fines, originem per patrem Antonium ducebat a vetusta nobilique stirpe Polona, sicut ipsum eius indicat nomen; matrem autem
habebat Helvetiam Comitem Iosepham de Salis-Zizers ; verum tamen
erat ea Austriaca civis. Cum essent illi praestantius ingenium et fervida fortis benevola indoles nec non acerrimus artium ingenuarum sensus, videbatur plane prosperrimam vitam ductura esse inter excultam
sui temporis societatem. At, cum in Aula deversaretur Magni Ducis
Tusciae, intellegebat Deum a se alia poscere. Incitabatur enim ad Christum indiviso corde sequendum, qui redemit sanctosque reddidit homines per suam oboedientiam usque ad mortem crucis propulsam ; vocabatur ad Dominum diligendum et ipsi serviendum in fratribus suis
maxime miseris ac derelictis, scilicet in Afris qui servitutem patiebantur. Impulsionem divinam, quae clarius usque percipiebatur, audivit
Maria Teresia seseque Deo dedidit omni cum illa perspicua constantia
summaque famulandi voluntate quae propriae cuiusque hominis sunt
qui Dei amore raptus est et ei se magno animo tradit.
Illa quidem aetate, qua apostolicae feminarum facultates arcte circumscribebantur, Maria Teresia antevertebat temporibus futuris : superatis enim dissensionibus et multiplicibus impedimentis, ipsa indefatigabili studio incumbebat in litterarium opus et apostolatum Catholicorum, commentationes scribebat, libellos periodicos edebat variasque
in linguas conversos diffundebat, officinas librarías erigebat. Praeterea
totam peragrabat Europam ut inter laicos fideles diligentiam excitaret
et curam missionum ; orationibus publicis atque frequentissimo epistularum commercio usa, instituebat verum apostolatum novissimi agminis, dum auxilia et subsidia omne genus colligebat dividebatque missionariis in prima veluti acie dimicantibus.
Eximia quadam perseverantia, quae periculum tamen declinabat unius
solius industriae, Maria Teresia prosequebantur optimam illam vitae
operisque speciem pro qua omnia profundebat et sub quo ipsa evane-
252
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
scebat. Nec cessabat Deus annuere benignus inceptis illius, quae immo
permittebat ut augerentur et propagarentur : etenim plus plusque stat u e b a t u r et diffundebatur Sodalicium Sancti Petri Claver, quod Institutum religiosum Maria Teresia condiderat et regebat non tantum magna cum prudentia sed praesertim magno amoris affectu qui faciebat ut
Dei praesentia aperiretur ac sentiretur.
Cum igitur, interveniente praematura eius morte Romae die vi Iulii
mensis anno MCMXXII, mysterium completum esset eius amoris, Catholici Afri defleverunt amissam suam « materculam » — sic profecto ab
eis appellata erat quandoquidem talem eam cognoverant ; attamen etiam
nunc non desinunt vim et magnitudinem eius experiri amoris per demissum ministerium caritatemque sollicitam ipsius Instituti ab illa
excitati, quod vivere pergit ex spiritu eius tamquam hereditate accepto.
Sed non in una continenti terra Africana homines recordantur et
admirantur Mariam Teresiam; omnis namque Ecclesia idem facit quia
momentum ecclesiale tam conspicuae vitae, quam ipsa duxit, prorsus
excedit unius terrae fines. Per eam videlicet Deus Ecclesiae suae, quin
immo universis bonae voluntatis hominibus, praebuit luculentum exemplum ac documentum simul, quantum his etiam temporibus consequi
valeat et perficere amor, nulli condicioni obnoxius, unius hominis qui
sese Deo recludit ac dedit et per Eum cunctae patienti humanitati.
Admirationem itaque nullam movet quod sanctitatis fama, qua vivens Maria Teresia fruebatur, post obitum sine intermissione crevit et
quod inde causa beatificationis atque canonizationis adeo mature est
incohata.
Processibus ergo canonicis rite institutis feliciterque perfectis, beatificationis et canonizationis causa introducta est die x x v i mensis Ianuarii anno MCMXLV. NOS autem plane constare ediximus de virtutibus theologalibus et cardinalibus ab ea heroum in modum cultis ; quod die xvi
mensis Martii anno MCMLXX fecimus. Exercita deinde quaestio est
de miraculis, quae, eadem intercedente, a Deo ferebantur patrata. De
quibus cum perdiligenter disputatum esset in peculiaribus Sacrae Congregationis pro Causis Sanctorum congressionibus, post acceptam a Nobis
disceptationum summam postque earum probatum exitum, de duobus
miraculis decretum edi iussimus, a Deo certe patratis per intercessionem venerabilis Famulae Dei Mariae Teresiae Ledochowska; idque die
ix mensis Decembris anno MCMLXXIV factum est.
Cum autem ipsi Nos statuissemus ut Venerabilis Maria Teresia Ledochowska in beatorum caelitum album referretur una cum aliis celebri-
Acta Pauli Pp. VI
253
bus Servis Dei qui vitam pariter totam devoverant ad fidem christianam
in terris missionum propagandam — nempe Venerabilis Carolus Iosephus Eugenius de Mazenod episcopus, et Arnoldus Janssen ac Iosephus Freinademetz sacerdotes —; et cum censuissemus eundem ritum
peragi in « Die Mundiali Missionum » hoc Iubilaeo Anno, Eucharisticum
Sacrificium Nos celebravimus in Area Petriana, quo quidem ineunte
haec protulimus verba :
<( Nos, vota multorum Fratrum Nostrorum Episcoporum, sodalium
Congregationis Missionariorum Oblatorum Beatae Mariae Virginis Immaculatae, Societatis Verbi Divini, Sororum Sancti Petri Claver, pluriumque christifidelium explentes; Sacrae Congregationis pro Causis
Sanctorum praehabito consulto; matura interposita deliberatione et
superna luce pie implorata ; vi et auctoritate Nostra Apostolica Venerabiles Servos Dei Carolum Iosephum Eugenium de Mazenod, episcopum,
Arnoldum Janssen, Iosephum Freinademetz, presbyteros, Mariam Teresiam Ledochowska, religiosam, in album Beatorum ascribimus, facultatem facientes ut eorum festum die illorum natali, in locis et modis
iure statutis, quotannis celebrari possit : Caroli Iosephi Eugenii de
Mazenod die vigesimo primo mensis Maii, Arnoldi Janssen die decimo
quinto mensis Ianuarii, Iosephi Freinademetz die vigesimo octavo mensis Ianuarii, Mariae Teresiae Ledochowska die sexto mensis Iulii ».
Quae per has Litteras ediximus, firma esse et fore volumus contrariis
quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die x i x
mensis Octobris, anno MCMLXXV, Pontificatus Nostri tertio decimo.
IOANNES
Card.
VILLOT,
Secretarius
Status
In Secret. Status tab., n. 290899.
V
Venerabili Dei Famulae Ioannae Franciscae a Visitatione S. Mariae, conditrici Congregationis Parvarum Servarum a S. Corde Iesu, Beatorum
honores decernuntur.
PAULUS P P . V I
Ad perpetuam rei memoriam. — Summae ac paene divinae laudes,
quas sacrarum Litterarum paginae mulieri forti attribuunt (cfr. Prov. 31,
17-20), omnes in hanc mulierem, Ioannam Franciscam a Visitatione Sanctae Mariae, quadrare apte videntur, Fundatricem Congregationis Par-
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
254
var um Servarum a Sacro Corde Iesu pro infirmis pauperibus. Quae
nimirum, aliena in urbe, rerum omnium inops et pauper, infirma valetudine, multis difficultatibus affecta et afflicta, eo virtutis pervenit, ut
et « Christum omnimoda libertate sequeretur, propiusque imitaretur »
(cfr. P. C. 1), et Familiam Religiosarum conderet, quae centum iam annos, quasi capta hereditate, de ipsius charismate caritatis vivant.
Qua re, eius virtutem vehementer admirati, bene fieri censuimus, si
hoc anno Sancto sollemni declaratione eam in exemplum omnibus proponeremus, maxime iis, qui aegrotis curandis, ubique terrarum sunt,
egregiam operam navant. Dei famula Annecii, in Galliae finibus, nata
est, die x x i x mensis Augusti, anno MDCCCXLIII, ex Michaele Telesphoro
Michelotti, e Pedemontana regione, atque ex Petra Mugnier Serand, tertia e quattuor filiis; ac sequenti die sacri Baptismi aquis abluta est,
indito nomine Annae. Amisso mature patre, sub piissimae matris disciplina educata est atque in virtute multum profecit.
Duodennis sacro Christi corpore fuit primum refecta; et illo ipso
die, praeeunte atque comitante matre, coepit infirmos pauperes visitare
iisque curas diligentissime impendere. Cum autem ad statum religiosum se vocari animadvertisset, Anna, annos nata septemdecim, Institutum Sororum a S. Carolo, puellarum institutioni conditum, Lugduni
ingressa est; sed brevi inde discessit.
Interea matre atque fratre orbata, totis incubuit viribus ut aegrotos
pauperes domi visitaret, eisque auxilio esset. Cum vero perturbationes
civiles atque bellicae calamitates proximo anno Galliam vastarent, Annecium, in Sabaudiam, rediit; atque supremo lumine collustrata, anno
MDCCCLXxr,
aetatis suae duodetricesimo, Augustam Taurinorum animose
petiit, eaque in urbe suum vitae genus forti animo inchoavit. Post autem
nonnullos annos, Taurinensi Archiepiscopo probante, religiosam vestem
induit, ac nomen Ioannae Franciscae a Visitatione Sanctae Mariae sibi
imposuit. Anno vero MDCCCLXXV, die sanctis Angelis Custodibus sacro,
una cum aliquot sociis, vota sollemni ritu nuncupavit, consuetis votis
quartum addens, infirmis scilicet pauperibus gratuito serviendi. Ac licet novi Instituti exordia difficillima fuerint, cito tamen ex regionibus
tum Pedemontana tum Langobardica plures puellae in illud confluxerunt.
Famula Dei vero, id iugiter studuit et in id intendit, ut suum ac
filiarum animum ad sacratissimi Cordis Iesu placita conformaret, praesertim per humilitatis, mansuetudinis ac sui ipsius abnegationis virtutes. Ceterum, Ioanna Francisca multis tentata fuit malis et incommodis, quae viriliter Deo confisa superavit. Cum autem nova Congregatio
Acta Pauli Pp. VI
255
iam Taurinos et Mediolanum fines protulisset uberrimos ferens fructus
in
animorum
corporumque
pauperum
profectum,
exeunte
anno
MDCCCLXXXVII, Instituti gubernacula reliquit, utpote corporis viribus
destituta. Atque laboribus fracta, Ecclesiae sacramentis refecta mentisque abundans, in amplexu sanctae Crucis, cui ab infantia semper
adhaeserat, die primo mensis Februarii, anno MDCCCLXXXVIII, pie sancteque ad sempiternam lucem excessit. De sanctitatis autem fama tantae
mulieris, de eius scriptis, deque cultu eidem numquam praestito ordinaria
auctoritate in archidioecesi Taurinensi canonice inquisitum est, ut de
more Causa instrueretur ad caelitum honores servae Dei attribuendos.
Quibus peractis, petentibus plurimis, praesertim Episcopis et Ecclesiae
viris, Commissio, quae dicitur, introductionis Causae, apud Sacram
Rituum Congregationem instituendae, a Pio X I I P.M., die vi mensis
Decembris, anno MCMXLII, designata est. Apostolicis deinde inquisitionibus absolutis, de virtutibus theologalibus, cardinalibus servae Dei
iisque adnexis pertractatum est ; Nosque Ipsi, postquam perspeximus et
expendimus omnia, Dei Famulam has virtutes heroice coluisse sollemniter ediximus atque declaravimus die xv mensis Decembris, anno
MCMLXVi,
simul mandantes, ut publicum fieret decretum ad perpetuam
rei memoriam. Habita deinde quaestione de miraculis, quae intercessioni
venerabilis servae Dei tribuebantur, benigne concessimus, ut, seposita
iusta de causa priore sanatione, solum de altera inquireretur ; cumque
una eademque fuisset Patrum Cardinalium sententia, de miraculo certo
constare, die vicesimo tertio mensis Maii, hoc anno, pronuntiavimus.
Tandem ad sollemnem beatificationem hanc diem statuimus primam
mensis Novembris, festum Omnium Sanctorum. Qua re hodie in Petrianae Basilicae Area, admotis Sacrae Congregationis pro Causis Sanctorum precibus his verbis concessimus : « Nos, vota multorum Fratrum
Nostrorum Episcoporum, sodalium Ordinis Augustinianorum Recollectorum, Congregationis a Sanctis Stigmatibus D.N.I.C, Sororum Filiarum Oratorii, Parvarum Sororum a Sacro Corde Iesu, Sororum a
Caritate Boni Pastoris, multorumque christifidelium explentes, de Sacrae Congregationis pro Causis Sanctorum consulto, auctoritate Nostra
Apostolica facultatem facimus, ut venerabiles Servi Dei Ezechiel Moreno
Diaz, episcopus ; Gaspar Bertoni, Vincentius Grossi, presbyteri ; Ioanna
Francisca Michelotti a Visitatione S. Mariae, Maria Droste zu Vischering a Divino Corde Iesu, religiosae, Beatorum nomine in posterum appellentur, eorumque festum die ipsorum natali, in locis et modis iure
statutis, quotannis celebrari possit : Ezechielis Moreno Diaz, die unde-
256
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium^ Officiale
vigesimo mensis Augusti ; Gasparis Bertoni, die xn mensis Iunii ; Vincentii Grossi, die VII mensis Novembris ; Ioannae Franciscae Michelotti
a Visitatione S. Mariae, die i mensis Februarii; Mariae Droste zu
Vischering a Divino Corde Iesu, die VIII mensis Iunii. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Amen ».
Quae per has Litteras ediximus firma esse et fore volumus, contrariis
quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die i mensis
Novembris, anno MDCCCCLXXV, Pontificatus Nostri tertio decimo.
IOANNES
Card.
VILLOT,
Secretarius
Status
In Secret. Status tab., n. 802201.
VI
Venerabilis Dei Famulus Gaspar Bertoni, sacerdos et legifer pater Congregationis a Sacris Stigmatibus D.N.LCh., Beatorum Caelitum honoribus
decoratur.
PAULUS P P . VI
Ad perpetuam rei memoriam. — Verba Domini in Evangelio locuti :
(( Si quis vult post me venire, abneget semetipsum et tollat crucem
suam et sequatur m e » (Mt. 16, 24) aptissime profecto congruere videntur cum vita Venerabilis Servi Dei Gasparis Bertoni, qui Congregationem a Sacris Stigmatibus Domini Nostri Iesu Christi excitavit. Is
enim Deo ad sanctimoniam se vocanti iam a puero oboedivit non tantum per talem mundi exterioris abdicationem demissamque sui ipsius
negationem, sed etiam per Christi cruci adfixi imitationem illumque caritatis fervorem qui impulit eum ut, cum exemplar divinum sectaretur,
totum sese dederet fratrum simul ministerio. Studium indefatigabile
quoddam consumpsit in animarum curatione velut orator sacer et paenitentiae sacramenti dispensator, ubi pariter se quasi boni consilii angelum praestitit pluribus hominum ordinibus qui frequentes ad illum
decurrerunt. Praeterea Congregatio eorum qui nominati sunt « Missionarii Apostolici in obsequium Episcoporum » (Const. 1), quam multum
ipse prospiciens in posterum condidit difficiliore quadam Ecclesiae sanctae aetate, luculenter interpretata est temporum signa et antecepit Concilii Vaticani Secundi doctrinam, ex qua cuiusvis instituti religiosi sodales «reverentiam et oboedientiam secundum canonicas leges praestare
debent Episcopis, ob eorum in Ecclesiis particularibus auctoritatem
Acta Pauli Pp. VI
257
pastoralem et ob necessariam in labore apostolico unitatem et concordiam » (Const. Lumen Gentium, 45). Veronae ortus est Gaspar Bertoni
die ix mensis Octobris anno MDCCLXXVII nobiliore quidem genere. Duodeviginti natus annos, cum sacerdotium sibi elegisset, studia sacra ut
alumnus externus obire coepit in seminario dioecesano. Simul autem
ac Servus Dei Petrus Leonardi anno MDCCXCVI condidit Evangelicam
Fraternitatem Valetudinariorum, Gaspar una cum Beato Carolo Steeb
nomen eidem dedit ; et ita se ad sacerdotium praeparavit christiana caritate quasi heroum more exercenda inter aegrotos ac vulneratos in
bellis Gallorum et Austriacorum. Die tandem xx mensis Septembris
anno MDCCC presbyteratu initiatus est ab Episcopo Veronensi Ioanne
Andrea Avogadro et sacerdotali ministerio destinatus in paroecia natali Sancti Pauli de Campo Martio. Statim illic admirabili quadam vi
et arte pelliciebat adulescentes ad perfectionis evangelicae culmen. Non
nulla eius incepta — verbi causa « Mariana Cohors » quae ex propria
constitutione et indole antecedebat motum iuvenilem Actionis Catholicae — adeo copiosam bonorum abundantiam attulerunt ut difficilibus
maestisque temporibus commutaverint totam speciem religiosam et
urbis et dioecesis.
Aliis praeterea illustribus apostolis et opificibus in vinea Ecclesiae
adstabat atque auxiliabatur Gaspar Bertoni laudabilia evangelizationis
consilia exsequentibus. Spiritalia praesidia subministrabat instituto
Beatae Magdalenae de Canossa ex quo tempore exortum erat anno
MDCCCViii. Cum Serva Dei Leopolda Naudet velut alter conditor fuit
Sororum a Sacra Familia. Validissime confirmabat filium suum spiritalem, Servum Dei Nicolaum Mazza, cum is erigerei Institutum domesticae educationis puellarum pauperum et periclitantium, cum Domum
institutionis discipulorum egenorum ingenioque praestantiorum instrueret et cum denique Institutum excitaret Missionum Africanarum. Haud
secus prudenti consilio stabiliebat et dirigebat Servam Dei Theodoram
Campostrini, legiferam matrem Sororum Minimarum Caritatis a Maria
Virgine Perdolente, nec non Servum Dei Antonium Provolo, auctorem
Sodalitatis Mariae educandis surdis et mutis. Semel atque iterum ipse
philosophus perceleber, sacerdos Antonius Rosmini sese contulit ad
Gasparem a quo optabilia monita et solacia reciperet cum Institutum
Caritatis conderet. Anno MDCCCX, perdurante adhuc ministerio apud
paroeciam Sancti Firmi Maioris, designatus est ab Episcopo Innocentio
Liruti ad moderationem spiritalem seminarii dioecesani. Dignus insuper existimatus est qui munia sustineret theologi definitoris et exa17 - A. A. S..
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
258
minatoris prosynodalis, existimatoris vocationum ecclesiasticarum et librorum censoris. Anno demum MDCCCXVI die iv mensis Novembris Gaspar Bertoni, circumdatus non nullis sociis magnanimis ex Oratoriis Marianis, concessit in aedem sacram Stigmatum Sancti Francisci ut gratis
ibidem scholas administraret pro liberis sui populi ; verum tamen inscientibus adversis auctoritatibus politicis, iamiam incohabat religiosum opus quod spiritu Sancti Ignatii duceretur. Die xx Decembris anno
MDCCCXVii
a Congregatione Sacra de Propaganda Fide titulo honestatus
est Missionarii Apostolici. Ex illo autem decreto peculiare munus
derivavit quo definirentur eius sodales (( Missionarii Apostolici in obsequium Episcoporum ». Istud quidem Institutum esse volebat sicuti
mobilem cohortem, celerem et expeditum manipulum — paratissimum
hoc est ad operandum ubicumque necessitas pastoralis dioecesis cuiusvis id poposcisset.
At fuit Gaspar Bertoni etiam patientiae christianae mirandum exemplar. Plures annos, maxima cum animi tranquillitate quin immo laetitia qua se Patris caelestis voluntati permittebat, cruciabatur acerbis
doloribus aegrotationum quae innumerabiles flagitabant sectiones chirurgicas. Vita tandem excessit Veronae die dominico xn mensis Iunii
anno MDCCCLIII, cum annos LXXVI propemodum complevisset sibique meritorum cúmulos comparavisset. Virtus autem, quae singulariter describit
et definit eius vitam, sine dubio humilitas christiana dicenda est, qua
ipse vivens intellexit se necessario funditusque e Deo pendere. Hic
principalis eius affectus iam
denotat inclinationem mysticam illius
sanctitatis, quae continebatur scilicet sancta deditione ad divinum placitum et quae eminebat plane recusatione omnis propriae voluntatis.
Principium igitur istud patientis potius animi quam agentis, quod in
solidissima doctrina nitebatur, factum est in Gasparis vita causa et
fons vitae eius vere contemplativae.
F a m a vero hac sanctimoniae Servi Dei magis augescente in dies,
causa Beatificationis ipsius instituta est a Summo Pontifice Sancto Pio X
die II mensis Martii anno MCMVI. NOS ipsi deinde declaravimus die xv
Decembris MCMLXVI Servum Dei Gasparem Bertoni vivendo exercuisse
heroum in modum virtutes théologales ac morales. Postremo agnovimus
die III mensis Octobris hoc ipso anno MCMLXXV qualitatem et integritatem veri miraculi quod Deus intercedente Servo suo Gaspare Bertoni
in aliquo aegro perfecit ; alterius miraculi necessitate praetermissa. Constituimus ideo sollemnem ritum die i mensis Novembris agere, cum
ediximus : (( Nos, vota multorum Fratrum Nostrorum Episcoporum,
Acta Pauli Pp. VI
259
sodalium Ordinis Augustinianorum Recollectorum, Congregationis a
Sanctis Stigmatibus Domini nostri Iesu Christi, Sororum Filiarum
Oratorii, Parvarum Sororum a Sacro Corde Iesu, Sororum a Caritate
Boni Pastoris, multorumque christifidelium explentes, de Sacrae Congregationis pro Causis Sanctorum consulto, auctoritate Nostra Apostolica facultatem facimus, ut venerabiles Servi Dei Ezechiel Moreno Diaz,
episcopus ; Gaspar Bertoni, Vincentius Grossi, presbyteri ; Ioanna Francisca Michelotti a Visitatione S. Mariae, Maria Droste zu Vischering a
Divino Corde Iesu, religiosae, Beatorum nomine in posterum appellentur, eorumque festum die ipsorum natali, in locis et modis iure statutis,
quotannis celebrari possit : Ezechielis Moreno Diaz, die undevigesimo
mensis Augusti; Gasparis Bertoni, die decimo secundo mensis Iunii;
Vincentii Grossi, die septimo mensis Novembris; Ioannae Fránciscae
Michelotti a Visitatione S. Mariae, die primo mensis Februarii; Mariae
Droste zu Vischering a Divino Corde Iesu, die octavo mensis Iunii. In
nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Amen ».
Quae per has Litteras ediximus firma esse et fore volumus, contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die i mensis
Novembris, anno MCMLXXV, Pontificatus Nostri tertio decimo.
IOANNES
Card.
VILLOT,
Secretarius
Status
In Secret. Status tab., n. 801516.
VII
Venerabili Dei Famulo Iosepho Moscati, laico, honores Beatorum decernuntur.
PAULUS P P . V I
Ad perpetuam rei memoriam. — Perdocuit Concilium Vaticanum
Secundum omnes homines ad sanctitatem vocari, ad quam praeterea
singulis aequabiliter aditum patere. Haec quidem invitatio ex intima
proficiscitur Dei Patris mente qui nos sanctos divinosque reddit per
gratiam illam, quam Christus meruit et Spiritus suis sustinet donis,
quam sacramenta deinde aiunt et Ecclesia dispensat. Homines igitur
in hoc quasi quoddam flumen divinum inserti sine exceptione destinantur ad vitae sanctimoniam ; oportet ei sancti fiant. « Haec est enim
voluntas Dei, sanctificatio vestra », ait Apostolus Paulus (1 Th. 4, 3).
260
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Et Deus universos advocat eandem ad sublimitatem ubi simpliciter et
excellenter tota figura definitur cuiusque Christiani ac membrorum
omnium Populi Dei : (( Estote sancti quia ego sanctus sum » (Lev. 11,
44) ; (( Estote ergo vos perfecti, sicut et Pater vester caelestis perfectus
est )) (Mt 5, 48). Nec umquam cessavit Ecclesia temporum processu
illam iterare hortationem quam igitur recentius etiam hominibus inculcavit istius vicesimi saeculi : « Cunctis proinde perspicuum est », praeclare inquit Concilium, « omnes christifideles cuiuscumque status vel
ordinis ad vitae christianae plenitudinem et caritatis perfectionem vocari » (Const. Lumen Gentium, 40). Quod quidem principium cum adhibet vicissim idem Concilium ad locum et officium laicorum in Ecclesia,
loquitur de eis sicut de quibusdam qui « a Deo vocantur, ut suum
proprium munus exercendo, spiritu evangelico ducti, fermenti instar ad
mundi sanctificationem velut ab intra conferant, sicque praeprimis testimonio vitae suae, fide, spe et caritate fulgentes, Christum aliis manifestent » (Ibid. 31). Ipse vero Doctor Iosephus Moscati, propter singularem auctoritatem quam ei tribuunt tum morum illius integritas tum
vivum vitae exemplum tum Ecclesiae veneratio, liquido commonstrat
istud et verissimum perque necessarium esse et plane efíici posse. Hic
scilicet vir, qui die x x v Iulii mensis anno MDCCCLXXX Beneventi natus
erat magistratu patre Francisco et matre Rosa De Luca marchionum
de Roseto, paene omnem suam Neapoli vitam traduxit. Medicinae lauream summa cum laude die iv Aprilis MCMIII meritus coepit novus medicus Iosephus Moscati officium suum ac ministerium explere in Neapolitano valetudinario insanabilium atque inter alia opera impetravit et
instituit ut homines rabie correpti ad nosocomia deferrentur. Cum
autem conflagratio accideret Vesuvii montis anno MCMVI, ipse pro sua
virtute ac fortudine eripuit et servavit aegros in valetudinario iacentes
apud Turrim Graeci. Praeter illam vero industriam valetudinariam,
quae debitam ei attulit publicamque approbationem et laudem cum
anno MCMXIX creatus est Medicus Primarius Valetudinariorum Coniunctorum Neapoli, Iosephus Moscati plures percucurrit gradus magisterii apud studiorum universitatem ac novas accuratasque perfecit
investigationes in medicinali officina quarum fructus et conclusiones
— triginta circiter libris ab eo divulgatae — ipsum illustraverunt inter
disciplinarum peritos ac doctos totius orbis. Tametsi in vitae perpetuitate istius modi sese dedebat inquisitionibus, non tamen illa opera satisfaciebat intimis eius optatis et desideriis; nam suapte natura ac proclivitate erat Iosephus Moscati medicus in primis qui sanare cupiebat
Acta Pauli Pp. VI
261
quemque prorsus oportebat cotidie invisere et convenire aegrotos. Et
cum ob eximiam suam morborum iudicandorum facultatem undique ab
universis — tam divitibus quam pauperibus — invocaretur et arcesseretur, numquam denegabat cuiquam sed peculiari caritatis studio curam gratuitam gerebat egentium qui eum vere obsidebant et quos ipse
ultro conquirebat in squalidis maxime urbis suae regionibus. Verum
tamen haud dicere sufficit Iosephum Moscati ut medicum eminuisse atque
ut hominem ad aliorum dolores omnino patuisse. Etenim fuit ante
omnia vir fidei et vir Dei. Ille qui altius quam plurimi medici et docti
penetraverat in vitae humanae arcana minime existimabat fidem ac
scientiam inter se pugnare aut componi non posse. Quin immo ipsum
hominis corpus, quod secundum severas necessitates ac normas suae
disciplinae perscrutabatur, semper habebat tamquam animae immortalis instrumentum et opus palmare Sapientiae Divinae, Dei scilicet
qui Amor est. Cum Eo loquebatur Iosephus Moscati omni illo candore et simplicitate quam infans prae se ferre solet; Eum etiam dispiciebat in terrarum pulchritudine; at praecipue Eum in hominibus reperiebat et quidem potissimum in infirmis, qui quasi quaedam figura
erant Christi patientis.
Medicus ipse professionem suam convertit in apostolatus regionem,
in caritatis exercendae munus, in rationem sui ipsius ad Deum attollendi aliosque homines Christo Domino lucrandi. Praeceptor ipse in studiorum universitate reliquit inter discipulos proprios semina et fundamenta maximae admirationis non tantum propter doctrinam praestantissimam sed etiam ac praesertim propter exemplar puritatis morum, interioris claritatis atque animi officiis deditissimi. Doctus ipse
pertinuit ad primum eruditorum ordinem ac famam sibi comparavit ex
operibus per orbem dilaudatis, ex itineribus confectis, ex lucidis certisque aegrotationum iudiciis et tandem ex audacibus ac venturorum
progressuum vere praenuntiis experimentis. Vixit igitur bene omnibus
faciens ad Medici animarum Divini exemplum (Act. 10, 38). Nihil
proinde admirandum est quod sanctimoniae laus Iosephi Moscati, qua
vivus etiam ornabatur, continenter post mortem die xn Aprilis MCMXXVII
percrebuit, et quod beatificationis nec non canonizationis causa adeo
cito suscepta est. Processibus ergo canonicis rite institutis feliciterque
perfectis, beatificationis et canonizationis causa introducta est die vi
mensis Martii anno MCMXLIX. NOS autem plane constare ediximus de
virtutibus theologalibus et cardinalibus ab eo heroum in modum cultis ;
quod die x mensis Maii anno MCMLXXIII fecimus.
262
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Exercita deinde quaestio est de miraculis quae, eodem intercedente,
a Deo ferebantur patrata. De quibus cum perdiligenter disputatum esset in peculiaribus Sacrae Congregationis pro Causis Sanctorum congressionibus, post acceptam a Nobis disceptationum summam postque
earum probatum exitum, de duobus miraculis decretum edi iussimus,
a Deo certe patratis per intercessionem venerabilis Famuli Dei, die III
mensis Octobris, hoc ipso anno.
Die demum Beatificationis, xvi mensis Novembris eodem anno,
Eucharisticum Sacrum in Area Petriana fecimus quo ineunte in hanc
locuti sumus sententiam : « Nos, vota fratris nostri Conradi Cardinalis Ursi, archiepiscopi Neapolitani, necnon plurium aliorum Fratrum
in Episcopatu, multorumque christifidelium explentes, de Sacrae Congregationis pro Causis Sanctorum consulto, auctoritate Nostra Apostolica facultatem facimus, ut Venerabilis Servus Dei Iosephus Moscati
Beati nomine in perpetuum appelletur, eiusque festum die ipsius natali
duodecimo mensis Aprilis, in locis et modis iure statutis quotannis celebrari possit ».
Quae per has Litteras ediximus firma esse et fore volumus, contrariis
quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae apud Sanctum Petrum sub anulo Piscatoris, die xvi
mensis Novembris, anno MCMLXXV, Pontificatus Nostri tertio decimo.
IOANNES
Card.
VILLOT,
Secretarius
Status
In Secret. Status tab., n. 293704.
NUNTII GRATULATOMI
I
Ad E.mum P. D. Alfredum Vincentium S. R. E. Cardinalem S eher er,
Archiepiscopum Metropolitam Portalegrensem in Brasilia, decem a suscepto sacerdotio condentem lustra.
Brevi, id est I I I Non. Apriles, ut Nobis allatum est, annum quinquagesimum ages, Venerabilis Frater Noster, a suscepto sacerdotio ; quo
sane die circum te saepient, quasi per valium amoris, quotquot te amant :
clerus, religiosi, populus, pauperes, communi ac festiva laetitia perfusi. Ad Nos quidem quod attinet, scilicet animo praesentes, has Litteras tibi dari iussimus, ut, loco Nostri, paterni pectoris sensus et affectus quodammodo patefacerent.
Ac primum, de donis tibi gratulamur, quibus egregiis Pater caelestis
te cumulavit, maxime de sacerdotio, quo nihil praestantius datum ho-
Acta Pauli Pp. VI
263
minibus ; atque de episcopatu, quae est sacerdotii plenitudo et consummatio. Quod si per illud est tua potestas, divina et inaudita, sacra
corporis et sanguinis Christi celebrare mysteria, per episcopatum tantum auctoritatis attributum est tibi, ut christianum populum, quem
« Christus acquisivit sanguine suo »,* numine et nomine Dei regeres,
nempe ad vitam beatam. Qua re in te cadunt illa beati Gregorii Nysseni
verba praeclara : « Qui igitur unus e multitudine ac plebe eras, repente
reddens praeceptor, praeses, doctor pietatis, mysteriorumque latentium
praesul ».
Sed et alia est gratulandi causa : hi sunt fructus quos arbor tua
attulit. Non enim tu, Venerabilis Frater Noster, defossa terra, talenta
abscondisti quae Deus dedisset, sed industria, labore, sudore, constantia
tua auxisti, ut plane documento sunt tum coetus fidelium a te constitutus, quem vestra lingua dicitis « Assembleia Constituyente do Sinodo
do Povo de Deus », quique multum continet utilitatis ; tum Seminarium
maius, quod solliciti pastoris more condidisti ac patris amore curasti;
tum collegium christianae institutioni provehendae; tum denique cleri
iusta copia, quem semper habuisti socium laborum tuorum. Ceterum,
acroases a te ad televisionem habitae, et providentia tua de re oeconomica in cleri subsidium, et societatis ad missiones catholicas fovendas,
pro temporum discrimine satis florentes, aliaque coepta ultro ostendunt
quantopere dioecesi exercendae allaboraveris. Non quod difficultatibus
carueris, sed Dei munere semper eas evicisti; quod in spem inducit
bonam atque divitem.
Placet etiam egregias ingenii et animi tui virtutes in lumine collocare : pietatem, dicimus, et prudentiam, et scientiam, et studium aere
quaerendae Dei gloriae, cum bono animorum coniunctae. Item laudi
tibi cedit amor erga Christi Vicarium et hanc Apostolicam Sedem, « e
qua venerandae communionis iura in omnes dimanant ».
His de rebus et gaudemus, et gratulamur; et bona, felicia, fausta
omnia ominamur; id simul hortantes, ut pergas quo coeperis. Roboret
autem te Christi gratia, pastorum pastoris, et Benedictio Nostra Apostolica, quam tibi, Auxiliaribus tuis, clero, potestatibus civilibus, populoque cuncto impertimus archidioecesis tuae Portalegrensis in Brasilia, carissimae Nobis.
Ex Aedibus Vaticanis, die xv mensis Martii, anno MCMLXXVI, Pontificatus Nostri tertio decimo.
2
3
PAULUS P P . V I
1
Act. 20, 28.
2
Orat. in diem lum.
S. Ambr. Ep. 11, 4.
3
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
264
II
Ad E.mum P. D. Franciscum S. R. E. Cardinalem Carpino, quinque implentem lustra ex quo ad episcopalis ordinationis fastigium evectus est.
Ad notitiam Nostram perlatus est nuntius, quem quidem libenti
animo percepimus, mox fore, ut tu, Venerabilis F r a t e r Noster, x x v annos compleas, ex quo ordinatus fuisti Episcopus. Caritatis et benevolentiae, qua tecum coniungimur, hisce in singularibus temporis adiunctis
apertum testimonium exhibere optamus et cupimus. Quapropter, una
cum bene multis prope et procul, qui de te egregie sentiunt, piae huiusmodi celebritatis participes sumus. Auctori igitur et Largitori omnium
bonorum persolvimus tecum grates, quod a longinquis illis primordiis
vitae tuae curriculum decursum multiplicibus laboribus et meritis fecit
esse fecundum.
Enimvero Antistes Coadiutor Montis Regalis, dein eidem archiepiscopali Sedi praepositus, postea Romam arcessitus fuisti, ut, Sacrae
Congregationis pro Episcopis Assessor, diligentia plenas curas in praegravibus negotiis impenderes. Subinde, Patrum Cardinalium collegio
ascitus, Panormitanam metropolitanam Sedem moderandam suscepisti,
ubi bonus pastor in populo et virtutum opifex honorabile nomen reliquisti; indeque, cum munus pastorale abdicavisses, sacrae theologiae
cultor eximius, recti promotor, hac in Urbe ministerium Nostrum adiuvas. Quod integre credis, eloquenter doces. In religionis catholicae
mysteriis potissimum est veluti sol sanctissimae Eucharistiae sacrificium et sacramentum, de quo S. Joannes Chrysostomus haec sublimia
prodit eloquia : « Haec mensa est nervus nostrae salutis, mentis vinculum, fiduciae firmamentum, spes, salus, lux, vita »-
1
Huic doctrinae
assidue insta, atque Eucharistiae celebrationi in exemplum tu graviter,
decore, pie attende, arridente tibi de caelestibus sedibus Beatissima Virgine Maria, cuius patrocinio alma cum fiducia te committimus.
Haec flagrantissima vota Benedictio Apostolica confirmat.
Ex Aedibus Vaticanis, die x x x i mensis Martii, anno MCMLXXVI,
Pontificatus Nostri tertio decimo.
PAULUS P P . V I
1
In Ep. l ad Cor. nom. XXIV, 5.
Acta Pauli Pp. VI
265
HOMILIA
In Patriarchali Archibasilica Lateranensi habita, feria quinta « in Cena
Domini », Beatissimo Patre Sacrum peragente. *
Comunione è la parola che viene alle labbra, se esse devono rompere il silenzio dei cuori compresi dei misteri che stiamo celebrando.
Bipensiamo, anzi riviviamo l'ora dell'ultima cena di Gesù con i suoi
discepoli; un'ora già grave per il suo significato commemorativo, tale
da formare la coscienza religiosa e storica del Popolo ebraico, che
rievocava, immolando l'agnello, l'esodo avventuroso dalla schiavitù
verso una patria da riconquistare e da possedere nella fedeltà al proprio religioso destino, per secoli.
Comunione era l'atmosfera nuova nella quale quella cena pasquale
era celebrata; un'atmosfera affettiva intensa e carica di quei sentimenti che superano lo stile della conversazione consueta, per quanto il
linguaggio del Maestro mirasse sempre a condurre la comprensione dei
suoi discepoli oltre i margini dell'esperienza sensibile e ad invitarla a
respirare in una zona superiore di mistero e di trascendente scoperta
di verità recondita e di divina realtà. Ma quella sera il livello sentimentale e spirituale è sùbito così alto da rendere più che mai difficile
ai discepoli commensali interloquire a proposito. Ascoltiamo intanto
gli accenti estremamente cordiali, che sono in chiave d'apertura dell'effusione discorsiva del Maestro : « Quando fu l'ora, scrive l'evangelista S. Luca, Egli prese posto a tavola e gli apostoli con lui, e disse :
ho desiderato ardentemente di mangiare questa pasqua con voi, prima
della mia passione, poiché vi dico : non la mangerò più, finché essa
non si compia nel regno di Dio )).* La cena assume un carattere testamentario : Gesù stesso la definisce l'epilogo della sua vita terrena ;
Egli dà al convito un carattere conclusivo. Scrive l'Evangelista Giovanni, il prediletto iniziato ai segreti del cuore del Signore : « Prima
della festa di Pasqua Gesù, sapendo ch'era giunta la sua ora di passare da questo mondo al Padre, dopo d'aver amato i suoi ch'erano
2
nel mondo, li amò sino alla fine ». Commenta S. Agostino : « Fino alla
* Die 15 mensis aprilis a. 1976.
Lc 22, 15.
Ov 13, 1.
1
2
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
266
3
morte lo portò l'amore x> ; e parimente l'esegesi moderna : « Gesù,
che ha sempre amato i suoi, adesso dimostra il suo amore sino in fine,
non solo cronologicamente sino alla fine della sua vita, ma molto più
intensivamente sino al fine raggiungibile, sino all'estremo limite possibile dell'amore stesso ».
4
Il grado d'intensità affettiva prodotto dalle parole e dagli atti di
Gesù in quel convito rituale, già di per sé atto a svegliare negli animi
una forte e comunicativa emozione, cresce durante lo svolgimento della
veglia conviviale in scala ascendente : dall'annuncio tanto temuto dai
5
discepoli della prossima morte cruenta del Maestro, ora apertamente
asserito, alla scena inattesa e imbarazzante della lavanda dei piedi,
6
compiuta da Gesù dopo la prima parte della cena, e poi all'accenno
patetico e ormai aperto al tradimento imminente; e quindi, partito
7
dalla mensa il traditore indiziato, un momento di supremo congedo :
«Figlioli (così chiama i discepoli!), ancora per poco sono con voi ...
Io vi do un comandamento nuovo : che vi amiate gli uni gli altri, come
(come : notate il paragone, notate la misura !), come Io vi ho amato,
così amatevi anche voi gli uni gli altri. Da questo tutti sapranno che
8
siete miei discepoli se avrete amore gli uni per gli altri ». Anche qui
un rapporto, una comunione rimane, nel costume informatore d'una
società compaginata dall'amore. Noi giungiamo così al momento della
suprema e misteriosa sorpresa. Riascoltiamo le rivelatrici parole :
«Mentre essi cenavano, Gesù prese il pane e, pronunziata la benedizione, lo spezzò e lo diede ai discepoli dicendo : prendete e mangiate,
questo è il mio corpo. Poi prese il calice e, dopo aver reso grazie, lo
diede loro dicendo : bevetene tutti, perché questo è il mio sangue dell'alleanza, versato per molti, in remissione dei peccati ».
9
Miracolo ! Mistero di fede ! Noi crediamo al prodigio compiuto ! Noi
crediamo, come dice il Concilio Tridentino, che Egli, Cristo, (( celebrata la Pasqua antica
istituì una nuova Pasqua, immolando se
stesso, conferendone alla Chiesa il potere mediante i Sacerdoti, sotto
segni visibili, in memoria del suo transito da questo mondo al Padre » .
3
In Gv trat. 55, 2; PL 35, 1786.
4
G. Rieeiotti, Vita di Gesù Cristo, 541.
5
Cfr. Gv 11, 16; 12, 24; etc.
Gv 13, 2-17.
Gv 13, 26 ss.
Gv 13, 33-35.
Mt 26, 26-28.
Denz.-Schön. 1741.
6
7
8
9
10
10
Acta Pauli Pp. VI
267
Se così è, ed è così, il mistero si irradia davanti a noi, finché
avremo capacità di contemplarlo, in un'epifania di comunione.
Comunione con Cristo, Sacerdote e vittima d'un Sacrifìcio consumato in modo cruento sulla croce, incruento nella Messa, vertice della
nostra vita religiosa, dove Egli, mediante la sua parola sacramentale
ridotti a semplici segni sensibili il pane ed il vino per convertirne la
sostanza nella sua carne e nel suo sangue, offre se stesso, Agnello immolato in olocausto, ristabilendo una comunione di grazia fra gli
uomini vivi e defunti, con Dio Padre onnipotente e misericordioso.
Comunione ontologica, teologica, vitale.
Comunione ancora con Cristo, personale, mistica, interiore; comunione bipolare della nostra umile e caduca vita umana e mortale con
la Vita stessa di Cristo, ch'è Lui stesso Vita per definizione, e che
ha detto di Sé : « Io sono il Pane della Vita » , così che risuonano
nella nostra profonda coscienza le parole della comunione più intima,
coesistenziale : « Non sono più io che vivo, ma Cristo vive in me ».
Chi può mai misurare la fecondità di questa comunione interiore, che
ha Cristo maestro, lo ha via, verità e vita, lo ha come linfa d'un
albero ai suoi tralci fiorenti e fruttiferi?
Comunione inoltre d'ineffabile efficacia sociale, principio cioè valido
per cementare nell'unità soprannaturale ma altresì ecclesiale e comunitaria del Corpo mistico di Cristo quanti del pane eucaristico si
alimentano. Lo insegna ancora S. Paolo: « I l calice della benedizione
che noi consacriamo, non è forse comunione con il sangue di Cristo?
E il pane che noi spezziamo, non è forse comunione con il corpo di
Cristo? Poiché vi è un solo pane, noi, pur essendo molti, siamo un
corpo solo ; tutti infatti partecipiamo dell'unico pane ».
Comunione allora nello spazio della terra e nella dimensione dell'umanità credente e partecipante al divino banchetto, dovunque sia
regolarmente celebrato : tutti vi sono invitati dal Signore stesso : eompelle intrare, spingili ad entrare! c'insegna la parola evangelica. Il
11
12
13
14
15
16
17
18
11
12
13
14
15
16
17
18
Cfr. Denz.-Schön. 1743; 3847.
Gv 14, 6.
Gv 6, 35-49 e 51.
Gal 2, 20.
Gv 14, 6.
Gv 15, lss.
1 Gor 10, 16-17.
Lc 15, 23.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
268
fatto stesso che Cristo ha reso possibile, mediante il ministero dei
sacerdoti, di moltiplicare questo benedetto pane eucaristico, ch'è Lui
stesso, l'Emmanuele, il Dio con noi che accompagna gli uomini per
tutti i loro sentieri, e tutti chiama con voce pentecostale alla sua
unica Chiesa, non rende forse evidente alla più semplice osservazione
la sua divina intenzione di comunione universale? (( Ut omnes unum
sint », perché tutti siano una cosa sola ! così pregò Cristo in quella
notte profetica, dopo l'ultima cena.
E non si aggiunge forse a questa un'altra comunione, quella nel
tempo, quella della permanenza di Gesù Cristo con noi, quella della
tradizione vivente nei secoli, comunione coerente, fedele, vittoriosa
del tempo che passa divorante, perché questo miracolo eucaristico è
destinato, come scrive S. Paolo, a durare donec veniat, finché Egli,
Cristo ritorni,
19
il giorno finale della parusia? E proprio così aveva
dichiarato Cristo stesso, come ce lo dicono le ultime parole del suo
Vangelo : « Ecco Io sono con voi ogni giorno fino alla fine del mondo »,
20
A questo punto la nostra meditazione, che indaga sulla comunione
polivalente, risultante dal mistero eucaristico, diventa curiosa di calcoli
e di statistiche. Se Cristo è il centro, nel sacramento del suo sacrificio, che attrae tutti a Sé,
21
viene spontanea la domanda : sono dav-
vero tutti affascinati ed attratti a questa comunione con Lui? quanti
siamo noi compaginati nell'unità di cui Egli ci lasciò la sua testamentaria aspirazione?
22
E siamo veramente in quell'unità di fede, di amore
e di vita ch'è nel desiderio sovrano e misericordioso di Gesù, cioè
disposti a fare dell'unità interiore della Chiesa e nella Chiesa la nostra
aspirazione costitutiva, il nostro programma di vita ecclesiale? è davvero e sempre soffio di Spirito Santo quello che spesso con spinta
centrifuga e ambizione individualista rallenta e talora infrange i vincoli della nostra benedetta comunione nel corpo visibile e mistico di
Cristo? Non è questo il giorno, il momento di lasciar cadere ogni egoistica riserva alla riconciliazione fraterna, al perdono reciproco, all'unità dell'umile amore? Possiamo noi far giungere ai figli lontani un
affettuoso richiamo per il loro ritorno alla mensa spirituale comune?
Quale fervore missionario nasce in noi dalla celebrazione di questo
19
20
21
22
1 Cor 11, 26.
Mt 28, 20.
Cfr. Gv 12, 32.
Cfr. Gv 17.
Acta Pauli Pp. VI
269
Giovedì santo! quale spirito fraterno, quale zelo pastorale, quale proposito d'apostolato ! quale speranza di comunione cristiana !
E non avremo noi, in questa sera beata, un pensiero, un saluto, una
preghiera ecumenica per tanti fratelli cristiani tuttora da noi separati?
E per tutti gli uomini sofferenti o affamati di verità, di giustizia e
di pace, ma con gli occhi annebbiati nella loro insoddisfatta ricerca, non
potremo noi ricordare, almeno nella preghiera interiore, l'invito sempre loro rivolto da Colui che solo li può esaudire : « Venite a me, voi
tutti, che siete affaticati e oppressi, e io vi ristorerò »? La Chiesa è una
comunione !
2ì
Così sia, così sia, con la nostra cordiale Benedizione.
ALLOCUTIONES
I
Coetui habita eorum qui praesunt Consilio v. « Centre Chrétien des Patrons et Dirigeants d'entreprise français », *
Messieurs,
et
chers
Fils,
En vous accueillant ici, Nous voulons d'abord vous dire notre estime
et notre affection. Puisse votre appartenance à la grande famille ecclésiale, plus sensible en cette rencontre, vous aider à surmonter les difficultés inhérentes à l'exercice de vos lourdes responsabilités.
Le Seigneur est toujours proche de ceux qui Le cherchent et l'Eglise
est là pour vous manifester, au nom du Christ, la compréhension,
l'aide et le stimulant dont vous avez besoin.
Forts de cette assurance, regardons le monde dans lequel vous travaillez. Ses joies et ses espoirs sont trop souvent minés par l'inquiétude
et le doute. Ce monde est triste d'un double matérialisme :
— d'abord, la vie économique a tendance à tout envahir, alors qu'elle
n'est qu'une dimension, nécessaire, de la vie de l'homme : elle impose
ses contraintes, sa logique, ses rythmes de plus en plus rapides à l'ensemble de la vie personnelle et sociale, infléchissant et altérant les finalités supérieures de la vie familiale, culturelle, politique, internationale ;
23
Mt 11, 28.
* Die 31 mensis martii a. 1976.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
270
— et il y a de surcroît matérialisme, car il s'agit d'une logique
économique souvent elle-même faussée; de ce fait, ce sont ses propres
maladies qu'elle transmet à tous les autres champs de l'existence.
L'économie a pour fonction de répondre aux besoins matériels des
hommes. Et ceci, d'une manière humaine et humanisante : par un travail capable de valoriser l'homme créateur de richesses ; par des échanges capables de réaliser la destination universelle des biens et de développer ainsi, même à ce niveau, des solidarités multiformes entre tous.
Sa nature propre l'enracine dans l'homme qui est un être de besoins.
Mais l'instinct d'appropriation, de possession, avec lequel elle doit
compter, demande, comme tous les instincts qui sont dans l'homme, à
être discipliné, humanisé, intégré dans les finalités supérieures du développement personnel et social. Or que voyons-nous? Le dynamisme de
cet instinct économique, souvent confondu avec le dynamisme de la
liberté, est livré à lui-même et à son égoïsme. On le stimule artificiellement de multiples manières. Il devient motivation dominante en économie et envahissante partout ailleurs. En prétendant se constituer
centre d'intégration des personnes et des sociétés, il devient en réalité
une force aveugle qui matérialise l'homme et disloque les sociétés en
classes ennemies.
Oe n'est pas davantage en radicalisant ce double matérialisme pratique par une théorie matérialiste de l'histoire, même ouverte sur une
évolution dialectique, qu'il est possible de libérer tant d'énergies admirables pour la justice, car le matérialisme en détourne les intentions
généreuses et stérilise à la fin leur efficacité.
Ce dont nous avons besoin, c'est de changer résolument de cap; de
soumettre et de coordonner la croissance économique aux exigences du
progrès authentique de l'homme et de la solidarité sociale ; de concevoir
la croissance économique elle-même d'une manière qui aide les hommes
et les sociétés à émerger des conditionnements matériels et instinctifs
au lieu de les y enliser. Nous avons besoin d'innovations hardies et
créatrices.
1
L'œuvre à accomplir est immense. Elle n'ira pas sans une profonde
conversion des esprits et des cœurs, des mentalités collectives, des structures. Personne n'en est exclus ni dispensé. Quelle meilleure fidélité
aux cinquante années de la vie de votre mouvement qu'un effort résolu
pour engager l'expérience acquise dans cette voie du renouveau? Les
1
Lettre Apostolique Octogésima adveniens, n. 42.
Acta Pauli Pp. VI
271
Assises du cinquantenaire vous en offrent une occasion privilégiée : leur
thème d'une « recherche chrétienne sur l'entreprise dans la société ))
vous situe à un carrefour particulièrement important pour joindre vos
efforts à ceux qui se font dans tous les domaines de la vie sociale.
Ne soyez pas surpris de rencontrer une société impatiente de se libérer
de l'emprise excessive de la logique économique sur la vie des familles,
sur l'environnement, sur la vie culturelle et politique. Ne craignez pas
de voir la société se préoccuper de situer l'effort des entreprises dans
les objectifs communs de la vie nationale et de la solidarité avec les pays
pauvres. Il est normal aussi, il est bon, que des hommes plus cultivés,
ayant davantage le goût et l'expérience de la participation sociale, cherchent une nouvelle source de progrès dans le travail même de l'usine.
En vous situant dans cette perspective, vous serez d'autant plus forts
pour demander que les entreprises disposent elles aussi, contre tous les
envahissements illogiques ou intempestifs, de l'espace de liberté nécessaire pour accomplir leur tâche. Fortifiez de l'intérieur cet espace de
liberté, en ouvrant un dialogue franc avec tous ceux qui sont partie
prenante dans l'entreprise et leurs organisations représentatives : pour
mieux répartir les fruits du travail commun : pour créer des conditions
de travail permettant l'exercice de l'initiative et de la responsabilité;
pour inventer des cadres juridiques rénovés, selon la féconde tradition
de votre mouvement et de la pensée sociale de l'Eglise.
Ces perspectives, dans lesquelles vous avez déjà beaucoup réfléchi
et agi, il faut maintenant y avancer avec une résolution nouvelle. Oh
certes, vos entreprises ont traversé et vivent présentement une conjoncture difficile. Et vous, à un niveau particulier, vous portez chaque jour
le poids de soucis dont nous mesurons la complexité et le mérite : assurer le plus possible la sécurité de l'emploi, des conditions plus humaines de travail et un salaire correspondant au coût montant de la
vie, tout en faisant face aux Charges accrues de l'entreprise et aux aléas
des échanges. A certains jour, ces responsabilités sont telles que vous ne
voyez peut-être plus comment courir d'autres risques. Et pourtant, c'est
là que vous êtes invités à reprendre les choses dans une perspective plus
élevée et plus large. La situation présente du monde ne permet pas d'attendre. L'Evangile y pousse, lui qui est « source de renouveau, dès
lors que son message est accepté dans sa totalité, et dans ses exigen2
ces )). Votre fonction de chefs d'entreprise ne perd rien d'essentiel en
2
Ibid.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
272
3
s'exerçant en esprit de confiance religieuse dans la Providence et de
service auprès d'hommes libres, auxquels votre fonction permet de développer leurs possibilités, dans le cadre même du travail. Vous serez au
contraire obligés de puiser plus profond dans vos ressources humaines,
d'élargir votre formation et le champ de vos préoccupations, de situer
la nécessaire gestion de l'outil du travail — du capital ! — dans la logique plus fondamentale qui seule donne ses bases morales à l'autorité et
au pouvoir : faire converger des hommes libres et responsables vers une
œuvre commune où se construisent les véritables solidarités.
Que l'amitié qui vous unit au sein du Centre chrétien des patrons
et dirigeants d'entreprise français vous soutienne et vous ouvre à tous
ceux qui pourraient partager votre réflexion chrétienne en esprit d'Eglise ! Que l'Evangile développe en vous une réelle joie de servir, une humilité paisible, nécessaire aussi bien pour accueillir des suggestions
novatrices — qui dérangent toujours — que pour donner le courage
de décider ! Prenez une part accrue aux efforts de l'Eglise en France
pour montrer la fécondité sociale de l'Evangile ! Partagez notre souci
de voir la recherche de la justice se nourrir de la charité du Christ et
s'épanouir en une civilisation de l'amour fraternel. Pour Nous, Nous
tenions à vous exprimer cette confiance et ces encouragements. En vous
donnant notre Bénédiction Apostolique, Nous appelons, sur vous et
sur tous ceux qui participeront aux prochaines Assises de Grenoble,
l'Esprit Saint qui fait toutes choses nouvelles, dans le Christ, à la
gloire du Père.
II
Ad Excellentissimum Virum Georgium Siles Salinas, Bolivianae Reipublicae liberis cum mandatis Legatum, qui Summo Pontifici Litteras concrediti muneris fidem facientes tradidit. *
Señor Embajador :
Nos alegramos de recibir hoy a Vuestra Excelencia en este acto solemne, en que nos presenta las Cartas que lo acreditan como Embajador
Extraordinario y Plenipotenciario de la República de Bolivia ante la
Santa Sede, a la vez que nos es grato darle nuestra más cordial bienvenida.
3
Cf. Mt 6, 26.
* Die 5 mensis aprilis a. 1976.
Acta Pauli Pp. VI
273
Han sido para Nos motivo de íntima complacencia y profundo aprecio las expresiones que acaba de pronunciar Vuestra Excelencia, haciéndose eco del sentir común de los bolivianos. A través de sus palabras hemos podido apreciar, una vez más, uno de los trazos que con
mayor intensidad y nitidez marcan el ánimo de su pueblo, es decir,
esa silueta espiritual que la Iglesia « Madre y Maestra » ha ido configurando con su presencia secular en las personas y en las instituciones
bolivianas.
Si, mirando al pasado, el patrimonio de la fe, del que es dispensadora la Iglesia, ha constituido una inagotable fuente de dinamismo creador, no es menos verdad que también en los tiempos actuales —como
ha puesto de relieve Vuestra Excelencia— sigue manteniendo una eficacia singular a la hora de interpretar y colmar las más profundas aspiraciones de la existencia humana y de los pueblos.
Ciertamente, los anhelos de progreso, tan arraigados y tan ardientes
en la conciencia del hombre moderno, sobre todo de los jóvenes, asumen
múltiples expresiones y necesitan a veces superar factores diversos de
índole individual y social. De ahí que se requiera una compenetración
solidaria con el patrimonio espiritual heredado, mantenido siempre
abierto a los interrogantes y esperanzas de las nuevas generaciones. Con
gran satisfacción acabamos de escuchar que Bolivia ve en esto una pieza
básica de desarrollo ya que ese diálogo, animado por la historia, constituye un signo de madurez cultural, y para lograrlo empeña todas las
posibilidades humanas dirigiéndolas a promover la perfección integral de la persona y el bien de la sociedad.
En este sentido, la Iglesia en Bolivia, fiel a su misión, no pretende
otra cosa que poner a disposición, como hasta el presente, su experiencia
secular, los resortes morales y espirituales del evangelio, con el fin de
hacer prevalecer siempre, por encima de todo cálculo temporal, los
valores inherentes a la dignidad de la persona, a su libertad dentro del
ámbito individual, familiar y social.
Señor Embajador : Queremos finalmente asegurarle que podrá contar con nuestra benevolencia continua en el desempeño de su alta misión.
Con nuestro saludo para el Señor Presidente de Bolivia, hágase Vuestra
Excelencia portador de nuestros mejores votos para todos los amadísimos hijos de su noble País, sobre el cual invocamos las mejores bendiciones divinas.
18 - A. A. S.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
274
III
Ad Excellentissimum Virum Mohamed Anwar el Sadat, Reipublicae Arabicae Aegyptianae Praesidem. *
Your
Excellency,
It is a gr eat pleasure for ns today to extend to you our cordial
greetings. Your visit is ali the more significant for us because it is
the first time that an Egyptian President has come to this Apostolic See.
We welcome you indeed as the honoured représentative of a great
country endowed with the culture of various millennia, which has
effectively enriched the entire world.
We are also pleased to recali the Christian contribution to the
history of Egypt, as well as the Egyptian contribution to the history
of the Church, especially in régions of Africa.
And today in modem Egypt, Christians — and we speak specifically
for Catholics — wish to collaborate with their Moslem fellow-citizens
for the progress of their country. We are happy to note and encourage
Catholic activity particularly in the sphère of éducation and in the
field of social services; we know that such activity is generously undertaken, and sustained with selfless motives, for the common good.
On this occasion we express the hope that ever greater progress will
take place in your country for the benefit of the Egyptian people
and their constant advancement in conditions truly befitting their
human dignity and aspirations.
We also express at this time our great desire that the MoslemChristian dialogue should continue and make progress among your
people, in that fraternal spirit which ought to characterize ali those
who adore the one God — just and merciful.
Your Excellency knows the profound solicitude that is ours for
the problem of peace in the Middle East. With deep concern for this
generation and for générations yet to come, we extend our sincere encouragement to continue to seek the peaceful and just solution to the
Arab-Israeli crisis.
This must include an équitable solution also to
the problem of the Palestinian people, for whose dignity and rights we
have repeatedly expressed humanitarian and friendly interest.
And tue
question of Jerusalem and of the Holy Places must be resolved with
* Die 8 mensis aprilis a. 1976.
Acta Pauli Pp. VI
275
due regard for the millions of followers of the three great monotheistic
religions, for whom these represen! such exalted values.
We would not omit this opportUnity to restate our anguish and préoccupation for the destiny of Lebanon.
This conflict also finds its tragic
place within the framework of thè problem of peace in the Middle East.
In addition to the deplorable destruction of human life, this civil war
does incalculable harm to fraternal coexistence, and can have very sad
effects on Moslem-Christian relations in the entire région.
These, Your Excellency, are some of our hopes and concerns. They
are the object of our prayers and the constant solicitude of our ministry.
We reiterate our satisfaction for your visit, expressing the trust that
under your leadership, the Egyptian people will make a unique contribution in helping to build a more équitable world, a world of brotherhood, peace and justice — or what we have so frequently called : " the
civilization of love ".
F o r the attainment of these aims, we invoke upon Your Excellency
and ali the beloved people of the Arab Republic of Egypt the choicest
blessings of Almighty God.
NUNTIUS RADIOTELEVISIFICUS
Universis Urbis et Orbis Christifidelibus cunctisque hominibus, die Paschatis Resurrectionis Domini nostri Iesu Christi, antequam ex externo
Petrianae Basilicae podio Beatissimus Pater Apostolicam impertiit Benedictionem. *
Il primo discorso che Pietro, dopo l'improvviso avvenimento della
Pentecoste, rivolse alla folla meravigliata e commossa, si concludeva
nell'annuncio fortissimo della risurrezione di Colui che doveva ormai
essere riconosciuto come il Cristo promesso : « Gesù di Nazaret, uomo
accreditato da Dio presso di voi per mezzo dei miracoli, dei prodigi e
dei segni ... come voi ben sapete
fu consegnato a voi, e voi l'avete
inchiodato sulla croce per mano di empi, e l'avete ucciso. Ma Dio l'ha
1
risuscitato, . . . e noi tutti ne siamo testimoni)). E sarà questa testi -
* Die 18 mensis aprilis a. 1976.
At 2, 22-32.
1
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
276
monianza che formerà dopo di allora la certezza della Chiesa nascente.
San Paolo ne detterà i primi documenti scritturali,
2
ed i Vangeli
narreranno alla nostra gioia e alla nostra pietà la prima visita delle
sante donne del Vangelo al sepolcro vuoto di Cristo risorto, all'alba
del terzo giorno dopo la tragica morte di lui, e parimente registreranno i fatti straordinari, ma reali delle apparizioni di Cristo risuscitato ai suoi discepoli.
La risurrezione di Cristo, da allora, è la pietra d'angolo della
nostra fede e della nostra storia, e per quanto l'esperienza sensibile ne
3
sia stata riservata da alcune determinate persone, e per quanto il
4
mistero circondi questo fatto capitale della religione cattolica, esso
ne formerà per sempre la base fondamentale : (( La pietra che i costruttori, aveva predetto lo stesso Gesù, hanno scartata, è diventata testata
d'angolo; dal Signore è stato fatto questo, ed è mirabile agli occhi
nostri )).
5
All'affermazione, alla realtà storica, al mistero di vita, che questo
fatto rappresenta in se stesso, e per i destini della Chiesa e dell'umanità, che ne scaturiscono, è destinata questa festività pasquale, che
domina tutto il cristianesimo, e che ancor oggi ci fa cantare VExsultet
la vittoria inaudita, impensabile, ma innegabile e inestinguibile della
vita sulla morte, e che tutti personalmente e globalmente ci riguarda
e ci investe.
Cristo, il Signore, è veramente risorto. Già Maria, la Madre innocente e privilegiata, è risorta ed è da Lui assunta alla pienezza immortale della sua vita gloriosa alla destra del Padre. E già l'anagrafe di
coloro, che nell'ultimo giorno saranno chiamati al prodigio estremo
della risurrezione nella rinnovazione corporale d'un'esistenza escato6
logica, sta già componendosi registrandone i nomi nel « libro della
7
vita » nell'indelebile memoria di Dio. Noi pure, Fratelli e Figli, noi
pure risorgeremo! Trema la voce nel proferire simile superlativa profezia; non tremi la fede, se con cuore puro e sincero noi abbiamo
(( fatto la Pasqua )> cioè ci siamo nutriti della carne e del sangue di
Cristo, ch'Egli nell'eucaristia ci offre, perché chi di tale vitale ali2
3
4
5
Cfr. / Cor 15, etc.
At 10, 40.
Cfr. At 10, 40, ss.; S. TH. I I I , 55, 2, ad 2.
Mt 21, 42; Sal III, 22; At 4, 11; Rm 9, 33; 1 Pt 2, 7.
6
Cfr. 1 Cor 15, 20ss.; 35ss.; Gv 5, 29.
7
Cfr. Lc 10, 20; Fil 4, 3; Apoc 21, 27.
Acta Pauli Pp. VI
277
8
mento si è cibato : « Io, Egli ha detto, lo risusciterò all'ultimo giorno ».
La risurrezione di Cristo si riflette, oggi nella speranza, domani in
una metamorfica realtà.
9
Noi non possiamo tacere che su tanto mistero l'esercito dei negatori e dei critici ha lavorato e lavora per evacuarne l'univoco senso
reale; ma la nostra sicurezza oggi è così piena e felice, che altro non
desidera se non di comunicarsi a chi oggi non la condivide, per averli
soci della nostra fede e della nostra beatitudine.
E ciò anche per sciogliere l'equivoco d'una parola magica, che
incanta e spesso illude chi ne fa uso ristretto ai limiti della fenomenologia temporale, la parola appunto di risurrezione contenuta nel
senso della causalità scientifica e dell'esperienza storica, quando per
risurrezione s'intende l'impiego di metodi e di forze, che non trascendono l'ordine naturale. Nessuno più di chi ama per le ragioni superiori del Vangelo gli uomini e la faticosa elaborazione delle loro società
per un vero progresso della loro convivenza e del loro giusto benessere
può godere che di risurrezione si parli per favorire lo sforzo e per
conseguire l'esito d'una risurrezione, cioè d'un miglioramento economico, culturale e sociale, a conforto e a rimedio d'ogni umana sofferenza; ma sarebbe illusione sperare di raggiungere la risurrezione
effettiva e trascendente, a cui profondamente ed essenzialmente aspira
la vita dell'uomo, se questa fosse privata della « speranza che non
delude », e non fosse edotta dell'inevitabile pericolo che dalla cieca
avidità dell'esclusiva prosperità temporale possa derivare all'uomo una
maggiore infelicità, generata dalla stessa dilatazione della sua capacità
di più desiderare e della sua possibilità di più godere.
10
Ricordiamo anche in questo momento luminoso le parole direttive
di San Paolo: «l'amore di Cristo ci spinge ... Se uno è in Cristo, è
una creatura nuova; le cose vecchie sono passate; ecco ne sono nate
di nuove »." Perciò : Corda, voces et opera; nuovi siano i cuori, nuove
le parole, nuove le opere.
Col nostro voto pasquale, con la nostra Benedizione Apostolica.
Deinde Beatissimus Pater lingua italica, gallica, anglica, germanica,
hispanica, lusitana, graeca, arabica, russica, ucrainensi, sinensi et latina,
cunctis qui Eum audiebant, felicia omina pronuntiavit.
8
9
10
11
Gv 6, 54.
Cfr. 1 Cor 15, 38, ss.
Rm 5, 5.
2 Cor 5, 14-17.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
278
ACTA
SS.
CONGREGATIONUM
SACRA CONGREGATIO PRO E P I S C O P I S
PROVISIO ECCLESIARUM
Sanctissimus Dominus Noster Paulus Divina Providentia Pp. VI,
successivis decretis Sacrae Congregationis pro Episcopis, singulas quae
sequuntur Ecclesias de novo Pastore dignatus est providere, nimirum :
die 2Jf Martii 1976. — Cathedrali Ecclesiae Arausicanae in California, noviter erectae, praefecit E x c . P. D. Villelmum R. Johnson,
hactenus Episcopum titularem Bleranum et Auxiliarem Archiepiscopi
Angelorum in California.
die 26 Martii. — Cathedrali Ecclesiae Campi vallensi E x c . P. D.
Robertum Lebel, hactenus Episcopum titularem Alindensem et Auxiliarem Episcopi Sancti Ioannis Quebecensis.
— Titulari episcopali Ecclesiae Valabriensi R. D. Aloisium M. Ambrozic, e clero archidioecesis Torontinae, quem deputavit Auxiliarem
Exc.mi P. D. Philippi P. Pocock, Archiepiscopi Torontini.
die 1 Aprilis. — Cathedrali Ecclesiae Barrensi E x c . P. D. Orlandum Octacilium Dotti, O.F.M. Cap., hactenus Episcopum Captatoropolitanum.
die 2 Aprilis. — Metropolitanae Ecclesiae Mutinensi, cui Abbatia
nullius Nonantulana in perpetuo unita est, E x c . P. D. Brunonem Foresti, hactenus Episcopum titularem Plestiensem.
die 3 Aprilis. — Coadiutorem c.i.s. Exc.mi P. D. Christophori J.
Weldon, Episcopi Campifontis, constituit E x c . P. D. Iosephum F. Maguire, Episcopum titularem Mactaritanum.
die 10 Aprilis. — Cathedralibus Ecclesiis Civitatis Castellanae, Hortanae et Gallesinae E x c . P. D. Marcellum Rosina, Episcopum Nepesinum et Sutrinum.
die 12 Aprilis. — Titulari episcopali Ecclesiae Arindelensi R. D.
Michaelem J. Murphy, rectorem seminarii maioris dioecesis Clevelandensis, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Iacobi A. Hickey,
Episcopi Clevelandensis.
— Titulari episcopali Ecclesiae Taparurensi R. D. Gilbertum Í.
Sheldon, Vicarium episcopalem in dioecesi Clevelandensi, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Iacobi A. Hickey, Episcopi Clevelandensis.
Sacra Congregatio pro Causis Sanctorum
279
die 21 Aprilis. — Cathedrali Ecclesiae Zaratensi-Campanensi, noviter erectae, R. D. Alfredum Marium Esposito Castro, sodalem Congregationis Missionariorum Filiorum Immaculati Cordis B. M. V.
die 2k Aprilis. — Cathedrali Ecclesiae Barahonensi, noviter erectae,
R. D. Fabium Mamertum Rivas Santos, e Societate S. Francisci
Salesii.
— Titulari episcopali Ecclesiae Equizetensi R. D. Ronaldum Connors, Congregationis Sanctissimi Redemptoris sodalem, quem Coadiutorem cum iure successionis Exc.mi P. D. Thomae Francisci Reilly,
Episcopi Sancti Ioannis Maguanensis, constituit.
SACRA CONGREGATIO
PRO CAUSIS SANCTORUM
i
GUAYAQUILEN.
Beatificationis et canonizationis Servae Dei Narcissae a Iesu Martillo
Moran, virginis saecularis.
SUPER DUBIO
An
eius
Causa
introducenda
sit
Serva Dei Narcissa a Iesu Martillo Moran in rustico praedio Nobol
pagi Datile, tunc dioecesis nunc archidioecesis Guayaquilensis, in Aequatoriana Republica, nata est, septima inter novem fratres, anno 1833,
aut extremis saltem mensibus anni 1832, ex christianis ac rusticanis
parentibus, sat amplam praediorum ac pecudum habentibus fortunam.
Puellula matre est orbata; ac, patre quoque defuncto, aetate minor
adhuc erat. Puerilibus tantummodo studiis in civica schola Daulae instituta fuit. Singulari erat ornata facultate canendi, citharamque hispanicam pulsandi necnon labores muneraque domestica exsequendi. Memoria eius vitae piae admodum ac paenitentis, iam a primis annis, per
singulas aetates in propinquis et incolis Noboli traditur.
Anno 1852, ut videtur, Guayaquilum se contulit ibique ad medium
annum 1867 permansit. In vico cathedralis ecclesiae commorabatur,
sed miseras semper obtinebat sedes, aut sub tegulis aut subter scalas,
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
280
sarcinatrix per domos ad victum quaerendum. Eius vita in labore orationeque constabat cruentisque paenitentiis, ut tum mos erat temporis,
pervasa. Qua in urbe dum versatur optimos spiritus sui moderatores
et confessarios studiose conquisivit, quos inter futuri episcopi et religiosi sanctitate conspicui numerabantur; quibus ducibus magnos in
virtutibus progressus fecit.
Ut sui confessario, presbytero Amedeo Millán, phthisi laboranti,
adiumento esset, Concham, in Andibus sitam, petiit, sed ibi parum
versata est; nam mense Novembri a. 1867 praedictus presbyter Millán,
ex concepto morbo, piam mortem obiit. Tunc Conchensis episcopus
eam ut in monasterio maneret atque religiosam vitam profiteretur invitavit ; cui tamen invitationi, pernoscens suam vocationem minime esse
vitam monasticam, non assensit et Guayaquilum reversa est. Inde,
ineunte mense Iulio a. 1868, Limam, urbem Peruviae caput, discessit,
a missionali franciscali F r . Petro Guai, quem conscientiae moderatorem
assumpserat, aceita.
Qui autem in convictu, vulgo « Beaterio », Dominae Nostrae a
Patrocinio Sororum Tertii Ordinis Sancti Dominici hospitium est assecutus, ut in eo Narcissa, non ut Soror viveret, sed a mundo separata
ibique libere vitae pietatis se dedere posset, cum hoc praecipuum fuisset itineris Limam propositum. Ibi habitavit stipe sibi data a liberali
persona, qua hospitio et victui subvenire valeret. Dum Serva Dei in
eodem moratur monasterio Patrocinii, spiritu orationis, recessu a
mundo, paenitentia donisque supernis donata, a testibus dilaudatur.
Mense autem Septembri insequentis anni 1869 febribus correpta est
et per duos menses morbo consumpta, piissime obdormivit in Domino
die 8 Decembris anno 1869. Fidelium frequentia in funeribus et sepultura Servae Dei fuit magna; eius corpus in hypogeo Conventus sepultum est. Mense autem Aprili a. 1955 Narcissae familiares illud in
urbem Guayaquilum deduxerunt, ab episcopo Guayaquilensi adiuti.
Exinde autem Famulae Dei corpus ad natalem locum anno 1972 est
translatum.
F a m a sanctitatis qua, dum vixit, ornata est, in morte quoque manifesta fuit atque in dies increbruit supernis quidem signis, ut videtur,
confirmata. Quapropter processus ordinaria potestate in Curia Guayaquilensi die 26 Septembris a. 1961 instrui coepti sunt, qui absoluti
Romam sunt transmissi ad Sacram tunc Rituum Congregationem ibique anno 1965 aperti. Die autem 8 Ianuarii a. 1966 Sectioni Historicae
eiusdem Sacrae Congregationis commissum est munus Positionem ap-
Sacra Congregatio pro Causis Sanctorum
281
parandi ex officio super vita et virtutibus eiusdem Servae Dei, quippe
quod testes oculati in ordinario processu audiendi iam non invenirentur. Quae Sectio Historica, nunc Officium Historicum-Hagiographicum huius Congregationis pro Causis Sanctorum, documentis et monumentis undique diligenter collectis atque ad criticae methodi trutinam expensis, Positionem confecit, quam Coetus Consultorum historicorum die 8 mensis Maii anno 1974 dilaudavit.
Hinc, servatis de iure servandis, instante Rev.mo Domino Marcello
Venturi, sedulo Causae huius postulatore legitime constituto, habitus
est, die 21 mensis Martii anni huius 1975, Congressus Ordinarius S.
Congregationis pro Causis Sanctorum, in quo discussio facta est super
dubio num Causa Servae Dei introducenda sit. Quem Congressum secuta est Congregatio Peculiaris Patrum Cardinalium die 27 Maii eodem
anno, qui, relatore Cardinali Humberto Mozzoni, eidem dubio affirmando responderunt, esse nempe Causam introducendam, si Summo
Pontifici placuisset.
F a c t a postmodum de hisce omnibus Summo Pontifici Paulo VI
fideli relatione per subscriptum Pro-Praefectum, in Audientia die 27
Septembris eiusdem anni eidem concessa, Sanctitas Sua responsum
Patrum Cardinalium ratum habuit et confirmavit.
Datum Romae, die 27 Septembris, Anno Iubilaeo 1975.
© CONRADUS BAFILE, Archiep. tit. Antiochen. in Pisidia,
Pro-Praefectus
L. © S.
© Iosephus Casoria, Archiep. tit. Foronovan., a Secretis
II
VENETIARUM
Beatificationis et canonizationis Servae Dei Olgae a Matre Dei Gugelmo,
sororis professae Congregationis Filiarum Ecclesiae.
SUPER DUBIO
An eius Causa introducenda sit
Locum mihi proprium
in
Ecclesia inveni
locumque
istum
tu
mihi
dedisti, mi Deus. In corde Ecclesiae, matris meae, ego amor ero. Ardentia Teresiae a Iesu Infante verba (Ms autob. B, f. 3 v) sua fecit Dei
famula Olga Gugelmo a Matre Dei, quae eadem ad aurem.Pii Papae X I I
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
282
quadam die insusurrare ausa est, quasi brevis sui ipsius vitae propositum et rationem in eis ponens.
Olga Gugelmo, parentibus Antonio et Candida Ernesta Andretto, in
loco cui vulgo nomen Poiana Maggiore, intra Vicentinae dioecesis fines
posito, die 10 mensis Maii anno 1910 nata est, unaque cum vita naturali
et supernaturalem vitam accepit, cum ex imminenti mortis periculo in
regenerationis undis cum Christo eiusque mystico corpore statim est
coniuncta. Patre anno 1916 orbata, a matre ad pietatem instituta est.
Eucharistico pane die 11 mensis Aprilis a. 1918 primum saginata, Spiritus Sancti signaculo die 8 Novembris a. 1920 est confirmata, iter vel
adulescentula aggressa quo ad perfectiora in humilitate et caritate
contenderet.
Studiis primariis et complementaribus, ut aiebant, perfectis, per
quinquennium apud collegium S. Benedicti pagi v.d. Montagnana curriculum scholae ludi magistris instituendis perfecit, donec anno 1928 diploma magistrale consecuta est et anno 1929 inter ludi magistras iure
publico inscripta. Eo eodem anno docere in scholis primariis coepit,
in munus variis in locis cum laude successive usque ad annum 1940 incumbens, puerulos sibi commissos et doctrina diligenter imbuens et ad
christianam vitam agendam instituens.
Anno 1931, quibusdam difficultatibus religiosis, quas experta fuerat,
superatis, fortior in fide facta est, quam operibus sanctis vividiorem in
dies reddere satagebat. Apostolica enim actuositate Actionis Catholicae
incoepta fovebat ad eaque confirmanda generose cooperabatur, pueros
et adulescentes catechismum docebat, pauperes et aegrotos, cum contagii etiam periculo, visitabat eisque in visceribus Christi assistebat. Attamen spiritualem vitam oratione praesertim sustinebat alebatque, venerandum virum et apostolum Aloisium Moresco spiritus sui patrem
et magistrum secuta.
Nil mirum quod ex spirituali cum Sancta Teresia a Iesu Infante
consuetudine aliquale experta fuerit desiderium monialibus carmelitidibus discalceatis sese aggregandi. Aliud tamen omnino iter Providentia
illi paraverat in nova, quae tunc primos incertos ac difficiles movebat
gressus, Congregatione Filiarum Ecclesiae, cuius inter primas sodales
particeps fieri debebat. Dei perspecta voluntate omnibus, et prae primis
dilectissima genetrice, forti animo derelictis, mense Iulio a. 1938 patria
loco, apostolicis operibus et ludi magistrae muneri valedixit, Romam
petens, ubi cum sociabus die 15 mense Augusto, apud sedes generales
Carmelitarum Discalceatorum, habitum postulantium novae religiosae
Sacra Congregatio pro Causis Sanctorum
283
familiae et scapulare B. Mariae Virginis de Monte Carmelo suscepit. Ex
tunc Olga a Matre Dei, ut novo nomine nuncupata est, nihil habuit antiquius quam novi Instituti spiritu vel in minimis imbui, conditricis documentis et consiliis veluti vitae legi ex corde adhaerens, obedientiam, ingenio suo aliquando perdifficilem, in vitae assumens normam.
Sciens etenim hilarem datorem Deum diligere (cfr. 2 Cor. 9, 7), laeto
animo obedientiae adimplendae totam se commisit, apostolicis ineuntis
Congregationis operibus, quavis despecta difficultate ac debilis semper
valetudinis oblitis incommodis, prompte susceptis et fideliter adimpletis.
Brevem eius vitam diuturnam obedientiae peregrinationem dixeris. Post
annum enim Romae transactum, Tarvisium anno 1939 concessit, Romam
deinde régressa ubi in nosocomium S. Ioannis in Laterano recipi et chirurgicam operationem perpeti debuit. Ad Tarvisinam rursus vocata urbem, ibi die 4 mensis Augusti religionis vota private nuncupavit et die
2 Novembris a. 1940 superiorissa domus urbis Mestraci est renuntiata.
Post semestre tamen Isclam proficisci debuit ibique per biennium moderatricem novae domus egit votaque simplicia die 4. Augusti a. 1941
emisit. Dein breves variis aliis in locis commorationes habuit, ubique
religiosae suae familiae addictissima, minima etiam munera et officia
magna vivificans Dei dilectione atque omnibus omnia in apostolica donatione facta ut omnes Christo, unico amori cordis sui, lucrifaceret.
Charisma suae Congregationis alte intellexit, de eoque ad conditricis nutum vivere pro viribus conata est, mysticum Christi corpus ut
mysterium contemplans et ut sacramentum in mundo vivens in fide
suscipiens, quod Olgam ad sentiendum cum Ecclesia excitabat, ad Ecclesiam matrem diligendam trahebat, ad Ecclesiae serviendum oratione,
apostolica donatione et amante cum Christi passionibus communione
urgebat, anxiam in illa de Ecclesiae unitate sollicitudinem succendendo,
ut omnes Christi discipuli unum essent, unumque tandem fieret ovile
et unus pastor (cf. Io. 17, 11, 11.22; 10, 16). Ecclesiae contemplatio Dei
Servam et ad dilectionem impensiorem erga beatam Mariam Virginem,
Ecclesiae Matrem, confovendam, attulit, quam uti exemplar in omnibus
conspexit humilis ancillae suum fiat ininterrupte dicentis ad salvificum
Christi opus in fide participandum.
Hoc simpliciter et laete in omnibus praestare nisa est, per omnia
ad caritatis perfectionem contendens, bonus Christi odor (cfr. 2 Cor.
2, 15) ubique facta, quem omnes, prae primis pauperiores — quos
Iesum vocabat —, aegroti, pueri experti sunt, humilem Ecclesiae filiam
animam Deo caram aestimantes, virtutibus veri Christi discipuli decoram.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
284
Hac virtutis fama Dei famula brevi meningineo tuberculari morbo
consumpta, die 11 mensis Aprilis a. 1943 Mestraci defuncta est, ad finem
usque sui immemor atque suavi laetitia aliis consulens, dolores pro
Ecclesia et mundi pace sustinens, Sorores ad obedientiam et ad Christi
eiusque mystici corporis amorem adbortans.
Super fama sanctitatis vitae, virtutum et miraculorum in genere
Servae Dei, necnon super scriptis et super obedientia Urbanis Decretis
de cultu non praestando, canonicae inquisitiones apud Curiam patriarchatus Venetiarum anno 1956 coeptae, finem anno 1960 assecutae sunt.
Anno autem 1957 per rogatoriales litteras processus fuit instructus in
Curia episcopali Isclana. Qui processus Romam missi sunt. Et Sacra
tunc Rituum Congregatio, scriptis Servae Dei examinatis, ut ad ulteriora procederetur, die 22 mensis Aprilis anno 1963, Ioanne Papa
XXIII probante, decrevit.
Servatis igitur omnibus de iure servandis, atque instante Rev.do
P. Antonio Ricciardi O.F.M. Conv., postulatore huius Causae legitime
constituto, habitus est die 8 Aprilis a. 1975 Congressus Peculiaris S.
Congregationis pro Causis Sanctorum, quem secuta est, die 27 mensis
Maii eodem anno, Congregatio Peculiaris, in qua Em.mus ac Rev.mus
Dominus Sergius Pignedoli, Causae Ponens seu Relator, dubium proposuit discutiendum : An introducenda sit Causa beatificationis, in casu
et ad effectum de quo agitur, deque ea rettulit. Et Patres Cardinales,
re mature perpensa, suffragium tulerunt affirmativum, esse scilicet
Causam introducendam, si Summo Pontifici placuisset.
F a c t a postmodum hisce super rebus Summo Pontifici Paulo VI
relatione per subscriptum Pro-Praefectum, in Audientia die 27 Septembris eidem concessa, Sanctitas Sua responsum Patrum Cardinalium
ratum habuit et confirmavit, edicens Causam Servae Dei Olgae a Matre Dei Gugelmo esse introducendam.
Datum Romae, die 27 Septembris, Anno Sacro 1975.
© CONRADUS RAPILE, Archiep. tit. Antiochen. in Pisidia,
Pro-Praefectus
L . ffi S.
© Iosephus Casoria, Archiep. tit. Foronovan., a Secretis
Sacra Congregatio pro Causis Sanctorum
285
III
PORTUGALLEK SEU MONASTEBIEN.
Beatificationis et canonizationis ven. Servae Dei Mariae a Divino Corde
Iesu (Droste zu Vischering), Congregationis Sororum a Caritate Boni
Pastoris.
SUPER DUBIO
An et de quo miraculo constet in casu et ad effectum de quo agitur.
Eximios inter propagatores religionis ac devotionis in Divinum Cor
humani generis Redemptoris iure meritoque recensenda est Famula Dei
Maria Droste zu Vischering, quae, anno 1863 nobili orta prosapia
Monasterii in Vestphalia, Congregationem Sororum a Caritate Boni
Pastoris ingressa, ab eodem Divino Corde appellari voluit. Die 8 mensis
Iunii anno 1899 sanctitatis fama circumdata, in urbe quam vulgo in
Lusitania appellant Oporto, obdormivit in Domino. Ipsam heroum in
modum virtutes omnes coluisse Summus Pontifex Paulus VI, servatis
de iure servandis, die 13 Februarii anno 1964, edixit.
Ut eidem Venerabili Servae Dei honores compararentur Beatorum
Caelitum, Causae actores unam ex multis miris sanationibus eidem
Famulae Dei tributis sacro huic foro ad cognoscendum proposuerunt.
Porro, prodigium, de cuius historica veritate hoc in Decreto agitur,
contigit adulescentulae Elisabeth dos Santos, quae in urbe Oporto,
nocte intra diem 6 et diem 7 mensis Decembris anno 1952, a gravissima
peritonitide et meningite terminali in instanti ac perfecte con valuit.
Quod tres medici a cura, infirmariae duae testesque alii oculati statim
fassi sunt et miraculum conclamarunt.
Quapropter processus apostolica auctoritate institutus est apud
Curiam ecclesiasticam Portugallensem die 23 mensis Februarii anni 1953 ;
qui absolutus die 2 mensis Aprilis anni 1957, ad Sacram tunc Rituum
Congregationem est transmissus deque eiusdem iuridica vi et validitate
decretum exiit die 10 Aprilis anno 1965. Consilii medici novae interea
institutae Congregationis pro Causis Sanctorum celebrata est sessio die
6 Novembris anno 1974, in qua de praedicta sanatione diligenter acuteque est disceptatum, in tuto posita preternaturali eiusdem indole
atque instantaneitate.
Actio deinde agitata est super eadem sanatione in suetis duobus
286
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
coetibus, et quidem primum, die 20 mense Maio a. 1975, in Congressu,
qui dicitur, Peculiari Officialium Praelatorum Patrumque Consultorum ;
ac deinde, die 8 mensis Iulii eodem anno, in Congregatione Plenaria
Patrum Cardinalium, huic Sacrae Congregationi praepositorum, in Vaticanis Aedibus celebrata, in qua Rev.mus Cardinalis Humbertus Mozzoni, Causae Ponens seu Relator, dubium discutiendum proposuit :
An et de quo miraculo constet in casu et ad effectum de quo agitur. Et
qui convenerant Patres Cardinales cunctis suffragiis affirmando responderunt.
Facta postmodum, die 12 mensis Iulii a. 1975, Summo Pontifici
Paulo VI de omnibus praemissis relatione per me subscriptum a Secretis Congregationis, Sanctitas Sua vota Patrum Cardinalium excipiens rataque habens, mandavit ut decretum appararetur super praedicta mira sanatione; fecitque insimul, ad supplices enixasque Causae
actorum preces, benignam dispensationem ab altero iure requisito miraculo, ita ut ad sollemnem ipsius Venerabilis Servae Dei beatificationem uno tantum miraculo deveniri posset.
Hoc demum die, accitis ad Se infrascripto Pro-Praefecto, et Rev.mo
Cardinali Humberto Mozzoni, Causae Ponente seu Relatore, meque a
Secretis Antistite ceterisque de more convocandis, iisdem adstantibus
Sanctitas Sua sententiam pronuntiavit : Constare de uno miraculo, Venerabili Serva Dei Maria a Divino Corde intercedente, a Deo patrato, nimirum: instantaneae, perfectae constantisque sanationis iuvenis Elisabeth dos Santos a gravissima peritonitide et meningite terminali.
Hoc autem Decretum in vulgus edi et in S. Congregationis pro
Causis Sanctorum acta referri iussit.
Datum Romae, die 3 Octobris, Anno Sacro 1975.
© CONRADUS BAFILE, Archiep. tit. Antiochen. in Pisidia,
Pro-Praefectus
L . © S.
© Iosephus Casoria, Archiep. tit. Foronovan., a Secretis
Sacra Congregatio pro Causis Sanctorum
287
IV
ALBAE POMPEIEN.
Beatificationis et canonizationis Servi Dei Francisci Chiesa, Canonici ecclesiae cathedralis Albae Pompeiensis.
SUPER DUBIO
An eius Causa introducenda sit
« Presbyteri ... sive orationi et adorationi vacent, sive verbum, praedicent, sive Eucharisticum sacrificium offerant et cetera Sacramenta
administrent, sive alia pro hominibus exerceant ministeria, conferunt
cum ad gloriam Dei augendam tum ad homines in vita divina provehendos )) (Concil. Oec. Vaticanum I I , Decr. Presbyterorum Ordinis, n. 2).
Huiusce veritatis, ex venerabili Ecclesiae traditione habitae, plene fuit
conscius Dei famulus Franciscus Chiesa, cathedralis Albae Pompeiae
canonicus, cuius diutina terrestris peregrinatio mirus videbatur fidei et
caritatis concentus ex homine Dei procedens, qui iugi oratione in Dei
dilectione manet (cfr. Io. 15, 9) et inde studiosa pro Christo actuositate
in salutem animarum fert fructum multum (cfr. Io. 15, 5).
Natus die 2 Aprilis anno 1874 in loco Monta d'Alba, dioecesis Albae
Pompeiensis et civilis provinciae Cuneensis, parentibus Laurentio Chiesa
et Teresia Aloi, biduo post regenerationis undas in novam creaturam
factus est, nominibus Francisci et Paschalis receptis. Post infantiae
annos domi exactos, novennis in Institutum vulgo « d i Don P a v i a » ,
Augustae Taurinorum, receptus est, ubi per triennium feliciter puerili
institutus est disciplina. In dioecesanum Albae Pompeiae Seminarium
anno 1886 admissus, studiorum curriculum cum laude absolvit, veri
Christi discipuli nomen sibi promeritus, qui « attendit sibi et doctrinae
atque instat in illis, ita ut profectus eius manifestus sit omnibus »
(cfr. 1 Tim. 5, 16. 15).
Ad Presbyteratus Ordinem die 11 Octobris a. 1896 assumptus, Christi amicus fieri per omnia nisus est, eius in intima necessitudine amplius ac antea perseverans, eius verba fideliter considerans, sacrae doctrinae addiscendae se totum dando. Quo « efficacius veritatem promovere posset », ipso testante, studia perficere voluit, theologiae (Ianuae,
a. 1897), utriusque iuris (Augustae Taurinorum, a. 1900) et philosophiae
(Romae, a. 1901) laureas consecutus, peritiam etiam in linguis Anglica,
288
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Hispanica, Gallica et Germanica sibi procurans. Interea Seminario, ut
iuvenes in spem Domini vocatos institueret, addictus fuerat, quo in munere per dimidium fere saeculum perseveravit nova cum veteribus indefesso studio coniungens. Philosophiam inde ab anno 1899 docuit;
theologiam autem, ius canonicum, Sanctorum Ecclesiae Patrum doctrinam, aliasque ecclesiasticas disciplinas ab anno 1909 tradidit. Quod
non solum perdilectae sibi dioeceseos clericis praestitit, sed etiam iuvenibus Societatis Sancti Pauli Apostoli, quam inde ab origine protexit,
sustinuit, fovit, opibus adiuvavit, conditorem Iacobum Alberione in
viis Domini et in apostolicis inceptis dirigendo.
Anno 1913 Dei famulus paroeciae SS. Oosmae et Damiani curio
atque ecclesiae cathedralis Albae Pompeiensis canonicus renuntiatus
fuit, indeque nihil antiquius habuit quam Boni Pastoris imaginem referre qui ad pascua virentia gregem suum ducit et animam suam dat
pro ovibus suis (cfr. Io. 10, 11). Sui etenim immemor, quae sua erant
numquam quaesivit, sed omnium se servum fecit ut omnes lucri faceret
(cfr. 1 Cor. 9 , 1 9 ) . Fidelis Verbi Dei custos et praeco, Evangelium omnibus aucto novoque in dies fervore annuntiabat, catecheticam institutionem colens, directionem spiritualem fovens, omnes fideles ad altiorem
Iesu Christi eiusque Ecclesiae cognitionem et dilectionem excitans. Solida doctrina, congrua experientia pastorali et peculiari institutione
spirituali et paedagogica praeditus, opportune et importune instabat,
increpabat, in omni patientia obsecrabat (cfr. 2 Tim. 4, 2), fratres cum
fiducia edocendo ac verba vitae exemplis confirmando. Quod si innumera theologica, ascetica et pastoralia opera, tempus sancte impedens,
conscripsit, praecipuus eius liber sui ipsius fuit vita, in qua omnes
legere poterant quid sit homo Dei, qua ratione ei vivere Christus sit,
quo modo ex amanti Deo contemplatione vim haurire possit ad castitatem fideliter diligendam, ad paupertatem opere sectandam, ad laetitiam cordis nullo non tempore cum fratribus, humilioribus praecipue
et derelictis communicandam. In sacras Scripturas meditandas etenim
assidue incumbebat; Liturgiam, praesertim Eucharisticum sacrificium,
vitae fontem habebat; duas cotidie in adoratione horas ponebat, cum
oratione vitae austeritatem et disciplinam coniungens, ut sibi mortuus,
Deo cum ovibus sibi creditis viveret.
Virtutis, sapientiae et prudentiae laude insignis, anno 1933, sede
episcopali Albae Pompeiensi ex defuncto pastore vacante, administrator apostolicus dioeceseos renuntiatus fuit, munus ad exemplum per
semestre suetis officiis addendo, nihil innovans in humili vitae ratione,
Sacra Congregatio pro Causis Sanctorum
289
Deo glorificando et hominibus sanctificandis ex integro dicatae. Per
suam ipsius exsistentiam cum Apostolo Gentium fateri videbatur : « Nihili facio animam meam pretiosam mihi, dummodo consummem cursum meum et ministerium quod accepi a Domino Iesu » (Act. 20, 24).
Haec dum operatur, quae quidem retro erant obliviscens, ad ea
autem quae ante erant extendens se, ad destinatum prosequebatur, ad
bravium supernae vocationis Dei in Christo Iesu (cfr. Ph. 3, 13-14). Et
in via Domini currens, corpus suum in servitutem redigebat (cfr. 1 Cor.
9, 27). Fidelis enim servi animam ut aurum in fornace probavit Deus,
qui iuvenis adhuc fortes tentationes perpessus est et (ducta, oratione
et lacrimis )) ad victoriam pervenit. Cum ad iracundiam natura traheretur, diutina ascetica exercitatione eam animi mansuetudinem Deo auxiliante assequi valuit ut dulcis Francisci Salesii imaginem referre videretur, quem sibi magistrum et exemplar elegerat.
Itaque in Dei servitio viribus non deficiens, iuvenili spiritu ad longaevam usque aetatem in theologicis disciplinis tradendis, animabus
in viis Domini moderandis, gregi sibi commisso verbo et exemplo in
pascua virentia ducendo fortiter et suaviter institit, donec brevi infir
mitate consumptus, animam Deo pro ovibus offerens, ad superos die
14 Iunii anno 1946 Albae Pompeiae vocatus est, fidelibus et ecclesiasticis viris sanctitatem eius uno ore exfolientibus.
Quae sanctitudinis opinio in dies increbruit atque longe est diffusa.
Quapropter apud Curiam episcopalem Albae Pompeiensis instructi sunt
annis 1959-1964 processus informativus super fama sanctitatis vitae,
virtutum et miraculorum in genere, super scriptis et super cultu liturgico eidem Famulo Dei non praestito. Qui processus absoluti Romam
apud Sacram tunc Rituum Congregationem sunt transmissi. Interim plures Postulatoriae litterae ad Summum Pontificem pervenerunt, quibus
Causae introductio apud Apostolicam Sedem expostulabatur. Et Sacra
eadem Congregatio, scriptis eidem Servo Dei tributis attente perpensis,
die 1 mensis Iunii a. 1968 nihil obstare decrevit quominus ad ulteriora
Causa progrederetur.
Instante itaque Rev.do Domino Stephano Lamerá, Piae Societatis
a Sancto Paulo Apostolo sacerdote huiusque Causae sedulissimo postulatore, Congressus Peculiaris S. Congregationis pro Causis Sanctorum
die 17 Februarii anni huius habitus est, quem secuta est Congregatio
Peculiaris Patrum Cardinalium die 29 Aprilis eodem anno, in qua
Em.mus ac Rev.mus Dominus Silvius Oddi, Causae Ponens seu Relator, dubium posuit disceptandum :
19 - A. A. S.
An introducenda sit Causa Servi
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
290
Dei Francisci Chiesa, in casu et ad effectum de quo agitur. Et Patres
Cardinales, re diligenti studio perpensa, responderunt affirmando, si
Summo Pontifici placuisset.
F a c t a demum Paulo Papae VI de praedictis omnibus relatione per
Cardinalem Aloisium Raimondi, tunc Praefectum, in Audientia eidem
concessa die 23 mensis Maii a. 1975, Sanctitas Sua rescriptum Em.morum
Patrum Cardinalium ratum habuit et confirmavit.
Datum Romae, die 28 Octobris, Anno Sacro 1975.
© CONRADUS BAFILE, Archiep. tit. Antiochen. in Pisidia,
Pro-Praefectus
L. © S.
® Iosephus Casoria, Archiep. tit. Foronovan,, a Secretis
V
MEDIOLANEN.
Beatificationis seu declarationis martyrii Servi Dei Ioannis Baptistae Mazzucconi, sacerdotis Pontificii Instituti pro Missionibus Exteris, in odium
fidei, uti fertur, interempti.
SUPER DUBIO
An eius
Causa introducenda sit
Natus est Famulus Dei in loco cui vulgo nomen Rancio di Lecco,
Mediolanensis intra fines archidioeceseos, die 1 mensis Martii anno
1826, nonus inter duodecim quos genuerunt liberos Iacobus Mazzucconi
et Anna Maria Scuri, legitimi pietateque conspicui coniuges. Sacra
baptismatis aqua ablutus, Christo renatus est postridie, nominibus impositis Ioanne Baptista Albino. Qui catholicae fidei a prima aetate
imbutus documentis sancteque ad fortia pro Christo agenda et patienda
institutus, adulescens Deo vocanti generose respondit et archiepiscopale Mediolanense S. Petri Martyris seminarium anno 1840 ingressus,
pietate, comitate, caritate studioque doctrinarum enituit, dignus qui
optime in moribus, optime in omnibus egisse iudicatus fuerit. Anno 1844
ad philosophicum in urbe Modoëtia situm seminarium transiit, et ibi
quoque morum suavitate, pietate in Eucharistiam et in Deiparam Virginem, studiorum fervore sodales praecedens, qui non sine magna admiratione eum saepe dicentem audiebant : Facere non possum quin para-
Sacra Congregatio pro Causis Sanctorum
291
disi memoria perpetuo tenear. Post biennium studiis theologicis in Mediolanensi seminario operam coepit dare, ad christianam quoque perfectionem fideliter contendens zeloque animarum succensus, praesertim
lectione rerum gestarum sacerdotum, qui in Sinarum ac Tunquini regionibus martyrium fecerunt.
Pietatis magistri consilio suffultus, in missionale sacerdotium definite animum induxit; quapropter, post susceptum Diaconatum, precatorias ad Angelum Ramazzotti, episcopum Papiensem, misit litteras
ut in Seminarium pro exteris missionibus, quod Mediolani tunc instituendum audierat, reciperetur.
Die 25 Maii a. 1850 sacerdotii ordine auctus, haud multo post novo
Instituto ab eodem Angelo Ramazzotti recens condito nomen dedit, et
inter primos fuit qui anno 1852 patriam dereliquerunt et ad longinquam Melanesiae ac Micronesiae insularum missionem profecti sunt.
Longo et operoso maris itinere peracto, die 26 Iulii eodem anno ad
Sydneyensem in Australia urbem appulit, indeque, post trimestrem
apud Patres Maristas exspectationem, insulam Rook, quae in sinu est
posita inter Novam Guineam et Novam Britanniam, petiit, ubi cum
Praefecto Apostolico, eiusdem Seminarii Mediolanensis alumno, centrum portionis missionalis erat constituendum.
Inde a primis diebus linguae addiscendae moribusque cognoscendis
autochthonum se dedit, caritatis familiaritate ad omnes pro posse appropinquando, ut aliqualem viam Evangelio pararet, quae ardua nimis
diros inter illos populos videbatur, sine ulla spiritualium fructuum
spe. Quod quidem expertus, animo non defecit, quin potius ad Deum
fidentius recurrebat et in oratione perseverabat, probe sciens sine Christo
apostolum facere posse nihil (cf. Io. 15, 5). Vividius quoque in apostolicum incumbebat opus, infirmiore non obstante in dies valetudine, fe
bribus oceanicis, quas vocant, et praecipue cordis duritie indigenarum
dire vexata. Quae cum in peius in dies verteretur, in Australiam ut
vires reficeret, exeunte mense Ianuario a. 1855, missus est et in urbe
Sydney apud Maristas, per quadrimestre saluti curandae prospexit.
Interea autem, dum valetudinem suam curat, studio se dedit impensumque inter immigratos in Australiam Italos exercuit apostolatum, de
eorum sollicitus negotiis eosque cunctis in necessitatibus, praesertim
spiritualibus, adiuvando.
Viribus aliquatenus refectis, Famulus Dei die 18 Augusti a. 1855
navim conscendit dilectam suam missionem versus, stationem ad Woodlark insulam facturus, ubi consodales e Seminario Mediolanensi con-
292
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
cessisse noverat. At primis, uti conicitur, diebus mensis Septembris
cum navis ad insulam WoodlarJc pervenit, sinum maritimum attingens,
in coralliorum scopulum offendit. Dei Servus consodales omnes Sydneyum profectus esse vix a quodam antiquo catechumeno, Puarer nomine, nosse potuit ; ac deinde a turba autochthonum obrutus, qui festine
navim ascenderant, securi occisus est in odium, uti videtur, quod iidem
iampridem in missionales et in catholicam religionem conceperant atque
in dies foverant. Fortis Christi athleta sanguinis effusione testis reddebatur verae germanaeque fratrum dilectionis pro quibus animam ex
Dei amore ponere diutino sui donationis studio didicerat. Quod, divina
disponente Providentia, novem a dira nece exactis mensibus, a praefato
Puarer cuidam sodali Servi Dei relatum est, scilicet Patri Timoleni
Raimondi, qui, periculis spretis, forti animo ad sinum Woodlark usque
concesserat lacrimabilis eventus veritatem perquisiturus.
Martyrii fama, quae post Servi Dei obitum magis in dies increbruit,
ad nostra usque tempora perseveravit. Quapropter die tandem 10 Aprilis
a. 1959 instrui coepti sunt apud Curiam archiepiscopalem Mediolanensem processus ordinaria auctoritate super fama martyrii Servi Dei,
super eius scriptis et super cultu liturgico eidem non praestito; qui
absoluti Romam transmissi sunt riteque aperti apud Sacram tunc Rituum Congregationem. Interim plurimae ad Summum Pontificem postulatoriae litterae pervenerunt, quibus petitum-est ut Causa beatificationis
Servi Dei apud Sedem Apostolicam introduceretur.
Servatis itaque de iure servandis, scriptis Servo Dei tributis rite perpensis, Sacra eadem Rituum Congregatio die 10 Decembris a. 1964 ut
ad ulteriora procedi posset, Paulo Papa VI probante, edixit. Cum vero
in processu ordinario post saeculum celebrato, testes vocati non fuerint
de visu seu oculati, Causa Servi Dei studio Sectionis Historicae eiusdem Sacrae Congregationis die 24 Maii a. 1965 commissa est. Quae
documentis et testimoniis scriptis undique diligentissime collectis eorumque authenticitate et valore in tuto positis, amplam. Positionem,
servatis normis de tractatione Causarum, quae vocantur, historicarum,
digessit. Quae Positio super introductione causae et martyrio ex officio
concinnata iudicio critico Consultorum Officii historici-hagiographici
Sacrae interea institutae Congregationis pro Causis Sanctorum die
10 mensis Decembris anno 1969 subiecta fuit.
/
Quapropter, instante Rev.do Patre Francisco Frumento, Pontificii
Instituti pro missionibus exteris postulatore generali, habitus est, die
7 Februarii anni 1975, Congressus Ordinarius huius Sacrae Congrega-
Sacra Congregatio pro Causis Sanctorum
293
tionis, quem secuta est, die 29 Aprilis eodem anno, Congregatio, quae
dicitur, Peculiaris, in qua Em.mus ac Rev.mus Dominus Sergius Cardinalis Pignedoli, Causae Ponens seu Relator, dubium posuit disceptandum :
An introducenda sit Causa beatificationis seu declarationis mar-
tyrii, in casu et ad effectum de quo agitur. Et Patres Cardinales, re
mature perpensa, sua quisque suffragia protulerunt, respondentes Causam esse introducendam, si Summo Pontifici placuisset.
F a c t a postmodum hisce super rebus Summo Pontifici Paulo VI
fideli relatione per Cardinalem Aloisium Raimondi tunc Praefectum,
die 23 mensis Maii a. 1975, in Audientia eidem concessa, Sanctitas Sua
responsum Patrum Cardinalium ratum habuit et confirmavit, edicens
Causam Servi Dei Ioannis Baptistae Mazzucconi esse introducendam.
Datum Romae, die 28 Octobris, Anno Sacro 1975.
© CONRADUS BAPILB^ Archiep. tit. Antiochen. in Pisidia,
Pro-Praefectus
L. © S.
© Iosephus Casoria, Archiep. tit. Foronovan., a Secretis
VI
P ARMEN.
Beatificationis et canonizationis Servae Dei Mariae Lucretiae Zileri, confundatricis et priorissae generalis Congregationis Sororum Ursulinarum a
S. Corde Parmensium.
SUPER DUBIO
An eius
Causa introducenda sit
Parmae, die 1 mensis Augusti anno 1839, parentibus comitibus Iulio
Zileri et Lucretia Dal Verme, nata est Serva Dei, nomine Drusillae
in baptismate ab eis donata, quos primos christianae vitae magistros,
una cum sororibus a S. Ursula, habuit. Nam decennis iisdem Ursulinis instituenda tradita, post quasdam primis temporibus difficultates, facile sese ad omnia accommodavit, mentem et cor sacris humanisque disciplinis aperiens, et simul de Dei circa se voluntate humiliter inquirens.
Anno 1858, post aliquot menses domi transactos, de Deo vocante
nihil dubitans, in praefatarum Ursulinarum asceterium postulans re-
294
Acta Apostolicae Sectis - Commentarium Officiale
cipi petiit, dieque 7 Augusti, eodem anno, novitiatus tirocinium ingressa est; quo laudabiliter emenso, die 21 Novembris 1859 votum
privatum castitatis et perseverantiae — ut tunc mos erat — nuncupavit, atque habitum una cum novo nomine Maria Lucretia accepit,
nemine ex sanguine sibi coniunctis praesente, qui frustra durante novitiatu eam a proposito Deo se in eo Parmensi asceterio dicandi dimovere voluerant, cum, politicis eventibus cogentibus, urbem ipsi derelinquere debuerant. Cum sibi persuasum esset Deum ex ea velle ut
humiliter eo in coenobio ad perfectionem caritatis intenderet, non contulit cum carne et sanguine (cfr. Gal. 1, 16), de Dei placitis faciendis
dumtaxat sollicita.
Per plus decennium humilibus domus officiis addicta, spiritu laetabunda omnium serva in Christo exstitit, donec puellis instituendis
praefecta fuit (a. 1871), novitiarum magistra renuntiata (a. 1878) ac
denique, anno 1886, electa ad vices agendas Priorissae quae ad vitam
munere fungebatur at senio confecta erat. Eadem vita iuncta, Priorissa anno 1891 constituta est, iterum ac tertio in idem officium annis
1900 et 1911 assumpta.
Dei voluntatem in sodalium et superiorum voce conspiciens, in
Institutum recte gubernandum tota sollicite incubuit, nihil antiquius
habens quam iuvenum Sororum institutioni omni cura prospicere,
Christi amorem in eis confovere, doctrinali illarum formationi providere, communitati confirmandae et amplificandae totis viribus consulere. Parmensem enim S. Ursulae familiam, ex piis mulieribus in
communi aliquatenus in unica domo inde ab anno 1575 viventibus, in
religiosam Congregationem transformandam curavit, castitatis et perseverantiae voto, quo dumtaxat ab origine piae « dominae » se Deo
dicabant, adiecta et paupertatis et obedientiae professione, novis ad
hoc multo studio redactis Constitutionibus, anno 1899 a Sancta Sede
approbatis. Religiosas Instituti sui domus alibi etiam erexit, prae primis Mediolani, Dei Famulo Andrea Cardinali Ferrari auxiliante, qui
Parmensem Congregationem protegendam susceperat et Mariam Lucretiam magni semper fecit. Pro certo habens mulieres non modicam
in nova christiana societate constituenda partem habituras, easque
multo amplius ex sua ipsarum vocatione et altiore efformatione operari posse ac debere, puellis instituendis recentioribus etiam adhibitis
formis ac mediis sedula attentione Sorores suas et in urbium collegiis
et in parvorum oppidorum scholis addixit, maxime curans ut adulescentes christiana doctrina et simul litteris et femineis artibus perapte
Sacra Congregatio pro Causis Sanctorum
295
imbuerentur. Congregationis anima et altera fundatrix, Sorores universas materne sustinebat et confortabatur, eas ad fidei et caritatis
sensus excitans, quibus et ipsa in omnibus vivere supernaturaliter enitebatur, omnia pro posse — ad scholam Sancti Ignatii de Loyola, cuius
spiritum normam perfectionis sequebatur — ad maiorem Dei gloriam
ordinans.
Quo maior Instituti esset vigor et apostolica actio fecundior, omnia pro facultate egit ut religiosa sua familia cum Familia Piacentina
item a S. Ursula ad unam Congregationem efformandam deveniret,
quod anno 1920, Sancta Sede « ad experimentum » approbante, feliciter
factum est. Maria Lucretia Zileri tunc priorissa donec viveret, ex voluntate Benedicti XV, renuntiata est; mater vero Maria Felix RadiniTedeschi, Instituti Piacentini moderatrix, superiorissa generalis. Inde,
iam senex, Maria Lucretia virtutibus excolendis impensius se addixit,
haud remotum Caelestis Sponsi adventum persentiens, in cuius occursum cum lampade accensa virgo prudens tota inhiabat. Cum Deo iugis
orationis studio coniuncta videbatur, ex Dei contemplatione patientiam
in infirmitatibus hauriens, plenam in Dei voluntates resignationem ac
consilii donum, quo mira vere prudentia filias adiuvabat, easdem ad
fortia pro Christo eiusque Ecclesia agenda adhortando. Etsi duarum
familiarum religiosarum unio fragili» omnino videbatur — anno etenim 1923 utraque suam independentiam iterum assecuta est —, tamen
caritatis et oboedientiae forma omnibus erat, cum omnibus etiam consodalibus ignem apostolicum communicans, quem filiae, triennio a Matris morte exacto, ad Sinarum usque missiones ferre debebant.
Senio brevique morbo correpta, die 3 Augusti a. 1923 Serva Dei
Parmae pie in Domino obiit, Sororibus notisque desideratissima, qui
Deo speciali modo caram eam censebant, christianarum virtutum mirabile exemplar, mulierem fortem cuius opera Sororum Parmensium
Sanctae Ursulae domus novam vitam spiritualem novamque faciem
canonicam assecuta erat.
Sanctitatis fama qua Serva Dei vivens inclaruerat late post eius
obitum diffusa est, supervenientibus quoque prodigiis, uti fertur, per
eiusdem intercessionem a Deo patratis. Quapropter processus ordinaria potestate in Curia Parmensi, annis 1938-1945, super fama sanctitatis vitae, virtutum et miraculorum in genere, super scriptis necnon
super cultu liturgico non exhibito Servae Dei instructi sunt, quibus
additus est rogatorialis processus apud Urbis Vicariatum anno 1940
adornatus. Quae canonicae inquisitiones Romam transmissae sunt ad
296
Acta Apostolicae Sectis - Commentarium Officiale
Sacram tunc Rituum Congregationem. Plures interea Em.mi Patres
Cardinales, Exc.mi Archiepiscopi et Episcopi, Supremi congregationum
religiosarum Moderatores, parochi virique laici praestantissimi in auctoritate constituti, Summo Pontifici instantes adhibuerunt preces ut Causa
beatificationis Servae Dei rite introduceretur.
Quare, scriptis Famulae Dei tributis perpensis, eadem Sacra Congregatio die 19 Decembris a. 1963 edixit nihil obstare quominus ad
ulteriora procederetur.
Servatis itaque omnibus de iure servandis, ad instantiam Rev.di
P. Nelli Dalle Vedove, Congregationis a Ss. Stigmatibus D.N.I.Ch.
atque Causae huius postulatoris legitime constituti, habitus est, die
19 Decembris a. 1974, Congressus Peculiaris Praelatorum Officialium
Patrumque Consultorum, quem, die 29 Aprilis insequentis anni 1975, secuta est Congregatio Peculiaris Patrum Cardinalium, in qua Em.mus ac
Rev.mus Dominus Marius Nasalli Rocca di Corneliano, Causae Ponens
seu Relator, dubium discutiendum posuit : An introducenda sit causa
beatificationis in casu et ad effectum de quo agitur, deque ea rettulit. Et
Em.mi Patres Cardinales, re diligenti studio perpensa, respondere rati
sunt : Affirmative, seu Causam introducendam esse, si Summo Pontifici placuerit.
Quibus de rebus facta Summo Pontifici Paulo VI fideli relatione
per Cardinalem Aloisium Raimondi, tunc Praefectum, in Audientia
diei 23 Maii a. 1975 eidem concessa, Beatissimus Pater responsum Patrum Cardinalium ratum habuit et confirmavit.
Datum Romae, die 28 Octobris, Sacri Iubilaei Anno 1975.
® CONRADUS B AFILE, Archiep. tit. Antiochen. in Pisidia,
Pro-Praefectus
L. & S.
© Iosephus Casoria, Archiep. tit. Foronovan., a Secretis
Sacra Romana Rota
297
ACTA TRIBUNALIUM
SACRA ROMANA ROTA
Citatio
edictalis
ROMANA
Nullitatis matrimonii (Morganti - Gattone)
Cum ignoretur locus actualis commorationis dominae Veneris Claridis Gattone, conventae in causa de qua supra, eandem citamus ad comparendum aut per se aut per Procuratorem legitime constitutum coram
Tribunali S. Romanae Rotae (Piazza delia Cancellería, n. 1 - Roma), in
diem 14 iunii 1976, hora decima, pro concordatione vel subsignatione sequentis dubii :
An sententia Rotalis diei 8 iulii 1975 confirmanda vel infirmanda
sit, in casu.
Ordinarii locorum, Parochi, et fideles, qui notitiam habuerint actualis commorationis praedictae dominae Veneris Claridis Gattone, curare debent ut ipsa de hac edictali citatione rite moneatur.*
Marius F. Pompedda, Ponens
Ex Cancellaria Tribunalis S. R. Rotae, die 1 mensis aprilis a. 1976.
Raphael Funghini, Notarius
* Etant inconnu le lieu de la demeure actuelle de M.me Vénus Claride
Gattone, défenderesse en cette cause, nous la citons à comparaître, par
propre personne ou par un procureur légitimement constitué, au siège du
Tribunal de la S. Rote Romaine (Roma, Palazzo della Cancelleria), le 14
juin 1976, à 10 heures, pour concorder ou souscrire le doute ci-dessous
rapporté :
La sentence du Tribunal de la Rote en date du 8 juillet 1975, doit-elle
être confirmée ou infirmée, dans le cas?
Les Ordinaires des lieux, les curés, les fidèles ayant connaissance du lieu
de la résidence de ladite M.me Vénus Claride Gattone, devront, dans la
mesure du possible, l'avertir de la présente citation.
298
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
DIARIUM
ROMANAE
CURIAE
Lunedì, 5 Aprile 1976, il Santo Padre Paolo VI ha ricevuto
in solenne Udienza, per la presentazione delle Lettere Credenziali, Sua Eccellenza il Signor JORGE SILES SALINAS, Ambasciatore Straordinario e Plenipotenziario di Bolivia.
Giovedì, 8 Aprile 1 9 7 6 , il Santo Padre Paolo VI ha ricevuto
in Visita Ufficiale Sua Eccellenza MOHAMED ANWAR EL SADAT,
Presidente della Repubblica Araba di Egitto.
SEGRETERIA DI STATO
NOMINE
Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Paolo VI ha
nominato :
10 aprile 1976. S. E. Mons. Moreira Ne ves Lucas, Vescovo tit. di Feradi
maggiore e Vice-presidente del « Consilium de
Laicis», Membro olei Consiglio della Segreteria Generale del Sinodo dei Vescovi.
13
»
»
Il Rev. Dott. Cornejo Pérez Francisco, uditore del Tribunale della Rota presso la Nunziatura Apostolica in Spagna.
Con Breve Apostolico il Santo Padre Paolo VI ha nominato:
Assistente
al
Soglio
Pontificio:
12 gennaio 1976. S. E. Mons. Ijjas Jozsef, Arcivescovo di Kalocsa.
Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Paolo VI ha
nominato :
Protonotari
Apostolici
soprannumerari:
14 novembre 197ñ. Mons. Hawkes Benjamin G. (Los Angeles).
22
»
»
Mons. Grillo Espedito (Alife).
7 gennaio 1976. Mons. Karlik Wladislaus (Czçstochowa).
9 febbraio »
Mons. Giglio Paolo (Malta).
4 marzo
»
Mons. De Luca Bonaventura (Chieti).
5
»
» Mons. Peressin Mario (Concordia-Pordenone).
;
Diarium Romanae Curiae
Prelati d'onore di Sua Santità:
19 aprile 1975. Mons. Mouch Frank (Saint Petersburg).
3 luglio
» Mons. Haltmayer Joseph.
.14 novembre »
Mons. Barry William J. (Los Angeles).
»
»
» Mons. Birch John J. (Los Angeles).
» Mons. Daly Dominio (Los Angeles).
» Mons. Fosselman John A. (Los Angeles).
»
»
» Mons. Gerken Carl A. (Los Angeles).
»
»
» Mons. Kiefer Arthur Thomas (Los Angeles).
Mons. Kielty Daniel F. (Los Angeles).
»
»
Mons. Burke William P. (New York).
»
» Mons. Cockerill James F. (New York).
Mons. Cronin Daniel J. (New York).
Mons. Crotty John F. (New York).
»
»
»
» Mons. Foster Raymond J. (New York).
»
» Mons. Gorman William A. (New York).
»
» Mons. McEnaney Owen J. (New York).
»
» Mons. Moore Joseph P. (New York).
» Mons. Schroeder Walter L. (New York).
Mons. Shannon Philip P. (New York).
»
» Mons. Wallace Anthony T. (New York).
Mons. Waszak Leo J. (New York).
»
24
» Mons. Hackl Francesco (Linz).
»
»
» Mons. Grgin Matteo (Split-Makarska).
» Mons. Melki Giuseppe (Split-Makarska).
29
» Mons. Adams Joseph (Mobile).
»
»
» Mons. Aucoin Oharies F. (Mobile).
»
»
» Mons. Jennings Joseph (Mobile).
» Mons. O'Connor Francis 0. (Mobile).
»
»
» Mons. O'Hara John (Mobile).
»
»
» Mons. Toomey Joseph P. (Mobile).
10 dicembre »
Mons. Bernacchia Giuseppe (Fermo).
»
»
» Mons. Perfetti Orlando (Fermo).
11
»
» Mons. Gruber Francesco (Sankt Pölten).
6 gennaio 1976. Mons. Mullor García Justo (Almería).
7
»
» Mons. Johannes (Bassein).
»
»
» Mons. Trochim Joannes (Wilno).
»
»
» Mons. Szlegier Henricus (Wilno).
»
»
» Mons. Wojciechowski Miecislaus (Wloclawek)
28
Mons. White Thomas (Ossory).
»
Mons.
Dyba Johannes (Köln).
29
»
»
Mons.
Martino Renato Raffaele (Salerno).
»
»
»
Mons.
Puente Pablo (Santander).
»
»
»
Mons. Varone Michele (Mileto).
8 febbraio »
»
»
» Mons. Iannelli Gioacchino (Tropea).
Mons. Loiacono Michele (Tropea).
»
299
300
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Cappellani di Sua Santità:
11
»
21
14
»
24
»
»
25
»
»
»
»
29
»
»
9
»
10
»
»
»
7
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
23
»
»
31
8
»
»
»
»
»
»
»
9
»
ottobre 1974. Mons. Elliott John (Sonthwark).
»
»
Mons. McG-ettrick James (Sonthwark).
giugno 1975. Mons. Valentiny Geza (Feldkirch).
novembre »
Mons. Barry John (Los Angeles).
»
» Mons. Naughton John T. (Los Angeles).
»
»
Mons. Kristof Michael (G-urk).
»
»
Mons. Gradauer Pietro (Linz).
»
» Mons. Humer Giuseppe (Linz).
»
» Mons. Bego Frane (Split-Makarska).
»
» Mons. Kusié Ante (Split-Makarska).
»
» Mons. Radica Rafael (Split-Makarska).
»
» Mons. Skobalj Ante (Split-Makarska).
»
» Mons. Vlasié Daniel (Split-Makarska).
»
»
Mons. Friend William B. (Mobile).
»
» Mons. Klepac Kenneth J. (Mobile).
»
» Mons. McGuinness Michael J. (Mobile).
dicembre »
Mons. Meier Giovanni (Regensburg).
»
» Mons. Stich Alois (Regensburg).
»
»
Mons. Fedeli Serafino (Fermo).
»
»
Mons. Hehenkamp Konrad (Osnabrück).
»
»
Mons. Rehme Joseph (Osnabrück).
»
»
Mons. Tebbel Karl Wilhelm (Osnabrück).
gennaio 1976. Mons. Kawalec Blasius (Czçstochowa).
»
»
Mons. Kochanowski Vincentius (Czçstochowa).
»
» Mons. Kowalski Joannes (Czçstochowa).
»
» Mons. Dziubina Stephanus (Koszalin-Koiobrzeg).
»
»
Mons. Ziólek Wladislaus (Lodz).
»
» Mons. Wojciechowski Thaddeus (Lwów).
»
»
Mons. Gogolewski Thaddeus (Warszawa).
»
»
Mons. Majewski Maximilianus (Warszawa).
»
»
Mons. Piotrowski Antonius (Warszawa).
»
»
Mons. Dudek Vincentius (Wloclawek).
»
»
Mons. Kania Thaddaeus (Wloclawek).
»
»
Mons. Castano Giuseppe (Nicosia).
»
»
Mons. Grippaldi Giuseppe (Nicosia).
»
»
Mons. Lo Cascio Giacomo (Nicosia).
»
»
Mons. Ender Erwin (Münster).
febbraio »
Mons. Ammendolia Giovanni (Mileto).
»
»
Mons. Brindisi Onofrio (Mileto).
»
»
Mons. Lagana Francesco (Mileto).
»
»
Mons. Pugliese Giuseppe (Mileto).
»
»
Mons. Pullella Leopoldo (Mileto).
»
»
Mons. Tarzia Michele (Mileto).
»
»
Mons. Staropoli Domenico (Nicotera).
»
»
Mons. Ruffa Gerardo (Tropea).
»
»
Mons. Padilla Osvaldo (Cebú).
»
»
Mons. Roch-Gaudin Jean (Chicoutimi).
Diarium Romanae Curiae
301
9 febbraio 1976. Mons. Bertello Giuseppe (Ivrea).
»
» Mons. Kabongo Enrico (Luluabourg).
»
» Mons. Celli M. Claudio (Rimini).
»
» Mons. Lucibello Antonio (Rossano).
10
»
» Mons. Bernardini Adriano (Roma).
25
»
» Mons. Colosimo Antonio (Rossano).
27
»
» Mons. Bottari de Castello Alberto (Treviso).
22 marzo
» Mons. Bauer Gerhard (Augsburg).
ONORIFICENZE
Con Brevi Apostolici il Santo Padre Paolo VI ha conferito :
La Gran Croce dell'Ordine Piano:
21 gennaio 1976. A S. E. Thorn Gaston (Luxembourg).
La Gran Croce dell'Ordine di san Gregorio Magno, classe civile:
23 settembre 1975. Al sig. Fugger Joseph Ernest (Augsburg).
4 gennaio 1976. Al sig. Roppe Louis (Hasselt).
21
»
»
Al sig. Veronese Vittorino (Roma).
La Gran Croce dell'Ordine di san Silvestro Papa:
21 gennaio 1976. Al sig. Ambrosini Gaspare (Roma).
29
»
»
Al sig. Vranken André J. (Belgio).
Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Paolo VI ha
conferito :
Il
Cavalierato
dell'Ordine
Piano:
15 dicembre 1975. Al sig. Albani di Castelbarco Marcabruno (Pesaro).
La Commenda con Placca dell'Ordine di san Gregorio Magno, classe civile:
18
»
22
luglio
»
agosto
»
»
»
»
18 settembre
4 novembre
7
»
3 dicembre
4
»
8
»
9
»
21 gennaio
»
3
»
marzo
1975. Al
» Al
Al
» Al
» Al
» Al
» Al
» Al
» Al
» Al
» Al
» Al
1976. Al
» Al
» Al
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
io (Wien).
Wien).
(Filippine).
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
302
La Placca
dell'Ordine
di
san
Gregorio
Magno,
classe
civile:
27 novembre 1975. Al sig. Schambeck Herbert (Wien).
28
»
»
Al sig. Szmitkowski Thaddée (Lausanne, Genève et Fribourg).
18 dicembre »
Al sig. Boganelli Eleuterio (Borna).
21 gennaio 1976. Al sig. de Habicht Mieczyslaw (Roma).
La Commenda dell'Ordine di san Gregorio Magno, classe civile:
11 giugno 1975. Al sig. Aycinena Salazar Pedro (Guatemala).
19
»
20
13
28
13
22
»
»
»
»
»
luglio
»
»
»
9 ottobre
12
»
24
»
30
»
»
3 novembre
4
»
»
21
»
24
27
»
»
))
agosto
15 settembre
29
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
30
3 dicembre
»
»
»
»
»
»
»
»
8
9
»
16
18
»
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sigsig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
Müller Hermann (Köln).
Gélamur Jean (Versailles).
Mad Giovanni (Eisenstadt).
Schorn Franz Hubert (Köln).
Günther Bernhard (Köln).
Dillon James Matthew (Achonry).
Chorinsky Victor (Wien).
Esterhazy Paolo (Wien).
Proksch Adolfo (Wien).
Dawidowicz Antonio (Salzburg).
Donovan Walter (Springfield).
McDonnel Patrick (Springfield).
Tumpane Sohn (Springfield).
Nattas Jamil (Libano).
Dwyer John (Sydney).
Coppola Edgardo (Isernia e Venafro).
Jannelli Armando (Kampala).
Bonato Vincenzo (Padova).
Carretta Michele (Padova).
Tagliaferri Edgardo (Milano).
Kläring Francesco (Salzburg).
Wagner Giovanni (Salzburg).
Van Den Eende Josef (Antwerpen).
Meixner Rudolf (Bamberg).
Santucci Alfonso (Roma).
Falcetta Valentino (Sabina e Poggio Mirteto).
Balboni Egelindo (Ferrara).
Pietrogrande Giovanni (Ferrara).
Ponti Carlo (Roma).
Weber Helmut (Augsburg).
Viani Elvio (Parma).
Erftemeyer Leonardo (Utrecht).
Senni Gian Carlo (Roma).
Müller Valentin (Augsburg).
Reggiani Roberto (Modena).
Albred Vincent (Washington).
Ermini Giuseppe (Roma).
Diarium Romanae Curiae
303
18 dicembre 1975. Al sig. Brasiello Ugo (Roma).
»
»
» Al sig. Mariani Valerio (Roma).
10 gennaio 1976. Al sig. Plancherei Bernard (Lausanne, Genève et Fribourg).
Il Cavalierato dell'Ordine di san Gregorio Magno, classe civile:
6 dicembre 1974. Al
»
»
»
Al
10 aprile 1975. Al
»
»
12
Al
»
»
»
Al
»
»
Al
»
»
18
Al
»
»
Al
»
16 maggio
Al
»
»
22
Al
»
»
»
Al
»
Al
13 luglio
»
»
18
Al
»
Al
8 agosto
Al
»
22
» Al
»
27
Al
»
»
» Al
»
»
Al
»
»
» Al
28
» Al
»
29
» Al
27 settembre »
Al
» Al
Al
»
»
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sigsig.
sig.
10 ottobre
12
»
24
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
1
»
»
»
»
»
»
r-i
»
»
»
»
»
»
»
»•
»
»
»
»
»
dicembre
»
»
»
30
3 novembre
»
4
21
»
22
27
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Mestreit Louis (Antwerpen).
Van De Pitte Henri (Antwerpen).
Robinson James (Southwark).
Casey Thomas (Liverpool).
Dunn James (Liverpool).
Moore Michael (Liverpool).
Aldaba Alfredo (Malolos).
Sisón Sergio (Malolos).
Brehony Frank (Southwark).
Berger Enrico (Berlin).
Broermann Giovanni (Berlin).
Bacher Hermann (Köln).
Timmons William (Southwark).
Steurer Giuseppe (Wien).
Schoemeker Giovanni (Utrecht).
Reisenberger Francesco (Wien).
Schellens Teodoro (Breda).
Van Gurp Pietro (Breda).
Van de Goor Francesco G. ('s-Hertogenbosch).
Frequin Adam (Utrecht).
Ausejo Carlos (Puerto Maldonado).
Tully Luke (Salford).
Garnier Henri (Poitiers).
Horridis Leonardo (Roermond).
Keyzer Antonio Giovanni Maria ('s-Hertogen
bosch).
Soesdorp Arnold (Mechelen-Brussel).
Baker George (Cardiff).
Rwakihembo K. Udaliko (Fort Portal).
Burgbacher Fritz (Köln).
Zillien Alois (Köln).
Cairns Martin (Northampton).
Mendel Ernest Frank (Galveston-Houston).
Cattaneo Luigi (Milano).
Marelli Daniele (Milano).
de Bailliencourt Henry (Paris).
Godwaldt Giovanni P. (Breda).
Abrahams Giovanni f s-Hertogenbosch).
Bindeis Pietro G. M. (Utrecht).
Passilongo Giorgio (Ferrara).
Band Karl (Köln).
Sendier Daniel (Moulins).
t
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
304
9 dicembre 1975. Al
»
» Al
»
» Al
11
» Al
»
»
» Al
8 febbraio 1976. Al
»
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
Ooyle Frederick (Arundel and Brighton).
Charbonnier Laurent (Belley).
Rodríguez Armas J. Eduardo (Caracas).
Ourliac Paul (Toulouse).
Sermet Jean (Toulouse).
Ghezzi Franco (Roma).
La Commenda con Placca dell'Ordine di san Silvestro Papa:
27 novembre 1975. Al sig. Gruber Rudolf (Wien).
29 gennaio 1976. Al sig. Letellier Leon-Jacques (Belgio).
La
Placca dell'Ordine di san Silvestro Papa:
3 dicembre 1975. Al sig. Mayerhofer Hans (Wien).
19 gennaio 1976. Al sig. Li Gotti Salvatore (Italia).
La Commenda dell'Ordine di san Silvestro Papa:
10
aprile
1975. Al
Al
»
»
19 giugno
Al
»
»
» Al
22 agosto
» Al
»
»
» Al
»
» Al
»
»
» Al
»
»
» Al
Al
9 settembre »
18
»
» Al
3 ottobre
» Al
8
»
» Al
»
»
» Al
»
»
» Al
21
Al
»
»
Al
»
»
24
Al
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
Hennessy Christopher (Southwark).
Jenkins Douglas (Southwark).
Rock Edelhard (Hildesheim).
Preuss Helmut (Köln).
Gamillscheg Felice (Wien).
Kamtner Francesco (Wien).
Mucnjak Roberto (Wien).
Reitinger Giovanni (Wien).
Welz Ferdinando (Wien).
Van Wijmeersch Henry (Mechelen-Brussel).
Guldenfels Werner (Freiburg im Breisgau).
Quint Giovanni (Roermond).
Gasteiner Helmut (Salzburg).
Prechtl Giuseppe (Salzburg).
Riccabona Julius (Salzburg).
De Boeck Felix (Mechelen-Brussel).
De Saegher Romain (Mechelen-Brussel).
Cabrini Celso (Brescia).
NECROLOGIO
2
aprile
3
7
10
19
»
»
»
»
20
»
»
»
1976. L'E.mo Sig. Cardinale Grano Carlo, del Titolo di S. Marcello.
» Mons. da Silva Sarai va Joâo Antonio, Vescovo di Coimbra.
»
Mons. Bessone Lawrence, Vescovo di Meru.
»
Mons. Alcini Ilario, Arcivescovo di Nicea.
»
Mons. Giuseppe Bartolomeo Evangelisti, già ArcivescoyoVescovo di Meerut.
»
Mons. Joseph Augustin Hagendorens, Vescovo tit. di
Sicca Veneria.
»
Mons. Van Hoeck Francis Clement, Vescovo tit. di Cissita.
An. et vol. LXVIII
31 Maü 1976
N. 5
ACTA APOSTOLICAE SEDIS
COMMENTARIUM OFFICIALE
Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano — Administratio: Libreria Editrice Vaticana
ACTA PAULI PP. VI
CONSTITUTIONES APOSTOLICAE
I
CAMPI MAIORIS
Detractis ab Ecclesiis Teresiana atque Parnaibensi nonnullis territoriis,
nova quaedam dioecesis conditur, « Campi Maioris » appellanda.
P A U L U S E P I S C O P U S
SERVUS SERVORUM DEI
AD P E R P E T U A M REI MEMORIAM
Tametsi munus Ecclesiae praecipuum in eo est collocatum, ut cunctis
gentibus ac nationibus Christi nomen inferat, atque tinctos sacramento
Baptismatis populos ad beatam immortalitatem salutari dirigat disciplina (cfr. Marc. 16, 15), nemo tamen non videt quantopere externa
christianae rei publicae dispositio ac temperatio conferat ad id, in quod
illa tendit, assequendum. Quae sane causa est, cur Nos, ad Ecclesiae
gubernacula sedentes, sedulo semper animo ea fieri curemus, quae regimen illud quoquo modo perficiant. Qua de re, cum Venerabiles Fratres
Nostri Iosephus Freiré Falcâo, Archiepiscopus Teresianus, et Paulus
Hippolytus de Souza Liborio, Episcopus Parnaibensis, audita Conferentia Episcoporum Brasiliana, id proposuerint, ut divisis suarum E c clesiarum territoriis nova quaedam dioecesis constitueretur, Nos rati
posse id in animorum bonum cedere, post auditos Venerabiles Fratres
Nostros S. R. E. Cardinales Negotiis sacrae Congregationis pro Episcopis praepositos, haec statuimus. Ab archidioecesi Teresiana municipia quae sequuntur separamus, ut sunt per legem civilem circum20 - A. A. S.
306
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
scripta : Alto Longa, Beneditinos, Altos, Campo Maior, Capitâo de
Campos, Castelo do Piauí, Säo Joäo da Serra, José de Freitas, Miguel
Alves, Sao Miguel do Tapuio ; a dioecesi vero Parnaibensi, municipia :
Barras, Porto, Nossa Senhora dos Bemedios; atque his terris novam
dioecesim condimus, Campi Maioris appellandam, cuius quidem Sedes
episcopalis collocabitur in templo S. Antonii Patavini, quod est in urbe
Campo Maiore, in qua Episcopus commorabitur, factis tum sacro Praesuli tum templo cathedrali iuribus propriis. Novam Ecclesiam Sedi
metropolitanae Teresianae subicimus, tamquam suffraganeam, sic ut
eius Episcopum Metropolitae. Cathedrale Canonicorum Collegium constituatur, ad normas per alias apostolicas Litteras edendas. Interim
Canonicorum loco Consultores dioecesani eligantur, qui Episcopum consilio et opera iuvent. Mensam episcopalem efficient sive populi collationes sive Curiae proventus, sive pars bonorum quae novae circumscriptioni obvenient, ad praescriptum canonis 1500 Codicis Iuris Canonici. Ad Seminarii constitutionem atque puerorum educationem quod
attinet, serventur leges iuris communis atque regulae S. Congregationis
pro Institutione Catholica, ratione nempe habita decreti Concilii Oecumenici Vaticani II « Optatam totius ». Lecti vero iuvenes philosophicis
atque theologicis disciplinis imbuendi, item sacerdotes qui velint studia
complere, Romam mittantur, in Collegium Pontificium Pianum Brasilianum. Ad effectum his Litteris deductis, sacerdotes ei dioecesi assignentur, ubi beneficium aut officium habeant; ceteri vero clerici atque
Seminarii tirones, ei in qua legitime degant. Acta insuper atque documenta novam Ecclesiam quoquo modo respicientia, ad eius Curiam mittantur, ibique in tabulario religiose serventur.
Ceterum, haec quae mandavimus, Venerabilis F r a t e r Carmelus Rocco
ad exitum adducet, vel quem ipse delegaverit, factis ad id facultatibus
necessariis; actae vero rei documenta sinceris exemplis ad S. Congregationem pro Episcopis mittantur.
Contrariis nihil obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die duodecimo mensis Iunii, anno
Domini millesimo nongentesimo septuagesimo quinto, Pontificatus Nostri decimo secundo.
IOANNES Card. VILLOT
Secretarius Status
SEBASTIANUS Card. BAGGIO
S. Congr. pro Episcopis Praefectus
Iosephus Del Ton, Proton. Apost.
Eugenius Sevi, Proton. Apost.
hoco £8 Plumbi
In Secret. Status tab., n. 302952.
307
Acta Pauli Pp. VI
II
GOANAE ET DAMANENSIS
Provincia Ecclesiastica Goana et Damanensis rescinditur.
PAULUS
E P I S C O P U S
SERVUS SERVORUM DEI
AD PERPETUAM REI MEMORIAM
Ad nominum respicientes supernam utilitatem et salutem, per effusum Iesu Christi sanguinem partam, nulli pro Nostro universalis patris
et pastoris munere parcimus studio et operae, quo aptius et efficacius
in omnem terram « sermo Dei currat et clarificetur » (2 Thes. 1, 12).
Haud igitur dubitavimus quin, ob mutata in praesentiarum rerum
adiuncta, provinciam ecclesiasticam Goanam et Damanensem rescinderemus diversaque ratione disponeremus. Quae cum ita sint, summa
Nostra potestate sequentia decernimus. Soluta provincia ecclesiastica
Goana et Damanensi, ita metropolitanam et suffraganeas Sedes disponimus, ut archidioecesis Goana et Damanensis, iuribus exuta metropolitanarum Ecclesiarum propriis unoque servato privilegio postulandi
pro Archiepiscopo sacrum pallium, Sanctae Sedi directo subiciatur
atque Sacrae Congregationi pro Gentium Evangelizatione obnoxia fiat;
dioeceses vero Macaonensis et Diliensis, a metropolitano iure Goanae
et Damanensis Sedis liberatae, item Sanctae Sedi directo subiciantur
atque Consilio pro Publicis Ecclesiae Negotiis obnoxiae esse pergant.
Apostolicas has Litteras sive nunc sive in posterum ratas esse volumus,
contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die primo mensis Ianuarii, anno
Domini millesimo nongentesimo septuagesimo sexto, Pontificatus Nostri
tertio decimo i
IOANNES Card. VILLOT
Secretarius Status
AGNELLUS Card. Rossi
S. Congr. pro Gentium Evangelizatione
seu de Propaganda Fide Praefectus
Eugenius Sevi, Proton.
Godefridus Mariani,
Loco SB Plumbi
In Secret: Status tab., n. 297892.
Apost.
Proton. Apost.
308
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
III
MAIAGUEZENSIS
In Portoricensi Republica noya conditur dioecesis,
nomine.
PAULUS
« Maiaguezensis »
E P I S C O P U S
SERVUS SERVORUM DEI
AD P E R P E T U A M REI M E M O R I A M
Qui arcano Dei consilio beatissimo Petro, Apostolorum principi, in
regimen totius Ecclesiae successimus, ut providentia ac prospicientia
Nostra christifidelium bono atque commodis consuleremus, in susceptam
causam ita incumbimus, ut quidquid magnum parvum aliquam Christi
gregi utilitatem afferre posse viderimus, illud aut aggrediamur, aut,
quantum maxime potest, faciendum curemus. Quam ob rem, quoniam
Venerabiles Fratres Ioannes Fremiot Torres Oliver, Episcopus Poncensis, et Michael Rodríguez Rodríguez, Episcopus Arecibensis, audita
Conferentia episcopali Portoricensi, unanimi consensu ab hac Apostolica
Sede petierunt, ut dioecesium Poncensis et Arecibensis territoriis divisis, nova constitueretur dioecesis, Nos re bene reputata atque consilio
petito tum a Venerabili F r a t r e Ioanne Graveiii, Archiepiscopo titulo
Suensi atque in dicione Portoricensi Apostolico Delegato, tum a Venerabilibus Fratribus Nostris S. R. E. Cardinalibus Sacrae Congregationi pro Episcopis praepositis, haec auctoritate Nostra decernimus.
Ab Ecclesiis Poncensi et Arecibensi territorium separamus municipiorum : Mayaguez, Aguadilla, Aguada, Moca, San Sebastián, Rincón,
Añasco, Las Marías, Maricao, Hormiguero, San Germán, Cabo Rojo,
Lajas et Sabana Grande, quibus sane novam dioecesim condimus, Maiaguezensem cognominandam ; cuius cathedrale templum illud erit quod
populus (( Nuestra Señora de la Candelaria » appellare consuevit, in
urbe Mayaguez, in qua profecto Episcopus sedem ponet atque domicilium collocabit, factis nempe iuribus templorum cathedralium. Dioecesim Maiaguezensem suffraganeam facimus metropolitanae Sedi S. Ioannis Portoricensis, eiusque Episcopus Metropolitae illi obnoxius erit ad
normam iuris. Item statuimus, ut cathedrale collegium condatur ; interim
tamen, Episcopus Consultores dioecesanos eligat, qui eum consilio ;et
opera iuvent. Mensam episcopalem constituent sive fidelium collationes, sive Curiae emolumenta, sive pars bonorum quae novae dioecesi
obvenient, ad normam canonis 1500 C.I.C. Seminarium condatur ratione
Acta Pauli Pp. VI
309
habita tum Iuris communis, tum Decreti Concilii Vaticani II « Optatam
totius », tum regularum Sacrae Congregationis pro Institutione Catholica; atque iuvenes qui ingenio ac pietate niteant, Romam mittantur,
in Collegium Pianum Latinum Americanum, philosophia atque sacra
theologia imbuendi. Itidem sacerdotes studiorum causa. Ad constitutae
dioecesis regimen, administrationem, Vicarii Capitularis electionem,
similia quod attinet, leges canonicae ad amussim serventur. Condita
dioecesi, sacerdotes ei circumscriptioni addicantur, in qua beneficium
aut officium habeant ; ceteri sacerdotes, clerici atque Seminarii tirones,
ei, in qua legitime degant. Acta et documenta Ecclesiam Maiaguezensem respicientia, ad eius curiam episcopalem mittantur, ibique reli
giose custodiantur. Ceterum haec, quae mandavimus, Venerabilis F r a ter Ioannes Graveiii ad exitum deducet, cuius mentionem fecimus, vel
quem ipse delegaverit, factis necessariis facultatibus. Re vero acta,
documenta exarentur atque sinceris exemplis ad Sacram Congregationem
pro Episcopis cito mittantur. Contrariis nihil obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die primo mensis Martii, anno Domini millesimo nongentesimo septuagesimo sexto, Pontificatus Nostri
tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT
Secretarius Status
SEBASTIANUS Card. RAGGIO
S. Congr. pro Episcopis Praefectus
Eugenius Sevi, Proton.
Apost.
Angelus Lanzoni, Proton. Apost. s.n.
Loco £8 Plumbi
în Secret. Status tab., n. 800912.
IV
PACIENSIS
Praefectura Apostolica Paciensis in California Inferiore Meridionali ad
gradum Vicariatus Apostolici attollitur, nomine immutato.
PAULUS E P I S C O P U S
SERVUS SERVORUM DEI
AD PERPETUAM REI MEMORIAM
Cum compertum haberemus Praefecturam Apostolicam Paciensem in
California Inferiore Meridionali, Congregationi S. Cordis Iesu creditam, recentiore hac aetate haud parum in Catholica Religione prof e-
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
310
cisse, Nos sine ulla dubitatione existimavimus confirmandam esse sententiam Venerabilium Fratrum Nostrorum S. R. E. Cardinalium Sacrae
Congregationi pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide
praepositorum, qui, re mature perpensa atque voto Conferentiae Episcopalis Mexicanae Reipublicae respecto, poposcerunt ut eadem Praefectura ad gradum Vicariatus Apostolici eveheretur. Propterea, illam
sententiam ratam habentes, hisce Litteris memoratam Praefecturam
Apostolicam Paciensem in California Inferiore Meridionali gradu Vicariatus Apostolici ditamus, eodem nomine appellandi iisdemque finibus
circumscribendi, quibus Praefecturae territorium hucusque continebatur.
Praeterea novo Vicariatui Apostolico eadem tribuimus iura aut privilegia, quae ad ceteros Vicariatus Apostolicos pertinent. Mandamus
interea ut haec, quae decrevimus, ad effectum adducat Venerabilis
F r a t e r Marius Pius Gaspari, Delegatus Apostolicus in Mexicana Republica, vel ab eo delegatus sacerdos, cuius erit documentum peractae exsecutionis ad Sacram Congregationem pro Gentium Evangelizatione seu
de Propaganda Fide cito transmittere, de more signatum sigilloque
impressum.
Has deinde Litteras Apostolicas sive nunc sive in posterum ratas
esse volumus, contrariis nihil obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die primo mensis Martii, anno
Domini millesimo nongentesimo septuagesimo sexto, Pontificatus Nostri
tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT
Secretarius Status
AGNELLUS Card. Rossi
S. Congr. pro Gentium Evangelizatione
seu de Propaganda Fide Praefectus
Iosephus Del Ton, Proton. Apost.
Angelus Lanzoni,
Loco ffi Plumbi
In Secret. Status tab., n. 802864.
Proton.
Apost, s.n.
Acta Pauli Pp. VI
311
V
ANGLIAE ORIENTALIS
Dioecesi Northanptoniensi divisa, nova conditur dioecesis, « Angliae Orientalis » appellatione.
PAULUS
E P I S C O P U S
SERVUS SERVORUM DEI
AD P E R P E T U A M REI M E M O R I A M
Quod Oecumenicum Concilium Vaticanum II de aptiore ecclesiasticarum circumscriptionum dispositione statuit, ad Northanptoniensem E c clesiam spectare existimamus, e qua nempe opportune divisa altera
videtur excitari posse dioecesis. In eiusdem enim orientali parte magna,
Deo favente, incrementa catholicae res habuerunt estque spes vel maiora
eas esse in posterum tempus habituras. Instante igitur Venerabili F r a tre Carolo Alexandro Grant, Episcopo Northanptoniensi, post scilicet
auditam Episcoporum Conferentiam Angliae et Cambriae, ut novam
ex ea ipsa dispertita dioecesim constitueremus, Nos, audita sententia
Venerabilis Fratris Brunonis Bernardi Heim, Archiepiscopi titulo Xanthiensis atque in Magna Britannia Apostolici Delegati, apostolica Nostra potestate haec quae sequuntur decernimus et iubemus. A dioecesi
Northanptoniensi comitatus detrahimus vulgo appellatos <( Cambridgeshire », « Norfolk » et « Suffolk » ex iisque dioecesim constituimus,
Angliae Orientalis appellandam atque iisdem finibus circumscribendam
quibus comitatus, quos diximus, terminantur. Eius sedes in urbe Norvico ponatur, episcopalis autem cathedra in templo S. Ioannis Baptistae,
eadem in urbe exstante, quod cathedrale habebitur. Episcopo autem et
iusta iura damus et congrua obligationes imponimus^ Episcoporum residentium propria. Condita praeterea dioecesis suffraganea erit metropolitanae Sedi Vestmonasteriensi ; item Episcopus, eiusdem Sedis Metropolitae. Mensam episcopalem constituent Curiae emolumenta, fidelium collata pecunia et portio bonorum ei obveniens iuxta conventionem ab Ordinariis, quorum negotium interest, ineundam ratione
habita piorum fundatorum seu oblatorum voluntatis. Donec Canonicorum collegium condatur, Consultores dioecesani deligantur, ad normam
iuris. Ad dioecesis regimen quod attinet, administrationem, Vicarii
capitularis electionem aliaque id genus sacri canones omnino serventur.
Seminarium quoque extruatur in eoque pueri iuvenesque educentur,
prae oculis habitis normis Decreti Concilii Vaticani II et peculiaribus
Sacrae Congregationis pro Institutione Catholica regulis. Ad clerum
312
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
autem quod spectat statuimus, ut Angliae Orientalis dioecesi sacerdotes ascribantur, in cuius territorio beneficium vel ecclesiasticum officium habeant ; ceteri vero clerici ei dioecesi censeantur addicti, in qua
legitime degant. F a s tamen est ut dioecesium Episcopi, collatis consiliis
cum presbyteris et clericis quorum interest, aliter, si res ferat, eorum
incardinationi provideant. Documenta denique et acta dioecesim Angliae
Orientalis spectantia eius Curiae transmittantur, in tabulario custodienda. Haec quae praescripsimus ad effectum adducat Venerabilis F r a ter Bruno Bernardus Heim, quem diximus, atque effecti negotii documenta ad Sacram Congregationem pro Episcopis mittat. Has vero Litteras Apostolicas sive nunc sive in posterum ratas esse volumus, contrariis haud obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die tertio decimo mensis Martii,
anno Domini millesimo nongentesimo septuagesimo sexto, Pontificatus
Nostri tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT
Secretarius Status
SEBASTIANUS Card. BAGGIO
S. Congr. pro Episcopis Praefectus
Godefridus Mariani, Proton.
Marcellus Rossetti, Proton.
Apost.
Apost.
Loco © Plumbi
In Secret. Status tab., n. S0196S.
VI
ARAUSICANAE IN CALIFORNIA
Diviso archidioecesis Angelorum in California territorio nova constituitur
dioecesis, « Arausicana in California » appellanda.
PAULUS E P I S C O P U S
SERVUS SERVORUM DEI
AD PERPETUAM REI MEMORIAM
Supernae animarum salutis provehendae causa putavit Venerabilis
F r a t e r Noster Timotheus S. R. E. Cardinalis Manning, Archiepiscopus
Angelorum in California, novam de Ecclesia sua quodam excerpto territorio constitui posse dioecesim. Idque ut fieret cum ab Apostolica
Sede petiisset, probante scilicet Episcoporum Conferentia Civitatum
Foederatarum Americae Septemtrionalis, Nos, auditis antea Venerabilibus Fratribus Nostris S. R. E. Cardinalibus Sacrae Congregationi
Acta Pauli Pp. VI
313
pro Episcopis praepositis atque Venerabili F r a t r e Ioanne Jadot, Archiepiscopo titulo Zuritano eademque in Natione Delegato Apostolico,
sequentia decernimus. Ab archidioecesi Angelorum in California territorium comitatus separamus, vulgo « Orange )) appellati, eoque dioecesim constituimus, Arausicanam in California cognominandam iisdem
limitandam finibus ac comitatus ille limitatur. Condita dioecesis sedem
habebit in urbe « Orange », in qua etiam cathedrale templum erit, sacra
nempe aedes Sacrae Familiae dicata, iustis cum iuribus. Mensam
episcopalem efficient Curiae emolumenta, fidelium oblationes et bonorum pars, ei obvenientium ad normam canonis 1500 C. I. C. Episcopi
Arausicani in California munus erit consultores dioecesanos deligere,
usque dum Canonicorum collegium ad normam iuris constituatur. Ad
seminarii exaedificationem quod attinet ad eiusque alumnorum educationem, serventur praescripta iuris communis, normae Decreti Concilii
Vaticani II « Optatam totius » et peculiares Sacrae Congregationis
pro Institutione Catholica regulae. His praeterea Litteris ad effectum
adductis, sacerdotes Ecclesiae illi censeantur adscripti, in cuius territorio ecclesiasticum officium vel beneficium habeant ; ceteri autem sacerdotes, clerici seminariique tirones ei, in qua legitime degant. Praecipimus insuper ut constitutae dioecesis acta et documenta ab archiepiscopali Curia Angelorum in California, ad eius Curiam transferantur,
in tabulario custodienda. Statuimus denique ut condita hodie dioecesis
suffraganea sit metropolitanae Sedi Angelorum in California, atque
eius Episcopus eiusdem Sedis Metropolitae. Haec quae praescripsimus
ad effectum adducat Venerabilis F r a t e r Ioannes Jadot, quem diximus,
vel ab eo delegatus sacerdos; absoluti vero negotii documenta ad
Sacram Congregationem pro Episcopis mittat, usitato more signata
sigilloque impressa.
Has sub plumbo Litteras sive nunc sive in posterum ratas esse et
fore volumus, contrariis haud obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die quarto et vicesimo mensis Martii, anno Domini millesimo nongentesimo septuagesimo sexto, Pontificatus Nostri tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT
Secretarius Status
SEBASTIANUS Card. RAGGIO
S. Congr. pro Episcopis Praefectus
Iosephus Del Ton, Proton. Apost.
Eugenius
Loco g& Plumbi
In Secret. Status tab., n. 302895.
Sevi, Proton.
Apost.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
314
EPISTULAE
I
Ad Exc.mum P. D. Telesphorum Ioannem Cioli, Episcopum Arretinum,
septimo expleto saeculo ab obitu Beati Gregorii X Pontificis Maximi.
Vitae sanctimonia et pastorali studio insignem Decessorem Nostrum,
Beatum Gregorium X, Arretina dioecesis pia memoria recolere consuevit,
siquidem ille, dum a Concilio Lugdunensi altero redibat, in urbe Arretio
diem obiit supremum. Nunc vero eiusdem dioecesis Christifideles, te
praeeunte, id ipsum alacriore animo praestant, cum ab huius Pontificis
Maximi obitu septimum abeat saeculum.
Idem Beati Petri Successor, qui ut archidiaconus Leodiensis ad
summum ministerium apostolicum est assumptus, quinque annis, quibus id exercere ei datum est, egregia et memorabilia gessit. Ipse enim
virtutum fulsit splendore totumque se Ecclesiae devovit, cui reformandae studiose operam dedit. In Terram Salvatoris incólatu Sanctam
curas impigre intendit et restitutionem unitatis inter Ecclesiam Romanam et Graecam ardenter promovit.
Haec praesertim proposuit praedicto Concilio Oecumenico Lugdunensi, cui ipse praefuit et in quod viros eximios adhibuit, veluti Petrum a Tarantasia, qui postea fuit Innocentius Papa V, Sanctum Bonaventuram, Thomam Aquinatem, qui tamen, ut notum est, in itinere
mortuus est. Eadem Synodus unitatem inter Ecclesiam Romanam et
Graecam sanxit ; nec quidquam de meritis huius Summi Pontificis, de
re oecumenica solliciti, detrahitur eo quod postmodum lugendum discidium iterum exortum est. Ceterum de hac universali Synodo copiose
scripsimus, cum septimum celebraretur saeculum revolutum, ex quo
illa acta est.
1
Neque praetermittere licet Beati Gregorii X operositatem, eo pertinentem, ut discordias dirimer et et pacem componeret, potissimum in
Italia, quae factionibus Guelforum et Ghibellinorum dividebatur. Sunt
profecto haec eius verba commemoranda : « Ghibellinus est? At christianus, at civis, at proximus est. Ergo haec tot et tam valida coniunctionis nomina Ghibellino succumbent? Et id unum atque inane nomen
1
Cfr. A.A.S. 66 (1974), pp. 620 sqq.
Acta Pauli Pp. VI
315
(quod quid significet, nemo intellegit) plus valebit ad odium, quam ista
omnia tam clare et tam solide expressa, ad charitatem? » .
2
Novas quoque vias Ecclesiae aperuit, siquidem cum ipso Tartarorum
principe amicitiae rationes iniit.
Ex his omnibus, quae perstrinximus, patefit Summum hunc sacrorum Antistitem cum aetate, qua vitam degimus, arcte coniungi. Multa
enim, quae forti animo aggressus est et salubriter perfecit, sunt sollicitudo Ecclesiae nostri temporis. In tantum ergo pastorem, cui haec
verba Sancti Augustini bene aptantur : « Habet semper unde det cui
3
plenum pectus est caritatis », intueantur praesertim filii Nostri ex Arretina dioecesi, eius magisterio vitae inhaereant et sic semina, quae
Sacrum Iubilaeum universale, nuperrime peractum, in eos, ut probe
confidimus, sparsit, maiore usque studio foveant.
Hac mente ducti, tibi, Venerabilis F r a t e r , Episcopo Auxiliari tuo,
clero, religiosis, fidelibus, pastorali curae tuae commissis, et universis,
qui celebritatibus, quae ob hanc memoriam fient, intererunt, Benedictionem Apostolicam, supernae gratiae et roboris auspicem, amantissime
impertimus.
Ex Aedibus Vaticanis, die iv mensis Ianuarii, anno MCMLXXVI,
Pontificatus Nostri tertio decimo.
PAULUS P P . VI
II
Exc.mo P. D. Iosepho Matulaitis-Labukas, Episcopo Titulo Moptensi, Administratori Apostolico ad nutum Sanctae Sedis Kaunensi, quinquagesimo
exacto anno a constituta Provincia Ecclesiastica Kaunensi.
Cum in eo sit, ut quinquagesimus expletus annus celebretur a constituta Provincia Ecclesiastica Kaunensi, cui memoriae adiungere libet
recens iubilaeum sedis episcopalis Vilnensis ante decem lustra ad dignitatem metropolitanam evectae, egregia Nobis praebetur opportunitas
ad te has Litteras dandi; quas per te volumus ad notitiam perferri
omnium etiam eiusdem regionis Episcoporum, qui a Christo Domino
grave munus acceperunt in dilecta ista Natione gregem eius pascendi.
2
3
Bullarium Romanum, ed. Taur., vol. IV, p. 19, n. 6.
Enarr. in Ps. SI, II, 13.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
316
Probe novimus, Venerabilis Frater, Ecclesiam Catholicam in Lithuania, per haec quinque decennia proxime praeterita, quemadmodum superioribus saeculis, fideliter servasse veteres suas traditiones christianas,
praeclara edendo testimonia fidei arctaeque necessitudinis cum Petri
Sede.
Volumus igitur Vobis confirmare semper Nos animo praesenti ad
vestrae communitatis vitam ad eiusque vicissitudines attendere, paterni amoris affectu et sollicitudine eam prosequi, iugiter in precationibus
eius memores esse.
Itaque Fratres Nostros et Filios in ista Natione, quam carissimam
habemus, degentes cohortamur, ut unanimes perstent in illa communione fidei ac dilectionis, quae veros addecet discipulos Divini Magistri
(cfr. Io. 13, 35).
Rogamus autem Beatissimam Virginem Mariam, quam cuncti Christifideles Lithuani tantopere venerantur — potissimum invocato nomine
Matris Misericordiae apud Portam Aurorae (vulgo Ausros Vartai) et
in sanctuario eius Nativitati in loco Siluva dicato, quod gratum Nobis
fuit ad dignitatem Basilicae Minoris provehere — ut dilectos filios suos
ac filias e nobili populo isto deducat ac tueatur, sustentans eos in certitudine fidei et in fiducia Christi, Filii sui, qui, victor peccati et mortis,
resurrexit.
Denique tibi, Venerabilis Frater, Coadiutori tuo, cunctis Episcopis,
clero et fidelibus, qui in ista sunt Natione, Benedictionem Apostolicam, peculiaris benevolentiae et constantis sollicitudinis Nostrae de
Ecclesia in Lithuania pignus caelestisque solacii auspicem, impertimus.
Ex Aedibus Vaticanis, die x x x mensis Martii, anno MCMLXXVI,
Pontificatus Nostri tertio decimo.
PAULUS P P . VI
III
Ad Excellentissimum Gamani Corea, Virum a Secretis Conventus Unitarum
Nationum pro commercio et progressione Nairobiae habiti.
e
De la I V Conférence des Nations Unies pour le Commerce et ïe
Développement réunie à Nairobi, les peuples, les plus pauvres surtout,
attendent des décisions qui apporteront des remèdes rapides et efficaces aux détresses les plus urgentes, et qui développeront, dans les
Acta Pauli Pp. VI
317
mentalités et dans les structures, des rapports nouveaux entre les
nations, permettant à toutes de contribuer activement à une vie internationale plus solidaire.
Nous joignons notre voix à ces appels. Nous exprimons le désir profond et confiant de voir surgir, de votre assemblée, à la fois des travaux importants et de nouvelles raisons d'espérer pour les hommes.
Depuis votre dernière Conférence de Santiago du Chili, la crise
internationale a accumulé les souffrances et les inquiétudes. La famine
a sévi en plusieurs régions. Le chômage mine les énergies. L'inflation
perturbe en profondeur les échanges commerciaux. L'endettement des
pays en voie de développement atteint des proportions écrasantes et
décourageantes.
Mais une telle situation ne vous trouve pas démunis. Grâce aux
efforts laborieux des précédentes conférences de Genève, de New Delhi,
de Santiago, patiemment continués dans des sessions, une prise de
conscience s'est faite. Les causes du mal vous sont mieux connues dans
leur complexité à la fois politique, technique, sociale, culturelle, morale. La volonté d'une action ample et coordonnée se dégage à partir de
quelques convictions désormais largement partagées. Les décisions courageuses sont à la fois nécessaires et possibles, fondées sur une solidarité mondiale à la réalisation de laquelle tous sont conviés à participer.
N'est-ce pas un signe particulièrement encourageant de constater
que les peuples plus jeunes et plus faibles se montrent de plus en plus
décidés à mobiliser leurs propres richesses, humaines autant que matérielles, pour développer leur personnalité et l'engager d'une manière
responsable dans la création de réseaux de solidarité plus denses et plus
solides? Ce que nous écrivions il y a près de dix ans dans Notre
encyclique sur le développement des peuples, nous le redisons avec
une conviction accrue : « La solidarité mondiale, toujours plus efficiente, doit permettre à tous les peuples de devenir eux-mêmes les
artisans de leur destin ... Les peuples plus jeunes ou plus faibles demandent leur part active dans la construction d'un monde meilleur,
plus respectueux des droits et de la vocation de chacun. Cet appel est
légitime : à chacun de l'entendre et d'y répondre )).*
Notre conviction se nourrit au spectacle réconfortant du meilleur
de l'expérience des hommes et des peuples. Elle s'enracine dans la foi
1
N. 65.
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
318
en Dieu qui «a voulu que tous les hommes constituent une seule fa^
2
mille et se traitent mutuellement comme des frères » . La terre leur a
été donnée en partage pour qu'ils la cultivent, qu'ils gèrent et multiplient les biens matériels d'une manière responsable, qu'ils y mettent
leur marque, qu'ils les chargent d'humanité et fassent des échanges de
biens entre individus et entre peuples un processus constant de développement personnel et solidaire.
La gestion des ressources terrestres se trouve donc au centre de vos
discussions. Vous avez la légitime ambition de construire des réseaux
commerciaux qui assurent des prix plus rémunérateurs, plus stables,
plus équitables pour tous, spécialement pour les plus pauvres. Pour
y parvenir, cette recherche, ce dialogue entre pays riches et pays défavorisés doivent s'inscrire dans la perspective supérieure de la destination
universelle des biens de ce monde, de l'interdépendance des peuples, et
de la coresponsabilité dans l'organisation des échanges commerciaux,
dans l'intérêt de tous. C'est pourquoi il vous faut ranimer sans cesse,
personnellement et en équipe de travail, la flamme de vos convictions :
les richesses matérielles sont faites pour permettre aux hommes de se
nourrir, de se vêtir, de se loger, de s'instruire, de s'aider mutuellement
et, en développant leur solidarité, de réaliser des communautés vraiment fraternelles qui connaissent une véritable joie de vivre.
Nous vous adressons ce message, Monsieur le Secrétaire général, au
nom de l'Evangile qui, en révélant aux hommes les profondeurs de
leur vocation divine, libère en eux des énergies et une lumière irremplaçables pour orienter et soutenir leurs efforts vers plus d'humanité,
vers ce que Nous avons appelé la civilisation de l'amour. En invoquant
sur les participants de la Conférence de la CNUCED réunie à Nairobi
l'abondance des bénédictions divines, Nous prions Dieu tout-puissant
de leur faire trouver dans le travail harassant qui sera le leur la joie
d'ouvrir ensemble des voies neuves à l'espérance des peuples.
Du Vatican, le 28 avril 1976.
PAULUS P P . VI
2
Const. past. de Eccl. in mundo huius temporis Gaudium et spes, n. 24.
Acta Pauli Pp. YI
31»
ALLOCUTIONES
I
In foro Petriano habita iis qui sollemni Beatifìcationi interfuerunt ven..
Servi Dei Leopoldi a Castronovo, sacerdotis professi O. F. M. Cap. *
Chi è, chi è Colui, che oggi qua ci raccoglie per celebrare nel suo*
nome beato una irradiazione del Vangelo di Cristo, un fenomeno inesprimibile, eppure chiaro ed evidente, quello d'una trasparenza incantevole, che ci lascia intravedere nel profilo d'un umile fraticello una
figura esaltante e insieme quasi sconcertante :
guarda, guarda, è
San Francesco ! lo vedi? guarda come è povero, guarda come è semplice, guarda com'è umano ! è proprio lui, San Francesco, così umile,,
così sereno, così assorto da apparire quasi estatico in una sua propria*
interiore visione dell'invisibile presenza di Dio, eppure a noi, per noi
così presente, così accessibile, così disponibile, che pare quasi ci conosca, e ci aspetti, e sappia le nostre cose e possa leggere dentro di
noi... Guarda bene; è un povero, piccolo Cappuccino, sembra sofferente e vacillante, ma così stranamente sicuro che ci si sente da lui
attratti, incantati. Guarda bene, con la lente francescana. Lo vedi?
Tu tremi? chi hai visto? Sì, diciamolo : è una debole, popolare, ma
autentica immagine di Gesù; sì, di quel Gesù, che parla simultaneamente al Dio ineffabile, al Padre, Signore del cielo e della t e r r a ; e
parla a noi minuscoli uditori, racchiusi nelle proporzioni della verità,,
cioè della nostra piccola e sofferente umanità ... E che dice Gesù in
questo suo oracolo poverello? Oh ! grandi misteri, quelli dell'infinita
trascendenza divina, che ci lascia incantati, e che subito assume un
linguaggio commovente e trascinante : riecheggia il Vangelo : « Venite
a me, voi tutti, che siete affaticati ed oppressi, ed Io vi ristorerò ».*
Ma dunque chi è? è Padre Leopoldo; sì, il servo di Dio Padre
Leopoldo da Castelnovo, che prima di farsi frate si chiamava Adeodato Mandic, un Dalmata, come San Girolamo, che doveva avere certamente nel temperamento e nella memoria la dolcezza di quella incantevole terra adriatica, e nel cuore, e nella educazione domestica la:
bontà, onesta e pia, di quella forte popolazione veneto-illirica. E r a ,
* Die 2 mensis maii a. 1976.
Mt 11, 28.
1
'
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
320
nato il 12 maggio 1866, e morì a Padova, dove fattosi Cappuccino, visse
la maggior parte della sua vita terrena, conclusa a 76 anni, il 30 luglio 1942, poco più di trent'anni fa. Qui, in questo caso, il Diritto
Canonico si è fatto indulgente, derogando alla norma che differisce
la discussione delle virtù d'un Servo di Dio a cinquant'anni dopo la
sua morte; ma come rimandare questo atto processuale quando la
vox populi in favore delle virtù di Padre Leopoldo, invece che placarsi
al passare del tempo s'è fatta più insistente, più documentata e più
sicura della propria testimonianza? Al coro spontaneo di quanti hanno
conosciuto l'umile Cappuccino, o ne hanno sperimentato la tauma2
turgica intercessione, s'è dovuto arrendere il giudizio della Chiesa, anticipando le sue favorevoli conclusioni, così che a proclamare l'eccezionale valore morale e spirituale di Padre Leopoldo non sono soltanto quelli che raccolgono la postuma eredità, ma ancora esistono
non pochi che possono suffragare questa sua celebrazione dicendo : io
l'ho conosciuto; sì, era un santo religioso, un uomo di Dio, uno di
quegli uomini singolari, che effondono subito l'impressione della loro
soprannaturale virtù. E subito nella memoria di chi conosce un po'
la storia della Famiglia religiosa dei Cappuccini si profilano le grandi
figure di questi F r a t i , fedeli alla più rigorosa tradizione francescana,
che ne hanno personificato la santità; e tra questi limitiamoci ad una
tipica figura letteraria, a tutti ben nota, F r a Cristoforo del Manzoni.
Ma no : F r a Leopoldo era più piccolo, di statura, di capacità naturali (non era nemmeno un predicatore, come non pochi valenti Cappuccini lo sono), non era neppure di forte salute fisica, era davvero un
povero fraticello.
Una nota particolare non possiamo tuttavia trascurare ; egli era
oriundo della sponda levantina
dell'Adriatico,
di
Castelnovo,
alle
bocche di Cattaro, nel territorio della Croazia - Montenegro - Erzegovina - Bosnia; e conservò sempre per la sua terra un amore fedele,
anche se poi, vissuto a Padova, non fu meno affezionato alla nuova
patria ospitale e soprattutto alla popolazione presso la quale esercitò
il suo silenzioso e indefesso ministero. La figura perciò del Beato Leopoldo riassume in sé questa bivalenza etnica, quasi a fonderla in un
emblema di amicizia e di fratellanza, che ogni suo devoto cultore dovrà
fare propria. È questo particolare dato biografico del Beato Leopoldo
un primo compimento d'un pensiero, d'un proposito dominante della
2
Cfr. can. 2101.
Acta Pauli Pp. VI
321
sua vita. Come tutti sappiamo, Padre Leopoldo fu « ecumenico » ante
litteram, cioè sognò, presagì, promosse, pur senza operare, la ricomposizione nella perfetta unità della Chiesa, anche se essa è gelosamente
rispettosa delle particolarità molteplici della sua composizione etnica;
unità voluta dalle origini storiche e ancor più dalla sacra e misteriosa
volontà di Cristo fondatore d'una Chiesa, tutta penetrata da essenziali
esigenze del supremo voto di Gesù : ut unum sint, siamo tutti uno
quanti una medesima fede, un medesimo battesimo, un medesimo Signore congiungono in un solo Spirito, vincolo di pace. Oh! che il
Beato Leopoldo sia profeta e intercessore di tanta grazia per la Chiesa
di Dio!
Ma la nota peculiare della eroicità e della virtù carismatica del
Beato Leopoldo fu un'altra; chi non lo sa? fu il suo ministero nell'ascoltare le Confessioni. Il compianto Card. Larraona, allora Prefetto della Sacra Congregazione dei Riti, scrisse, nel Decreto del 1962
per la beatificazione di Padre Leopoldo : « il suo metodo di vita era
questo : celebrato di buon mattino il sacrificio della Messa, egli sedeva
nella celletta-confessionale, e lì restava tutto il giorno a disposizione
dei penitenti. Tale tenore di vita egli conservò per circa quarantanni,
senza il minimo lamento ... ».
3
Ed è questo, noi crediamo, il titolo primario che ha meritato a
questo umile Cappuccino la beatificazione, che ora noi stiamo celebrando. Egli si è santificato principalmente nell'esercizio del sacramento della Penitenza. Fortunatamente già copiose e splendide testimonianze sono state scritte e divulgate su questo aspetto della santità
del nuovo Beato. Noi non abbiamo che da ammirare e da ringraziare
il Signore che offre oggi alla Chiesa una così singolare figura di ministro della grazia sacramentale della Penitenza; che richiama da un
lato i Sacerdoti a ministero di così capitale importanza, di così attuale
pedagogia, di così incomparabile spiritualità; e che ricorda ai Fedeli,
fervorosi o tiepidi e indifferenti che siano, quale provvidenziale e ineffabile servizio sia ancor oggi, anzi oggi più che mai, per loro la Confessione individuale e auricolare, fonte di grazia e di pace, scuola di
vita cristiana, conforto incomparabile nel pellegrinaggio terreno verso
l'eterna felicità.
Che il Beato Leopoldo conforti le anime amorose di spirituale incremento all'assidua frequenza al confessionale, che certe correnti critiche,
3
Cfr. Eph 4, 3, ss.; Gv 17, 11-21.
21
- A. A. S.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
322
non certo ispirate da cristiana e matura sapienza, vorrebbero fosse
relegata nelle forme superate della spiritualità viva, personale, evangelica. Che il nostro Beato sappia chiamare a questo severo, sì, tribunale di penitenza, ma non meno amabile rifugio di conforto, di verità
interiore, di risurrezione alla grazia e di allenamento alla terapia della
autenticità cristiana, molte molte anime intorpidite dalla fallace profanità del costume moderno, per fare loro sperimentare le segrete e
rinascenti consolazioni del Vangelo, del colloquio col Padre, dell'incontro con Cristo, dell'ebbrezza dello Spirito Santo, e per ringiovanire
in esse l'ansia del bene altrui, della giustizia e della dignità del
costume.
A voi, Fratelli Francescani dell'Ordine Cappuccino, grazie d'aver
dato alla Chiesa e al mondo un « tipo » della vostra scuola austera,
amichevole, pia d'un cristianesimo altrettanto fedele a se stesso, quanto idoneo a risollevare nel cuore del popolo la gioia della preghiera e
della bontà.
E onore a* voi, Figli della Croazia, del Montenegro, della BosniaErzegovina e della Jugoslavia intera per aver generato al nostro tempo
un esemplare così alto e così umano della vostra tradizione cattolica.
E voi, Padovani, sappiate onorare vicino al vostro S. Antonio questo non dissimile fratello della genealogia francescana, e dell'uno e
dell'altro sappiate trasfondere nelle nuove generazioni le virtù cristiane ed umane già così illustri nella vostra storia.
II
Membris summorum Consiliorum Pont. Operum Missionalium, Romae
annuum Coetum habentibus. *
Venerabili
Figli
Fratelli,
carissimi,
Siamo lieti di potervi manifestare tutta la Nostra soddisfazione
per questo incontro con voi che, come di consueto, avete desiderato al
termine dei lavori della vostra Assemblea Plenaria.
Questa visita infatti Ci offre l'occasione, sempre attesa e gradita,
di esprimervi tutta la Nostra riconoscenza e di rivolgervi la Nostra
parola di compiacimento e di esortazione per il vostro lavoro, che
* Die 14 mensis maii a. 1976.
Acta Pauli Pp. VI
323
Noi tanto apprezziamo e non cessiamo di seguire col più vivo interesse.
La vostra presenza, che Ci conferma il vostro rinnovato impegno,
apre il Nostro animo alle più liete speranze per l'avvenire della cooperazione missionaria in tutta la sua dimensione ecclesiale. Giacché, se la
coscienza delle proprie responsabilità nei riguardi dell'attività missionaria della Chiesa prenderà sempre più vigore in seno al Popolo di
Dio, come si deve e come Noi ardentemente Ci aspettiamo, ciò dipenderà in gran parte dalla vostra intraprendenza e dal vostro zelo, come
pure dalla saggezza delle vostre iniziative.
Vorremmo soffermarci su un pensiero che, fra i tanti che si affollano nella Nostra mente in questo momento, Ci viene suggerito dalla
particolare fisionomia che presenta l'Assemblea che avete testé celebrata. Provenite da Paesi diversi, e tuttavia siete animati dallo stesso
zelo, vi ha riuniti qui a Eoma un unico scopo : dare un nuovo e sempre
più efficace impulso alla grande causa delle Missioni Cattoliche. Come
non vedere in questa fraterna collaborazione un richiamo eloquente a
quell'universalismo che deve caratterizzare l'azione missionaria della
Chiesa a tutti i livelli? Richiamo quanto mai opportuno, perché proprio
l'approfondimento di questo tema, come ben sapete, è la prima e più
importante finalità che abbiamo voluto assegnare alla Giornata Missionaria Mondiale con il Nostro recente messaggio. Le Pontifìcie Opere
Missionarie — dicevamo nello stesso messaggio — sono « come portatrici
di questo universalismo missionario » ; e ricordavamo ancora che questo
carattere universale « le ha distinte fin dall'inizio e ha mosso la Santa
Sede ad elevarle alla dignità di Opere Pontificie nel significato appunto
di strumento ufficiale della Chiesa per la cooperazione missionaria del
popolo di Dio ».
1
Vi esortiamo, pertanto, a mantenervi fedeli a questa consegna,
affinché il vostro lavoro abbia ad essere sempre in perfetta consonanza
con lo spirito genuino delle vostre benemerite Opere. Non solo ; ma
sotto la direzione dei sacri pastori e in intima unione con i sacerdoti,
i religiosi e i laici militanti delle vostre rispettive Nazioni, voi dovete
far sì che questo spirito veramente cattolico si diffonda e penetri in
tutti i settori della vita pastorale nazionale, diocesana e locale, in quelli
specialmente della liturgia, della catechesi, dell'Azione Cattolica. Una
vigorosa presa di conoscenza in questo senso da parte di tutto il Popolo
1
Cfr. A.A.S. 68 (1976), p. 341.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
324
di Dio, per Noi costituisce una sicura garanzia e premessa per un profondo rinnovamento della vita cristiana.
Vi conforti in questo impegno il sapere che il Papa vi segue e vi
incoraggia, e innalza preghiere a Dio per voi affinché siate in grado di
superare le immancabili difficoltà che incontrerete sul vostro cammino ;
e a questo scopo, come testimonianza della Nostra stima e benevolenza,
di cuore impartiamo a voi e a tutti i vostri collaboratori l'Apostolica
Benedizione.
III
Ad Excellentissimum Virum Iuvenalem Habyarimana, Ruandensis Reipublicae Praesidem. *
Monsieur
le
Président,
Nous sommes très honoré par la visite que vous Nous faites aujourd'hui, parce qu'en votre personne Nous accueillons le haut Représentant
d'une nation qui Nous est très chère. Nous vous adressons nos meilleurs
souhaits de bienvenue, ainsi qu'à tous les membres de votre suite. Votre
visite revêt un caractère familial qui Nous est fort agréable.
Sans attendre, Nous tenons à vous exprimer nos sentiments de
satisfaction pour l'entente cordiale qui règne entre votre gouvernement et les communautés chrétiennes du Rwanda. Cette compréhension
et cette estime des activités de l'Eglise catholique dans votre pays sont
pour Nous un grand motif de joie, de réconfort et d'action de grâces.
Vous en êtes convaincu, Monsieur le Président, l'Eglise du Christ a une
mission essentiellement spirituelle, consacrée à l'annonce et à la réalisation de son message salut. Mais, sans avoir de tâche spécifique dans
l'ordre social, elle apporte une contribution efficace spécialement dans
le domaine de l'éducation, de l'assistance sanitaire et hospitalière,
contribution qui procède directement de ses efforts tendus vers l'élévation de l'homme, dans un respect croissant de son enracinement humain et culturel. Oui, l'Eglise, acceptée et respectée dans sa mission
propre, veut servir toujours et partout la communauté nationale.
Nous voulons aussi vous exprimer nos souhaits fervents pour la
prospérité du Rwanda. Que tous ses enfants soient heureux d'y vivre,
de s'entr'aider à développer toutes ses potentialités économiques, morales,
* Die 17 mensis maii a. 1976.
Acta Pauli Pp. VI
325
spirituelles dans un souci de justice nationale et de partage — dans la
mesure du possible — avec des nations plus déshéritées! Que Dieu vous
aide, Monsieur le Président, à consolider la paix et la concorde, dans
votre peuple, avec la patience et le courage des véritables artisans de
la fraternité entre les hommes ! Tels sont les vœux qui jaillissent de notre
cœur, à l'occasion de votre aimable visite. Ils vous sont d'abord destinés, mais vous serez heureux d'en faire part à vos chères populations
rwandalses.
C'est de tout cœur que Nous invoquons sur votre personne et votre
haute mission, sur votre famille et sur votre nation, les abondantes
bénédictions du Dieu tout-puissant.
IV
Ad Excellentissimum Virum Ioannem M. Cottin, Dominicianae Reipublicae apud Sedem Apostolicam cum auctoritate Legatum, Summo Pontifici
Litteras demandati muneris testes tradentem. *
Señor
Embajador :
En este acto solemne, en el que Vuestra Excelencia nos presenta
las Cartas que lo acreditan como Embajador Extraordinario y Plenipotenciario de la República Dominicana ante la Santa Sede, nuestras
primeras palabras quieren expresar la bienvenida cordial con la que
hoy le acogemos.
La grata presencia de Vuestra Excelencia en este Centro de la cristiandad, renueva en Nos sentimientos de benevolencia y recuerdos que,
trascendiendo distancias y latitudes, frecuentemente se dirigen hacia
nuestros queridos hijos de la República Dominicana, cuyo entrañable
sentido católico bien conocemos y al que Usted acaba de aludir en su
discurso.
Precisamente porque se trata de un País de profunda raigambre
católica, la Santa Sede y la Iglesia lo miran con una solicitud particular, hecha de complacencia por los objetivos espirituales y humanos
ya conseguidos, y de aliento y colaboración — dentro de su esfera de
competencia específica — en la búsqueda de metas más altas. En este
gran cometido se siente solidaria la Iglesia en Santo Domingo, impul-
* Die 20 mensis maii a. 1976.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
326
sando ese desarrollo integral que promueve a todo el hombre y le permite hallarse a sí mismo, asumiendo los valores superiores que lo conducen hacia condiciones de vida cada vez más auténticamente humanas.
Estamos seguro de que todos nuestros hijos dominicanos, guiados
por sus celosos pastores, no cejarán en ese noble empeño común de
positiva contribución al mejoramiento de su Patria. A ello los alentamos, sabiendo que responderán a nuestra ilusionada confianza y benevolencia, de las que hemos querido darles una prueba con la preconización al Cardenalato de uno de sus más ilustres compatriotas.
1
Señor Embajador : Por lo que a Vuestra Excelencia se refiere, sepa
que podrá contar con nuestra ayuda constante en el cumplimiento de la
alta misión que hoy inicia. Tenga la bondad de transmitir al Señor
Presidente de su País nuestro sincero agradecimiento por el deferente
saludo que nos ha enviado, y de hacerse intérprete de nuestros mejores
sentimientos ante el Pueblo de la República Dominicana sobre el que
invocamos fervientemente la asistencia del Todopoderoso.
V
Ad E.mos Cardinales et Exc.mos Praesules ex Italico Episcopali Coetu,
qui XIII generali Conventui Romae interfuerunt. *
Signori
Cardinali,
Venerati fratelli e Figli tutti presenti a questa
Generale della Conferenza Episcopale Italiana!
XIII Assemblea
Sono lieto e grato che mi sia offerta occasione, con questo pur breve
e semplice atto di presenza alla Vostra Assemblea, di esprimere fraterna, pubblica, incoraggiante adesione a questa Conferenza, di recente
istituzione, ma già così provata nella sua provvida ed efficiente validità.
Sono io stesso felice di incontrarvi tutti, così numerosi, così fedelmente impegnati nei vostri programmi, così coscienti del significato
ecclesiale di questo incontro episcopale, tanto rappresentativo della
unità della Chiesa Italiana, e tanto promettente per il perfezionamento
e per lo sviluppo della sua pastorale attività. Grazie di codesto puntuale e comunitario intervento, al quale io per primo desidero attribuire
singolare importanza e prestare il mio cordiale incoraggiamento. /
1
Cfr. Enciel. Populorum progressio, nn. 14 y 20.
* Die 21 mensis maii a. 1976.
Acta Pauli Pp. VI
327
Questi sentimenti si rivolgono in prima istanza al Signor Cardinale
Antonio Poma, degno e solerte Presidente della Conferenza Episcopale
Italiana, ed a quanti con vari vincoli di specifica collaborazione conferiscono alla Conferenza prestigio e sostegno. Questo sguardo al quadro organizzativo della Conferenza stessa ci obbliga ad una pausa,
piena di mestizia e di pietà, alla memoria degnissima del compianto
Monsignor Enrico Bartoletti, che tanto ha dato di sapienza, di fatica,
di cuore e di esempio a questa istituzione nella sua funzione, improvvisamente interrotta dalla morte, di eccellente Segretario : più che
mai sorretti dalla fiducia nella Comunione dei Santi, a lui ci collega
la nostra comune e devota riconoscenza, e per lui si esprimerà con
fedele memoria il nostro orante suffragio. E siamo così parimente
indotti ad esprimere il nostro voto, anch'esso comune e fraterno, a chi
gli succede nel non lieve e non facile ufficio, Monsignor Luigi Maverna,
aftinché il Signore lo aiuti a compiere l'opera del compianto predecessore con pari virtù e con nuovi successi. E analogo augurio esprimeremo a Monsignor Marco Cé, al quale è ora affidata l'assistenza ecclesiastica generale dell'Azione Cattolica Italiana.
Mi sono così introdotto nella specola centrale di questo organismo,
che intende favorire l'unione e l'azione dell'Episcopato Italiano; e mi
sento assalito dalla visione panoramica dei problemi pastorali che investono la vita della Chiesa Italiana, e quasi tentato di aprire con voi,
venerati Fratelli, il discorso su tali problemi. Ma non cederò, per
evidenti ragioni pratiche, a questa pur seducente attrattiva. Solo mi
voglio limitare ad alcune osservazioni.
La prima è di metodo. Desidero assicurare questa Conferenza su
due punti, e cioè sul costante, vigile, amoroso interesse col quale personalmente io seguo il vostro lavoro, sempre nel desiderio della sua
armonia, sia interna, sia con l'intera Chiesa cattolica, ma riconoscendo,
anzi promovendo quella relativa responsabile autonomia nel campo suo
proprio, che spetta ad una Conferenza tanto numerosa e tanto cosciente
qual è questa italiana. La storia e il diritto canonico obbligano il
Papa, come tale e come Vescovo di Roma, ad una speciale specialissima
sollecitudine per le sorti della Chiesa in Italia, cioè della Chiesa di
questo Paese politicamente unificato ; ma ciò avviene con la formazione
unitaria d'un corpo episcopale nazionale, che non era prima di questo
secolo mai esistito, né come tale canonicamente riconosciuto. Ed ecco
allora l'affermarsi d'una particolare sollecitudine del Papá per l'Epi-
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
328
scopato Italiano, che a lui fa capo ; e l'esprimersi insieme d'una particolare fiducia per tale Episcopato : voi vedete con quale libera iniziativa
si delineano i vostri programmi, e con quanta compiacenza io seguo e
incoraggio la loro saggia e provvida fecondità.
Ammiro l'incremento della coscienza pastorale, sia per quanto riguarda la maturazione dell'arte collegiale del vostro governo ecclesiale,
che si va enucleando in organi specializzati e coerenti e che ambisce una
graduale corresponsabilità nelle deliberazioni impegnative e nella scelta
dei mezzi pratici per una sempre migliore efficienza pedagogica e
spirituale ; e sia per quanto riguarda la conoscenza ed il rilievo pratico
e sociologico delle condizioni, assai mobili ed evolute, della vita odierna
del nostro popolo. Questa evoluzione della coscienza pastorale deve
mantenere con spirito di fede, avallato da secolare esperienza, la certezza
che il Vangelo che predichiamo e serviamo è verità perenne, è vita inesauribile, e racchiude nella Parola eterna del suo annuncio del Regno
di Dio la ricchezza e la freschezza di pensiero e di vita, che noi dobbiamo esplorare, enunciare, tradurre in sapienza ed in novità di storia,
senza mutuare a formule contingenti e parziali, prive di luce divina,
lo stimolo e la fiducia del progresso umano e sociale. Non saremo, come
talora si dice, integristi nel senso di esclusivisti, di coloro cioè che
pretendono di nulla dover attingere dalla saggezza del mondo profano.
1
Ma occorre discernimento, occorre saggezza, occorre armonia. Voglio
anch'io applaudire alla concordia che si è espressa da questa Assemblea, all'unione univoca e fraterna del nostro comune ministero pastorale. Sono certo che quest'armonia, nel solo suo presentarsi come felice
realtà di fronte a un mondo che da una parte sembra sempre più minacciato internamente dalla profanità edonistica e autosufficiente, che
miete le sue vittime quotidiane, e dall'altra dalla discordia predicata
come immanente alle espressioni della vita non solo ecclesiale ma anche
civile, nelle sue forme più o meno clamorose di pluralismo, di dissenso, di violenza, di ribellione a ogni ordine costituito; questa vostra
armonia, diciamo, è una testimonianza vivente, esemplare e convincente. E tanto più in quanto il vostro organismo non ha altra ambizione, non altro scopo che d'interpretare il fenomeno religioso, di proporre le esigenze, innate all'uomo creatura di Dio, secondo le istanze
sempre nuove e sempre ardue del Vangelo di Cristo, di rendersi garante
della validità della fede e dei suoi stimoli interiori. Ecco il dovere del1
Cfr. Const. past. de Eccl. in mundo huius temporis Gaudium et spes, n. 44.
Acta Pauli Pp. VI
329
l'evangelizzazione, che fa convergere in questo momento l'attenzione
dell'episcopato italiano, nel suo senso pastorale, in uno sforzo ammirevole di mobilitazione di tutta la comunità ecclesiale a vivere la propria
vocazione su un piano di fede totale ; di fedeltà al Vangelo di Cristo ; di
giustizia, di amore, di onestà, di traduzione nella vita concreta degli
ideali a cui si crede; di dedizione ai poveri, di servizio ai fratelli. E
questo impegno di costante evangelizzazione porta con sé l'elevazione
dell'uomo, ne promuove la dignità, la libertà, la grandezza, lo difende
dall'avvilimento degradante delle passioni, lo arma alla battaglia spirituale, che, prima di tutto ed essenzialmente, « non è contro creature
fatte di carne e di sangue, ma contro i Principati e le Potestà, contro
i dominatori di questo mondo di tenebra, contro gli spiriti del male
2
che abitano nelle regioni celesti ». È una coscienza di fede alla cui
formazione siamo chiamati, per divino carisma, a cooperare, umilmente ma senza trepidazioni o esitazioni.
A tanto ci conforta la via tracciata dal Concilio Ecumenico Vaticano I I , la cui fecondità continua a irradiarsi nella Chiesa e a metterla a confronto con tutte le esigenze del mondo moderno per « offrire
al genere umano la cooperazione sincera della Chiesa stessa al fine di
instaurare quella fraternità universale che corrisponda alla vocazione
3
dell'uomo. La luce che s'irradia da questo caposaldo della vita ecclesiale del nostro tempo ci deve sostenere nelle immancabili difficoltà.
In questo colloquio, che verte sulla realtà storica della Chiesa in
Italia e sulle sollecitudini essenzialmente pastorali del corpo collegiale
dei Vescovi, non posso prescindere dal prossimo avvenimento sociopolitico. Dico subito che il piano su cui, come Pastori ci poniamo è
diverso, poiché, come ho detto, mira alla formazione di una coscienza
di fede. Eppure il fatto coinvolge non solo elementi contingenti della
storia che passa, ma coinvolge la vita stessa dei cristiani, chiamati a
4
impegnarsi nel mondo e a esserne l'anima vivificatrice ; esso pertanto
è di tale rilievo, che può esser decisivo per l'avvenire circa tante questioni nostre proprie, religiose, pastorali, dottrinali, etiche, sociali.
Occorre anzitutto vigilare e pregare : è l'invito di Cristo agli apo5
stoli, tentati dalla sonnolenza, dalla pavidità, dal conformismo. La
2
Ef 6, 12.
3
Cfr. Const. past. de Eccl. in mundo huius temporis Gaudium et spes, n. 3.
Cfr. Ep. ad Diogn. 6; Eunk, 401.
Cfr. Mt 26, 41.
4
5
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
330
preghiera, scuola di fede e di visuale soprannaturale, è prima di tutto
necessaria per avere dal « Padre della luce »
6
quell'aiuto che Lui
soltanto può dare : preghiera umile, assidua, fedele, virile, confidente,
gioiosa; che infonde lume alla mente, chiarezza allo sguardo, vigore
alla volontà.
In secondo luogo occorre esser più che mai uniti : è la concordia
operante che assicura fecondità e libertà quando si tratta degli interessi
supremi della dignità umana.
Vi sono situazioni, vi sono contingenze, specialmente quando è in
gioco il tesoro della nostra fede e l'impegno della nostra testimonianza,
che esigono fare d'un frastuono di tante voci diverse una sola armonia.
Che direbbero i fautori del pluralismo scriteriato se gli strumenti di
un'orchestra suonassero ciascuno per proprio conto? Se una elementare
disciplina è invocata da ogni normale regola di convivenza, se è imposta
anche da chi vuol sovvertire questa convivenza, dovrebbe stupire se la
invochiamo per noi?
Occorre, ancora, essere coerenti : il patrimonio della fede cristiana
non può andar soggetto a mimetismo e a compromesso, pena la sua
fine; non può essere congiunto a visuali totalmente e intrinsecamente
opposte alla sua natura. Il credente non può ignorare le dichiarazioni
già fatte, nelle quali, con paterna sollecitudine e spesso con profonda
7
pena, « gemendo » , si è espressa la mente dei Vescovi, che « sono gli
araldi della fede
dottori autentici, cioè rivestiti dell'autorità di
8
Cristo », come ha detto il Concilio. Il credente non può ignorare altresì esperienze assai gravi e tremendamente probative, che, nonostante
certe affermazioni verbali in contrario, e contro le speranze che il cristiano vuol pur sempre nutrire, confidando nella Provvidenza e nella
forza immanente della verità e della giustizia, indicano come una <( costante » antireligiosa e antiecclesiale, che finisce con l'essere perciò
antiumana, resti purtroppo tuttora immutata e presente in movimenti
ben noti di pensiero e di prassi.
In sintesi : per quanto riguarda questo grave problema, a me non
resta che confermare le indicazioni e le motivazioni già ampiamente proposte dal Cardinale Presidente. E cioè, primo, non è lecito sottrarsi
al dovere elettorale, quando ad esso è collegata una professione di fe-
6
7
8
lac 1, 17.
Eb 13, 17.
Const. past. de Eccl. in mundo üiiius temporis Gaudium et spes, n. 25.
Acta Pauli Pp. VI
331
deità a princìpi e a valori irrinunciabili, anche se ne può essere discutibile sotto certi aspetti ed in alcuni casi la loro perfetta rappresentanza; e, secondo, tanto meno ci sembra conforme al dovere civile,
morale, sociale e religioso, e perciò tollerabile, concedere la propria
adesione, specialmente se pubblica, ad espressione politica che sia, per
motivi ideologici e per esperienza storica, radicalmente avversa alla
nostra concezione religiosa della vita. Si può citare ora il celebre verso
dantesco : « amor mi mosse, che mi fa parlare », non ira, non gelosia,
non paura. Motivi ed interessi superiori, che suggeriscono questa duplice posizione, sono noti a tutti; e voi ne avete qui ampiamente discusso. A me non resta che avvalorare con la mia la vostra concorde e
coraggiosa unanimità.
Venerati Fratelli e figli carissimi! nell'affidarvi questi temi di riflessione, io penso alla vita della Chiesa, quale deve svilupparsi nella
società anche civile secondo le linee tracciate dal Concilio. La Chiesa
non chiede privilegi, ma non elude i problemi né travisa la verità : essa
è chiamata a servire P uomo, e come tale lo illumina e lo chiama. Essa
peraltro è pur sempre il pusillus grex che il Padre celeste ha amato nel
Cristo, ed ha posto a salvezza delle genti; è umile e povera, mite e
paziente; è lievito e sale, luce e vita. Dirò ancora col Concilio: ((Ha
per capo Cristo ... Ha per condizione la dignità e la libertà dei figli di
Dio, nel cuore dei quali dimora lo Spirito Santo come in un tempio. Ha
per legge il nuovo precetto di amare come Cristo stesso ci ha amati.
E finalmente ha per fine il Regno di Dio ... Tra le tentazioni e le tribolazioni del suo cammino, essa è sostenuta dalla forza e dalla grazia di
Dio, a lei promessa dal Signore, affinché per Pumana debolezza non
venga meno alla perfetta fedeltà, ma resti degna sposa del suo Signore ».
9
Così, così, Fratelli e figli. Il Signore ci assista, la Vergine Santa ci
interceda da Lui questa « perfetta fedeltà ». A voi tutti, come ai vostri
dilettissimi fedeli, sacerdoti, religiosi e laici, la nostra Benedizione.
9
Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, n. 9.
332
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
VI
Ad Excellentissimum Virum Heribertum Richardum Wright Brewer, Liberianae Reipublicae cum auctoritate Legatum, qui Summo Pontifici Litteras concrediti muneris fidem facientes tradidit. *
M r Ambassador,
As we accept these Letters of Credence and officially receive you
as Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of
Liberia to the Holy See, our foremost desire is to extend a warm
welcome to you as the worthy représentative of a country which is
especially dear to us.
We thank you for the greetings you bring from
your President, His Excellency Dr William R. Tolbert, J r , and we
would ask you in turn to convey to him our own good wishes.
Your Excellency has spoken kind words about our Pontificate and
our person; we would like you to know that we fully appreciate the
courtesy of what you have said in this regard. Your words have evoked
some of the major objectives of our Pontificate, namely, to foster
religious understanding, to show concern for the underprivileged, and
to promote world peace. We are confident that, by reason of your own
concern in these areas, your mission as Ambassador to this Apostolic
See will indeed be fruitful.
We are aware of President Tolbert's laudable efforts to improve
the total weif are—spiritual, cultural and material—of the Liberian
people.
As you have indicated, in doing this he appeals to the re-
sponsibility and the self-reliance of the people.
We need hardly say
that the Church will always be your ally in this struggle for selfimprovement, not only by engendering in her members the moral strength
of hope, from which Springs courage, but also by engaging in the
nation's task of development such resources as she can possibly make
available.
With this renewed pledge of wholehearted collaboration on the part
of the Church, we invoke upon the Authorities of your country and
upon its beloved people the favour of Almighty God, who is the author
of every good work.
To you, Mr Ambassador, we gladly extend oiir
prayerful wish for the successful and happy fulfilment of your mission.
* Die 22 mensis maii a. 1976.
Acta Pauli Pp. VI
333
NUNTII SCRIPTO DATI
I
Universis catholicis Christifidelibus, ob diem celebrandum ecclesiasticis
iuvandis vocationibus per totum t e r r a r u m orbem dicatum.
A tutti i Fratelli e Figli della Chiesa
Cattolica!
Ancora nna volta, in questa domenica destinata alla celebrazione
della Giornata Mondiale di Preghiera per le Vocazioni, sentiamo il
bisogno di rivolgerci a voi con spirito di affettuosa e fiduciosa comunione, per associarci non solo all'implorazione che da voi sale oggi al
Signore, ma per parteciparvi, altresì, le intenzioni ed i pensieri a cui
si apre il nostro cuore.
Vi parliamo, infatti, in nome di una causa che è essenziale e, perciò,
permanente e determinante nella vita della Chiesa; vi parliamo riprendendo in mano il testo dell'Esortazione Apostolica « Evangelii nuntiandi )) che, al culmine dell'Anno Santo, a voi indirizzammo, nel fervore
di religioso risveglio suscitato dall'evento giubilare; vi parliamo sotto
l'impressione sempre fresca e salutare delle parole stesse dell'odierna
lettura evangelica.
Ho altre pecorelle
anche queste bisogna che io guidi, e ascolteranno la mia voce. E come ascolteranno — possiamo domandarci con
San Paolo — se non c'è chi parla, se manca chi predica ed evangelizza?
Oh ! la voce di Gesù, Verbo di Dio, Parola vivente del Padre, c'è sempre ;
ma è pure necessario — ed è un aspetto mirabile del mistero della
Chiesa •— che ci siano uomini e donne che la riprendano e la ripetano,
la trasmettano e la diffondano, procurando che essa risuoni nel corso
di ciascuna generazione ed in tutte le aree del mondo. Quasi ad illustrare icasticamente l'intreccio tra vocazione ed evangelizzazione, Gesù
ci ha offerto in se stesso un incomparabile esempio, facendo sentire,
in tutto l'arco della vita terrena, la sua voce tra i suoi e nella sua
patria: Egli se ne andava per le città e i villaggi predicando e annunciando il Vangelo del regno di Dio? Egli è stato, dunque, il primo e
il più grande evangelizzatore. Quando poi lasciò questo mondo, egli
1
2
4
1
2
3
4
Gv 10, 16.
Cfr. Rm 10, 14-15.
Le 8, 1.
Cfr. citata Esort. Apost., n. 7.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
334
volle che la sua parola e il suo Vangelo rimanessero sempre con noi :
Il cielo e la ferra passeranno, ma le mie parole non passeranno; volle
che la sua voce continuasse ad essere ascoltata dall'umanità : Andate
in tutto il mondo e predicate il Vangelo ad ogni creatura. E perché
ciò potesse avvenire, radunò il nuovo Popolo di Dio, che è assunto da
lui per essere strumento della redenzione di tutti e, quale luce del
mondo e sale della terra, è inviato a tutta l'umanità? Così tutta la
Chiesa è missionaria, e Vopera di evangelizzazione è un dovere fondamentale di tutto il Popolo di Dio}
Ora, dunque, tocca a noi, tocca alla nostra generazione di credenti
ascoltare la voce del Signore e farla ascoltare ; accogliere la sua parola
e donarla; viverla e testimoniarla; essere evangelizzati ed evangelizzare. È, questo, un impegno unitario, le cui componenti sono inseparabili, come atti complementari di una medesima missione.
Adesso, Fratelli e Figli, riflettiamo insieme. Sapete che nella Chiesa
esiste questa unità di missione, ma diversi sono gli uffici, i ministeri,
i servizi : vi è, quindi, varietà di vocazioni. Vi sono diversità di carismi,
ma uno solo è lo Spirito; vi sono diversità di ministeri, ma uno solo è
il Signore; vi sono diversità di operazioni, ma uno solo è Dio, che
opera tutto in tutti. E a ciascuno è data una manifestazione particolare dello Spirito per l'utilità comune.
— In questa varietà di chiamate si distingue, anzitutto, in maniera
inconfondibile, perché inserita nel cuore stesso della prodigiosa e perenne
avventura dell'evangelizzazione, la missione del sacerdote. Essere sacerdoti! In virtù del sacramento dell'Ordine, i sacerdoti sono consacrati
per predicare il Vangelo, partecipi dell'ufficio dell'unico Mediatore
Cristo, annunciano a tutti la divina parola; si affaticano nella predicazione e nell'insegnamento, credendo ciò che hanno letto e meditato
nella legge del Signore, insegnando ciò che credono, vivendo ciò che
insegnano.™ Provvidi cooperatori dell'ordine episcopale, essi debbono
anche santificare e guidare i fratelli nella fede, dopo averla annunciata.
— In questa varietà di chiamate, occupano un posto distinto i
5
6
9
5
6
7
Mt 24, 35.
Me 16, 15.
Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, n. 9.
* Decr. de activ. mission. Ecclesiae Ad gentes divinitus, n. 35.
1 Cor 12, 4-7.
Cfr. Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, n. 28.
9
10
Acta Pauli Pp. VI
335
diaconi. Essere diaconi! Essi sono ordinati per servire il Popolo di
Dio, in comunione con i vescovi e con i sacerdoti; essi servono particolarmente nel ministero della parola divina, insegnando, esortando,
evangelizzando, mentre camminano nella verità del Signore.
— In questa varietà di chiamate, tengono un posto privilegiato le
persone consacrate mediante i voti religiosi. Essere persone consacrate !
Ciò vuol dire offrire la vita a servizio del Vangelo, spesso agli avamposti della missione, e rendere credibile il Vangelo mediante multiformi
opere della carità e la testimonianza della santità cristiana. È un
compito nobilissimo che si propone a tutti, uomini e donne, senza
alcuna distinzione; è un campo vastissimo che si apre non solo allo
zelo generoso ed alle riconosciute capacità di lavoro dei Religiosi, ma
anche allo spirito di dedizione, alla peculiare sensibilità ed all'inventiva delle Religiose.
— In questa varietà di chiamate, non possiamo dimenticare i laici,
i quali appunto son chiamati a collaborare con i loro pastori nel servizio della comunità ecclesiale, esercitando ministeri diversissimi, secondo la grazia e i carismi che il Signore vorrà loro dispensare, e così
cooperando nella missione evangelizzatrice. Né dimentichiamo coloro
che vogliono attuare la loro vocazione di sacerdoti, diaconi, persone
consacrate, laici, nelle condizioni particolari e più ardue della vita
missionaria, per l'annuncio diretto del Vangelo di Cristo Signore.
Ed allora, carissimi Figli e Figlie, preghiamo insieme. Abbiamo
parlato di grazie e di carismi : ogni vocazione nella Chiesa è dono di
Dio, e dei suoi doni Egli solo possiede il tesoro e il segreto.
Tante vie si aprono davanti a noi ! Ma sappiamo che esse restano
deserte, se non ci si decide a percorrerle. E sappiamo anche che questa decisione non viene solo dalla libera scelta : è necessaria la grazia
del Signore, che ci chiama, ci illumina, ci incoraggia. Per questo,
ora dobbiamo pregare :
Ti preghiamo, Signore, perché continui a benedire e ad arricchire
la tua Chiesa con i doni delle tue vocazioni. Ti preghiamo, perché
molti vogliano accogliere la tua voce e continuino a rallegrare la
Chiesa con la generosità e la fedeltà delle loro risposte. Così sia.
Una tale invocazione, dettata dalle accresciute esigenze dell'annuncio evangelico, risonerà quest'oggi in ciascuna delle Comunità eccle11
12
13
11
12
13
Cfr. Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, n. 29.
Cfr. citata Esort. Apost., n. 69.
Ibid., n. 73.
-
.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
336
siali, che sono sparse nel mondo : Parrocchie e Diocesi, Seminari e
Istituti, Famiglie religiose e gruppi laicali, insieme riuniti nel nome
di Cristo. Sia essa espressione esemplare dello sforzo solidale di chi si
sente parte di un unico corpo e testimonianza di reciproca comunione
nella fede e nelle opere. Si rinnoverà così, nella maturità del secolo
ventesimo, la stessa realtà consolante della Chiesa nascente, quando
tutti perseveravano unanimi nella preghiera
ed assiduamente frequentavano il Tempio, mentre il Signore aumentava ogni giorno coloro
che si salvavano.
È un invito, questo, ed insieme un augurio che confermiamo con
la nostra Benedizione Apostolica.
Dal Vaticano, 3 febbraio 1976.
14
15
PAULUS P P . VI
II
Universis Christifidelibus et bonae voluntatis hominibus, die recurrente
recto instrumentorum communicationis socialis usui provehendo per
totum terrarum orbem dicato.
Figli carissimi della Chiesa Cattolica e
volontà!
Uomini tutti di buona
L'annuale celebrazione della « Giornata delle comunicazioni sociali ))
costituisce non solo l'attuazione d'un impegno assunto durante il Concilio Vaticano I I , ma è anche una felice occasione per ricordare a noi
stessi, al Popolo di Dio e a tutti i membri della famiglia umana le
possibilità straordinarie e le gravi responsabilità connesse all'uso di
mass-media sempre più perfezionati e diffusi.
1
Per la decima volta noi interveniamo in questa circostanza, per
aiutare la riflessione avviata nelle Comunità ecclesiali in merito al
tema prescelto, e per incoraggiare il servizio che, al riguardo, può
essere reso da quanti hanno in mano questi potenti strumenti. Al termine dell'Anno Santo, che per i cristiani, anzi per tutti gli uomini,
è stato un invito alla riconciliazione ed al rinnovamento interiore, abbiamo voluto compiere quasi una ricerca a ritroso, in direzione, cioè,
14
15
1
At 1, 14.
Ibid. 2, 46-47.
Cfr. Decr. de instr, communicationis socialis Inter mirifica, n. 18.
Acta Pauli Pp. VI
337
dei primari valori umani, indicando questo peculiare argomento : (( Le
comunicazioni sociali di fronte ai diritti e doveri fondamentali dell'uomo ». Il nostro richiamo è rivolto — ci sembra — a ciò che è attuale
e moderno in nome di ciò che è permanente ed antico : noi vorremmo
mobilitare, per quanto ci è possibile, la stampa e la radio, la televisione
e il cinema, e gli altri veicoli creati dall'arte e dalla scienza per la
trasmissione delle idee, a collaborare ad un'impresa autenticamente
buona e perciò meritoria.
Si tratta certo di mezzi, ma essi non hanno solo una funzione strumentale, non servono solo a stabilire contatti o a diramare messaggi,
non si prestano solo all'evasione ed al divertimento : sono anche e
soprattutto strumenti educativi e, come tali, sono elevabili ad una più
alta funzione, che è di ordine didattico e formativo. Chi non sa, ad
esempio, che in tanti Paesi essi assolvono con sicura efficacia suppletiva o integrativa, il lavoro scolastico, contribuendo all'alfabetizzazione ed all'istruzione delle vecchie e nuove generazioni? Proprio in
virtù di tale riconosciuta capacità, la Chiesa propone per questi mezzi
un ulteriore traguardo ed addita a chi li adopera un compito ben più
nobile ed urgente : quello di servire la causa dei diritti e dei doveri
primordiali dell'uomo.
Noi osserviamo, infatti, che, or nell'una or nell'altra parte del mondo,
si ripetono situazioni in cui l'uomo dev'essere tutelato nell'acquisto e
nell'esercizio di diritti che pure gli sono connaturali e, mentre alcuni
di questi dolorosi casi vengono portati a conoscenza dell'opinione pubblica, altri, non meno dolorosi, son taciuti o addirittura giustificati.
Quali diritti? È forse necessario ricordarli ancora? Diciamo rapidamente : il diritto alla vita, allo studio, al lavoro e, già prima, il diritto
alla nascita, alla procreazione responsabile; e poi il diritto alla pace,
alla libertà, alla giustizia sociale; ed ancora il diritto a partecipare
alle decisioni, che incidono sulla vita dei singoli e dei popoli, come il
diritto a professare e testimoniare, individualmente e collettivamente,
la propria religione, senza esser discriminati o puniti.
A ciascuno dei diritti corrispondono altrettanti ed altrettanto importanti doveri, e noi li proclamiamo con uguale forza e chiarezza, perché qualsiasi prevalenza dei diritti in confronto dei rispettivi doveri
sarebbe un elemento di squilibrio che si rifletterebbe negativamente
nella vita sociale. Per questo, è da ricordare che la reciprocità tra
diritti e doveri è essenziale : dai primi scaturiscono i secondi e vice22 - A. A. S.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
338
versa, e proprio in tale coordinazione i mezzi di comunicazione sociale
trovano un sicuro punto di riferimento per rispecchiare, nella notizia
o nello spettacolo, la realtà umana e contribuire così al progresso della
civiltà.
Né ribadendo l'importanza di questi princìpi, siamo sollecitati solo
da motivi umanitari : la nostra fede fornisce ragioni ancora più valide.
Nel mistero del Verbo incarnato noi riconosciamo il fulcro della suprema stima e valutazione dell'uomo, mentre in tutto il Vangelo troviamo la proclamazione più autorevole dei suoi diritti e doveri. Poiché
Il Verbo si è fatto carne e ha posto la sua dimora tra di noi/ e ci ha
lasciato come comandamento nuovo quello dell'amore scambievole sul
3
modello dello stesso suo amore, la Chiesa sa e deve a tutti ricordare
che ogni attentato ai diritti dell'uomo ed ogni omissione dei corrispondenti doveri sono anche una violazione di questa legge suprema. In
ogni essere umano che soffre perché i suoi diritti sono conculcati, o
perché non è stato educato al senso dei propri doveri, si scopre la
passione di Cristo che prosegue attraverso i tempi, ed un professionista
cristiano delle comunicazioni sociali non può ignorare questa prospettiva che gli deriva dalla stessa sua fede.
Certamente non nuova è la preoccupazione della Chiesa per i diritti
umani e per l'osservanza dei conseguenti doveri : ne diamo frequente
testimonianza nel nostro insegnamento, come han fatto, del resto, i
nostri Predecessori. Ma nel presente messaggio ci piace richiamare i
compiti particolari, che gli strumenti di comunicazione sociale hanno
nei riguardi dei diritti e doveri fondamentali dell'uomo. T r a questi — e
la moderna civiltà l'ha indubbiamente posto in maggiore rilievo —
ve n'è uno che dipende, quasi del tutto, dai mezzi di comunicazione : il
diritto alla retta e completa informazione. Diremmo che persino la
sana consapevolezza degli uomini circa i propri diritti e doveri dipende,
in gran parte, dall'azione informativo-formativa degli strumenti della
comunicazione sociale. È facile, dunque, rendersi conto delle responsabilità che gravano su quanti lavorano in questo delicato settore.
Ci preme segnalare, in proposito, un fenomeno che ormai si rinnova
con minacciosa frequenza in diverse parti del mondo : fondamentali
diritti dell'uomo sono negati non solo come arbitrario esercizio di vio2
3
Gv 1, 14.
Cfr. Gv 15, 12.
Acta Pauli Pp. VI
339
lenza, ma addirittura come risposta a desideri artificiosamente suscitati
nella pubblica opinione, tanto da far risultare come rivendicazione di
diritti ciò che, in realtà, ne è flagrante conculcamento. Non vogliamo
con questo affermare che gli strumenti di comunicazione sociale possano diventare talvolta gli unici responsabili di simili distorsioni. Ma
non si può neppure negare che essi possono avere una rilevante influenza
nel (( manipolare » idee, elementi, valori e interpretazioni ; nelPattenuare la capacità critica di ampi strati della popolazione; nell'esercitare una specie di oppressione — per così dire — culturale, proponendo
0 suscitando solo quelle aspirazioni, a cui si intende rispondere.
Pensiamo che tutto questo — qualora avvenga — costituisca una
grave lesione dell'intimo sacrario dell'essere umano, che è creatura
libera, fatta ad immagine di Dio. Nessun messaggio comunicato può
disinteressarsi della persona umana, o imporle un modo di pensare e
di vivere in contrasto con la dignità che le è propria, o dissuaderla
dallo sviluppare le virtualità positive che reca in se stessa o estraniarla
dall'affermare i propri autentici diritti, adempiendo congiuntamente
1 doveri. Prima di dominare gli elementi, l'uomo è tenuto — ed è una
sua aspirazione profonda — a dominare se stesso e ad agire responsabilmente. Questa sua esigenza spirituale dovrà essere rispettata e, più
ancora, aiutata dal retto uso dei mezzi di comunicazione sociale.
In nome di quel servizio all'uomo, che è parte essenziale della missione di Cristo affidataci, noi rivolgiamo la nostra paterna esortazione
perché questi mezzi si pongano veramente a servizio e a difesa di tutti i
diritti e doveri fondamentali dell'uomo :
— Alle pubbliche Autorità chiediamo di favorire la comunicazione
sociale della cultura; chiediamo il rispetto dei fatti e delle opinioni;
chiediamo la ricerca accurata della verità, che manifesti all'uomo ciò
che egli realmente è davanti ai fratelli e davanti a Dio ; chiediamo che
tale ricerca si traduca in atteggiamento di deferente e penetrante attenzione verso i valori supremi della persona.
— Agli operatori nel campo dei mass-media, chiediamo di essere
coerenti nel pensiero e nella vita, quando presentano le notizie e ne
danno l'interpretazione; che esprimano in modo inequivoco a quale
ideale di vita si ispirano, e non si lascino condizionare da disegni di
« manipolazione » nei confronti dei recettori, sempre preponendo l'amore
ed il servizio degli uomini al favore della popolarità o ai vantaggi
economici.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
340
— A coloro che fruiscono dei mezzi di comunicazione, chiediamo di
formarsi ad un attento senso critico, grazie al quale sappiano accogliere, incoraggiare, sostenere moralmente e materialmente le persone,
le testate, le trasmissioni, le pellicole, che difendono i diritti dell'uomo
e lo educano ai suoi doveri; e sappiano, nello stesso tempo, difendersi
di fronte ad aggressioni o a seduzioni, in contrasto con la verità oggettiva e con la dignità umana. Chiediamo di valutare rettamente quanto
recepiscono e di rendersi capaci di intervento sugli strumenti di informazione, mediante opportune iniziative singole o collettive. Lettori,
spettatori, ascoltatori con la loro scelta avranno sempre la parola definitiva sul futuro degli strumenti di comunicazione, ed è questa una
responsabilità che quelli spesso ignorano.
Da parte sua la Chiesa non rivendica, in questo campo, nessun privilegio, ma riafferma il suo diritto-dovere di esser presente — con la
sua lunga e universale tradizione storica, culturale e, soprattutto, religiosa ed educativa — nel settore dei mezzi di comunicazione sociale a
gestione pubblica o privata e, se necessario, con la possibilità di impiantarne suoi propri, nella visione diretta non solo per il suo dovere
primario di comunità evangelizzatrice, ma anche per l'affermazione
dei diritti umani, che la rende — come l'ha resa in passato — promotrice
dello sviluppo integrale dell'uomo. Ed infatti quel suo primario dovere
4
di predicare il Vangelo a tutte le creature, con l'annessa missione di
essere artefice di civiltà, le impone di assumere il proprio posto in ogni
moderna forma di comunione fra gli uomini.
Con l'auspicio che i mezzi di comunicazione sociale offrano il loro
positivo apporto alla promozione dei diritti e alla conoscenza dei doveri
dell'uomo, impartiamo di cuore la nostra Benedizione Apostolica a
quanti presteranno la loro collaborazione per raggiungere uno scopo
sì alto e difficile, ma anche tanto affascinante per il migliore avvenire
della famiglia umana, in cammino ormai verso l'anno Duemila.
Dal Vaticano, 11 aprile dell'anno 1976, decimoterzo del Nostro
Pontificato.
PAULUS P P . V I
* Me 16, 15.
Acta Pauli Pp. VI
341
III
Universis sacris Praesulibus et catholicis Christifidelibus, die rei missionali provehendae per totum orbem dicato recurrente.
Venerabili
Fratelli
e
figli
carissimi!
Nel quadro delle principali celebrazioni della Chiesa, previste per
quest'anno, un posto di particolare rilievo per il suo profondo significato pastorale spetta senza dubbio alla Giornata Missionaria Mondiale, che fu istituita cinquant'anni or sono dal Nostro grande Predecessore Pio XI il 14 aprile 1926, e avrà luogo, come sempre, nella penultima Domenica di ottobre.
Accolta fin da principio con singolare interesse e fervore da tutto
l'Episcopato, generosamente in ciò assecondato dal clero, dai religiosi
e dai fedeli, tale Giornata ha procurato alla Chiesa frutti consolanti e
copiosi non solo a riguardo dell'apostolato missionario diretto, ma altresì per la conservazione e l'incremento della fede tanto nelle Chiese di
antica data, come in quelle di recente fondazione.
Secondo le intenzioni del suo Promotore, l'annuale Giornata mira
soprattutto alla formazione della coscienza missionaria in seno a tutto
il popolo di Dio, tanto degli individui quanto delle comunità ; alla cura
delle vocazioni missionarie; al progressivo incremento della cooperazione, spirituale e materiale, all'attività missionaria in tutta la sua
dimensione ecclesiale.
Noi stessi, fin dall'elevazione al Supremo Pontificato, sull'esempio dei Nostri Predecessori, abbiamo cercato con la Nostra autorità,
con le Nostre esortazioni e i Nostri consigli di potenziare il più possibile tale ricorrenza, nella convinzione di adempiere un sacro dovere. In
quest'anno giubilare desideriamo anticipare la Nostra consueta esortazione per la celebrazione della Domenica Missionaria al giorno stesso
della sua istituzione, che cade appunto il 14 aprile.
Universalismo missionario del Popolo di Dio
Nel Messaggio che nel 1972 indirizzammo al Signor Cardinale Alessandro Renard, Arcivescovo di Lione, in occasione del Congresso Missionario ivi celebrato, ricordavamo già la necessità di dare sempre maggiore importanza alla celebrazione di questa grande Giornata. Queste
giornate seriamente preparate — dicevamo — permettono ai cristiani
342
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
di rivolgere uno sguardo nuovo alle missioni ... e di esaminare Vevangelizzazione locale e l'evangelizzazione lontana, come integrate nella
medesima pastorale missionaria, la cui unica fonte è Cristo}
Desideriamo vivamente che nell'anno 1976 tale celebrazione abbia
uno speciale rilievo mediante un'approfondita ed ampia catechesi circa
l'universalismo missionario della Chiesa. Questo tema importantissimo costituisce uno dei principali motivi dottrinali di tutto il Concilio
Vaticano I I , come pure del più recente Sinodo dei Vescovi e della Nostra
Esortazione Apostolica Evangelii nuntiandi, che da esso è scaturita.
Fu precisamente la diffusione in seno al Popolo di Dio della dottrina
sull'universalismo missionario, la prima e più importante finalità assegnata a questa Giornata, che fin dal suo inizio in un pubblico documento della Santa Sede venne definita « La Grande Giornata della
Cattolicità )). Questo stesso universalismo ha costituito, altresì, il motivo
fondamentale di tutte le Nostre esortazioni pastorali dirette al popolo
cristiano, in occasione della ricorrenza missionaria di ottobre.
L'universalismo missionario affiora continuamente dal Vangelo. Ciò
non desta meraviglia, dal momento che il Vangelo è il compendio degli
atti e delle parole del Figlio di Dio, inviato dal Padre nel mondo per
realizzare il suo disegno di salvezza universale. Per questo, tutto ciò
che Cristo ha operato, tutte le parole che ha pronunziato, non possono
non essere in relazione diretta con la sua missione di Redentore di
tutti gli uomini.
In tutte le pagine del Vangelo incontriamo prospettive sempre nuove,
luminose e profonde, circa l'universale missione salvifica di Cristo,
trasmessa alla Chiesa da Lui fondata. Non dobbiamo dimenticare che
questa missione deve costituire un centro dottrinale e dinamico di tutta
la pastorale ecclesiale, pur nel mutare delle età e delle circostanze
storiche e ambientali. Ciò vuol dire che quella stessa legge, di carattere
permanente e universale, dovrà essere applicata in concreto dalla Chiesa agli uomini di ciascuna generazione.
Dobbiamo, purtroppo, riconoscere a questo proposito che, a quasi
duemila anni dalla fondazione della Chiesa, l'attuale situazione religiosa
dell'umanità non sembra corrispondere all'efficacia di questa azione
apostolica, intesa a dare applicazione al mandato ricevuto. Già San Pao2
1
A.A.B. 64 (1972), p. 732.
Lettera del Card. Van Kossum, Prefetto di Propaganda Fide, ai Vescovi d'Italia, 1926.
2
Acta Pauli Pp. VI
343
lo a suo tempo si domandava perene tanti uomini non credessero in
Gesù Cristo; ma, invece di attribuire la responsabilità all'ostinazione
dei pagani o alle loro false credenze, egli chiamava in causa lo scarso
impegno apostolico dei cristiani : E come crederanno in Lui (Cristo),
se non ne hanno sentito parlare? E come ne sentiranno parlare, se non
c'è chi predica? Come ci può essere chi predica, se nessuno viene mandato? La fede dunque proviene dall'ascolto, e l'ascolto della parola del
Cristo}
È, questo, uno dei grandi misteri, il cui contenuto è riservato al
Signore. Avendoci chiamati a far parte del popolo di Dio, e avendo
voluto farci destinatari del suo universale piano di salvezza, egli ci
ha reso un inestimabile onore, ma nello stesso tempo ci ha posto in una
tremenda responsabilità. Costituendo la Chiesa come sacramento di
salvezza, l'ha dotata bensì di tutti i mezzi necessari per il pieno adempimento della sua trascendente missione; ma nei suoi inscrutabili
disegni ha stabilito che questi stessi mezzi salvifici, efficaci perché divini, dipendano in qualche modo, nella loro applicazione, dal nostro
maggiore o minore zelo, siano cioè condizionati dalla nostra volontà,
più o meno generosa, dalla nostra fragile corrispondenza e, al limite,
dai nostri stessi peccati.
Potremmo anche rispondere che la situazione religiosa del mondo
moderno sarebbe diversa, se tutti i cristiani avessero mantenuto vivo
nel loro cuore l'amore a Cristo e ai loro fratelli, e se si fossero di più
impegnati a diffondere il Vangelo in tutto il mondo per tener fede alla
consegna di Cristo. Possiamo, sì, trovare nelle pagine della storia,
popoli che si sono chiusi volontariamente al Vangelo, o che hanno perseguitato violentemente la Chiesa, già impiantata t r a loro; ma numerose sono anche le pagine — riferibili a tutti i tempi — che attestano
omissioni ed egoismi, per cui è stata ritardata o gravemente compromessa l'opera dell'evangelizzazione.
Nella citata Nostra Esortazione Evangelii nuntiandi abbiamo indicato in particolare la divisione tra i cristiani, la quale — sono parole
del Concilio Vaticano II — pregiudica la causa sacrosanta della predicazione del Vangelo ad ogni creatura e chiude a molti le porte della
fede.
4
3
Bm 10, 14, ss.
4
Decr. de act. mission. Ecclesiae Ad gentes divinitus, n. 6.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
344
Responsabilità missionaria di tutto il Popolo di Dio
Tutti i membri della Chiesa indistintamente debbono avere viva coscienza della loro responsabilità di fronte al mondo, favorire in se stessi
10 spirito veramente cattolico e consacrare le loro energie all'opera di
evangelizzazione. Lo spirito missionario e lo spirito cattolico sono la
medesima cosa, così ha affermato l'importante Enciclica Fidei Donum
di Pio X I I . La cattolicità — essa continua — è la nota principale
della Chiesa al punto tale che il cristiano in nessun modo aderisce
alla Chiesa ed è vincolato ad essa, se insieme non aderisce e non è
vincolato all'universalità di tutti i fedeli e se non desidera ardentemente che questa stessa Chiesa metta radici e fiorisca in tutte le regioni
della terra? Queste due condizioni essenziali per lo spirito veramente
cattolico sono ben degne di essere ricordate in previsione della prossima Giornata di ottobre.
5
6
Nella Nostra Epistola Apostolica Graves et increscentes circa la
Pontificia Unione Missionaria abbiamo ricordato a tutti i sacerdoti,
religiosi e religiose del mondo, che è dovere loro proprio e gravissimo
di aiutare il popolo di Dio ad acquisire retta e piena coscienza della
Chiesa come corpo vivo che consta di vari membri uniti fra loro ...;
che imparino a pensare e ad agire come particelle, come figli e fratelli
di codesta comunità ecclesiale
che acquistino piena coscienza circa
11 mistero della Chiesa, e che si crei cosi un dinamico spirito missionario? Infatti : Niente di ciò che appartiene alla Chiesa è o deve essere
alieno per il cristiano; perché allo stesso modo che la fede di ognuno
è la fede della Chiesa universale, e la sua vita soprannaturale è la vita
propria di tutta la Chiesa, così pure le consolazioni ed i dolori della
Chiesa saranno i suoi dolori e le sue consolazioni; allo stesso modo le
preoccupazioni e le prospettive universali della Chiesa debbono essere
le preoccupazioni e le prospettive dei cristiani nella loro vita quotidiana?
Tale responsabilità missionaria di dimensione universale è, d'altra
parte, in perfetta consonanza con le esigenze missionarie universali che
emanano da una delle note principali della Chiesa, che è la cattolicità;
dal Battesimo e dalla Confermazione; dalla liturgia e, segnatamente,
s
6
7
Decr. de act. mission. Ecclesiae Ad gentes divinitus, n. 36.
A.A.S. 49 (1957), p. 237.
Idem.
8
A.A.S. 58 (1966), pp. 753-754.
9
Enc. Fidei Donum, ibidem, p. 238.
Acta Pauli Pp. VI
345
dalla celebrazione eucaristica; dalla gravissima responsabilità missionaria del Papa e dei Vescovi; dall'ampio, ripetuto e chiaro magistero
pontifìcio intorno al dovere di cooperare all'attività missionaria della
Chiesa; ed infine dai documenti del Concilio Vaticano I I .
Primato
della
cooperazione
missionaria
universale
Questa cooperazione di carattere universale non è solo un dovere di
tutto il popolo di Dio, ma è un dovere prioritario rispetto a qualunque
altra forma di cooperazione di ordine particolare, il quale abbraccia,
oltre i singoli membri del Corpo Mistico, anche tutte le comunità ed
istituzioni ecclesiali. Esso corrisponde analogicamente alla esigenza primordiale ed insopprimibile di ogni cellula di un organismo vivente : quella
di contribuire al sostentamento, allo sviluppo ed al perfezionamento di
tutto l'essere. Solo in questa cooperazione alla pienezza del tutto, ciascun
membro troverà la garanzia della sua salvezza, della sua crescita e della
sua perfezione.
Il Decreto Ad gentes, quando parla degli aiuti missionari, prestati da
una Chiesa particolare ad un'altra, li approva e li raccomanda; però
aggiunge un importante avvertimento : Sarà utilissimo mantenere i contatti, senza tuttavia trascurare l'opera missionaria generale, con i missionari che dalla stessa comunità hanno avuto origine, o con una parrocchia o con una diocesi di missione, perché divenga visibile l'unione intima
tra le comunità, con il vantaggio di una reciproca edificazione.
10
La
Giornata
missionaria
espressione
di
9
un evangelizzazione
permanente
Molti cristiani credono che sia sufficiente, per soddisfare al loro dovere
missionario, offrire orazioni ed elemosine nella Domenica Missionaria.
Ciò significherebbe non comprender bene il vero significato di tale celebrazione, poiché si tratta di dovere che nasce dalla natura stessa della
Chiesa, e grava costantemente sulla nostra coscienza — come in ogni
giorno dell'anno grava su di noi l'obbligo dell'amore fraterno — anche
se un solo giorno dell'anno è dedicato in modo particolare a questa
finalità.
Nel Motu Proprio Ecclesiae Sanctae, col quale si stabiliscono le norme per l'applicazione di alcuni decreti conciliari alla pratica pastorale, abbiamo già incluso questa importante nota rispetto a detta Gior10
N. 37; cfr. Esort. Apost. Evangelii nuntiandi, nn. 61-64.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
:346
nata : Al fine di intensificare lo spirito missionario nel popolo cristiano,
-si devono raccomandare orazioni e sacrifici quotidiani, in modo che la
celebrazione dell'annuale Giornata Missionaria sia una spontanea manifestazione di quello spirito.
11
Le Pontificie Opere Missionarie, espressione principale e permanente
Cooperazione missionaria di tutto il Popolo di Dio.
della
Vogliamo terminare questo nostro Messaggio presentando ancora
una volta le Opere Missionarie come portatrici di questo universalismo missionario, che obbliga — come abbiamo già detto — tutti i membri della Chiesa, a livello personale e collettivo.
ÏJ infatti l'universalismo missionario che le ha distinte fin dall'inizio
e che ha mosso la Santa Sede ad elevarle alla dignità di Opere Pontificie nel significato appunto di strumento ufficiale della Chiesa per la
cooperazione missionaria del popolo di Dio. Questo stesso universalismo
e questo titolo hanno dato occasione al Concilio Vaticano II di dichiararle anche strumento principale dei Vescovi per l'azione pastorale che
svolgono in favore delle missioni.
Non è, pertanto, a causa di un privilegio graziosamente concesso
dalla gerarchia ecclesiastica che le Opere Missionarie debbono anteporsi alla cooperazione missionaria particolare; è un titolo che deriva
dalla loro stessa natura e dalla loro specifica finalità. Si tratta di
Opere che sono nate, si sono strutturate e sviluppate con lo scopo preciso di cooperare a tutta l'attività missionaria della Chiesa secondo
le sue molteplici necessità, provvedendo in base ad un lucido piano nella
visione globale dei problemi. Per questo motivo esse hanno piena ragione
di ricevere aiuto dall'intero popolo di Dio, sia dai singoli individui, sia
dalle diverse istituzioni.
Tale sistema di cooperazione all'attività missionaria della Chiesa
abbraccia tutti i suoi componenti, dal Papa fino all'ultimo dei fedeli
(...). Ogni Vescovo, ogni Sacerdote, ogni fedele, anche se compie qualche
attività di apostolato missionario, diretto o indiretto in settori personali,
deve dare la sua collaborazione anche alle attività generali della Chiesa;
cioè alle Opere Pontificie, le quali mentre sono del Papa, sono di tutto
l'Episcopato e di tutto il popolo di Dio.
Queste Opere cercano con sollecitudine di tradurre nella realtà il
12
11
12
III, 3.
A.A.S. 60 (1968), pp. 401-402.
Acta Pauli Pp. VI
347
motto significativo di uno dei più efficaci promotori dell'universalismo
missionario nel secolo x x , il P. Paolo Manna, motto impresso sulla sua
tomba : Tutta la Chiesa per tutto il mondo.
La stessa finalità universale di queste Opere le spinge, altresì, a porre in azione tutti i mezzi che appaiono efficaci per educare il popolo di
Dio nell'autentico spirito universalistico e missionario ; per promuovere,
nella loro multiforme varietà, le vocazioni missionarie ; per sviluppare
in maniera permanente la carità nel suo duplice aspetto, spirituale e
materiale, sempre all'insegna della più piena cattolicità.
12
Proprio ad una di queste Opere, quella della Propagazione della
Fede, spetta il merito di avere proposto a Sua Santità il Papa Pio XI,
nel 1926, la felice iniziativa di indire l'annuale Giornata in favore dell'attività missionaria della Chiesa. Essa, ancora, ha ricevuto l'oneroso
incarico di promuovere e di organizzare, col concorso delle altre Opere
Pontifìcie e sotto la direzione dei rispettivi Vescovi, questa stessa
Giornata, come pure quello di distribuire equamente alle Missioni le offerte raccolte in detta circostanza dalla carità del mondo cattolico.
Noi desideriamo vivamente che in quest'anno cinquantenario le Pontifìcie Opere Missionarie acquistino vigoroso incremento tanto nelle
Chiese di antica tradizione cristiana, quanto nelle Chiese di più recente
fondazione. Grazie a queste Opere ogni Vescovo otterrà, in modo facile
ed efficace, che tutta la sua Diocesi, con la quale forma una cosa sola,
prenda coscienza delle sue responsabilità in ordine alla cooperazione
alla missione universale della Chiesa; nel medesimo tempo, esse stesse
diverranno sicura garanzia per un profondo rinnovamento della vita
cristiana.
Nella speranza che la Nostra esortazione trovi generosa corrispondenza da parte di tutti i Fratelli e Figli sparsi nel mondo, esprimiamo
loro fin d'ora il Nostro paterno ringraziamento e, quale pegno dei
celesti favori, impartiamo la Benedizione Apostolica.
Dal Vaticano, nel cinquantenario dell'istituzione della Giornata
Missionaria Mondiale, 11 aprile dell'anno 1976, tredicesimo del Nostro
Pontificato.
14
PAULUS P P . VI
» A.A.S. 66 (1974), p. 451.
Decr. de activ. mission. Ecclesiae Ad gentes divinitus, n. 38.
14
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
348
ACTA SECRETARIAE STATUS
STATUTO DELLA PONTIFICIA ACCADEMIA DELLE SCIENZE
Titolo I : COSTITUZIONE E FINE
Art. 1 - La Pontifìcia Accademia delle Scienze, istituita da Pio XI
di v. m., è posta sotto l'alta e diretta tutela del Sommo Pontefice regnante.
Art. 2 - La Pontifìcia Accademia delle Scienze ha come fine di
promuovere il progresso delle scienze matematiche, fisiche e naturali
e lo studio dei relativi problemi epistemologici.
Art. 3 - Per il raggiungimento dei suoi fini l'Accademia
a) tiene Sedute plenarie degli Accademici;
b) organizza convegni ordinati al progresso della scienza e alla
soluzione di importanti problemi scientifico-tecnici, che sono alla base
dello sviluppo dell'umanità;
c) promuove indagini e ricerche scientifiche che possono contribuire, nelle sedi competenti, all'approfondimento di questioni morali,
sociali e spirituali;
d) indice conferenze e celebrazioni;
e) cura la pubblicazione degli Atti dei propri convegni, dei risultati di ricerche scientifiche e di studi di Accademici e altri scienziati.
Art. 4 - Allo scopo di promuovere la ricerca scientifica, l'Accademia
conferisce ogni due anni la Medaglia Pio XI a un giovane scienziato di
fama internazionale.
Titolo II : GLI ACCADEMICI
Art. 5 - 1 candidati al seggio accademico sono scelti dall' Accademia
in base ai loro eminenti studi scientifici originali, e alla loro riconosciuta morale personalità, senza discriminazione etnica e religiosa, e
sono nominati a vita con atto sovrano dal Santo Padre.
Acta Secretariae Status
349
Sono inoltre nominati, in ragione del loro ufficio, « Accademici pro
tempore )) il Direttore della Specola Vaticana ; il Direttore del Laboratorio Astrofisico della Specola Vaticana; il Prefetto della Biblioteca
Vaticana; il Prefetto dell'Archivio Segreto del Vaticano. Gli Accademici Pontifici (( pro tempore » godono dei medesimi diritti ed esercitano
le stesse funzioni degli Accademici Pontifici.
In via del tutto eccezionale, e a titolo esclusivamente onorifico, su
proposta del Consiglio dell'Accademia, possono essere nominati dal
Santo Padre « Accademici Pontifici Onorari » persone che abbiano acquistato singolari benemerenze, onorando ed aiutando l'Accademia e le sue
imprese scientifiche.
Art. 6 - 1 1 plenum dell'Accademia è formato di 70 membri a vita,
scelti in modo che siano rappresentati, per quanto è possibile, tutti i
rami principali delle scienze e tutte le grandi regioni geografiche.
Titolo I I I : GOVERNO DELL'ACCADEMIA
Art. 7 - L'Accademia è governata da un Presidente, nominato tra
gli Accademici, Motu Proprio, dal Sommo Pontefice, dal quale dipende
direttamente. Il Presidente dura in carica quattro anni e può essere
riconfermato dal Sommo Pontefice. Il Presidente orienta e dirige ogni
attività dell'Accademia e la rappresenta dinanzi alla Sede Apostolica
e dinanzi a ogni altra Autorità e Istituto.
Art. 8 - Il Presidente è assistito dal Consiglio dell'Accademia così
formato :
a) il Presidente uscente per la durata di quattro anni;
o) il Presidente uscente nominato Presidente emerito a vita dal
Santo Padre;
c) cinque Consiglieri nominati dal Santo Padre, su proposta del
Presidente, per la durata di quattro anni, con possibilità di riconferma.
Art. 9 - 1 1 Presidente è direttamente coadiuvato dal Direttore della
Cancelleria, che è nominato dal Santo Padre per la durata di quattro
anni e può essere riconfermato.
Titolo IV : MEZZI FINANZIARI
Art. 10 - Il finanziamento dell'Accademia è assicurato dall'Amministrazione del Patrimonio della Sede Apostolica.
350
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Art. 11 - L'Accademia può disporre inoltre di eventuali doni, lasciti
ed entrate derivate dalla sua attività.
Art. 12 - Il Presidente col suo Consiglio delibera le spese necessarie
per la vita dell'Accademia e approva i Bilanci preventivo e consuntivo.
Titolo V : NORME GENERALI
Art. 13 - Il presente Statuto, promulgato mediante la pubblicazione
negli Acta Apostolicae Sedis, sostituisce il precedente Statuto pubblicato negli Acta Apostolicae Sedis dell'anno 1936, pag. 427 e ss. Ogni
modificazione al presente Statuto è riservata al Sommo Pontefice, il
quale è l'unica Autorità competente per lo scioglimento dell'Accademia.
Art. 14 - Il presente Statuto è integrato dal Regolamento redatto
e approvato dal Presidente col suo Consiglio.
Haec Statuta Paulus VI Summus
scripto concessa die I mensis Aprilis,
et publici iuris fieri iussit.
Pontifex in Audientia infraanno MCMLXXVI, approdami
IOANNES Card. VILLOT, Secretarius Status
Sacra Congregatio pro Episcopis
ACTA
SS.
Soia
CONGREGATIONUM
SACRA CONGREGATIO PRO EPISCOPIS
I
PROVISIO ECCLESIARUM
Sanctissimus Dominus Noster Paulus Divina Providentia Pp. VI,,
successivis decretis Sacrae Congregationis pro Episcopis, singulas quaesequuntur Ecclesias de novo Pastore dignatus est providere, nimirum :
die 26 Aprilis 1976. — Cathedrali Ecclesiae Angliae Orientalis, noviter erectae, praefecit E x c . P. D. Alanum Carolum Clark, hactenus Episcopum titularem Helmamensem.
die 29 Aprilis. — Cathedrali Ecclesiae Limeirensi R. P. Tarcisium
Ariovaldum Amaral, Congregationis Sanctissimi Redemptoris sodalem;
eiusdemque olim Superiorem Generalem.
— Cathedrali Ecclesiae Crucismogiensi R. D. Aemilium Pignoli,,
parochum in oppido vulgo Orlandia et coordinatorem rei pastoralis dioecesis Francopolitanae.
— Metropolitanae Ecclesiae Ancoragiensi E x c . P. D. Franciscum?
T. Hurley, hactenus Episcopum Iunellensem.
die 1 Maii. •— Cathedrali Ecclesiae Clodiensi R. D. Sennen Corrà,
curionem in pago vulgo Cadidavid dioecesis Veronensis.
— Cathedrali Ecclesiae Pineroliensi R. D. Petrum Giachetti, e
clero dioecesis Eporediensis.
— Cathedrali Ecclesiae Sarsinatensi E x c . P. D. Augustum Gianfranceschi, Episcopum Caesenatensem.
— Titulari episcopali Ecclesiae Plestiensi E x c . P. D. Boleslaum
Filipiak, Tribunalis Sacrae Romanae Rotae Decanum, quem archiepiscopali dignitate ornavit.
die S Maii. — Cathedrali Ecclesiae Petropolitanae in Insula Longa
E x c . P. D. Ioannem R. McGann, hactenus Episcopum titularem Morosbisdensem.
— Titulari episcopali Ecclesiae Vallispostanae R. P. D. Iosephum
A. Francis, e Societate Verbi Divini, quem deputavit Auxiliarem
Exc.mi P. D. Petri L. Gerety, Archiepiscopi Novarcensis.
— Titulari episcopali Ecclesiae Limatensi R. D. Eduardum Kisiel,,
352
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Administratorem Apostolicum ad nutum Sanctae partis archidioecesis
Vilnensis intra fines Poloniae exstantis.
— Titulari episcopali Ecclesiae Blerensi B. D. Robertum F. Garner,
parochum in archidioecesi Novarcensi, quem deputavit Auxiliarem
Exc.mi P. D. Petri L. Gerety, Archiepiscopi Novarcensis.
— Titulari episcopali Ecclesiae Buritanae R. D. Dominicum A. Marconi, e clero archidioecesis Novarcensis, quem deputavit Auxiliarem
Exc.mi P. D. Petri L. Gerety, Archiepiscopi Novarcensis.
die IJf Maii. — Cathedrali Ecclesiae Uruassuensi E x c . P. D. Iosephum da Silva Chaves, hactenus Episcopum titularem Rusubbicarensem.
— Cathedrali Ecclesiae Ruibarbosensi E x c . P. D. Matthiam Schmidt,
O. S. B . , hactenus Episcopum titularem Mutugennensem.
die 20 Maii. — Titulari episcopali Ecclesiae Metensi R. D. Antonium
Mariam Javierre Ortas, S.D.B., Secretarium Sacrae Congregationis pro
Institutione Catholica, quem archiepiscopali dignitate ornavit.
II
CRISTALANDIENSIS - TOCANTINOPOLITANAE
DECRETUM
De mutatione finium praelaturarum
Spirituali bono christifidelium in municipio quod vocatur Arapoema
degentium consulere cupiens, Exc.mus P. D. Jacobus Antonius Schuck,
O. F. M., Episcopus titularis Avissensis atque Cristalandiensis Praelatus, consensu Exc.mi P. D. Cornelii Chizzini, F. D. P., Episcopi titularis Aegaei atque Tocantinopolitani Praelati, Apostolicae Sedi proposuit ut territorium praefati municipii a Praelatura Cristalandiensi distraheretur et Praelaturae Tocantinopolitanae adnecteretur.
Sacra Congregatio pro Episcopis, praehabito favorabili voto Exc.mi
P. D. Carmeli Rocco, Archiepiscopi titularis Iustinianopolitani in Galatia et in Brasilia Nuntii Apostolici, rata huiusmodi immutationem
finium aeternae animarum saluti profuturam, vigore specialium facultatum sibi a Summo Pontifice Paulo, Divina Providentia Pp. VI, tributarum, oblatis precibus annuere censuit.
Quapropter supplet©, quatenus opus sit, eorum interesse habentium
vel habere praesumentium consensu, praesenti Decreto distrahit a Praelatura Cristalandiensi territorium municipii Arapoema illudque tribuit Praelaturae Tocantinopolitanae.
Omnia acta et documenta praefatum municipium respicientia a tabu-
Sacra Congregatio pro Episcopis
353
lario Curiae Cristalandiensis ad tabularium Curiae Tocantinopolitanae transmittantur.
Ad haec omnia perficienda Sacra Congregatio pro Episcopis memoratum Exc.mum P. D. Carmelum Eocco deputat, necessarias et opportunas eidem tribuens facultates etiam subdelegandi ad effectum de quo
agitur quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere
imposito ad eandem Sacram Congregationem authenticum exemplar
actus peractae executionis remittendi.
Quibus super rebus praesens edit Decretum perinde valiturum ac si
Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent.
Contrariis quibuslibet minime obstantibus.
Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis pro Episcopis,
die 15 mensis Ianuarii 1976.
SEBASTIANUS Card. BAGGIO., Praefectus
L . SB S .
83 Ernestus Civardi, Archiep. tit. Serdicen., a Secretis
III
MARABENSIS - CAMETANENSIS
DECRETUM
De mutatione finium praelaturarum
Cum praelatura Sanctissimae Conceptionis de Araguaia, nuper erecta, ex magna parte a territorio Marabensi dismembrata fuerit, Rev.mus
D. Henricus Riemslag, C M . , Administrator Apostolicus (( sede plena »
Cametanensis, spirituali bono christifidelium in municipio eiusdem praelaturae Cametanensis vulgo nuncupato Itupiranga degentium consulere cupiens, de consensu Exc.mi P. D. Stephani Cardoso de Avelar,
O.P., Administratoris Apostolici « sede plena » Marabensis, Apostolicae Sedi proposuit ut integrum territorium praefati municipii a
praelatura Cametanensi distraheretur et praelaturae Marabensi adnecteretur.
Sacra Congregatio pro Episcopis, praehabito favorabili voto Exc.mi
P. D. Carmeli Rocco, Archiepiscopi titularis Iustinianopolitani in
Galatia et in Brasilia Apostolici Nuntii, rata huiusmodi immutationem
finium aeternae animarum saluti profuturam, vigore specialium facul23 - A. A. S.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
364
tatum sibi a Summo Pontifice Paulo, Divina Providentia Pp. V I , tributarum, oblatis precibus annuere censuit.
Quapropter suppleto, quatenus opus sit, eorum interesse habentium
vel habere praesumentium consensu, praesenti Decreto distrahit a praelatura Cametanensi integrum territorium municipii Itupiranga illudque tribuit praelaturae Marabensi.
Omnia acta et documenta praefatum municipium respicientia a tabulario Curiae Cametanensis ad tabularium Curiae Marabensis transmittantur.
Ad haec omnia perficienda Sacra Congregatio pro Episcopis memoratum Exc.mum P. D. Carmelum Rocco deputat, necessarias et opportunas eidem tribuens facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo
agitur, quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere
imposito ad eandem Sacram Congregationem authenticum exemplar
actus peractae exsecutionis remittendi.
Quibus super rebus praesens edit Decretum, perinde valiturum ac
si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent.
Contrariis quibuslibet minime obstantibus.
Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis pro Episcopis,
die 17 mensis Martii anno 1976.
SEBASTIANUS Card. RAGGIO, Praefectus
L . © S.
63 Ernestus Civardi, Archiep. tit. Serdicen., a Secretis
IV
V AL AD A R E N S IS - C A R A T I N G E N S I S
DECRETUM
De mutatione finium dioecesium
Quo aptius christifidelium pastorali curae consuli possit Exc.mus P.
D. Herminius Malzone Hugo, Episcopus Valadarensis et Exc.mus P.
D. Josephus Eugenius Correa, Episcopus Caratingensis, nuper ab Apostolica Sede postulaverunt ut suarum Ecclesiarum fines aliquantulum
immutarentur.
Sacra Congregatio pro Episcopis, praehabito favorabili voto Exc.mi
P. D. Carmeli Rocco, Archiepiscopi titularis Iustinianopolitani in Galatia
et in Brasilia Apostolici Nuntii, rata huiusmodi immutationem christifidelium bono profuturam, vigore specialium facultatum, a Summo Ponti-
Sacra Congregatio pro Episcopis
355
fice Paulo, Divina Providentia Pp. VI, sibi tributarum, oblatas preces
accipiendas esse censuit.
Quapropter suppleto, quatenus opus sit, eorum interesse habentium
vel habere praesumentium consensu, hoc Decreto, perinde valituro ac si
Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, ea quae sequuntur
decernit :
1. a dioecesi Valadarensi separat atque perpetuo dioecesi Caratingensi adnectit integrum territorium paroeciae vulgo nuncupatae
« Sâo Manoel de Mutum », constitutae ab integro municipio civili
« de Mutum » ;
2. a dioecesi Valadarensi distrahit atque perpetuo eidem dioecesi
Caratingensi adnectit integrum territorium paroeciae vulgo dictae « Sfossa Senhora da Penha », intra fines municipii Pocrane exstantis ;
3. invicem a dioecesi Caratingensi separat atque perpetuo dioecesi
Valadarensi adnectit integrum territorium municipiorum vulgo nuncupatorum Engenheiro Caldas, Sobrâlia et Fernandes Tourinho.
Quamobrem documenta et acta praefatorum territoriorum clericos,
fideles et bona temporalia forte respicientia a Curia a quo ad Curiam
cui illa nuper sunt aggregata, ab eis ad quos spectat, quam primum,
transmittantur.
Ad clerum quod attinet, simul ac praesens Decretum ad effectum
deductum fuerit, sacerdotes Ecclesiae illi adscripti censentur in cuius
territorio ecclesiasticum beneficium aut officium detinent; ceteri autem
sacerdotes, clerici seminariique tirones dioecesi illi incardinati maneant
vel incardinentur in cuius territorio legitimum habent domicilium.
Ad haec perficienda Sacra Congregatio pro Episcopis memoratum
Exc.mum P. D. Carmelum Rocco deputat, necessarias et opportunas
eidem tribuens facultates, etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad eandem Sacram Congregationem, cum primum fas erit, authenticum exemplar actus peractae exsecutionis remittendi.
Quibus super rebus praesens edit Decretum perinde valiturum ac
si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent.
Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis pro Episcopis, die
8 mensis Aprilis anno 1976.
SEBASTIANUS Card. RAGGIO, Praefectus
L . 63
S.
83 Ernestus Civardi, Archiep. tit. Serdicen., a Secretis
356
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
SACRA CONGREGATIO
PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE
SEU DE PROPAGANDA FIDE
i
PROVISIO ECCLESIARUM
Sanctissimus Dominus Noster Paulus Divina Providentia Pp. VI,
successivis decretis Sacrae Congregationis pro Gentium Evangelizatione
seu de Propaganda Fide, singulas quae sequuntur Ecclesias de novo
Pastore dignatus est providere, nimirum :
die 17 Ianuarii 1976. — Titulari episcopali Ecclesiae Amiterninae
praefecit R. P. D. Augustinum Cacciavillan, presbyterum Vicentinae
dioecesis, Praelatum honorarium Sanctitatis Suae, ab officiis Secretariae Status, quem archiepiscopali dignitate ornavit atque Pro-Nuntium
Apostolicum in Republica Cheniana constituit.
die 24 Ianuarii. — Cathedrali Ecclesiae Rumbekensi R. D. Gabrielem
Dwatuka, e clero Tomboraënsi.
die 22 Februarii. — Titulari episcopali Ecclesiae Mizigitanae R. P. D.
Iacobum Huynh Van Cùa, Vicarium Generalem Phucuongensis dioecesis, quem constituit Coadiutorem cum iure successionis Exc.mi Iosephi
Phan Vân Thiên, Episcopi Phucuongensis.
die 1 Martii. — Cathedrali Ecclesiae Bereinitanae E x c . P. D. Ludovicum Vangeke, hactenus Episcopum titularem Culusitanum.
die 30 Martii. — Titulari episcopali Ecclesiae Accitanae R. D. Iosephum Phan Van Hóa, quem constituit Coadiutorem cum iure successionis Exc.mi Pauli Huynh dông Cae, Episcopi Quinhonensis.
die 10 Aprilis. — Metropolitanae Ecclesiae Tananarivensi E x c . P. D.
Victorem Razafimahatratra, hactenus Farafanganensem Episcopum.
— Metropolitanae Ecclesiae Suvanae E x c . P. D. Petrum Mataca,
hactenus Episcopum titularem Simininensem.
— Metropolitanae Ecclesiae Kigaliensi, noviter erectae, E x c . P. D.
Vincentium Nsengiyumva, hactenus Episcopum Nyundoënsem.
— Cathedrali Ecclesiae Atakpamensi E x c . P. D. Philippum Kóssi
Kpodzro, hactenus Episcopum titularem Bacanariensem.
Sacra Congregatio pro Gentium Evangelizatione
357
— Cathedrali Ecclesiae Ketaënsi-Hoènsi E x c . P. D. Franciscum
Kofi Anani Lodonu, hactenus Episcopum titularem Masculitanum.
— Cathedrali Ecclesiae Parakuensi R. P. D. Nestorem Assogba,
Vicarium Generalem dioecesis Abomeiensis.
— Cathedrali Ecclesiae Maitlandensi R. P. D. Leonem Morris Clarke,
Melburnensis Archidioeceseos Vicarium Generalem.
— Titulari episcopali Ecclesiae Marazanensium regionum R. P.
Ioannem Iosephum Larrañeta Olleta, Ordinis Fratrum Praedicatorum
sodalem, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Xaverii Michaelis
Ariz Huarte, Episcopi titularis Baparensis ac Vicarii Apostolici Portus
Maldonadi.
die lk Aprilis. — Titulari episcopali Ecclesiae Madensi R. D. Iosephum Phan Thé Hinh, presbyterum dioecesis Hung-Hoaènsis, quem
constituit Coadiutorem cum iure successionis Exc.mi Petri Nguên-HuyQuang, Episcopi Hung-Hoaënsis.
II
NOMINATIONES
Decretis ut infra datis Sacra Congregatio pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide ad suum beneplacitum renuntiavit :
die 1 Martii 1976. — E x c . P. D. Ioannem Baptistam Przyklenk,
Episcopum olim Ianuariensem, Vicarium Apostolicum Norvegiae Septemtrionalis.
— E x c . P. D. Gilbertum Valbuena Sánchez, Episcopum titularem
Vazaritanum Diddensem, Vicarium Apostolicum vicariatus Apostolici,
nuper evecti, Paciensis in California Inferiori Meridionali.
die 13 Aprilis. — E x c . P. D. Emmanuelem Antonium Pires, Episcopum Silvae Portuensis, Administratorem Apostolicum « ad nutum
Sanctae Sedis » dioecesis Lusitanianae.
— E x c . P. D. Emmanuelem Franclinum da Costa, Episcopum Henrici de Carvalho, Administratorem Apostolicum « ad nutum Sanctae
Sedis » dioecesis Novae Lisbonae.
die 21 Maii. — E x c . P. D. Petrum Martin, Archiepiscopum olim
Numeanum, Administratorem Apostolicum « sede vacante et ad nutum
Sanctae Sedis » dioecesis Portus Vilensis.
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
358
SACRA CONGREGATIO
PRO CAUSIS SANCTORUM
i
GLASGUEN.
Canonizationis Beati Ioannis Ogilvie, martyris, sacerdotis professi Societatis Iesu.
SUPER DUBIO
An et de quo miraculo, post indultam eidem Beato ab Apostolica Sede
venerationem, constet in casu et ad effectum de quo agitur.
Ioannes Ogilvie, anno 1579 in Scotia natus, qui in Calviniana confessione adoleverat, catholicam fidem Lovanii amplexus est. Presbyteratus ordine in Societate Iesu suscepto, enixis precibus impetravit ut
in patriam rediret, catholicae rei in summum discrimen adductae auxilium laturus. Et sane, nullis incommodis nec laboribus parcens cives
innumeros ad fidem catholicam vel reduxit vel in eadem roboravit.
Fraudulenter autem traditus et in carcerem coniectus, Romanam Ecclesiam Summique Pontificis iura invicte propugnavit ac defendit. Denique
in Glasgow coram ingenti multitudine se pro sola fide moriturum professus, die 10 Martii anno 1615, aetatis trigesimo sexto, mortem suspendió oppetiit. Cui Pius Papa XI die 22 Decembris a. 1929 Beatorum Caelitum honores decrevit.
Cum vero in dies augesceret beneficiorum numerus Beati Ioannis
Ogilvie intercessione in christifidelium favorem, quorum quidem aliqua
miraculi speciem praeseferre videbantur, actores agere coeperunt de eius
Causae resumptione, quam et sacrorum Antistites, clerus atque fideles
Scotiae a Paulo Papa VI enixe postularunt; qui, servatis de iure servandis, commissionem resumptionis Causae die 8 mensis Iulii a. 1965
propria manu signavit.
Hinc, e variis sanationibus, quae invocato Beati Ioannis Ogilvie nomine mirum in modum patratae videbantur, unam selegerunt Causajè
actores eamque Apostolicae Sedis examini exhibuerunt.
Quae mira sanatio obtigit domino Ioanni Fagan, Glasguae commoranti, alterum et quinquagesimum aetatis annum agenti. Is enim gra-
Sacra Congregatio pro Causis Sanctorum
359
vissimo stomachi carcinomate affectus, die 26 mensis Maii a. 1965 chirurgicum interventum subierat, in quo tres stomachi partes et maior
coloni pars ablatae sunt, absque ulla spe cellulas omnes morbo cancri
affectas removendi. A curatione igitur medici ac periti omnes infaustam
circa aegrotantis vitam emiserunt prognosim, letalem exitum denuntiantes post brevem in melius mutationem.
Ee quidem vera, vix elapso anno et dimidio, propriae eiusdem morbi
notae iterum deprehensae sunt, resque denique eo pervenit, ut dominus
Fagan a die tertia ad diem sextam Martii a. 1967 iuxta firmam duorum
medicorum a cura sententiam iamiam moreretur. Intercedente autem
Beato Ioanne Ogilvie, ad cuius opem confugerunt et aegrotus eiusque
familia et paroecia ipsa, eiusdem Beati nomine insignita, dominus F a gan versus horam nonam diei 6 Martii a. 1967 de improviso in lecto se
erexit cibumque libenter appetivit et, omnes in supremam admirationem
coniciens, clinice sanatus apparuit. Vires et pondus recuperans, mox ad
condicionem viri undecumque validi rediit, in eaque ad praesentem
usque diem permansit.
Super huiusmodi mira sanatione apostolicus in Curia archiepiscopali Glasguensi instructus est processus a die 14 Novembris a. 1972 ad
diem 13 Aprilis a. 1973, de cuius iuridica validitate haec Sacra Congregatio die 5 Aprilis a. 1974 decretum edidit.
Validis quidem testimoniis comprobatum est memoratam sanationem excessisse naturae vires; id concordes affirmarunt testes excussi,
medici a curatione et eminentes medici Scoti, qui specialem commissionem studii huius mirabundae sanationis constituerunt. Consilium quoque
Medicum Sacrae huius Congregationis, severo examini subiectis depositionibus tum testium tum medicorum a cura, ab inspectione atque ex
officio deputatorum, praeternaturalem sanationis indolem agnovit et
confirmavit.
Quibus peractis, disceptari coeptum est super eadem mira sanatione
apud hanc Sacram Congregationem pro Causis Sanctorum : primum in
Congressu Peculiari diei 29 Iulii a. 1975, et deinde, die 28 Octobris
eodem anno, in Congregatione Plenaria, relatore Rev.mo Cardinali Silvio Oddi.
De hisce omnibus Beatissimus Pater certior factus per subscriptum
Pro-Praefectum die 9 Ianuarii anni huius, attentis affirmativis suffragiis Patrum Cardinalium, mandavit ut super eadem mira sanatione
Decretum rite appararetur : indulta quidem, instantibus enixe Causae
actoribus, dispensatione ab altero miraculo iure requisito. ,
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
360
Hodierno autem die, accitis Rev.mo Cardinali Causae relatore, subscripto Pro-Praefecto, meque Antistite a Secretis aliisque convocari
solitis, iisque adstantibus, praesenti hoc Decreto sanxit : Constare de
uno miraculo j Beato Ioanne Ogilvie intercedente, a Deo patrato, scilicet
de instantánea perfectaque sanatione domini Ioannis Fagan a carcinomate stomachi.
Hoc autem Decretum publici iuris fieri et in acta Sacrae Congregationis pro Causis Sanctorum referri iussit.
Datum Romae, die 12 Februarii a.D. 1976.
© CONRADUS RAPILE, Archiep. tit. Antiochen. in Pisidia,
Pro-Praefectus
L. © S.
© Iosephus Casoria, Archiep. tit. Foronovan., a Secretis
II
PATAVINA
Beatificationis et canonizationis ven. Servi Dei Leopoldi a Castronovo,
sacerdotis professi O. F. M. Cap.
SUPER DUBIO
An et de quibus miraculis constet in casu et ad effectum de quo agitur.
Post Annum Sacrum, nuper elapsum, in quo Beatissimus Pater Paulus Papa VI reconciliationem proposuit sive omnium ecclesiarum cum
vera Christi Ecclesia, sive reconciliationem animarum cum Deo, adhuc
auspicato proponitur glorificatio ven. Servi Dei Leopoldi a Castronovo,
sacerdotis professi O.F.M. Capuccinorum, qui, die 12 Maii a. 1866 in
Castronovo dioecesis Catharensis natus et Patavii die 30 Iulii a. 1942
piissime defunctus, totam vitam suam orationibus, operibus, sacrificiis
impendit pro fratrum seiunctorum reditu ad unitatem Ecclesiae, et sacramentum reconciliationis sanctissime administravit numerosissimis
fidelibus cuiusvis coetus ad eius sacrum ministerium accurrentibus, ita
ut eximium exemplar exstiterit confessarii semper prompti et hilaris,
humanissimi et patientissimi erga omnes cum ingenti animarum fructu.
Quantum sancta eius vita Deo placuerit, quamplurimis gratiis et
prodigiis eius intercessioni tributis comprobatur.
Quapropter Causae actores, statim post editum, die 1 Martii a. 1974,
Sacra Congregatio pro Causis Sanctorum
361
Decretum super heroicis Servi Dei virtutibus, duas selegerunt fulgidiores;
sanationes, easque examini S. Congregationis pro Causis Sanctorum
exhibuerunt, ut eidem Venerabili honores Beatorum Caelitum consequerentur.
Prima sanatio respicit iuvenem Elsam Raimondi, in oppido Cavazzana dioecesis Adriensis, die 30 Iulii a. 1922 natam, quam aetate 24 annorum in laparatomia explorativa diei 16 Aprilis a. 1946 medici curatores peritonitide tuberculari fibrinosa affectam invenerunt. Ex nosocomio dimissa cum prognosi infausta quoad vitam, eius morbus de die in
diem ingravescebat, ita ut brevi tempore obitus exspectaretur. Tum
aegrota tum familiares et amici ad intercessionem Ven. Leopoldi a
Castronovo recurrerunt. Nec frustra; nam die 12 Septembris a. 1946
statim e lectulo surrexit, vestem sibi induit, ad ecclesiam pedestri»
perrexit, ubi per duas circiter horas gratias Deo egit et, domum reversa,
cenam appetentius sumpsit et hilarem conversationem cum suis parentibus et amicis usque ad mediam noctem protraxit; die vero insequenti
suas occupationes resumpsit et usque ad hodiernam diem semper optimevaluit.
Altera sanatio dominum Paulum Castelli agricolam respicit, in
pago Sabbioneello, archidioecesis Mediolanensis, die 2 Martii a. 1902'
natum, qui cum esset annorum sexaginta, die 4 Martii a. 1962 gravissima,
trombosi arteriae mesentericae superioris cum infarcto late extenso tenuis intestini affectus est. Medentes chirurgi, post peractam explorativam sectionem, eum cum prognosi infausta quoad vitam reliquerunt.
Sed post tres dies ad invocationem Ven. Leopoldi a Castronovo, potissimum ex parte aegroti uxoris, statim sanatus est et post paucas horas
alimenta iam sumere potuit.
Super utraque sanatione processus constructi sunt, alter in Curia,
Patavina annis 1951-1965, alter vero in Curia archiepiscopali Mediolanensi a. 1972; de eorum autem validitate Decretum S. Congregationis
pro Causis Sanctorum die 30 Martii a. 1974 exiit. Die vero 16 Octobris
a. 1974 eiusdem Congregationis Consilium Medicum convocatum est,,
quod de utriusque sanationis instantaneitate, perfectione et constantia
disceptavit, censuitque utramque sanationem ultra naturae vires et legescontigisse.
His peractis, super iisdem sanationibus examen agitatum est primum in Congressu Peculiari Officialium Praelatorum et Patrum Consultorum die 26 Iunii a. 1975; deinde in Plenaria Congregatione Patrum
Cardinalium die 9 Decembris eiusdem anni habita, in qua- Reverendissi-
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
362
mus Cardinalis Silvius Oddi, Causae Ponens seu Relator, sequens dubium proposuit discutiendum : An et de quibus miraculis constet in casu
et ad effectum de quo agitur. Et qui interfuerunt Patres Cardinales,
omnibus mature perpensis, affirmative responderunt.
De hisce omnibus facta postmodum Summo Pontifici Paulo VI per
infrascriptum Pro-Praefectum, die 9 Ianuarii a. 1976, relatione, Sanctitas Sua suffragia Patrum Cardinalium rata habens, ut Decretum super
iisdem sanationibus exararetur mandavit.
Hodierno autem die, Beatissimus Pater ad Se accivit Rev.mum
Cardinalem Silvium Oddi, Causae Ponentem seu Relatorem, infrascriptum Pro-Praefectum meque Antistitem a Secretis Sacrae Congregationis, necnon et alios convocari solitos, iisque adstantibus edixit : Constare
de duobus miraculis, Venerabili Servo Dei Leopoldo a Castronovo intercedente, a Deo patratis, scilicet: de instantánea perfectaque sanatione
tum iuvenis Elsae Raimondi a peritonitide tuberculari fibrinosa, tum
domini Pauli Castelli a gravissima trombosi arteriae mesentericae superioris cum infardo late extenso tenuis intestini.
Hoc autem Decretum publici iuris fieri et in acta Sacrae Congregationis pro Causis Sanctorum referri mandavit.
Datum Romae, die 12 Februarii a.D. 1976.
68 CONRADUS BAFILE, Archiep. tit. Antiochen. in Pisidia,
Pro-Praefectus
L . 83 S.
ffi Iosephus Casoria, Archiep. tit. Foronovan., a Secretis
III
TOLETANA
Canonizationis Beatae Beatricis de Silva, virginis fundatricis monialium
a Ss.ma Conceptione.
SUPER DUBIO
An et de quibus miraculis, post indultam eidem Beatae ab Apostolica
Sede venerationem, constet in casu et ad effectum de quo agitur.
Beatrix de Silva ortum duxit Septae, in urbe vulgo Ceuta vocata,
in Africa septentrionali, e parentibus Lusitanis nobilitate generis praeclaris. Post septem circiter annos in aula regis Castellae transactos,
Sacra Congregatio pro Causis Sanctorum
363
Toletum profecta est et ad Ordinis S. Dominici monasterium confugit ibique per triginta fere annos, licet in saeculari statu, vitam duxit
omnium religiosarum virtutum splendore nitentem. Tum cogitare coepit
de novo Ordine condendo virginum, quae sub glorioso beatae Immaculatae Conceptionis titulo militarent ac fervidiorem eius cultum in
populo christiano promoverent. Relicto itaque praedicto monasterio,
in novam domum a regina ei oblatam cum duodecim virginibus se
recepit ibique fundamenta iecit novi Instituti, quod postea ab Innocentio Papa octavo confirmatum fuit. Anno autem post Instituti approbationem ad caelestem Sponsum migravit die, ut videtur, nona mensis
Augusti anno 1492. Cuius corpus Toleti in ecclesia sui Ordinis magna
veneratione colitur. Cultum vero ab immemorabili ei praestitum Pius
Papa undecimus die 28 Iulii a. 1926 ratum habuit et confirmavit.
Ut autem praedictae Beatae honores decerni possent Sanctorum,
seduli Causae actores petierunt, ad iuris normam et praxim circa Beatos qui aequipollenter beatificati sunt, et obtinuerunt ut prius ad virtutum discussionem per venir etur. Quod cum rite factum esset, editum
est die 21 Ianuarii a. 1974 Decretum, quo « ita constare de virtutibus
Beatae Beatricis de Silva, fundatricis Conceptionistarum, ut quondam,
praeviis miraculis, ad eius canonizationem deveniri posset », declaratum est.
Servatis itaque omnibus de iure servandis, iidem Causae actores
duas selegerunt miras sanationes, quae invocato Beatae Beatricis de
Silva nomine a Deo patratae dicebantur, easque Apostolicae Sedis examini subiecerunt, ut eiusdem Beatae canonizationem obtinerent.
Quarum sanationum prior contigit Sorori Annae Mariae a S. Corde,
in urbe Mexico, viginti et duos annos natae; ea namque, implorato
Beatae Beatricis auxilio, primo mane diei 25 Martii a. 1923, extemplo
ac perfecte convaluit ab haemorrhagia subretinica cum disiunctione retinica secundaria et a laesionibus retinicis oculi sinistri. Altera vero
mira sanatione fruita est domina Elisabeth Orozco de Estrada, sexaginta et trium annorum, eadem in urbe Mexico habens domicilium;
ipsa etenim, Beatae Beatricis invocato patrocinio, mense Septembri
anni 1945, sanata est omnino a neoplasia maligna tenuem intestinum
et colon afficienti.
Hisce super miris sanationibus processus instructi sunt apostolica
auctoritate in Curia Mexicana annis 1952-1954, quorum iuridica vis
Decreto huius Sacri Fori diei 22 mensis Martii a. 1974 agnita est.
De utraque deinde sanatione Medicum Consilium nostrum die 15 Fe-
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
364
bruarii a. 1975 diligenter acuteque disceptavit, ratum easdem sanationes praeter naturae vires evenisse.
Hinc die 29 Iulii Maximi Iubilaei 1975 habitus est super binis
iisdem sanationibus Congressus Peculiaris Officialium Praelatorum
Patrumque Consultorum, et postea, die 28 mensis Octobris eodem anno,
Patrum Cardinalium Coetus Plenarius.
De praemissis autem omnibus Summum Pontificem Paulum VI
certiorem fecit infrascriptus huius Sacrae Congregationis Pro-Praefectus, in Audientia diei 9 Ianuarii anni huius decurrentis ipsi concessa.
Et Sanctitas Sua, suffragia Rev.morum Cardinalium rata habens, mandavit ut super praedictis miraculis Decretum appararetur.
Quod cum factum esset, hodierno die Beatissimus Pater ad Se
arcessivit Rev.mum Cardinalem Humbertum Mozzoni, Causae huius
Ponentem seu Relatorem, subscriptum Pro-Praefectum meque Antistitem a Secretis aliosque convocari solitos, iisque adstantibus
edixit : Constare de duobus miraculis, Beata Beatrice de Silva intercedente, a Deo patratis, nempe: de instantánea perfectaque sanatione
tum Sororis Annae Mariae a S. Corde ab haemorrhagia subretinica cum
disiunctione retinica secundaria et a retinicis laesionibus oculi sinistri,
tum Dominae Elisabeth Orozco de Estrada a neoplasia maligna tenuem
intestinum et colon afficienti.
Hoc autem Decretum publici iuris fieri et in acta S. Congregationis
pro Causis Sanctorum referri mandavit.
Datum Romae, die 12 Februarii a.D. 1976.
© CONRADUS B AFILE, Archiep. tit. Antiochen. in Pisidia,
Pro-Praefectus
L. © S.
© Iosephus Casoria, Archiep. tit. Foronovan., a Secretis
Diarium Romanae Curiae
DIARIUM
ROMANAE
365
CURIAE
Giovedì 20 Maggio 1 9 7 6 , il Santo Padre Paolo VI ha ricevuto in Udienza ufficiale, per la presentazione delle Lettere
Credenziali, Sua Eccellenza il Signor JUAN M. COTTIN, Ambasciatore Straordinario e Plenipotenziario della Repubblica
Dominicana.
Sabato 22 Maggio 1 9 7 6 , il Santo Padre Paolo VI ha ricevuto
in Udienza ufficiale, per la presentazione delle Lettere Credenziali, Sua Eccellenza il Signor HERBERT RICHARD WRIGÌHT BREWER,
Ambasciatore Straordinario e Plenipotenziario di Liberia.
SEGRETERIA DI STATO
NOMINE
Con Brevi Apostolici il Santo Padre Paolo VI ha nominato :
29
aprile
1976. S. E. Mons. Prigione Girolamo, Arcivescovo tit. di Lauriaco, Pro-Nunzio Apostolico in Nigeria.
13 maggio
» S. E. Mons. Cagna Mario, Arcivescovo tit. di Eraclea di
Europa, Nunzio Apostolico in Austria.
14
»
»
S. E. Mons. Felici Angelo, Arcivescovo tit. di Cesariana, Nunzio Apostolico in Portogallo.
19
»
» S. E. Mons. Javierre Ortas Antonio M., Arcivescovo tit.
di Meta, Segretario della Salerà Congregazione
per l'Educazione Cattolica.
Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Paolo VI ha
nominato :
15 gennaio 1976. Il Rev.do Abate Egger Carlo, O.R.L., Capo Ufficio nella
Segreteria di Stato.
21 maggio
»
Il sig. de Habich Mieczyslaw, Membro della Consulta
dello Stato della Città del Vaticano.
Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Paolo VI ha
nominato :
Cappellani di Sua Santità:
14 novembre 1975. Mons. Bentler Franz (Berlin).
»
»
» Mons. Lange Gerhard (Berlin).
»
»
» Mons. Stimmer Heinz Günter (Berlin).
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
366
14 novembre 1975. Mons. Alfonsi Amleto (Porto e Santa Eufìna).
»
»
» Mons. Bessonnet Carlo (Porto e Santa Rufina).
»
»
» Mons. Zuccante Mario (Porto e Santa Rufina).
»
»
» Mons. Abenavoli Basilio (Reggio Calabria).
»
»
» Mons. Ferrante Nicola (Reggio Calabria).
»
»
» Mons. Mandalfìno Giuseppe (Reggio Calabria).
»
»
» Mons. Iannizzi Salvatore (Reggio Calabria).
15
»
» Mons. Urrea Hernández Hector (Sonsón-Rionegro).
21
»
» Mons. Avallone Domenico (Cava dei Tirreni).
»
»
» Mons. Papa Carlo (Cava dei Tirreni).
24
»
» Mons. Swierczynski Stanislao (Katowice).
»
»
» Mons. De Santis Ugo (Roma).
»
»
» Mons. Campoiieschi Romolo (Sabina e Poggio Mirteto).
9 dicembre » Mons. Affatet Pierre (Nîmes).
»
»
» Mons. Piagnagnoli Wilson (Reggio Emilia).
»
»
» Mons. Rinaldi Giacomo (Reggio Emilia).
10
»
» Mons. Bonapace Giorgio (Catanzaro).
»
»
» Mons. Laugelli Francesco (Squillace).
15
»
» Mons. Morelli Liberato (Ischia).
»
»
» Mons. Bollati Luigi (Roma).
ONORIFICENZE
Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Paolo VI ha
conferito :
La
Commenda
3 novembre 1975.
»
»
)>
»
)>
»
»
»
)>
»
»
)>
»
»
)>
4
»
>>
»
»
)>
»
»
)>
»
»
)
20
»
)
»
)
21
»
)
27
»
)
29
3 dicembre > >
»
co
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
)
)
»
»
)
)
»
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
dell'Ordine
di
san
Silvestro
Papa:
Brambilla Luigi (Milano).
Frigerio Antonio (Milano).
Rognoni Emilio (Milano).
Rosina Giampaolo (Milano).
Semprini Pierignazio (Milano).
Tibiletti Mario (Milano).
Lisetti Aldo (Italia).
Koller Enrico (Salzburg).
Pagitz Francesco (Salzburg).
Wildner Ottavio (Salzburg).
Restelli Giuseppe (Milano).
Bologni Aldo (Siena).
Collevati Max (Ferrara).
Esposito Domenico (Italia).
Miller Arthur (Augsburg).
Schretzenmayer Albert (Augsburg)
Battisti Enrico (Roma).
Daltrop Georg (Roma).
Fanti Renzo (Roma).
Gabrielli Ettore (Roma).
Lemme Michele (Roma).
Persegati Walter (Roma).
Diarium Romanae Curiae
8 dicembre 1975. Al
»
»
» Al
9
»
» Al
11
» Al
»
»
»
» Al
»
»
» Al
»
»
» Al
15
»
» Al
21
»
» Al
11 gennaio 1976. Al
»
»
» Al
»
»
» Al
»
»
» Al
»
»
» Al
16
»
» Al
23
»
» Al
»
»
» Al
4 febbraio
» Al
» Al
»
»
» A1
»
»
1 marzo
» Al
(
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
367
Roncalli Francesco (Roma).
Stoppa Massimo (Roma).
Bordone Adolfo (Siracusa).
Sanlorenzo Franco (Casale Monferrato).
Di Santo Nino (Roma).
Palattella Mario (Roma).
Labellarte Lorenzo (Teramo e Atri).
Carreras Enrico (Italia).
Giampietro Alberto (Penne-Pescara).
Lustrini Enrico (Arezzo).
Vom Rath Eward (Essen).
Fortuna Gerardo (Italia).
Steinmetz Ludwig (Mainz).
Papiro Giuseppe (Roma).
Tantillo Massimo (Italia).
Carrara Vinicio (Bergamo).
Mazzoleni Roberto (Bergamo).
Novarese Salvatore (Messina).
Zanotti Carlo (Novara).
Bravi Arrigo (Roma).
Galante Elio (Roma).
II Cavalierato dell'Ordine di san Silvestro Papa:
18
aprile
»
»
»
1975. Al
» Al
»
» Al
22 maggio
» Al
11 giugno
» Al
»
»
» Al
»
» Al
»
»
» Al
»
»
» Al
»
»
» Al
»
»
» Al
»
»
» Al
»
»
» Al
»
»
» Al
»
»
» Al
»
»
» Al
»
»
» Al
»
»
» Al
»
»
» Al
»
»
» Al
»
»
» Al
»
»
» Al
19
Al
»
21
Al
»
»
»
»
» Al
Al
»
»
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
Aguirre Reynald (Malolos).
Bordador Teodoro E. (Malolos).
Lázaro Jordan Bernardo (Malolos).
Müller Bernhard (Berlin).
Anzueto de León Julio César (Guatemala).
Cisneros José Héctor (Guatemala).
Fuchs Marizuya Pablo (Guatemala).
Gaitán Alvarez José Miguel (Guatemala).
García Salas Monroy Mario Ignacio (Guatemala).
González Barrios Carlos Ernesto (Guatemala).
González P. Jorge (Guatemala).
Lodder Phillips Bernardo (Guatemala).
Méndez Martínez Alberto (Guatemala).
Paiz Bolaños Mario Enrique (Guatemala).
Penney Frank William Frank (Guatemala).
Pérez Alonso Carlos Manuel (Guatemala).
Pérez Asturias Juan Luis (Guatemala).
Ponce Archila Francisco Alfonso (Guatemala).
Surur Haydar Salomón Elias (Guatemala).
Taracena de la Cerda Eduardo (Guatemala).
Widmann Luna Walter Roberto (Guatemala).
Wunderlich Saravia Mario Rafael (Guatemala).
Steiner Paolo (Gurk).
Hanifl Michele (Eisenstadt).
Kollwentz Eugenio (Eisenstadt).
Posch Edoardo (Eisenstadt).
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
368
1975. Al
»
» Al
» Al
»
»
» Al
Al
»
»
»
agosto
» Al
»
»
» Al
Al
»
»
»
13
»
» Al
18
»
» Al
22
»
» Al
»
» Al
»
» Al
»
27
Al
»
»
29
»
» Al
9 settembre »
Al
18
»
» Al
»
»
» Al
Al
»
»
»
»
» Al
Al
»
»
19
»
» Al
»
»
» Al
24
Al
»
»
»
» Al
»
»
» Al
27
» Al
»
»
» Al
luglio
00
13
18
31
»
»
»
»
»
»
»
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
»
Al sig.
»
»
Al sig.
Al sig.
Al sig.
Heinen Eugen (Köln).
Schrammel Giuseppe (Wien).
Baabumba John (Kampala).
Mukasa Tebaudeke Colombano (Kampala).
Mutemankasa Ludovico (Kampala).
Hoppers Paolo (Roermond).
Van der Linden Cornelio ('s-Hertogenbosch).
Voschens Giovanni (Utrecht).
Promper Giovanni ('s-Hertogenbosch).
Kreuz Josef (Münster).
Perris Alvarez Luis (Tuánuco).
Van de Water Enrico (Rotterdam).
Gutstein Federico (Wien).
Quaedvlieg Francesco (Roermond).
Worley Ben Atkinson (Salford).
Wohlschläger Giovanni (Sankt Pölten).
Blechinger Josef (Freiburg im Breisgau).
Honig Karl (Freiburg im Breisgau).
Jülg Karl (Freiburg im Breisgau).
Oberhuber Max (Freiburg im Breisgau).
Auer Giovanni (Innsbruck).
Pauli Kurt (Köln).
Pawlowski Heinz (Köln).
Saciólo Santos Guillermo (Filippine).
Tansingco José 0. (Filippine).
Tosi Remo (Modena).
Heesakker Lamberto Adriano (Rotterdam).
Kley Enrico Giuseppe Bernardo Maria (Rotterdam).
Van der Weijden Pietro Guglielmo Maria (Rotterdam).
Van Belkom Cornelio ('s-Hertogenbosch).
Van Rooij Antonio Giovanni ('s-Hertogenbosch).
Vos Guglielmo Giuseppe ('s-Hertogenbosch).
NECROLOGIO
3 maggio 1976. Mons. Lamy Frédéric Edouard Camille, già Arcivescovo
di Sens.
7
»
»
Mons. Buenafé Antonio, Vescovo Ausiliare di Nueva Segovia (Filippine).
17
»
»
Mons. Van den Bergh François, già Vescovo di Budjala
(Zaïre).
21
»
»
Mons. Szabó Imre, Vescovo tit. di Tiatira, Ausiliare
di Esztergom.
An. et vol. LXVIII
30 Iunii 1976
N. 6
ACTA APOSTOLICAE SEDIS
COMMENTARIUM
OFFICIALE
Directio: Palazzo Apostolico — Città del Vaticano — Administratio: Libreria Editrice Vaticana
ACTA PAULI PP. VI
SACRA C O N S I S T O R I A
CONSISTORIUM SECRETUM
Die XXIV mensis maii, anno MCMLXXVI, Summus Pontifex Paulus P P . VI Consistorium Secretum habuit in Aula Consistoriali Palatii
Apostolici Vaticani, cuius acta ex ordine referuntur.
I - SUMMI PONTIFICIS ALLOCUTIO
ET NOVORUM S.R.E. CARDINALIUM CREATIO
Venerabiles
Fratres
Nostri,
Ex quo die, abhinc iam tres annos, Nos vestri Sacri Collegii vacua loca compievimus secundum statutum numerum
Cardinalium Electorum, hoc Collegium magno cum dolore
alios amisit Fratres Nostros, quorum omnium pio maeroris
affectu meminimus; ex altera vero parte quidam eiusdem Sacri Collegii sodales iam interea attigerunt maximam lege permissam aetatem, ob quam illis non amplius licet Romanum
Pontificem eligere. Quapropter hodie vos convocavimus, ut novi crearentur Cardinales; eodemque tempore, sive ut nominationes episcopales promulgarentur, sive ut vestram postremam rogaremus sententiam de causis canonizationis trium Beatorum Caelitum, sive denique ut palliorum petitiones acciperemus.
24 - A. A. S.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
370
Hae sunt consuetae profecto ac notae partes omnium Consistoriorum; verumtamen non idcirco minus ponderis habent,
quod attinet ad eorum significationem ecclesialem, ad eorumque memorias historicas, quas revocant; adeo ut, quotiescumque celebratur tale Consistorium, plurimi homines hunc Ecclesiae Romanae eventum respiciant et sequantur summo
studio attentissimoque animo. Ita sane est : Consistorium intellegitur esse admodum grave ac sollemne tempus. Huius autem
gravitatis plane vos conscios cernimus, qui hic praesentes adestis in eoque partes habetis; qua de re gratias in primis vobis
agimus.
I. Sed diutius morari cupimus in ipsa illa occasione, ad
quam maxime hodie attendit catholicorum communitas, immo vero ad quam convertitur omnis publica opinio: haec est
novorum Cardinalium creatio. Volumus ante omnia affirmare
Nos ideo cepisse hoc consilium, ne longius exspectaretur donec
satisfieret necessitatibus Collegii Sacri, praesertim post nuper
editam Constitutionem Apostolicam, quae a verbis incipit
Romano Pontifici eligendo. Ea nempe Constitutione descripsimus peculiaria ac maxima officia sodalium Sacri Collegii,
utpote quorum esset Summum Pontificem eligere. Cum autem
— ut diximus — in animum induxissemus vacua illa loca implere, secuti sumus rationes et normas, quae Nobismet ipsis
summae curae sunt et cordi, scilicet ut Sacrum Collegium,
quantum fieri potest, ex omnibus gentibus membra complecteretur atque indolem internationalem prae se ferret. Etenim
Collegium istud studet ac debet ostentare universo orbi consimilem imaginem sanctae Catholicae Ecclesiae, congregatae
ex omnibus terrae partibus in unicum Christi ovile atque
apertae ad omnes populos humanaeque culturae formas, ut
in se suscipiat vera hominum bona et transferat vicissim ad
utilitatem optimae causae Evangelii, quae est Dei gloria hominumque profectus. Sic placuit Nobis non solum debito modo
agnoscere merita fidissimorum ministrorum Apostolicae Sedis
apud Legationes Pontificias ipsamque Romanam Curiam, sed
potissimum et in primis cogitavimus Sedes Residentiales, mentem Nostram peculiari modo intendentes ad iuvenes Catholi*
1
1
Io. 10, 16.
Acta Pauli Pp. VI
371
comm communitates — quae iamiam ingressurae sunt aetatem lucidam speique frugiferae plenissimam — nec non pari
cum observantia ad Sedes quarum superior historia illustris
est ac iongissima, atque sanctitatis testimoniis et apostolatus
operibus abundat. Nostra proinde visio amplectitur velut uno
latissimo conspectu totum orbem terrarum ubi Ecclesia vivit,
amat, sperat, patitur, pugnat: ex praecipuis terrae regionibus
etiam maxime longinquis nemo revera abest. Quod si pauciores
hodie in Sacro Collegio esse videntur, qui Ecclesias Orientales
repraesentant, haud minor existimanda est Nostra caritas, reverentia et benevolentia erga eas regiones quae fuerunt Ecclesiae incunabula, quae nunc etiam sollicita cum diligentia pretiosissimus thesauros pietatis ac liturgiae et doctrinae tutantur,
et quae tandem in suis Pastoribus, Patriarchis Nobis dilectissimis — una cum ipsorum adiutoribus in Sacra uniuscuiusque
Synodo Patriarchali — lucem, incitamentum ac vires consensionis inveniunt. Quapropter iuvat Nos oblata hac uti opportunitate ut benignitatem Nostram quam maximam erga ipsos
testificemur eosdem de Nostra recordatione, de Nostra observantia Nostrisque precibus certiores facientes.
I I . Quemadmodum iam notavimus, Consistorium significat
tempus perquam sollemne et grave pro Ecclesiae vita, quae
inter terrestria adiuncta ducitur. Hanc ergo occasionem — qua
coram vobis et vobiscum versamur — nullo pacto praeterire
possumus, quin nonnullas tractemus quaestiones atque Ecclesiae causas, quae Nobis sollicitudinem afferunt quasque magni
putamus esse momenti, itemque vobiscum intimos Nostros sensus communicemus. Qui sensus sunt gratiae ac laetitiae ex una
parte, sed ex altera etiam angoris ac doloris.
1) Prior sensus oritur ex nativo illo « optimismo » — innixo
in certissimis Christi promissionibus atque in novis semper
ac solacii plenis Ecclesiae eventibus — quem Nos in pectore
fovere solemus : est ipsa vitalis viriditas ac iuventus Ecclesiae, cuius tot praesto sunt testimonia et documenta. Haec
vidimus et tetigimus per totum Annum Sanctum paulo ante
terminatam, qui etiam nunc animum Nostrum salutariter illu2
2
Cfr. Mt. 28, 20; Io. 16, 33.
372
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
minat. Essentia enim vitae christianae in vita spirituali posita
est, nempe in ea supernaturali vita quae donum Dei est:
Nobis igitur egregium conceditur solacium, quod sentimus
eandem illam vitam crescere et vigere in tot Nationibus et
populis, per testificationem fidei, per Liturgiam, per precationis studium iterum detectum atque gustatum, per gaudium,
quod ex clara visione spirituali cordisque puritate exoritur.
Videmus praeterea magis ac magis augescere amorem inter
fratres, qui seiungi non potest a Dei amore et qui inflammat
studii ardorem adeo multorum Nostrorum filiorum nec non
misericordem eorum operam pro pauperibus, pro reiectis, pro
inermibus hominibus.
Nos intellegimus moderatrices normas a superiore Concilio propositas efficaciter dirigere ac sustinere continuum opus
sese conformandi ad Christi Evangelium, per cultum vitae
revera christianae atque virtutum theologalium exercitationem.
Vehementi cum admiratione contemplamur efnorescentia
incepta missionalia, ac praesertim conspicimus ex certissimis
signis progressum etiam in re maximi ponderis, scilicet in
campo sacerdotalium et religiosarum vocationum, quae sine
dubio variis in nationibus, post aliquod languoris intervallum,
reviviscunt.
Videmus in cunctis continentibus adulescentes magno animo opereque concreto oboedire Evangelii praeceptis atque in
se commonstrare voluntatem servandae necessariae coniunctionis inter optimam christianae vitae speciem et officium illam
ad effectum deducendi.
Ita profecto, Venerabiles Fratres Nostri, Spiritus reapse
operatur in omnibus Ecclesiae campis, etiam in illis, qui aliquando aridissimi videbantur!
2) Attamen subsunt causae acerbitatis et maestitiae, quas
nec contegere volumus nec deminuere. Hae plerumque procedunt ex comprobata quadam extremitate, interdum insanabili
quoad aliquos suos excessus, quae in oppositis factionibus de- notat immaturam animi levitatem vel contumacem obstinationem; quae quidem tristem surditatem gignunt erga omnes
hortationes et monitiones ad sanam aequilibritatem, animorum
Acta Pauli Pp, VI
373
exacerbatorum conciliatricem, quae per eximium Concilii magisterium impertitae sunt, iam ante plus quam decem annos.
a) Ex altera enim parte consistunt ii qui — dicentes se
profiteri quam maximam fidelitatem erga Ecclesiam et Magisterium — data opera recusant et répudiant ipsa principia
Concilii, et consequentem eorum applicationem et reformationem, itemque lentam eorundem exsecutionem Apostolicae
Sedis opera et Conferentiarum Episcopalium sub Nostra auctoritate, quae a Christo originem ducit. Detrahitur auctoritati
Ecclesiae praetextu Traditionis, cui ceterum solum verbis ac
foris obsequium praestatur. Ab ducuntur fideles a vinculis
oboedientiae erga Petri Sedem, sicut etiam a legitimis suis
episcopis; respuitur auctoritas hodierna pro illa quae fuit
alterius temporis. Et hoc tanto gravius est et peius, quod repugnantia ista, de qua loquimur, non solum defenditur ab aliquibus sacerdotibus, sed ducitur et dirigitur ab episcopo, scilicet Marcello Lefebvre, quem nihilominus Nos semper veneratione prosequimur.
Hoc vehementi quidem cum animi dolore animadvertimus :
attamen in hac agendi ratione — quicumque sunt fines ad quos
illi homines intendunt — quis non videt iam praesens propositum sese constituendi extra oboedientiam et communionem
cum Petri Successore ac propterea cum ipsa Ecclesia?
Iamvero hoc, pro dolor, sponte consequitur, cum nempe
affirmatur potius habendum esse detrectare oboedientiam quam
oboedire, praetextu integram fidem servandi atque allaborandi
suo modo ad Ecclesiae catholicae tutelam, dum ex contrario
vera oboedientia eidem reapse denegatur. Idque palam affirmatur! Immo asserere non dubitant Concilium Vaticanum II
vi obligandi carere; catholicam fidem in discrimine versari
etiam propter normas post Concilium propositas; oboediendum non esse, ut quaedam traditiones serventur. Quae traditiones? Ad hunc hominum coetum — non autem ad Romanum
Pontificem, non ad Episcoporum Collegium, non ad Concilium
Oecumenicum — ius pertineret statuendi quaenam ex innumeris traditionibus habendae sint fidei normae! Ut videtis,
Venerabiles Fratres Nostri, hac agendi ratione in iudicium
vocatur illa divina voluntas quae Petrum eiusque legitimos
Successores posuit Caput Ecclesiae, ut fratres in fide confirma-
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
374
3
re t atque universum gregem pasceret, eumque depositi fidei
sponsorem et custodem constituit.
Peculiari autem modo id eo gravius censendum est, quod
illuc divisio inducitur, ubi congregavit nos in unum Christi
amor, scilicet in Liturgiam atque in Eucharisticum Sacrificium,
cum denegetur obsequium normis de re liturgica statutis. At
vero, nomine ipsius Traditionis Nos ab omnibus filiis Nostris
atque ab omnibus catholicis communitatibus postulamus, ut
cum dignitate pietatisque fervore renovatae Liturgiae ritus celebrentur. Usus novi Ordinis Missae minime quidem sacerdotum
vel christifidelium arbitrio permittitur. Instructione autem
edita die quarto decimo mensis Iunii anno millesimo nongentesimo septuagesimo primo provisum est, ut Missae celebratio
antiquo ritu sineretur, facultate data ab Ordinario, tantummodo sacerdotibus aetate provectis vel infirmis, qui Divinum
Sacrificium sine populo ofïerrent. Novus Ordo promulgatus est,
ut in locum veteris substitueretur post maturam deliberationem,
atque ad exequendas normas quae a Concilio Vaticano II impertitae sunt. Haud dissimili ratione, Decessor Noster S. Pius V
post Concilium Tridentinum Missale auctoritate sua recognitum adhiberi iusserat.
Idem promptum obsequium, vi supremae auctoritatis Nobis a Christo Iesu concessae, iubemus erga ceteras novas leges
ad liturgiam, disciplinam, rem pastoralem spectantes, quae
hisce annis latae sunt, ut Concilii decreta ad effectum deducerentur. Quodlibet inceptum hisce decretis obstare contendens,
censeri nullo modo potest opus in Ecclesiae utilitatem positum, cum re vera grave ipsi afferat detrimentum.
Saepius per Nosmet ipsos, per Nostros adiutores aliosque
amicos Reverendissimum Lefebvre monuimus de gravitate
ipsius agendi modorum; de illegitimitate praecipuorum eius inceptorum in praesens exstantium; de inanitate ac saepe de falsitate principiorum doctrinalium, quibus ille tum suum agendi
modum tum sua incepta suffulcire studet; denique de damnis
quae exinde Ecclesiae universae oriuntur.
Vehementi cum angore, sed paterna cum spe, nunc etiam
animum Nostrum convertimus ad hunc Nostrum in episcopatu
3
Cfr. Lc. 22, 32; Io. 21, 15 sq.
375
Acta Pauli Pp. VI
Fratrem, ad ipsius adiutores atque ad omnes, qui ad eos sequendus sunt adducti. Nos persuasum quidem habemus multos
ex his fidelibus, saltem primo tempore, bona fide ductos esse.
Plane etiam intellegimus studiosum eorum amoris affectum
erga suetas cultus vel disciplinae formas, ex quibus ipsi tamdiu spirituale robur atque animorum suorum alimoniam haurire solebant. At fore confidimus, uti iidem sereno animo meditari noverint nullis praeiudicatis opinionibus ducti, atque
agnoscere velint se hodie quaesitum praesidium atque alimoniam reperire posse in renovatis religionis formis, quas Concilio Vaticano II ac Nobismetipsis necessario inducere visum
est, ut Ecclesiae bonum, eius progressum in mundo huius
temporis eiusque unitatem promoveremus. Nos igitur iterum
adhortamur hos Nostros fratres ac filios, eosque exoramus, ut
conscii fiant gravium vulnerum quae secus Ecclesiae illaturi
sunt. Invitationem ipsis iteramus, ut secum recogitent gravia
Christi monita de Ecclesiae unitate ac de oboedientia erga
legitimum Pastorem, ab Ipso universo gregi praepositum, cum
signum oboedientiae sit quae Patri ac Filio debetur. Nos eos
aperto corde exspectamus apertisque bracchiis ad eos prompte
amplectendos : utinam humilitatis exemplum praebentes, ad
gaudium Populi Dei rursus viam unitatis et amoris ingredi
valeant!
4
5
b) Ex altera vero parte sunt qui — contrarias prorsus doctrinas profitentes sed pariter Nobis vehementis doloris causam
afferentes — falso putant se viam pergere per Concilium apertam; atque adeo praeiudicatis opinionibus permoti, interdum
sine ulla emendationis spe, sese acriter gerunt in iudiciis ferendis de Ecclesia eiusque institutis.
Quare eadem firmitate declarare debemus nullo modo admitti posse eorum omnium agendi rationem:
— quotquot arbitrantur sibi licere propriam ipsorum liturgiam creare, interdum Missae Sacrificium ac sacramenta redigentibus ad celebrationem suae vitae vel suae luctationis atque
etiam ad suam ipsorum fraternitatem significandam; vel contra leges intercommunionem exercent;
• Cfr. Io. 17, 21 sq.
Cfr. Lo. 10, 16.
5
376
Acia Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
— quotquot in catechesi tradenda extenuant doctrinae catholicae institutionem eam accommodantes ad sollicitationes
vel hominum postulationes, secundum opiniones quae christianum nuntium penitus corrumpunt, ut iam declaravimus in
Exhortatione Apostolica, cui index Quinque iam annos quae
die VIII decembris anno MÇMLXXI post quinquennium a Concilii exitu edita est ;
— quotquot ita se habent, ut vivam Ecclesiae Traditionem
a Patribus usque ad Magisterii doctrinam, plane neglegant;
qui quidem nova ratione interpretantur Ecclesiae doctrinam,
Evangelium ipsum, res spirituales, divinitatem Christi, eius resurrectionem vel Eucharistiam, ita ut germanam harum veritatum significationem reapse destruant, novam hoc modo gnosim creantes et quodammodo « liberum examen » in Ecclesiam
introducen tes; quod quidem eo periculosius contingit, quod de
iis agitur, quibus altissimum itemque summae gravitatis munus concreditum est Sacram Theologiam docendi;
— quotquot extenuant munus sacerdotalis ministerii proprium ;
— quotquot dolendum in modum leges violant Ecclesiae,
vel vitae moralis postulata quae per ipsam inculcantur;
— quotquot denique ita theologalem vitam intellegunt quasi
agatur de ordinanda terrestri societate; immo illam ad actionem politicam redigunt, spiritum, vias, agendi modos ad hunc
finem adhibentes, quae Evangelio repugnant; atque eo procedunt, ut transcendens Christi nuntium, eius praedicationem
Regni Dei, eiusque amoris praeceptum erga homines in ineffabili Dei paternitate fundatum, cum opinionibus confundant,
quae tale nuntium essentialiter negant, in eius locum doctrinam
substituentes eidem prorsus oppositam, ac propugnantes varium
quoddam conubium inter duas humanae vitae rationes, quae
inter se componi nullo modo possunt, ut agnoscunt ipsi periti
huius doctrinae, qui ex altera factione sunt.
Christiani huius generis non sunt quidem numero plures,
sed magnopere perstrepunt, cum temere putent se necessitates
interpretari universi populi christiani aut irrevocabilem historiae cursum. Hoc facientes, nullo modo ad Concilii Vaticani II
6
« Cfr. A.A.S. 63, 1971, p. 99.
377
Acta Pauli Pp. VI
auctoritatem appellare possunt quia eius recta interpretatio
atque applicatio nulli prorsus licentiae dant occasionem ; neque
provocare possunt ad apostolatus necessitates, ut ad homines
accedere possint, qui religionem non exercent vel christiana
fide carent: verus enim apostolus ab Ecclesia mittitur, ut de
ipsius Ecclesiae doctrina ac vita testimonium perhibeat. Fermentum totam massam pervadere debet; attamen evangelicum
permanere debet; secus et ipsum una cum mundo* corrumpitur.
Venerabiles Fratres Nostri! Cupivimus commendare vobis
has nostras intimas cogitationes, cum probe sciamus quae tempora Ecclesiae impendeant. Ipsa quidem est eritque semper
signum et vexillum erectum inter populos, quoniam munus
habet nuntiandi, immo nonnumquam cum aliqua provocatione
denuntiandi mundo isti, qui eam intuetur, veritatem illius
fidei, quae hominum ultimam sortem illustrat, spem quae sola
non confundit, caritatem quae eripit hominem ex nimio sui
amore, qui variis sane formis conatur eum invadere et opprimere. Non est hoc certe tempus fugae, nec desertionis, nec
concessionum; tantoque minus tempus formidinis. Christiani
homines simpliciter nunc vocantur, ut christiani veri nominis
sint: atque tales quidem eatenus erunt, quatenus Ecclesiae et
Concilio fideles permanserint.
Nemo, ut Nos opinamur, in dubio ponet summam monitionum atque hortationum quas per hos Pontificatus Nostri annos
imperavimus Pastoribus et Populo Dei, immo universo mundo. Grati sumus erga eos qui ex hisce hortamentis Nostris
agendi rationem hauserunt; nam omnia ista docuimus vivida
suffulti spe ac tranquillo moti optimismo, qui tamen veram
rerum ipsarum concretarum aestimationem non exclusit. Si
hodie diutius immorati sumus in aliquibus rationibus minus
probandis, ideo fecimus quod singularis haec occasio vestraque
benigna fiducia Nos adduxerunt, ut id opportunum iudicaremus. Reapse, essentia charismatis prophetici, ad quod exercendum Dominus Nobis promisit Spiritus sui praesentis auxilium, eo spectat ut vigilemus, ut pericula iudicemus, ut investigemus signa illucescentis aurorae sub obscuro noctis orbe.
7
8
7
Cfr. Is. 5, 26; 11, 12.
* Cfr. Rom. 5, 5.
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
378
Custos, quid de nocte? Custos, quid de nocte? Haec verba in
ore Nostro ponit ipse propheta. Donec igitur placida aurora
retribuat hominibus gaudium et colorem, volumus pergere vocem Nostram attollere secundum officium illud, quod Nobis
est commissum. Vos, autem, amici Nostri et cooperatores proximi, potestis ante reliquos omnes et melius quam ceteri omnes
repetere ac diffundere vocem Nostram apud tot fratres Nostros
et filios. Et dum praeparamur iam ad celebrandum Dominum
Iesum qui cum signis passionis gloriosaeque resurrectionis
ascensurus est ad dexteram Patris, nos debemus suspicientes
caelos apertos semper persistere spe laetitia fortitudine pieni.
In Nomine Domini! In quo Nomine sancto singulis vobis benedicimus.
Nunc autem recensere iuvat lectissimos Praesules, quos ob
cuiusque promerita, dignos existimavimus, qui amplissimo
Collegio vestro in hoc Sacro Consistorio aggregarentur :
9
10
OCTAVIUS ANTONIUS BERAS ROJAS,
Archiepiscopus S. Domi-
nici;
OPILIUS ROSSI,
Archiepiscopus titulo Ancyranus;
IOSEPHUS MARIA SENSI,
Archiepiscopus titulo Sardiaïius;
IOANNES CAROLUS ARAMBURU,
CONRADUS
BAFILE,
Archiepiscopus Bonaërensis;
Archiepiscopus titulo Antiochenus in
Pisidia;
HYACINTHUS THIANDOUM,
Archiepiscopus Kampalaènsis ;
EMMANUEL NSUBUGA,
IOSEPHUS SCHROFFER,
Archiepiscopus Dakarensis;
Archiepiscopus titulo Volturnensis;
LAURENTIUS TREVOR PICACHY,
IACOBUS L . SIN,
Archiepiscopus Calcuttensis ;
Archiepiscopus Manilensis;
VILLELMUS WAKEFIELD BAUM,
Archiepiscopus Vashingto-
nensis ;
ALOISIUS LORSCHEIDER,
9
19
Is. 21, 11.
Act. 7, 56.
Archiepiscopus Fortalexiensis ;
Acta Pauli Pp. VI
REGINALDUS IOANNES DELARGEY,
379
Archiepiscopus Vellingto-
nensis ;
EDUARDUS PIRONIO,
LADISLAUS LÉKAI,
BASILIUS HUME,
Archiepiscopus titulo Thigensis;
Archiepiscopus Strigoniensis;
Archiepiscopus Vestmonasteriensis;
VICTOR RAZAFIMAHATRATRA,
BOLESLAUS FILIPIAK,
Archiepiscopus Tananarivensis;
Archiepiscopus titulo Plestiensis;
Episcopus de Ikot Ekpene.
DOMINICUS EKANDEM,
Praeterea, ex duobus Cardinalibus, quos Nobis in pectore
reservamus, unum nunc publice edicimus, qui est IOSEPHUS
MARIA TRIN-NHU-KHUÊ, Archiepiscopus Hanoiensis, qui hesterno die Romam advenit; alterum vero adhuc iii pectore reservamus, quem quandocumque Nostro arbitrio renuntiabimus.
Ex his ad ordinem Diaconorum pertinebunt:
OPILIUS ROSSI,
IOSEPHUS MARIA SENSI,
IOSEPHUS SCHROFFER,
EDUARDUS PIRONIO,
BOLESLAUS FILIPIAK.
Ceteros vero pertinere volumus ad Ordinem Presbyterorum.
Cum dispensationibus, derogationibus, et clausulis necessariis et opportunis. In nomine Pai© tris et Fi:©Iii et Spiritus©
Sancti. Amen.
Absoluta oratione, Sanctus Pater nominationis scripta documenta
tradidit Ioanni Card. Villot, Secretario Status, qui ea singula singulis
creatis et renuntiatis S. B. E. Cardinalibus afferenda curavit.
II
- ELECTIO
CAMERARII
SACRI
COLLEGII
Reverendissimus Cardinalis Franciscus Seper detulit ac reddidit
perulam Camerarii Sacri Collegii S. B. E. Cardinalium Summo Pontifici, qui eam tradidit Rev.mo Cardinali Agnello Rossi, Sacrae Congre-
380
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
gationis pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide Praefecto,
eum renuntians eiusdem Sacri Collegii Camerarium, ad proximum usque
sacrum Consistorium delato munere functurum.
III
- OPTIONES
Deinde, Reverendissimus Cardinalis Dinus Staffa optavit et petiit,
ut, dimisso titulo Sacri Cordis Christi Regis, sibi titulus Sanctae Mariae
supra Minervam assignaretur. Reverendissimus vero Cardinalis Gabriel
M. Garrone, nomine Rev.mi Cardinalis Alexandri Caroli Renard, optavit et petiit ut, dimisso priore titulo Sancti Francisci a Paula ad
Montes, titulus eidem assignaretur SS.mae Trinitatis in Monte Pincio.
Quibus Summus Pontifex benigne annuit optatosque titulos assignavit.
IV - P R O V I S I O E C C L E S I A R U M
Postea Beatissimus Pater sic nonnullis metropolitanis et cathedralibus Sedibus providit :
Metropolitanae Sedi Medanensi praefecit E x c . P. D. Alfredum Gontium Pium Datubara, tunc Episcopum tit. Novensem;
Cathedrali Sedi Keremanae, noviter constitutae, E x c . P. D. Vergilium Patricium Copas, tunc Archiepiscopum Portus Moresbiensis, ei
ad personam archiepiscopalem dignitatem servans;
Cathedrali Sedi Peterboroughensi, R. D. Iacobum L. Doyle, cathedralis templi Londonensis curionem;
Cathedrali Ecclesiae Sinus Tonitralis, R. D. Ioannem A. 0'Mara,
e clero archidioecesis Torontinae, curionem S. Laurentii in oppido vulgo
(( Scargorough » ;
Cathedrali Sedi Nahhonsauanensi, R. D.
barg, e clero dioecesis Chanthaburiensis ;
Cathedrali Sedi Ubonratchathaniensi, R.
Mansap, e clero dioecesis Ratchaburensis ;
Iosephum Banchong Ari-
D.
Michaelem
Bunluen
Ecclesiae tit. Lunensi, R. D. Vincentium Zarri, metropolitam templi
Bononiensis curionem, quem simul Auxiliarem renuntiavit Em. D. Antonii S. R. E. Cardinalis Poma, Archiepiscopi Bononiensis;
Acta Pauli Pp. VI
381
Ecclesiae tit. Nicivensi, R. D. Stanislaum Ott, episcopalis curiae
Rubribaculensis cancellarium, quem simul renuntiavit Auxiliarem
E x c . D. Philippi M. Hannan, Archiepiscopi Novae Aureliae;
Ecclesiae tit. Morosbisdensi, R. D. Georgium A. Fulcher, e clero
dioecesis Columbensis, eumque simul renuntians Auxiliarem E x c . D.
Eduardi Herrmann, eiusdem dioecesis Episcopi.
Praeterea Summus Pontifex, nonnullas pronuntiavit Ecclesias, quibus iam per Apostolicas sub plumbo Litteras sacrorum Antistites praefecti fuerant, ex quo nempe die, xn mensis decembris, anno MCMLXXV,
proximum Consistorium Secretum habitum est. Videlicet :
E triginta Metropolitanis Sedibus :
Ecclesiam Ultraiectensem, E.mo D. Ioanni S. R. E. Cardinali Willebrands destinatam; et
De Lourenço Marques, cui praefectus est E x c . D. Alexander Iosephus Maria dos Santos.
E sexdecim archiepiscopalibus Ecclesiis titulo assignatis :
Amiteminam, R. D. Augustino Cacciavillan ; et
Turrensem in Byzacena, R. D. Bonifatio Piccinini attributis.
E centum duo de viginti dioecesibus :
Rottenburgensem, cuius Episcopus R. D. Georgius Moser electus est;
Maitlandensem, R. D. Leoni Mauritio Clarke concreditam;
Yeliternam, cui Episcopus R. D. Dantes Bernini praefectus est;
Sancti Claudii, curis R. D. Gilberti Duchêne creditam.
Ex centum duo de triginta episcopalibus Ecclesiis titulo assignatis :
Frequentinam, R. D. Henrico Assi attributam; et
Holarensem, R. D. Gerardo Schwenzer.
E sex Praelaturis :
Altamurensem, cuius sacer Praesul factus est R. D. Salvator Isgrò ;
Roraimensem, R. D. Aldoni Mongiano concreditam.
Denique Abbatias « nullius » Beatae Mariae Auxiliatricis de Belmont, cui praefectus est R. D. ludas Cleary; et Pietersburgensem,
curis R. D. Fulgentii Varnerii Le Roy destinatam.
382
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Demum Beatissimus Pater assensum se dedisse dixit electionibus
canonice factis :
— in Synodo Episcoporum Maronitarum : Exc.mi P.
D.
Antonii
Petri Khoraiche, Episcopi Sidoniensis Maronitarum, ad patriarchalem
Ecclesiam Antiochenam Maronitarum; R. P. Ibrahim Helou, ad cathedralem Ecclesiam Sidoniensem Maronitarum ; R. P. Rolandi Abijaoudé,
ad titularem episcopalem Ecclesiam Arcenam, cum munere Vicarii patriarchalis Ecclesiae Antiochenae Maronitarum ; R. P. Antonii Joubeir,
ad titularem episcopalem Ecclesiam Apamenam in Syria, cum munere
Administratoris patriarchalis Ecclesiae Tripolitanae Maronitarum;
— in Synodo Episcoporum Melchitarum : R. P. Habib Bâcha, ad
archiepiscopalem Ecclesiam Berytensem et Gibailensem Melchitarum;
R. P. Maximi Salloum, ad archiepiscopalem Ecclesiam Ptolemaidensem; Exc.mi P. D. Gregorii Haddad, Archiepiscopi Merytensis et Gybailensis Melchitarum, ad titularem archiepiscopalem Ecclesiam Adanensem Melchitarum.
V - R E L A T I O CAUSARUM CANONIZATIONIS
Subinde E x c . D. Iosephus Casoria, vir a Secretis Sacrae Congregationis pro Causis Sanctorum, rettulit de causis canonizationis Beatorum
Ioannis Ogilvie, sodalis Societatis Iesu, martiris ; Sarbellii Makhlouf,
sodalis Ordinis Libanensis Maronitae, et Beatricis de Silva Meneses,
virginis, conditricis Sororum a SS.ma Conceptione B. M. V.
Quibus relatis, Summus Pontifex Eminentissimorum Patrum Cardinalium suffragia his, quae sequuntur verbis exquisivit:
Debita diligentia considerationem Nostram intendimus in
ea omnia argumenta, quae ad propositas causas illustrandas
comprobandasque allata sunt. Attamen, res tantae est gravitatis, ut Nobis videatur cognitam habere mentem vestram,
antequam decretoriam sententiam Nostram pronuntiemus.
Rogamus igitur vos, ut conscientiae officio ducti, de more
circa has causas suffragia vestra f eratis.
Tunc singuli S. R. E. Cardinales, servato suo cuiusque ordine, sententiam aperuerunt.
Acta Pauli Pp. VI
383
CONSISTORIUM UNICUM
(LOCO SEMIPUBLICI ET PUBLICI)
Consistorio secreto absoluto, statim eadem in Aula initium habuit
Consistorium unicum, seu olim semipublicum et publicum, cuius acta
referuntur.
I - POSTULATIO PALLIORUM
Reverendissimus Dominus Cardinalis Carolus Confalonieri, nomine
Reverendissimi Domini Cardinalis Ioannis Caroli Aramburu, postulavit Pallium pro Metropolitana Ecclesia Bonaerensi.
Reverendissimus Dominus Cardinalis Sebastianus Baggio, nomine
Reverendissimi Domini Cardinalis Georgii Basilii Hume, postulavit
Pallium pro Metropolitana Ecclesia Vestmonasteriensi.
Reverendissimus Dominus Cardinalis Agnelus Rossi, nomine Reverendissimi Domini Cardinalis Victoris Razafimahatratra, postulavit
Pallium pro Metropolitana Ecclesia Tananarivensi.
Sic sacris Palliis postulatis, Beatissimus Pater annuit atque Cardinali Protodiacono Perieli Felici mandavit ut, crastina die, Pallium
traderet S. R. E. Cardinalibus pro quibus petitum fuerat.
Deinde sacrum Pallium personaliter postulaverunt Exc.mi DD. Archiepiscopi : Alexander Iosephus Maria dos Santos, pro metropolitana
Ecclesia De Lourengo Marques; Septimius Todisco, pro metropolitana
Ecclesia Brundusina et Ostunensi; Leobardus D'Souza, pro metropolitana Ecclesia Nagpurensi; denique Antonius Frondosa, pro Ecclesia
metropolitana Capicensi.
Postulatio autem Pallii per procuratorem facta est : pro metropolitanis Sedibus, quae sequuntur : Ibaguensi, Bucaramanguensi, Cuschensi, Seattlensi, Sancti Ferdinandi, Kadunaënsi,
Vallisolitana, Praetoriensi, Paulopolitana et Minneapolitana, Manizalensi, Cochabambensi,
Sanctae Crucis de Sierra, Ravennatensi et Cerviensi, Luandensi, Madangana, Portus Moresbiensis,
Vratislaviensi,
Liverpolitana, Angelorum,
Mutinensi
et
Nonantulan^, Kigaliensi,
Suvana,
Ancoragiensi,
Medanensi.
Ex privilegio pro episcopalibus Sedibus : Vaciensi, Volaterrani et
denique Troiana.
Acta, Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
384
Item Summus Pontifex prolatis verbis mandavit Perieli Felici, Cardinali Protodiacono, ut crastina die postulatum Pallium vel sacris ipsis
Praesulibus, qui petiverant, vel eorum procuratoribus sueta caeremonia
traderet.
II - P E R O R A T I O
CAUSARUM
CANONIZATIONIS
Postea D. Ioannes Torre, sacrae Consistorialis Aulae Advocatorum
Decanus, ad suetum morem institit, ut Beati Ioannes Ogilvie, Sarbellius
Makhlouf et Beatrix de Silva Meneses per sollemnem Summi Pontificis
declarationem in Sanctorum album inscriberentur, aptiore die statuto.
Cui viro Beatissimus Pater per Rodomontem Galligani, Secretariae
Status Praelatum, sic respondit :
« Vehementer sane gaudemus, quod vos concordibus suffragiis postulavistis, ut his Beatis Sanctorum Caelitum honores tribuantur ; id enim
flagrantissimis etiam Nostris votis respondet.
Mhil igitur est, cur a peritorum iudiciis atque a membrorum Sacrae
Congregationis
pro Causis
Sanctorum sententiis discedamus,
quae
multis ac gravibus argumentis innituntur.
Quare, nulla mora, iam nunc hos Beatos summis sanctitudinis honoribus dignos iudicantes, eosdem inter Sanctos annumerandos esse decernimus ; quod, iuvante Deo, sollemni ritu faciemus hoc anno in Vaticana
Basilica. Nominatim autem in Sanctorum album referemus : Beatricem
de Silva Meneses, die tertio mensis Octobris ; Ioannem Ogilvie, die septimo decimo mensis Octobris ; Sarbellium Makhlouf, die pro opportunitate
statuendo.
Interea, autem, vos omnes hortamur ut Deo preces sine intermissione adhibeatis, ut consilia Nostra Ecclesiae Sanctae prosint atque
christianae vitae afferant incrementum.
III
-
TITULORUM
ET
DIACONIARUM
COLLATIO
Interiecto haud magno temporis spatio, Summus Pontifex Paulus Pp. VI maximum Urbis Vaticanae auditorium ingressus est, in
quod antea convenerant novensiles S. R. E. Cardinales frequentissimusque ex omnibus nationibus populus, ut rubrum Biretum, seu ornamentum cardinaliciae dignitatis insigne, singulis imponeret atque illisTitulum vel Diaconiam assignaret per Apostolicas, simul delatas, sub
plumbo Litteras, de re fidem facientes. Videlicet :
OCTAVIO ANTONIO BERAS ROJAS,
Titulum S. Sixti.
Acta Pauli Pp. VI
IOANNI
CAROLO
Titulum S.
ARAMBURU,
385
Ioannis Baptistae
Florentinorum.
Titulum S. Mariae de Populo.
HYACINTHO THIANDOUM,
EMMANUELI NSUBUGA,
Titulum S. Mariae Novae.
Titulum Immaculati Cordis B.
Virginis ad Forum Euclidis.
LAURENTIO TREVOR PICACHY,
Mariae
IACOBO SIN,
Titulum S. Mariae ad Montes.
VILLELMO WAKEFIELD BAUM,
Titulum S. Crucis in via Fla-
minia.
ALOISIO LORSCHEIDER,
REGINALDO
Titulum S. Petri in Monte Aureo.
DELARGEY, Titulum Conceptionis ImmaVirginis ad viam Tiburtinam.
IOANNI
culatae B. Mariae
Titulum S. Teresiae Virginis.
LASZLO LÉKAI,
VICTORI RAZAFIMAHATRATRA,
GEORGIO BASILIO HUME,
DOMINICO
Titulum S. Crucis in Hierusalem.
Titulum S. Silvestri in Capite.
Titulum Sancti Marcelli.
TRIN-IÜIU-KHUE, Titulum S.
EKANDEM,
IOSEPHO MARIAE
Francisci a
Paula ad Montes.
OPILIO ROSSI,
Diaconiam S. Mariae Liberatricis ad Collem
Testaceum.
IOSEPHO MARIAE SENSI,
Diaconiam Ss. Blasii et Caroli ad
C atinarios.
CONRADO BAFILE,
Diaconiam S. Mariae in Porticu.
IOSEPHO SCHROEFFER,
Diaconiam S. Sabae.
Diaconiam Ss. Cosmae et Damiani.
FILIPIAK, Diaconiam S. Ioannis Bosco in via Tu-
EDUARDO PIRONIO,
BOLESLAO
sculana.
Antequam novensilibus S. R. E. Cardinalibus impositum est Biretum, E.mus Pater Octavius Antonius Beras Rojas, primus e Purpuratis Patribus modo creatis, suo suorumque collegarum nomine grati
animi sensus Italicis hisce verbis Summo Pontifici aperuit :
25 - A. A. S.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
386
Beatissimo
Padre,
a Tu es Petrus »
1
principio di unità e di comunione nella Chiesa.
Chi Vi serve, Padre Santo, serve la Chiesa e chi serve Voi come Pietro, serve l'unità e la comunione della Chiesa, collaborando strenuamente con Voi affinché il Corpo di Cristo sia veramente corpo e corpo
di Cristo-capo e affinché l'umanità tutta diventi gregge di Cristo, campo e vite fruttifera del Signore, casa e tempio della Spirito Santo,
2
sposa dell'Agnello Immacolato e nuova Gerusalemme. Come Vicario
in terra del Signore, e Pontefice della Chiesa Romana, madre della
Chiesa universale per volontà divina, ci avete chiamati a far parte
del Collegio Cardinalizio : è un grande onore e una più grande responsabilità.
Coscienti di questo, desideriamo manifestarvi la nostra gratitudine
per tale squisita benevolenza, che oltrepassa i nostri meriti. Considerando, per altro, gli obblighi, che questo onore ci impone, non possiamo, mentre confessiamo la nostra insufficienza, non testimoniare e promettere la nostra disponibilità e dedizione, la nostra totale ubbidienza
e la nostra sollecitudine nel compiere fedelmente tutto ciò che vorrete
confidarci. Occupando d'ora in avanti un posto preminente t r a il clero
romano, in questa Città che è veramente « caput mundi », arricchiremo è vero, in certo modo la Chiesa Romana, ma saremo noi soprattutto a essere pienamente arricchiti. In noi, che veniamo da numerose
e così diverse regioni del mondo, saranno presenti le speranze e le
gioie, le tristezze e le angosce, la luci e le aspirazioni di tanti popoli
che potranno così, per mezzo nostro, arricchire questa Chiesa Romana
e la Chiesa Universale. Quelli, poi, tra noi che non si fermano qui,
nel ritornare da questa Chiesa di Pietro e Paolo alle loro Chiese, porteranno con gaudio il tesoro dell'unità e della comunione, della tradizione e dell'aggiornamento, della sapienza e della santità. Ci sia propizio e prodigo Dio Uno e Trino, il Figlio come Dio Redentore, liberatore e salvatore, e lo Spirito Santo come nostro Paraclito, anima
del corpo di Cristo e fonte inesauribile di vita divina in ognuno di noi.
Ed anche ci sia propizia e ci assista la Madre di Dio e Madre nostra,
la Madre della Chiesa, Maria.
1
Mt. 16, 17.
2
Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, nn. 6 et 7.
387
Acta Pauli Pp. VI
Cui sic
Beatissimus
Pater respondit,
Italica,
Gallica,
Anglica,
Hispanica et Lusitana adhibitis linguis :
In questa fase della celebrazione del Concistoro, nella quale
li incontriamo pubblicamente per la prima volta, salutiamo
con gioia i nuovi Cardinali, da noi nominati stamani nel Concistoro Segreto. Siamo grati al Signor Cardinale Arcivescovo
di Santo Domingo, per i sentimenti espressi, che ben interpretano il momento privilegiato che stiamo insieme vivendo.
Salutiamo altresì le Delegazioni Ufficiali governative dei
vari Paesi, nonché i Vescovi, i sacerdoti, i religiosi, i fedeli che,
in esultanza, fanno corona ai nuovi membri del Sacro Collegio,
ai quali sono legati per il vincolo della parentela, dell'amicizia,
della collaborazione, dell'obbedienza di altrettanti figli ai propri Padri e Pastori.
I. Questa presenza di elette rappresentanze delle varie diocesi del mondo per l'aggregazione, a titolo tutto speciale, alla
Chiesa di Roma di membri delle varie Chiese locali e di benemeriti servitori della Sede Apostolica in varie funzioni nelle
Rappresentanze Pontificie o nella Curia Romana, assume un
significato particolarmente eloquente: essa è anzitutto come
l'ideale prolungamento dell'Anno Santo, che ha visto appunto
vigorosamente sottolineati, nel linguaggio della fede e della preghiera presso la Tomba di Pietro, i legami spirituali che uniscono la Chiesa intera, vivificata da Cristo e stretta attorno al
suo Vicario in terra, nella lode perenne del Padre : unum corpus et unus Spiritus, sicut vocati estis in una spe vocationis
vestrae. Unus Dominus, una fides, unum baptisma. Unus Deus
et Pater omnium, qui est super omnes et per omnia et in omnibus nobis} L'Anno Santo, che ci ha fatto vivere questa stupenda esperienza di fede, ha oggi il suo coronamento.
I I . Ma più ancora, questo atto che oggi tiene occupato il
nostro spirito, è una rappresentazione parziale, ma diremmo
visiva di quella Collegialità, messa in nuova luce dal Concilio
Vaticano I I , la cui attuazione fedele è scopo costante e tenace
del nostro Pontificato. Questa Collegialità, anche in questo avvenimento particolare, opera concorde e unita, sospinta dal
1
Eph. 4,
4-6.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
388
soffio dello Spirito, per dare una testimonianza a Cristo e al
suo Vangelo, per continuare nel mondo lo slancio missionario
della Redenzione, per irradiare la luce della verità che, partita
dal cuore del Padre, è brillata sul volto di Cristo : ad illuminationem scientiae caritatis Dei in facie Christi Iesu.
2
I I I . Ed ecco perciò infine il più alto supremo significato
dell'odierna cerimonia : la fedeltà. Nel giuramento che tra poco
voi farete, Venerati Fratelli Nostri, stanno scritte parole alte,
gravi, luminose, tremende: promitto et iuro, me ab hac
hora deinceps, quamdiu vixero, fidelem Christo eiusque Evangelio atque oboedientem beato Petro sanctaeque Apostolicae
Romanae Ecclesiae ... constanter fore. E nel ricevere la berretta
purpurea sentirete ricordarvi che essa indica quod usque ad
sanguinis effusionem pro incremento christianae fidei, pace et
quiete populi Dei, Ubertate et diffusione Sanctae Romanae Ecclesiae vos intrépidos exhibere debeatis. Ecco indicata la fisionomia che voi, oggi, assumete nella Chiesa di Dio. D'ora in poi,
con un segno particolare, voi sarete strettamente e intimamente uniti più che non mai alla Sede di Pietro : i titoli delle vetuste Basiliche romane, o delle nuove chiese sorte nell'Urbe in
tempi recenti come centri di coesione di altrettante comunità
ecclesiali, vi ricorderanno il legame che vi stringe, come membri a titolo specialissimo, a questa fatidica Chiesa Romana,
prima ed amorosa sorella di quante altre Chiese cattoliche ne
condizionano le fede e la carità. Avrete un dovere di partecipazione e di collaborazione, più o meno frequente a seconda
delle possibilità e circostanze, ai Dicasteri della Curia Romana,
vale a dire al governo, cioè al suo apostolico servizio all'intera
cattolicità. E la fedeltà assoluta e inalterabile che state per giurare alla Sede di Pietro, e sulla quale il Papa sa di poter contare, si dovrà manifestare anche nella vita delle singole Chiese locali, che voi guidate o rappresentate. È come una corrente di vita che fluisce dal centro verso i singoli punti locali, e
di qui al centro ritorna, in un unico scambio di vitalità e di
amore, che manifesta l'intima fecondità ed unità della Chiesa,
di Cristo.
Noi ringraziamo il Signore, che non abbandona mai la sua
2
2 Cor. 4, 6.
Acta Pauli Pp. VI
389
Chiesa, la rinvigorisce sempre più nella perenne giovinezza
che le ha dato ; la sua assistenza ci guida manu potenti et Gracchio extento: a Lui ci affidiamo, mentre rinnoviamo insieme
il nostro pubblico, solenne atto di fede.
A ces Frères que Nous venons d'agréger au Sacré Collège
des Cardinaux et qui seront plus que jamais unis au Siège de
Pierre, Nous sommes heureux de redire notre estime affectueuse, notre vénération, notre pleine confiance. Et vous tous,
Frères et Fils qui les entourez, réjouissez-vous avec Nous et
appuyez-vous sur leur fidélité!
It is with great affection and Joy that we welcome you this
morning. We pray that this day may mark, for the new Cardinals and for ail of you who accompany them, a moment
of strong resolution and of humble rededication to Jesus Christ
and to his Gospel. May you expérience deeply the unity of
Christ's Church and the urgency of bringing his message to
the world. May the love of Christ dwell in your hearts.
Den Vertretern von Staat und Kirche sowie allen Gläbigen
deutscher Sprache, die sich zur Kreierung der neuen Kardinäle
eingefunden haben und an dieser festlichen Stunde teilnehmen,
gelten Unsere herzlichen Grüsse und aufrichtigen Segenswünsche!
Con nuestra felicitación a los nuevos Señores Cardenales,
queremos unirnos también al gozo de sus familiares aquí presentes y a los ausentes. Que este acto, quede en vuestro ánimo
como recuerdo que os estimule a vivir en espíritu y en verdad
y a fomentar en vuestro ambiente los vínculos de la fe y de la
caridad de Cristo.
Urna palavra cordial e afectuosa, para saudar também os
presentes de lingua portuguesa, irmanados na fé e na caridade
que nos une em Cristo, em torno dos novos Cardeais criados
neste Consistorio. A todos envolvemos na Nossa estima e com
votos de todo o bem abençoamos, assim como as vossas familias e gentes que representáis, para Nos muito queridas no
Senhor.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
390
Die X X V I I , qui proximus post sacra celebrata Consistoria illuxit, in
Sollemnitate Ascensionis D.ni Nostri Iesu Christi, in Patriarchali Basilica Sancti Petri Apostoli, infra Missam sollemni pompa concelebratam, Summus Pontifex Paulus Pp. VI Cardinalibus recenter creatis
anulum tradidit, cooperatores eos constituens sui ministerii, iisque hunc
sermonem fecit :
Oggi il Martirologio offre questo titolo alla nostra festività:
« In monte Oli ve ti Ascensio Domini nostri Iesu Christi ». La
Ascensione pertanto attrae e fissa gli sguardi delle nostre anime
verso questa figura splendida e luminosa del Signore, che s'innalza nel cielo, come un globo di fuoco, il quale si fa più ardente ed abbagliante a mano a mano, che si allontana da noi,
fino a superare la luce del sole cosmico, e farsi Lui stesso lo
splendore dell'universo rivelandone nuovi e profondi aspetti
risultanti da quella stessa illuminazione rivelatrice. Gli occhi
restano abbagliati, e il fulgore diventa mistero. Ma la nostra
gioia rimane e si fa coscienza, si fa parola, si fa canto.
Noi godiamo intanto di questa coincidenza festiva : la celebrazione della gloria di Cristo, che sale al cielo e siede alla
destra del Padre, proietta la sua luce sulla solenne liturgia, che
noi stiamo celebrando, e che vede raccolta intorno a noi nel
compimento dei santi riti eucaristici la schiera dei nuovi Cardinali, chiamati a condividere col successore di San Pietro
l'appartenenza al Clero di questa sede romana, l'onore e l'onere
di partecipare al governo pastorale del centro dell'unità e della
cattolicità della santa Chiesa Romana, e di testimoniare e di
assicurare la regolare successione del suo Vescovo, Vicario di
Cristo e servo dei servi di Dio. Quanto è pieno di spirituale bellezza, e quanto irradiante di profetico significato il fatto che
su questo quadro ecclesiale, su questo momento liturgico risplenda la misteriosa, ma, tra pochi istanti della sacra celebrazione, la reale, sacramentale presenza di quello stesso Gesù,
il Cristo, Figlio di Dio e Figlio dell'uomo, del quale oggi la
Chiesa festeggia il celeste ed ormai eterno trionfo; Cristo è con
noi, e sebbene rappresentato nell'atto del suo sacrificio redentore, Egli è con noi nella pienezza della sua gloria.
1
1
Cfr. Je 60, 19; Ap 21, 23; 22, 5.
Acta Pauli Pp. VI
391
Oh ! gloria a Te, o Signore, che sebbene sottratto alla nostra
esperienza sensibile, pure sei con noi con la divina fedeltà alla
tua finale promessa : « Ecco, Io sono con voi tutti i giorni, fino
alla fine del mondo ». Noi guardiamo in questo momento l'orologio della nostra storia, e francamente crediamo e diciamo:
adesso, sì, Egli, Cristo, risorto, vivo e celeste, è con noi; oggi
noi onoriamo e proclamiamo a noi stessi, all'assemblea circostante, e ai Popoli dei quali noi rispettivamente siamo figli, e
investiti, in certo modo, della loro rappresentanza: Cristo, il
buon Pastore dell'umanità, il Maestro e il Salvatore del mondo,
colui che «è chiamato: Consigliere ammirabile, Dio potente,
Padre per sempre, Principe della Pace », è con noi. Egli l'ha
detto : <( dove sono due o tre riuniti nel mio nome, Io sono in
mezzo a loro » ; e noi, quanti qui siamo, appunto siamo riuniti
nel Tuo nome.
E così intimo, così urgente si fa il senso di cotesta divina,
ineffabile presenza di Cristo, che un infantile, ma evangelico
desiderio ci sorprende: «Signore, noi vorremmo vederti!».
Com'è il volto di Cristo? Quante, quante immagini Tue, o Gesù,
la pietà e l'arte cristiana hanno messo davanti ai nostri occhi;
e molte di queste ci raffigurano, in qualche maniera, non solo
l'aspetto umano e doloroso di Gesù, ma alcune anche l'aspetto
celeste e glorioso; pensiamo a quello della trasfigurazione, descritto dal Vangelo : « la sua faccia divenne risplendente come
il sole e le sue vesti candide come la luce » ; pensiamo a quello
dell'Apocalisse : « io vidi sette candelabri d'oro, e in mezzo ai
candelabri vi era uno simile a figlio di uomo, con una veste
lunga fino ai piedi, e cinto al petto con una fascia d'oro. I capelli della testa erano candidi, simili a lana bianca, come neve.
Aveva gli occhi fiammeggianti come fuoco... ».
Ma queste immagini bibliche di Gesù celeste incantano i
nostri spiriti e ci fanno quasi piuttosto sentire la sublime distanza del Cristo risorto, che non confortino il nostro trepido
2
3
4
5
6
7
2
Mt 28, 20.
Is 9, 5.
* Mt 18, 20.
Cfr. Gv 12, 21.
Mt 17, 2.
Ap 1, 13-14.
3
5
6
7
392
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
discorso a ri tessere quell'umana conversazione, alla quale la
sua terrestre presenza aveva concesso ai discepoli di partecipare.
E allora, Fratelli? rimarremo anche noi accecati, come
S. Paolo su la via di Damasco, quando, folgorato dall'apparizione di Cristo e spaventato dalla sua chiamata: « Saulo, Saulo,
perché mi perseguiti?», gli chiese: «Chi sei, Signore?». La
visione rimase impressa nella memoria e nell'anima dell'Apostolo ed illuminò la sua vocazione e orientò la sua vita.
Noi pure così. Noi dovremo portare nell'anima il mistero
dell'Ascensione come il punto trascendente, sì, e per ora invisibile e ineffabile, oltre la cortina del nostro orizzonte sensibile
e temporale; e riferire a quel punto celeste l'asse della nostra
esistenza presente. « Se siete risorti con Cristo, ci ammonisce
San Paolo, cercate le cose di lassù, dove si trova Cristo, assiso
alla destra di Dio : pensate alle cose di lassù, non a quelle della
terra » ; e ancora : « La nostra patria è nei cieli e di là aspettiamo come salvatore il Signore Gesù Cristo». Dobbiamo vivere escatologicamente, tesi cioè verso « la speranza che non
delude ».
Noi sappiamo che la mentalità moderna rifiuta questo disegno costitutivo dell'esistenza umana. La mentalità moderna,
vogliamo dire quella priva del faro orientatore della speranza
cristiana, è tutta impegnata nella conquista del benessere temporale, attuale. La scienza naturale è la sola sua luce; il benessere economico il suo paradiso terrestre; e talora i bisogni legittimi e gravi della vita naturale e presente si vorrebbero strumentalizzare in contrapposizione della finalità religiosa della
vita, come prevalenti, anzi come i soli meritevoli dell'umana
ricerca, e come degni di piegare a sé e di sostituire i bisogni e
doveri dello spirito e le promesse della fede. Questo non è conforme al programma cristiano, il cui disegno, pur riconoscendo
e servendo le necessità del tempo, spazia ben oltre i confini
8
9
10
11
12
13
I
9
10
II
12
13
Cfr. Bar 3, 38.
At 9, 4-5.
Cfr. At 22, 6; 26, 13.
Col 3, 1-2.
Fil 3, 20.
Rm 5, 5.
Acta Pauli Pp. VI
393
degli interessi materiali e dei piaceri momentanei del carpe
diem. E meraviglia! il cristiano, pellegrino verso il Cristo oltre
il tempo, e perciò libero ed agile, disancorato nel cuore dalla
scena effimera di questo mondo, proprio in virtù del suo insonne amore al Cristo glorioso dell'ai di là, sa scoprire il Cristo
bisognoso dell'ai di qua; egli intravede il suo Cristo, degno di
totale dedizione, nel fratello povero, piccolo, sofferente ove l'immagine mistica di Gesù celeste, secondo la sua divina parola,
s'incarna nell'umano dolore terrestre. La nostra festa dell'Ascensione di Cristo può infatti celebrarsi anche così, ascoltando e realizzando la sua travolgente parola d'amore sociale :
(( In verità vi dico, ogni volta che avrete fatto del bene ai miei
fratelli più piccoli, voi l'avete fatto a me ».
Così l'Ascensione di Cristo in cielo illumina, guida e sorregge il nostro cammino sulla terra.
14
15
CONSTITUTIONES APOSTOLICAE
I
KIGALIENSIS
In Republica Ruandensi Provincia Ecclesiastica Kabgayensis ita immutatur, ut, constituta nova Ecclesia metropolitana Kigaliensi, Sedes Kabgayensis ad gradum dioecesis redigatur.
PAULUS
E P I S C O P U S
SERVUS SERVORUM DEI
AD P E R P E T U A M REI M E M O R I A M
Cum Venerabiles Fratres Nostri S.R.E. Cardinales, Sacrae Congregationi pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide praepositi, re bene reputata id proposuerint, ut ab archidioecesi Kabgayensi
territorium civilis provinciae de Kigali distraheretur atque ex eo nova
metropolitana Ecclesia crearetur, Kigaliensis nomine ; item ut, exstincta
archidioecesi Kabgayensi, quae fuit ad hoc tempus metropolitana, atque
14
15
Cfr. 1 Cor 7, 31.
Cfr. Mt 25, 40.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
394
in dioecesis formam redacta, cathedra metropolitanae auctoritatis in
templum princeps urbis Kigali transferretur Beatae Mariae Virgini
caelo receptae dicatum ac Sancto Michaeli Archangelo, in nullo ceteris
dioecesibus eiusdem Provinciae ecclesiasticae innovatis, Nos id et probamus, et constituimus, et per has Litteras ad exitum deduci iubemus.
Qua re fines archidioecesis metropolitanae Kigaliensis et dioecesis Kabgayensis hi sunto : Archidioecesis Kigaliensis omnem Praefecturam de
Kigali comprehendet, una cum omni territorio paroeciae de Rulindo
et missiones (seu succursales, ut dicunt) ab ea dependentes, territorio
de Murambi non excluso, quod intra fines Praefecturae de Byumba
iacet ; paroecia de Muyanza una cum suis missionibus, illis quoque
quae in Praefectura de Kigali sitae sunt, dioecesi de Ruhengeri accensentur; dioecesis Kabgayensis, praeterquam quod ea parte constabit
Praefecturae de Gitarama quae ad eam pertinebat cum esset archidioecesis, comprehendet paroeciam de Muyunzwe, exceptis missionibus
de NzuM et de Gahengeri, atque paroeciam de Ruhango cum missione
de Kinazi, non autem missione de Shyira-Gitovu. Ad cetera vero quod
attinet : mensam, clerum, Canonicorum Collegium, electionem Vicarii
Capitularis, Sede vacante, similia in nova circumscriptione ecclesiastica
Kigaliensi, ius Canonicum omnino servetur. Contrariis nihil obstantibus. Haec vero quae mandavimus Venerabilis Frater Nicolaus Rotunno
ad exitum adducet, in Republica Ruándensi Apostolicus Nuntius, vel
quem ipse delegaverit factis nempe iuribus atque potestatibus necessariis. Re vero acta, documenta exarentur, atque sinceris exemplis ad
Sacram Congregationem pro Gentium Evangelizatione cito mittantur.
Datum Romae, apud S. Petrum, die decimo mensis Aprilis, anno
Domini millesimo nongentesimo septuagesimo sexto, Pontificatus Nostri
tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT
Secretarius Status
AGNELLUS Card. Rossi
S. Congr. pro Gentium Evangelizatione
seu de Propaganda Fide Praefectus
Iosephus Del Ton, Proton. Apost.
Eugenius Sevi, Proton. Apost.
Loco SB Plumbi
In Secret. Status tab., n. 808969.
'
•
'
Acta Pauli Pp. VI
395
II
BARAHONENSIS
Diviso territorio dioecesis S. Ioannis Maguanensis, nova in Republica Dominicana conditur dioecesis, nomine « Barahonensis ».
PAULUS
E P I S C O P U S
SERVUS SERVORUM DEI
AD P E R P E T U A M REI M E M O R I A M
Ad animarum respicientes supernam utilitatem et salutem, per effusum Iesu Christi sanguinem partam, nulli pro apostolico Nostro munere parcimus studio nullique operae, quo aptius et efficacius in omnem
terram « sermo Dei currat et clarificetur » (2 Thess. 1, 12). Haud igitur dubitavimus quin quibusdam territoriis a dioecesi S. Ioannis Maguanensis separatis novam constitueremus dioecesim. Idque sane cum
petiisset ipse eiusdem Ecclesiae Episcopus, Venerabilis nempe F r a t e r
Thomas Franciscus Reilly, eiusque preces cum probasset Episcoporum
Conferentia Reipublicae Dominicanae, Nos, ex sententia Venerabilis
Fratris Ioannis Graveiii, Archiepiscopi titulo Suensis et in ea Republica Nuntii Apostolici, sequentia decernimus. A dioecesi S. Ioannis
Maguanensis territoria separamus civilium provinciarum, quae vulgo
appellantur Barahona, Bahoruco, Independencia et Pedernales, iisque
dioecesim constituimus nomine Barahonensem, iisdem circumscribendam finibus ac territoria, quae diximus, limitantur. Conditae dioecesis
sedes in urbe erit vulgo Barahona, in qua etiam pro-cathedrale templum habeatur sacra aedes ibi exstans sub titulo « Santa Cruz de Jerusalem », iustis cum iuribus, usque dum aliter provideatur. Eadem praeterea suffraganea sit metropolitanae Sedi Sancti Dominici, atque eius
Episcopus eiusdem Sedis Metropolitae. Episcopi Barahonensis munus
erit consultores dioecesanos deligere, pro Canonicis videlicet, per alias
sub plumbo Litteras in posterum constituendis. Mensam episcopalem
efficient Curiae emolumenta, dos a civili auctoritate data, fidelium
oblationes et bonorum pars, ei obveniens ex praescripto canonis 1500
C.I.C. Ad Seminarii exaedificationem quod attinet ad eiusque alumnorum educationem, serventur praescripta iuris communis, prae oculis
praesertim habitis normis Decreti Concilii Vaticani II Optatam totius
et peculiaribus Sacrae Congregationis pro Institutione Catholica regu-
396
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
lis. Selectos autem Seminarii alumnos ac sacerdotes Eomam Episcopus
mittat, in Pontificium Collegium Pianum Latinum Americanum, philosophicis et theologicis disciplinis imbuendos. His insuper Litteris ad
effectum adductis, sacerdotes dioecesi illi censeantur ascripti, in cuius
territorio ecclesiasticum officium vel beneficium habeant; ceteri vero
sacerdotes Seminariique tirones ei, in qua legitimo domicilio degant.
Praecipimus etiam, ut conditae dioecesis acta et documenta congrua
ab Ecclesiae S. Ioannis Maguanensis Curia ad Barahonensis transferantur, in tabulario custodienda. Haec quae statuimus ad effectum
adducat Venerabilis F r a t e r Ioannes Graveiii, quem diximus, vel ab eo
delegatus sacerdos, effectique negotii documenta ad S. Congregationem
pro Episcopis mittat. Has Litteras ratas esse sive nunc sive in posterum
volumus, contrariis nihil obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die x x i v mensis Aprilis, anno
Domini MCMLXXVI, Pontificatus Nostri tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT
Secretarius Status
SEBASTIANUS Card. B AGGIO
S. Congr. pro Episcopis Praefectus
Iosephus Del Ton, Proton. Apost.
Eugenius Sevi, Proton. Apost.
Loco © Plumbi
In Secret. Status tab., n. S0S922.
III
LIMEIRENSIS
Detractis ab Ecclesiis Campinensi et Piracicabensi quibusdam territoriis
nova constituitur dioecesis in Brasilia, nomine « Limeirensis ».
PAULUS
E P I S C O P U S
SERVUS SERVORUM DEI
AD PERPETUAM REI MEMORIAM
De superna animarum utilitate solliciti, censuerunt Venerabiles F r a tres Antonius Maria Alves de Siqueira, Archiepiscopus Campinensis,
et Anigerus Franciscus Maria Melillo, Episcopus Piracicabensis, bene
Acta Pauli Pp. VI
397
fieri si nonnullis a suis Ecclesiis detractis territoriis alia ibi locorum
constitueretur dioecesis. Cumque id ab Apostolica Sede petierint, post
nempe auditos Conferentiae Brasiliae Episcopos, Nos, ex sententia sive
Venerabilium Fratrum Nostrorum S. R. E. Cardinalium qui Sacrae
Congregationi pro Episcopis praesunt, sive Venerabilis Fratris Carmeli
Rocco, Archiepiscopi titulo Iustinianopolitani in Galatia atque in Brasilia Apostolici Nuntii, sequentia decernimus. Ab archidioecesi Campinensi territoria separamus municipiorum, quae vulgus appellat Limeira, Iracemápolis, Americana, Nova Odessa, Conchai, Artur Nogueira,
Cosmópolis, Araras, Lerne, Santa Cruz da Conceicâo, Pirassununga,
Porto Ferreira et Descalvado ; a dioecesi autem Piracicabensi municipia vulgo nuncupata Cordeirópolis et Analândia, iisque dioecesim condimus, Limeirensem appellandam iisdemque finibus circumscribendam
ac municipia quae diximus, cuius sedes in urbe ipsa Limeira sit, atque
Episcopi cathedra in paroeciali templo Beatae Mariae Virginis Perdolentis, quod iusta privilegia et insignia habebit, templorum cathedralium propria. Statuimus praeterea ut dioecesis Limeirensis suffraganea
sit metropolitanae Sedi Campinensi ; eius vero Episcopus, eiusdem Metropolitae. Canonicorum loco consultores dioecesani deligantur ad normam iuris. Ad seminarii exaedificationem quod attinet alumnorumque
educationem, praescripta iuris communis serventur, prae oculis habitis
normis decreti Concilii Vaticani II « Optatam totius » et regulis S. Congregationis pro Institutione Catholica; selecti vero eiusdem Seminarii
alumni necnon sacerdotes Romam mittantur, ad Collegium Pianum
Brasilianum, philosophicis theologicisque disciplinis imbuendi. Episcopalem mensam constituent Curiae emolumenta, fidelium sponte oblata
pecunia et bona eidem obvenientia ex praescripto canonis 1500 C.I.C.
Dioecesi rite constituta, sacerdotes ei Ecclesiae ascribantur in qua beneficium vel officium ecclesiasticum habeant; ceteri vero clerici Seminariique tirones ei, in qua legitime degant. Acta denique et documenta
dioecesim Limeirensem respicientia ad eius Curiam mittantur, in tabulario custodienda. Haec quae statuimus ad effectum adducat Venerabilis Frater Carmelus Rocco, quem diximus, vel ab eo delegatus sacerdos, effectique negotii documenta ad S. Congregationem pro Episcopis
mittat, usitato more signata ac sigillo impressa. Has autem Litteras
sive nunc sive in posterum ratas esse volumus, contrariis quibuslibet
non obstantibus.
398
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Datum Romae, apud S. Petrum, die undetricesimo mensis Aprilis,
anno Domini millesimo nongentesimo septuagesimo sexto, Pontificatus
Nostri tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT
Secretarius Status
SEBASTIANUS Card. RAGGIO
S. Congr. pro Episcopis Praefectus
Iosephus Del Ton, Proton. Apost.
Angelus Lanzoni, Proton. Apost. s.n.
Loco © Plumbi
In Secret. Status tab., n. 304809.
LITTERAE APOSTOLICAE
I
In dioecesi S. Hippolyti, in Austria, templum paroeciale Monasterii Cistercensium ad dignitatem Basilicae Minoris evehitur.
PAULUS P P . V I
Ad perpetuam rei memoriam. — Beatae Mariae Virginis, Christi
Deique Matris, tanta est dignitas et auctoritas et maiestas, ut certa tim
per saecula populi illam coluerint, poetae celebraverint, artes colore,
marmore, templis, sacellis honestaverint : ut nullus sit prorsus terrae
angulus Christi sacer, in quo non etiam Matris eius nomen clarescat.
Ecclesia vero cultum hunc et officium caelesti Reginae tributa, adeo
auxit, ut quae de illa docuerit, texuerit, propagaverit, animum vehementer moveant. Qua re, cum Venerabilis F r a t e r Franciscus Zak, Episcopus S. Hippolyti, in Austria, datis litteris id suo clerique populique nomine a Nobis petierit, ut templum paroeciale monasterii Cistercensis quod est in loco Lilienfeld, seu Campililii, quodque est Beatae
Mariae Virgini caelo receptae consecratum, titulo ac dignitate Basilicae Minoris ornaretur, Nos ratione habita tum ipsius templi historiae
clarissimae, tum rerum sacrarum quae complexu suo continet, tum
pietatis erga Beatam Virginem Mariam, quae illic studiosissime alitur,
aeque admotae expostulationi concedimus, spem nempe concipientes
posse per id populi religionem intendi. Quae cum ita sint, iis probatis
quae Sacra Congregatio pro Sacramentis et Cultu Divino, factis olim
a Nobis potestatibus, decrevit, sacram aedem paroecialem monasterii
Acta Pauli Pp. VI
399
Cistercensis in pago Lilienfeld, seu Campililii, exstantem, in dioecesi
S. Hippolyti, Basilicae Minoris titulo ac dignitate honestamus, cum
iuribus atque liturgicis concessionibus rite competentibus,
servatis
tamen quae iuxta decretum « De titulo Basilicae Minoris », die sexto
mensis Iunii factum, anno millesimo nongentesimo sexagesimo octavo,
servanda sunt. Contrariis nihil obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, sub Anulo Piscatoris, die ix mensis Aprilis, anno MDCCCCLXXVI, Pontificatus Nostri tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT, Secretarius Status
Loco ¡$¡ Sigilli
In Secret. Status tab., n. 802491.
II
Nuntiatura Apostolica in Republica Ghanensi constituitur.
PAULUS P P . VI
Ad perpetuam rei memoriam. — Qui mentem curasque eo intendimus, ut res catholica per ecclesiasticos Viros, Nostra veluti gerentes
personam in Civitatibus, ad quas eos legamus, provehatur, statuimus
in Republica Ghanensi Nuntiaturam Apostolicam erigere; atque adeo
probe fore confidimus, ut publicae necessitudinis rationes, quae Apostolicae huic Sedi cum illa Civitate intercedant, ad communem utilitatem verique nominis profectum bene vertant et magis magisque confirmentur. Itaque, motu proprio, certa scientia ac matura deliberatione
Nostra Nuntiaturam Apostolicam in Ghanensi Republica constituimus,
sede in urbe Accra collata. Eidem vero Nuntiaturae sic per Nos erectae
omnia et singula deferimus iura, privilegia, indulta, quae huiusmodi
Legationum propria sunt. Haec edicimus, statuimus, decernentes hasce
Litteras firmas, validas atque efficaces iugiter exstare ac permanere;
suosque plenos atque integros effectus sortiri et obtinere. Contrariis
quibusvis non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die
XXIX mensis Aprilis, anno MCMLXXVI, Pontificatus Nostri tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT, Secretarius Status
Loco © Sigilli
In Secret. Status tab., ». S04855.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
400
III
Nuntiatura Apostolica in Nigeria constituitur.
PAULUS P P . V I
Ad perpetuam rei memoriam. — Usu iam dudum est comprobatum,
quantum utilitatis e publicis officiorum rationibus, quae Apostolicae
Sedi cum Civitatibus intercedant, capiatur. Cum igitur commodum
visum fuerit eandem Apostolicam Sedem et Rempublicam Foederatam
Niger ianam eiusmodi necessitudinis vinculis inter se coniungi, Nos,
motu proprio, certa scientia ac matura deliberatione Nostra Apostolicam Nuntiaturam in praedicta Republica Foederata Nigeriana constituimus, cuius sedem in urbe vulgo « Lagos » appellata collocamus.
Eidem Nuntiaturae sic per Nos erectae omnia et singula deferimus
iura, privilegia, indulta, quae huiusmodi Legationum propria sunt.
Haec edicimus, statuimus, decernentes praesentes Litteras firmas, validas atque efficaces iugiter exstare ac permanere; suosque plenos et
integros effectus sortiri et obtinere. Contrariis quibusvis non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die
XXIX mensis Aprilis, anno MCMLXXVI, Pontificatus Nostri tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT, Secretarius Status
Loco © Sigilli
In Secret. Status tab., n. 804854.
IV
Beata Maria Virgo sub titulo Matris Divini Pastoris principalis confirmatur
apud Deum Patrona dioecesis S. Caroli in Venetiola.
PAULUS P P . V I
Ad perpetuam rei memoriam. — Peculiarem et assiduum considerantes cultum, qua iam diu christifideles dioecesis S. Caroli in Venetiola Beatam Mariam Virginem sub titulo Matris Divini Pastoris prosequuntur, putavimus excipiendas esse preces Venerabilis Fratris Medardi Luzardo Romero, illius dioecesis Episcopi, qui, et cleri et fidelium
vota expromens cum suis composita, poposcit ut hoc sibi daretur, suae
Acta Pauli Pp. VI
401
dioecesi Beatam Mariam Virginem sub memorato titulo principalem
apud Deum habere Patronam ut liceret. Itaque non modo id, quod
hac de re Venerabilis F r a t e r Medardus Luzardo Romero sua egit potestate, ratum Nos habemus, sed etiam, cupientes ut amor christifidelium sic vel magis erga B.M.V. Deiparam excitetur, de consilio Sacrae
Congregationis pro Sacramentis et Cultu Divino deque Apostolica Nostra potestate Beatam Mariam Virginem sub titulo Matris Divini Pastoris confirmamus principalem apud Deum Patronam dioecesis S. Caroli in Venetiola, cunctis adiectis iuribus atque liturgicis privilegiis;
servatis tamen iis, quae ad normam Instructionis eiusdem Sacrae Congregationis « de Calendariis particularibus atque Officiorum et Missarum Propriis recognoscendis, n. 30 » servanda sunt.
Contrariis quibuslibet haud obstantibus. Ceterum volumus ut hae
Litterae Nostrae religiose serventur suosque effectus tam nunc quam
in posterum habeant.
Datum Romae, apud S. Petrum, sub Anulo Piscatoris, die x x v i
mensis Maii, anno MCMLXXVI, Pontificatus Nostri tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT, Secretarius Status
Loco © Sigilli
In Secret. Status tab., n. 8O4886.
EPISTULAE
I
E.mo P. D. Antonio S. R. E. Cardinali Poma, Archiepiscopo Bononiensi,
V exacto saeculo ex quo sacra B. V. M. a Sancto Luca imago quotannis
urbem petere coepit.
L'Arcidiocesi di Bologna ricorda in questi giorni una data memorabile nella vita religiosa del suo popolo : il v centenario della visita
annuale della Beata Vergine di S. Luca in codesta Città.
Quell'avvenimento non costituì un episodio passeggero di fervore
per codesta Arcidiocesi, ma fu come un'onda di grazia alla quale i
fedeli non cessano di attingere con pietà sincera ed edificante. Ne è
testimonianza il grandioso e commovente spettacolo di fede che da
secoli puntualmente si ripete ogni anno, quando la prodigiosa Imma26 - A. A. S.
402
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
gine scende dal colle della Guardia per prendere dimora in codesta
Città. Si può dire veramente che da allora la Madonna di San Luca
fu legata ad ogni evento, triste e lieto, nella vita del popolo bolognese,
che a Lei sempre ha fatto ricorso nelle necessità. Il suo Santuario è
divenuto così il cuore spirituale di Bologna, che l'ha voluto splendido
e maestoso in cima al colle che la sovrasta, quasi per meglio sentirsi
sotto lo sguardo di Maria SS.ma, quasi per dir Le che Essa è in cima
ai suoi pensieri, ai suoi affetti, e che Essa è l'amabile Regina delle
vostre anime, sostegno delle vostre volontà e guida dei vostri passi.
Accogliendo pertanto il desiderio espresso da Lei, Signor Cardinale,
ben volentieri siamo spiritualmente presenti in mezzo a voi in queste
radiose giornate, esprimendo la nostra lode e il nostro incoraggiamento
a quanti con Lei si adoperano per ricordare degnamente una data così
significativa. È questo un momento prezioso che dovrà segnare un punto
di ripresa per tutti nella vostra venerazione a Maria SS.ma; e sarà
altresì un'occasione propizia per rinsaldare i vincoli spirituali fra Bologna e la Madre del Signore, per riaffermare solennemente gli impegni
con Lei assunti, e soprattutto per far riflettere a tutti, sotto la Sua
materna guida, sulla propria fedeltà al Vangelo e sulla rispondenza
della vita alle esigenze del santo Battesimo.
Guardando a Colei che tutti precede nel degno servizio di Dio e
che la Chiesa non cessa di additare ai suoi figli come maestra di vita,
guida a Cristo, modello di ogni operosità apostolica, ognuno prenda
coscienza delle sue responsabilità in tutti i settori della vita personale
familiare e sociale.
Maria SS.ma, che fu lodata dallo Spirito Santo per bocca di S. Eli1
sabetta a motivo della sua fede, insegni soprattutto il valore della fede
e il dovere della coerenza nella sua professione interna ed esterna, oggi
che la fede di tanti è sottoposta ad esitazioni, riduzioni, compromessi,
e anche defezioni, nel tentativo di rendere il Cristianesimo più facile e
accomodante, per andare incontro ai gusti e alle mode del secolo. Ma
la fede che Cristo ha portato non è semplice ornamento del nome cristiano, non è superfluo retaggio dei padri, e neppure passiva osservanza
di abitudini religiose; essa è invece principio di vita, come insegna
2
S. Paolo, e norma di condotta, è fermento che deve penetrare, purificare e santificare tutta la nostra vita presente in ogni suo aspetto, é
1
2
Cfr. Lc 1, 45.
Rm 1, 17.
Acta Pauli Pp. VI
403
cioè la sua cultura, la sua attività, la sua maniera di amare e di
sentire.
Auspichiamo perciò che l'irradiazióne materna della Vergine SS.ma
su codesta Città, che vuole essere sua, consolidi sempre più questo
vitale connubio di fede e di opere : poiché bisogna credere che solo così
oggi, come sempre, si corrisponde alle ardenti speranze della Chiesa;
e che la fede retta ed operosa è il coefficiente più alto alla costruzione
di un ordine fondato nella giustizia, nella fraterna concordia, nella
vera pace. Per questo non Ci stancheremo mai di sperare, di pregare,
di esortare.
Mentre affidiamo questi Nostri voti alla intercessione materna della
Eegina del Cielo, intendiamo avvalorarli con l'Apostolica Benedizione,
che di cuore impartiamo a Lei, Signor Cardinale, a tutto il Clero, ai
Religiosi e alle Religiose, come a tutti i fedeli della cara Arcidiocesi
bolognese, in auspicio delle più elette grazie divine.
Dal Vaticano, 23 Maggio 1976.
PAULUS P P . VI
II
Ad Excellentissimum Virum Berney Danson, Canadensem Administrum
pro Urbanis Negotiis eundemque Praesidem Conferentiae ab Unitis Nationibus ( O . N . U . ) in urbe Vancuverio instructae ád dignas hominum fovendas habitationes.
Monsieur
le
Président,
Nous sommes heureux de vous adresser aujourd'hui notre salut et
d'exprimer à la Conférence des Nations Unies sur les établissements
humains notre profonde satisfaction de voir, comme la préparation et
l'organisation de vos travaux le prouvent, que la communauté internationale prend toujours mieux conscience de l'importance des questions
soumises à votre étude.
Périodiquement, le drame des tremblements de terre vient rappeler
à l'opinion mondiale la place que l'habitation occupe dans la vie et
dans le cœur des hommes. Mais ce que supportent des sinistrés lorsque
la nature les prive soudain de leur maison et de leur cadre de vie,
vous savez que des individus, des groupes, des secteurs entiers de population le vivent en permanence, depuis toujours, ou sous la pression de
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
404
mutations sociales. Une telle situation, les travaux préparatoires à
cette Conférence nous disent qu'il n'est plus permis de l'ignorer, de
s'y habituer, de la tolérer. Aussi bien votre Conférence ne s'est-elle
pas réunie pour déplorer avec résignation les carences énormes et croissantes en matière d'habitat, mais pour raviver et soutenir le courage
des bâtisseurs et pour chercher des solutions originales et magnanimes
aux problèmes les plus urgents afin que chaque homme puisse trouver,
avec une demeure digne et belle, des services normaux de santé,
d'hygiène et de communication, dans un cadre de vie qui permette son
plein développement physique et spirituel.
Il ne Nous appartient pas, dans ce Message, de suggérer des solutions techniques, mais Nous voulons vous redire d'abord notre confiance dans l'homme, dans sa capacité d'élargir sans cesse le champ
du possible, si son intelligence et son cœur sont engagés en faveur
d'une existence vraiment humaine pour tous ses frères. Et Nous voudrions aussi rappeler certains principes essentiels qui peuvent inspirer
et stimuler la réflexion de cette Conférence et le travail compétent de
ceux qui sont appelés ensuite à réaliser ses programmes.
« Les êtres humains constituent l'élément le plus important dans
l'univers ». Nous nous réjouissons de voir cette affirmation en tête des
Principes Généraux qui guident vos travaux. En effet, le centre et la
priorité fondamentale de tous les programmes doivent être l'homme :
l'homme dans toutes ses dimensions et toute sa dignité, être individuel
et social, naturel et historique, corporel et spirituel. L'habitat doit
favoriser le développement de tous ces caractères, de toutes ces richesses
de l'être humain.
Mais tous les hommes participent de la même dignité. Toute vie
porte en soi une qualité intrinsèque. Et cela exige que soient assurées
à tous dans leur habitat des conditions de développement pleinement
humain.
Le foyer, c'est-à-dire ce centre de chaleur autour duquel se réunit
une famille et devant lequel des enfants croissent dans l'amour, doit
demeurer la préoccupation première de toute programmation relative
au milieu humain.
Mais cela suppose que l'on aide la famille et tous ses membres à
s'éduquer sur le sens et la valeur de la vie, sur les moyens d'arriver
au vrai bonheur. Combien de parents comblent leurs enfants de choses
secondaires, passagères, mais se préoccupent peu de leur donner au
foyer un peu d'espace et de paix pour leur équilibre et leur développe-
Acta Pauli Pp. VI
405
ment? Combien ne savent pas susciter chez leurs enfants un intérêt
pour l'aménagement et l'embellissement de leur foyer, et ne les préparent pas à collaborer demain au perfectionnement du milieu humain?
Il Nous semble important aussi que la Conférence, tout en signalant le rôle primordial de techniciens et de génies créateurs au sens
social éclairé, manifeste une grande confiance à l'égard de la participation active et constructive des peuples; qu'elle mobilise les énergies
matérielles et morales de tous, même apparemment des plus humbles,
dans le cadre de programmes proportionnés à leurs possibilités réelles,
à leurs aspirations légitimes et à leurs conditions particulières de
culture.
A plusieurs reprises déjà, Nous avons manifesté notre conviction
que des Organismes internationaux sont nécessaires pour préciser les
exigences de la justice entre les peuples et pour rendre efficaces les bons
propos de solidarité entre les hommes. La Conférence actuelle remplit
ce rôle en rendant de nouveau possible l'affirmation par toutes les
nations d'une claire volonté politique et d'un sérieux esprit de collaboration; en permettant que la coopération internationale s'exprime
en des programmes audacieux, réalistes et précis; en assurant que ces
programmes seront assumés et soutenus par les décisions des Nations
Unies et qu'ils s'intégreront, comme un élément essentiel, dans ce nouvel ordre économique international qui est sans cesse à bâtir.
Il Nous semble important enfin, pour une Conférence comme la
vôtre, de se former une vision complète de la réalité en regardant le
passé, le présent et l'avenir.
Le passé, pour prêter attention aux expériences valables et diverses
que nous lègue la tradition des peuples, car même en acceptant les
lumières venant du dehors, chaque peuple a toujours eu une intuition
spéciale pour résoudre les problèmes qui lui sont propres.
Le présent, pour apprécier la gravité des phénomènes actuels en
matière d'habitat, mais en dépassant les apparences immédiates et en recherchant les causes vraies, morales ou physiques, des maux actuels :
c'est à ce prix que seront évitées de nouvelles erreurs d'orientation.
L'avenir, pour mettre au défi les imaginations et solliciter des
projets grands et originaux à la taille du futur: car pour la civilisation nouvelle toute proche, nous devons faire face à une redoutable alternative : laisser s'accumuler des calamités destructrices du milieu
humain ou préparer courageusement l'établissement d'un habitat, digne
et honorable, pour tous les hommes.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
406
Nous formons des vœux chaleureux, Monsieur le Président, pour
que cette Conférence réponde aux espérances placées en elle. Nous savons que les efforts de tous ses membres tendront à donner à chacun
la possibilité de trouver une habitation dans un cadre pleinement
humain. D'avance, Nous vous en remercions en invoquant les bénédictions du ciel sur vos travaux.
Du Vatican, le 24 Mai 1976.
PAULUS P P . V I
III
Ad Foederatarum Americae Septemtrionalis Civitatum Episcopos, altero
exeunte saeculo ab adepta civium libertate.
To Our Venerable Brothers the Cardinais, Archbishops, Bishops,
and to all the Ordinaries of the United States of America.
As we celebrate the Solemnity of Pentecost and commemorate the
sanctifying and unifying mission of the Holy Spirit in thé Church, we
turn our thoughts to you our beloved Brethren in the Episcopate called
together with us to the pastoral service of God's people in the United
States.
Since it is by the power of the Holy Spirit that the unity of
1
the Church's fellowship and ministry is brought about, we are happy
at this time to extol the hierarchical communion that binds us together.
We are one in Christ Jesus, one in his priesthood, one in the preaching
of his word, one in the service of his people.
And in the Holy Spirit,
through Jesus Christ, we are one in his love for the Father.
Ecclesial communion is for us a cause of immense joy and a source
of pastoral strength.
We wish to share with you this joy and this
strength, opening our heart to you, and through you to the beloved
clergy, Religious and laity of ail Rites in America.
In this year that
marks the Bicentennial of your nation we ask the Holy Spirit to corne
upon you, to bring to completion and fruitfulness the works that have
been begun among you with great generosity, sacrifice and love.
To his
powerful action we entrust you with a solemn exhortation : " Do ail
you can to preserve the uñity of the Spirit by the peace that binds you
together".
2
1
Cf. Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 4.
2
Eph 4:3.
Acta Pauli Pp. VI
407
There are many considérations we wonld like to share with you and
it is not possible to touch upon all of them in this letter.
But, as
Successor of Peter, we are writing in order to conflrm you in your
faith in Jesus Christ the Son of the living God, and to confimi you in
the ministry you exercise in his name for the building up of his Church
in faith, hope and love.
We had occasion to speak to those of you who were assembled last
year in Rome, and through you to send our message back to the entire
Hierarchy.
We wish now to repeat the sentiments expressed on that
occasion, sentiments of deep affection in the Lord, and of profound
gratitude for your sharing with us in the ministry of the Gospel.
At
numerous other times we have spoken with you individually and in
groups.
We have expressed joy in our meetings with you;
during
your ad limina visits we have celebrated together our ecclesial communion.
Some of our encounters have been brief, others protracted,
but ali of them have been full of significance in the love of Christ and
the Church.
With special thanksgiving to God we shall always recali
two special moments when our ecclesial communion found its highest
expression in the Eucharist : we were together in the Sistine Çhapel,
on September 22, 1974 and once again in Saint Peter's Square, on
September 14, 1975 under the banner and aegis of an American woman,
Saint Elizabeth Ann Seton.
The motives for our fraternal affection in the Lord are many.
We
have known your work, your toil, your labor of love on behalf of the
Gospel.
3
We have known your dedication to the Church, your loyalty
to our predecessors and to our self in this See of Peter. We have
known also the goodness of your people and their sustained piety and
generosity.
We are witness personally to the immense good accom-
plished by Catholic Relief Services over the years and we know the
zeal and love generated in your people for the cause of the missions
and for Peter's Pence.
We know also of a multiplicity of other works
done in the name of Jesus and for the glory of his name, among which
we would mention explicitly the Campaign for Human Development.
Your Christian sensitivity and pastoral concern have brought honor to
your local Churches.
And, as on other occasions, in the name of the
poor and of those who have benefited from your fraternal love, we
3
Cf. 1 Thess 1:3.
Acta Apostolicae Sectis — Commentarium Officiale
408
express gratitude to you and to all your fellow-citizens—gratitude to
America.
We are one with you in ail your many efforts to help bring about
renewal.
And today in the plénitude of Christ's charity we exhort you
to continue faithfully and laboriously the good work begun.
TJnited
with your clergy, your Eeligious and laity—as a single people, in communion with the entire Church of God—go for ward along the path of
spiritual renewal and reconciliation—along the path of the Second
Vatican Council, for its full application in every sphère.
AU your
efforts will likewise constitute a hymn of thanksgiving to the Holy
Spirit whose action has brought such a great blessing to Christ's
Church in our day.
In a word, what we view as the aim to be achieved is, without
doubt, increased holiness of lif e—holiness that will be manifested at
every level of the Church and will be a witness to society.
We ask that everyone should assume the part that is his or hers.
To priestSj your conscientious collaborator of the presbyteral order
and sharers in your responsibility, we lovingly recali the expression
of the Acts of the Apostles : their priorities must be today and forever
"in prayer and in the service of the word".
4
Deacoiis are to accomplish
their ministry of service in the fullness of faith and of the Holy Spirit.
5
6
May the laity be "light in the Lord", giving a witness of good works
before the world, and may the home be a stronghold of true conjugal
love, of unity and of peace.
In this regard we repeat what our pre-
decessor Pius X I I wroté to the American Bishops : " What can there
be on earth more serene and joyful than the Christian family?".
7
We
renew our solicitude for the full participation of women, in accordancè
with their role, in the lif e of the Church.
We pray for the young, that having been given the undiluted message of the Gospel they may lend their total energy, in the authenticity
of love and discipline, to the building up of the Christian community.
Por the elderly we ask respect and révérence.
F o r all the various
component groups of your society we ask the détermination to work
in unity—so "that the world may believe".
4
5
6
7
Acts 6:4.
Cf. Acts 6:5.
Eph 5:8.
Sertum Laetitiae, November 1, 1939.
»«7*117:21.
8
Acta Pauli Pp. VI
409
A role of special ecclesial service is occupied by the Religious.
This
role in turn is but the manifestation of a state of consecrated and
generous love of Christ and his Church.
As we extol anew the value
of this consécration, we recali a conviction of our predecessor Pius X I I ,
who used to say—we heard him often—that the strength of the Church
in America was in the Catholic schools and that the strength of the
schools was in the Religious—in their consecrated ecclesial love.
Wé
willingly attest again to the importance of the contemplative vocation,
in which Christ Jesus intimately associâtes Religious in his eternai
praise of the Pather.
We are not unmindful of the large number of
other particular apostolates exercised by Religious for the love of Christ
and his brethren.
Among these a place of honor is held by those who
have understood the Lord's concern for the sick and suffering and who
lovingly minister to them in his name.
To ali the Religious we earnestly
présent again the Gospel ideáis as expressed in Evangelica Testificatio.
We have supreme pastoral solicitude for the future of your seminaries
and we repeat to you what we said last year to a group of Rectors of
Major Seminaries: "... we rely on your devoted collaboration, so that
our beloved seminaries may be always houses of deep faith and authentic
Christian asceticism, as well as joyful communities sustained by Eucharistie piety".
9
The inheritance of the Holy Year to the entire Church is one of
Evangelization.
With immense joy we have been assured that you are
committed with increased energy to this goal.
Within this context
we pray that the Church in the United States will generously keep
alive the missionary spirit, and indeed "intensify it in the moment of
history in which we are living".
10
May the priestly and religious voca-
tions, which we beseech the Lord to multiply in your midst, also include
an increase of selfless missionaries who will help this generation to
carry out Christ's command "to make disciples of ail nations".
11
In
this regard we cannot emphasize too forcefully the teaching of the
Second Vatican Council wherein the Eucharist is presented as "the
12
source and summit of ail evangelization", as well as "the source and
summit of ail Christian life".
13
» Discourse, April 16, 1975;
10
Evangelii nuntiandi, 53.
11
Mt 28:19.
Decr. de Presbyt. ministerio et vita Presbyterorum ordinis, 5.
Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 11.
12
13
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
410
The true Christian spirit that must animate your people has today
and always its primary and indispensable source in their active participation in the Eucharistie Sacrifice and in the entire liturgical life
of the Church.
14
We ask that your people be constantly invited to a
deeper realization of the centrality of the Eucharist in their lives and
of their need to participate therein.
This is indeed an important
emphasis, especially in a year in which the Eucharistie Congress marks
the special passage of the Lord among your people.
We exhort all our sons and daughters to a profound sense of
révérence for the Eucharistie mystery, and above ali we lovingly remind
ali the priests who are called to act in the person of Christ of their
special duty : sancta sancte tractanda.
The very holiness of God, of
Jesus Christ—Tu solus sanctus ... Iesu Christe—demands deep révérence and profound respect.
We are pleased to recali that the Holy See has authorized, under
certain circumstances, the distribution of Holy Communion by extraordinary minister s duly deputed to this high task. But we wish to
emphasize that this ministry remains an extraordinary ministry to be
exercised in accordance with the precise norms of the Holy See.
By
its nature therefore the role of the extraordinary minister is différent
from those other roles of Eucharistie participation that are the ordinary
expression of lay participation.
As we have already told the President of your Episcopal Conference,
we have deeply at heart the renewed discipline of the Sacrament of
Penance or of Reconciliation.
We pray that the élément of spiritual
conversion, so necessary for this Sacrament, will play a great role in
the life of your people and that they will never lose a sense of sin and
theref ore of the need for confession and forgiveness. We ask for
supreme vigilance in the question of auricular confession : that it may
be held in honor by ali, and that its fervent and fréquent use may be
promoted with pastoral conviction and zeal.
In pursuing the camuse of evangelization we are ali mindful of the
prééminence of God's word.
The message that we preach is Christ.
What we proclaim to the world is that the summit of wisdom and the
"power of God"
15
is the mystery of Christ's Cross.
With Saint Paul,
once again we charge each of you "to preach the word, to stay with
14
15
Cf. Const. de S. Liturgia Sacrosanctum Concilium, 10, 14.
1 Cor 1:18.
Acta Pauli Pp. VI
411
the task whether convenient or inconvénient—correcting, reproving,
appealing—constantly teaching and never losing patience".
16
And to
each of you we say : " Be steady and self-possessed : put up with hardships, perform your work as an evangelist, fulfill your ministry".
17
Brethren, these are the highest priorities of your activities as Bishops
of the Church of God.
Intimately linked with progress in evangelization is the need for
prayer.
We are confident that you yourselves will he exemplars in this
regard and encourage prayer among your people, especially family
prayer.
May méditation on the word of God spread among your people.
We are grateful for the pastoral concern that you have shown in the
field of catechetics.
This sphère is so important as to constitute the
matter for the next Synod of Bishops.
The future of the Church
dépends on the wisdom and zeal shown in catechetics.
The world says
to us today precisely what a group of individuáis recorded in the
Gospel once said to the Apostle Philip: "We wish to see Jesus".
18
And it is Jesus that we must show to the world—Jesus and no Substitute. Henee, Venerable Brothers, we exhort you to the utmost vigilance
in the matter of catechetical content, as you endeavor to point out to
children and adults the Way, the Truth, and the Life, who is Christ.
We are deeply appréciative of your constant solicitude in bringing
the application of Christ's message into the lives of your people.
We
know your commitment to the social teaching of the Church in various
fields. We thank you for promoting liberty and justice and for your
concern with the many needs of your people : for food and housing, for
health assistance, employment and éducation—your préoccupation for
farm labor, for the condition of migrants, for the dignity of immigrants
and for the promotion of peace through endeavors favoring development.
We would confirm you in this pastoral solicitude offered in the
name of Christ.
And we would likewise recali to you that your
endeavors must be incessantly renewed in the application of the uplifting message of the Gospel.
Each day constitutes a new beginning in
our service of Christ in our people.
At the same time as we strive
to uplift them, we must proclaim the mystery of the Beatitudes—the
plan of Christ for the happiness of the world.
16
17
2 Tim 4:2.
2 Tim 4:5.
" J n 12:21.
It will never be pos-
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
412
sible to anticipate fully the Kingdom of God, to eliminate completely
the conséquences of sin, or to eradicate totally the injustice of men.
With the balance of the Gospel and in the love of Christ, we must still
teach our people that "one thing only is required".
speak to them of "other higher needs".
19
We must still
20
Of immense importance is the question of Catholic éducation.
We
know that you and ail your predecessors have expended great effort in
this field. The repeated concern for Catholic éducation expressed by
the many Councils of Baltimore is but one glorious chapter in your
history.
We renew the plea we made last year and which you took
so magnanimously to heart : " Brethren, we know the difficulties involved
in preserving Catholic schools, and the uncertainties of the future.
And yet we rely on the help of God and on your own zealous collaboration and untiring efforts, so that Catholic schools can continue, despite
grave obstacles, to fulfill their providential role at the service of genuine
Catholic éducation, and at the service of your country".
21
We pray
that the ideal that inspired so many teachers—priests, brothers, sisters
and lay people—will continue to be the goal of Catholic éducation:
donec formetur
Christus
in
72
vobis.
We thank you for the efforts with which as a Hierarchy you have
sustained the cause of the Catholic University of America.
We pray
that this institution and ali the Catholic institutions of higher learning
in your country will be proud of their Catholic héritage, and maintain
an institutional commitment to the message of Christ as proclaimed by
the Catholic Church. We hope that these institutions will always off er
courses of high value where the wisdom of God will clarify and elevate
limited human reasoning, and where the word of God and the magisterium of the Church will be held in honor.
We express gratitude to all who dedicate their intellectual talents
to the Church.
We are thinking of all those who spend long hours in
research and study at the service of God's word, at the service of truth.
As we have had the occasion to express in private audiences, we
ask that the héritage of Latin be revived and sedulously pursued in
the seminaries.
Of special interest to us is the use of the mass media.
19
20
21
22
Cf. Lk 10:42.
Address at Tondo, in the Philippines, November 29, 1970.
Address, September 15, 1975.
Gal 4:19.
We have
Acta Pauli Pp. VI
413
repeatedly spoken about them and our thoughts are widely known. But
the fleld has such importance and such ramifications in lite that we
wish to stress again the viewpoint of the Church: "The Church's aim
in the employment of the mass media is then crystal clear : to preach
effectively Jesus Christ, the way, the truth and the lif e (cf. Jn 1 4 : 6 ) ,
and following his example to perform a ministry of service in the
midst of the world". We ask that ali the means of social communcation at the service of the Church be inspired by this goal. We place
special hope in the diocesan press.
23
Through the proper use of the mass media the Catholics in America
can also make an increased contribution to their fellow-citizens. The
enunciation of moral principies and the inculcation of fraternal love
and support that know no ethnie limitations can greatly assist the
entire country as it faces obstacles to its moral greatness, continued
progress and Worldwide mission. We are glad that real progress in
good will and charity has indeed been made in combatting discrimination of various kinds, especially racial discrimination. At the same
time we are confident that these sincere efforts will continue and be
intensified. We assure you moreover that we are one with you and all
American Citizens of good will in facing the special dangers to your
country and society from abortion and euthanasia. Besides, we would
repeat with insistence : " The rights of minorities call out for protection
as do the rights of the poor, the handicapped, the incurably ili and ali
those who live at the margin of society and are without voice. Above
ali the precious right to lif e ... must be affìrmed anew ,..".
24
Also of great importance are the endeavors to control narcotic abuse
wherever it is found. We would earnestly reiterate the "hope that the
immense forces of good would exert pressure against the unworthy
activities of those who are greatly responsible for the corruption of
youth".
We know likewise of your efforts to fortify your people
against the materialism and hedonism that menace all sectors of society.
A short time ago we spoke to a group of legislators of your land,
saying : " At every turn, your Bicentennial speaks to you of moral
25
23
Message to Pan Asían Meeting of Episcopal Commissions for Social Communications, August 1-3, 1974.
Address to the President and Members of the United Nations Special Committee on Apartheid, May 22, 1974.
Message on the occasion of the North American Congress on Alcohol and Drug
Problems, December 12-18, 1974.
24
25
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
414
principies,
Creator".
religious
26
convictions,
inalienable
rights
given
by
the
If all Catholics and people of good will Were united in
"those sound moral principies formulated by your Founding Fathers
and enshrined forever in your history", what a beacon of light America would be for the world !
We are deeply pleased to see the continuing efforts being made in
the field of ecumenism.
We reiterate the profound conviction already
expressed to you Bishops "that conversion of heart and holiness of
life, along with public and private prayer for unity of Christians,
should be regarded as the soul of the whole ecumenical movement and
n
can rightly be called 'spiritual ecumenism' P
One of the fruits of
ecumenism will be a united service to humanity in the name of Jesus.
Our thoughts turn to all your beloved people—especially to those
who suffer physical and mental anguish.
We pray that the rising
generation will know how to bring understanding and love into the
world and accept the Christian discipline necessary for them to fulfill
their mission of compassion.
We are confident in the power of Christ's Résurrection to sustain
you all in his love and in the joyful hope of his Coming.
As we confirm
the value of sacrifice and effort—and especially the enormous value of
contemplative love and of suffering endured in union with the Sacrifice
of Jesus for the salvation of the world—we exhort you again to that
victory which overcomes the world : faith in Jesus Christ the Son of
God.
28
Above all, Brethren, let us love, because love binds the other
virtues together and makes them perfect.
29
Finally, with great affection, we commend you all to the intercession
of the Immaculate Virgin Mary, Patroness of the United States, and
entrust the destiny of your ministry to her maternal care.
We invoke
upon you the heavenly assistance of Saint Francés Xavier Cabrini,
Saint Elizabeth Ann Seton and Blessed John Neumann.
And in this way, Brethren, let us go forward—forward together, in
the name of the Lord, in the name of Jesus.
"Do not let your hearts be troubled.
in me".
26
27
28
29
30
It is he who tells us :
Have faith in God and faith
30
Address, April 26, 1976.
Decr. de Oecumenismo Unitatis redintegratio, 8; cf. Address, September 15, 1975.
1 Jn 5:5.
Cf. Col 3:14.
Jn 14:1.
Acta Pauli Pp. VI
415
With God's grace there is no hardship we cannot endure, no difficulty
we cannot sustain, no obstacle we cannot overeóme for the Gospel of
our Lord Jesus Christ and for the glory of his name.
In this name,
Brethren—in the holy name of Jesus—we impart to you and to all our
sons and daughters in America our special Apostolic Blessing.
From the Vatican, the Solemnity of Pentecost, June 6, 1976.
PAULUS P P . V I
NUNTII GRATULATOMI
I
Ad E.mum P. D. Hannibalem S. R. E. Cardinalem Muñoz Duque, Archiepiscopum Bogotensem, quinque implentem lustra ex quo episcopalem
ordinationem suscepit.
Quo die catholica Ecclesia laetabilem hoc anno revocabit memoriam
ascensus in caelum divini hominum Redemptoris, tibi, Venerabilis F r a ter Noster, magni vitae tuae eventus recordationem offeret singularem.
Ante enim viginti quinque annos, die x x v n mensii Maii, Episcopus
ordinatus es, seu populi Dei pastor factus rerumque divinarum magister. Equidem iubilaeus iste tuus, qui non solum tibi, sed universis iis
qui suarum animarum te patrem habuerunt in praesensque habent
magnae erit causa laetitiae, optatam Nobis etiam praebet opportunitatem tecum Deo gratias reddendi ob insignia, quae cum sacerdotii
plenitudine tibi tribuit beneficia ; vota deinde promendi effuso animo,
ut sua te Christus Iesus gratia confirmet tuisque det incrementum
inceptis, quae magna fuerunt et sunt; propensiore denique caritatis
affectu benevolentiam tibi testificandi Nostram eximiamque aestimationem.
Quae enim his annis operatus es probe novimus, e pastorali tua
navitate manantia, e fide in Deum firma, ex obsequio erga Romanum
Pontificem et hanc Petri Sedem diuturno et integro. Episcopus creatus,
regendae primum dioecesi Succursensi et Sancti Aegidii destinatus es,
deinde constitutae noviter Ecclesiae Bucaramanguensi praepositus. Metropolitanae postea Ecclesiae Neopampilonensis factus es Archiepiscopus ac denique Bogotensis, cui nunc Sedi praees. Hic est sane habendus
praecipuus episcopalis operae tuae ager, quem omni diligentia excolere
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
416
Stüdes, de Christi regno proferendo eodemque in Christi fidelium mentibus stabiliendo sollicitus, de clero recte educando atque ad hodiernae
societatis necessitates magis magisque informando, de integra catholica
fide morumque disciplina servanda, de promovenda secundum evangelica praecepta sociali hominum progressione.
Nec est praetermittendum te ab anno MCMLXIV ad MCMLXXII Episcoporum Columbiae Conferentiae praesidem egisse; quem Episcoporum coetum praeterquam quod firma animorum communione consociare studuisti, propriis etiam aedibus instruere curae tibi fuit magnae
et laudabili. Ad Nosmet vero singulariter quod attinet, gratam semper
Eucharistici illius ex omnibus nationibus Conventus memoriam tenemus, quem anno MCMLXVII praesentia Nostra honestare voluimus; ad
quem apparandum ad felicemque exitum adducendum actuosissimus
incubuisti.
Quae cum ita sint, facere non possumus quin operam tuam, Venerabilis F r a t e r Noster, in luce ponamus, te simul incitantes ut in erudiendo atque instituendo ad virtutem populo, curis tuis concredito, in
omnibus ipsemet sanctus sis.
1
Haec vota quae ex animo prompsimus, confirmet sitque caritatis
Nostrae erga te testificatio et signum Apostolica Benedictio, quam tibi
in primis, Venerabilis F r a t e r Noster, libentissime impertimus, atque
etiam Bogotensis archidioecesis clero, religiosis sodalibus universoque
populo.
Ex Aedibus Vaticanis, die x x v i mensis Aprilis, anno MCMLXXVI,
Pontificatus Nostri tertio decimo.
PAULUS P P . V I
II
Ad E.mum P. D. Bernardum S. R. E. Cardinalem Alfrink, Archiepiscopum olim Ultraiectensem, quinque post lustra ex quo ordinatus est Episcopus.
Mox,
quemadmodum
accepimus,
vicesimum
quintum
celebrabis
annum expletum, ex quo sacrorum Antistes es electus; qui dies anniversarius opportunitatem tibi praebebit Deo gratias agendi pro spiritualibus muneribus, quae Ipse per hoc temporis spatium tibi est largi1
Cf S. Isid. Hisp., Off. ad Fulg. II, 5.
Acta Pauli Pp. YI
417
tus. Sine dubio etiam magnitudinem et intimam significationem officii
episcopalis sueto acrius perpendes. Est enim amplissimum, quippe quod
ad aedificandam et constabiliendam Ecclesiam tributum sit iis, quos
Dominus vocavisset. Etenim « Episcopus, plenitudine sacramenti Ordinis insignitus, est " oeconomus gratiae supremi sacerdotii ", praesertim
in Eucharistia, quam ipse offert vel offerri curat, et qua continuo vivit
et crescit Ecclesia ».
1
Nos ergo, hunc natalem Episcopatus tui tecum recolentes, laetamur
sane, quod tibi datur huius ipsius iubilaei gaudio perfrui, gratulabundum tibi pandimus animum Nostrum, fraternam caritatem significamus.
Qua oblata occasione mens Nostra etiam ad universos Praesules,
sacerdotes, religiosos et Christifideles Neerlandienses convertitur, quibus amorem, quo eos in Deo prosequimur, libenter testamur. Nos denique (( Dominum et episcopum episcoporum »
2
enixe rogamus, ut te
egregiis donis propitiationis suae locupletet, suavi solacio iucundet
atque diu sospitet. Adsit tibi etiam beatissima Virgo Maria, quae est
certissimum praesidium eorum, qui in ecclesiastico ordine sunt constituti.
Quae vota confirmet Apostolica Benedictio, quam tibi, necnon Venerabili F r a t r i Nostro Ioanni Cardinali Willebrands, tuo in sede Ultraiectensi successori, Episcopis, clero, fidelibus et cunctis, qui sollemnibus ob iubilaeum tuum indictis intererunt, volentes impertimus.
Ex Aedibus Vaticanis, die xiv mensis Maii, anno MCMLXXVI, Pontificatus Nostri tertio decimo.
PAULUS P P . V I
III
Ad E.mum P. D. Ioannem S. R. E. Cardinalem Colombo, Archiepiscopum
Mediolanensem, quinquaginta a suscepto sacerdotio exactis annis.
Die undetricesima huius mensis Maii, annus tibi abibit quinquagesimus a suscepto sacerdotio ; qua sane occasione commode ea vox praedicari poterit paschalis gaudii plena : (( Haec dies quam fecit Dominus ;
1
Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 26; cfr. et Decr. de Oecumenismo
Unitatis redintegratio, n. 2.
Cfr. S. Augustin., Serm. 32, 8 Sermones post Maurinos reperti, Romae 1930, p. 570.
2
27 - A. A.
s.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
418
exsultemus et laetemur in ea ». Proditur nimirum his verbis fons et
prima causa laetitiae, id est Deus, qui benevolentia sua summa et singulari te ad sacerdotium vocavit, donum donorum, gratiarumque gratiam. Per illud enim, ut pauca dicamus, et quemadmodum in divinis
1
Scripturis legimus, homo, Christi munus participans aeterni sacerdotis, cum divinae gratiae mediator constituitur inter Deum et homines,
tum etiam corporis et sanguinis Christi consecrator (quam apte adum2
brat beatus Ioannes Chrysostomus), et restaurandi hominis administer
fidelis : sunt enim propriae sacerdotis partes « animae pennas addere,
ac mundo eam eripere Deoque dare, divinamque imaginem aut manentem conservare, aut periclitantem fulcire, aut dilapsam in pristinum
3
statum revocare ». Sacerdotium praeterea cum, in dulcissimi ac iucundissimi fructus similitudinem, ad maturitatem pervenit, id est ad episcopatum, eos, qui illo funguntur, magistros Christiani populi efficit,
et rectores prudentes atque vigiles ad aeterni luminis oras. Quae beatus
Greg. Nyssenus per haec verba grandia et splendida significat : « Qui
igitur adhuc unus e multitudine ac plebe eras, repente reddens praeceptor, praeses, doctor pietatis, mysteriorumque latentium praesul ».
4
Tu vero, Venerabilis F r a t e r Noster, omnia haec es et habes. Tu,
inquimus, qui iam quinquaginta annis sacerdotium agis, quindecim
munus episcopatus geris, tredecim Mediolanensem Ecclesiam regis ac,
ceu gubernator impiger, recte ac sancte administras. Per haec vero tot
annorum spatia te tuaque omnia Deo dedicasti: mentem nempe, qua
docili te ad futura munera praeparasti; pietatem egregiam, a te verbo
Dei alitam atque sollicita prece fultam; studium religionis assiduum,
quod stimulos addidit ad nova usque coepta aggredienda in Altissimi
gloriam ; dilectionem denique erga sacerdotes populumque, quos omnes
filiorum fratrum que loco habuisti atque pignus amoris considerasti,
diligentissime custodiendum et servandum, ad Christi
5
Apostolorum-
6
que monita salubria.
Scilicet anni et usus, Venerabilis F r a t e r Noster, piae mentis tuae
ardorem auxerunt, et vires, et virtutes, ut tum Nos experti cognovimus, eo maxime tempore cum Auxiliaris Noster nihil diligentiae a te
1
Eo, passim.
2
De Sacerd. III, 2.
3
Greg. Nazianz., Orat. II, n. 16, 35, 426.
4
Orat in diem lum.
5
Cfr. Io. 10, lsqq.
Cfr. 1 Pt. 5, 2; Act. 20, 28.
6
Acta Pauli Pp. VI
419
desiderari passus es ; tum grex tuus, cui temporibus tam difficilibus
Christianae rei publicae, nullo non pietatis officio affuisti. Neque tibi
in pastorali munere obeundo tam amplo et ingenti curae, anxietates,
sollicitudines defuerunt quae animum angerent, siquidem « nihil in hac
vita, et maxime in hoc tempore, difficilius, laboriosius, periculosius
Episcopi... officio »;
1
sed, age, « apud Deum nihil beatius, si eo modo
2
militetur, quo imperator noster iubet », quem ad modum te fecisse ac
facturum esse putamus.
Ceterum et venerationem in tua laude ponimus atque obsequium
erga Christi Vicarium et Ecclesiam, quae ad Ambrosii exempla revocant, decessoris tui sanctissimi.
Habes igitur quo gaudeas Deoque gratias agas iustas. Nos vero et
gratulamur vehementer tibi, Venerabilis F r a t e r Noster, et omnia bona,
sancta, fausta ominamur. Quoniamque in media acie es, iam prosequere
coepta, idque alto, ut consuevisti, animo. Assit Christus, pastor pastorum, eiusque Mater, sidus illustre itineris nostri. Ad ea vero, quae te
manent certamina, Benedictio Apostolica roboret, quam ad Episcopos
Auxiliares tuos, ad clerum utriusque ordinis, ad sacram Christi plebem volumus ex animo pertinere.
Ex Aedibus Vaticanis, die xiv mensis Maii, anno MCMLXXVI, Pontificatus Nostri tertio decimo.
PAULUS P P . V I
IV
Ad Em.mum P. D. Boleslaum S. R. E. Cardinalem Filipiak, decem a suscepto sacerdotio lustra condentem.
Novimus te, quem in Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinalium Collegium hodie cooptavimus, propediem quinquagesimam anniversariam
memoriam illius diei esse celebraturum, quo, Dei praeventus amore,
sacerdotium iniisti. Nec facere possumus quin, hac oblata occasione,
tam diuturnum tempus in sacro obeundo munere insumptum tibi ex
animo gratulemur.
Tecum gratias agimus Deo pro praecelso dono presbyteratus, qui in
1
Aug., Epist. 21, 1; PL 33, 38.
2
Ib.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
420
te iam est ad plenitudinem perductus ; etenim « sacramento Ordinis
presbyteri Christo Sacerdoti configurantur, ut ministri Capitis, ad
totum eius Corpus quod est Ecclesia exstruendum et aedificandum ...
quippe qui, Deo in Ordinis receptione novo modo consecrati, Christi
Aeterni Sacerdotis viva instrumenta efficiantur, ut mirabile opus Eius,
quod superna efficacitate universum hominum convictum redintegravit,
per tempora prosequi valeant »-
1
Peculiari vero modo in luce ponere volumus navitatem tuam ut Praelati Auditoris prius, deinde ut Decani Tribunalis Sacrae Romanae
Rotae, qua, scientia iuris canonici excellens, Apostolicae huic Sedi et
Ecclesiae per longam seriem annorum diligenter utiliterque deserviisti.
Oratulationibus igitur Nostris iungentes precationes, Christum Dominum enixe rogamus, ut caelestis gratiae et solacii abundantiam tibi
benigne largiatur, te sospitet ac praesidio suo communiât.
Adsit tibi etiam beatissima Virgo Maria, quae opifera Mater et clementissima Regina in patria tua, praesertim in sacrario Czestochoviensi,
tantis obsequiis colitur.
Haec habuimus, quae ad te, Venerabilis F r a t e r Noster, amanti animo scriberemus. Vota autem et omina optima Nostra confirmet Apostolica Benedictio, quam tibi et cunctis, quos caros habes, libentissime
impertimus.
Ex Aedibus Vaticanis, die x x i v mensis Maii, anno MCMLXXVI, Pontificatus Nostri tertio decimo.
PAULUS P P . VI
1
Decr. de Presbyt. ministerio et vita Presbyterorum ordinis, n. 12.
Acta Pauli Pp. VI
421
ALLOCUTIO
Ad Excellentissimum Virum Youssef Ben Abbès, Summo Pontifici crediti
muneris testes tradentem Litteras quibus apud Sedem Apostolicam cum
auctoritate Legatus Marochiensis Civitatis constitutus est. *
Monsieur
l'Ambassadeur,
Nous sommes très heureux de vous recevoir aujourd'hui et d'accueillir, en la personne de Votre Excellence, le premier Représentant
près le Saint-Siège du Royaume du Maroc.
Voici en effet que le Saint-Siège et votre Pays ont décidé, d'un commun accord, de se donner les moyens d'un dialogue permanent, d'une
collaboration concrète et certainement fructueuse, en établissant entre
eux des relations diplomatiques.
Sans aucun doute, il est difficile de comparer une Puissance politique, un E t a t , avec le Saint-Siège. Car l'Eglise catholique est une
communauté de chrétiens dont chaque membre appartient aussi à une
patrie temporelle et cherche, là où la Providence l'a fait naître, à accomplir son devoir de bon citoyen. Deux réalités bien différentes, assurément.
Mais il Nous semble que, dans le concert des peuples, tous ceux qui
exercent une responsabilité doivent unir leurs voix pour rappeler les
droits et les libertés fondamentales de la personne humaine, promouvoir
les valeurs spirituelles et stimuler la construction de la paix. C'est la
raison pour laquelle Nous sommes très satisfait que le Maroc et le
Saint-Siège soient parvenus à nouer officiellement ces liens d'amitié
et de confiance réciproque. Aussi Nous vous prions de bien vouloir en
porter le témoignage à Sa Majesté le Roi Hassan I I , en Lui présentant
nos respectueuses salutations et nos vceux.
Vous rappeliez il y a un instant que le Souverain Chérifîen était le
Chef d'une importante communauté musulmane. Nous aimerions donc
que nos vœux, à travers Lui, s'étendent à tous les musulmans marocains, héritiers d'une longue tradition spirituelle, nos frères dans la
foi au Dieu unique. Dans un monde fortement marqué par le matérialisme ambiant, il est capital que les croyants osent affirmer, dans leurs
paroles comme dans leurs actes, la transcendance de la Vérité divine
* Die 4 mensis iunii a. 1976.
422
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
qui surpasse toute conception terrestre." Pour notre part, Nous sommes
sûr que les catholiques résidant au Maroc continueront, dans la fidélité
à leurs conceptions religieuses, à montrer combien ils partagent cet
idéal élevé. Et Nous nous réjouissons de l'heureuse perspective qui
s'offre ainsi pour l'avenir.
P a r ailleurs, Nous ne voulons pas laisser passer cette occasion sans
exprimer à nouveau notre vif désir et le souhait que Nous concrétisons sans cesse dans la prière à Dieu, concernant le Moyen-Orient : que
tous s'engagent résolument et sans plus tarder sur le chemin de la
paix, que l'on trouve une digne solution à l'importante question de
Jérusalem et du problème palestinien, que cessent définitivement les
combats au Liban, qui doit redevenir un pays manifestant de façon
typique la possibilité de vie en commun et de collaboration entre musulmans et chrétiens.
Au moment où débute votre Mission, Nous vous assurons, Monsieur
l'Ambassadeur, de notre sympathie et de celle de nos collaborateurs.
Le meilleur accueil vous sera toujours réservé, et vous trouverez ici
estime et compréhension. Que le Tout-Puissant vous accorde ses bienfaits, et qu'il permette, à ces rapports nouveaux, de se développer
pour le bien de tous !
CONVENTIO ADDITICIA
INTER APOSTOLICAM SEDEM ET REMPUBLICAM AUSTRIACAM
SECONDO ACCORDO
ZWEITER ZUSATZVERTRAG
Addizionale fra la Santa Sede e la
Repubblica Austriaca alla Convenzione fra la Santa Sede e la Repubblica
Austriaca per il Regolamento di Rapporti Patrimoniali del 23 Giugno 1960.
zwischen dem, Heiligen Stuhl und der
Republik Österreich zum Vertrag zwischen dem Heiligen Stuhl und der
Republik Österreich zur Regelung von
vermögensrechtlichen Beziehungen vom
23. Juni 1960.
FEA LA SANTA SEDE,
ZWISCHEN DEM HEILIGEN STUHL,
rappresentata dal suo Plenipotenziario Sua Eccellenza Rev.ma Mons. Dr.
Opilio Rossi, Arcivescovo tit. di Ancira e Nunzio Apostolico in Austria,
vertreten durch dessen Bevollmächtigten, Seine Exzellenz, den Herrn Apostolischen Nuntius in Österreich, Titularerzbischof von Ancyra, Msgr. Dr.
Opilio Rossi,
Acta Pauli Pp. VI
423
E
UND
LA REPUBBLICA AUSTRIACA
DER REPUBLIK ÖSTERREICH,
rappresentata dai suoi Plenipotenziari
il Signor Dr. Erich Bielka, Ministro
Federale per gli Affari Esteri, e
il Signor Dr. Fred Sinowatz, Ministro
Federale per l'Istruzione e l'Arte,
viene concluso, a ulteriore complemento
della Convenzione fra la Santa Sede e
la Repubblica Austriaca per il Regolamento di Rapporti Patrimoniali del
23 Giugno 1960, il seguente Accordo
Addizionale :
vertreten durch deren Bevollmächtigte,
Herrn Dr. Erich Bielka, Bundesminister für Auswärtige Angelegenheiten,
und
Herrn Dr. Fred Sinowatz, Bundesminister für Unterricht und Kunst,
wird in neuerlicher Ergänzung des
Vertrages zwischen dem Heiligen
Stuhl und der Republik Österreich zur
Regelung von vermögensrechtlichen
Beziehungen vom 23. Juni 1960 nachstehender Zusatzvertrag geschlossen :
Articolo I
Artikel I
La somma di 67 milioni di scellini, di
cui all'Articolo II, Capov. 1, lettera a
della Convenzione fra la Santa Sede e
la Repubblica Austriaca per il Regolamento di Rapporti Patrimoniali del
23 Giugno 1960 nella redazione dell'Accordo Addizionale del 29 Settembre 1969, verrà elevata a partire dall'anno 1976 a 97 milioni di scellini.
Der in Artikel II Absatz 1 lit. a
des Vertrages zwischen dem Heiligen
Stuhl und der Republik Österreich zur
Regelung von vermögensrechtlichen Beziehungen vom 23. Juni 1960 in der
Fassung des Zusatzvertrages vom 29.
September 1969 genannte Betrag von
67 Millionen Schilling wird beginnend
mit dem Jahr 1976 auf 97 Millionen
Schilling erhöht.
Articolo II
Artikel II
L'Articolo XXII del Concordato del
5 Giugno 1933 vale, per analogia, per
la soluzione di difficoltà concernenti
l'interpretazione del presente Accordo
Addizionale.
Artikel XXII Absatz 2 des Konkordates vom 5. Juni 1933 gilt für die
Regelung von Schwierigkeiten bezüglich der Auslegung dieses Zusatzvertrages sinngemäss.
Articolo I I I
Artikel I I I
Questo Accordo Addizionale, il cui
testo italiano e tedesco sono ugualmente autentici, dev'essere ratificato
Dieser Zusatzvertrag, dessen deutscher und italienischer Text authentisch ist, wird ratifiziert; die Ra-
424
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
e gli istrumenti di ratifica devono essere scambiati al più presto in Roma.
Esso entra in vigore il giorno dello
scambio degli istrumenti di ratifica.
In fede di che i Plenipotenziari
hanno firmato il presente Accordo in
doppio originale.
tifikationsurkunden werden sobald wie
möglich in Rom ausgetauscht werden.
Er tritt mit dem Tag des Austausches
der Ratifikationsurkunden in Kraft.
Zu Urkund dessen haben die Bevollmächtigten diesen Zusatzvertrag in
doppelter Urschrift unterzeichnet.
Fatto a Vienna, il 9 gennaio 1976.
Geschehen zu Wien, am 9. Jänner 1976.
Per la Santa Sede :
Für die Republik Österreich :
Für den Heiligen Stuhl :
Per la Repubblica Austriaca :
ffi O. Rossi
E . BIELKA
FRED SINOWATZ
Sollemni Conventione inter Apostolicam Sedem et Rempublicam
Austriacam rata habita, die XIV mensis Maii, anno MCMLXXVI, in
Aedibus
Vaticanis instrumenta Ratihabitationis
accepta
et reddita
mutuo fuerunt. Exinde Conventio eodem die vigere coepit.
Sacra Congregatio pro Episcopis
ACTA
SS.
425
CONGREGATIONUM
SACRA CONGREGATIO PRO E P I S C O P I S
PROVISIO ECCLESIARUM
Sanctissimus Dominus Noster Paulus Divina Providentia Pp. VI,
successivis decretis Sacrae Congregationis pro Episcopis, singulas quae
sequuntur Ecclesias de novo Pastore dignatus est providere; nimirum
assignavit :
die 19 Maii 1976. — Titulari Episcopali Ecclesiae Thuccensi in Mauretania R. D. Demetrium Molloy, e clero dioecesis Birminghamiensis
in Alabama, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Florentii Coronado Romani, Episcopi Huancavelicensis.
die 1 Iunii. — Cathedrali Ecclesiae Acapulcanae Exc.mum P. D. Raphaelem Bello Ruiz, hactenus Episcopum titularem Segiensem.
die U Iunii. — Metropolitanae Ecclesiae Antequerensi Exc.mum
P. D. Bartholomaeum Carrasco, hactenus Episcopum Tapacolensem.
die 11 Iunii. — Titulari episcopali Ecclesiae Thigensi R. D. Eugenium Laridon, presbyterum dioecesis Brugensis, quem deputavit Auxiliarem E x c . P. D. Aemilii Iosephi De Smedt, Episcopi Brugensis.
die lk Iunii. — Titulari episcopali Ecclesiae Segiensi R. D. Eduardum T. Hughes, parochum in archidioecesi Philadelphiensi Latinorum,
quem deputavit Auxiliarem Em.mi P. D. Ioannis S. R. E. Cardinalis
Krol, Archiepiscopi Philadelphiensis Latinorum.
die 22 Iunii. — Titulari episcopali Ecclesiae Dianensi R. D. Iacobum
Delaporte, parochum in oppido vulgo Compiègne dioecesis Bellovacensis, quem deputavit Auxiliarem E x c . P. D. Ioannis Bernard, Episcopi
Nanceiensis.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
426
SACRA CONGREGATIO
PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE
SEU DE PROPAGANDA FIDE
DECRETUM
De mutatione nominis
Cum Exc.mus ac Rev.mus Dominus Thomas Romero Gross, Vicarius Apostolicus Canelosensis, proposuisset ut praesens denominatio sui
Vicariatus ita permutarentur ut deinde Puyoënsis nuncuparetur, iuxta
nomen civitatis vulgo Puyo uhi sedes episcopalis olim translata fuit,
Sacra Congregatio pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda
Fide, re mature perpensa auditoque favorabili voto quorum interest,
optatis praelaudati Ordinarii inhaerendum esse censuit.
Itaque eadem Sacra Congregatio, vigore facultatum sibi a SS.mo
Domino Nostro PAULO Divina Providentia Papa VI concessarum, supra memoratam propositionem adprobavit ac praesens ad rem Decretum
confici iussit.
Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis pro Gentium
Evangelizatione seu de Propaganda Fide, die 18 mensis maii a. D. 1976.
AGNELLUS Card. Rossi, Praefectus
L . © S.
© D . S. Lourdusamy, a Secretis
421
Diarium Romanae Curiae
DIARIUM
ROMANAE
CURIAE
Venerdì 4 giugno 1 9 7 6 , il Santo Padre ha ricevuto in Udienza ufficiale, per la presentazione delle Lettere Credenziali, Sua
Eccellenza il Signor YOUSBEF BEN ABBÈS, Ambasciatore Straordinario e Plenipotenziario del Marocco.
SEGRETERIA DI STATO
NOMINE
Con Brevi Apostolici il Santo Padre Paolo VI ha nominato:
25 maggio 1976. L'E.mo Signor Cardinale Corrado Bafile, Prefetto della
S. Congregazione per le Cause dei Santi.
29
»
» L'E.mo Signor Cardinale Eduardo Pironio, Prefetto della
Sacra Congregazione per i Religiosi e gli Istituti Secolari.
11 giugno
»
S. E. Mons. John Gordon, Arcivescovo tit. di Nicopoli
al Nesto, Pro-Nunzio Apostolico nei Paesi
Bassi.
16
»
»
S. E. Mons. Giuseppe Ferraioli, Arcivescovo tit. di Volturno, Pro-Nunzio Apostolico in Chana.
18
»
»
S. E. Mons. Michele Cecchini, Arcivescovo tit. di Aquileia, Pro-Nunzio Apostolico in Jugoslavia.
Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Paolo VI ha
nominato :
24 maggio 1976. Gli E.mi Signori Cardinali Octavio Antonio Beras Rojas;
Opilio Rossi; Joseph Schroffer; Eduardo Pironio, Membri della Sacra Congregazione per
i Vescovi.
»
»
» Gli E.mi Signori Cardinali Juan Carlos Aramburu; Giuseppe Maria Sensi, Membri della Sacra Congregazione per le Chiese Orientali.
»
»
» Gli E.mi Signori Cardinali Joseph Marie Trin-nhu-Khuè ;
Opilio Rossi; Eduardo Pironio, Membri della
Sacra Congregazione per i Sacramenti e il
Culto Divino.
»
»
» L'E.mo Signor Cardinale Corrado Bafile, Membro della
Sacra Congregazione per il Clero.
428
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
24 maggio 1976. L'E.mo Signor Cardinale Aloisio Lorscheider, Membro
della Sacra Congregazione per i Religiosi e
gli Istituti Secolari.
»
»
»
Gli E.mi Signori Cardinali Emmanuel Nsubuga; Lawrence Trevor Picachy ; Reginald John Delargey; Victor Razafimahatratra ; Giuseppe Maria Sensi, Membri della Sacra Congregazione
per l'Evangelizzazione dei Popoli.
»
»
» L'E.mo Signor Cardinale Boleslaw Filipiak, Membro della
Sacra Congregazione per le Cause dei Santi.
»
» '
»
Gli E.mi Signori Cardinali William Wakefield Baum;
Laszló Lékai, Membri della Sacra Congregazione per l'Educazione Cattolica.
»
»
» L'E.mo Signor Cardinale Corrado Bafile, Membro del
Supremo Tribunale della Segnatura Apostolica.
»
»
» L'E.mo Signor Cardinale Basii Hume, Membro del Segretariato per l'Unione dei Cristiani.
»
»
» L'E.mo Signor Cardinale Dominio Ekandem, Membro
del Segretariato per i Non Cristiani.
»
»
»
Gli E.mi Signori Cardinali Corrado Bafile; Joseph
Schroffer; Eduardo Pironio; Boleslaw Filipiak, Membri della Pont. Commissione per la
revisione del Codice di Diritto Canonico.
»
»
» Gli E.mi Signori Cardinali Hyacinthe Thiandoum; Jaime
L. Sin, Membri della Pontificia Commissione
per le Comunicazioni Sociali.
Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Paolo VI ha
nominato:
Protonotari Apostolici soprannumerari:
23 gennaio 1976. Mons. Diviney Charles E. (Brooklyn).
»
»
» Mons. King James P. (Brooklyn).
4 marzo
» Mons. Ferri Aurelio (Pesaro).
27
»
» Mons. Alvarez Várela Guillermo (Oaxaca).
31
»
» Mons. De Maio Luigi (Sorrento).
1 giugno
» Mons. Ruysschaert José (Tournai).
Prelati d'onore di Sua Santità.
15 agosto 1975. Mons. Fleischmann Alfons (Eichstätt).
10 ottobre
»
Mons. Rebman Joseph F. (Wilmington).
6 gennaio 1976. Mons. Sodano Angelo (Asti).
16
»
»
Mons. Ramler Francesco (St. Pölten).
»
»
»
Mons. Zimmel Floriano (St. Pölten).
»
»
»
Mons. Gal vin Maurice (Yakima).
»
»
»
Mons. McGrath Edmond (Yakima).
»
»
»
Mons. Mulkahy Maurice (Yakima).
Diarium Romanae Curiae
16 gennaio 1976. Mons.
»
»
» Mons.
17
» Mons.
18
»
» Mons.
»
» Mons.
Mons.
»
»
Mons.
»
»
»
» Mons.
»
»
» Mons.
» Mons.
»
» Mons.
»
» Mons.
Mons.
»
»
»
» Mons.
»
» Mons.
Mons.
»
»
Mons.
»
» Mons.
»
»
» Mons.
Mons.
»
»
Mons.
»
»
» Mons.
»
» Mons.
»
» Mons.
»
» Mons.
»
»
» Mons.
Mons.
»
»
» Mons.
Mons.
»
Mons.
23
»
» Mons.
Mons.
»
Mons.
»
»
» Mons.
Mons.
»
» Mons.
Mons.
»
Mons.
»
Mons.
»
28
»
» Mons.
19 febbraio
» Mons.
4 marzo
» Mons.
Mons.
»
»
9
» Mons.
»
» Mons.
Mons.
»
17
Mons.
»
20
»
» Mons.
25
Mons.
»
O'Sullivan Patrick J. (Yakima).
Sweeney William J. (Yakima).
Brasil Panfilo T. (Jaro).
Bednar Michael F. (Philadelphia).
Bennington Clement J. (Philadelphia).
Burns Vincent L. (Philadelphia).
Connelly James F. (Philadelphia).
Conway Walter J. (Philadelphia).
Corrigan Thomas J. (Philadelphia).
Coyle James A. (Philadelphia).
Cruise Peter J. (Philadelphia).
Curran Paul F. (Philadelphia).
De Simone Louis A. (Philadelphia).
Devlin Charles V. (Philadelphia).
Di Giacomo Arthur P. (Philadelphia).
Dowling Philip J. (Philadelphia).
Foley John P. (Philadelphia).
Gaughan Francis J. (Philadelphia).
Glenn Bennet H. (Philadelphia).
Jaworowski Anthony E. (Philadelphia).
McGroarty Charles E. (Philadelphia).
McGuire Anthony W. (Philadelphia).
Marley Michael F. (Philadelphia).
Mortimer James E. (Philadelphia).
O'Rourke John J. (Philadelphia).
Schmidt Francis X. (Philadelphia).
Shallow Joseph D. (Philadelphia).
Silvinskas Peter P. (Philadelphia).
Simons Richard J. (Philadelphia).
Walls David E. (Philadelphia).
Cullen William J. (Brooklyn).
Powell Vincent J. (Brooklyn).
Altman Peter L. (Brooklyn).
Deas George T. (Brooklyn).
Bannan Martin J. (Brooklyn).
Hunt James A. (Brooklyn).
McCullagh John P. (Brooklyn).
Bevilacqua Anthony J. (Brooklyn).
Graditone Thomas J. (Brooklyn).
Mullor Garcia Giusto (Almeria).
McWilliam Alexander Stuart (Aberdeen
Nichols Kerim Francis (Newcastle).
Gutiérrez Nieto Ignacio (Tuxpan).
Hugl Karl (Wien).
Schachinger Hubert (Wien).
Wesely Anton (Wien).
Earley Richard (Salford).
Neckermann Martin (Rottenburg).
Lira Marcos Antonio (Salta).
429
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
430
25
»
»
»
»
»
»
»
»
27
»
marzo
»
»
»
»
2
aprile
»
»
»
»
»
30
1
»
giugno
1976. Mons.
» Mons.
» Mons.
» Mons.
» Mons.
Mons.
» Mons.
» Mons.
Mons.
Mons.
» Mons.
Mons.
» Mons.
Mons.
» Mons.
» Mons.
» Mons.
» Mons.
John (ivo) Gregov (Oakland).
McCarthy John P. (Ookland).
Kopania Stefan (Oakland).
O'Connell Richard B. (Oakland).
O'Halloran Patrick J. (Oakland).
Garcia Prieto Jesus (Oakland).
Zitko Aloisius (Oakland).
Casca villa Leandro (Manfredonia).
De Simio Domenico (Manfredonia e Vieste)
Delgado Manuel M. (Calabozo).
Altamirano Jerónimo (Oaxaca).
Marconi Edoardo (Città di Castello).
Martinelli Ampelio (Verona).
Venturi Emilio (Verona).
Canart Paul (Malines).
Sänget Ioseph M. (Bayrout).
Salerno Francesco S. (Roma).
Hrusovsky Domenico (Tirnava).
Cappellani di Sua Santità:
GO
24 luglio 1975. Mons. McGuíre Peter (Leeds).
24 ottobre
» Mons. Siniscalchi Giacomo (Nola).
Mons. Perrone Carmelo (S. Marco e Bisignano).
15 dicembre »
»
»
» Mons. Vaccaro Francesco (S. Marco e Bisignano).
16 gennaio 1976. Mons. Malangré Klaus (Essen).
»
» Mons. Oppolzer Giovanni (St. Pölten).
17
» Mons. Tomanon Alfonso (Jaro).
Mons. Vacante Manuel (Jaro).
»
»
»
18
» Mons. Helduser Frederick (Philadelphia).
»
»
» Mons. Walsh Vincent M. (Philadelphia).
23
»
» Mons. Lavin John B. (Brooklyn).
»
»
» Mons. Strynkowski John J. (Brooklyn).
febbraio
» Mons. Nadile Vincenzo (Gerace - Locri).
25
»
» Mons. Bulat Stiepan (Djakovo i Srijem).
Mons. Suliak Andrija (Djakovo i Srijem).
»
»
Mons. Leipold Agidius (Graz-Seckau).
»
Mons. Neumann Francesco (Graz-Seckau).
»
»
2 marzo
» Mons. Leanza Giuseppe (Patti).
4
»
» Mons. Kanduth Riccardo (Gurk).
Mons. Pregi Ottone (Gurk).
»
»
» Mons. Levrero Emanuele (Genova).
»
» Mons. Pomposi Gualtiero (Pistoia).
»
»
» Mons. Quendler Stanislao (Gurk).
Mons. Gartner Adam (Gurk).
»
» Mons. Gollreiter Francesco (Gurk).
9
»
» Mons. Schwarz Leo (Treviri).
14
» Mons. Le Xuan Thoung Filippo (Nha-Trang).
20
Mons. Bau Luigi (Pergola).
Diarium Romanae Curiae
20
marzo
1976.
»
»
23
»
»
»
»
»
24
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
25
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
27
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
29
»
»
2 aprile
»
9
»
»
»
6 maggio
»
14
»
»
»
15
»
»
22
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
431
De Santis Libero (Pergola).
Kasadha Thomas (Jinja).
Benvenuti Elio (Chiusi e Pienza).
Francini Lorenzo (Chiusi e Pienza).
D'Ambrosio Paolo (Bisceglie).
Monopoli Mauro (Bisceglie).
Cafagna Donato (Trani e Barletta).
Fabiano Sabino (Trani e Barletta).
Ferrara Giuseppe (Trani e Barletta).
Martucci Aldo (Trani e Barletta).
Adamini Giulio (Genova).
Babolin Giulio (Padova).
Formentin Gioacchino (Padova).
Beltrame Quattrocchi Tarcisio Filippo (Roma)
Gemayel Georges Michel (Cipro).
lovene Francesco (Ischia).
Rossi Fausto (Vicenza).
Comparone Nicola (Aversa).
Copersino Cesare (Aversa).
Corvino Angelo (Aversa).
Galluccio Gabriele (Aversa).
Gnasso Vincenzo (Aversa).
Lanzano Pasquale (Aversa).
Mellone Luigi (Aversa).
Morra Gennaro (Aversa).
Perrotta Angelo (Aversa).
Dupuy Andrea (Aire et Dax).
Accordini Angelo (Verona).
Bruskewitz Fabian (Milwaukee).
Caricato Vito Antonio (Lecce).
Gobel Jean Paul (Annecy).
Tauran Jean Louis (Bordeaux).
Bielaszewski Jan (Lublino).
Cedioli Dino (Cesena).
ONORIFICENZE
Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Paolo VI ha
conferito :
II Cavalierato dell'Ordine di san Silvestro Papa:
31 luglio 1975. Al sig. Hay es Daniele (Sydney).
8 ottobre
» Al sig. Mühleck Martin (Rottenburg).
»
»
» Al sig. Rosner Erwin (Rottenburg).
»
»
» Al sig. Scham Hermann (Rottenburg).
»
.»
» Al sig. Bauernfeind Vittorio (Salzburg).
»
»
» Al sig. Hegen Helmut Josef (Salzburg).
12
»
» Al sig. Mencarelli Rismo (Pescia).
432
24
»
3
4
21
»
»
»
»
»
»
»
»
27
»
9
11
»
19
»
21
»
»
6
7
16
23
24
17
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
ottobre 1975. Al
»
» Al
novembre »
Al
Al
»
Al
»
Al
»
»
Al
»
Al
»
Al
»
» Al
»
» Al
» Al
»
» Al
Al
»
»
»
» Al
Al
»
» Al
»
» Al
dicembre »
Al
Al
»
»
»
» Al
»
» Al
Al
»
» Al
»
» Al
»
» Al
Al
»
»
»
» Al
gennaio 1976. Al
»
» Al
»
» Al
febbraio
» Al
Al
»
»
marzo
» Al
»
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
Metzmaeher Georg (Köln).
Farina Silvio (Trivento).
Pastorino Domenico (Genova).
Spatzenegger Giovanni (Salzburg).
Ooumans Francesco (Breda),
Gladdines Francesco G. A. (Breda).
Wölfel Otto (Eisenstadt).
Benders Augusto (Hasselt).
Cardinaals Bartolomeo (Roermund).
Franssen Giovanni ('s-Hertogenbosch).
Hamacher Uberto ('s-Hertogenbosch).
Van Buel Bernardo ('s-Hertogenbosch).
Raito Ivan (Siena).
Ducobu Adolfo (Tournai).
Bolgan Mario (Treviso).
Van de Ven Lamberto (Utrecht).
Pangallo Libero (Ferrara).
Petrucci Loris (Ferrara).
Foltin Federico (Innsbruck).
Hochgatterer Carlo (St. Pölten).
Goedertier Gustaaf (Anvers).
Olbrecht René (Anvers).
Van In Jozef (Anvers).
Miggiano Guido (Reggio Calabria).
Sergi Giulio (Reggio Calabria).
Balestreri Antonio (Cremona).
Cianfrocca Giancarlo (Roma).
Di Nicola Carlo (Roma).
Ries Leo (Trier).
Celimi Giuseppe (Italia).
Cossiga Domenico (Pescia).
Borgia Vincenzo (Roma).
Grassi Bonfiglio (Parma).
Budellazzi Antonio (Faenza).
NECROLOGIO
16 maggio
28
»
31
»
»
»
1976. Mons. Jean Marie Etrillard, già Vescovo di Gagnoa
(Costa d'Avorio).
Mons.
Michael
Foylan, Vescovo di Aberdeen (Scotland).
»
Mons.
Arturo
Mery
Beckdorf, Arciv. tit. di Fasi.
»
Mons. Alfonso Espino y Silva, Arcivescovo di Monterrey
(México).
An. et vol. LXVIII
31 Iulii 1976
S*
N. 7
ACTA APOSTOLICAE SEDIS
COMMENTARIUM
OFFICIALE
Directio: Palazzo Apostolico — Città del Vaticano — Administratio: Libreria Editrice Vaticana
ACTA PAULI PP. VI
LITTERAE DECRETALES
I
Beatae Teresiae a Iesu Jornet Ibars, virgini, Sanctorum honores decernuntur.
PAULUS
E P I S C O P U S
SERVUS SERVORUM DEI
AD P E R P E T U A M R E I MEMORIAM
Ex quo Christus, adorandus Dei Filius atque omnis virtutis exemplar, pronuntiavit per Evangelium pauperes esse beatos (cfr. Matth. 5,
3 sqq.), eumque praemium esse laturum, qui vel calicem aquae f rigidae
sitienti dedisset (cfr. Matth. 10, 42) ; quin immo se iustum iudicem
(2 Tim. 4, 8) in severissimo iudicii die esse vitam aeternam, tamquam
virtutis pretium, iis daturum qui in egentes, aegrotos, nudos, misericordes fuissent (cfr. Matth. 25, 34 sqq.), in quibus, o divinae virtutis
sacramentum ! esset Ipse, id est « splendor gloriae atque substantiae »
Dei (Hebr. 1, 3) mortali specie tectus; ex eo profecto infirmiora Christi
membra semper inter fideles honorem amplissimum obtinuerunt. Neque
umquam ii defuerunt in Ecclesia quos infirmorum cura assidua teneret,
quique labore, industria, studio ac vel adeundo vitae periculo saucium
pauperum corpus foverent, animum interdum servarent. In hoc frequentissimo numero et quasi heroum cohorte, fuit etiam Teresia a Iesu
Jornet Ibars, paene ad hoc nata, ut Christo Iesu in pauperibus serviret. Si vero reputetur quantopere humana natura, ut est ad delica28 - A. A. S.
434
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
tissima quaeque inclinata, ab eorum vel conspectu abhorreat qui in
ultima rerum miseria sint, iam intellegi potest quam egregia virtute
illa ornata fuerit, quae senibus derelictis non solum assedit sedula
tota vita, sed in hac paene caelesti disciplina omnia studia sua collocavit. Cuius sane brevis vitae expositio, praeter quam quod nos in
summam tantae mulieris admirationem vertet, animum etiam ad virtutem traducet, maxime ad opera misericordiae, iuxta sanctam Evangelii doctrinam (cfr. Matth. 25, 31 sqq.), et Ecclesiae hortamenta (cfr.
Bullam Apostolorum limina, a. MCMLXXIV editam, passim). Teresia a
Iesu Jornet Ibars nata est Aytonae, in Hispaniae finibus, die ix mensis
Ianuarii, anno MDCCCXLIII; atque postridie est Baptismi sacramento
abluta. Cum vi annum ageret, fuit sacro chrismate inuncta; annos
vero XII nata, Christum in Eucharistia latentem primum suscepit
magno animi ardore. Parentes eius, ut erant christianae fidei tenaces,
puerulam pietate ac religione sancta imbuerunt. Item labore, studio
atque cultu misericordiae instituerunt; idque tam accommodate, ut
quodam die Teresiola inopem pauperem et tecto invitaret, et ad mensam accumbere faceret. Cum autem beata Dei Serva undecim esset
annorum, postquam rudimenta litterarum in oppido natali didicisset,
Illerdam petiit, ibique quinquennium fere in studio apud materteram
optimam Rosam nomine consumpsit, magistrae dignitatem ac nomen
adipiscendi gratia, cum tamen aestivo tempore ad suos rediret. Ea
iam tum Teresia erat indole, ut ad administrandum et regendum nata
videretur; cum qua virtute praeterea ingenium bonum coniungebatur,
et serenum, et aequum, et ad pietatem summe inclinatum. Anno vero
MDCCCLX, materteram suam, quae Fragam commigrasset, in Illerda
provincia, secuta est, litteras assidue exercens apud privatam Academiam, atque studiorum curriculum brevi confecit, anno scilicet aetatis
suae XIX. Interdum per hoc tempus Dei vocem ad vitam religiosam
invitantis, attentius audire. At quo? quando? apud quas? Incertam
autem eius patruus Franciscus a Iesu et Maria Palau y Quer, a Carmelitis Discalceatis Sodalis, qui et ipse condiderat sacram Virginum
Sodalitatem, vocat, ut eam Studiis in sua Congregatione praeficeret,
quin tamen Teresia ad eam tota adhaeresceret. Unde et paulo post
Argensolae fuit, quae est urbs Barcinonensis provinciae, et deinde
Ciudadelae, in Balearensium insula minore. Neque tamen sic erat .-in
fatis, ut ibi inter religiosas Deo serviret : nam multae causae coegerunt post aliquot menses Aytonam redire, ubi quattuor per annos vixit.
Quod si nunc, parum insistentes, ad iuveniles Teresiae annos respi-
Acta Pauli Pp. VI
435
ciamus, est sane, cur iam laudibus oneremus. Cum enim Argensolae
viveret, singulis hebdomadibus una cum sorore sua Maria, Igualadam
urbem petebat, ut ad sacramentum poenitentiae accederet, longam xx
Kilom. conficiens viam ; et pueros puellasque scientia, pietate erudivit
diligentissime; et summa prudentia vel eas quae aetate antecederent
rexit; et, modo ut religionem suam sanctam servaret dura in certamina venit. Cum autem Teresia accepisset in religiosa domo a S. Clara
quae Briviescae esset, in provincia Burgensi, se posse tamquam magistram admitti — eo enim tempore in omni religiosarum coenobio cum
clausura, ludum puellarum aperiri et exerceri lege constitutum erat —
monasterium illud adiit, eoque excepta est. Attamen cum in eo esset,
ut se sacro religiosae professionis velo tegeret, civilis auctoritas prohibuit, ne sacrae virgines publice id facerent. Praeterea gravis pústula in facie orta, coegit, vix duobus annis post, cum scilicet viginti
sex annos ageret, domum suam redire. Anno vero MDCCCLXXI, Servus
Dei Franciscus Palau Quer, de quo supra diximus, Societati a se
conditae praeposuit, generalem studiorum exactricem; quibus tamen
Sororibus Teresia nomen non dedit. Et prudenter : nam anno post,
cum idem venerandus Pater diem supremum obiisset, ei domum paternam iterum redeundum fuit. Scilicet vovendae religionis meta proxima
quidem, neque tamen adhuc tenuit. Tandem quid ab ea posceret Deus
aperte ostendit. Etenim, cum mense Iunio, eo anno MDCCCLXXII, matrem suam in urbem Barbadillam in Osca provincia, comitata esset
ad aquae calidae fontes; cumque rediens Barbastri moraretur, occurrit ei forte quidam Sacerdos, Petrus Llacera nomine, cui erat cum
reverendo viro Saturnino López Novoa, Canonico cantore cathedralis
Ecclesiae Oscensis, magnus usus atque vetus coniunctio. Qui, cum vir
eximiae pietatis esset, atque iam pridem secum in animo reputaret
qua via posset tot senum derelictorum adflictae condicioni subveniri,
Petro Llacera rem aperuerat, si forte bonae spei mulieres inveniret,
quae in ea re curas suas omnes ponerent. Qua re, vix atque Dominus
Petrus cum Dei famula de eo negotio collocutus est, ilico tum ipse
cognovit eam esse ad munus illud aptissimam, tum illa intellexit Deum
sibi tandem proprium iter monstrasse, quod ingrederetur. Consiliis
ergo initis cum D. Saturnino, die xi Octobris, anno MDCCCLXXII, Teresia Barbastrum petiit, in qua urbe aliae virgines illa exspectabant
Deo sacrandae; post vero dies octo secuta est Maria soror, cum quadam amica, atque ita decem omnino factae sunt, ad propositum opus
conficiendum paratissimae. Novae autem puellarum Sodalitati Teresia
436
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
tum re tum etiam iure praefuit, a die nempe xvni Octobris eodem anno
cum Antistita electa est. De eius vero virtute Franciscus Puig, S. I.,
qui diebus pietati fovendae praeerat, ad D. Saturninum praeclara
scribebat : novam Antistitam scilicet spem magnam afferre, utpote
quae et egregia consilia haberet, et plena prudentiae esset, atque propensissimae voluntatis. Quanti vero Teresia datas Regulas faceret, demonstrant verba ab ea facta dum primum acciperet. Quae : (( Pater, ait,
aut cum hoc libro salvabor, aut per illum condemnabor ». Factum est
autem eo tempore, ut Valentiae, in urbe Hispaniae nobilissima, nonnulli viri, religione praestantes, et ipsi magnopere anniterentur quae
remedia aetate provectis atque derelictis compararent. Atque cum Parvas Pauperum Sorores Gallicas nequiquam adiissent, a nostris petierunt, ut opus tam grande tamque laude dignum in se susciperent.
Atque illae, quasi nuntio iucundissimae rei accepto, gaudio exsultare,
atque in beneficii loco petere ut ad id proficiscerentur. Interim, die
XXVII mensis Ianuarii, anno MDCCCLXXIII, Sodales religionem suam
magna caerimonia professae sunt, decem numero, atque vestem sacram
induerunt. Atque ita nova Congregatio nata est, cuius profecto paucis
diebus post, die nempe x x x i eiusdem mensis, Teresia Superiorissa Generalis nominata est, modo quidem tamquam granum sinapis humilis,
mox autem similis arbori patulae atque feraci futurae. Ineunte vero
mense Maio eodem anno MDCCCLXXIII, dum ver ridet, iter Valentinianum suscipiunt, Teresia scilicet atque sex Hermanitas, ut dicebant, seu Parvae Sorores, ceteris Barbastri manentibus, futurarum
semina rerum. Euntes vero longum et asperum manebat iter, et pericula instabant ob rerum publicarum novitates. Et tamen, ut beata
Dei famula praeviderat, nullo aut ipsa, aut sociae malo oneratae sunt.
Quae, longa via confecta, die VII mensis Maii Valentiae honorifice excipiuntur, domo, quam religiosi illi viri parari curaverant, in Platea
ab Eleemosyna, non longe a templo B. M. V. derelictorum patronae,
et prope Archiepiscopi palatium cathedralesque aedes. Ac tandem, Deo
volente, die x mensis Maii, qui dies fuit candido signandus lapillo,
primam omnium mulierem domum excipiunt, annum agentem nonagesimum sextum eandemque paralysi correptam, simulque senem nonaginta trium annorum; quos brevi bene multi secuti sunt. Cum autem
nullae aut opes aut facultates suppeterent, Sorores illae piae urbem
totam peragrantes, precariam stipem emendicabant, qua senes seque
alerent; atque populus abunde dabat, Sororum caritatem et pietatem
admirans. Hoc autem vitae institutum, quaerendi videlicet victum,
Acta Pauli Pp. VI
437
semper deinde servatum est. Si vero in hac urbe multorum favorem
et gratiam Teresia eiusque filiae collegerunt, a nullo tamen maiorem
habuerunt quam ab Archiepiscopo eiusque viro a Secretis Francisco
García López; quorum alter semper auctoritate sua protexit, alter et
magister pietatis fuit Sodalitatis, et consiliarius haud imperitus, et
patronus, et quasi pater alter quoad vixit. Augescentibus vero cotidie
senibus qui undique accurrebant, iam domus ab Eleemosyna fit angustior et inhospitalis. Quare, tametsi per multas difficultates, domicilio commutato, sedem in monasterio S. Monicae posuerunt, in Valentiae fundo suburbano, tam amplo atque apto, ut sive tunc, sive in
posterum Parvae Sorores tamquam domum principem Instituti sui
habuerint. Ad Teresiam autem quod attinet, quasi hic regnum suum
invenisset, ut erat erga Deum flagrantissimo amore, tota erat in vetulis
illis serviendis, saepe illud ingeminans : « Quo plures senes tecto exceperimus, eo pluribus patronis fruemur apud Deum » ! Quasi diceret :
« Si amore Dei multos senes habebimus alendos curandos, non poterit
Altissimi providentia non abundare ». Qua re mos est apud Parvas
Sorores, ut semel exceptum senem ad mortem usque obtineant, praeterquam quod si morbus gravis et perniciosus cogat illum ad valetudinarium petendum. Atque ita Teresiae exemplo et hortamento omnibus beneficiis cumulant, quae amor et dilectio suggerit. In regenda
domestica disciplina Teresia rerum hominumque intellegentia praestitit et aliis anteivit. Nam et munera deferebat uniuscuiusque indoli
atque ingenio accommodata, et ad omne officium instruebat diligentissime; atque Sorores invicem quam laetissime datas partes implebant. Solebat etiam dicere Teresia se octo tantum malle columnas, id
est Sorores habere, quam sescentas arundines tenues et exiles. Eo
autem tempore pia mater coepit aegrotare, tristi morbo ex intestinis
laborans, atque infirma et aegra esse deinceps valetudine. Neque tamen
id impediit, quominus pluries per itinera longa, insueta, asperrima,
Hispaniam totam peragraret suae Sodalitatis causa, incommoda omnia
humanitate tegens, et oris gratia, et fronte serena. Iamvero dolor adeo
in morem eius venit, ut in adversis serenitas accresceret. Audi quid
scripserit e domicilio Cabrensi, in Oorduba provincia, sancta et pia
mulier, cum cives praeter solitum in dando languescerent : « In hoc
vere laetamur, quod in summa paupertate vivimus » ! Tametsi, ut fieri
solet, adversae fortunae toleratio etiam obstinatorum voluntatem et
benevolentiam in perpetuum conciliavit. Paulatim igitur res in melius
cadere : nam et Roma, die xiv mensis Iulii, anno MDCCCLXXVI, decre-
438
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
tum laudis fecit huius Congregationis; et nova domicilia, asyla dicebant, excitabantur Barbastri, Caesaraugustae, Cabrae, Olivae, Burgis;
atque deinde multa alia secuta sunt, ut anno MDCCCLXXXII viginti
septem numerarentur. Si vero ad duram Sororum inopiam respicias
et ad turbataé Rei publicae statum, est cur tam miram propagationem
fere miraculo tribuas. Inter vero eius temporis sollicitudines, ea sane
maxima omnium fuit, qua beata accusata est, quod institutione sua
opus Parvarum Sororum Gallicarum impediret. Ipsa tamen tam firmis
argumentis apud Romanam Curiam scripto rem defendit, ut non solum
causam obtinuerit, sed et Sodalitati nomen acceperit omnino suum,
quo adhuc utuntur, scilicet : Parvarum Sororum derelictis senibus
curandis. Item decretum est a Romana auctoritate, ut novum Institutum liberum omnino esset in agendo et nihil commune cum illis
haberet. Atque ita ex túrbido die, tranquilla et serena lux rediit.
Quàmquam autem Teresia nullam aliam priorem quam senum curam
agebat, parem tamen adhibebat, ut Sorores suas formaret, consiliisque idoneis ad omne officii munus instrueret; ut, videlicet, possent
senes tueri, atque magis quam propriis, alienis commodis omni studio
inservirent. In qua re tanta prudentia egit, ut Sorores, quamquam
origine, loco, caelo differebant, omnium tamen fuerit semper idem
animus, et mens, et voluntas. Ad Teresiam quod attinet ipsam, his
verbis uti consuescebat : (( Patria est, ubicumque Deus est », antiquorum proverbium parce detorquens (cfr. C i c , Tusc. 5, 3 7 ) ; per quod
intellegebat, se Deum tam diligere, ut eius amori quilibet alius amor
cederet. Anno vero MDCCCCLXXXIV, die vi mense Augusto, Deus, qui
solet laboribus gaudia subicere, in eo famulam suam consolatus est,
quod publica auctoritas Parvarum Sororum Sodalitatem decreto recognovit. Sed, en, proximo anno MDCCCLXXXV, cholera morbo per Hispaniam pestifero humore grassante, sive multae Sorores periere, sive senes
plurimi, quamvis novis medicamentis indurati essent. Idem annus novum quid attulit, in quo sane Capitulum generale Sororum Valentiae
primum actum est; atque in eo tum multa discussa sunt, tum cuiusdam familiae religiosae petitio, quae in Cubanis Insulis nata eodem
consilio quo Nostrae, cum tamen haud facile propositum suum consequeretur, omni ope annitebatur, ut cum iis vires suas coniungeret.
Atqui in earum sententiam quidem discessum est, cauto tamen : primum, ut unae Parvarum Sororum Constitutiones in usum venirent;
deinde, ut unum tantum in praesentia domicilium S. Iacobi in Cuba
aggregaretur, quo videlicet coniunctio lente facta arctior fieret; tertio
Acta Pauli Pp. VI
439
id etiam decretum est, ut in hac eadem urbe novitiarum ludus aperiretur, ad Sorores formandas. Societas igitur praeter modum et adolebat, et crescebat, et diffundebatur : eo usque ut tum cum Leo X I I I
P. M. anno MDCCCLXXXVII sollemni decreto eam confirmavit, post
nempe annos xv a conditione sua, LIV iam domicilia numeraret. Inter
illa vero quae post hoc tempus constituta sunt, illud memorare placet,
quod Aytonae,
MDCCCXCi.
in oppido
Teresiae natali,
constitutum
est,
anno
Attamen ehu ! gliscentibus annis atque sollicitudinibus, vires
beatae Virginis laboribus, quibus nullis parcebat, ita fractae sunt, ut
anno MDCCCXCVII in altero totius Congregationis generali Capitulo se
munere suo abdicaret. Atqui conventus in eam sententiam non decrevit, sed adiutricem sociam cum dedissent, Sorores per id Matri carae
atque rebus providere satis opinatae sunt. Quamquam, non id omnino
profuit. Atque ita infirmae^valetudini studentes, die xiv Maii, eodem
anno, beatam Dei famulam Liriam, in urbem haud procul a Valentia,
deferri curarunt; in qua urbe, ingravescente morbo, viatico sancto
instructa est die xn proximi mensis Iulii. Illa vero, quamquam in
summis cruciatibus iacebat, fortiter et quieto animo adversus casus
ferre; quin, dolores oblita, suas hortari, ut senum curam assiduam
haberent, mutuam caritatem exercerent, Constitutionum praecepta servarent. Decessit autem de statione vitae die x x v i mensis Augusti, anno
MDCCCXCVII, vix albescente caelo, infirmorum oleo inuncta a Patre Francisco García López, praesente D. Saturnino. Auxit beatae serenitatem
Constitutionum approbationis decretum, quod Leo X I I I Decessor Noster fecerat in Sodalitatis favorem, decem fere dies ante obitum. Monens autem Teresia a Iesu Jornet Ibars non reliquit argenti pondus
et auri; sed ingentes industriae suae thesauros, id est c u i domos senibus excipiendis, Sorores MCCLX. Hodie vero illae ccxv numerantur,
cum MMMXLV sacris virginibus, quae sunt Ex egenorum commodis dicatae : nimirum granum illud sinapis, quod anno MDCCCLXII Barbastri
ortum est, factum est arbor patula, in qua aves nidum posuerint et
ponant (cfr. Matth. 13, 31). Quod si nunc, descripta breviter vita,
velimus Teresiae virtutem seu animi laudes adumbrare, primum omnium dicendum est eam fuisse vere matrem, talem nempe quae ut
Deum in immensum amabat, ita proximum Dei amore summe diligebat. Qua erat aequilibritate, neque intumescebat inaniter in prosperis,
neque animo frangebatur maiorum diuturnitate. Prudens et cauta in
iudicando, fuit constans et prompta in agendo. Nimirum coepta ab ea
inita, si recte species, tam ingentia sunt, ut perpetuam sui ipsius
440
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
existimationem conciliarent, si opibus affluxisset; crescit stupor, si
consideres omnium rerum penuria laborantem. Quod si cum animo
quis reputet Teresiam semper infirma valetudine usam esse, is plane
intelleget non eam sane fecisse quae fecerit, sed Deum in illa, eius
nempe fide, caritate atque spe summa ad benevolentiam motum atque
tractum. Ut autem senes commode, quiete ac iucunde et quasi in sua
quisque familia viverent, nulli pepercit neque labori neque sollicitudini; et tamen magis insidebat in animo senum animi redemptio, plerumque paene eversi. Quaerant Sorores, dent operam omnimode, ut
vetuli et vetulae Dei gratia vivant, ut peccata sua confiteantur, ut
preces Deo adhibeant, ut tremulam fidei flammam iterum excitent.
Ceterum, senes esse suae cuiusque vocationis radicem; qui si abeant,
omnem deficere sui ministerii causam. Interdum prima facie videbatur
Teresia esse paullo severa; erat tamen praestanti indole et ingenio,
utpote quae sub duro cortice mores amabiles haberet. E r a t etiam in
ea precandi atque contemplandi facultas perfecta et absoluta, ut fortasse Briviescae didicerat, cum apud Franciscales Sorores degeret.
Alienae voluntati morem gerere praeterea tam insitum in eius moribus
fuit, ut fere innatum ei videretur. Quod non solum securius esse dicebat, cum praestet Dei voluntati parere quam propriae, sed etiam pacis
ac tranquillitatis sensum in eius animum iniciebat, in quo tota quiesceret. Ut Sanctis fieri solet, in proximo, atque praesertim in senibus,
Deum conspiciebat ; qua fide iisdem quasi Christo serviebat : « Nam,
aiebat, omne quod Deus fecit, bonum est ». Idque eo impensius, quo
illi squalidiores, invalidiores, sordidiores erant omnique consolatione
indigentes. Fuit etiam cum vetulae cuidam edere recusanti, ipsa ita
cibum administravit, ut alterna vice cum sene sumeret, eodem chocleari usa. Paupertatem autem religiosissime coluit; idque non solum
ut divinum hominum Magistrum imitaretur, sed etiam ut filias suas
eam virtutem doceret. Quibus in exemplum praelucens, numquam passa
est, ut alia veste uteretur atque ceterae Sorores; aut hae cuiuscumque
rei iacturam facerent. Ceterum omnia bona senum esse, non sua. Laborem dilexit admodum, atque donum Dei habuit; item silentium, per
quod facilius intentus animus Deum quaereret, atque agenda ageret.
Cumque in se rigorem servaret antiquae disciplinae, cum Sororibus
aliisque severitatem semper lenitate condiebat atque humanitate mitigabat. Fiebat etiam interdum, ut quae animi impetus praesens frenaret, scribens munimenta illa prudentiae prorumperet. Statim autem
post eius mortem Teresia magna veneratione coli coepta est. Quaprop-
Acta Pauli Pp. VI
441
ter, magis in dies crescente eiusdem sanctitatis fama, sueti instructi
sunt processus. Quibus peractis, Praedecessor Noster Pius XII P. M.
sanxit tuto procedi posse ad eius beatificationem. Quod sollemni ritu
factum
est,
publice
in
Petriana
Basilica
lectis
Apostolicis
Lit-
teris sub Anulo Piscatoris datis, iisque a verbis Omnigenae sanctimoniae incipientibus, die x x v n Aprilis, anno MDCCCCLVIII. Cumque
cultus erga beatam illam mulierem in vulgus cresceret novaque ea
impetrante dicerentur a Deo effecta miracula, Causa iterum sumpta
est de eadem sanctitatis infula decoranda, die x x v mensis Novembris,
anno MDCCCCLIX. DUO interim ex pluribus Sacrae Congregationis pro
Causis Sanctorum proposita sunt ad Canonizationem prodigia, atque
in suetis coetibus quam diligentissime perpensa. In eo autem conventu,
qui habitus est die x u i mensis Februarii, anno MDCCCCLXXIII, Venerabilis F r a t e r Noster Arturus S. R. E. Cardinalis Tabera Araoz, Causae Relator, dubium disceptandum proposuit, an videlicet et de quibus
miraculis, post indultam eidem beatae ab Apostolica Sede venerationem, certe constaret. De quo qui aderant Patres Cardinales propositas sanationes miraculo tribuendas esse affirmarunt. Deinde Nos, de
disceptatis rebus ad amussim certiores facti, die xvin mensis Octobris,
anno MDCCCCLXXIII, peculiari decreto ediximus constare de duobus
miraculis a Deo patratis per intercessionem beatae Teresiae a Iesu
Jornet Ibars, scilicet de instantánea sanatione cum Eliae Elun Vives
herniam inguinalem deferentis, a necrosi ansarum intestinalium, tum
Emmanuelis Torres Esteve a carcinomate gastrico adhaerente pancreati
et viis biliaribus. Denique in sacro Consistorio, ad Aedes Vaticanas
die XXII superioris mensis Decembris celebrato, post auditam sententiam sive plurimorum Patrum Cardinalium sive Praesulum quibus ius
fuit hoc super negotio mentem suam aperiendi, decrevimus eandem
beatam esse in Sanctorum numerum referendam. Quod quidem, Deo
iuvante, hodie Ipsi fecimus, idque summa tum Nostri tum christiani
populi laetitia. In Petriano enim templo, undique gentium maximeque
ex Hispania Sororum senumque coetibus confitentibus, plurimisque
astantibus S. R. E. Cardinalibus sacrisque Romanae Curiae et catholicae Ecclesiae Antistitibus, precibus concessimus Venerabilis Fratris
Nostri S. R. E. Cardinalis Aloisii Raimondi, Praefecti S. Congregationis pro Causis Sanctorum, petentis ut beatam Teresiam a Iesu Jornet
Ibars Sanctam renuntiaremus. Antea igitur sanctis caelitibus in vota
vocatis, divinoque implorato Paraclito, ut superni luminis copia menti
Nostrae magis magisque coruscaret, ut supremus Ecclesiae universae
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
442
magister haec pronuntiavimus verba : « Ad honorem sanctae et individuae Trinitatis, ad exaltationem fidei catholicae et vitae christianae
incrementum, auctoritate Domini Nostri Iesu Christi, beatorum Apostolorum Petri et Pauli ac Nostra, matura deliberatione praehabita et
divina ope saepius implorata, ac de plurimorum Fratrum Nostrorum
consilio, beatam Teresiam a Iesu Jornet Ibars Sanctam esse decernimus ac definimus, ac Sanctorum catalogo adscribimus, statuentes eam
in universa Ecclesia inter Sanctos pia devotione recoli debere. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti ».
Quibus verbis prolatis,
has Litteras Decretales confici et expediri iussimus. Post grates denique omnipotenti Deo una cum astantibus, valde effuseque prudentibus,
aetas, de novensili Sancta eiusque miris virtutibus sermonem habuimus, eiusque patrocinium primi invocavimus, augustiore ritu divinum
sacrificium ad aram templi maximam facientes. Omnibus itaque quae
inspicienda erant bene perpensis, quae supra acta memoravimus universae Ecclesiae renuntiamus, mandantes ut harum Litterarum exemplis et locis, etiam typis editis, manu tamen alicuius tabellionis subscriptis sigilloque impressis, eadem prorsus habenda sit fides, quae his
tribueretur, si ostenderentur.
Datum Romae, apud S. Petrum, die vicesimo septimo mensis Ianuarii, anno Domini millesimo nongentesimo septuagesimo quarto, Pontificatus Nostri undecimo.
Ego PAULUS Catholicae Ecclesiae Episcopus
Loco © Plumbi
Jn Secret. Status tab., n. 265868.
Acta Pauli Pp. VI
443
II
Beato Ioanni Macias Sanctorum honores decernuntur.
PAULUS
E P I S C O P U S
SERVUS SERVORUM DEI
AD P E R P E T U A M R E I MEMORIAM
Qui sanctorum vitam studiosius consideret, id sane facile comprehendet, non modo ad unum omnes amorem erga Deum et homines
heroum modo coluisse : proximi enim dilectio tum est omnis sanctitatis fundamentum, tum etiam summa divinae Legis atque Prophetarum (cfr. Luc. 10, 25 sqq.) ; sed et id intelleget, unumquemque eorum
propria etiam ratione, modo, ingenio hac se virtute exercuisse, in veris
nempe laetissimi similitudinem, quod vario solum flore depingit. Ex
qua profecto ingeniorum varietate et sacrae missiones natae sunt ad
Christi religionem propagandam; et societates captivis redimendis;
et valetudinaria; et ludi ad pueros erudiendos, maxime inopes ac
derelictos; et pupillorum senumque domicilia, ceteraque caritatis opera, quibus societas nostra haec iure gloriatur. E Sanctorum caritate
autem, ceu e nitido fonte, misericordia etiam manavit ac Auxit ad medendum cotidianis pauperum, adflictorum, egenorum, derelictorum necessitatibus, quorum frequentia tametsi est hodie, rerum publicarum
providentia valde deminuta, ea tamen aetate erat maxima, quasi communis calamitas. Inter autem eos, qui, nulli parcentes labori, huic
praeclaro vitae instituto, id est exercendae misericordiae in pauperes,
operam egregiam dederunt, est beatus Ioannes Macias, Hispanus, adnumeranda, cuius vita, humilis quidem et obscura, sed in herbarum
speciem grato manans odore, in tantam erga illum admirationem rapit,
et laudem erga Deum, et amorem in pauperes, ut apta visa sint, quam
Christi fidelibus huius temporis hoc sacerrimo anno, et exemplo proponeremus et hortamento. Paucis ergo vita eius enarrata, virtutes in
medium vocabimus egregias et generosas, quibus ad ardua tetendit.
Natus est beatissimus vir die altero mensis Martii, anno millesimo
quingentésimo octogesimo quinto, in Baeturia, quae est Hispaniae regio,
in pago populari lingua Ribera del Fresno cognominato ; quo die fuit
etiam sacro Baptismate ablutus, ut simul terris simul gratiae nasce-
444
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
retur. Amissis mature parentibus, qui fuere Petrus de Areas et Agnes
Sánchez, atque patrui domo exceptus, pecuarium egit parvi gregis
domestici. Iam tum vero, si eidem fidem attribuimus, est uberibus
gratiae donis cumulatus, quae ad pietatem inclinabant animum, maxime ad Rosarium beatissimae Virginis Mariae recitandum, quam precem per omnem vitam acceptissimam habuit. Astitit praeterea ingenuae indolis puero consiliarius praecipuus S. Ioannes Evangelista, opem
ferens in dubiis atque ancipitibus vitae casibus, etiam in posterum.
Cumque sororem natu
minorem
sustentandam haberet, opus quae-
sivit, quod facultatem daret cum sui, tum sororis alendae. Haec autem
causa fuit, cur duo de triginta annos natus locum Jerez de la Frontera primum, deinde Hispalim urbem peteret, unde cum mercatore
quodam iter suscepit ad novas Americae terras. Quod non sine Dei
consilio aggressus est. Iam pridem enim in interiore animi plaga
divinus quidam instinctus urgebat, ut, patria relicta alio se conferret,
ubi in communis hominis speciem, ceu reliqui, migrantis, re vera ceteris commodo atque utilitati esset, ad Evangelii sancti doctrinam
(cfr. Matth. 25, 31 sqq.). Anno ergo millesimo sescentesimo undevicesimo, ad Columbiae oras profectus, quadraginta dies navigavit, quos
post Nova Carthagine in terram egressus est. Qua in urbe, cum ab
ero derelictus esset, quocum venerat, post brevem haesitationem quidnam faceret, visum est ei terrestri itinere partem continentis illius
meridianam petere, quod profecto quattuor mensibus cum semissi confecit, per urbesque Bogotam, Pastum, Quitum, aliasque, usque Liman
pervenit, in urbem Peruviani Vicarii Regis Hispani praecipuam, eandemque imperii illius caput. Limae vero non pauci Baeturiani incolae
vivebant, in quibus nonnulli ei etiam sanguine coniuncti; facili igitur
negotio operam suam apud quendam carnium negotiatorem per biennii spatium locavit. Aliud tamen vitae genus avebat animus,
quo
posset tum praestare pietate, tum caritatem impensius colere, maxime
in egenos.
Id satis fuit, cur anno millesimo sescentesimo vicesimo
altero, annos natus septem et triginta, humili prece posceret a sodalibus Ordinis Fratrum Praedicatorum a Sancta Maria Magdalena,
Limae, ut inter eos exciperetur, servilia domus munera obiturus. ;A
quibus libenter exceptus, die altero et vicesimo mensis Ianuarii, anno
eodem, vestem Religiosorum propriam induit, eique partes datae sunt,
ut ostiarium illius sacrae domus adiuvaret. Officium autem illud omne
Acta Pauli Pp. VI
445
in se suscepit die tertio et vicesimo mensis Ianuarii, proximo anno,
quo die religiosa vota Deo sollemniter vovit. Quod institutum vitae
per annos fere viginti tres tenuit, summa semper diligentia, misericordia erga pauperes, caritate in omnes, opitulante Deo, atque interdum prodigiis interveniente; ut non solum moderatores, civiles auctoritates, populus omnis facta eius probaverint, laudaverint, eisque assenserint vehementer, sed et liberaliter eius inceptis obsecundaverint,
sive cum viveret, sive cum vita excessisset. Ex omnibus autem qui ei
amicissimi fuerunt, atque admirabilis eius caritatis, pietatis socii exstiterunt, Sanctum Martinum de Porres commemorare placet, sodalem
eiusdem Ordinis Praedicatorum eundemque Limani populi, praeprimis
pauperum, studiosissimum. Sic quinque fere lustra abierunt, dies post
diem, annus post annum. Eadem negotia, cotidie; eaedem sollicitudines, leni erga illos, quos dura urgeret egestas, humanitate. Ineunte
vero mense Septembri, anno millesimo sescentesimo quadragesimo quinto, Ioannes Macias in gravia termina intestinorum, seu dysenteriam,
incidit cum sanguinis emissionibus, quae sisti nequiverunt. Tum beatus ait coco : « Accipe ostii claves ac serva : ego enim male me habeo,
et certum nescio an redeam ». Cumque medici, eo praesente, morbum
perniciosissimum iudicassent « Fiat, ait, voluntas Dei in omnibus ».
Potuit autem per eos dies sanctissimo Christi corpore cotidie refici;
ac tandem sacramento infirmorum ad iter aeternum confirmatus est.
Cum vero iam dies finis adesset, quem providisset, poposcit a suis ut
religiosa ac paupere veste indueretur atque humi collocaretur; ubi,
genibus innixus brachiisque compressis, placidissimo ore ad Deum
excessit, occidente sole diei sexti decimi mensis Septembris, eodem
anno millesimo sescentesimo quadragesimo quinto, aetatis suae sexagesimo primo. Quod si nunc ab eius vitae casibus ad praecipuas virtutes, quae fuerint, transgredimur, plane animadvertemus eum tum oboedientia, tum pietate, tum misericordia erga pauperes, tum etiam paupertate, integritate, humilitate, praeterquam scilicet fide, spe, caritate
floruisse. Atque primum oboedientia, id est proclivitate illa animi ad
quaerendam, interpretandam, exsequendam Dei providentis voluntatem,
quem ad modum ex agendi hominum ratione, e rerum adiunctis, e
difficultatibus huius terrestris viae emergit. Unde frequentes voces :
« F i a t in me Dei voluntas ; non enim aliud volo, quam quod Ille vult » ;
« Non adhuc divinae voluntati erat, ut illic (id est in nrbe Jerez de
446
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
la Frontera) religiosus sodalis Aerem » ; « E divina voluntate erat,
fore ut Nova Cartilagine profectus, terrestri itinere ad Indorum plagas
(Limam) pervenirem » ; « In hac domo (Limae nempe) tandiu exspectavi, quoad Dei voluntas Aeret ». Cum ergo Beatus Dei famulus Baeturiam, Baeticam, Columbiana pererrat ceterasque terrae regiones, non
erraticus quidem homo, et piger, et segnis, et neglegens, et impatiens
laboribus iudicandus est, sed, contra, is qui omnia consilia sua Deo
credens, certo scit se ad eas regiones populosque duci, ac in eo statu
constitui, in quo tandem maiore facultate sanctitatem adipiscentur.
Tum solummodo, cum coenobium Fratrum Praedicatorum Limae ingressus est, ait : « E s t certa Dei voluntas, ut in hac domo ei serviam ».
Eius praeterea pectus pietas egregia imbuebat ac summa Deum religio.
Cotidie ergo pluries sacro aderat; et Christi passiones non minus
tribus horis cum animo reputabat, dolens cum Christo Deo suo; ac
praeterea per totam vitam beatissimam Virginem Mariam assiduis precibus, maxime Rosario, prosequebatur, innocentissimi pueri instar, dulcedine perfusus. Ac siquando munera sua gerens cantum audiret
« Salve, Regina », genu Aectebat, plenus gaudio. Saepe tandiu preces
tardabat ad tabernaculum vel ad altare beatae Mariae Virginis, donec
sol novus orantis vultum illuminaret. Tertio est eius lenitas consideranda, et humanitas, et misericordia, quae summa certe fuerunt erga
omnes, nullo aut coloris, aut loci, aut originis discrimine. Ceterum,
egenorum necessitatibus inservire atque consulere semper sollemne ac
sanctum tam habuit, ut cibi distributio liturgiae cuidam similis esset.
Cotidie plus centum ollas cibo explebat, iis distribuendas, idque semper Aexis genibus, cum egenos « dominos » suos haberet. Simili animi
pietate S. Camillus de Lellis inArmis per ea tempora ministrabat,
Christum in iis intuens, sapienter. Cumque tam frequentes essent qui
monasterii saepta peterent, numquam defuit, unde abundanter daret :
ubi enim necessitates accrescebant, multiplicata pietas et fiducia difficultati medebantur. Ceteroquin, cum beatissimus Dei vir parcissime
viveret, eius cibus plerumque ad pauperes alendos meabat. Neque vero
corporibus tantum alimenta atque vestes procurabat, sed et animos
reficiebat doctrinae sanctae pabulo. Has beatissimi viri Dei virtutes
ceterae, quasi stellae lunam, comitabantur : paupertas nempe, dura et
aspera, vestis, cibi, opum ; castitas, hoc est animi innocentia, absoluta
corporis integritas, pudor puero similis; humilitas, scilicet sui con-
Acta Pauli Pp. VI
447
temptus et moderatio animi, modeste de se sentientis. Praestabant
vero omnibus ceterasque virtutes fulciebant fides, spes, caritas, ut
tota eius vita et factis et dictis prodit : non enim aut tam sanctae
vitae institutum teneri potuit, aut geri quae egit, nisi in eius animo
harum theologalium virtutum lux, ignis, flamma luceret. Nec ergo
mirum est, si ab usque anno millesimo sescentesimo quadragesimo
octavo Processus ordinarius Limae institui coeptus sit de beatificatione
servi Dei obtinenda. Cumque omnia ad iuris normas acta essent atque
de heroicitate virtutum ac de miraculis a Deo actis ipsius famuli Dei
intercessione plane constaret, Summus Pontifex Gregorius XVI, fel.
rec. eum in Beatorum album rettulit, die altero et vicesimo mensis
Octobris, anno millesimo octingentesimo tricesimo septimo. Ex eo vero
tempore Causa beati Ioannis Macias iacuit annos centum triginta octo ;
eiusque resumendae facultatem fecit miraculum quoddam singularis
indolis et naturae, iis simile quae eo vivente fiebant in pauperum commodum circa illum. Placet illud paucis enarrare. E r a t Olivenzae, qui
pagus est in Hispaniae finibus, puerorum collegium templo paroeciali
continens, quibus, numero fere quinquaginta, parochus cibum quotidianum providebat, nonnullis civibus opem ferentibus. Diebus vero
dominicis, praeterquam pueris, pauperibus etiam vici consulebatur,
quibus domum cibi illi mittebantur, qui in paroecia apparati essent.
Factum est ergo die dominica, qui fuit tertius et vicesimus dies mensis
Ianuarii, anno millesimo nongentesimo quadragesimo nono, ita fortasse
disponente Deo, ut coqua circiter septingenta oryzae grammata omnino haberet, quibus sueta iuvenum ac pauperum mensa pararetur.
Tunc mulier illa beatum Ioannem Macias obtestans, qui patronus erat
eius operis, ait plena fiducia : « A beate ! Hodie pauperes non habent
quid manducent ! )). Quibus dictis, oryzam in ollam inf udit, quae elixari coepit ; sed o mirum ! Crescere illa atque de vase per quattuor
horas diffundi ollis bene multis excepta, coqua, parocho, aliisque plurimis, qui accurrerant, rei novitate stupentibus. Prodigioso illo cibo
ad centum quinquaginta nutriti sunt, idque abundanter; neque ante
multiplicari desiit, quam alendi pauperes fuerunt. Itaque beatus Ioannes Macias, quasi munus idem repetens, quod vivus gesserai, eo etiam
die filios refici a Deo impetravit. Ceterum curio Pacensi Episcopo libellum de re misit de eoque eventu anno millesimo nongentesimo quinquagesimo nono canonice investigatum est productis- testibus. Inde,
448
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
anno millesimo nongentesimo sexagesimo primo apostolica auctoritate
est in eadem Curia Pacensi inquisitum; quam investigationem fuisse
rite factam Sacra Congregatio pro Causis Sanctorum declaravit die
altero mensis Februarii, anno millesimo nongentesimo septuagesimo
tertio. Post haec oryzae grana a peritis scientiae agrariae inspecta
sunt, atque eorum sententiae die duo de tricesimo mensis Maii, anno
millesimo nongentesimo septuagesimo quarto a coetu seu Congressu
Consultorum peculiari consideratae sunt; die vero nono mensis Iulii,
eodem anno, a Patribus Cardinalibus in plenaria Congregatione confirmatae; atque omnes, tum periti, tum Consultores, tum Cardinales
factum, cum iuxta natura leges non posset explicari, miraculo tribuerunt. Tandem Nos servatis omnibus de iure servandis, die quarto
mensis Octobris anno millesimo nongentesimo septuagesimo quarto,
pronuntiavimus de natura praeternaturali facti; atque benigne concessimus, ut ad beati Ioannis Macias canonizationem deveniretur uno
dumtaxat miraculo, aliud rémittentes. Qua re nihil erat reliquum, quam
ut dies diceretur ad ipsius canonizationem, qui fuit duo de tricesimus
mensis Septembris, hoc anno. Quo sane die una cum frequentissima
Patrum Cardinalium, Episcoporum, Antistitum, Sacerdotum utriusque
ordinis, maxime vero ex Ordine Fratrum Praedicatorum, corona, precibus concessimus Venerabilis Fratris Conradi Bafile, Pro-Praefecti Sacrae Congregationis pro Causis Sanctorum, petentis ut Beatum Ioannem
Macias Sanctum renuntiaremus. Ante igitur sanctis caelitibus in vota
vocatis, divinoque implorato Paraclito, ut supremus universae Ecclesiae magister, haec pronuntiavimus verba : « Ad honorem Sanctae et
Individuae Trinitatis, ad exaltationem fidei catholicae et vitae christianae incrementum, auctoritate Domini nostri Iesu Christi, beatorum apostolorum Petri et Pauli ac Nostra, matura deliberatione praehabita et divina ope saepius implorata, ac de plurimorum Fratrum
Nostrorum consilio, Beatum Ioannem Macias Sanctum esse decernimus, ac Sanctorum catalogo adscribimus, statuentes eum iri universa
Ecclesia inter Sanctos pia devotione recoli debere. In nomine Patris
et Filii, et Spiritus Sancti », Quibus verbis prolatis has Litteras Decretales confici et expediri iussimus. Post grates denique omnipotenti
Deo una cum astantibus aetas, de novensili Sancto eiusque miris virtutibus sermonem habuimus, eiusque patrocinium primi invocavimus,
augustiore ritu divinum sacrificium in foro S. Petri facientes. Omnibus
itaque quae inspicienda erant bene perpensis, quae supra acta memo-
Acta Pauli Pp. VI
449
ravimus universae Ecclesiae renuntiamus, mandantes ut harum Litterarum exemplis et locis, etiam typis editis, manu tamen alicuius tabellionis subscriptis sigilloque impressis, eadem prorsus habenda sit fides,
quae his tribueretur, si ostenderentur.
Datum Eomae, apud S. Petrum, die duo de tricesimo mensis Septembris,
anno Domini millesimo nongentesimo septuagesimo quinto,
Pontificatus Nostri duodecimo.
Ego PAULUS Catholicae Ecclesiae Episcopus
Loco £B Plumbi
In Secret. Status tab., n. 281856.
29 - A. A. S.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
450
CONSTITUTIONES APOSTOLICAE
I
MALAYSIAE ORIENTALIS
In Malaysia Orientali provincia ecclesiastica constituitur.
PAULUS
E P I S C O P U S
SERVUS SERVORUM DEI
AD P E R P E T U A M REI M E M O R I A M
Quoniam, Deo favente, in Malaysiae Orientalis partibus haud parum incrementi catholicae res habuerunt, opportunum Nobis visum est
sententiam probare
et accipere
Venerabilium
Fratrum
Nostrorum
S. E. E. Cardinalium, qui Sacrae Congregationi pro Gentium Evangelizatione praepositi sunt, id proponentium, ut, ea in regione aptius
dispositis circumscriptionibus, nova provincia ecclesiastica constitueretur. Quod quidem non solum esse putamus perfectorum iam ad Christi
regnum proferendum operum gratae probationis Nostrae significationem, sed etiam ad maiora in posterum tempus coepta suscipienda incitamentum. Apostolica igitur usi Nostra potestate, haec quae sequuntur
decernimus et iubemus. In Malaysia Orientali provinciam Ecclesiasticam condimus, quae constabit archiepiscopali Sede Kuchingensi tamquam metropolitana, antea eiusdem nominis Vicariatu Apostolico; cui
ut Archiepiscopum praeponimus Venerabilem Fratrem Petrum Chung
Wan Ting,
priore Ecclesiae Acellensis titulo liberatum; hic ma-
gisterii sui cathedram ponet in sacra aede Sancto Ioseph Ecclesiae universalis Patrono dicata. Ei metropolitanae Sedi suffraganeae erunt
dioeceses Kotakinabaluensis et Miriensis, antea eiusdem appellationis
Vicariatus Apostolici; quarum priori seu KotaMnabaluensi, Episcopum destinamus Venerabilem Fratrem Simonem Michaelem Fung Kui
Heong, titulo exutum Sedis Catabitanae, qui in templo Sacratissimo
Cordi Iesu sacro magisterii cathedram ponet ; alterius vero, seu Miriensis, Venerabilem Fratrem Antonium Dionysium Galvin Episcopum nominamus, vinculo Ecclesiae titulo Letaeae liberatum, cuius cathedrale
templum erit sacra aedes Deo dicata in honorem
Sancti Ioseph,
B. M. V. Sponsi. Hae praeterea Sedes obnoxiae esse pergent Sacrae
Congregationi pro Gentium Evangelizatione. Quae his Litteris praescripsimus ad effectum adducat Venerabilis Frater Ioannes Moretti,
Acta Pauli Pp. VI
451
Archiepiscopus titulo Vartanensis idemque Delegatus Apostolicus in
Malaysia, vel ab eo designatus sacerdos, effectique negotii documenta
exaranda curet et ad Sacram Congregationem pro Gentium Evangelizatione usitato more mittat. Has vero Litteras sive nunc sive in posterum ratas esse volumus, contrariis nihil obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die tricesimo primo mensis Maii,
anno Domini millesimo nongentesimo septuagesimo sexto. Pontificatus
Nostri tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT
Secretarius Status
AGNELLUS Card. Rossi
S. Congr. pro Gentium Evangelizatione
seu de Propaganda Fide Praefectus
Eugenius
Sevi,
Proton.
Apost.
Angelus Lanzoni, Proton. Apost. s. n.
Loco g8 Plumbi
In Secret. Status tao., n. 801599.
II
KIDAPAVANENSIS
Separatis a praelatura Cotabatensi quibusdam territoriis nova constituitur praelatura « Kidapavanensis » nomine.
PAULUS
E P I S C O P U S
SERVUS SERVORUM DEI
AD PERPETUAM REI MEMORIAM
Quas Venerabilis F r a t e r Bruno Torpigliani, Archiepiscopus titulo
Mallianensis idemque in Insulis Philippinis Apostolicus Nuntius, ad
Nos adhibuit preces, antea audita Episcoporum Conferentia Insularum
Philippinarum, ut videlicet diviso praelaturae Cotabatensis amplissimo
territorio alia ibidem excitaretur ecclesiastica circumscriptio, eas Nos,
Evangelii nuntiandi causae favere cupientes, exaudiendas esse censuimus. Sententia igitur exquisita sive Venerabilium Fratrum Nostrorum
S. R. E. Cardinalium Sacrae Congregationi pro Episcopis praepositorum, sive locorum Ordinariorum, quorum negotium interesset, sequentia decernimus. Territorium praelaturae Cotabatensis ita disponimus, ut eodem, exceptis provinciis vulgo « Maguindanao » et (( Sultan
Sa Kudurat )) alia ratione hoc ipso die ordinatis, novam praelaturam
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
452
constituâmes, ab urbe vulgo « Kidapawan » Kidapavanensem appellandam, cuius sedes in eadem urbe erit itemque praelaticium templum, ad
quam dignitatem sacram paroecialem aedem attollimus, ibi exstantem,
Deo dicatam in honorem B. M. V. omnium gratiarum Mediatricis.
Conditam praelaturam suffraganeam facimus metropolitanae Sedi Davaënsi, eiusque Praelatum eiusdem Ecclesiae Metropolitae. Mensam
praelaticiam constituetur Curiae emolumentis, fidelium sponte oblatis
pecuniis bonisque ei obvenientibus ad normam canonis 1500 C. I. C. Ad
Seminarii alumnos quod attinet serventur normae iuris communis, prae
oculis habitis in primis decreto Concilii Vaticani II « Optatam totius »
et peculiaribus Sacrae Congregationis pro Institutione Catholica regulis. Praestantes vero sive animi sive ingenii virtutibus iuvenes Romam mittantur, apud Pontificium Collegium Philippinum, aptius philosophicis theologicisque disciplinis imbuendi. Quod denique spectat
conditae praelaturae regimen, administrationem, Vicarii Capitularis
electionem aliaque id genus, quae sacri canones praescribunt ad amussim serventur. De clericis autem sic iubemus, ut ei Ecclesiae censeantur
adscripti, in cuius territorio beneficium vel officium ecclesiasticum
habeant; ceteri vero, itemque seminarii tirones ei, in qua legitimo domicilio degant. Acta et documenta praelaturam Kidapavanensem respicientia, ad eius Curiam a Cotabatensi transferantur, in tabulario
religiose custodienda. Haec quae praescripsimus ad effectum adducat
Venerabilis F r a t e r Bruno Torpigliani, quem diximus, vel ab eo delegatus sacerdos, suetaque documenta exaret et ad Sacram Congregationem pro Episcopis mittat.
Has sub plumbo Litteras ratas esse volumus, contrariis quibuslibet
non obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die duodecimo mensis Iunii, anno
Domini millesimo nongentesimo septuagesimo sexto, Pontificatus Nostri
tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT
Secretarius Status
SEBASTIANUS Card. BAGGIO
S. Congr. pro Episcopis Praefectus
Iosephus Del Ton, Proton. Apost.
Loco © Plumbi
In Secret. Status tab., n. 808286.
Acta Pauli Pp. VI
453
III
COTABATENSIS
Praelatura Cotabatensis, in Insulis Philippinis, ad gradum dioecesis attolletur.
PAULUS
E P I S C O P U S
SERVUS SERVORUM DEI
AD P E R P E T U A M REI M E M O R I A M
Episcoporum votis et precibus Insularum Philippinarum Conferentiae libenti animo accedentes, censuimus iam esse praelaturam Cotabatensem aptiore ratione disponendam, seu ad dioecesis dignitatem attollendam. Id enim non solum requirunt pastorales ibi locorum ad huc
usque tempus suscepti labores rerumque religiosarum feliciter capta
incrementa, verum etiam quae maiora in posterum fieri praevidentur,
ad Christi Evangelium magis magisque proferendum. De sententia igitur Venerabilis Fratris Brunonis Torpigliani, Archiepiscopi titulo Mallianensis et in iisdem Insulis Nuntii Apostolici, apostolica Nostra potestate praelaturam quam diximus ad gradum dioecesis attollimus,
eodem servato nomine, quae provinciis constabit vulgo appellatis « Maguindanao » et « Sultan Sa Kudurat ». Constitutae dioecesis sedes in
urbe Cotabato erit, cathedra autem Episcopi in templo ibi exstante,
quod Deo est dicatum in honorem Conceptionis Immaculatae B. M. V.,
cum iuribus cathedralium templorum propriis. Eam praeterea suffraganeam facimus metropolitanae Sedi Davaënsi, sic ut Episcopus metropolitano iuri Archiepiscopi eiusdem Ecclesiae subdetur. Canonicorum collegium quoque constituatur, per alias tamen sub plumbo Litteras; interea consultores dioecesani deligantur, ad normam iuris canonici. Mensam episcopalem constituent Curiae emolumenta, a fidelibus sponte oblata pecunia atque bona, quae hucusque ad Cotabatensem
praelaturam pertinuerunt. Quod vero attinet ad dioecesis regimen, administrationem, Vicarii Capitularis electionem aliaque id genus, sacri
canones omnino serventur. Haec quae statuimus ad effectum adducat
Venerabilis F r a t e r Bruno Torpigliani, quem diximus, vel ab eo delegatus sacerdos, suetaque documenta diligenter perficiat ad Sacramque
Congregationem pro Episcopis mittat.
Acta Apostolicae Sedis -• Commentarium Officiale
454
Apostolicas has Litteras firmas esse et ratas volumus, contrariis
nihil obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die duodecimo mensis Iunii, anno
Domini millesimo nongentesimo septuagesimo sexto, Pontificatus Nostri tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT
Secretarius Status
SEBASTIANUS Card. BAGGIO
S. Congr. pro Episcopis Praefectus
Iosephus Del Ton, Proton. Apost.
Loco £ß Plumbi
In Secret. Status tab., n. 808887.
EPISTULAE
I
Ad E.mum P. D. Iacobum Robertum S. R. E. Cardinalem Knox, nominatum Legatum Pontificium, ad sollemnibus coetibusque praesidendum
XLI Conventus Eucharistici Internationalis, in urbe Philadelphia habendi.
Venerabilis F r a t e r Noster,
salutem et Apostolicam
Benedictio-
nem. — Eventus religiosus, totius orbis catholici excitans studia, mox,
ut notum est, in Foederatis Civitatibus Americae Septentrionalis celebrabitur : X L I Conventus Eucharisticus Internationalis. Quem quidem
in urbe Philadelphia fieri contingit, cuius ipsum nomen, cum fraternum amorem significet, quodam modo ad Sanctissimam Eucharistiam
potest referri, quae Ecclesiam imprimis coagmentat, caritatem unitatemque efficiens et augens. Praeterea eadem urbs commendari videtur,
quod sedes episcopalis fuit Ioannis Nepomuceni Neumann, pastoris
eximii, cui Nosmet in ipso pontificalis ministerii initio Beatorum Caelitum honores decrevimus. Ea denique — hoc addere liceat — in annalibus earundem Civitatum Foederatarum est laudem adepta.
Novimus sane omnia per Venerabilem Fratrem Nostrum Ioannem
Cardinalem Krol, Archiepiscopum Philadelphiensem Latinorum, et/per
eos, qui cum ipso operam sociant, sedulo, disposite, alacriter apparari,
sive quod ad animos componendos sive quod ad externam rerum temperationem attinet, ita ut spes affulgeat statuta sollemnia eucharistica
Acta Pauli Pp. VI
455
1
in Dei, qui nos dilexit usque in finem, gloriam, in religionis auctum
atque etiam in humanae societatis emolumentum esse cessura.
Volentes autem haec quodam modo per Virum lectissimum, qui Nostram gerat personam, participare, te, Venerabilis Frater Noster, eligimus et nominamus Legatum Nostrum, id mandantes, ut sollemnibus
coetibusque praesideas.
Propterea quod pietatis laude flores, non dubitamus quin creditum
munus spectate sis impleturus. Factus igitur veluti os Nostrum, diligenter consule, ut hoc augustum Sacramentum, quo non solum gratia
divina, sed et auctor gratiae vere, realiter et substantialiter continetur, digne reverenterque adoretur et nova flamma amoris erga hoc ineffabile donum caeleste in fidelium animis exardescat. Est profecto, ut
Concilium Vaticanum Secundum docet, Sanctissima Eucharistia (( cul2
men et centrum Sacramentorum ». In ea « Sacrificium Christi, unici
Mediatoris, incruente et sacramentaliter offertur, donec ipse Dominus
3
veniat » ; est alimonia spiritualis, qua efficitur, ut propter eum viva4
mus, quem manducamus ; necnon ei latriae cultus praestetur oportet,
etiam extra Missarum sollemnia, <x consecratas Hostias quam diligentissime asservando, et sollemni fidelium venerationi proponendo )).
5
Praeterea hoc Sacramentum est unitatis signum et vinculum caritatis : « communio ita appellatur, et revera est, quia per eam Christo
communicamus eiusque carnem et divinitatem participamus, quin etiam
aliis alii communicamus et copulamur. Nam qui ex uno pane participamus, omnes unum Christi corpus sumus, et unus sanguis, aliique
6
aliorum membra efficimur, cum unius corporis simus ». Ei ergo, qui
hoc divino epulo nutritur, non licet ignorare membra dolentia eiusdem
corporis, sed impelli se sentiat, ut, quantum fieri possit, eorum necessitatibus subveniat. Haec sane est alta significatio verborum « Eucharistia et fames humanae familiae », quae ut sententia peculiaris isti
Conventui sunt proposita. Haec vero fames multiplex esse cognoscitur,
spectans videlicet ad spiritualia et corporalia, nominatim ad ipsum
Deum, a quo multi sunt alieni, ad spiritum, quatenus sacerdotes et
religiosi testimonium perhibeant oportet eorum, quae naturam transCfr. Io. 13, 1.
Decr. de activ. mission. Ecclesiae Ad gentes divinitus, n. 9.
Cfr. Decr. de Presbyt. ministerio et vita Presbyterorum ordinis, n. 2.
« Cfr. Io. 6, 58.
Litt. Encycl. Mysterium Fidei, A.A.S. 57 (1965), p. 769.
S. Ioann. Damascen., De fide orthodoxa, IV, 13.
1
2
3
s
6
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
456
cendunt, ad libertatem, iustitiam, veritatem, amorem et pacem, quae
bona plurimum desiderantur, ad ipsum cibum, cuius penuria tot homines vexantur. Haec caritas, quae ex Eucharistia manat eademque alitur, et quae sit tamquam insigne christiani, postulat quidem se devovendi studium et incommoda oneraque imponit, sed nunc cum maxime
urgent, ut fratres fame illa laborantes releventur.
Vota igitur facientes, ut ex hoc Eucharistico Conventu optati fructus ubertim capiantur, tibi, Venerabilis F r a t e r Noster, ceteris Sacri
Collegii Sodalibus, praesertim Ioanni Cardinali Krol, quem diximus,
et Venerabili F r a t r i Ambrosio Senyshyn, Archiepiscopo Philadelphiensi
Ucrainorum, ceteris Archiepiscopis, Episcopis, sacerdotibus, religiosis
et cunctis fidelibus, sacri huius Coetus participibus, Benedictionem
Apostolicam, dilectionis et benevolentiae Nostrae testem, libenter impertimus.
Ad universum denique populum Foederatarum Civitatum Americae
Septentrionalis animum convertentes, impense Nos fatemur optare, ut
optimis, quae eius propriae sunt, traditionibus religiosis et civilibus
fideliter inhaerens, prosperitatem suam et opus pertinens ad pacem
in mundo conciliandam semper conformet principiis Evangelii, quae
a Christo, in Sanctissima Eucharistia praesenti, deducuntur et ab eo
veram efficaciam accipiunt.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die VII mensis Iulii, anno
MCMLXXVI, Pontificatus Nostri quarto decimo.
PAULUS P P . V I
II
Suae Beatitudini P. D. Hemaiagh Petro XVII Ghedighian, electo Patriarchae Ciliciae Armenorum, ecclesiasticam communionem cum Romano
Pontifice petenti.
Avec une vive joie, Nous avons appris la nouvelle de l'élection canonique de Votre Béatitude au Siège Patriarcal de Cilicie des Arméniens et Nous La remercions des sentiments qu'Elle a tenu à Nous
adresser par l'entremise de deux Pères Synodaux.
C'est avec satisfaction que Nous avons accueilli la demande de communion ecclésiastique, que Nous sommes heureux de vous accorder
dans la foi et dans la charité de Notre-Seigneur Jésus-Christ. Nous
avons également exaucé votre requête au sujet de la concession du
Acta Pauli Pp. VI
457
Sacré Pallium, et Nous le conférerons à Votre Béatitude, le 9 de ce
mois, en notre Palais Apostolique.
La fidélité de l'Eglise Arménienne Catholique et l'attachement de
ses membres au Siège de Pierre, manifestés héroïquement au cours des
siècles, Nous confirment aujourd'hui même dans les sentiments que le
Saint-Siège lui a toujours manifestés avec une prédilection particulière.
Daigne Votre Béatitude recevoir les vœux nombreux et fervents que
Nous formons pour sa Personne vénérée et pour l'œuvre qu'Elle est
appelée à accomplir, cependant que Nous Lui accordons de tout cœur,
en gage des meilleures grâces divines, Notre Bénédiction Apostolique
que Nous étendons volontiers à la Hiérarchie, au Clergé, aux Religieux
et Religieuses et à tous les fidèles de la glorieuse Eglise Arménienne.
Du Vatican, le 5 juillet 1976
PAULUS P P . VI
ALLOCUTIONES
I
lis habita, qui generali coetui interfuerunt Pontificii Consilii « Cor Unum »
de humana et christiana progressione fovenda.*
Nous saluons de tout cœur les membres et les consulteurs de notre
Conseil Pontifical « Cor Unum » réunis à Rome ces jours-ci pour leur
cinquième Assemblée Plénière. Presque cinq ans se sont écoulés depuis
que Nous avons institué cet organisme et Nous sommes heureux de
constater qu'il se soit développé de façon si positive et qu'il ait déjà
été en mesure de rendre bien des services à l'Eglise. Vous avez été
les artisans de cette première étape et aujourd'hui vous vous appliquez
à en dresser le bilan en vue d'une coordination encore plus fructueuse
dans l'avenir. Nous relevons dans votre Rapport d'activités que cette
coordination a progressé sur trois points : entre les Eglises locales et
les Agences dites de financement ou d'aide; au sein des Eglises locales
elles-mêmes ; entre les diverses Agences. Partout le même besoin se fait
sentir; notre charité, nos efforts pour la justice doivent inspirer, dans
la diversité des initiatives et la juste autonomie des uns et des autres,
une action cohérente et harmonieuse qui donne au monde le témoi* Die 27 mensis maii a. 1976.
458
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
gnage de notre Unité. Ceux qne nos efforts cherchent à promouvoir à nne
vie plus humaine, à l'obtention d'un développement intégral, seront
les premiers bénéficiaires d'une coordination librement mûrie et acceptée au nom même des impératifs de l'Amour qui nous inspire. Restez
donc, au cours des travaux de votre Assemblée, mais surtout dans
l'exécution des programmes que vous arrêterez, des ouvriers d'unité,
pour le plus grand bien de la Cité terrestre et l'annonce prophétique
de Celle de l'Au-delà.
II
Flandrensihus Viris a Secretis operariorum consociationum Belgicae nationis, Romae studii causa degentibus.*
Chers Messieurs,
Nous avons accepté volontiers de vous recevoir au cours de votre
bref séjour à Rome, et Nous voulons aussi adresser, par votre intermédiaire, nos vœux et nos encouragements à tous les travailleurs de
la Confédération des Syndicats chrétiens de Belgique que vous représentez, et à leurs familles.
Nous vous remercions d'abord de votre démarche : elle doit manifester votre volonté de travailler en Eglise, en union avec l'Eglise universelle dont il Nous revient de garantir l'unité et la fidélité. Et Nous,
par ces quelques mots, Nous désirons contribuer à vous éclairer dans
les multiples engagements qui sont les vôtres. U importe plus que
jamais, à notre époque, de bien percevoir et d'approfondir un point
essentiel de toute vie chrétienne, c'est-à-dire le rapport entre les perspectives de la vie éternelle et du monde à venir — éléments essentiels
de notre foi — et les perspectives de l'engagement humain, comme l'a
fait la Constitution conciliaire Gaudium et Spes. Les phénomènes collectifs modernes, tout particulièrement dans le monde du travail, ont
conduit à considérer, sous des aspects partiellement nouveaux, les valeurs personnelles et collectives qui y sont à l'œuvre. Précisément la
doctrine sociale de l'Eglise a constamment donné aux catholiques les
orientations nécessaires pour qu'ils puissent comprendre et réaliser de
manière authentique, selon l'originalité de leur foi, selon le dynamisme propre de l'Evangile, leur participation à l'effort commun.
Cette doctrine sociale de l'Eglise s'est particulièrement intéressée
* Die 11 mensis iunii a. 1976.
Acta Pauli Pp. VI
459
aux syndicats dans lesquels vous travaillez. Déjà notre prédécesseur
Léon X I I I , dans son encyclique Rerum novarum, quand commençaient
à s'organiser et à se regrouper les associations catholiques ouvrières,
soulignait leurs trois fonctions essentielles : unir les travailleurs qui
étaient alors souvent désemparés et désabusés devant leurs pénibles
conditions de vie; défendre et promouvoir leurs propres intérêts et
leurs droits; et aussi éduquer les ouvriers eux-mêmes à la conscience
du bien commun et de leurs devoirs dans le monde du travail, afin
de les rendre plus responsables, en harmonie avec les autres classes,
les autres secteurs de vie, les autres besoins de la société. Pour le
bien-être des ouvriers et la prospérité du peuple tout entier, il importe
que les syndicats s'en tiennent toujours à de tels objectifs; et les
chrétiens y apporteront une note particulière. A Rome, Nous ne pouvons nous empêcher de penser que les premiers chrétiens, souvent les
plus pauvres, ont témoigné de leur foi et préparé de nouvelles relations
sociales en se montrant « diligents, laborieux, pacifiques, modèles de
justice et surtout de charité )).* Le monde ouvrier a besoin d'avoir en
son sein des hommes qui s'engagent à le rendre plus humain, plus fraternel et plus proche de Dieu, de tout leur courage et d'une manière
vraiment chrétienne.
Quel meilleur exemple pourrions-Nous évoquer avec vous que celui
du fondateur de la J.O.C.? Votre pays peut s'enorgueillir d'avoir eu,
dans la personne de celui qui devait devenir un jour le cardinal Cardjin sans rien renier de ses origines, un des maîtres de la vie apostolique de notre temps. Son souvenir est toujours vivant parmi vous;
beaucoup, certainement, l'ont bien connu. Nous souhaitons que son
exemple continue à vous inspirer et à vous stimuler toujours davantage : fidélité à l'Eglise, à l'Evangile; fidélité au monde dans lequel
le Seigneur l'avait envoyé travailler. Cette double fidélité est aussi la
vôtre. Soyez assurés de notre sympathie profonde pour vos efforts.
Nous les recommandons au Seigneur, et Nous vous bénissons de grand
cœur, ainsi que tous les travailleurs flamands qui sont associés ce matin à votre démarche filiale.
1
Cf. Encyclique Rerum novarum, n. 34.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
460
III
Eminentissimis Sacri Collegii Patribus, felicia ac fausta ominantibus
Summo Pontifici, die Eius nominali proxime occurrente.*
Siamo riconoscenti al Cardinale Decano per le sue parole, sempre
amabili, di augurio, nonché a voi tutti, venerati nostri fratelli del Sacro Collegio, che per il suo tramite ci avete espresso ancora una volta
i vostri sentimenti di devozione e di affetto. Il Signore vi ricompensi
di questo conforto che ci date : grazie, dunque ! E grazie per la collaborazione, esperta, assidua e instancabile, che ci offrite nel governo
universale della Santa Chiesa; e per lo sforzo nobilissimo di sempre
meglio attuare, e portare a compimento, quella grande eredità del Concilio Vaticano II come pure quella dell'Anno Santo, che tuttora brilla
sul nostro orizzonte con forza inestinguibile.
La consuetudine di questo incontro tradizionale ci offre ogni anno
l'opportunità di soffermarci un istante sulle necessità e i problemi della vita ecclesiale; e se la celebrazione del recente Concistoro ci ha già
dato l'occasione di confidarvi le sollecitudini che ci ispira oggi il grave
peso del Sommo Pontificato, non ci sembra peraltro fuori luogo, quasi
a continuazione di quella straordinaria circostanza, sia pure a breve
distanza da essa, richiamare ancora la comune attenzione su quanto
forma l'oggetto costante delle nostre preoccupazioni pastorali : vogliamo dire le necessità principali della Chiesa nel momento presente.
La Chiesa ! È essa il nostro amore costante, la nostra sollecitudine
primordiale, il nostro « pensiero fìsso » ! Come la vita della Chiesa, in
tutte le sue manifestazioni sia all'interno di essa sia nei rapporti molteplici col mondo, è stata il tema principale del Concilio Vaticano I I ,
che ne ha unificato gli interessi e le indicazioni facendole confluire
come in un unico alveo maestoso, così l'illustrazione, l'incremento e
la difesa di quella stessa vita sono per noi il primo e principale motivo conduttore del nostro umile Pontificato. Così abbiamo voluto, così
ancora vorremo, fino alla fine! Non si ama Cristo se non si ama la
Chiesa; e non si ama la Chiesa se non l'amiamo come la amò il Signo1
re : Dilexit Ecclesiam et seipsum tradidit pro ea.
Tra queste necessità della Chiesa, che tengono più impegnato il
* Die 21 mensis iunii a. 1976.
Ef 5, 25.
1
Acta Pauli Pp. VI
461
nostro spirito, noi oggi vorremmo indicarne alcune, come ideale prosecuzione del discorso che vi tenemmo nella ricordata circostanza del
Concistoro.
Promuovere
l'unione
interna
della
Chiesa
Anzitutto il bisogno di favorire e promuovere sempre di più l'unio2
ne interna della Chiesa. È stata la preghiera di Gesù : ut sint unum
preludio sacrificale della sua passione redentrice, presagio e monito,
nella gravità e solennità dell'ora estrema, per quelle lacerazioni che
avrebbero cercato di attentare, nei secoli, a una delle prerogative essenziali e delle « note » costitutive della Chiesa stessa, l'unità. Oggi,
come in altri periodi di disorientamento dottrinale, ma forse più che
non mai per il relativismo che talora raccoglie e assorbe e fa propri
tutti gli errori secolari di una ragione ebbra di sé e disancorata da
un sicuro rapporto con Dio (che pure è l'unico che ne garantisca l'autonomia e la dignità), oggi, diciamo, la comunione in seno alla Chiesa
è, per alcuni, in pericolo. Occorre perciò far ritorno alle fonti, e sottolineare vigorosamente, senza stancarsi mai, che chi si distacca dalla
Chiesa, dai suoi Pastori, dalle sue dottrine, dalle sue norme morali,
si pone in pericolo di collocarsi da sé al di fuori della comunione ecclesiale. L'abbiamo detto a chiare lettere nella allocuzione del Concistoro : occorre evitare gli estremismi opposti, sia da parte di chi si
appella alla tradizione per giustificare la propria disobbedienza al supremo Magistero e al Concilio Ecumenico, sia da parte di quanti si
sradicano dall' humus ecclesiale corrompendo la genuina dottrina della
Chiesa; entrambi gli atteggiamenti sono segno di indebito e forse inconscio soggettivismo, quando non sia pur troppo di ostinazione, di
caparbietà, di squilibrio; posizioni queste che feriscono al cuore la
Chiesa, Madre e Maestra.
Ma vi è anche un altro pericolo da sottolineare e da evitare : il pluralismo male inteso. Nella nostra Lettera Apostolica « Octogésima adveniens )) abbiamo ricordato che « spetta alle comunità cristiane individuare — con l'assistenza dello Spirito Santo, in comunione con i
Vescovi responsabili ... — le scelte e gli impegni che conviene prendere per operare le trasformazioni sociali, politiche ed economiche
3
che si palesano urgenti e necessarie in molti casi )). Ma non si deve
peraltro dimenticare che — e lo sottolineiamo in risposta ad autore2
5
Gv 17, 22.
A.A.S. 63 (1971), p. 403.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
462
voli richieste, che ci sono state insistentemente rivolte — gli sforzi di
ricerca e di promozione di un miglioramento della situazione della società debbono sempre essere opportunamente coordinati e sapientemente
regolati e conformati alle esigenze del vero bene dell'intera comunità. A
tale scopo, i singoli Vescovi hanno il dovere, nell'opera svolta al riguardo nelle proprie diocesi, di conservare con i loro Confratelli stretta
comunione, unità di dottrina e piena concordia di indirizzo pastorale,
affinché la loro azione risulti chiara ed efficace. Il coordinamento, infatti, dell'azione comune, normalmente attuato nell'ambito delle singole Conferenze Episcopali, è necessario non solo alla tutela dei princìpi dell'ordine etico e religioso, ma anche della loro applicazione ai
casi concreti, nella sfera temporale.
4
Si tratta cioè di una coesione interna, senza la quale non si può
avere efficacia di applicazioni e continuità di frutti, pena l'infedeltà
all'unità e alla verità della fede oppure la condanna alla sterilità inconcludente o all'attivismo esteriore senza coordinazione, e spesso senza benefica incidenza, né durata alcuna. E tale coesione richiede grandi
virtù : anzitutto quella « oboedientia et pax », che il motto del Baronio, ripreso con eco di tanto favore dal nostro Predecessore Giovanni
X X I I I , a tutti ricorda con straordinario effetto. Ma non solo : occorre
aggiungere la collaborazione, il fervore di spirito, l'umiltà della mente, la generosità dell'impegno, la purezza dell'intenzione, la coerenza
delle opere.
Primato
della
vita
interiore
Ecco allora, come continuazione e completamento di quanto abbiamo finora detto : fra i bisogni odierni della Chiesa, pare a noi ancora
necessario ribadire oggi la indispensabile necessità e priorità di solide
virtù interiori e personali. La Chiesa non si costruisce certo con la
retorica, né con la ricerca della notorietà, o con i condizionamenti del
pubblico favore o dell'applauso altrui. Chi si contentasse di queste
5
cose, costruirebbe per sé sulla labile sabbia e non edificherebbe certo
la Chiesa. L'Anno Santo, che abbiamo celebrato, ha costituito in merito uno straordinario richiamo, sia per l'esempio di preghiera e di
interiorità dato dai pellegrini, sia per l'insegnamento di quelle grandi,
attuali, umanissime figure di Santi e di Beati, che abbiam proposte
alla venerazione dell'intera famiglia umana. È stato un invito suaden4
5
Cfr. Litt. Encycl. Pacem in terris, A.A.S. 55 (1963), pp. 300 s.
Cfr. Mt 7, 26 s.
Acta Pauli Pp. VI
463
te e ripetuto alla vita interiore, personale, religiosa, esemplare : un
sottolineare che soltanto nella ricerca sincera di Dio, fatta con la preghiera, con la penitenza, con la metanoia di tutto l'essere, si possono
assicurare i successi veri della vita cristiana e apostolica, e mettere
in pratica il primo e sempre vivo appello del Signore alla santità :
Impletum est tempus, et appropinquavit regnum Dei; paenitemini et
eredite evangelio. Estote ergo vos perfecti sicut et Pater vester caelestis perfectus est.
6
7
Il mondo di oggi ha bisogno di questa presenza e di questa testimonianza da parte dei cristiani : è un mondo che rischia di crollare
sotto le sue stesse contraddizioni : il folle consumismo e le stridenti
disparità sociali, la violenza distruggitrice delle istituzioni e l'apparente impotenza a porvi rimedio, la velleità dei propositi e l'abulia
nel metterli in pratica, la pornografia ammantata di istanze cosiddette
« liberatrici » e messa al servizio di giganteschi sfruttamenti economici, la droga, ecc. Nell'imperversare di interessi contrastanti, dannosi
al vero bene dell'uomo, occorre proclamare di nuovo alte le grandi parole del Vangelo, che, sole, han dato luce e pace agli uomini, in altri
analoghi sconvolgimenti della storia.
E' in opera la « civiltà dell'amore »
Una parola particolarmente vibrante per le presenti necessità della
Chiesa vogliamo che sia quella della speranza, della fiducia. Sì, noi
abbiamo fiducia. È vero che la Chiesa attraversa un momento difficile : foris pugnae, intus timores. Ma non è sempre stato così? Quando
mai la Chiesa non ha sofferto? E quando, e dove ha sofferto, non ne
sono forse scaturiti sempre frutti più luminosi e più lieti? E cioè : la
maturazione degli spiriti, la maggior presa di coscienza delle proprie
responsabilità, l'aumento delle vocazioni, la crescita della vita sacramentale, la fioritura dei santi? È vero che, come abbiam detto, oggi
un germe di disunione è entrato insensibilmente in talune frange della comunità ecclesiale; è vero che il dubbio e l'equivoco si sono infiltrati qua e là; è vero che la Chiesa soffre in certi Paesi per la mancanza di libertà religiosa. Ma non è men vero che è in opera « la civiltà dell'amore », quella che abbiamo auspicato come frutto dell'Anno
Santo.
9
6
7
8
Me 1, 15.
Mt 5, 48.
2 Cor 7, 5.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
464
Ebbene, noi abbiamo speranza, noi abbiamo fiducia. Sappiamo che
i nostri figli, specie quelli provati, sapranno soffrire e perseverare :
si exprobramini in nomine Christi, beati eritis;
etsi quid patimini
propter iustitiam, beati!
Questa fiducia nasce dalle promesse divine : sia perché lo Spirito Santo è nella Chiesa, è l'anima della Chiesa,
e la vivifica e sorregge e guida, e non l'abbandona perché la Chiesa
è sua ; sia perché è vera la parola di Gesù : « Ecco, io sono con voi,
tutti i giorni, fino alla fine del mondo » . « Tu sei Pietro, e su questa
pietra edificherò la mia Chiesa, e le porte degli inferi non prevarranno contro di essa ». La fedeltà dei più, il desiderio di autenticità,
di preghiera, di carità operosa, che si nota in tutti gli strati e soprattutto nei giovani; i segni di una consolante ripresa nelle vocazioni
sacerdotali e religiose; il fervore e l'animazione missionaria; tutto ciò
fa presagire bene per l'avvenire.
9
10
u
12
Il rapporto tra la Chiesa e i poteri civili
Queste considerazioni sui problemi interni della vita della Chiesa
nei nostri giorni non possono farci dimenticare che altri ve ne sono,
ad Essa esterni e che pure influiscono, in misura considerevole talvolta, sulle possibilità di azione e sulla stessa esistenza nell'uno o
nell'altro Paese, in un determinato periodo storico : problemi derivanti
dal rapporto che intercorre fra la Chiesa e i poteri civili.
Di tale rapporto la storia bimillenaria della Chiesa nelle varie regioni del mondo ha conosciuto molteplici forme : da quelle iniziali dell'ostilità aperta e della persecuzione violenta — che si sono ripetute
tanto spesso nel corso dei secoli e si ripetono purtroppo anche ai nostri
giorni, se anche con modalità diverse —, a quelle della lotta subdola
o dell'indifferenza, e poi sino al rapporto di buona intesa o di amicizia
e di mutua collaborazione.
La Chiesa — l'ha ricordato con particolare insistenza il recente
Concilio Ecumenico Vaticano II — non ripone la sua vera fiducia
negli aiuti umani o nei sussidi del potere dello Stato, ma in Dio, nel
suo Spirito che la vivifica e nella presenza, che le è stata assicurata,
sino alla fine dei secoli, dal proprio Fondatore, il Quale può addirittura trarre dalle prove e dalle persecuzioni elementi di forza e di progresso. Essa non chiede per sé tutela speciale o situazione di privilegio.
9
1 Pt 4, 14.
10
Ib. 3, 14.
11
Mt 28, 20.
12
Ib. 16, 18.
Acta Pauli Pp. VI
465
La Chiesa ha solo bisogno e desiderio di giusta libertà. Essa la
chiede per sé, la libertà del bene, per diritto proprio e congenito; la
chiede per i suoi figli, come per tutti gli uomini, in nome dei diritti
sacrosanti e inalienabili della persona umana, della sua dignità, della
sua vocazione divina a realizzarsi in pienezza di verità e nell'esercizio
di quella responsabilità che nessun potere umano, né la società, né lo
Stato possono rapirle.
Princìpi, quest'ultimi, che trovano sempre maggiore accoglimento
ed affermazione nelle Carte fondamentali delle singole Nazioni e della
Comunità internazionale, senza ricevere, però, altrettanto fedele applicazione nella prassi, e talvolta nella stessa legislazione, di non pochi
Paesi.
Se ora consideriamo il panorama che, sotto questo profilo, è dato
di contemplare nel mondo, in particolare per quel che riguarda la
Chiesa Cattolica e la religione di Cristo, si deve purtroppo rilevare
che molte sono le situazioni di limitazioni, di insufficienze e, spesso,
di aperta ingiustizia, che esigono deplorazione e denuncia.
Non abbiamo bisogno di ricordare qui nei particolari le storie recenti o tuttora attuali alle quali facciamo allusione : storie di passione e di tanti eroismi. Se le ricordiamo, sia pur soltanto per accenno, è per evitare l'impressione che la Santa Sede le abbia dimenticate
o accettate con il passare dei decenni; e soprattutto per assicurare ai
nostri figli che ne sono stati e continuano ad esserne vittime, che non
ci è ignota la loro fedeltà e che sempre abbiamo presenti le loro nascoste sofferenze, così come ne condividiamo le speranze e le preghiere.
Prove e difficoltà
A volte le prove della Chiesa sono legate a situazioni generali che
non hanno direttamente a che vedere con la religione, la quale tuttavia ne subisce dolorosamente e pericolosamente i contraccolpi : così
come quando difficoltà di ordine interno, o connesse con lotte intestine
o fra popoli confinanti, fanno ricadere sospetti e causano limitazioni
all'azione della Chiesa, anche se questa, e in particolare quella dei
missionari, che per la loro provenienza da Paesi stranieri vi sono più
esposti, si restringe al campo puramente religioso e spirituale.
Un pensiero accorato al Libano e al Medio Oriente
Ma il fenomeno che negativamente e caratteristicamente ha influenzato tanta parte del rapporto fra Chiesa e Stato, fra religione e società
30 - A. A. S.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
466
civile, negli ultimi decenni, in vaste regioni dell'Europa e dell'Asia,
alle quali altre se ne sono poi aggiunte, se pur assai meno numerose
ed estese, in America e in Africa, è stato l'arrivo al potere di forze
politiche che hanno iscritto nella loro base ideologica e nel loro programma pratico — segnatamente in quello cosiddetto strategico — la
liberazione, a loro dire, dell'umanità da quella che essi chiamano l'alienazione religiosa.
La storia di questi rapporti, simili nelle movenze e nelle motivazioni, pur nelle diversità imposte o consigliate dalle differenze delle concrete situazioni, è sufficientemente nota — almeno nelle sue linee essenziali — anche per essere tanto recente, anzi contemporanea.
Durante tutto il nostro Pontificato noi abbiamo seguito la storia
di questi rapporti, non solo con l'interesse appassionato e con la trepidazione che ci dettavano il nostro ministero e l'amore che portiamo
alla Chiesa e agli stessi Paesi che ne sono stati e ne sono teatro, ma
anche con l'impegno di correggerne il corso nel senso della giustizia :
innanzitutto con la preghiera, alla quale nuovamente invitiamo l'intera Comunità cristiana, e poi con la trattativa o con il dialogo, come
è in uso di dire : un dialogo condotto dai nostri immediati e valenti
collaboratori, attivo e instancabile, paziente e franco, tanto fermo nella affermazione dei princìpi e del buon diritto della Chiesa e dei credenti, quanto pronto alle intese oneste e leali con essi conciliabili.
Non è nostro intento fare oggi, qui, dei bilanci, che d'altra parte
solo in una prospettiva storica, illuminata cioè da quella che si suole
chiamare la filosofìa, ed ancor più la teologia, della storia, è possibile tentar di tracciare correttamente.
Solo vorremmo, nel confermare l'impegno nostro e della Chiesa,
fondato più sulle speranze e promesse divine e sulla carità verso tutti
che sulle persuasioni della sapienza o delle forze umane, dar pubblica
voce alla pena che abbiamo nel cuore per il fatto che qualche vasta
porzione del mondo retta da regimi marxisti continua a rimanere chiusa, non diciamo ad intese, ma allo stesso contatto con questa Sede
Apostolica.
Possano questi nostri sentimenti trovare un'eco che apra al momento opportuno nuovi cammini ad incontri che, nella nostra convinzione e nei nostri intenti, sarebbero diretti non solo all'utilità della
Chiesa, ma altresì alla collaborazione in servizio delle grandi cause
che associano, nei timori, nelle aspirazioni, nelle responsabilità, tutti
i popoli, grandi e piccoli, del mondo.
Acta Pauli Pp. VI
467
In questi incontri che, per la ricorrenza del nostro giorno onomastico, si ripetono alla metà dell'anno, era nostra abitudine dare uno
sguardo sommario, oltre che alla vita e ai problemi della Chiesa, anche alle situazioni più significative della vita internazionale o delle
singole Nazioni.
Ce ne manca oggi il tempo. Ma ci parrebbe di venir meno al nostro
dovere di Padre se non dessimo, per lo meno, espressione alla nostra
partecipazione di cuore e di preghiera — e, là dove ci è consentito,
anche di azione — alle sofferenze delle popolazioni e alle difficoltà per
eque e pacifiche soluzioni che continuano a turbare Paesi geograficamente a noi vicini o lontani, sia nell'ancor sempre tormentata Irlanda
del Nord, sia anche nel territorio eritreo, o nella zona australe dell'Africa, e specialmente — proprio in questi giorni — nell'Africa
del Sud.
Un pensiero accorato, ma non senza il conforto di qualche nuovo
motivo di speranza, vogliamo rivolgere in modo particolare al Libano
a noi sempre carissimo. Ad esso associamo l'intera regione medio-orientale con tutte le sue popolazioni, cristiane e non cristiane, affratellate tutte, però — così dovrebbe essere —, dall'invocazione all'unico
Dio che è comune alle tre grandi Religioni monoteiste.
Che questa invocazione, la quale sgorga in ogni parte del mondo
da tanti cuori sinceri, valga a spegnere con l'amore i sentimenti dell'odio che dividono sulla terra i figli dello stesso Padre e Creatore
che è nei Cieli e aiuti a trovare le vie della comprensione e della pace !
Noi tutti esortiamo alla pace; e, per parte nostra, continuiamo a
scrutare i segni dell'alba nella notte, come vi dicemmo qui, nel Concistoro : e il Signore ci sostiene nella nostra speranza. Ci conforta
Maria, Madre della Chiesa, con la sua continua intercessione; ci conforta Pietro, di cui raccogliemmo or sono tredici anni l'eredità gravissima ed esaltante; ci conforta Giovanni Battista, di cui portiamo
il nome, e che umilmente abbiam seguito fin qui, e sempre vorremo
seguire, nell'indicare al mondo, come ha fatto Lui, che Cristo è la sola
salvezza, la sola speranza, la sola liberazione : Ecce Agnus Dei, ecce
qui tollit peccatum mundi! ... Ego ... testimonium perhïbui, quia hic
est Filius Dei.
Con la nostra Apostolica Benedizione.
13
13
Gv 1, 29, 34.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
468
IV
In Basilica Vaticana habita, in sollemnitate SS. Apostolorum Petri et
Pauli, XIII exeunte anniversario die, quo Pontifex Maximus summi Pontificatus insignia sollemni ritu suscepit.*
Noi celebriamo oggi la festa dei Santi Apostoli Pietro e Paolo.
Quale immenso tema di meditazione ! quale giocondo motivo di spirituale celebrazione ! quale classica ragione di ecclesiale fiducia ! Per
noi Romani la festa si arricchisce di altri due titoli : che essi furono
nostri concittadini, Romani anch'essi di adozione e di ministero; e
che a Roma coronarono la loro vita col martirio nel nome di Gesù
Cristo. Ed ecco, a questo supremo ricordo, scaturisce una polla di
annose e grandi questioni : quando fu consumato tale martirio? dove?
e come? e quale la vicenda e la sorte delle loro tombe e delle, loro reliquie? Questioni storiche, archeologiche, letterarie, religiose di grande
interesse, assai documentate, assai discusse, i cui vari e a volte contestati aspetti non infirmano il culto tributato in Roma e nella Chiesa
intera a questi sommi eroi della fede, ma lo confermano e lo ravvivano.
A questo nostro tempo inoltre è stata data la fortuna di raggiungere, per ciò che riguarda San Pietro, la certezza, di cui si è fatto
araldo il nostro venerato predecessore, Papa Pio X I I di venerata me1
moria, circa la collocazione della tomba dell'Apostolo Pietro in questo venerabile luogo, dove sorge questa solenne basilica a lui dedicata,
e dove noi ora ci troviamo in preghiera; prova questa incontestabile
della permanenza dell'Apostolo nell'Urbe, oggetto da parte di alcuni
studiosi di critica negativa, che sembra farsi sempre più silenziosa.
Inoltre a noi è toccata un'altra fortuna, quella d'essere rassicurati
dei risultati che sembrano positivi delle assidue ed erudite ricerche
circa l'identificazione e l'autenticità delle veneratissime residue reliquie del beato Pietro, Simone figlio di Giovanni, l'umile pescatore
di Galilea, il discepolo e quindi l'apostolo, eletto da Gesù Cristo stesso per essere capo del gruppo dei suoi primi qualificati seguaci, e
posto a fondamento dell'edificio, chiamato Chiesa, che Cristo si è proposto di costruire e da lui garantito indenne nel misterioso conflitto
con le potestà delle tenebre.
* Die 29 mensis iunii a. 1976.
Cfr. Discorsi e Radiom. XII, 380.
1
Acta Pauli Pp. VI
469
Riconoscenti a quanti hanno merito in questa ardua esplorazione,
noi accogliamo con riverenza e con gioia l'esito di così significativo
avvenimento archeologico, che conforta con nuovi argomenti storici e
scientifici la secolare convinzione del culto qui professato al Principe
degli Apostoli, e vi ravvisa una conferma e un presagio della sua
drammatica, ma vittoriosa missione di propagare il nome di Cristo
nella storia e nel mondo.
Ed è proprio su questa missione, che oggi vogliamo fermare, anche
per un solo istante, la vostra attenzione, venerati Fratelli e Figli carissimi, la vostra devozione. Noi possiamo collegare tale missione ad
una parola istituzionale e profetica di Cristo, che principalmente, ma
non esclusivamente, a Pietro si riferisce. E la parola è quella di Gesù
Cristo prima del suo congedo dalla umana conversazione; è registrata
da San Luca nel primo capitolo degli Atti degli Apostoli, il primo
libro della storia della Chiesa, là dove il Signore risorto dice ai suoi :
2
« voi sarete miei testimoni ». Questa è una parola che ritorna frequente nell'economia della nostra religione, per quanto si riferisce ai
suoi titoli originari e trascendenti, quelli della rivelazione, e alla sua
fedele e perenne trasmissione. La tradizione cristiana, la diffusione e
l'insegnamento della fede, la sua interiore e umana certezza, suffragata dal carisma dello Spirito Santo e dall'autorità divinamente stabilita del magistero della Chiesa cattolica, si riferiscono essenzialmente all'istituzione d'una testimonianza qualificata, che serve da tramite, da veicolo, da garanzia alla Verità, di cui solo alcuni, gli Apostoli,
3
e i fedeli contemporanei « preordinati da Dio » ebbero diretta e sensibile esperienza. Da questa sperimentale realtà di fatto nasce il messaggio, nasce il « Kerigma », cioè una predicazione, una parola da
trasmettere; la potestà ed insieme il dovere di comunicare ad altri
la parola di verità conosciuta; nasce l'apostolato, quale sorgente genetica della fede.
Gesù darà a Pietro la celebre consegna, successiva alla pavida negazione di lui : (( Tu, una volta ravveduto, conferma i tuoi fratelli » ;
4
e poi, dopo la risurrezione e la triplice riparatrice professione d'amo5
re, la triplice investitura pastorale : « pasci il mio gregge ». Pietro
si sentirà ormai dominato da questa interiore imperiosa coscienza; il
2
3
4
5
At 1, 8.
At 10, 41.
Lc 22, 32.
Cfr. Gv 21, 17.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
470
timido discepolo sarà ormai l'inflessibile testimonio, l'impavido apostolo : « noi non possiamo tacere, egli affermerà, quello che abbiamo
6
visto e ascoltato » ; <( noi siamo testimoni di tutte le cose da Lui,
Gesù Cristo, compiute ... )).
7
La documentazione potrebbe ancora essere assai ricca e potrebbe
confortarci con l'esortazione alla fermezza nelle tribolazioni stesse, che
possono provenire dalla professione della fede trasmessa dall'Apostolo
alla Chiesa nascente : « Chi potrà farvi del male, egli scrive, se sarete
ferventi nel bene? E se anche doveste soffrire per la giustizia, beati
voi ... ! Beati voi, se siete insultati per il nome di Cristo ... Se uno
soffre come cristiano, non ne arrossisca; glorifichi anzi Dio per que8
sto nome ». Il discepolo è diventato maestro e apostolo ; e da apostolo animatore, e poi martire. E martire significa appunto testimonio, ma, nel linguaggio cristiano, da Stefano in poi s'intende testimonio nel sangue, come lo fu Pietro stesso, conforme alla profezia
a
lui
fatta
cinget te ... ».
da
Gesù
medesimo :
« Cum
autem
senueris ...
alius
9
Due conclusioni ci sia concesso trarre dà questo fugace accenno
alla qualifica di testimonio attribuita da Cristo ai suoi Apostoli, ed
in primo luogo a Pietro ed a Paolo, dei quali celebriamo la sempre
gloriosa festività. La prima conclusione riguarda l'equazione che possiamo, in certa misura, stabilire fra l'apostolato e l'evangelizzazione,
per riscontrare la potestà di magistero nella Chiesa apostolica e in
quella che ne è legittimamente derivata, con le facoltà d'insegnamento, di interpretazione e di intrinseco sviluppo circa la rivelazione cristiana, nelle sue parole e nei suoi fatti, e sempre nella sua suprema
esigenza di autenticità. Questo, lo sappiamo, è uno dei punti forti
della cultura contemporanea e della discussione ecumenica del nostro
tempo; forte per la controversia che vorrebbe ammorbidire la saldezza del magistero ecclesiastico, che si rifa a quello apostolico; lo si
vorrebbe più flessibile, più docile alla storia, più relativo alla moda
del pensiero, più pluralistico, più libero; cioè guidato da criteri soggettivi e storicisti, e punto vincolato a formulazioni d'un magistero
tradizionale che si appella ad una dottrina rivelata e divina; e forte
per l'atteggiamento storicamente e logicamente coerente, con cui la
6
7
8
9
At 4, 20.
At 10, 39.
1 Pt 3, 13; 4, 14-16.
Gv 21, 18-19.
Acta Pauli Pp. VI
471
Chiesa di Pietro tutela il « deposito » dottrinale, che le è affidato :
10
non è ostinazione la sua, non arretratezza, non incomprensione delle
evoluzioni del pensiero umano; è fermezza al Pensiero divino, è fedeltà, e perciò verità e vita, anche per il tempo nostro.
L'altra conclusione riguarda l'ampiezza che il termine « apostolato » deve assumere, inteso non nel senso di potestà d'insegnamento,
affidata a coloro che « lo Spirito Santo ha posti come vescovi a pascere la Chiesa di Dio » ;
11
ma nel senso di dovere di diffondere l'annun-
cio evangelico ; esaltante dovere che nasce in ogni cristiano, battezzato e cresimato, chiamato come membro vivo della Chiesa a contribuire, come insegna il Concilio, alla edificazione della Chiesa stessa.
12
Ogni cristiano, secondo le sue personali e sociali condizioni, dev'essere testimonio di Cristo; dove questo che l'essere fanciullo, giovane,
uomo, donna, impegnato in uffici secolari, o impedito da particolari
doveri, o infermità, non dispensa dal suo compimento. Non indolenza, non timidezza, non scetticismo, non animosità critica e contestatrice, o altro sentimento negativo deve paralizzare, oggi specialmente,
l'esercizio dell'apostolato, cioè la testimonianza personale, familiare,
collettiva del buon esempio, dell'osservanza dei doveri religiosi, della
professione, tacita almeno ma trasparente, della propria fede cristiana, dallo stile di vita, retto, buono, cortese, premuroso della carità.
13
Cosciente di questa comune vocazione, nessuno si esima da questo fondamentale dovere della testimonianza personale e cattolica al nome
di Cristo nella semplice, ferma, solidale comunione con gli Apostoli,
di cui noi celebriamo, con la memoria liturgica, la successione storica
ed ecclesiale; e nessuno di voi, venerati Fratelli e Figli carissimi,
tralasci di offrire a Cristo, mediante l'invocata intercessione degli
Apostoli Pietro e Paolo, per questo umile loro successore, che vi parla,
una preghiera, affinché egli sia fedele nell'ufficio gravissimo che gli
è stato affidato, per il bene della Chiesa e del mondo. Egli oggi ricambia la vostra carità, sempre nel nome degli Apostoli,
14
con la sua
speciale, specialissima Benedizione.
10
11
Cfr. 1 Tm 6, 20; 2 Tm 1, 14.
At 20, 28.
12
Cfr. Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, n. 33; Decr; de apostolatu laicorum Apostolicam Actuositatem, nn. 1, 9, 10, etc.; Decr. de activ. mission. Ecclesiae
Ad gentes divinitus, n. 21, etc. Cfr. anche E f 4, 7 ; 1 Cor 9, 16; etc.
13
14
Cfr. J. Esquerda Biffet, Noi siamo testimoni, Marietti, 1976.
Cfr. 1 Cor 4, 2; 9, 27; Ef 4, 3.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
472
Summus Pontifex sic loqui perrexit, adhibitis linguis gallica, anglica,
germanica et hispanica.
Rendons grâce au Seigneur! Pour des chrétiens, c'est toujours une
faveur marquante de célébrer le culte tout près de l'endroit même où,
selon la tradition, l'Apôtre Pierre donna au Christ le suprême témoignage de sa fidélité !
Mais de cette joyeuse célébration, qu'allez-vous emporter qui puisse
baliser et stimuler votre vie de chrétiens? Nous vous le disons d'un
mot, facile à retenir mais lourd d'exigences : soyez des témoins ! Oui,
comme les Apôtres Pierre et Paul, soyez partout et toujours des témoins fervents de la Lumière et de l'Amour du Christ! Laissez-Nous
ajouter que ce témoignage évangélique exige une fidélité sans défaillance au Magistère de l'Eglise, interprète voulu par le Seigneur Jésus
de la foi et de la morale catholiques. C'est cette grâce de fidélité à
votre mission de témoins du Christ que Nous demandons à l'Esprit
Saint de renouveler en vous tous !
*
*
*
In celebrating the Solemnity of Saints Peter and Paul, the Church
exults in great confidence and with immense joy. On this day, divine
grâce triumphs over human frailty, and divine faith over human wisdom.
But the courage of Peter and Paul is still alive in the world,
and with their faith we proclaim today and forever that Jesus Christ
is the Son of the living God.
And in this glorious faith, the Church
of Rome finds the source of her invincible strength and the motive for
her perennial joy.
Beloved sons and daughters, with the Church of
Rome rejoice and be confident in the triumph of Peter and Paul.
*
*
*
Drei Tatsachen sind es, die am heutigen Fest der heiligen Apostel
Petrus und Paulus unser Herz mit Freude erfüllen und zum Nachdenken einladen :
Wir dürfen die heilige Liturgie in der Kirche feiern, die über dem
Grab des heiligen Petrus erbaut ist;
Ihr feiert diese Liturgie mit dem Nachfolger des heiligen Petrus,
Acta Pauli Pp. VI
473
dem Fels, auf dem die Kirche steht, dem obersten Zeugen unseres
Glaubens;
Ihr dürft und sollt selbst Zeugen sein für Jesus Christus in dieser
Welt.
*
*
*
La Iglesia entera se llena de gozo al celebrar la gloriosa festividad
de San Pedro y San Pablo, testigos excepcionales de la fe. Hoy es un
día especialmente grande para la Iglesia de Roma, que tuvo el privilegio de compartir la vida y las ensefiansas de estos dos Apóstoles,
admirando también su martirio por el nombre de Cristo. Que su ejemplo os anime a ser hijos fieles de la Iglesia y a dar testimonio de
vuestra fe cristiana, con el estilo de vida recto, bueno, generoso de la
caridad.
V
Ad Excellentissimum Virum Ernestum Valdivieso Chiriboga, Aequatorianae Reipublicae apud Sedem Apostolicam liberis cum mandatis Legatum, Summo Pontifici concrediti muneris fidem facientes Litteras tradentem.*
Señor Embajador :
Nos es grato dar hoy nuestra cordial bienvenida a Vuestra Excelencia, en este acto de presentación de las Cartas que lo acreditan
como Embajador Extraordinario y Plenipotenciario del Ecuador ante
la Santa Sede.
En las deferentes palabras de saludo que acaba de pronunciar, ha
puesto de relieve Vuestra Excelencia los estrechos lazos de acendrado
entendimiento y de religiosa vinculación, que unen a su País con la
Sede Apostólica. Ciertamente, la fe católica que constituye un elemento primordial en la configuración de vuestra historia y personalidad patrias, sigue iluminando las conciencias y también impulsando
iniciativas dentro de la noble Nación ecuatoriana.
Esto mismo, como ha dicho Vuestra Excelencia, atestigua felizmente una presencia fecunda de la Iglesia en el Ecuador, la cual, en el
cumplimiento fiel de su misión, se ha prodigado incansablemente en
esa labor de cultivar tantas instituciones que, alimentadas en la fuente
* Die 5 mensis iulii a. 1976.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
474
de verdad, de justicia y de paz del mensaje evangélico, propugnan
dar a los individuos y a la sociedad una auténtica dimensión humana
y cristiana.
No abrigando en su misión miras temporales, la Iglesia no desea
más que estar al lado de sus hijos compartiendo sus realidades y
esperanzas. Y en este anhelo de servicio libre y desinteresado vemos
con íntimo gozo la labor que lleva a cabo el Episcopado del Ecuador,
secundado por sus sacerdotes, religiosos y fieles.
Tenemos pues plena confianza en que la Iglesia en el Ecuador seguirá infundiendo en los corazones el estímulo hacia lo mejor, a acrecentar los valores morales y religiosos, primacía del espíritu, que
ponen de manifiesto la inviolable dignidad del hombre, tutelan la convivencia fraterna y promueven el progreso integral del individuo y
de la comunidad con la decidida colaboración de todos.
Al formular estos votos que convertimos en plegaria ante el Altísimo, queremos también asegurarle, Señor Embajador, nuestra benevolencia para el feliz cumplimiento de su misión. Le pedimos finalmente que se haga intérprete de nuestros mejores votos y sentimientos
ante las Supremas Autoridades. Estos votos y sentimientos los extendemos gustosamente a todos los amados hijos del Ecuador, sobre el
que imploramos la constante ayuda divina.
VI
Ad Suam Beatitudinem P. D. Hemaiagh Petrum XVII Ghedighian, eidem
sacrum Pallium in Aedibus Vaticanis rite imponens.*
Béatitude,
En vous conférant l'insigne liturgique réservé aux Patriarches, aux
Archevêques et à certains Evêques titulaires de sièges illustres, notre
intention est moins d'en évoquer l'histoire que de méditer, avec vous
et ceux qui vous entourent, le sens permanent et exigeant de ce geste
accompli depuis des siècles par l'Evêque de Rome.
Primitivement, selon une ancienne tradition, il semble bien que la
laine blanche, constitutive du pallium, était parfois ornée de la figure
du Bon Pasteur portant sur ses épaules la brebis égarée. Cet antique
symbole du zèle pastoral et de l'humilité évangélique mérite d'être
* Die 9 mensis iulii a. 1976.
Acta Pauli Pp. VI
475
1
retenu. Il résume la mission salvatrice du Christ Jésus. Il est la hantise
de tant d'Evêques aujourd'hui. Le pallium, une distinction honorifique?
Non, une obligation supplémentaire de travailler à la fois au maintien
et au sage renouvellement des activités pastorales de l'Eglise. Nous
sommes sûr que, dans vos chères communautés arméniennes, vous continuerez de stimuler le service des brebis présentes au bercail et la
recherche ardente et patiente des brebis éloignés.
Dans un mosaïque ancienne, l'Apôtre Pierre est représenté donnant le pallium au Pape Léon I I I . Nous voyons là une image très parlante de la succession apostolique, Nous y trouvons également une autre
signification du pallium pour tous ceux qui le reçoivent. Il est le symbole d'une communion privilégiée avec le Successeur de Pierre, prin2
cipe perpétuel et visible et fondement de l'unité. Aujourd'hui, en cette
cérémonie à la fois si simple et émouvante, vous recevez un nouvel
appel du Maître à œuvrer de toutes vos forces à l'unité de l'Eglise
dans la fidélité à la doctrine des Apôtres! En cette période de l'histoire où les Eglises locales doivent affronter tant de nouveaux et
délicats problèmes, d'ordre doctrinal et pastoral, le ministère de l'unité, confié à l'Evêque de Rome, devient à la fois plus difficile et vitalement indispensable. Nous comptons beaucoup sur Votre Béatitude
pour développer encore, à travers le Patriarcat dont Elle vient de recevoir la charge, cet esprit de compréhension et de fidélité sans faille,
qui a toujours caractérisé les communautés arméniennes catholiques.
Nous voulons encore assurer Votre Béatitude de notre prière, non
seulement aujourd'hui, mais dans le temps que nous consacrons quotidiennement à l'intercession pour l'Eglise du Christ et tous ses Responsables. Que le Seigneur vous bénisse surabondamment, ainsi que
tous vos coopérateurs et tous vos chers fidèles arméniens, et accorde
à tous le bonheur inexprimable de Le servir et de Le faire connaître
dans le monde aujourd'hui!
1
Cf. 8t Jean, ch. 10.
2
Cf. Constitution Lumen gentium, n. 23.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
476
DIARIUM
ROMANAE
CURIAE
Lunedì, 5 luglio 1 9 7 6 , il Santo Padre Paolo VI ha ricevuto in Udienza ufficiale, per la presentazione delle Lettere
Credenziali, Sua Eccellenza il Sig. ERNESTO VALDIVIESO CHIRIBOGA, Ambasciatore Straordinario e Plenipotenziario della Repubblica dell Ecuador.
5
SEGRETERIA DI STATO
ONORIFICENZE
Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Paolo VI ha
conferito il titolo di
Gentiluomo di Sua Santità
29 giugno
»
»
»
»
1976. Al sig. Pacelli Eugenio (Roma)
»
Al sig. Pacelli Francesco (Roma)
»
Al sig. Mastini Giovanni (Roma)
Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Paolo VI ha
conferito :
La Gran Croce di San Silvestro Papa
25 febbraio 1976. Al sig. Braidotti Mario (Roma)
La Commenda dell'Ordine Piano
25 febbraio 1976. Al sig. Vacchini Francesco (Roma)
26 aprile
» Al sig. Monin Fernand (S.C.V.)
La Commenda con Placca dell'Ordine di S.
Gregorio Magno
20 febbraio 1976. Al sig. Massella Ducei Teri Silvano (Roma)
24
»
»
Al sig. Weiss Leopoldo (Wien)
9 marzo
»
Al sig. Adelmann Georg Siegmund Graf (Rottenburg)
2 aprile
»
Al sig. Syder Santiago Antonio Manuel (Portogallo)
9 maggio
»
Al sig. Alberti Poja Antonio (Roma)
18
»
»
Al sig. Narduzzi Nestore (Viterbo)
La Commenda dell'Ordine di San Gregorio Magno
10 dicembre 1975. Al sig. Von Westphalen Clemens August Graf (Paderborn)
11
»
»
Al sig. Engels Karel (Anvers)
Diarium Romanae Curiae
19 gennaio 1976. Al
20 marzo
»
Al
»
Al
»
»
»
Al
»
»
»
Al
»
»
23
»
Al
»
24
»
Al
»
»
Al
»
»
»
Al
»
»
27
»
Al
»
»
Al
»
»
2 aprile
»
Al
»
Al
»
»
14
»
Al
»
9 maggio
»
Al
»
Al
»
»
10
»
Al
»
»
Al
18
»
»
Al
»
»
»
Al
»
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
Melchart Giuseppe (Wien)
Jünnemann Hermann (Berlin)
Checa Pedro (México)
Jury Neif (México).
Harfuch José (México)
Terán Hernández Serafino (Tampico)
De Andreis Luigi (La Spezia)
Chesi Vittorio (Roma)
Souchi Saunaf (Aleppo dei Melchiti)
Kaspar Otto (Essen)
Magnaghi Gian Franco (Roma)
Moreschini Vittorio (Roma)
Peri Augusto (Roma)
Rhodes Anthony (Gran Bretagna)
Magnani Pier Giuseppe (Roma)
Mazzoletti Giuseppe (Roma)
Nobili Lido (Rieti)
Del Carretto Giacomo (Roma)
D'Ercole Luigi (Roma)
Permeili Luigi (Roma)
Il Cavalierato dell'Ordine di San Gregorio Magno
21
11
15
17
12
»
18
19
»
23
25
4
»
9
24
»
»
2
5
»
13
18
»
»
»
»
novembre 1975. Al sig.
dicembre »
Al sig.
Al
sig.
»
»
gennaio 1976. Al sig.
febbraio
» Al sig.
»
» Al sig.
»
» Al sig.
»
» Al sig.
»
» Al sig.
»
» Al sig.
»
» Al sig.
Al sig.
marzo
Al sig.
»
»
» Al sig.
»
» Al sig.
»
» Al sig.
»
» Al sig.
aprile
» Al sig.
»
» Al sig.
Al sig.
»
Al sig.
maggio
»
» Al sig.
»
» Al sig.
»
» Al sig.
»
» Al sig.
»
» Al sig.
Stoffelens Frans (Anvers)
Claessens Albert (Anvers)
Van Breda Guglielmo C. (Bois-le-Duc)
Brenninkmeyer Conrad (Anvers)
Sheehan Maurice (Cardiff)
Wery Alexandre (Liège)
Donders Francesco A. (Utrecht)
Boeren Pietro G. G. (Breda)
von Tuyl Louis T. J. (Bois-le-Duc)
Hampson-Jones Victor (Cardiff)
Silvan Pier Luigi (Roma)
De Simoni Carlo (Italia)
Jones Anthony (Lydenburg-Witbank)
Picardi Antonio (Taranto)
Peterseim Albert (Essen)
Schmidthüs Hans (Essen)
Vanneste Ioseph (Bruges)
Cabras Luigi (Cagliari)
Caporale Sebastiano (Italia)
Todini Tullio (Italia)
Barbato Renato (Italia)
Cioccetti Ezio Maria (Roma)
Cutini Alessandro (Roma)
Leschiutta Adalberto Maria (Roma)
Moscarelli Umberto (Roma)
Santonico Sergio (Roma)
477
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
478
18 maggio 1967. Al sig. Stacçhiotti Tommaso (Roma)
Al sig. Rovati Dino (Roma)
»
»
La Gran Croce dell'Ordine di S. Silvestro Papa
febbraio 1976. Al sig. Mendoza Eugenio (Caracas)
30 maggio
» Al sig. Alessandrini Federico (Roma)
La Commenda con Placca dell'Ordine di S. Silvestro Papa
12 febbraio 1976. Al
24
»
» Al
»
»
» Al
25 marzo
» Al
sig.
sig.
sig.
sig.
Valenti Ubaldo (Italia)
Csoklich Gualtharius (Wien)
Holzmeister Clemens (Wien)
Plantner Robert (Wien)
La Placca dell'Ordine di San Silvestro Papa
20
2
marzo
aprile
1976. Al sig. Yakichi Kataoka (Nagasaki)
» Al sig. Troisi Antonio (Roma)
La Commenda dell'Ordine di San Silvestro Papa
11 dicembre 1975. Al
»
»
» Al
19 febbraio 1976. Al
»
» Al
»
»
» Al
23
»
» Al
» Al
»
»
24
Al
»
»
»
» Al
Al
Al
»
Al
»
»
»
25
»
» Al
Al
»
»
»
» Al
»
Al
»
»
4 marzo
» Al
»
» Al
» Al
»
»
» Al
»
»
» Al
»
» Al
»
»
» Al
24
»
» Al
»
»
» Al
»
» Al
»
» Al
»
» Al
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
Hendrix Hugo (Anvers)
Meeus Hugo (Anvers)
Barbalucca Ettore (Italia)
Mercuri Donato (Italia)
Volpe Domenico (Italia)
Hegener Heinrich (Paderborn)
Krikorian Edoardo Louis (Bagdad)
De Dona Giuseppe (Treviso)
Pasut Bruno (Treviso)
Bernleithner Ernestus (Wien)
Morawietz Gulielmus (Wien)
Müller Carolus (Wien)
Cassio Virgilio (Roma)
Passigli Andrea (Roma)
Ricceri Francesco (Roma)
Poccianti Cesare Ranieri (Firenze)
Grieco Umberto (Roma)
Beddegenoots Maurits (Malines-Bruxelles)
Hallet Jean (Malines-Bruxelles)
Pluymers Paul (Malines-Bruxelles)
Kaluza Giovanni (Wien)
Linder Otto (Rottenburg)
Timme Maximilian (Banberga)
Boldrini Walter (Ravenna)
Melillo Enrico (Roma)
Magnani Giuseppe (Roma)
Del Porte Marcello (Malines-Bruxelles)
Nops François (Malines-Bruxelles)
Diarium Romanae Curiae
27 marzo
»
»
»
»
9 aprile
24
»
»
»
17 maggio
18
»
1976.
»
»
»
»
»
»
»
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
Buccarella Antonio (Gallipoli)
Felici Fausto (Bimini)
Noero Carlo (Mondovì)
Luglié Luigi (Italia)
Coassin Ennio (Roma)
Micheli Secondo (Italia)
Remiddi Felice (Italia)
Masini Mario (Viterbo)
II Cavalierato dell'Ordine di san Silvestro Papa:
16 gennaio 1976. Al sig. Bruurs Jos (Anvers)
»
»
»
Al sig. Roes Herman (Anvers)
»
»
»
Al sig. De Walsche Théophile (Malines-Bruxelles)
»
»
»
Al sig. Vercruyse Charles (Malines-Bruxelles)
12 febbraio »
Al sig. Gottschalk Charles (Liège)
»
»
»
Al sig. Simon Henri (Liège)
»
»
»
Al sig. Small Michel (Liège)
15
»
»
Al sig. Nagel Gerardo Giovanni (Haarlem)
18
»
» Al sig. Drescher Erich (Berlin)
»
»
»
Al sig. Korn Paul (Berlin)
»
»
»
Al sig. Monteleone Antonio (Gerace-Locri)
»
»
»
Al sig. Scaglione Francesco (Gerace-Locri)
19
»
» Al sig. Andreani de Vito Antonio (Italia)
»
»
» Al sig. Buzzoni Alvise (Italia)
»
»
» Al sig. Campanella Pasquale (Italia)
»
»
»
Al sig. Castronovo Giuseppe (Italia)
»
»
» Al sig. Farina Nicola (Italia)
»
»
» Al sig. Frontoni Emo (Italia)
»
»
» Al sig. Sassone Pietro (Italia)
»
»
»
Al sig. Squitteri Emilio (Italia)
»
»
» Al sig. Valente Pietro (Italia)
»
»
» Al sig. Volta Roberto (Italia)
»
»
» Al sig. Jongepier Marino A. (Rotterdam)
»
»
» Al sig. Spiertz Paolo A. J. (Roermond)
»
»
» Al sig. Walankamp Giuseppe G. M. (Breda)
23
»
»
Al sig. Knapp Giovanni (Innsbruck)
24
»
» Al sig. Lercangee Norbert (Malines-Bruxelles)
»
»
»
Al sig. Scappìn Carlo (Treviso)
9 marzo
»
Al sig. Notarnicola Aurelio (Taranto)
20
»
» Al sig. Gallenzi Francesco (Novara)
»
»
»
Al sig. Makalu Silvester (Jinja)
25
»
» Al sig. Casas Roberto V. (Salta)
27
»
»
Al sig. Farolfi Francesco (Forlì)
»
»
»
Al sig. De Geest Herman (Malines-Bruxelles)
»
»
»
Al sig. Flipkens Hendrik (Malines-Bruxelles)
»
»
»
Al sig. Vandendriessche Roger (Malines-Bruxelles)
»
»
»
Al sig. Lidoni Rino (Rimini)
»
»
»
Al sig. Pinate Antonio Maria (Los Teques)
479
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
480
2 aprile 1976. Al sig. Pasquali Mario (Roma)
»
»
»
Al sig. Viani Giovanni (Cagliari)
5
»
»
Al sig. Quagliariello Nicola (Italia)
9 maggio
»
Al sig. Bologna Elio (Roma)
»
»
»
Al sig. Delporte Carlo (Tournai)
NECROLOGIO
1
2
luglio
»
3
8
»
»
1976. Mons. Giraldo Restrepo Jorge, Vescovo di Pasto.
» Mons. van der Bürgt Herculanus J.M., Vescovo di Pontianak.
»
Mons. McManus James Edward, Vescovo tit. di Benda.
»
Mons. Liston James Michael, Arciv. tit. di Domnach
Sechnaill.
An. et vol. LXVIII
31 Augusti 1976
N. 8
ACTA APOSTOLICAE SEDIS
C O M M E N T A R I U M
O F F I C I A L E
Directio: Palazzo Apostolico — Città del Vaticano — Administratio: Libreria Editrice Vaticana
ACTA PAULI PP. VI
CHIROGRAPHUM PONTIFICIUM
Opus Fundatum « Latinitas » constituitur
praestantiam et usum nullo non tempore
tueri et amplificare studuit haec Apostolica Sedes, quippe in
qua ille, quamvis nonnullis mutationibus obnoxius — quod in
cuiusque linguae natura est positum — ab antiqua Ecclesiae
aetate per longum saeculorum cursum usque adhuc sine intermissione viguerit. Quodsi post Concilium Oecumenicum Vaticanum Secundum ob pastorales utilitates linguae vulgares in
Sacram Liturgiam sunt inductae, tamen non paucae etiamnum
manent pietatis ingeniique cultus, praesertim ad Ecclesiam
quod attinet, partes, in quibus sermo Latinus prorsus servandus et provehendus esse videtur.
Ad quod efficiendum cupientes praebere adiumentum, expedire censuimus, ut « Opus Fundatum » conderetur, cuius
esset incepta, quae iam sunt, confirmare iisque addere nova,
prout necessitas vel opportunitas suadeant, et sic, compage
quadam constabilita, rei Latinae in futurum etiam pro viribus
consulere.
Itaque cunctis mature perpensis, haec, quae sequuntur,
Statuta approbamus et promulgamus :
ROMANI SERMONIS
Art. I - Opus Fundatum « Latinitas » constituitur, indole
praeditum personae moralis propriae.
31 - A. A. S.
482
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Art. II - Sedes Operis Fundati est in Civitate Vaticana.
Art. I I I - Operi Fundato propositum est omnia incepta publica et privata fovere atque tutari eo contendentia, ut promoveatur :
a) usus linguae Latinae inter homines diversi sermonis,
in conficiendis, ad altioris doctrinae rationem, scriptis, maxime
ad Ecclesiae cultum ingenii pertinentibus, in catholicis studiorum Universitatibus, in Seminariis dioecesanis;
b) studium linguae et litterarum Latinarum classicarum,
quae dicuntur, et Medii Aevi.
Art. IV - Ad haec proposita assequenda Opus Fundatum
commentarios periodicos edit; certamina indi cit; accurat praeparationem, impressionem typis faciendam, ac divulgationem
librorum, praecellentium auctorum textus continentium, et
subsidiorum didacticorum; fovet editionem librorum Latine
conscriptorum, dummodo vera praestantia commendentur; instituit studiorum curricula seu scholas ; praesertim scholas promovet, quibus initia linguae Latinae ecclesiasticae alumnis
Seminariorum Collegiorumque Urbis tradantur ; aereases habet,
hisque similia.
Art. V - Operi Fundato praeest Consilium, quod e septem
sodalibus constatée quibus tres a Secretaria Status seu Papali
eliguntur, ceteri vero a Consilio, quod de munere decedit,
eidem Secretariae proponuntur. Omnes a Secretaria Status in
quinquennium nominantur.
Art. VI - Ea quae in Art. IV agenda proponuntur, fieri
debent praedicto Consilio probante et moderante.
Art. V I I - Ad omnes effectus iuridicos quod attinet, Opus
Fundatum a Praeside repraesentatur.
Art. V I I I - Patrimonium Operis Fundati bonis efficitur,
quae Apostolica Sedes in ipso constitutionis actu eidem attribuit, aliisque bonis, quae ei postmodum ab aliis dabuntur.
Art. IX - Collegium trium cognitorum, a Secretaria Status
seu Papali in quinquennium nominatorum, expendit annuam
sumptuum aestimationem ipsasque rationes sumptuarias annuas, atque administrationem pecuniae et rationes, quoties
Acta Pauli Pp. VI
483
ei opportunum visum fuerit, inspicit. Approbationem vero annuarum rationum Consilium, postquam de iis rite cognovit,
petit, Praeside agente, per Secretariam Status a Summo Pontifice.
Art. X - Si Opus Fundatum dissolvitur, eius bona in possessionem Apostolicae Sedis transferuntur.
Art. XI - Opus Fundatum minutas normas sibi proprias
edet, Secretariae Status seu Papali approbandas.
E x Aedibus Vaticanis, die xxx mensis Iunii, anno MCMLXXVI,
Pontificatus Nostri quarto decimo.
PAULUS PP. VI
CONSTITUTIO APOSTOLICA
SANCTISSIMAE CONCEPTIONIS DE ARAOUAIA
Detractis quibusdam territoriis a praelaturis Marabensi et Cristalandiensi
nova in Brasiliae finibus conditur, nomine « Sanctissimae Conceptionis de
Araguaia » .
PAULUS
E P I S C O P U S
SERVUS SERVORUM DEI
AD P E R P E T U A M REI M E M O R I A M
Haud sane dubitantes quin auctis sacris gregis pastoribus maior
ovibus seu Christi fidelibus obveniret utilitas, censuimus preces esse
accipiendas Venerabilium Fratrum Nostrorum Stephani Cardoso de
Avelar, Administratoris Apostolici « sede plena » Marabensis praelaturae, et Iacobi Krautler Schuck, Cristalandiensis Praelati, qui, post
auditam Episcoporum Conferentiam Brasilianorum, petierunt ut, quibusdam ab eorum ipsorum praelaturis auctoritate Nostra detractis territoriis, alia ibi locorum constitueretur. Ex sententia igitur Venerabilium Fratrum Nostrorum S. B. E. Cardinalium, qui Sacrae Congregationi pro Episcopis praesunt, atque Venerabilis Fratris Carmeli Rocco,
Archiepiscopi tit. Iustinianopolitani in Galatia et in Brasilia Apo-
484
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
stolici Nuntii, sequentia decernimus. A praelatura Marabensi territoria
separamus municipiorum vulgo appellatorum « Conceiçâo do Araguaia » et « Santana do Araguaia » ; a praelatura vero Cristalandiensi,
territorium municipii « Couto Magalbaes », iisque simul sumptis novam
praelaturam constituimus, Sanctissimae Conceptionis de Araguaia appellatam, cuius sedes in urbe « Conceiçâo do Araguaia » erit, magisterii
autem cathedra in paroeciali templo, eadem in urbe exstante, in honorem Immaculatae Conceptionis B.M.V. Deo dicato, iustis cum iuribus. Statuimus insuper ut condita Ecclesia suffraganea sit metropolitanae Sedi Belemensi de Para, eiusque sacer Praesul metropolitano
eiusdem Sedis Archiepiscopi iuri obnoxius ; ut ad seminarii alumnorum
educationem normae serventur iuris communis, praei oculis praesertim
habitis decreto Concilii Vaticani II « Optatam totius » et Sacrae Congregationis pro Institutione Catholica regulis, in eiusdem documento
quod inscribitur « Ratio fundamentalis institutionis sacerdotalis » fuse
descriptis; selecti vero seminarii alumni Romam mittantur, in Pontificium Collegium Pianum Brasilianum, philosophicis theologicisque disciplinis imbuendi; ut ad praelaturae regimen, administrationem, Vicarii Capitularis electionem alia id genus quod attinet, sacri Canones
omnino serventur; ut, his Litteris ad effectum adductis, sacerdotes Ecclesiae illi censeantur adscripti, in cuius territorio officium vel beneficium habeant; ceteri vero clerici seminariique tirones ei, in qua legitime degant ; ut, denique, acta et documenta praelaturam Sanctissimae
Conceptionis de Araguaia respicientia ad eius Curiam a Curiis Marabensi et Cristalandiensi transferantur, in tabulario religiose custodienda.
Haec autem quae praescripsimus ad effectum adducat Venerabilis F r a ter Carmelus Rocco, quem diximus, vel ab eo delegatus sacerdos, absolutique negotii documenta ad Sacram Congregationem pro Episcopis
mittat, signata sigilloque impressa. Contrariis non obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die vicesimo septimo mensis Martii, anno Domini millesimo nongentesimo septuagesimo sexto, Pontificatus Nostri tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT
Secretarius Status
SEBASTIANUS Card. BAGGIO
S. Congr. pro Episcopis Praefectus
Eugenius
Sevi,
Proton.
Apost.-
Angelus Lanzoni, Proton. Apost. s. n.
Loco £ß Plumbi
In Secret. Status tab., n. 809842.
Acta Pauli Pp. VI
485
LITTERAE APOSTOLICAE
I
Templum S. Christinae in urbe Volsinio dioecesis Urbevetanae positum
titulo Basilicae Minoris exornatur.
PAULUS P P . V I
Ad perpetuam rei memoriam. — Inter insignia artis religionisque
monumenta, quae, circa lacus Volsiniensis oras disseminata, venustiorem reddunt nativam loci pulchritudinem, merito excellit ecclesia Deo
in honorem S. Christinae dicata, quae in urbe Volsinio sita est. Quod
templum religionis laude commendatur non solum ob cultum erga
Sanctam hanc Virginem ac Märtyrern, cuius sepulchrum ibi asservatum Christifideles civitatis finitimaeque regionis inde a remota aetate
impensis obsequiis excolere consueverunt, sed etiam ac potissimum ob
memoriam celeberrimi eucharistici miraculi, quod in eodem templo
contigit anno MCCLXIII, quodque plurimum contulit ut pietas erga
adorandum Altaris Sacramentum apud Christianum populum novum
saluberrimumque caperet incrementum. Etenim, ut memoriae traditum est, prodigiali huic eventui est tribuendum quod Decessor Noster
Urbanus IV, qui eo tempore Urbeveti commorabatur, sapientissimum
inivit consilium festum instituendi Corporis et Sanguinis Christi, Bulla
edita anno MCCLXIV, cui est titulus « Transiturus ». Hinc factum est,
ut Volsiniensis templi fama longe lateque inclaruerit, idemque, per
subsequentium saeculorum decursum mole amplificatum pulcherrimisque artis operibus insigniter exornatum, praeclara evaserit cultus
eucharistici sedes, ad quam nostris quoque temporibus pii peregrinatores e dissitis etiam regionibus venerabundi conveniunt.
Ad haec
omnia autem consideranda Nos peculiari modo impulit Congressus
Eucharisticus Internationalis in hunc annum indictus, Philadelphiae
in Foederatis Americae Septemtrionalis Civitatibus celebrandus; idque causa fuit cur Nos, cupientes illarum sacrarum celebrationum
quodam modo participes fieri, hoc ipso die sacram hanc aedem invisere statueremus eandemque eligere tamquam sedem aptam peropportunamque, e qua Nostrum radiophonicum nuntium ad Christifideles,
illic eucharisticorum sollemnium causa congregatos, transmitteremus.
486
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
Praeterea, fausta ea data occasione, bene fieri Nobis visum est, si in
huius rei memoriam eiusdem templi honorem augeremus, addito Basilicae Minoris titulo atque dignitate. Ad quod Nos movit tum eius originis vetustas, tum sanctissimarum rerum gestarum copia atque nobilitas, tum exquisitae artis splendor, tum praesertim certa spes quae
affulget Nobis, fore ut propter novum hoc decus, Una cum obsequio
ac reverentia erga sacram hanc aedem, pariter Christifidelium eucharistica pietas magis magisque salutariter foveatur. Quae cum ita sint,
ea probantes quae Sacra Congregatio pro Sacramentis et Cultu Divino
hac de re statuerit, placet templum quod diximus, nempe S. Christinae
in urbe Volsinio situm, Basilicis Minoribus annumerare, factis iuribus
atque liturgicis concessionibus rite competentibus, servatis vero iis,
quae iuxta Decretum « De titulo Basilicae Minoris », die vi mensis
Iunii, anno MDCCTCLXVIII editum, servanda sunt. Ceterum volumus,
ut hae Litterae Nostrae sive nunc sive in posterum vim suam habeant,
contrariis nihil obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub Anulo Piscatoris, die
VIII mensis Augusti, anno MDCCCCLXXVI, Pontificatus Nostri quarto
decimo.
PAULUS P P . V I
II
Venerabili Famulo Dei Ezechieli Moreno Díaz, sodali Ordinis Recollectorum Sancti Augustini atque Episcopo Pastopolitano, Beatorum Caelitum
honores tribuuntur.
PAULUS P P . V I
Ad perpetuam rei memoriam. — Supremum a Christo Iesu suis
Apostolis traditum praeceptum (cfr. Me. 16, 15), quo tot per saeculorum decursum impulsi sunt evangelicae veritatis praecones, venerabilem etiam Dei famulum Ezechielem Moreno Díaz, sodalem Ordinis Recollectorum Sancti Augustini atque dioecesis Pastopolitanae
in Columbia Episcopum, per totam vitam incitavit, ut patria videlicet relicta Evangelium gentibus nuntiaret. Hunc sane Dei virum,
velut lucernam super candelabrum positam ut luceat omnibus qui
in domo sunt (Lc. 11, 33), in album Beatorum Caelitum ascribere
Nobis
placuit,
ut
miris
vitae
suae
exemplis
episcopus
episcopis,
Acta Pauli Pp. VI
487
presbyter presbyteris, religiosus religiosis sodalibus suadeat, ut pro
suo quisque munere Dei gloriam quaerant ac supernam aeternamque
hominum salutem procurare contendant. Quod manifesto patere putamus ex breviter enarratis eius vitae operibus et sancte exercitis virtutibus. Natus est ille in pago Hispanico vulgo Alf aro nuncupato, in
finibus dioecesis Tirasonensis, die ix mensis Aprilis, anno MDÇCCXLVIII,
parentibus Felice Moreno et Iosepha Diaz, e quinque tertius filius.
Secundum Christianam disciplinam penitus educatus et informatus,
cum esset septemdecim annos natus, pagum Montem Acutum adiit, eo
in sodalium Recollectorum Sancti Augustini coenobio se Deo mancipaturus, ubi eius ipsius frater Eustachius novitiorum magistri vicibus
fungebatur. Nihil ibi Ezechiel egit, quod, communi omnium iudicio,
aliorum consuetudinem agendique rationem excederet. Sententia tamen cuiusdam eius sodalis, religiosa munera et obligationes tanta Ezechiel diligentia et observantia explere solitus erat, ut cunctis esset
exemplo et ad recte agendum incitamento. Solitudinis et silentii observans, in cellae solitudinem se frequenter recipiebat, ut Deo precibus vacaret atque in sacrarum disciplinarum studium incumberet. Haud se
tamen, ut erat caritatis fovendae maxime studiosus, ab sodalium consuetudine abstinebat. In Insulas Philippinas Evangelii gentibus praedicandi causa missus, in urbe Manila sacerdos ordinatus est, die III mensis Iunii, anno MDCCCLXXI. Sexdecim annos iis in terris degit, suam
cum sodalibus Ordinis Sancti Augustini consocians vitam operamque
missionariam, in omnes semper affabilis atque religiosae disciplinae cultor diligentissimus. In Hispaniam anno MDCCCLXXXV reversus, coenobii
Montis Acuti moderator electus est. Quo in munere explendo se talem
praebuit sicut Sancti Augustini regula docet et praecipit : patrem videlicet subditorum amantissimum, cuius sollemne fuit et praecipuum
aliis potius prodesse quam praeesse. Ubi tamen primum data ei occasio
fuit, in Americam Australem profectus est, Bogotam nempe, Columbianae nationis urbem principem, ut, omnia omnibus factus, omnes faceret
salutis aeternae compotes, ad gentium Apostoli exemplum (cfr. 1 Cor.
8, 22). Paulo post, vicariatui apostolico Casanarensi tunc primum constituto destinatus est sacer Praesul simulque Episcopus titulo Pinarensis creatus, die i mensis Maii, anno MDCCCXCIV, deindeque ad dioecesim
Pastopolitanam gubernandam translatus. Quae antea religiosa incepta
alto semper animo iniverat, vel altiore, factus Episcopus, suscepit et
perfecit. Omnem scilicet laborem, omnem operam et curam et studium
in episcopali explendo officio consummavit, quot ei crediti- fuerant Chri-
488
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
stifideles tot ad evangelicae veritatis praecepta amplectenda et exsequenda dirigere studens. Annisus est in primis, ut latissima Ecclesiarum suarum territoria iterum iterumque peragraret. Plane enim
cognitum habebat quanto gregis Christiani ovibus praesidio essent intuitus et vigilantia et sedula cura pastoris, quamque oporteret ut praesentia ipsa sua aut prohiberentur penitus mala aut, si qua forte insedissent, sanarentur. Tunc revera temporis, catholicae Ecclesiae iura
in Columbia imminuebantur religiosaque popularium praesertim coetuum libertas vitaeque ipsius dignitas ferebantur. Cuiusmodi rerum
adiuncta venerabilem Dei famulum induxerunt, ut infestos circa Christianam veritatem errores incredibili animo profligaret atque, forma
factus gregis ex animo (cfr. 1 Pt. 5, 3), pauperes et tenues singulari
dilectione prosequeretur, inopiam cum egenis, angustias cum afflictis
participando. Obortas autem exinde in se insectationes strenue toleravit, veritatis amator et defensor, omnipotentis Dei fisus auxilio,
quem unum putabat fortitudinem suam suumque refugium (cfr. Ps.
30, 4). Morbo correptus gravi et acerbissimo, in urbem Matritum redire coactus est, ut, aptioribus medicorum curis usus, citius relevari
valeret. Obiit tamen in coenobio Montis Acuti, die x i x mensis Augusti,
anno MDCCCCVI, morientium praesidiis rite munitus et confirmatus, duos
de sexaginta cum esset annos natus. Huius famuli Dei fama sanctimoniae magis magisque post obitum augescente, causa agi coepta est
de Beatorum Caelitum honoribus ei decernendis. Rite igitur instructis
feliciterque absolutis ordinariis et apostolicis processibus, Ipsimet Nos
declaravimus Ezechielem Moreno Díaz heroum in modum per vitam
exercuisse virtutes théologales et cardinales; quod peculiari decreto
evenit, die i mensis Februarii edito, hoc ipso anno millesimo nongentesimo septuagesimo quinto. Die autem x x i n mensis Maii, qualitatem
et integritatem veri miraculi agnovimus quod Deus, intercedente Ezechiele Moreno Díaz, in muliere gravissime aegrotante perfecit. Die
denique ad beatificationem statuto, hodie nempe, in area coram S. Petri basilicam sollemniter litantes, haec verba ediximus : « Nos, vota
multorum Fratrum Nostrorum Episcoporum, sodalium Ordinis Augustinianorum
Recollectorum, Congregationis
a
S.
Stigmatibus
D . N . I . C , sororum Filiarum Oratorii, Parvarum Sororum a Sacro
Corde Iesu, sororum a Caritate Boni Pastoris multorumque fidelium
explentes, de Sacrae Congregationis pro Causis Sanctorum consulto,
auctoritate Nostra apostolica facultatem facimus ut Venerabiles Servi
Dei Ezechiel Moreno Díaz, episcopus; Gaspar Bertoni,
Vincentius
Acta Pauli Pp. VI
489
Grossi, presbyteri; Ioanna Francisca Michelotti a Visitatione S. Mariae, Maria Droste zu Vischering a Divino Corde Iesu, religiosae, Beatorum nomine in posterum appellentur, eorumque festum die ipsorum
natali, in locis et modis iure statutis, quotannis celebrari possit : Ezechielis Moreno Díaz, die undevicesimo mensis Augusti; Gasparis Bertoni, die decimo secundo mensis Iunii; Vincentii Grossi, die septimo
mensis Novembris ; Ioannae Franciscae Michelotti a Visitatione S. Mariae, die primo mensis Februarii; Mariae Droste zu Vischering a Divino Corde Iesu, die octavo mensis Iunii. In nomine Patris et Filii et
Spiritus Sancti ». Quae per has Litteras ediximus firma esse et fore
volumus, contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die i mensis
Novembris, anno sacro MCMLXXV, Pontificatus Nostri tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT, Secretarius Status
Loco £g Sigilli
In Secret. Status tao., n,
8O8884.
III
Mariae Droste zu Vischering a divino Corde Iesu honores Beatorum deferuntur.
PAULUS P P . V I
Ad perpetuam rei memoriam. — Ut de latere Christi dormientis in
Cruce formaretur Ecclesia, et Scriptura impleretur quae dicit : Videbunt in quem transfixerunt, divina est ordinatione indultum, ut unus
militum lancea latus sacrum illud aperiendo perfoderet, quatenus sanguine cum aqua manante, pretium effunderetur nostrae salutis, quod
e fonte, scilicet cordis arcano, profusum, vim daret sacramentis Ecclesiae ad vitam gratiae conferendam, essetque iam in Christo viventibus
poculum fontis vivi salientis in vitam aeternam. Hic enim est fons egrediens de medio paradisi, qui in quattuor divisus capita et in corda devota diffusus, fecundat et irrigat universam terram (S. Bonaventura,
Lignum vitae, 29-30). Huiusmodi doctoris seraphici affectus a multis
quidem proprii facti sunt, inter quos merito annumeranda est venerabilis Dei famula Maria Droste zu Vischering a divino Corde Iesu,
soror professae Congregationis Sororum a Caritate Boni Pastoris, vulgo
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
490
de Angers. Quae die VIII m. Septembris a. MDCCCLXIII in urbe Monasterio
(Munster in Westfalia) nata ex coniugibus Clemente, Comite Droste zu
Vischering, et Helena de Comitibus von Galen, statim lustralibus Baptismi aquis abluta est. Infantiam autem in castro Darfeld transegit,
ubi pietate in sacratissimum cor Iesu a parentibus penitus imbuta est.
Undecimum vero annum agens ad sacram synaxim primum accessit,
ac paulo post Confirmationis sacramento roborata est.
Ad vitam religiosam inclinans, collegium Sororum a S. Corde Iesu
prope Siedenburg ingressa est ad humanisticam, quam dicunt, institutionem perficiendam; ubi Christi amore secum certamen iniit asperum, ad fervidum ingenium corrigendum. Domum reversa die v mensis
Augusti anno MDCCCLXXXII parentes certiores fecit de sua vocatione
religiosa; qui tamen ob eius infirmam valetudinem id promiserunt,
consensum se daturos post eius vicesimum primum aetatis annum expletum. Interea autem, perpetuae castitatis votum fecit, atque iisdem
parentibus consentientibus domi religiosam vitam iniit. Quadam vero
die, cum vidisset in nosocomio puellam iacentem in lectulo, ab omnibus
neglectam ob eius non bonam famam, illam amplexa est, quo in amplexu clare advertit se ad convertendas puellas deperditas vocari.
Quapropter, recuperata fere prodigiose valetudine, anno aetatis suae
vicesimo quinto, Institutum a Bono Pastore ingressa est, sumpto Mariae
a divino Corde nomine. Tirocinio rite atque laudabiliter peracto, religiosa vota nuncupavit in coenobio Monasteriensi, ubi mansit ut magistra
puellarum ibi degentium usque ad annum MDCCCXCIV, quo ineunte
adiutrix Antistitae provincialis renuntiata est, atque Olisiponem petiit.
Mox Antistita domus Lusitanae Portugallensis facta est, tum immoderata libertate labor antis tum paupertate. Ea moderatrice, sive religiosa
disciplina instaurata fuit non sine oppositione, sive dura paupertas
superata, adhibitis nempe cum prudenti administratione etiam dote
et pecunia a patre missis. Non sane facile est curam venerabilis Mariae
in regenda domo atque reformandis puellis describere, cum non sola
prudentia, sed potius supernaturali afflatu eius ratio agendi duceretur,
praesertim in cultu divini Cordis propagando tum intra saepta coenobii tum extra, praesertim per dioecesim Portugallensem. Operam
etiam navavit egregiam condendo Pontificio Seminario Lusitano in
Urbe. Eodem anno venerabilis mulier gravi myelitidis morbo affecta,
primum bene deambulare non posse, deinde usque ad mortem in
lectulo
iacere. Novissimo vero vitae anno, superno quodam instinctu
mota, Decessori Nostro Leoni X I I I litteris significavit gratam accep-
Acta Pauli Pp. VI
491
tamque rem fore Christo, si universum genus humanum sacratissimo
Cordi Iesu consecraret. Quod idem Summus Pontifex et decrevit et
egit, die xi mensis Iunii eiusdem anni MDCCCXCIX ; sed Dei famula fere
improviso in caelum immigravit in festo sacratissimi Cordis Iesu, die
VIII Iunii, anno eodem, aetatis suae tricesimo sexto nondum expleto.
Eius autem fama permotus, Episcopus Portugallensis, intra cuius
dioecesis fines Dei Famula supremum diem obierat, processus ordinarios instituit, rogatoriales vero in episcopali curia Monasteriensi, in
qua eadem venerabilis mulier nata est atque multos transegerat annos,
peracti sunt. Horum autem acta Romam delata rite excussa sunt.
Facto vero decreto super scriptis, Decessor Noster Pius X I I , Commissionem introductionis Causae propria manu signare benigne dignatus
est die x x v i n m. Novembris, anno MCMXLI. Apostolici postmodum processus adornati sunt in praedictis curiis episcopalibus super virtutibus
et miraculis in specie venerabilis Servae Dei, de quorum vi iuridica die
XXVI m. Martii, anno MCMXLIII sancitum est. Praemissis denique tribus
disceptationibus super virtutibus ad normam iuris, tandem Nos, die x i n
m. Februarii anno MCMLXIV promulgari iussimus decretum super virtutibus a Maria Droste zu Vischering gradu heroico exercitis. Rite autem
de miraculo disceptato eius intercessioni tributo, eoque recognito et adprobato per decretum Nostrum die III m. Octobris hoc ipso anno, atque
concessa benigne dispensatione ab altero miraculo, decrevimus sollemnem beatificationem venerabilis Mariae Droste zu Vischering die i Novembris huius anni Sacri esse faciendam. Qua re hodie in Petrianae
Basilicae Area, admotis Sacrae Congregationis pro Causis Sanctorum
precibus his verbis concessimus : (( Nos, vota multorum Fratrum Nostrorum Episcoporum, Sodalium Ordinis Augustinianorum Recollectorum, Congregationis a Sanctis Stigmatibus D . N . I . C , Sororum Filiarum Oratorii, Parvarum Sororum a sacro Corde Iesu, Sororum a caritate Boni Pastoris, multorumque christifidelium explentes, de Sacrae
Congregationis pro Causis Sanctorum consulto, autoritate Nostra Apostolica facultatem facimus, ut venerabiles servi Dei Ezechiel Moreno
Díaz, Episcopus; Gaspar Bertoni, Vincentius Grossi, presbyteri; Ioanna Francisca Michelotti a Visitatione S. Mariae, Maria Droste zu
Vischering a divino Corde Iesu, religiosae, beatorum nomine in posterum appellentur, eorumque festum die ipsorum natali, in locis et modis
iure statutis, quotannis celebrari possit : Ezechielis Moreno Díaz, die
undevicesimo mensis Augusti; Gasparis Bertoni, die decimo secundo
mensis Iunii; Vincentii Grossi, die septimo mensis Novembris; Ioan-
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
492
nae Franciscae Michelotti a Visitatione S. Mariae, die primo mensis
Februarii ; Mariae Droste zu Vischering a sacro Corde Iesu, die octavo
mensis Iunii. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti ». Quae per
has Litteras ediximus firma esse et fore volumus, contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die i mensis
Novembris, anno MDCCCCLXXV, Pontificatus Nostri tertio decimo.
IOANNES Card.
VILLOT,
Secretarius Status
Loco £& Sigilli
In Secret. Status tab., n. 307895.
IV
S. Michael Archangelus renuntiatur patronus Ministrorum a Publica Tutela
in Lusitania.
PAULUS P P . V I
Ad perpetuam rei memoriam. — Quod Sacrae Litterae saepius docent Patrumque Ecclesiae omnium scripta confirmant, nulla sunt mortalium tempora nec vitae terrestris momenta, quae Dei praesentis nutum
effugiant amantisque eius providentiae motum evadant. Idcirco semper lucida vicissim fides ac pietas actuosa credentium communitatis
scienter coniunxit varias vitae humanae partes cum Christianae salutis mysteriis ipsosque eventus rettulit ad caelestis Patris benignam
voluntatem. Quae quidem sana religio ultro etiam, adnuente Ecclesia,
caelites coram Deo patronos designavit qui valida deprecatione sua
adiuvarent et prosperarent multiplicia tum consilia tum opera hominum
in terris. Cum vero hac praesertim aetate inter maiores civium ac rerum publicarum curas certe numeraretur custodia iurium singulorum,
defensio publicae tranquillitatis, conservatio civilis consortionis, propterea Venerabilis F r a t e r Noster S.E.R. Antonius Cardinalis Ribeiro,
Patriarcha Lisbonensis, et cum eo Praeside totus Coetus Episcoporum
Lusitaniae susceperunt suaque fecerunt vota Catholicae communitatis
ut Sanctus Archangelus Michael — angelus videlicet pacis — propalam
appellaretur et honoraretur veluti patronus caelestis Ministrorum ac
Militum a Publica Tutela et Securitate eadem in ista re publica ; quam
sententiam rite transmiserunt ad Apostolicam Sedem ut sanciretur
ac rata prorsus haberetur. Eorum itaque precibus libenti animo obse-
Acta Pauli Pp. VI
493
cundantes, Nos de Sacrae Congregationis pro Sacramentis et Cultu
Divino consilio ipsi certa scientia ac matura deliberatione Nostra deque Apostolicae potestatis plenitudine, harum Litterarum vi ac perpetuum in modum Sanctum Michaelem Archangelum praecipuum apud
Deum Patronum Ministrorum a Publica Tutela in universa Lusitana
natione confirmamus seu iterum constituimus ac renuntiamus, omnibus
additis honoribus et privilegiis liturgicis, quae praecipuis illius modi
Patronis legitime competunt. Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris die
XXIII mensis Aprilis, anno MCMLXXVI, Pontificatus Nostri tertio decimo.
IOANNES Card. VILLOT, Secretarius Status
Loco £ß Sigilli
In Secret. Status tab., n. 303890.
V
Templum cathedrale Gedanense, in Polonia, ad Basilicae Minoris gradum
attollitur.
PAULUS P P . V I
Ad perpetuam rei memoriam. — Antiquitate ipsa sua atque ornamentorum insignium dignitate sed praecipue continuata ibi precantium
crebritate ita templum Sanctissimae Trinitatis sacrum intra dioecesis
Gedanensis fines in Poloniae urbe Oliva iam pridem commendatum est
et illustratum ut, cum suo tempore eadem illa ecclesiastica dicio anno
MCMXXV pieni iuris fieret, ipsum simul destinatum sit aedes cathedralis proindeque sedes pariter media totius spiritalis et sacramentalis
conformationis eiusdem Catholici populi. Quo autem plenius tandem
honor ac status templi illius responderet perenni usui, historicae famae,
claro nomini suo et quo certius etiam posthac prosperarentur apostolica incepta ibi iam florescentia, ideo nuper censuit Venerabilis F r a t e r
Lech Kaczmarek Episcopus Gedanensis ab hac Apostolica Sede impetrari ut eadem amplissima aedes ad Basilicae Minoris attolleretur gradum et condicionem, cum plane ceterum sibi persuasisset multiplices
inde utilitates atque commoditates universae dioecesanae communitati
esse orituras. Ipsius igitur rationibus et precibus obsequentes Nos,
ex consilio Sacrae Congregationis pro Sacramentis et Cultu Divino, de
apostolicae potestatis Nostrae plenitudine ac Litterarum istarum vi
494
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
constituimus ut templum, quod diximus, Sanctissimae Trinitati dedicatum in dioecesi Gedanensi ad titulum et dignitatem Basilicae Minoris
evehatur, omnibus additis iuribus nec non privilegiis quae templis
hoc nomine auctis legitime congruunt. Praecipimus insuper ut accuratissime ea cuncta observentur quae iuxta Decretum « D e titulo Basilicae
Minoris », die vi mensis Iunii anno MCMLXVIII editum, servari oportet.
Contrariis quibusvis neutiquam obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die VIII mensis
Iulii anno MCMLXXVI, Pontificatus Nostri quarto decimo.
IOANNES Card. VILLOT, Secretarius Status
Loco £B Sigilli
In Secret. Status tab., n. S08976.
EPISTULAE
I
Ad Balduinum I, Belgarum Regem, viginti quinque exactis annis a suscepta regia potestate.
Il Nous est particulièrement agréable de présenter à Votre Majesté,
en ces jours où la Belgique célèbre le vingt-cinquième anniversaire de
Son accession au trône, nos cordiales félicitations et les vœux que Nous
inspire cette heureuse circonstance.
Vous avez reçu la lourde tâche de guider votre pays en des temps difficiles, alors que l'Europe se relevait péniblement des ruines morales
et matérielles accumulées par la seconde guerre mondiale. Maintenant
encore, quel pays pourrait se flatter d'échapper aux difficultés qui sont
le lot de notre époque troublée? Nous nous réjouissons donc vivement
de voir que les célébrations qui marquent dans la joie les vingt-cinq
ans de votre règne expriment l'estime et la confiance unanimes de tout
un peuple envers son Souverain, et Nous sommes sûr que de telles manifestations contribueront à renforcer encore l'unité de votre pays, pour
lui permettre de jouer pleinement son rôle dans l'Europe et dans /le
monde.
La sagesse des gouvernants place à bon droit au premier rang la
recherche de la concorde 

Documents pareils