VOCABOLARIO ITALIANO – TÖITSCHU LETTERA “A”

Transcription

VOCABOLARIO ITALIANO – TÖITSCHU LETTERA “A”
VOCABOLARIO ITALIANO – TÖITSCHU
LETTERA “A”
italiano
genere
tedesco
töitschu
a
prep. semplice
1.complemento di
stato in luogo
im, in, nach, zu
im, in, z’, za, zam, zan, zar
sono a letto
è a Torgnon
siamo a Issime
abitano a Rollie
lavora a Pont St. Martin
essi sono a Ceresole
è alla cantina
2.complemento di
moto a luogo
vado al Bord
vado a Rickurt
vado a Roma
vado a St. Vincent
3.complemento di
tempo
a notte fonda
a Natale
alle tre
al più tardi
ieri a quest’ora
solo alla domenica
4.complemento di
età
a trent’anni
5.complemento di
modo o maniera
alla svelta
all’antica
6.complemento di
mezzo o strumento
andare a piedi
cucire a mano
7.complemento di
vantaggio e
svantaggio
intestato a tuo nome
8.complemento di
qualità
una gonna a pieghe
9.complemento di
paragone
il cane è simile al lupo
prep. causale
hai fatto bene ad
aiutarlo
loc. avv.
a precipizio
a goccia a goccia
loc. preposizionale
cambio
genere
ich bin im bétt
is ischt im Tornjunh
wir séin z’Éischeme
dŝchi phen dŝchich za Roliu o za
Rollju
is weerhut zam Steg
dŝchi séin zan Zinnesulu
is ischt zar kruatu
im, in, z’, zam, zan, zar
ich goan im Buard
ich goan in Rickurt
ich goan z’Rom
ich goan zam Finze
in, za, zam, zan
in d’hüeji dar nacht
za Winnachte
zan dröin
zam spietschte
géschter as nunh
nuan im (am) sunnatag
zan
zan dréisg joare
im, in
im sprunh
in d’oaltu muadu
z’, zar
goan z’vuss
büzen zar hann
in
gleits in déin noame
zan
an kottu zan plette
dam
dar hunn glljéit dam wolf
z’
hescht toan wol z’mu helfe
im, um
im sprunh
tropf um tropf
unz, béi dam, béi dar, ennut, am
1
Vocabolario italiano – töitschu - Lettera “A”
gsian a
unz z’Türinh
béi dam steg
béi dar stroass
ennut d’Lljéisu
am gsian a hets nümmi ein
fino a Torino
vicino al ponte
vicino alla strada
oltre al Lys
a quanto sembra non
ha più soldi
loc. con valore
distributivo
passate uno alla volta
ci hanno messi due a
due
abbagliare
abbagliato
abbaiare
abbaiata
abbaino
abbandonare
abbarbicare
abbassare
abbastanza
abbastanza bene
averne abbastanza
abbattere
abbattersi
abbattifieno
abbattuto
abbattuto moralmente:.
abbecedario
abbellire
abbeverare
abbeverato
abbeveratoio
abbiente (essere)
eis zar voart, zwei un zwei
v.tr.
agg.
v.intr.
s.f.
s.m.
v.tr.
v.intr.
v.tr.
avv.
blenden
v.tr.
v.rif.
s.m.
agg.
niederwerfen
entmutigt sein
Heulücke
niedergeshlagen
s.m.
v.tr.
v.tr.
agg.
s.m.
v.intr.
Abc Buch
verschönern
tränken
abbigliamento
s.m.
Kleidung
abbindolare
abbindolato
abbisognare
abbondanza (in)
abbordare
abbottonare
abbottonato
abbracciare
abbracciarsi
v.tr.
agg.
v.intr.
s.f.
v.tr.
v.tr.
agg.
v.tr.
v.rif.
aufwickeln
betrogen
abbrancare
abbrancarsi
abbreviare
abbronzato
v.tr.
v.rif.
v.tr.
agg.
festanpacken
abbrustolire
abbrustolito
abbuffarsi
abbuiare
v.tr.
agg.
v.rif.
v.intr.
bellen
Gebell
Dachefenster
verlassen
greifen
niedriger machen
genug
Tränke
zuknöpfen
zugeknöpft
umarmen
sich umarmen
abkürzen
von der Sonne
gebräunt
rösten
geröstet
verdunkeln
passrit eis zar voart
dŝchi hennündŝch gleit zwei un
zwei
arblénten, arblént
arblant
wuppun, gwupput
d’wuppetu, d’wuppeti
di tachfenschtru, di tachfenschtri
loan, gloa
gréiffen, griffe
boeischurun, boeischurut
gnug
noch wol
heen drouf un drunner
schloan nidder, gschloan nidder
varlljiren mut, varluaren mut
d’kannu, d’kanni (ital.)
gschloagen- nidder
gschnetzutz’buschtabbüji, d’buschtabbüjini
schlljichten, gschlljicht
trénghjen, trénght
tranghtdi tréngji, di tréngjini
heen woarm an d’vüss, kheen
woarm an d’vüss
1. z’kleid, d’kleider
2. d’woat, d’wietini
3. d’patti
argoeikhjen, argoeikht
argaucht
heen manhal, kheen manhal
zam houfe o zam stul
béjen, béjit
phöften, phöft
phoftumvoan, umvannhe
anandre umvoan, anandre
umvannhe
phakhen, phakht
dŝchi gréiffen, dŝchi griffe
archürzen, achürzt
gschlukht- dar sunnu
s.f.
s.f.
s.n.
s.f.
s.n.
s.f.
s.f.pl.
broaten, broate
broatenvarhinnen, varhinne
1. tuppen, tuppit
2. nachten, gnachtit
2
Vocabolario italiano – töitschu - Lettera “A”
abbuonare
abetaia
abete
abete bianco
aghi di abete
fronde di abete
abile (al servizio
militare)
abile (nel lavoro)
abisso
abitare
abitazione
abito
abito da festa
abito da lavoro
abituare
abituato
abitudine
v.tr.
s.f.
s.m.
Tannenwald
Tanne
agg.
fähig
s.m.
v.intr.
s.f.
s.m.
geschickt
Schlund
wohnen
Wohnung
Kleid
v.tr.
agg.
s.f.
gewöhnen
gevönhnt
Gewohnheit
abnegarsi
abolire
abortire (di persone)
abortire (di animali)
abortito
v.rif.
v.tr.
v.intr.
abschaffen
fehlgebären
abulico
abusare
agg.
v.intr.
willenlos
ausnützen
accadere
accalappiare
accanito
accanto
accantonare
accaparrare
accapigliarsi
v.intr.
v.tr.
agg.
avv.
v.tr.
v.tr.
v.rif.
geschehen
fangen
grimmig
daneben
einlagern
aufkaufen
sich raufen
accarezzare
v.tr.
accasciarsi
accatastare
v.rif.
v.tr.
streicheln
liebkosen
schwach werden
aufschichten
accattone
accavallare
accecare
accecato
accedere
s.m.
v.tr.
v.tr.
agg.
v.intr.
Bettler
quer über legen
blind machen
accelerare
accelerare il passo
v.intr.
beschleunigen
accendere
accendere un
fiammifero
accennare
accento
accerchiare
v.tr.
anzünden
v.tr.
s.m.
v.tr.
erwähnen
Akzent
einkreisen
agg.
hinzutreten
schloan ab, gschloan ab
dar tannuwoald, di tannuwoalda
di tannu, di tanni
d’woarnju, d’woarnji
z’tannenchris
di tannentolli
guthandlljigda chitte, d’chitti
dŝchi pheen, dŝchi pheebe
d’gmach
z’kleid, d’kleider
z’virtagkleid, d’virtagkleider
z’weertagkleid, d’weertagkleider
gwénnen, gwént
gwanni, gwannu, gwanz
1. dan brouch, d’brouha
2. d’gwanni
dŝchi anklljin, dŝchi anklljiowe
kwénken, kwénkt
vardérpen, vardérpt
arweerfen, arweerfe
1. vardarpt2. arweerfennöitlljig1. abüsurun, abüsurut (ital.)
2. passrun z’mess, passrut
z’mess
bschin, bschit
pripfun, pripft
arwoarmtdarbéi o béi
lécken z’séitu, gleit z’séitu
schuarbun, gschuarbut
dŝchi gréiffen in d’lokha, dŝchi
griffen in d’lokha
hialljun, ghialljut
schleinun, gschleinut
dŝchi loan goan, dŝchi gloan goa
1. stulun, gstulut
2. eebnun, keebnut
dar bettler, d’bettlera
chröizun, gchröizut
arblénten, arblént
arblant1. intrun, kintrut
2. goan i, kannhen i
goan léstur, kannhe léstur
1. arlénnhurun dan tritt,
arlénnhurut dan tritt
2.bürren d’vüss, bürt d’vüss
amprénnen, amprént
schürfen, gschürft
arücken, arückt
d’aksanh
pruamun i, pruamut i
s.m.
s.f.
s.f.
s.n.
s.f.pl.
s.n.
s.n.
s.n.
s.m.
s.f.
3
Vocabolario italiano – töitschu - Lettera “A”
accertare
acceso
v.tr.
agg.
accesso
accetta
s.m.
s.f.
feststellen
angezündet,
entbrannt
Zugang
Axt
accettare
v.tr.
annehmen
acchiappare
acciabattare
v.tr.
v.intr.
erwischen
pfuschen
acciaio
acciarino
accigliato
accingersi
s.m.
s.m.
agg.
v.rif.
Stahl
Feuerstahl
finsterblickend
sich anschicken
acciottolare
acciottolato
acciuffare
accludere
accogliere
accollare
accoltellare
v.tr.
s.m.
v.tr.
v.tr.
v.tr.
v.tr.
v.tr.
accomodare
accomodare il letto
v.tr.
beschottern
Steinpflaster
packen
beilegen
empfangen
aufbürden
Messerstich
versetzen
reparieren
accomodarsi
v.rif.
sich setzen
accompagnare
acconciare
accontentare
accontentarsi
v.tr.
v.tr.
v.tr.
v.rif.
accoppiare
accorciare
accorciare i vestiti
accordarsi
v.tr.
v.tr.
begleiten
zurechtmachen
befriedigen
sich zufrieden
stellen
paaren
verkürzen
v.rif.
sich einigen
accorgersi
v.rif.
bemerken
accorrere
accostare
accostarsi
accovacciarsi
accovacciato
accozzaglia
accozzaglia di cose
accrescere
accudire (alle faccende
di casa)
accudire (al bestiame)
accumulare
accumularsi della neve
cadente
accusare
acerbo
v.intr.
v.tr.
v.rif.
v.rif.
agg.
s.f.
herbeilaufen
nähern
sich nähern
hocken
v.tr.
v.tr.
vermehren
besorgen
v.tr.
v.rif.
v.tr.
agg.
Mischmasch
achten auf
anhäufen
anklagen
unreif
varsichéren, varsichérit
amprantdan inganh, d’inganha
1. z’bil, d’bili
2. z’hanbil, d’hanbili
antfoan ab, antfannhen ab o
aksepturun, aksepturut (franc.)
gréiffen, griffe o arejen, areit
zoanun d’soas, zoanut d’soas o
kieppun, kiepput
z’stall, d’stalli
da vöirstein, d’vöirsteina
grindŝchu
dŝchi lécken drum, dŝchi gleit
drum
giatzurun, giatzurut
dan giatz, d’giatza
phacken, phackt
lécken darmìt, gleit darmìt
antfoan, antfannhe
geen zu, keen zu
méssurun, gméssurut
rüschten, grüscht
spreiten ouf z’bétt, gspreiten ouf
z’bétt
1. dŝchi sétzen, dŝchi gsétzt
2. dŝchi loan aber d’bein, dŝchi
gloan aber d’bein
goan mit, kannhe mit
rüschten, grüscht
machun kunten, gmachut kunten
dŝchi kuntuturun, dŝchi kuntuturut
(franc.)
kubbiurun, kubbiurut (piemont.)
archürzen, archürzt
zîn ouf, zuehen ouf
anandre antschtoan, anandre
antschtanne
dŝchi geen an acht, dŝchi keen
an acht
goan z’hilf, kannhen z’hilf
arbéjien, arbéjit
béjen, béjit
dŝchi hückhjen, dŝchi ghückht
ghuckhutd’mischletu, d’mischleti
z’masseret, d’massereti
mierun, gmierut
tun da mennedŝche, toan da
mennedŝche
tun dam via, toan dam via
houfun zseeme, ghoufut zseeme
sétzen, gsétzt
s.n.
s.n.
s.n.
s.n.
leidun, gleidut
umréif-
4
Vocabolario italiano – töitschu - Lettera “A”
acero
aceto
acetosella
acetosella a foglie tonde
per frittata
achillea
achillea millefoglio
acidità
acido
acido lattico
acidulo
acino
acino d’uva
acqua
acqua benedetta
acquaio
acquario (zodiaco)
acquasantiera
s.m.
s.m.
s.f.
s.f.
agg.
s.m.
agg.
s.m.
s.f.
s.m.
s.m.
s.f.
Ahorn
Essig
dan ahere, d’aheri o ahore
da vinnegre, d’vinnegri (franc.)
d’souru, d’souri
d’siwill souru, d’siwill souri
Schafgarbe
d’iewulewu
d’geervju
d’souri
sourd’bounu o d’kolutschu
sourigz’bérri, d’bérrini
z’wéinbérri, d’wéinbérrini
z’wasser, d’wasseri
z’wéiwasser
da lavjur, d’lavjura
dar wasserma
z’wéiwasserdinh,
d’wéiwasserdinhi
da wéiwasserstein,
d’wéiwassersteina
z’lebwasser, d’lebwasseri o
da schnaps
da schmeiz, d’schmeiza
dar chaufer, d’chaufera
chaufen, gchauft
da chauf, d’chaufa
d’lljischara
d’lljischu, d’lljischi
z’wasser im mun
Säure
sauer
säuerlich
Beere
Weinbeere
Wasser
Ausguss
Wassermann
Weihwasser
becken
acquasantiera di chiesa
acquavite
s.f.
Brantwein
acquazzone
acquirente
acquistare
acquisto
acquitrino
erba di acquitrino
acquolina
s.m.
s.m.
v.tr.
s.m.
s.m.
Platzregen
Käufer
kaufen
Kauf
Sumpf
s.f.
acquoso
acre (di cibo)
aculeo
acuminare
acuto
adagiare
adagio
più adagio
adattare
adatto
addebitare
addensare
addentare
agg.
agg.
s.m.
v.tr.
agg.
v.tr.
avv.
das Wasser lauft
mir im Munde
zusammen
wasserig
scharf
Stachel
zuspitzen
spitzig
sanft hinlegen
langsam
addestrare
addio
addio
addirittura
additare
v.tr.
s.m.
inter.
avv.
avv.
v.tr.
addizionare
addobbare
addolcire
addolorare
v.tr.
v.tr.
v.tr.
v.tr.
v.tr.
agg.
v.tr.
v.tr.
v.tr.
anpassen
tauglich
beschuldigen
verdichten
mit den Zähnen
pakken
dressieren
Gott behüte dich
lebe wohl
sogar
mit dem Finger
zeigen
addieren
garnieren
versüssen
mit Schmerz
erfüllen
s.f.
s.n.
s.n.
s.n.
s.n.
s.n.
s.m.
s.n.
s.m.
s.f.pl.
s.f.
s.n.
wasserigstoarchda spitz, d’spitza
spitzurun, gspitzurut
spitzig- o spitzlécken nidder, gleit nidder
wolte o lljéis
lljéisur
rüschten a, grüscht a
zam mess
lécken ouf, gleit ouf
dikhjen, dikhit
gréiffen mit dan zénne, griffen mit
dan zénne
schulun, gschulut
dan gruz
heb der z’acht
sig wol
unzana
zeihun mit dam vinher, zeihut mit
dam vinher
miarun, gmiarut o mierun, gmierut
garnurun, garnurut
süssen, gsüssit
geen müji, keen müji
5
Vocabolario italiano – töitschu - Lettera “A”
addolorato
addome
addomesticare
addormentare
addormentarsi
agg.
s.m.
v.tr.
v.tr.
v.rif.
betrübt
Unterleib
zähmen
einschläfern
einschlafen
addormentato
rimanere addormentato
agg.
eingeschlafen
addossare
addosso
addosso (di abito)
adeguato
aderente
aderire
adescare
come ti sei lasciato
adescare
adesso
adirarsi
adire
adolescente
v.tr.
avv.
avv.
v.rif.
v.tr.
s.m.
jetzt
zornig werden
adoperare
adorare
adottare
mia zia ha adottato un
orfanello
adulare
adulto
adulto
adunco
aerare
afa
affabile
affaccendarsi
affacciarsi
affamato
affannarsi
affanno
v.tr.
v.tr.
v.tr.
brauchen
anbeten
adoptieren
v.tr.
agg.
s.m.
agg.
v.tr.
s.f.
agg.
v.rif.
v.rif.
agg.
v.rif.
s.m.
schmeicheln
erwachsen
Erwachsener
krumm
lüften
Schwüle
freundlich
sich abmühen
sich zeigen
hungrig
sich abmühen
Angst
affardellare
affare
affaticarsi
affatto
affermare
afferrare
affettapane
v.tr.
s.m.
v.rif.
avv
v.tr.
v.tr.
s.m.
binden
Geschäft
ermüden
affettare
v.tr.
in Scheiben
schneiden
affettuoso
affibbiare (un fatto)
affibbiare (un nome)
affibbiare (uno schiaffo)
affidamento
agg.
v.tr.
agg.
agg.
v.intr.
v.tr.
s.m.
auferlegen
an
angemessen
eng anliegend
eingehen
anlocken
Jungling
behaupten
ergreifen
zuschieben
voll- müji
dan bouch, d’boucha
armallemen, armallemit
antschlöpfen, antschlöpft
dŝchi antschlöpfen, dŝchi
antschlöpft o antschloafen,
antschloafe
antschlapft- o antschloafendŝchi varschloafen, dŝchi
varschloafe
lécken ouf, gleit ouf
ouf
a
recht- o gmessengvieschutpheen dri, pheeben dri
windlun, gwindlut
wi hescht di gloan windlun
nunh
sprinnhen, gsprunnhe
zittren, zittrit
dan geital, d’geitala o dar
junhjinh, d’junhjanha
brouhen, broucht
adorurun, adorurut (franc.)
gien, kiet
méin muma het kiet as chinn oan
attu un eju
röimen, gröimt
éltrig- o ousgwacksenz’éltraga, d’éltrégu
chrumgeen luft, keen luft
dan tüf o dan gof
vröinlljigapplerurun, applerurut
goan an..., kannhen an...
hunhrigdŝchi varmüten, dŝchi varmüt
d’müji o
da churzen oate
binnen zseeme, bunnen zseeme
dan gute mert, d’gutu merta
dŝchi müten, dŝchi gmüt
franh nöit
seen das jia, gseit das jia
gréiffen, griffe
z’bruatéise, d’bruatéise o
z’hackhéise, d’hackhéise
schnittun, gschnittut
dan kosch
lécken ouf, gleit ouf
ubernoamun, ubernoamut
geen a letza, keen a letza
zélljen uber, zélt uber
v.rif.
s.n.
s.m.
s.f.
s.n.
s.n.
s.m.
v.intr.
6
Vocabolario italiano – töitschu - Lettera “A”
fanno affidamento su di
te
affidare
affidarsi
dŝchi zélljen uber dich
geen z’hüten, keen z’hüten
dŝchi lécken in d’hénn vam...,
dŝchi gleit in d’hénn vam...
lécken in d’chiébju, gleit in
d’chiébju
v.tr.
v.rif.
anvertrauen
sich anvertrauen
affiggere (le
pubblicazioni di
matrimonio)
affilare
affilare la falce
affinché
affinché tu possa
dormire
affine
affiorare
affiorare di panna
affittabile
affittare (dare in affitto)
affittare (prendere in
affitto)
affittato
v.tr.
anschlagen
v.tr.
cong.
schleifen
dengeln
damit
schlljifen, gschlljife
veddemen, gveddemit
um das
um das di miejischt schloafen
agg.
v.tr.
gleichartig
auftauchen
agg.
v.tr.
vermietbar
vermieten
pachten
agg.
vermietet
glljéich o gschlecht
zannen, zannit
néidlun, gnéidlut
z’varzüaften
varzüaften, varzüaft
züaften, züaft o gien z’züaft, kiet
z’züaft
varzuaftzuaft-
affitto
affitto (di beni)
affitto (di bestiame)
essere in affitto
s.m.
Miete
Pacht
affittuario
affliggere
afflosciare
afflosciarsi (di calze)
afflosciato
s.m.
v.tr.
v.tr.
v.rif.
agg.
Mieter
betrüben
schlaff werden
affluire (di gente)
v.intr.
zusammen
strömen
zusammenfliessen
affluire (di acque)
il Lys affluisce nella
Dora
affogare
v.tr.
affollare
affollato
affondare (in liquidi)
v.tr.
agg.
v.intr.
ertrinken o
ertränken
versenken
affondare (in neve o
terreno molle)
affrancare
affrettarsi
vertiefen
v.tr.
v.intr.
frankieren
beschleunigen
affrontare
affumicare
affumicatoio
v.tr.
v.tr.
s.m.
sich beeilen
entgegentreten
räuchern
Räucherkammer
afono
afoso
afta (epizootica)
agg.
agg.
s.f.
stimmlos
schwül
Maul und Klauen
seuche
di zuaft, di züaftini
da lua
sinh von di züaftini, gsinh von di
züaftini
dar züafter, di züaftera
geen müji, keen müji
antbliejen, antbliet
dŝchi sokhun, dŝchi gsokhut
antbloatgsokhutcheen zu, gcheen zu
s.f.
dŝchi khéjen, dŝchi khéit
d’Lljéisu khéit dŝchi in di Doeiru
aschtikhjen, aschtikht
vülljen, gvült
vollgoan z’undruscht, kannhen
z’undruscht
afunzurun, afunzurut
frantschérun, gfrantschérut
1. dŝchi arschtüaren, dŝchi
arschtüart
2. dŝchi éilljen, dŝchi kéilt
goan wider..., kannhe wider...
broeikhjen, broeikht
z’chéschtunjuhous,
d’chéschtunjuhöiŝcher
oan wéisi
gofd’chranghit dar chünu
s.n.
7
Vocabolario italiano – töitschu - Lettera “A”
agevolare
v.tr.
erleichtern
agevole
agganciare
agghiacciare
agg.
v.tr.
v.intr.
bequem
agghindare
aggirare
v.tr.
v.tr.
herausputzen
aggiungere
aggiunta
aggiuntare
aggiunto
aggiustare
aggomitolare
aggrappare
aggrapparsi
v.tr.
s.f.
v.tr.
agg.
v.tr.
v.tr.
v.tr.
v.rif.
hinzufügen
aggravarsi
v.rif.
verschlimmern
aggredire
aggressivo
aggrinzare
aggrovigliare
aggrovigliato
agiato
agile
agilità
agire
agitare
agitare un liquido
agitato
agli
aglio
spicchio d’aglio
v.tr.
agg.
v.tr.
v.tr.
agg.
agg.
agg.
s.f.
v.intr.
v.tr.
angreifen
agg.
prep.art.
s.m.
unruhig
den
Knoblauch
s.m.
s.m.
s.m.
Lamm
Nadel
aglio a testa tonda
agnellino
agnello
ago
ago per impunturare
ago per prosciutti
agonizzante
agoraio
agosto
agricoltore
agrifoglio
agro
agugliata
agg.
s.m.
s.m.
s.m.
s.m.
agg.
s.f.
erstarren
zugesetzt
ausbessern
aufwinden
umklammern
sich anklammern
runzeln
vervirren
wohlhabend
tun
aufwiegeln
aguzzare
aguzzare l’ingegno
v.tr.
Nadelbüchse
August
Bauer
Hülsen
sauer
eingefädeltes
Stück
schärfen
aguzzo
ai
aia
aiuola
agg.
prep.art.
s.f.
s.f.
spitz
den
Dreschplatz
Beet
helfen, gholfe o arlljichteren,
arlljichterit
tellvarlécken, varleit
blljéiben gstarrut-, blljibben
gstarruthénghjen a, ghénght a
machun an umtor, gmachut an
umtor
mierun, gmierut
d’mieretu, d’miereti
arsétzen, arsétzt
arsatztrüschten, grüscht
winnen, gwunne
gréiffen, griffe
dŝchi antheen, dŝchi antheebe o
dŝchi gréiffen, dŝchi griffe
cheen wuss, gcheen wuss o
cheen übbulur, gcheen übbulur
sprinnhen a, gsprunnhe a
chratzer- o lekh- z’khéjen
greppiurun, greppiurut
varwérren, varwért
varwartin tellem
leebend’leebeni
tun, toan
arüschen, arüscht
patzelljen, patzelljit
aruschtdan
z’chnuablut
di zéilu chnuablut, di zéili
chnuablut
da hunnulauf
z’lammji, d’lammjini
z’lamm, d’lammer
d’noadlu, d’noadli
d’sokhnoadlu
di dŝchambunhnoadlu
um steerben
z’nadelhous, d’nadelhous
augschte
dar pour, d’poura
z’leidulaub
sourda néddelljinh, d’néddlljinha o da
néddjinh, d’néddjinha
spitzun, gspitzut
brouhen dan geischt, broucht dan
geischt
spitzdan o da
da hof, d’hovva
z’koartji, d’koartjini
s.n.
s.f.
s.n.
s.n.
s.f.
s.f.
s.f.
s.n.
s.n.
s.m.
s.m.
s.m.
s.n.
8
Vocabolario italiano – töitschu - Lettera “A”
aiutante
aiutare
aiuto
aiuto
aizzare
al
ala
alla
alacre
alambicco
alare
alba
albeggiare
alberello
albergare
s.m.
v.tr.
s.m.
inter.
v.tr.
prep.art.
s.f.
prep.art.
agg.
s.m.
s.m.
s.f.
v.intr.
s.m.
v.tr.
Helfer
helfen
Hilfe
Hilfe!
hetzen
dem
Flügel
der
munter
Destillierkolben
Feuerbock
Tagesenbruch
tagen
Bäumlein
beherbergen
albergatore
albergo
albero
albero da frutta
albume
alchemilla
alcool
alcuno (negativo)
alcuno (affermativo)
aldilà
alemanno
aletta
s.m.
s.m.
s.m.
Wirt
Hotel
Baum
s.m.
s.f.
s.m.
agg.
indef.
s.m.
s.m.
s.f.
Eiweiss
alfabeto
alfiere
alfine
alga (di sorgente)
alienato
alimentare
alimentare un
bracciante
alimentari
alimento
s.m.
s.m.
avv.
s.f.
agg.
v.tr.
alito
allacciare
allagamento (in casa)
allagare (in casa)
allampanato
s.m.
v.tr.
s.m.
v.tr.
agg.
Atem
binden
allargare
allarmare
allattare
v.tr.
v.tr.
v.tr.
erweitern
alarmieren
Kind stillen
alle
allegare
alleggerire
allegramente
allegria
allegro
allegrone
prep.art.
v.tr.
v.tr.
avv.
s.f.
agg.
agg.
den
beilegen
erleichtern
s.m.
s.m.
Alkohol
es ist niemand da
irgendein
Jenseits
der Deutsche
Flügelchen
Klappe
Alphabet
Fähnrich
narr
ernähren
Nahrung
uberschwemmen
abgemägert
Fröhlichkeit
fröhlich
Spassvogel
dar hilf, d’hilfa
helfen, gholfe
dar hilf
chimmer z’hilf!
hitzun, ghitzut
dam
da veckh, d’veckha
dar
tüchlljigz’arabik, d’arabik (ital.)
z’brannéise, d’brannéise
d’oalbu
alburun, kalburut (ital.)
z’baumji, d’baumjini
geen z’schloafen, keen
z’schloafen
dar wurt, d’wurta
z’wurtschus, d’wurtscheser
dan baum, d’bauma
da fröitbaum, d’fröitbauma
z’wéissa z’eisch, d’wéissi z’eisch
z’kottulljunhgji, d’kottulljunhgjini
z’alkol, d’alkol
khémentsch
éttlljigd’andru weelt
z’töitschi, di töitschini
z’veckhji, d’veckhjini
da lempe, d’lempi
di tabietu, di tabieti
z’gettinh, d’gettinh
um lljéivrun
d’brunnséidu
sturrennorrun, gnorrut
spéiŝen, gspiŝsen
d’spéisdinhi
d’spéis o
z’kess
dan oate, d’oati
binnen, bunne
da süatsch, d’süatscha
süatschun, gsüatschut
moagers wi as schéit o hout un
bein
arbreiturun, arbreiturut
alarmurun, alarmurut
soeiken, gsoeikt o geen z’souge,
keen z’souge
dan
lécken darmìt, gleit darmìt
arlljichteren, arlljichterit
mit hurtigi
d’hurtigi
hurtigspotlljig-
s.m.
s.n.
s.n.
s.n.
s.n.
s.n.
s.n.
s.n.
s.f.
s.n.
s.n.
s.m.
s.f.
s.n.
s.f.pl.
s.f.
s.n.
9
Vocabolario italiano – töitschu - Lettera “A”
allenare
allenarsi
allentare
allestire
allevare
alleviare
allietare
allieva
allievo
allineare
v.tr.
v.rif.
v.tr.
v.tr.
v.tr.
v.tr.
v.tr.
s.f.
s.m.
v.tr.
trainieren
allividire
alloggiare
v.intr.
v.intr.
erbleichen
beherbergen
alloggio
allontanare
allontanarsi
allora (riferito al
presente e al futuro)
allora (riferito al
passato)
da allora
allorché
alloro
bacca di alloro
alluce
alludere
allungare
s.m.
v.tr.
v.rif.
Herberge
entfernen
sich entfernen
cong.
s.m.
s.m.
v.intr.
v.tr.
lockern
vorbereiten
erziehen
erleichtern
erfreuen
Schülerin
Schüler
Reine stellen
afeiturun, afeiturut
gien d’hann, kiet d’hann
arloumen, arloumt
hannun, ghannut
arbürren, arbürt o norrun, gnorrut
arlljichteren, arlljichterit
arhurtegen, arhurtegit
d’schuleri, d’schulerini
dar schuler, d’schulera
lécken z’réndŝchu, gleit
z’réndŝchu
arbleihen, arbleihit
1. lodŝchurun, glodŝchurut
2. dŝchi pheen, dŝchi pheebe
z’lodŝchemen, d’lodŝchemeni
arwéiturun, arwéiturut
dŝchi arwéiturun, dŝchi arwéiturut
dé
dann, da
du
seither
wenn
Lorbeernbaum
Lorbeeren
grosse Zehe
anspielen
verlängern
sitter
wénn
z’beejulaub
d’beeju, d’beeji
d’gruassun ziélu, d’gruassun ziéli
arücken, arückt
1. arlénnhurun, arlénnhurut
2. stréckhjen, gstréckht
dŝchi varwéiturun, dŝchi
varwéiturut
z’gowisch, d’gowischi
allungare il tragitto
alluvione
s.f.
Über
schwemmung
Kalender
wenigstens
Mondhof
Alp
almanacco
almeno
alone
alpeggio
salire all’alpeggio
scendere dall’alpeggio
alpigiano
altalena
altare
alterare
alternare
altezza
non essere all’altezza
altezzoso
alticcio
altitudine
alto
s.m.
avv.
s.m.
s.m.
v.intr.
v.intr.
s.m.
s.f.
s.m.
v.tr.
v.tr.
s.f.
agg.
agg.
s.f.
agg.
hochmütig
angeheitert
Höhe
hoch
altresì
altrettanto
altri
altrimenti
altro
avv.
avv.
pron.
avv.
pron.indef.
abenfalls
ebenso
anderer
sonst
Älpler
Schaukel
Altar
verändern
abwechseln
Höhe
dan armanak, d’armanaka
krat
da rüa
d’alpu, d’alpi
alpun, kalput
antalpun, antalput
dar alper, d’alpera
di dŝchundŝchu, di dŝchundŝchi
dan oalter, d’oaltera
falsefiurun, gfalsefiurut (franc.)
töischun, töischut
d’hüeji, d’hüejini
nöit sinh guthuaschéisser
nümmi einig- o dür un amungher
d’hüeji, d’hüejini
hüeji
hüeis
un té noch
kra glljéich o auch
endri
süscht
dar andru, d’andra, z’andra,
d’endri
s.n.
s.n.
s.f.
s.f.
s.n.
s.f.
m. e f.
n.
10
Vocabolario italiano – töitschu - Lettera “A”
altro
l’altro giorno
l’altra sera
un altro
due altri
l’altra notte
l’altro ieri
l’altro anno
altro che noi
loro guadagnano altro
che noi!
uno dietro l’altro
c’è dell’uno e c’è
dell’altro
qualcos’altro
altroché
altrove
altrui
altruista
altura
alunna
alunno
alveare
alveo (del Lys)
alzare
alzarsi
alzarsi (linguaggio
infantile)
su alzati è tardi
alzato
amabile
amalgamare
agg.
anderer
inter.
avv.
agg.
s.m.
s.f.
s.f.
s.m.
s.m.
s.m.
v.tr.
v.rif.
doch
anderswo
anderen
Altruist
Anhöhe
Schülerin
Schüler
Bienenstock
Flussbett
heben
aufstehen
agg.
agg.
v.tr.
lieblich
vermischen
amare
v.tr.
lieben
amareggiarsi
v.rif.
sich erbittern
amarezza
amaro
amarsi
s.f.
agg.
v.rif.
Bitterkeit
bitter
einander lieben
amata
ambedue
di ambedue
ad ambedue
ambientarsi
ambiente
ambiguo
ambizione
ambizioso
ambulante
s.f.
agg.
Geliebte
beide
v.rif.
s.m.
agg.
s.f.
agg.
s.m.
sich angevöhnen
Umgebung
zweideutig
Ambition
venditore ambulante di
zucchero
ameno
amichevole
agg.
agg.
umherziehender
angenehm
freundlich
anner
as wéllen tag
as wélz moal
as annes
zwei endri
d’andru nacht
iegéschter
ieveere
nöit va seen wir
dŝchiendri gwinnen nöit va seen
wir!
eis zu dam andre o eis noa am
andre
ischt eisch un annesch
etwas annesch
wol sicher
wéitur
dar andru
wier das git z’dŝchéina
d’hüeji, d’hüejini
d’schuleri, d’schulerini
dar schuler, d’schulera
z’béjunuvass, d’béjunuvésser
z’lljéisunbétt
bürren, bürt
dŝchi bürren, dŝchi bürt
machun uppa, gmachut uppa
uppa ischt spoat
burtsüssmischlun, gmischlut o tréiben
zseeme, tribben zseeme
heen geere, kheen geere o
wélljen wol
dŝchi malgrujurun, dŝchi
malgrujurut
d’riekhi, d’riekhini
riekhanandre wélljen wol, anandre
wéllje wol o anandre heen geere,
anandre kheen geere
d’lljibschta
biedi
bieduru
biedene
dŝchi gwénnen, dŝchi gwént
dan uart, d’üerter
zwiveltz’hoffer
voll- hoffer
das zar chriezu o
z’piesentinh, d’piesentinh
dar zückerma
s.n.
s.n.
s.n.
s.n.
hurtigvröinlljig-
11
Vocabolario italiano – töitschu - Lettera “A”
amicizia
fare amicizia
amico
s.f.
v.intr.
s.m.
Freundschaft
amido
ammaccare
s.m.
v.tr.
Stärke
zerquetschen
ammaestrare
ammalarsi
ammalato
ammaliare
ammanco
ammanettare
v.tr.
v.rif.
agg.
v.tr.
s.m.
v.tr.
ammansire
ammassare
ammasso
ammatassare
ammattire
ammazzare
ammettere (non)
v.tr.
v.intr.
s.m.
v.tr.
v.intr.
v.tr.
v.tr.
unterrichten
erkranken
Krank
bezaubern
Fehlbetrag
mit Handschellen
fesseln
zähmen
anhäufen
Anhäufung
ammiccare
v.intr.
zuwinken
amministrare
v.tr.
verwalten
ammirare
ammogliare
ammollare
ammonire
ammontare
in tutto ammonta a...
ammorbidire
ammucchiare
ammucchiato
ammuffire
ammuffito
ammutolire
v.tr.
v.tr.
v.tr.
v.tr.
v.intr.
bewundern
verheiraten
einweichen
ermahnen
betragen
v.tr.
v.tr.
agg.
v.intr.
agg.
v.intr.
erweichen
anhäufen
angehäuft
schimmeln
schimmlig
verstummen
amnesia
amoreggiare
amorevolmente
amoroso
ampiezza
ampio
ampliare
s.f.
v.intr.
avv.
s.m. e f.
s.f.
agg.
v.tr.
Amnesie
liebeln
liebvoll
Geliebte
Grösse o Weite
breit o Weit
erweitern
amputare
analfabeta
v.tr.
s.m.
abschneiden
Analphabet
analogo
anarchico
anatra
agg.
agg.
s.f.
anarchisch
Ente
anca
ancella
anche
s.f.
s.f.
cong. e avv.
Hüfte
Dienstmädchen
auch
Freund
töten
nicht eingestehen
d’vröinschaft, d’vröinschafti
vröinun, gvröinut
dar gséllju, d’gséllji o da vröin,
d’vröina
d’peisu, d’peisi
böilljun, böilljut o kassurun,
kassurut
schulun, gschulut
cheen chrankh, gcheen chrankh
chrankh
intersserun, intersserut
z’luch, d’lucher
chnüpfen, gchnüpft
armallemen, armallemit
houfun, ghoufut
d’brochutu, d’brocheti
strannhun, gstrannhut
cheen sturren-, gcheen sturrentüeten, tüet
nöit wélljen das séji gseits, nöit
wéllje das séji gseits
geen zam aug, keeben zam aug
o wénkiun, gwénkiut
tun z’goan vürsich, toan z’goan
vürsich
lugun a, glugut a
wéibun, gwéibut
lécken milden, gleit milde
vinnen z’seen, gvunnen z’seen
troan, troage
unner allz treits...
armilden, armildit
houfun, ghoufut
(allz) uber houfe
muffegen, gmuffigit
muffigblljéiben oa wuart, blljibben oa
wuart
da verges
hovvun, ghovvut
mit güti
z’heersji, d’heersjini
d’breiti, d’breitini
breitarbreiturun, arbreiturut o
argruassurun, argruassurut
trommun ab, trommut ab
wier chont noch schréiben noch
leesen
glljéich
anarchiste (franc.)
d’gmoutun oandju, d’gmoutun
oandji
d’séitu, d’séiti
d’junhfarwa, d’junhfarwi
auch o unza
s.f.
s.n.
s.f.
s.m.
s.n.
12
Vocabolario italiano – töitschu - Lettera “A”
anche se
ancheggiare
v.intr.
anchilosarsi
v.rif.
anchilosato
ancora
hai visto ancora il
vicino?
andare
andatura
andazzo
agg.
agg.
noch
v.intr.
s.f.
s.m.
gehen
Gang
üble Angewohnheit
anello
anello del dito
anello di fidanzamento
anello per falce
anello infisso nel muro o
nella porta, anello di
catena
anello per trascinare
tronchi d’albero
anemico
anemone
anestetizzare
anfratto
angelica
angelo
angina
angolo
l’angolo esterno
s.m.
Ring
agg.
s.m.
v.tr.
s.m.
s.f.
s.m.
s.f.
s.m.
blutarm
Anemone
anestetisieren
Schlucht
Angelika
Engel
Angina
Ecke
angoscia
angusto
anima
animale
animale domestico
animo
annacquare
s.f.
agg.
s.f.
s.m.
Herzensangst
eng
Seele
Tier
Haustier
Gemüt
mit Wasser
verdünnen
sich in den Hüften
wiegen
an Krampf leiden
wénn wol
séitlun, gséitlut
dŝchi arschélten, dŝchi arschélt o
argrochen, argrochit
argrochit-, arschoaltnoch, mia
hescht mia gsien dar nachpur?
goan, kannhe
dan ganh
dan tschebben brouch, di
tschebbun brouha
z’vinhirllji, d’vinhirlljini
da chnupf, d’chnüpf
d’véiru, d’véiri
d’rinku, d’rinki
v.intr.
s.m.
s.n.
s.f.
s.f.
dan guntal, d’guntla
s.m.
v.tr.
annacquare il vino
annaffiare
annaffiata
annaffiatoio
annata
annebbiare (di tempo)
annegare
v.tr.
s.f.
s.m.
s.f.
v.intr.
v.tr.
begiessen
annegato
annerire
agg.
v.tr.
ertrunken
schwärzen
annerito
annidare
agg.
v.tr.
anniversario
s.m.
geschwärzt
beherbergen, sich
einnisten
Jahrestag
Giesskanne
Jahrgang
vernebeln
ertrinken
churz- in blut
dan bockhboard, d’bockhboarda
antschlöpfen, antschlöpft
d’schlucht, d’schlüchtini
d’andŝchéliku
dan énhil, d’énghia
z’blatt
dan koare, d’koari
dan oustren koare, d’oustrun
koari
dan urrascht
ankd’siel, d’sieli
z’tschemmi, di tschemmini
z’vie
z’mut
arlénnhurun mit wasser,
arlénnhurut mit wasser o
mischlun mit wasser, gmischlut
mit wasser
taufen da wéin, tauft da wéin
wesseren, gwesserit
d’wesseretu, d’wessereti
da rosir, d’rosira
z’joar, d’joari
helwen, ghelwit
artrénghjen, artrénght o
bsinghjen, bsunghe
artranghtschwérzen, gschwérzt o briemen,
briemt
broamtneschtun, gneschtut
z’joar im tag
s.f.
s.n.
s.m.
s.n.
s.n.
s.n.
s.n.
v.intr.
s.n.
13
Vocabolario italiano – töitschu - Lettera “A”
anno
di quest’anno
dell’anno scorso
annodare
annodare
accidentalmente
annodato
annoiarsi
s.m.
Jahr
v.tr.
verknüpfen
agg.
v.rif.
sich langweilen
annoiato
annotare
annottare
annuale
biennale
annunciare
annusare
annusare tabacco
annuvolare
ano
anonimo
anormale
ansa
agg.
v.tr.
v.intr.
agg.
anmerken
Nacht werden
järlich
v.tr.
v.tr.
verkündigen
riechen
v.intr.
s.m.
agg.
agg.
s.f.
After
anonym
anormal
Griff
ansimare (di animali)
ansimare (di persona)
ansia
anta
anteguerra
antenati
anteporre
anteriore
anteriormente
anticaglie
anticamente
v.intr.
keuchen
s.f.
s.f.
s.m.
s.m.pl.
v.tr.
agg.
avv.
s.f.pl.
avv.
Angst
anticipare (di denaro)
anticipare (di tempo)
v.tr.
Vorkriegszeit
Vorfahren
voransetzen
vordere
vorher
altes Zeug
vor alten Zeiten
früher
vorstrekken
früher
in anticipo
con un mese di anticipo
antico
anticristo
antifebbrile
antillide
agg.
agg.
agg.
s.f.
altertümlich
Antichrist
Fiebermittel
antimeridiano
antiporta
antiquato
antro
agg.
s.f.
agg.
s.m.
vormittag
Vortür
anzi!
anziano
anzitempo
anzitutto
aostano
apatico
inter.
agg.
avv.
avv.
agg.
agg.
alt
apathisch
z’joar, d’joari
jiérig
z’jierega, d’jieregu
virrenchnüpfen, gchnüpft
varchnüpfen, varchnüpft
gchnupft-, varchnupftdŝchi anojurun, dŝchi anojurut
(ital.) o dŝchi dunghen lénhs,
dŝchi dunght lénhs
voll- loa mi sinh
markurun, gmarkurut
nachten, gnachtit
ellji joar
ellji zwei joar
loan wissun, gloa wissu
schméckhjen, gschméckht
priesun, priesut
helwen, ghelwit
z’oarsluch, d’oarslucher
oan noame
nöit normal
d’hanthebbu, d’hanthebbi o z’uar,
d’uare
chittun, gchittut o bélkun, bélkut
bloasen, bloase
d’nuat
d’kieppu, d’kieppi
vür am chrig
d’oaltu
lécken vür, gleit vür
vuadre-, vuadru-, vuadervuarna o (dar) vür
d’oaltun dinhi
oalterzéitu
annuvörtu
bzallen vür a, bzallt vür a
arvrüjurun, arvrüjurut o arvrüjen,
arvrüjit
vrüch- o vür zéit
a moanut vür
oaltantikrist
ankeen da ritte
d’chatzunpiuati o
d’chatzunpiuatjini
vür mittag
z’tambur, di tambur
in d’oaltu muadu o annuvörtig
d’kintenu, d’kinteni o d’kwettu,
d’kwetti
allz anner!
im zéit o oaltvür zéit
z’iastusch dinh
augschteleroan chraft
s.n.
s.n.
s.n.
s.n.
s.f.pl.
s.n.
s.f.
s.f.
14
Vocabolario italiano – töitschu - Lettera “A”
ape
aperto
apertura (in recinzione)
praticare un’apertura in
un muro
apice
all’apice
appagarsi
s.f.
agg.
s.f.
Biene
offen
Durchgang
öffnen
z’béji, d’béjini
artoan- o offend’stapfu, d’stapfi
ousbrechen, ousbroche
s.m.
Spitze
v.rif.
appaiare
v.tr.
sich zufrieden
stellen
paaren
da spitz, d’spitza
z’uabruscht
eim bürren d’lljuscht
apparecchiare
apparentarsi
v.tr.
v.rif.
den Tisch decken
sich verschwägern
apparire
apparire di sole
appariscente
appartamento
appartare
appartenere (a)
v.intr.
erscheinen
agg.
s.m.
v.tr.
v.intr.
aufallend
Wohnung
aufbewahren
gehören
appassire
appena
appendere
v.intr.
avv.
v.tr.
welken
kaum
aufhängen
appendiabiti
appendilume
appesantire
appesantire lo stomaco
appeso
appestato
appetire
appetito
appezzamento
appianare
appiattire
appiccare (il fuoco)
appiccicare
appiccicoso
appigliarsi
s.m.
s.m.
v.tr.
leiderhaken
appiglio (fig.)
s.m.
appiombo
appisolarsi
applaudire
avv.
v.rif.
v.intr.
Vorvand,
Haltepunkt
senkrecht
einnicken
Beifall klatschen
applicarsi
appoggiare
appoggio
v.rif.
v.tr.
s.m.
sich befleissen
anlehnen
Stütze
appollaiarsi
v.rif.
apposta
appostarsi
apprendere
avv.
v.rif.
v.tr.
sich auf die Stange
setzen
absichtlich
auflauern
erlernen
agg.
agg.
v.tr.
s.m.
s.m.
v.tr.
v.tr.
v.tr.
v.tr.
agg.
v.rif.
beschweren
verpestet
begehren
Appetit
Grundstück
ebnen
ebnen
anstecken
ankleben
klebrig
sich halten
lécken poar um poar, gleit poar
um poar
hannun z’tisch, ghannut z’tisch
cheen gschlecht, gcheen
gschlecht
zannen, zannit
schéinen, gschinne
was git in d’auge
z’lodŝchemen, d’lodŝchemeni
lécken z’séitu, gleit z’séitu
sinh méis, déis, dŝchéis, ecc. o
khüeren, khüert
passen, passit o lappun, glapput
krat
hénghjen ouf, ghénght ouf o
hénghjen, ghénght
dar hénghier, d’hénghiera
d’ruffli o d’rüllju, d’rüllji
arschwieren, arschwierit
bschwieren, bschwiert
ghanghtampésturutmuan, mua o lljüschten, glljüscht
da hunher
da stukh, d’stükh
areebnun, areebnut
arvlachen, arvlachit
lécken a z’vöir, gleit a z’vöir
plebbren, plebbrit
plebbrigdŝchi antheen, dŝchi antheebe o
dŝchi gréiffen, dŝchi griffe
da haft, d’hafta
im séngjil
néiven, gnivve
plljieppun za hénne, plljiepput za
hénne
mus geen dri, mus keen dri
apojurun, apojurut (ital.)
d’stud, d’stüddini o d’puaju,
d’puaji
goan z’seedal, kannhen z’seedal
o seedlun, gseedlut
z’geerentsch o asprés
lotzen, glotzit
1. leernen, gleernit
2. cheen a wissu, gcheen a wissu
s.n.
s.n.
s.f.
s.f.
15
Vocabolario italiano – töitschu - Lettera “A”
apprendista
apprensione
apprensivo
appressarsi
appresso
apprestare
apprestarsi
s.m.
s.f.
agg.
v.rif.
avv.
v.tr.
v.rif.
Lehrling
Besorgnis
apprettare
appretto
apprezzare
approfittare
v.tr.
s.m.
v.tr.
v.intr.
stärken
Stärke
schätzen
profitieren
approfondire
v.tr.
vertiefen
approntare
appropriarsi
v.tr.
v.rif.
bereiten
appropriato
approvare
approvvigionarsi
appuntino
appuntire
agg.
v.tr.
v.rif.
avv.
v.tr.
geeignet
gutheissen
sich versorgen
ganz genau
zuspitzen
appunto!
aprico
aprile
pesce d’aprile
aprire
aprire con chiave
aquila
aquilotto
arabescare
arancia
arbusto
arcata
avv.
agg.
s.m.
richtig
sonnig
April
v.tr.
öffnen
aufschliessen
Adler
architrave
architrave del focolare
arcigno
il maestro è arcigno
l’arcigno maestro
la signora è arcigna
l’arcigna signora
la bambina è arcigna
l’arcigna bambina
arco
arcobaleno
arcolaio
arcuare
s.f.
Querbalken
agg.
böse o mürrisch
s.m.
s.m.
s.m.
v.tr.
Bogen
Regenbogen
Garnhaspel
biegen
arcuarsi
v.rif.
arcuato
ardente
ardere
agg.
agg.
v.intr.
s.f.
s.m.
v.tr.
s.f.
s.m.
s.f.
sich annähern
neben o bei
verzieren
Apfelsine
Strauch
feurig
brennen
dar leerner, d’leernera
d’nuat
voll- nuat
dŝchi arbéiurun, dŝchi arbéiurut
béi
khéjen zseeme, khéit zseeme
dŝchi lécken zweg, dŝchi gleit
zweg o dŝchi khéjen zweg, dŝchi
khéit zweg
peisurun, peisurut
d’peisu
schétzen, gschétzt
leeben von dar andrun aksli, glebt
von dar andrun aksli
lugun béssur, glugut béssur o
goan z’undruscht, kannhen
z’undruscht
hannun, ghannut
dŝchi machun meischter, dŝchi
gmachut meischter
zam mess
geen gut-, keeben gutchaufen i, gchauft i
wi z’da khüart!
machun da spitz, gmachut da
spitz
recht!
sunnuhalboaberllje
oaberlljen gauch
artun, artoan
antschlljissen, antschlosse
dar oaru, d’oari
z’oarllji, d’oarlljini
mirgunderun, gmirgunderut
z’oranŝchi, d’oranŝchini
z’büschunh, d’büschunh
d’wélbi, d’wélbini o
d’arkadu, d’arkadi (ital.)
dan bdékhjer, d’bdékhjera
d’lanhdu, d’lanhdi
büas, büaŝchi, büaŝchu
dar meischter ischt büaŝchi
dan büaŝche meischter
d’gotta ischt büaŝchi
d’büaŝchun gotta
z’töchtirllji ischt büas
z’büasch töchtirllji
dan buage, d’buagi
da regilbuage, d’regilbuagi
z’gannebret, d’gannebreti
boeiken, boeikt o chrümpen,
gchrümpt
dŝchi boeiken, dŝchi boeikt o
dŝchi chrümpfen, dŝchi gchrümpt
baugt- o chrumvöirig- o wi vöir
brinnen, brunne
s.f.
s.m.
s.n.
s.n.
s.n.
s.m.
s.n.
16
Vocabolario italiano – töitschu - Lettera “A”
ardesia
ardesia per il sale
ardesia per tener fermo
il paiolo
posare le ardesie
ardire
arduo
argentare
argento
argilla
arginare
argine
arguto
aria
aria fredda e umida
aria rarefatta
arido
ariete
arietta
arioso
arista (della spiga)
armadio
armadietto portatile per
mercerie
armare
armento
armonica a bocca
arnese
arnia
arnica
aroma
arrabattarsi
s.f.
Schiefer
v.intr.
agg.
v.tr.
s.m.
s.f.
v.tr.
s.m.
agg.
s.f.
wagen
schwierig
versilbern
Silber
eindämmen
Damm
witzig
Luft
kaltfeuchte Luft
agg.
s.m.
s.f.
agg.
s.f.
s.m.
trocken
Widder
Lüftlein
luftig
Granne
Schrank
v.tr.
s.m.
s.f.
s.m.
s.f.
s.f.
s.m.
v.rif.
armieren
Herde
Mundharmonika
Werkzeug
Bienenstock
arrabbiarsi
arrabbiato
arraffare
arrampicarsi
arrancare
v.rif.
agg.
v.tr.
v.rif.
v.intr.
arredare
arrendersi
arrestare
i carabinieri sono venuti
ad arrestarlo
arretrare
arretrato
arricchirsi
v.tr.
v.rif.
v.tr.
sich ärgern
wütend
zusammenraffen
klettern
mühsam
weiterkommen
einrichten
sich ergeben
verhaften
arricciare
1 di capelli
2 di tessuti
arricciatura
arricciatura a nido d’ape
arrischiare
arrivare
arrivare a prendere
il bambino non ci arriva,
è troppo in alto
v.tr.
v.intr.
agg.
v.rif.
Duft
sich plagen
zurückziehen
sich bereichern
Kräuseln
s.f.
v.intr.
v.intr.
riskieren
ankommen
d’blattu, d’blatti
d’soalzblattu
d’puluntunblattu
tachun, tachut
toffun, toffu
tscheb- o schwierubergeelden, ubergeelde
z’geeld
z’dŝchit
barrun, barrut
d’barru, d’barri
witzigd’luft, d’luftini
dan dŝchévraz
d’féinu luft
hért- o dordar widder, d’widdera
z’luftji, d’luftjini
luftigd’eegni
z’ermiri, d’ermirini (franc.)
d’chriezu
armurun, karmurut
dan troppe, di troppi
z’klaversinh, d’klaversinh
z’trüal, di trüali
z’béjunuvass, d’béjunuvésser
di tabackblljümu, di tabackblljümi
da schmakh, d’schmakha
dŝchi aréndŝchurun, dŝchi
aréndŝchurut (franc.)
gien d’lounu, kiet d’lounu
ouf tur d’jöipi o in d’lounu
reschpun, greschput
streeben, gstreebe
zenkun, zenkut o dŝchi rabulurun,
dŝchi grabulurut
vülljen i, gvüllt i
loan noa, gloan noa
chnüpfen, gchnüpft
d’chunhli séints gcheen chnüpfen
v.intr.
s.n.
s.n.
s.f.
s.m.
s.n.
s.f.pl.
s.n.
s.f.
s.n.
s.n.
s.n.
v.rif.
goan hinner, kannhe hinner
hinner
dŝchi machun réich, dŝchi
gmachut réich
rinklun,grinklut
rümpfen, grümpft
d’rümpf
d’leesetu, d’leeseti
rüskurun, grüskurut
cheen zu, gcheen zu
breihun, breihut
z’chinn breihut nöit, ischt z’vill hua
17
Vocabolario italiano – töitschu - Lettera “A”
arrivato
arrivederci
agg.
inter.
angekommen
auf wiedersehen
arrochire
v.intr.
heiser werden
arrossire
arrostire
v.intr.
v.tr.
erröten
braten
arrosto
arrotare
arrotare la falce
arrotare i denti
arrotino
arrotolare
s.m.
v.tr.
Braten
wetzen
s.m.
v.tr.
Schleifer
zusammenrollen
arrotondare
arrotondare il conto
arroventare
v.tr.
runden
v.tr.
glühend machen
arroventato
arruffare
arruffare i capelli
arruffato
arrugginire
arruolare
agg.
v.tr.
verwirren
agg.
v.intr.
v.tr.
rosten
einberufen
arruvidire
arso
v.intr.
agg.
rauh werden
verdorrt o versengt
arsura
arsura della gola
arte
artemisia
s.f.
Dürre
s.f.
s.f.
Kunst
arteria
artiglio
s.f.
s.m.
Schlagader
Kralle
arzillo
ascella
ascendere
ascesso
ascia
ascia a cuneo
ascia per abbattimento
ascia per scavare
agg.
s.f.
v.intr.
s.m.
s.f.
munter
Achselhöle
aufsteigen
Geschwür
Axt
s.m.
Handtuch
v.intr.
trocknen
abtrocknen
austrocknen
verdunsten lassen
zu o zugcheemen1. unz widergsien
2. unz abanunh
3. unz krat
4. unz uber as söiri
cheen heismen-, gcheen
heismencheen ruat-, gcheen ruatbroaten, broate o rüeschten,
grüescht
da ruascht, d’ruaschta
schlljifen, gschlljife
veddemen, gveddemit
ritschkun, gritschkut
dar schlljifer, d’schlljifera
kwinnhwn, kwunnhe o trüelljen
zseeme, trüelt zseeme
arsiwelljen, arsiwelljit
machun siwill, gmachut siwill
ruaten, gruatit o lécken ruate,
gleit ruate
ruat- o vöirigvarwérren, varwért
varberrun, varberrut
varwart- o gstrouftroschtegen, groschtigit
hoeischun drunner, ghoeischut
drunner
cheen grul, gcheen grul
1. varbrant2. gschlukht3. dordi dérrini o d’hitz
dan trochne halds
d’chontscht
1. d’artémisu
2. z’dŝchénépi
d’oadru, d’oadri
da chroapfe, d’chroapfi o
d’grinhfu, d’grinhfi
wi as schachji
dan ucks, d’ucksa
goan ouf, kannhen ouf
d’gschwultscht, d’gschwultschtini
d’aksch, d’akschi
d’schéidaksch
di tromaksch
d’eischlu, d’eischli o z’grabéise,
d’grabéise
di dollju, di dollji
da wüscher, d’wüschera o
z’süeménh, d’süeménhi (franc.)
trüchnen, trüchnit
wüschen, gwüscht
arsechnen, arsechnit
siden i, gsotten i
s.m.
Handtuch
dar wüscher, d’wüschera
occhio dell’ascia
asciugamano
asciugare dei panni
asciugare di piatti
asciugare di terreni
asciugare per
evaporazione
asciugatoio
s.f.pl.
s.m.
s.f.
s.f.
s.f.
s.n.
18
Vocabolario italiano – töitschu - Lettera “A”
asciutto
ascoltare
asfalto
asfissiare
agg.
v.tr.
s.m.
v.tr.
asfodelo
asimmetrico
asino
asma
asola
aspettare
aspettarsi
aspetto
aspirare
aspo
asportare
aspro
assaggiare
far assaggiare
assaggino
assai
assalire
assaporare
assassinare
assassino
asse
asse per formaggio
asse per formaggio con
sponde
asse per tagliare il pane
asse per macellare il
maiale
assediare
assegnare
assennato
assentarsi
assente
assenzio
asserragliarsi
asservire
s.m.
agg.
s.m.
s.f.
s.f.
v.tr.
v.rif.
s.m.
v.tr.
s.m.
v.tr.
agg.
v.tr.
Esel
Atemnot
Knopfloch
warten
gefasst sein
Aussehen
einatmen
Haspel
forttragen
sauer
kosten
s.m.
avv.
v.tr.
v.tr.
v.tr.
s.m.
s.m.
Probestück
viel
angreifen
kosten
ermorden
Mörder
Brett
v.tr.
v.tr.
agg.
v.rif.
agg.
s.m.
v.rif.
v.tr.
belagern
zuweisen
vernünftig
sich entfernen
abwesend
Wermut
sich verammeln
versklaven
assestamento
assestarsi
s.m.
v.rif.
sich setzen
assetato
assicella
assicurare
agg.
s.f.
v.tr.
durstig
Schindel
versichern
v.intr.
avv.
erfrieren
zusammen
v.tr.
bedrängen
ti assicuro
assiderare
assieme
andiamo assieme
vado assieme a te
là c’è il salame, prendi il
pane e lo mangi
assieme
assillare
trocken
zuhören
Asphalt
ersticken
trochenluasen, gluasit
z’guddrunh, d’guddrunhi (franc.)
aschtikhjen, aschtikht o bürren
dan oate, bürt dan oate
d’albezu, d’albezi
ous tur koare
dar üeŝchil, d’üeŝchia
da churzen oate
d’goassu, d’goassi
beitun, beitut
eim beitun, mus beitut
dan angvlljükh o d’minnu
zîn i, zuahen i
z’turneket, di turneket
trommun ab, trommut ab
sour
chorrun, gchort
geen (z’)chorrun
z’chorritji, d’chorritjini
vill
sprinnhen a, gsprunnhen a
chorrun, gchort
tüaten, tüat
z’sassinh, d’sassinh
da loade, d’loadi
da chieschloade, d’chieschloadi
da nüsch
z’bruatloadji, d’bruatloadjini
da leitejur, d’leitejura
pruamun i, pruamut i
geen, keeben
voll- geischt
antwanghen, antwanghit
aweg o awek
z’wéisschrout
dŝchi barrun i, dŝchi barrut i
dŝchi machun chnecht, dŝchi
gmachut chnecht
da satz
gien da satz, kiet da satz o dŝchi
sétzen, dŝchi gsétzt
voll- dust
z’loadji, d’loadjini
varsichurun, varsichurut o
varsicheren, varsicherit
chonn der kheissen
vriren, gvruaren
zseeme o mit
wir goan zseeme
ich goan mitter
doa ischt da wust, gie z’bruat un
essischts darzu o darmìt
s.n.
s.f.
s.m.
s.n.
s.n.
s.n.
s.n.
s.n.
leegen ouf, glegt ouf
19
Vocabolario italiano – töitschu - Lettera “A”
assiolo
assistente
assistere
asso
assolato
assolutamente no
assolvere
assomigliare
s.m.
s.m.
v.tr.
s.m.
agg.
avv.
v.tr.
v.intr.
Ohreneule
Fürsorger
beistehen
As
sonnig
absolut nicht
freisprechen
gleichen
assonnato
assopirsi
assorbire
assordare
assordarsi
assorto
assottigliare
assuefare
assumere
agg.
v.intr.
v.tr.
v.tr.
v.intr.
agg.
v.tr.
v.tr.
v.tr.
schläfrig
einschlummern
aufsaugen
taub machen
taub werden
versunken
verdünnen
gewöhnen
anstellen
astenersi
astio
astranzia
astro
astuccio
astuto (essere)
ateo
atmosfera
atout
atrio
attaccabrighe
attaccapanni
v.rif.
s.m.
s.f.
s.m.
s.m.
agg.
agg.
s.f.
s.m.
s.m.
s.m.
s.m.
sich enthalten
Hass
attaccare
attaccare un bottone
attaccare un quadro
attaccare briga
attaccare una malattia
attaccare alla pentola
attaccaticcio (persona)
v.tr.
attaccato
(eccessivamente)
attardarsi
agg.
anstekken
anbrennen
lästig
klebrig
verbunden
v.rif.
sich verspäten
attecchire
attendere
attento (essere)
attento!
attenuare
attenuare il dolore
atterrare
atterrire
v.intr.
v.tr.
agg.
inter.
v.tr.
Wurzel fassen
erwarten
achtsam
Stern
Behälter o Etui
schlau
gottlos
Atmosphäre
Trumpf
Vorhalle
Zänker
Kleiderhaken
annähen
aufhängen
agg.
v.tr.
v.intr.
milden
lindern
niederschlagen
erschrecken
dar brieler, d’brielera
dar hüter, d’hütera
lugun zu, glugut zu o hüten, ghüt
dan ascht, d’éscht
wol in d’sunnu
sicher nöit
varzîn, varzuehe
glljéjen,glljéjt o geen z’bsinnen,
keen z’bsinnen
voll- schloaf
artuasen, artuasit
zîn a,zuahen a
machun khörlus, gmachut khörlus
cheen khörlus, gcheen khörlus
griffenardünnen, ardünnit
gwénnen, gwént
amboschurun,amboschurut
(franc.)
dŝchi antheen, dŝchi antheebe
da hass
d’heiternu
da steerne, d’steerni
z’khoaltji, d’khoaltjini
sinh a vucks
oan Gott
d’luft
di trumpf (koartu)
dan ganh, d’ganha
dar chriger, d’chrigera
da héngier, d’hénghiera o da
noagal, d’noagla
s.n.
seilljen a, gseilt a
seilljen ouf, gseilt ouf
süjen chratz, gsücht chratz
geen, keen
gréiffen, griffe o brentun, brentut
1. d’chleblljous
2. plebbrigantschennulljurut1. dŝchi varspieturun, dŝchi
varspieturut
2. dŝchi varweischlun, dŝchi
varweischlut
3. loeirun, gloeirut
gréiffen, griffe
beitun, beitut
heen acht, kheen acht
lugi was di tüjischt
arlljichten, arlljichtit
archjülljen, archjült
khéjen nidder, khéit nidder
blljéiben gstarrut-, blljbben
gstarrut- o eim chieren z’blût, eim
gchiert z’blût
20
Vocabolario italiano – töitschu - Lettera “A”
attestare
attiguo
attimo
sull’attimo
attingere
1. attingere acqua
2. attingere denaro
attirare
attitudine (aver)
v.tr.
agg.
s.m.
bezeugen
angrenzend
Augenblick
varsicheren, varsicherit
darbéi
da vlukh
ouf im streich
schöpfen
antfoan, antfannhe
bürren, bürt
zîn, zuahe
sinh troagen- vür, gsinh troagenvür
z’weerch, d’weerhji
tüchlljiggutsch
ich hen as milljunh gutsch
schoalten, gschoalte
d’schrift, d’schriftini
1. blljéiben doa, blljbben doa
2. blljéiben choalt, blljbben choalt
3. blljéiben oan wuart, blljbben
oan wuart
kwinnhen, kwunnhe
um un um o um
dŝchi putzen, dŝchi putzt
trevursurun, trevursurut (franc.)
tur o ter
bschtattun z’trüel, bschtattut
z’trüel
z’trüel, di trüeli
z’milchtrüel
z’anghuntrüel
z’houfertrüel
z’holzmeischtertrüel
d’hültschini
lécken ouf, gleit ouf
ritschkun, gritschkut
müddlljich o müdlich
höitig- o diŝcher zéitu
höit z’tagsch
tun, toa
bürren, bürt
gwintschen, gwintscht
dan gwuntsch, d’gwüntsch
d’schulchoamru, d’schulchoamri
miérun, gmiérut
töiren, töirit
vür tag
v.tr.
v.intr.
anziehen
Neigung zu...
attività
attivo
att. in campo finanziario
ho un milione di attivo
attizzare
atto
attonito (rimanere)
s.f.
agg.
Tätigkeit
tätig
v.tr.
s.m.
v.intr.
anschüren
Urkunde
bestürzt
attorcigliare
attorno
levarsi d’attorno
attraversare
attraverso
attrezzare
v.tr.
avv.
winden
herum
v.tr.
avv.
v.tr.
durchgehen
durch
einrichten
attrezzatura
attr. per lavorare il latte
attr. per lavorare il burro
attr. per muratore
attr. per falegname
attr. minuscola
attribuire
attrito (fare)
attuabile
attuale
attualmente
attuare
attutire
augurare
augurio
aula
aumentare
aumentare di prezzo
aurora
s.f.
Ausrüstung
v.tr.
v.intr.
agg.
agg.
avv.
v.tr.
v.tr.
v.tr.
s.m.
s.f.
v.tr.
zur Last legen
zerreiben
ausführbar
gegenwärtig
jetzt
ausführen
lindern
wünschen
Glückwunsch
Klassenzimmer
steigen
s.f.
auspicare
austero
autentico
auto
autodidatta
autorevole
autorità
autorizzare
autosufficiente
autunnale
autunno
v.tr.
agg.
agg.
s.f.
s.m.
agg.
s.f.
v.tr.
agg.
agg.
s.m.
Morgenröte o
Mongerngrauen
herbeiwünschen
streng
authentisch
Auto
Autodidakt
angesehen
Autorität
bewilligen
selbständig
herbstlich
Herbst
v.tr.
gwintschen, gwintscht
hrt- o schwierrechtz’automobili, d’automobilini
gschulut- von dŝchéin üeŝchil
gruassd’hüeju
geen urlub, keen urlub
wier mu tut selber
hérbschtlljigd’hérbscht, d’hérbschtini
s.n.
s.f.
s.n.
s.n.
s.n.
s.n.
s.n.
s.f.pl.
s.n.
s.f.pl.
s.f.
21
Vocabolario italiano – töitschu - Lettera “A”
fare autunno
avallare
avanti
1. avv. di luogo
2. avv. di tempo
per invito ad entrare
tirare avanti
in avanti
da bambino in avanti
avantieri
avanzare
avanzare il cibo
avanzare il foraggio
avanzo
avanzo a tavola
avariato
avarizia
avaro
avena
avere
ausiliare; nella forma
interrogativa e quando
la frase non inizia col
soggetto il pronome
viene dopo il verbo
ora ho finito
mica gliel’avrà detto!
avi
ava
avo
avvallamento
avvampare
avvelenare
avvenente
v.intr.
v.tr.
avv.
bürgen
vor
avv.
v.intr.
vorgestern
vorrücken
s.m.
Rest
Abfälle
verdorben
Geiz
geizig
Hafer
haben
agg.
s.f.
agg.
s.f.
v.tr.
s.m.
Ahnen
s.m.
v.intr.
v.tr.
agg.
Niederung
aufflackern
vergiften
gefallig
avvenire
avventarsi
avventato
avvento
avverarsi
avversare
avversione
avvezzo
s.m.
v.rif.
agg.
s.m.
v.intr.
v.tr.
s.f.
agg.
Zukunft
sich stürzen
unüberlegt
Advent
bewahrheiten
bekämpfen
Abscheu
gewöhnt
avviamento
avviare
avviarsi
s.m.
v.tr.
v.rif.
avvicinare
avvilirsi
avviluppare
avvisare
v.tr.
v.rif.
v.tr.
v.tr.
Anfang
anleiten
sich auf dem Weg
machen
nähern
den Mut verlieren
einwickeln
benachrichtigen
avvistare
avvitare
v.tr.
v.tr.
erblicken
einschrauben
hérbschtulljurun, ghérbschtulljurut
bürgun, bürgut
vür
iévun
chim vürsich
zîn vürsich
vürsich
va chinn ouf
iagöschter o iagéschter
goan vürsich, kannhe vürsich
leipeturun, gleipeturut
ursun, kursut
d’réstu,d’résti
d’leipetu, d’leipeti
gschantd’avoarigi o di zuagni
avoarig- o zuehenda hoabre
heen, kheebe o khee
hen ich?, hescht (dou)?, het er?,
hetsch?, hets?, hewer?, het er?,
hentsch?
nunh hennich glljéivrut
etwa hets mus nöit gseit!
d’oaltu
d’oaltun oaltun eju
dar oalt oalt attu
d’gumbu, d’gumbi
gien vöir, kiet vöir
vargiften, vargift
hübshübschi
hübschu
was het z’cheemen
sprinnhen a, gsprunnhen a
lekhvür d’Winnacht
bschîn, bschît
tun ankeege, toan ankeege
da hass
gwanz, gwanni
gwannu
dan anvanh, d’anvanha
lécken uber weg, gleit uber weg
dŝchi lécken uber weg, dŝchi gleit
uber weg
arbéjurun, arbéjurut
varlljiren mût, varlueren mût
kwinnhen i, kwunnhen i
schikhjen botte, gschikht botte o
loan wissu, gloa wissu
gsien zannen, gsien zanne
véizun, gvéizut
s.f.
s.f.
s.m.
s.m.pl.
s.f.
s.m. e n.
s.f.
s.m.
s.f.pl.
22
Vocabolario italiano – töitschu - Lettera “A”
avvizzire
avvocato
avvolgere
1. di filati
2. avvolgere il filo sul
rocchetto
azzannare
v.intr.
s.m.
v.tr.
welken
Advokat
passen, passit
dar avvokat, d’avvokata
aufwickeln
spulen
winnen ouf, gwunnen ouf
spulun, gspulut
v.tr.
beissen
azzardare
azzeccare
azzerare
azzimo
azzoppare
azzopparsi
v.tr.
v.tr.
v.tr.
agg.
v.tr.
v.rif.
wagen
erraten
auf Null einstellen
ungesäuert
lahm machen
lahm werden
azzurro
agg.
himmelblau
tschawun, tschawut o béissen,
bisse
asardurun, asardurut (ital.)
aroaten, aroate
troan z’nöit, troagen z’nöit
nöit pcheemit- o antcheischtarliamen, arliamt
arloamen, arloamit o cheen zop-,
gcheen zophümmilbloaw-
23

Documents pareils

VOCABOLARIO ITALIANO – TÖITSCHU LETTERA “B”

VOCABOLARIO ITALIANO – TÖITSCHU LETTERA “B” di hescht antschtanne recht z’guta z’gut, d’güter vür déis béscht diŝcher weelt dinhi gwît- o lljaubz’sentibruat wijen, gwît bieesmun, bieesmut d’wiji, d’wijini wol glierttun gutsch, toan gutsch he...

Plus en détail