Vera F. Birkenbihl - Die Birkenbihl

Vera F. Birkenbihl - Die Birkenbihl-Methode
Deutsch als Fremdsprache - Niemiecki jako obcy język
Übersetzt von Michael Schmitz und Katarzyna Ścibior – [email protected]
KAPITEL 1:
ROZDZIAŁ 1:
SPRACHE!
JĘZYK!
Wir
My
brauchen
potrzebujemy
Sprache,
12
Języka
zu
-by
können.
moc.
um
Ŝe-
„mit uns selbst
„z
nam samym
Wir
My
sagen
mówimy
Wenn
Kiedy
um
Ŝe-
mit
3
z
anderen
4
innym
wir allein sind,
5
my sam jesteśmy,
zu
-by
uns ständig,
nam ciągle
was wir
co
my
liegt und
leŜy i
was wir
co
my
(das Telefon
(to Telefon
klingelt),
dzwoni),
2
3
4
5
wir Sprache,
my Język,
sehen
widzimy
dem Stuhl
tym Krześle
1
benutzen
uŜywamy
sprechen.«
mówić.”
(die Katze, die auf
(ta Kot, która na
hören
słyszymy
kommunizieren
kommunikować-się
schläft),
śpi),
Rodzaj zostal dopasowany do języka docelowego (niemieckiego); w niewielu przypadkach rodzaj
wlasnyrzeczownika zostal zmodyfikowany (np. ten język -> ta Języka)
Pisownia rzeczowników wielką literą została zastosowana dla przyzwyczajenia nie-niemieckojęzycznych uczniów
Podobnie przyimki, a zwłaszcza przyimki odczasownikowe sensownie, a
nie dosłownie przetłumaczone, np.:
Ich
denke an
dich!
Ja
myślę o(!)
ciebie!
A nie:
Ja
myślę na
ciebie!
PS: Szczegolnie tu moga sie jeszcze znalesc bledy. Proszimy o wybaczenie.
Język niemiecki zna tylko 4 przypadki, one więc stanowiły podstawę tłumaczenia na język polski. Stąd biorą się te
czasami dla polskiego ucha niecodzienne struktury wyrazowe - są one jednak jak najbardziej poŜądane, gdyŜ
podwyŜszają faktor ‘dziwności’.
Niemieckie słowa, które nie występują w języku polskimpowinny być z reguły umieszczone w nawiasach. W tym
przypadku zrezygnowalismy z tego z uwagi na przejrzystość tekstu, w razie potrzeby jednak dopisanie ich ręcznie
nie powinno stanowić problemu.
was wir
co
my
riechen
wąchamy
(diese Rose riecht
(ta
RoŜa pachnie
was wir
co
my
fühlen
czujemy
(hier drinnen
wird es
6
(tu w-środku będzie to
was wir
co
my
als Nächstes
jako następne
Mit
Z
anderen
innym
Welt zu
Świat -by
Worten:
Słowom:
tun wollen (ich
robić chcemy (ja
Wir
My
benutzen
uŜywamy
allmählich kalt),
powoli
zimno),
muss Robert anrufen).
muszę Robert zadzwonić).
Sprache,
Język,
um
Ŝe-
uns die
nam tą
erklären.
tłumaczyć.
Normalerweise
Normalnim-sposobie
wir
my
wundervoll),
cudownie),
denken
-myślimy
wir
my
gar
całkiem
uns ständig „alles
erzählen“,
nam ciągle „wszystko opowiadamy“,
wir
my
nicht darüber nach, dass
nie o-tym roz-, Ŝe
tun
es einfach.
robimy to po-prostu.
Wenn wir
Kiedy my
eine neue Sprache
jedną nową Językę
lernen,
wird
uczymy-się, będzie
uns bewusst,
nam świadomo,
dass wir
Ŝe
my
nicht in
nie w
neuen
nowej
Sprache
Języce
denken können.
myśleć moŜemy.
Das ist
to
jest
der
ten
hilflos
bezradnie
fühlen
czujemy
unsicher
niepewni
sind,
jesteśmy,
Das ist
To jest
der
ten
so
tak
6
schwierig
trudne
dieser
tej
Grund dafür, dass wiruns
Powód dlatego, Ŝe mynas
wenn wir
kiedy my
Grund
Powód
damit
z-tym
dafür,
dlatego,
vorkommen. Das ist
wydają-się. To jest
und
i
anfangen.
zaczniemy.
dass die
Ŝe
te
der
ten
ersten
Schritte uns
pierwsze Kroki nam
Grund dafür, dass wir uns
Powód dlatego, Ŝe my się
WyraŜenia, które po polsku składaja sie z kilku wyrazów, a po niemiecku z tylko jednego, zostały połączone
myślnikami, np. ‘drinnen’ -> ‘w środku’
stark und
silnie i
sicher fühlen,
wenn wir
pewien czujemy, kiedy my
Das ist
To jest
der
ten
Grund dafür, dass wir anfangen müssen, in der
Powód dlatego, Ŝe my zacząć
musimy, w tej
Sprache
Języce
zu
aby
denken,
myśleć,
Die
Ta
Birkenbihl-Methode
Birkenbihl-Metoda
Zuerst
Najpierw
werden
będą
Gleichzeitig
W-tym-samym-czasie
eine neue Sprache
jedną nową Językę
bevor wir
zanim my
irgendetwas
cokolwiek
geht
-stępuje7
in
w
Sie
lernen,
Państwo uczyc-się,
beherrschen.
opanujemy,
neuen
nowej
sagen.
powiemy.
einer festen Reihenfolge vor:
jednej stalej Kolejności po-:
auf Deutsch
po Niemiecku
zu
aby
denken.
myśleć.
werden Sie
lernen,
Deutsch
zu
będą Państwo się-uczyć, Niemiecki aby
verstehen, wenn Sie
rozumieć, kiedy Państwo
es
to
hören
usłyszą..
Dann müssen Sie
sich überlegen, was Sie
Wtedy muszą Państwo się zastanowić, co
Państwo
sonst
noch
oprócz-tego jeszcze
können
umieć
Sprache denken und
Języce myśleć i
sie
ją
wollen.
chcą.
verstehen
rozumieć
einzuwenden.
do-zarzucenia.
7
Falls Sie
nur
Gdyby Państwo tylko
können
umieć
Die
Ci
wollen,
chcą,
ist
jest
in
w
der
tej
dagegen
przeciw-tego
nichts
nic
meisten
Leute wollen aber mehr
Kontrolle
8
większość Ludzi chcą jednak więcej Kontroli
Kwestia rozdzielnych czasowników została rozwiązana następujaco:
Der
Film
fängt
um
20.00 Uhr
an.
Ten
Film
–czyna około 20.00 Zegarek zaA więc rezygnowano z przesadnie dokladnego tłumaczenia słowa po słowie jak np.:
Der
Film
fängt
um
20.00 Uhr
an.
Ten
Film
łapie
około 20.00 Zegarek na.
8
Niemieckie słowa, które mają w polskimjęzyku wiecęj niŜ jedno znaczenie, np. ‚wirklich’, ‚ja’, ‚denn’, zostały
przetłumaczone w zaleŜności od kontekstu, a więc ‚wirklich’ jako albo ‚naprawdę’ albo ‚rzeczywiście’ itd.
über die
nad tą
Sprache
Językę
haben.
mieć.
Stellen
-ObraŜają
Sie
Państwo
sich einmal
sobie raz
vor, dass Sie
auf Deutsch
wy-, Ŝe
Państwo po Niemiecki
denken können, und
myśleć umieją, i
alles
wszystko
(auch im
(teŜ w
Radio, im
Radiu, w
Fernsehen, im
Telewizji, w
möchten
chcą
Sie
Państwo
sonst
noch
oprócz-tego jeszcze
können?
umieć?
Wollen
Chcą
Sie
Państwo
Deutsch
sprechen
Niemiecki mówić
können?
umieć?
Wollen
Chcą
Sie
Państwo
Deutsch
lesen
Niemiecki czytać
können?
umieć?
Wollen
Chcą
Sie
Państwo
Deutsch
schreiben
Niemiecki pisać
können?
umieć?
Das liegt ganz
To leŜy całkiem
allein bei
sam u
Ihnen,
Państwa,
denn bei
bo
w
besonderen Kurs
specjalnym Kursie
lernen
uczą-się
Sie
nur
Państwo tylko
lernen
wollen!
nauczyć-się chcą!
Es
To
Ihre
Państwa
Sie
Państwo
die
tą
9
weiter
dalej
und
i
so
tak
Sprache
Językę
ist
jest
verstehen
rozumieć
können,was andere
umieją, co inni
Kino, auf
Kinie, na
nicht sprechen
nie mówić
sagen
mówią
9
Video
Video
usw. )Was
itd.) Co
diesem
tym
das, was Sie
to, co
Państwo
eigene Entscheidung.
własna Decyzja.
oder schreiben
albo pisać
Falls
Jeśli
können
umieć
wollen,
chcą,
brauchen
muszą
Sie
Państwo
auch lernen,
die
teŜ nauczyć-się, tą
in
w
zu
aby
ihr
niej
Sie
Państwo
das
to
auch nicht. Vielleicht
teŜ nie. MoŜe
Sprache
Językę
schreiben, weil Sie
pisać,
gdyŜ Państwo
zu
aby
lesen, aber
czytać, jednak
der
tej
Sprache
Języce
grundsätzlich
w-zasadzie
lernen,
aber nicht das
uczyć-się, ale nie to
nicht gern
nie chętnie
lesen.
czytają.
nicht,
nie,
Ihre Botschaften
swoje Wiadomości
später jemandem diktieren können. Oder Sie
wollen
póŜnej komuś
dyktować mogą. Albo Państwo chcą
in
w
möchten
chcą
das
to
Lesen,
Czytanie,
Schreiben
Pisanie
weil Sie
bo Państwo
Es ist Ihre
Entscheidung!
To jest Państwa Decyzja!
+++++
KAPITEL 2:
ROZDZIAŁ 2:
DER WICHTIGSTE
TEN NAJWAśNIEJSZY
Wie lautet Ihre
Jak brzmi Państwa
Antwort
auf
Odpowiedź na
1. Frage: Wer ist
1. Pytanie: Kto jest
der
ten
wichtigste
Mensch in Ihrer
Umgebung?
najwaŜniejszy Człowiek w Państwa Środowisce?
2. Frage: Wer ist
2. Pytanie: Kto jest
der
ten
wichtigste
najwaŜniejszy
3. Frage: Wer ist
3. Pytanie: Kto jest
der
ten
wichtigste
Mensch in
najwaŜniejszy Człowiek w
Ihrem
Państwa
Land?
Kraju?
4. Frage: Wer ist
4. Pytanie: Kto jest
der
ten
wichtigste
Mensch
najwaŜniejszy Człowiek
auf
na
der
tej
Welt?
Ziemi?
unsere Antwort:
Der wichtigste
Mensch ist
nasza Odpowiedź: Ten najwaŜniejszy Człowiek jest
die
ta
Person,
Osoba,
Das ist
To jest
die
te
MENSCH ...
CZŁOWIEK...
folgenden vier Fragen?
następujące cztery Pytanie?
Mensch in Ihrer
Stadt?
Człowiek w Państwa Mieście?
die Sie
sehen,
którą Państwo widzą,
wenn Sie
in den Spiegel
kiedy Państwo w tego Lustro
gilt
für
jest-waŜne dla
jeden
kaŜdego
Mann,
für
MęŜczyznę, dla
jedes Kind!
kaŜde Dziecko!
Wenn Sie
anderen zeigen,
Kiedy Państwo innym pokazują,
blicken! Und das
patrzą! I to
jede Frau
kaŜdą Kobietę
und
i
für
dla
dass Sie
sie
Ŝe
Państwo ich
wichtig
waŜnie
finden,
znajdują,
werden sie Sie
mögen, Ihnen
będą
oni Państwa lubić,
Państwu
Ihnen
Państwu
helfen
pomagać.
Denken
Sie
-Stanowią Państwo
Harald
Harald
Thomson
Thomson
und
i
einmal
jeden-raz
zuhören und
słuchać i
darüber
nad-tym
seine Frau lesen die Zeitung.
jego śona czytają tą Gazetę.
Er
On
nach ...
za- ...
fängt
-czyna
immer mit dem Politikund Wirtschaftsteil
an, während
zawsze z tym Politycznym- i Gospodarczym-Częściem za-, podczas-gdy
sie
ona
sich mehr
się więcej
Und sie
I
ona
für
dla
die
te
Geschichten über Menschen interessiert.
Historie
o
Człowiekach interesuje.
unterbricht ihren Mann oft
beim
przerywa jej
MęŜa często przy-tym
erzählen,
opowiedzieć,
was sie
co
ona
gerade
właśnie
Sie: Harald,
Ona: Harald,
hör
posłuchaj
mal!
raz!
Er:
On:
10
Lesen,
Czytaniu,
gelesen
hat.
przeczytane ma. 10
Hmmm ...
Hmmm...
Czas przeszly zloŜony (Perfekt) zostal przetlumaczyny dosłownie, np.:
ich
habe
gemacht
ja
mam
zrobione
czyli niezaleŜnie od płci
um ihm zu
Ŝe- mu -by
Sie: Harald,
Ona: Harald,
Er:
On:
schieß
strzelaj
hast mir
masz mi
überhaupt
wcale
nicht zugehört!
nie słuchane.
Wie schön.
Jak pięknie.
ist
jest
Er:
On:
meinst,
uwaŜasz,
Wie du
Jak ty
Sie: Ich
Ona: Ja
geb's
daję-ono
Zwei wichtige
Dwie waŜne
12
hat es ein Erdbeben
gegeben!
ma to jedno Trzesienie-ziemi dane!
interessant.
interesujące.
Sie: Nein, das
Ona: Nie, to
11
los!211
naprzód!
unserem WohnzimmeR
naszym Dziennym-pokoju
Sehr
Bardzo
Sie: Du
Ona: Ty
Er:
On:
möchte
dir etwas erzählen!
chciałabym tobie coś opowiedzieć!
Klar, Schatz,
Jasne, Skarb,
Sie: In
Ona: W
Er:
On:
doch mal!
Ŝe
raz!
Ja, Schatz?
Tak, Skarb?
Sie: Ich
Ona: Ja
Er:
On:
hör
posłuchaj
gar nicht schön!
wcale nie piękne!
Schatz.
Skarb.
auf!
12
na!
Fragen:
Pytania:
Nazwy własne i stale zwiazki wyrazowe jak np.: „Was ist los“ , „Wie geht’s“ zostały przetłumaczone dosłownie
Ja -daję się pod-
Wie oft
versuchen wir, mit
Jak często próbujemy my, z
lieber
chętniej
etwas anderes
coś innego
jemandem
kimś
zu sprechen, der eigentlich
aby rozmawiać, który właściwie
tun würde (nachdenken, lesen, schreiben, usw.)?
robić byłby (rozmyślać, czytać, pisać,
itd.) ?
Wie fühlen wir uns, wenn andere versuchen, uns
Jak czujemy my się, kiedy inni próbują,
nas
ihnen in
im
w
einem
jednym
bestimmten
wyznaczonym
Es
gibt zwei goldene
Ono daje dwie złote
Regeln
Reguły
Bevor
Zanim
Sie
Państwo
sprechen:
mówią:
Sollten
Powinni
Sie
Państwo
so
tak
als
niŜ
Sie
Państwo
tun, als
robić, jak
selbst, dann
sami, wtedy
wirklich
Ihre
rzeczywiście Swoją
Frage
Pytanię
Mit
Z
ungeteilter
niepodzielnej
Sie
Państwo
kennen
znają
doch
przecieŜ
für
dla
gute Kommunikation:
dobrą Kommunikację:
sei der
byłby ten
Jak Kuba Bogu tak Bóg Kubie
andere
inny
wichtiger
waŜnejszy
sollten Sie
entscheiden, ob Sie
powinni Państwo zdecydować, czy Państwo
stellen, Ihre
lange Geschichte
postawić, Swoją dlugą Historię
Wenn der
Kiedy ten
Aufmerksamkeit
Uwadze
das
to
andere zu Ihnen
inny do Państwu
zuhören.
słuchać.
Sprichwort: Wie man
Przysłowie: Jak człowiek
den Wald ruft, so schallt
es heraus!
tego Lasu woła, tak dźwięczy ono na-zewnątrz! 13
13
zu zwingen,
aby zmusić,
Augenblick zuzuhören?
Momencie posłuchać?
erzählen,
um Hilfe bitten usw. wollen.
opowiedzieć, o
Pomoc prosić itd. chcą.
spricht:
mówi:
dazu
do-tego
in
do
Wenn Sie
die beiden
Kiedy Państwo te dwie
goldenen
złoty
Regeln
Reguły
für
dla
Sie
Państwo
von anderen
od
innych
positive
Reaktionen bekommen.
pozytywne Reakcje
dostać.
Probieren
-Probują
Sie
Państwo
doch einmal
Ŝe
raz
es
to
gute Kommunikation
dobrą kommunikację
befolgen,
podąŜają,
werden
będą
aus!
wy-!
+++++
KAPITEL 3:
ROZDZIAŁ 3:
EIN
JEDEN
ABEND
MIT FREUNDEN
WIECZÓR Z
PRZYJACIOŁOM
Stimmen:
Głosy :
Peter &
Piotr &
Maria &
Maria &
Peter:
Piotr:
Oh,
Oh,
Maria:
Maria:
Tag,
Dzień,
Peter. Bin
Piotr. Jestem
Peter:
Piotr:
Gute
Dobrzy
Freunde
können doch
gar
nicht zu früh
Przyjaciele mogą przecieŜ wcale nie za wcześnie
hallo,
cześć,
Michael & Hanna
Michał & Hanna
Maria!
Maria!
Komm
Chodź
rein.
do-środka.
ich
ja
früh?
wcześnie?
Kommen!
Darf
Przychodzić! Mogę
ich
ja
Maria:
Maria:
Danke!
Dziękuje !
denn
właściwie
Peter:
Piotr:
Sie muss hier irgendwo
Ona musi tutaj gdzieś
Wo
Gdzie
Hanna:
Hanna:
Ich
Ja
Wo ist
Gdzie jest
bist du,
jesteś ty,
komme,
idę,
zu
za
dir den
tobie ten
Mantel
Płaszcz
deine Frau?
twoja śona?
sein ... (Ruft:)Hanna!
być... (Woła:)Hanna!
Schatz?
Skarb?
Peter! Hat
Piotr! Ma
es
to
geklingelt?
dzwonione ?
abnehmen?
zabrać?
Peter:
Piotr:
Ja, Maria
Tak, Maria
Hanna:
Hanna:
Oh,
Oh,
Maria:
Maria:
Hallo, Hanna. Ja, das war
Cześć, Hanna. Tak, to był
ganz einfach.
całkiem łatwe.
die ihr
którą wy
habt, ist sehr gut, danke!
macie, jest bardzo dobra, dziękuję!
Hanna:
Hanna:
ist
jest
da.
tam.
hallo, Maria! Hast du
cześć,Maria! Masz ty
mir
mi
geschickt
wysłane
den Weg hierher gut
gefunden?
tego Dróg tutaj dobrze znalezione?
Die
Ta
kleine Karte,
mała Mapa,
Da bin
ich aber froh!
Eigentlich ist es ja
Tam jestem ja
ale szczęsliwie! Właściwie jest ono przecieŜ
ganz einfach,
całkiem łatwe,
wenn man
kiedy człowiek
da, wo die
tam, gdzie ta
die
tą
große
wielką
Kurve macht,
Zakrętę robi,
abbiegt...
kręci...
Peter:
Piotr:
Du
Ty
meinst,
masz-na-myśli,
an
na
der
tej
Apotheke?
Aptece?
Hanna:
Hanna:
Genau.
Wenn man
Dokładnie. Kiedy człowiek
da
tam
links abbiegt ...
lewo kręci...
Peter:
Piotr:
Tag,
Dzień,
Michael!
Michał!
Komm
ChodŜ
doch
przecieŜ
Michael:
Michał:
Tag,
Dzień,
Peter ...
Piotr...
Hanna ...
Hanna...
Maria!
Maria!
Hanna
Hanna
und
i
Michael:
Michał:
Hallo,
Cześć,
Maria:
Maria:
Hallo,
Cześć,
Maria!
Maria!
Du
Ty
Straße
Ulica
rein!
do-środku !
Michael.
Michał.
hast es
masz to
also gefunden.
więc znalezione.
Maria:
Maria:
Hanna hat
Hanna ma
mir
mi
wirklich
rzeczywiście
Peter:
Piotr:
eine Karte geschickt, und es
jedną Mapę wysłała,
i
to
ganz
całkiem
einfach.
łatwo.
Warum
Dlaczego
stehen wir eigentlich
stoimy my właściwie
herum?
wokół?
Lasst
uns
Pozwólcie nas
möchtet
chcecie
ihr
wy
war dann
bylo wtedy
hier
tu
vor der
przed tej
Tür
Drzwi
doch reingehen!
więc do-środka-wejść!
Peter:
Piotr :
Was
Co
trinken? Michael, ein Bier - wie immer?
się-napić? Michał, jedno Piwo jak zawsze?
Michael:
Michał:
Ja, bitte! ...
Tak, proszę!...
Peter:
Piotr:
Maria,
Maria
möchtest du
chciałabys ty
Maria:
Maria:
Nein, ich
Nie, ja
hätte
miałabym
doch:
przecieŜ:
Bei Alkohol
Hände weg vom
Steuer!
Ich
Przy Alkoholowi Ręce precz od-temu Kierownicu! Ja
Danke!
Dziękuję!
auch ein Bier?
teŜ jedno Piwo?
lieber
chętniej
bin
mit dem Auto
jestem z temu Samochodowi
noch nach Hause
jeszcze do Domu
Hanna:
Hanna:
Ja, da
Tak, tam
hat
ma
nur über die
tylko przez tą
etwas ohne Alkohol. Du weißt
coś bez Alkohol. Ty wiesz
gekommen und will nachher
przeszedłem i
chcę późnej
fahren.
jechać.
Michael
Michał
es
to
besser!
lepiej!
Straße
Ulicę
zu
aby
gehen.
iść.
Er
On
braucht
potrzebuje
Michael:
Michał:
Peter:
Piotr:
Genau!
Und falls ich
Dokładnie! I
gdyby ja
nicht mehr gehen
nie więcej chodzić
schwanke ich
zatoczę
ja
rüber.
na-drugą-stronę.
Maria, was möchtest
Maria, co chcesz
Oder lieber
Lub chętniej
Maria:
Maria:
eben
po-prostu
Ach, ihr
Ach, wy
das
to
du
ty
denn?
Saft, Cola, Wasser?
właściwie? Sok, Cola, Woda?
etwas Warmes:
coś Ciepłego:
habt ja
macie
Richtige
für
Poprawnie dla
Diät-Cola
Diet-Cola
Tee
Herbatę
Maria:
Maria:
Nein, danke,
Nie, dziękuję,
Hanna:
Hanna:
Aber ich
Ale ja
nehme
wezmę
ein bisschen
jedno trochę
Michael:
Michał:
Heute
Dzisiaj
habe ich
mam ja
einen
jednego
Hanna:
Hanna:
Toll,
ich
Wspaniale, ja
Maria:
Maria:
Ich
Ja
Peter:
Piotr:
Schieß
Strzelaj
14
zacznij mówić
Cola fühlt sich kalt genug
an.
Cola -tyka się zimno wystarczające do-.
bin
ganz
jestem całkiem
los!
naprzód!14
genau
dokładnie
mich, Peter.
mnie, Piotr.
Eis?
Lód?
auch!
teŜ!
oder Kaffee?
albo Kawę?
da. Das ist
tam. To jest
Hanna:
Hanna:
die
ta
kann,
umiem,
Eis.
Lód.
neuen Drudel
entdeckt!
nowego Łamigłowka odkryte!
verrückt
szalona
nach Drudels!
za
Łamigłowki!
Michael:
Michał:
Okay,
Wporządku,
ich
ja
brauche
ein Blatt
potrzebuję jedno Kartek
Papier ...
Papier...
Hanna:
Hanna:
Ich
Ja
dir
ci
eins. Hast du
jedno. Masz ty
Kuli?
Długopisa?
Michael:
Michał:
Ja, hier.
Tak, tutaj.
Hanna:
Hanna:
Hier ist
Tutaj jest
das
to
Michael:
Michał:
Was ist
Co jest
das?
to?
Maria:
Maria:
Ein Kreis.
Jeden Koło.
Maria:
Maria:
Jetzt ist
Teraz jest
hol
przyniosę
einen
jednego
Blatt!
Kartko!
es
ein kleiner Kreis in einem
großen.
ono jeden mały Koło w jednym duŜym.
Was kann das
Co moŜe to
nur sein?
tylko być?
Peter:
Piotr :
Und zwei kurze
I
dwa krótkie
Hanna:
Hanna:
Das sieht aber interessant aus! Was soll
es denn
sein?
To -gląda ale ciekawie
wy-! Co powinnoto właściwie być?
Maria:
Maria:
Ja, verrat
Tak, zdradź
Michael:
Michał:
Das ist
To jest
es
to
gerade
proste
uns bitte!
nam proszę!
ein Mexikaner,
jeden Meksykanin,
reitet,
jedzie-na-koniu,
Striche ...
Kreski...
der durch die
który przez tą
von einem Hubschrauber
od
jednym Helikopterem
aus
wy
Wüste
Pustynię
gesehen!
widziany!
KAPITEL 4:
ROZDZIAL 4:
Peter:
Piotr:
EIN
JEDEN
ABEND
MIT FREUNDEN
(2. TEIL)
WIECZÓR Z
PRZYJACIOŁOM (2. CZĘŚĆ)
Das erinnert
mich an
To przypomina mnie na
meinen
mójego
ersten
und
pierwszego i
einzigen
jednego
Flug mit
Lot z
einem
jednemu
Hubschrauber ...
Helikopterowi...
Hanna:
Hanna:
Davon
Od-tego
weiß ich
wiem ja
ja
przecieŜ
gar
wcale
Maria:
Maria:
Ihr
Wy
seid
jesteście
ja
przecieŜ
bisher
do-dziś
nichts!
nic!
auch erst ein halbes
teŜ tylko jedno poł
Jahr
Roku
verheiratet. Im
Lauf der Zeit wirst
du noch viel
oŜeniony. W-tym Biegu tej Czasu będziesz ty jeszczy duŜo
mehr
więcej
über ihn erfahren!
o
niego dowiedzieć-się!
Hanna:
Hanna:
Ja, da
Tak, tam
hast du Recht. Erzähl
uns doch davon,
masz ty Rację. Opowiedz nam więc od-tego,
Peter:
Piotr:
Na ja, ich musste15
No tak, ja musiałem
daran denken, als
o-tym mysleć, kiedy
Hubschrauber sprach,
Helikopterze mówiał,
aber was ich euch wirklich erzählen
ale co ja wam naprawdę opowiedzieć
wollte,
chciałem,
eingestiegen
weszli
15
ist
jest
schon passiert,
bevor wir
juŜ wydarzone, zanim my
Peter!
Piotr!
Michael von dem
Michał od tym
überhaupt
w-ogóle
sind.
są.
W przeciwieństwie do tego, czas przeszły prosty (Impeferkt) operuje formami zrobi-łem/-łam
Michael:
Michał:
Wo war
Gdzie był
das
to
denn,
Peter?
właściwie, Piotr?
Peter:
Piotr:
Am
Na-tym
Grand
Wielki
Maria:
Maria:
In
W
Peter:
Piotr:
Ja, genau.
Tak, dokładnie.
Canyon ...
Kanion...
Amerika?
Ameryce?
Wir
My
Sonnenuntergang, und
Zachód-słońca, i
atemberaubend,
dech-zapierać,
beobachteten
dort einen
obserwowalismy tam jednego
das
to
ist
jest
wirklich
naprawdę
großartig! Es ist
wspaniałe! To jest
fantastisch, unbeschreiblich – und deshalb werde
fantastyczne, nie-do-opisania – i
dlatego będę
ich
ja
gar
nicht erst
versuchen, es zu
wcale nie najpierw próbować, ono aby
die
ta
Sonne ungefähr drei Viertel des Canyons erreicht hatte –
Słońca prawie trzy Czwarte tego Kanionu osiągnięte miała-
ein total
jeden totalny
großer
wielki
beschreiben! Als
opisać!
Kiedy
Augenblick dieses gewaltigen
Moment
tego ogromnego
Naturschauspiels -, sagte
Natury-sztuki -, mówila
eine junge Frau,
jedna młoda Kobieta,
mir
mi
nie vergessen werde.
nigdy zapomnieć będę.
stand, etwas, das ich
stała, coś, co ja
Nach ihrem Akzent
Po jej
Akcencie
zu
aby
urteilen
sądzić
war sie
była ona
oder Skandinavierin. Jedenfalls
hatte sie
lub ze-Skandynawii. W-kaŜdym-razie miała ona
die neben
która obok
Deutsche
Niemka
ein kleines
jedno małe
sprachliches Problem, durch das der Effekt entstand, den
ich
językowe Problem, przez to ten Efekt powstał, którego ja
nie vergessen werde.
nigdy zapomnieć będę.
Hanna:
Hanna:
Jetzt hast du
Teraz masz ty
hat
ma
Peter:
Piotr:
sie
ona
uns
nas
aber wirklich
ale naprawdę
neugierig
ciekawy
denn
gesagt?
właściwie powiedziane?
Sie sagte:
„Hier stehe ich kleines Wesen und
Ona powiedziała: „Tutaj stoję ja
mała
Istota i
übersehe
przeoczę
Michael:
Michał:
Übersehen?
Przeoczy?
Peter:
Piotr:
Ja! Das
Tak! To
den Grand
tego Wielkiego
hat
ma
Mann.
Er
MęŜczyzna. On
sie
ona
Canyon”
Kanion”
gesagt.
Neben ihr stand ein älterer
powiedziane. Obok niej stał jeden starszy
begriff
zrozumiał
und sagte
zu
i
powiedział do
natürlich, was sie meinte,
naturalnie, co
ona miała-na-myśli,
ihr:
niej:
„Junge Dame, überblicken
können Sie ihn so
„Młoda Pani, objąć-wzrokiem moŜe
Pani go tak
wollen. Aber
chce. Ale
Hanna:
Hanna:
gemacht! Was
zrobione! Co
Oh,
Oh,
ich
ja
niemand
nikt
übersieht
przeoczy
viel Sie
duŜo Pani
den Grand
Canyon“
tego Wielkiego Kanion”
verstehe! Sie hat „etwas überblicken“ ,
mit
rozumiem! Ona ma „coś
objąć-wzrokiem”, z
„etwas
„coś
übersehen“,
przeoczyć“,
verwechselt!
zamieniła!
Maria:
Maria:
Ja! Komisch, nicht wahr?
Tak! Komicznie, nie prawdziwe?
Michael:
Michał:
Okay, Hanna, du darfst
Okay, Hanna, ty moŜesz
willst, aber bitte
chcesz, ale prosze
mich ansehen,
so
mnie patrzeć-na, tak
übersieh
przeocz
viel du
duŜo ty
mein leeres Glas
moje puste Szklanko
nicht!
nie!
Hanna:
Hanna:
Bedien dich nur, Nachbar, du bist hier doch
fast
zu Hause!
ObsłuŜ cię tylko, Sąsiad, ty jesteś tutaj przecieŜ prawie w Domu!
Michael:
Michał:
Danke!
Dziękuje!
Hanna:
Hanna:
Wo wir
Gdzie my
gerade
właśnie
wie
jak
wir
my
die Dinge ausdrücken... Habt ihr gestern Abend
te Rzeczy wyrazimy… Macie wy wczoraj Wieczór
die
tą
Sendung
Relację
über Sprache
o
Językę
über die
nad tych
Michael:
Michal:
Dessous?
Dessous?
Hanna:
Hanna:
Natürlich nicht. Es klingt
Naturalnie nie.
To brzmi
habe ich
mam ja
in
w
Kam
Chodziło
da
tam
sprechen
und darüber,
rozmawiamy i
o-tym,
Sioux
Sioux
gesehen?
oglądane?
wirklich
naprawdę
etwas über Unterwäsche?
coś o
Bieliznę?
nur gleich:
tylko tak-samo:
eben so ausgesprochen, wie
właśnie tak wymówione, jak
Amerika
Ameryce
begegnet
spotkane
ist.
jest.
Die Sioux-Indianer
Te Sioux-Indianie
es
to
mir
mi
Michael:
Michał:
Aha, verstehe. Gestern
Aha, rozumiem. Wczoraj
welchem
którym
Hanna:
Hanna:
Abend,
Wieczór,
im
w
Fernsehen? In
Telewizji? W
Programm denn?
Programie właściwie?
Das weiß ich
To wiem ja
gar nicht, wir
wcale nie, my
sind ganz
zufällig
są
całkiem przypadkowo
dort gelandet.
... Peter, hast du darauf
tam wylądowani. ... Piotr, masz ty na-to
geachtet,
uwaŜane,
Programm es
Program
to
war?
był?
Peter:
Piotr:
Nein, tut
mir
Nie, robi mi
Leid!
Przykro.
Hanna:
Hanna:
Jedenfalls
sagte
einer der
Indianer
W-kaŜdym-razie powiedział jeden z-tych Indian
mich wirklich
mnie naprawdę
Michael:
Michał:
Was denn?
Co właściwie?
Hanna:
Hanna:
Er sagte:
On powiedział:
beeindruckt
pod-wraŜeniem-zostawione
welches
który
etwas, das
coś, co
hat.
ma.
„Wir haben hier schon vor 200 Jahren gelebt.
„My mamy tu juŜ przed 200 Laty przeŜyte
Wir
My
lebten in Frieden mit dem Land,
wir kümmerten uns um
Ŝylismy w Pokoju z tym Krajem, my troszczylismy nas o
die
te
Tiere
Zwierzęta
der
ten
weiße Mann
bialy Człowiek
und
i
die
tą
heilige Erde. Und dann kam
swietą Ziemię. I wtedy przyszedł
und
i
nannte unsere Heimat den „Wilden
nazwał naszą Ojczyznę ten “Dziki
Westen“!
Zachód”!
Michael:
Michał:
Maria:
Maria:
Wie interessant! Wir haben uns so
Jak interesujące! My mamy nas tak
an
do
diese Bezeichnung
taką Określenię
gewöhnt,
dass wir
przyzwyczajone, Ŝe
my
normalerweise
normalnym-sposobie
daran denken,
na-to myślimy,
so
tak
dass der
Ŝe
ten
genannte
zwany
gar nicht
wcale nie
“Wilde Westen” für
“Dziki Zachód” dla
die Eingeborenen
tych Tubylców
eine friedliche
jedna pokojowa
Sollten
wir
Powinniśmy my
sie
ich
nicht „Ureinwohner“
nennen?
nie „Pierwotni-mieszkańcy” nazywać?
Bedeutet
Znaczy
Wort „Eingeborene“
Słowo “Tubylcy”
das
to
Heimat
Ojczyzna
war.
była.
nicht primitive
nie prymitywni
Menschen der etwas ähnliches?
Człowiecy albo coś podobnego?
Peter:
Piotr:
Interessanter Gedanke. Wir
Interesujące Myśl.
My
sagen meistens „Eingeborene“,
mówimy najczęściej “Tubylcy”,
wenn ihre Haut dunkel ist, und „Ureinwohner“,
wenn
kiedy ich Skóra ciemna jest, i
„Pierwotni-mieszkańcy”, kiedy
sie
oni
Hanna:
Hanna:
weiß sind ...
biali są...
Ja, genau.
Tak, dokładnie.
Und wir
I
my
sprechen
von ihrem „Kult“,
rozmawiamy od ich „Kultu”,
während
wir Weißen natürlich eine „Religion“ haben.
podczas-gdy my Biali
naturalnie jedną “Religię” mamy.
Maria:
Maria:
Michael:
Michał:
Nicht „eine“ Religion, sondern die Religion –
Nie “jedną” Religię, ale
tą Religię dachten
myśleli
das
to
die
ci
weißen
biali
Und sie
I
oni
waren davon
byli od-tego
Maria:
Maria:
Indianer
Indianie
zu
do
einem
jednym
dagegen
nur
na-przeciwko tylko
falschen
Göttern.
falszywych Bogów.
Ja, bei unserem Denken
gibt es
viele Missverständnisse,
Tak, przy naszym Myśleniem daje ono wiele Nieporozumień,
unabhängig davon,
niezaleŜnie od-tego,
Hanna:
Hanna:
Siedler.
Osadnicy.
überzeugt, dass sie
przekonani, Ŝe
oni
wirklichen Gott beteten,
die
prawdziwim Bogu modlili-się, ci
zu
do
zumindest
przynajmniej
Ist das
Jest to
welche
jaką
Sprache
Językę
wir
my
sprechen.
mówimy.
nicht faszinierend?
nie fascynujące?
+++++
KAPITEL 5:
ROZDZIAL 5:
DAS RADIO-QUIZ
TO RADIO-QUIZ
Ansagerin: Guten Abend, meine Damen und Herren! Hier
Prezenterka: Dobry Wieczór, moje Panie
i Panowie! Tu
TRIPLE-X,
POTRóJNE-X,
Ihr
Państwa
ist
jest
Lieblingssender.
Ulubiony-nadawca-radiowy.
Radio
Radio
Wir
My
bringen
Ihnen
zu jeder vollen Stunde die Nachrichten, Tag
przynosimy Państwu do kaŜdej pełnej Godziny te Wiadomości, Dzień
und
i
Nacht. Und wir bieten
Ihnen
intelligente Unterhaltung,
Noc. I
my oferujemy Państwu inteligentną Rozrywkę,
wie
jak
das
to
Sie
Państwo
ist
jest
Michael:
Michał:
„Super-Quiz“, das jetzt
“Super-Quiz”, które teraz
kommt.
Bleiben
przychodzi. Zostańcie
also bei
więc u
uns! Ihr
nas! Państwa
Gastgeber
Gospodarz
hier
tu
Hallo,
Cześć,
Michael,
Michał,
Danke,
Dziękuję,
und
i
danke,
dziękuję,
Zuschauer hier
Widzowie tu
im
w
ist
jest
danke.
dziękuję.
An
Na
die
te
Guten
Dobry
Wahrscheinlich
Pewnie
jedem Wochentag
gibt es
kaŜdym Dniu-tygodnia daje to
liebe
kochani
kennen
znają
fünf Fragen für zwei
pięć Pytań dla dwóch
gegeneinander
antreten. Die
przeciwko-sobie następują. C i
Sieger
einer Woche haben dann die
ZwycięŜców jednej Tygodni mają wtedy tą
großen Samstagsspiel
duŜym Sobotnim-grze
an.
za-
fünf
pięc
Chance, im
Szansę, w- tym
den Riesen-Jackpot zu
gewinnen.
tego Ogromny-Jackpot aby wygrać.
heute Montag
ist, fangen
dzisiaj Poniedzialek jest, -czynamy
neuen Spiel
nowym Grem
Abend,
Wieczór,
Regeln schon:
Reguły juŜ:
Kandidaten, die
Kandydatów, którzy
Da
Bo
Michael!
Michał!
Studio, und ein herzliches Willkommen
Studio, i
jedno serdeczne Powitanie
allen
unseren Zuhörern.
wszystkim naszym Słuchaczom.
Sie
Państwo
er!
on!
Und hier
I
tu
wir
my
mit
z
einem
jednym
sind unsere beiden Kandidaten!
są
nasi obaj Kandydaci!
Michael:
Michał:
Guten Abend!
Dobry Wieczór!
Sie heißen
Maria,
Pani nazywają-się Maria,
Maria:
Maria:
Ja. Guten
Tak, Dobry
Abend,
Wieczór,
Michael:
Michał:
Hallo, Maria, willkommen
Cześć, Maria, witamy
nicht wahr?
nie prawdziwe?
Michael.
Michał.
bei unserem Quiz! Und Sie
przy naszym Quizie! I
Pan
sind Peter?
są
Piotr?
Peter:
Piotr:
Genau.
Hallo,
Dokładnie. Cześć,
Michael:
Michał:
Willkommen bei unserem Quiz! Setzen Sie
sich bitte!
Witamy
na naszym Quizie!Usiądą Państwo się proszę!
Sie
Państwo
Michael!
Michał!
kennen die Regeln und haben unsere Show schon mal
znają te Reguły i
mają nasz Show juŜ
raz
verfolgt?
podąŜane?
Peter:
Piotr:
Ja, sehr
Tak, bardzo
oft.
często.
Maria:
Maria:
Ja, ich
Tak, ja
bin
jestem
Michael:
Michał:
Gut.
Dobrze.
Dann wissen Sie,
dass wir
Wtedy wiedzą Państwo, Ŝe my
Kategorie
Kategorię
für die erste
dla tą pierwszą
Dabei
Przy-tym
gibt es
daje to
ein richtiger
Fan!
jeden prawdziwy Fan!
jetzt die
teraz tą
Runde auswürfeln
Rundę wykostkować
folgende
Möglichkeiten:
następujace MoŜliwości:
müssen.
musimy.
Eins –
Jeden -
Allgemeines,
Ogólne,
Zwei –
Dwa -
Geschichte,
Historia,
Drei Trzy-
Unterhaltung,
Rozrywka,
Vier –
Cztery-
Literatur,
Literatura,
Fünf Pięć-
Sport und
Sport i
SechsSześć-
Naturwissenschaft
Przyrodnicze-nauki
Wer soll
Kto powinien
würfeln?
kostkować?
Peter:
Piotr:
Die
Ta
Michael:
Michał:
Einverstanden,
Zgodzone,
Maria:
Maria:
Gern
Chętnie
warum
czemu
Michael:
Michał:
Hier ist
Tu jest
der
ten
Maria:
Maria:
Die
Ta
Michael:
Michał:
Also Allgemeines. Sie
Więc Ogólne.
Panstwo
16
Zaczynamy!
Dame.
Dama.
Maria?
Maria?
nicht.
nie?
Würfel. Und
Kostek. I
los!
16
naprzód!
Eins!
Jedynka!
wissen ja
wiedzą
bestimmt, dass unsere
na-pewno, Ŝe
nasi
Kandidaten ihre Antworten immer aufschreiben
Kandydaci ich Odpowiedzi zawsze napisać
müssen.
muszą.
Deshalb liegt vor
Dlatego leŜy przed
jedem von Ihnen eine kleine
kaŜdym z Państwa jedna mała
Nehmen
Biorą
bitte
proszę
Sie
Panstwo
Sind Sie
Są Państwo
Peter:
Piotr:
Ja!
Tak!
Maria:
Maria:
Klar!
Jasne!
die
te
Tafel.
Tablica.
Spezialstifte!
Specjalne-dlugopisy!
bereit?
gotowy?
+++++
KAPITEL 6:
ROZDZIAL 6:
Michael:
Michał:
DAS RADIO-QUIZ (2. TEIL)
TO RADIO-QUIZ (2. CZĘŚĆ)
Okay,
dann geht's
los.
Sie
haben
17
W-porzadku, wtedy idzie’ono naprzód . Panstwo mają
jede Antwort nur 15 Sekunden Zeit, müssen
kaŜdą Odpowiedź tylko 15 Sekund Czas, muszą
für
dla
sich also
się więc
beeilen!
spieszyć!
Erste
Pierwsza
Michael:
Michał:
17
Zaczynamy!
Frage:
Pytania:
Okay,
W-porządku,
wie
jak
Wie viele Tierkreiszeichen gibt es?
Jak wiele Znaki-zodiaku
daje ono?
lautet Ihre Antwort?
brzmi Pani Odpowiedź?
Maria?
Maria?
Maria:
Maria:
Ich
Ja
bin
mir nicht ganz
sicher, denn
jestem mi nie całkiem pewna, bo
Astrologie kenne ich
Astrologii znaję ja
mich nicht so
mnie nie tak
glaube, dass
wierzę, Ŝe
es
to
zwölf
sind.
dwanaście są.
Peter:
Piotr:
Das glaube
To wierze
ich
ja
auch: zwölf!
teŜ: dwanaście!
Michael:
Michał:
Richtig.
Das bedeutet
Poprawne. To znaczy
Zweite
Druga
bei
w
der
tej
gut
aus, aber ich
18
dobrze wy- , ale ja
10 Punkte für jeden von Ihnen!
10 Punktów dla kaŜdego z Państwu!
Frage: Oh, das ist schwierig – wie viele menschliche
Pytania: Oh, to
jest trudne –
jak wiele czlowiecze
Krankheiten sind von den Wissenschaftlern ermittelt
worden?
Choroby
sa
od tym Naukowcóm
dowiedzione zostane?
Michael:
Michał:
Nun zu
Teraz do
Ihrer Antwort.
Pani Odpowiedzi.
Maria:
Maria:
Ich habe keine Ahnung. Deshalb
musste ich raten:
300?
Ja mam Ŝadną Pojecię. Z-tego-Powodu musialem ja zgadywać: 300?
Michael:
Michał:
Peter?
Piotr?
Peter:
Piotr:
Ich
Ja
habe leider auch keine Ahnung, glaube aber,
mam niestety teŜ Ŝadną Pojęcie, wierzę jednak,
dass es viel
Ŝe
to duŜo
Michael:
Michał:
18
Tut mir
Robi mi
nie znamsię na tym
Maria?
Maria?
mehr
więcej
sind: 3 000.
są: 3 000.
Leid,
es sind mehr als
Przykro, to są
więcej niŜ
zehnmal
so viele:
dziesięć-razy tak duŜo:
ungefähr
mniej-wiecej
33 000
33 000
Krankheiten!
Choroby!
Peter:
Piotr:
Oh!
Oh!
Maria:
Maria:
Das ist
To jest
ja
przecieŜ
Michael:
Michał:
Weil
PoniewaŜ
Peter näher an der richtigen Zahl lag, bekommt er
Piotr bliŜej na tej poprawnej Liczbe leŜał, zostaje on
fantastisch!
fantastyczne!
5 Punkte. Maria geht
in dieser Runde leider leer aus.
5 Punktów. Maria -chodzi w tej
Rundzie niestety pusto wy-19
Michael:
Michał:
Dritte Frage: Der Roman Frankenstein wurde von der
Trzecia Pytania: Ten Powieść Frankenstein został od tej
Frau
Kobiety
eines berühmten englischen Dichters geschrieben. Diesen
jednego sławnego angielskiego Poety pisany.
Ten
Namen
wollen wir von Ihnen
wissen: Wer war der
Imię-i-nazwisko chcęmy my od Państwu wiedzieć: Kto był ten
berühmte
znany
Dichter,
Poeta,
Michael:
Michał:
Maria?
Maria?
Maria:
Maria:
Percy Bysshe Shelley.
Percy Bysshe Shelly.
Michael:
Michał:
Peter?
Piotr?
Peter:
Piotr:
Ich
Ja
19
zostaje z kwitkiem
dessen Frau
którego Kobieta
habe auch gewusst, dass
mam teŜ wiedziane, Ŝe
es
ono
Frankenstein erschuf?
Frankenstein stwórzyła?
Shelley war, aber an
Shelley był, ale na
Michael:
Michał:
seinen Vornamen konnte
jego Imię
mogłem
ich
ja
mich nicht erinnern.
mnie nie przypomnieć.
Dann bekommt Maria für
Wtedy dostaje
Maria dla
diese Frage die vollen 10 Punkte!
tą
Pytanię te pełne 10 Punktów!
Peter, Sie bekommen 5, weil Sie den Nachnamen gewusst haben.
Piotr, Pan dostaje 5,
bo Pan tego Nazwisko wiedziane mają.
Michael:
Michał:
Jetzt hat jeder von Ihnen
20 Punkte. Nun zur vierten
Teraz ma kaŜdy z
Panstwu 20 Punktów. Teraz do-tej czwartej
Frage! Dabei
geht es um
ein
Wort: Wie nennt
20
Pytani! Przy-tym idzie to około jedno Słowo: Jak nazywa
man
człowiek
Michael:
Michał:
Maria:
Maria:
Die
Ta
Üble
Zła
Peter:
Piotr:
Ach ja,
Ach tak,
eine gesprochene
jedną mówioną
Verleumdung?
Oszczerstwę?
Zeit ist
fast
um.
Maria?
Czas jest prawie do-okoła. Maria?
Nachrede.
Obmowa.
natürlich! Mir
naturalnie! Mi
eingefallen. Dabei
wpadło.
Przy-tym
ist
jest
lag es
leŜał to
das
to
Wort einfach
nicht
Słowo po-prostu nie
mir
mi
auf
na
der
tej
Zunge! Eine
Języcy! Jedna
gesprochene Verleumdung ist eine üble Nachrede, natürlich.
mówiona
Oszczerstwa jest jedna zła Obmowa, naturalnie.
Michael:
Michał:
Das kann jedem von uns passieren! Also 10 Punkte für
To moŜe kaŜdym z nas się-zdarzyć! Więc 10 Punktów dla
Maria und
Marię i
20
chodzi o
diesmal
keinen Punkt
tym-razem Ŝadnego Punktu
für
dla
Peter.
Piotra.
Michael:
Michał:
Maria hat
Maria ma
jetzt 30 Punkte, und Peter hat 20. Nun kommt die
teraz 30 Punktów, i
Piotr ma 20. Teraz idzie ta
letzte
ostatnia
FragePytania-
Sie haben also noch eine Chance, Peter!
Pan mają więc jeszcze jedną Szansę, Piotr!
Okay,
Sie kennen Wörter
W-porządku, Pan zna
Słów
zum
do-tym
Beispiel
Przykład
mit
z
der
tej
Vorsilbe »Tele-«,
Prefiksy “Tele-“,
Telefon und Television. Fünfte Frage:
Telefon i
Telewizja. Piąta Pytania:
Was bedeutet
Co znaczy
dieses
to
Michael:
Michał:
Okay,
W-porządku
Peter?
Piotr?
Peter:
Piotr:
Ich bin
mir nicht sicher, musste
also raten:
„gesendet“?
Ja jestem mi nie
pewien,musiałem więc zgadywać: “wysłane”?
Michael:
Michał:
Maria?
Maria?
Maria:
Maria:
Es
bedeutet
Ono znaczy
Michael:
Michał:
Genau!
Das stimmt!
Sehr gut.
10 Punkte
Dokładnie! To zgadza-się! Bardzo dobrze.10 Punktów
für
dla
Sie, Maria.Peter, das
Pani, Maria.Piotr, to
bedeutet
znaczy
von
od
Ihnen verabschieden
Panu poŜegnać
müssen! Unser heutiger
musimy! Nasz dzisiejszy
ist
jest
“Tele-“
“Tele-“
eigentlich?
właściwie?
“fern”.
“daleko”.
Maria. Die 40Punkte sind
Maria. Ta 40Punkte są
leider, dass wir uns
niestety, Ŝe my nas
Champion
Zwycięzca
dann Ihre Ausgangsbasis
wtedy Pani Startowa-baza
beim
przy-tym
großen Spiel
wielkim Grze
doch
przecieŜ
wieder?
znowu?
Maria:
Maria:
Natürlich, gern,
Naturalnie, chętnie
Michael:
Michał:
Das war's
To byl’ono
Bleiben
-Trwajcie
Nachrichten!
Wiadomosci!
Auf
Na
Michael.
Michał.
also für
więc dla
Sie
Państwo
Bis
Do
am
Samstag. Sie kommen
na-tym Sobocie. Pani przyjdą
heute mit
dzisiaj z
unserem
naszym
dran, denn jetzt kommen
wy-21 , bo teraz idą
morgen,
jutro,
Super-Quiz.
Super-Quizie.
die
te
meine Damen und Herren!
moje Panie i Panowie!
Wiedersehen!
Ponowną-widzenię!
+++++
KAPITEL 7:
ROZDZIAL 7:
DIE ZEITDIEBE
CI
CZASOWI-ZŁODZIEJE
Erste
Pierwsza
Szene
Scena
Stimmen:
Glosy:
Gregor & Margot &
Grzegorz & Małgorzata &
Małgorzata :Oh,
Małgorzata :Oh,
Michael:
Michał:
21
22
da
tam
ist
jest
Michael
Michał
ja
Grzegor! Hallo,
właśnie Grzegorz! Cześc,
Tag, Gregor! Wie geht's
Dzień, Grzegorz! Jak idzie’to
Zostancie z nami
Jak się masz?
dir?
22
ci?
Grzegor!
Grzegorz!
Gregor:
Grzegorz:
Oh,
Oh,
hallo ...
cześć...
Margot:
Du
Małgorzata :Ty
klingst
brzmisz
Gregor:
Grzegorz:
verärgert.
zdenerwowany.
Was mich wirklich
Co mnie naprawdę
23
Was ist denn
los?
Co jest właściwie naprzód?
wütend macht, sind
wściekły robi, są
Leute, die
Ludzie, którzy
einem die Zeit stehlen! Ich habe Herrn Smith
mit einer
jednego tą Czas kradną! Ja mam Pana Kowalskiego z
jednej
kurzen Frage angerufen,
und
krótkiej Pytani zadzwonione, i
weiter–
dalej –
Margot:
Ich
Małgorzata :Ja
Michael:
Michał:
bla,bla,bla
bla,bla,bla
weiß, was du
wiem, co ty
meinst.
uwaŜasz.
Am
Telefon hat
Na-tym Telefonie ma
man
człowiek
einem
jednym
von
od
Co się dzieje
einfach keine
po-prostu Ŝadną
normalen Gespräch kann man
normalnym Rozmówie moŜe człowiek
Ungeduld
Niecierpliwości
zeigen.
pokazać.
Ich
Ja
blicke
patrze
immer
zawsze
wieder
znów
auf
na
meine
moje
Sachen
Rzeczy
zusammenzupacken ...
razem-pakować...
Margot:
Genau!
Aber am
Małgorzata :Dokładnie! Ale na-tym
23
dann redete er endlos
wtedy mówił on nieskończonie
Chance. In
Sansę. W
ja
Zeichen
Znaki
dann
wtedy
meine Uhr
oder fange
an,
moją Zegarkę albo -czynam za-,
Telefon
Telefonie
kann man
moŜe człowiek
nicht
nie
auf
na
diese Weise
tą
Sposobę
ungeduldig
niecierpliwy
Michael:
Michał:
Man
Człowiek
Gregor:
Grzegorz:
Ich
Ja
signalisieren,
dass
zasygnalizować, Ŝe
ist.
jest.
muss den anderen
musi tego innego
hab ja
mam przecieŜ
unterbrechen, aber er
przerywać, ale on
hat
ma
Gregor:
Grzegorz:
das
to
Zeit stehlen ...
Czas kradną...
... und trotzdem
... i mimo-to
beklagen
narzekają
dass sie
Ŝe
oni
fertig
gotowy
zu
aby
es
ono
versucht, ihn
próbowane, go
einfach
po-prostu
die so
które tak
wertvolle
wartosciową
darüber,
o-tym,
unterbrechen ...
przerywać...
ein paarmal
jeden parę-razy
Margot:
Es
gibt viele Leute,
Małgorzata :Ono daje duŜo Ludzi,
Michael:
Michał:
man
człowiek
zu
aby
nicht kapiert!
nie skapowane!
sind und
są
i
uns
nas
unsere
naszą
diese Zeitdiebe
sich gern
te
Czasowi-złodzieje się chętnie
nie schaffen,
nigdy zdąŜą,
mit
z
ihrer Arbeit
im
Pracy
werden
być?.
Wie Herr Smith!
Irgendwie findet er immer
Jak Pan Kowalski! Jakkolwiek znajdzie on zawsze
genug
Zeit, um sich darüber zu beklagen, dass er nie
wystarczająca Czas, Ŝe- się o-tym -by narzekać, Ŝe on nigdy
mit
ze
seiner
swojej
Arbeit
Pracy
fertig wird und
gotowy będzie i
dabei
przy-tym
Michael:
Michał:
stiehlt er mir
kradnie on mi
meine
moją
Ein Bekannter
Jeden Znajomy
von mir ist
ode mnie jest
Margot:
Ich
Małgorzata :Ja
Gregor:
Grzegorz:
glaube,
wierzę,
Zeit!
Czas!
solche
tacy
genauso.
tak-samo.
Leute kennt
Ludzie zna
jeder von
kaŜdy z
uns.
nas.
Wenn heute Nacht alle
Zeitdiebe
von diesem
Kiedy dzisiaj Noc wszyscy Czasowi-złodzieje z
tym
Planeten verschwinden würden,
Planecie znikneli
byli,
uns
nas
endlich
wreśzcie
unserer
naszej
Zweite
Druga
Szene
Scena
Stimmen:
Glosy:
Gregor & ZB
Grzegorz & CD
ZB:
CD:
Nun, mein lieber
Teraz, moj kochany
uns
nas
unsere
naszą
könnten
wir anderen
moglibyśmy my inni
Arbeit
Pracy
widmen.
poświęcić.
(= Zeitberaterin)
(=Czasowy-doradca)
Gregor, wir glauben alle ,
dass andere
Grzegorz, my myślemy wszyscy, Ŝe inni
Zeit stehlen ...
Czas ukradną...
Gregor:
Grzegorz:
Aber genau
Ale dokładnie
das
to
ZB:
CD:
Würden
-By
sagen,
dass zwischen
powiedzieć, Ŝe
miedzy
Sie
Pan
Zeitdieb
Czas-złodziejem
und
i
passiert
dzieje-się
doch
przecieŜ
auch!
teŜ!
einem
jednym
einem normalen
Dieb –
jednym normalnym Złodziejem –
zum
na-tym
Beispiel
Przykład
einem
jednym
kein
Ŝaden
Unterschied
RóŜnica
Autodieb –
Samochodowym-złodziejembesteht?
stanowi?
Gregor:
Grzegorz:
Genau!
Zeitdiebstahl
ist
Dokładnie! Czasowe-kradzieŜ jest
ZB:
CD:
Es
gibt
Ono da
Diebstahl.
KradzieŜ.
aber doch einen Unterschied!
ale jednak jednego RóŜnica!
Ihnen niemand
Panu nikt
Ihre Zeit kann
Pana Czas moŜe
stehlen, wenn Sie ihm nicht dabei helfen.
ukraść, kiedy Pan mu nie
w-tym pomagają.
Ein Autodieb
kann Ihnen Ihr Auto
völlig
Jeden Samochodowy-złlodziej moŜe Panu Pana Samochód całkiem
ohne Hilfe von Ihrer Seite stehlen,
bez Pomoc od Pana Strony ukraść,
Gregor:
Grzegorz:
Na
No
ja,
tak,
das
to
ZB:
CD:
Aber Ihre Zeit kann Ihnen niemand
Ale Pana Czas moŜe Pana nikt
nicht wahr?
nie prawdziwe?
ist ...
jest...
stehlen, wenn Sie nicht
ukraść, kiedy Pan nie
mitspielen. Wenn zum
Beispiel während
Ihres
współ-grają. Kiedy na-tym Przykład podczas-gdy Pana
Telefongesprächs
mit
Telefonicznej-rozmowy z
Gregor:
Grzegorz:
Herrn Smith
ein Feuer
Panu Kowalskim jeden Ogień
ausbrechen würde, würden Sie ihm dann weiter
wybuchłać byłby, byliby Pan mu wtedy dalej
zuhören?
słuchać?
Natürlich nicht!
Naturalnie nie!
wegrennen!
pędzić!
Ich
Ja
würde
bym
sofort
nagle
ZB:
CD:
Sehen Sie? Niemand
Widzi Pan? Nikt
es
to
Gregor:
Grzegorz:
Dinge
Rzeczy
kann Ihnen Ihre Zeit stehlen,
moŜe Panu Pana Czas ukraść,
gibt, die Sie für
da, które Pan dla
wichtiger halten!
waŜniejsze trzyma!
Sie meinen,
wenn ich ein starkes
Pani ma-na-myśli, kiedy ja jedno mocne
anderen
innm
Dingen
Rzecziom
Genau!
Dokładnie!
Gregor:
Grzegorz:
Okay,
das leuchtet
W-porządku, to -świeca
anderen
innym
Verlangen
Chęć
nach
na
habe?
mam?
ZB:
CD:
das
to
wenn
kiedy
mir
mi
ein. Aber wie
o-. 24 Ale jak
kann ich
mogę ja
mitteilen, zum Beispiel
przekazać, na-tym Przykład
den Zeitdieben?
tym Czasowym-złodziejom?
ZB:
CD:
Zeitdiebe
erkennen ihre
möglichen Opfer immer!
Czasowi-zlodzieje rozpoznają swoich moŜliwych Ofiar zawsze!
Wenn Sie klare Prioritäten in Ihrem
Kiedy Pan jasne Priorytety w Pana
Zeitdiebe
sich andere
Czasowi-złodzieje się
inne
Gregor:
Grzegorz:
Wirklich?
Naprawdę?
ZB:
CD:
Das garantiere ich
To gwarantuję ja
24
Teraz rozumiem.
Leben haben, werden die
śyciu mają, bedą
ci
Opfer
Ofiary
suchen.
szukać.
Ihnen! Übrigens, wie haben Sie
Panu! Zresztą,
jak mają Pan
das
to
Telefongespräch
mit
Telefoniczną-rozmówę z
Gregor:
Grzegorz:
Na ja, auf die
No tak, na tą
wie
jak
ZB:
CD:
angefangen?
zaczęte?
übliche Weise: „Guten Morgen, Herr Smith,
zwyklą Sposób: „Dobry Rano,
Pan Kowalski,
geht es
Ihnen?“,
25
idzie ono Panu?” ,
Dadurch
Przez-to
Herrn Smith
Panu Kowalskim
haben Sie
mają Pan
das
to
oder so
albo takiego
Signal zu
Sygnał do
etwas.
coś.
einem netten
jednym miłym
Schwätzchen gegeben – wahrscheinlich
unbewusst, denn wir
Pogawędki dane –
prawdopodobnie nieświadome, bo my
nehmen
- sięwziąć
zu
aby
Gregor:
Grzegorz:
uns ja
nicht
nam przecieŜ nie
bewusst
vor, unsere Zeit
świadomie przed-, naszę Czas
verschwenden. Zeitdiebe
stracić.
Czasowi-złodzieje
haben jedenfalls
mają w-kaŜdym-razie
sehr
bardzo
feine Antennen ...
czułe Anteny...
Wollen
Chcą
Sie damit sagen,
dass es
Pani z-tym powiedzieć, Ŝe
ono
meine
moja
eigene
własna
Schuld
ist?
Wina jest?
ZB:
CD:
Na ja, „Schuld“ würde ich
No tak, “Wina” bym ja
es
to
unserem
naszym
Verhalten tragen wir keine Schuld.
Zachowanie nosimy my Ŝadną Winę.
Wir
My
25
Jak się Pan ma?
unterbewussten
nieświadomym
sind
jesteśmy
aber dafür
jednak dla-to
nicht nennen, denn
nie nazwać, bo
an
na
verantwortlich, uns intelligent
odpowiedzialni, nas inteligentnie
zu
aby
verhalten,
wenn
zachowywać, kiedy
wir
my
einmal
jeden-raz
erkannt
haben,
rozpoznane mamy,
was vor sich geht.
26
co
przed sobie idzie.
Oder sind Sie
Albo są
Pan
Gregor:
Grzegorz:
Nein, das
Nie, to
anderer
innej
leuchtet
-swieca
mir
mi
Meinung?
Zdani?
ein. Und wie
27
o-.
I
jak
fängt man
-czyna człowiek
ein Telefongespräch
wie das mit Herrn Smith
heute
jedno Telefonicznę-rozmówę jak to z Panu Kowalskim dzisiaj
ZB:
CD:
Morgen
Rano
am
na-tym
Sagen
Mówią
Sie
Pan
besten
najlepiej
an?
za-?
höflich,
sofort, aber deutlich, dass Sie
grzecznie, od-razu, ale wyraźnie, Ŝe Pan
eine kleine Information
jedną malą Informację
haben
mieć
möchten.
chcą.
einem Anfang
wird die Kommunikation
jednym Początku będzie ta Komunikacja
denn Ihr Partner wird
bo
Pana Partner będzie
auf Ihre
na Pana
Nach so
Po
takim
anders ablaufen,
inaczej przebiegać,
Signale
Sygnały
reagieren –
reagować –
natürlich
naturalnie
unbewusst!
nieświadomie!
Gregor:
Grzegorz:
Sogar
Nawet
jemand
ktoś
ZB:
ZB:
Natürlich! Menschen, die ihre Zeit immer bewußt,
Naturalnie! Człowieki, które ich Czas zawsze swiadomie,
26
27
... co się dzieje.
Teraz rozumiem
wie
jak
Herr Smith?
Pan Kowalski?
optimal
nutzen
optymalnie wykorzystują
Signale
Sygnały
das
to
wollen,
chcą,
aus. Sie lassen
wy-. Oni pozwalają
garantiere ich
gwarantuję ja
klare
wyraźne
sich ihre Zeit nicht stehlensobie swoją Czas nie kraść –
Ihnen!
Panu!
Und jetzt muss ich
I
teraz muszę ja
gehen, denn ich
iść,
bo ja
anderen
innego
Auf
Na
Termin.
Termina.
senden
-słają
habe noch einen
mam jeszcze jednego
Wiedersehen,
Ponowną-Widzenię
Gregor!
Grzegorz!
Objaśnienia do De-Kodowania:
- Rodzaj zostal dopasowany do języka docelowego (niemieckiego); w
niewielu przypadkach rodzaj wlasny rzeczownika zostal zmodyfikowany
(np. ten język -> ta Języka)
-
Czas przeszly zloŜony (Perfekt) zostal przetlumaczyny dosłownie, np.:
ich habe gemacht
ja
mam zrobione
czyli niezaleŜnie od płci
- W przeciwieństwie do tego, czas przeszły prosty (Impeferkt) operuje
formami zrobi-łem/-łam
- Nazwy własne i stale zwiazki wyrazowe jak np.: „Was ist los“, „Wie geht’s“
zostały przetłumaczone dosłownie
- Niemieckie słowa, które nie występują w języku polskim powinny być z
reguły umieszczone w nawiasach. W tym przypadku zrezygnowalismy z
tego z uwagi na przejrzystość tekstu, w razie potrzeby jednak dopisanie ich
ręcznie nie powinno stanowić problemu.
- Trudne do zrozumienia wersy zostaly opatrzone odnośnikami
- Niemieckie słowa, które mają w polskim języku wiecęj niŜ jedno znaczenie,
np. ‚wirklich’, ‚ja’, ‚denn’, zostały przetłumaczone w zaleŜności od
kontekstu, a więc ‚wirklich’ jako albo ‚naprawdę’ albo ‚rzeczywiście’ itd.
- WyraŜenia, które po polsku składaja sie z kilku wyrazów, a po niemiecku z
tylko jednego, zostały połączone myślnikami, np. ‘drinnen’ -> ‘w środku’
- Kwestia rozdzielnych czasowników została rozwiązana następujaco:
Der Film fängt
um 20.00 Uhr
an.
Ten Film –czyna
około 20.00 Zegarek
za
A więc rezygnowano z przesadnie dokladnego tłumaczenia słowa po słowie
jak np.:
Der Film fängt um 20.00 Uhr
an.
Ten Film łapie około 20.00 Zegarek
na.
-
A nie:
Podobnie przyimki, a zwłaszcza przyimki odczasownikowe sensownie, a
nie dosłownie przetłumaczone, np.:
Ich
Ja
Ja
denke
an
dich!
myślę o(!) ciebie!
myślę na ciebie!
- Pisownia rzeczowników wielką literą została zastosowana dla
przyzwyczajenia nie-niemieckojęzycznych uczniów
- Język niemiecki zna tylko 4 przypadki, one więc stanowiły podstawę
tłumaczenia na język polski. Stąd biorą się te czasami dla polskiego ucha
niecodzienne struktury wyrazowe - są one jednak jak najbardziej poŜądane,
gdyŜ podwyŜszają faktor ‘dziwności’.
Erläuterungen zur De-Kodierung:
- Das Geschlecht der Zielsprache wurde übernommen, in seltenen Fällen
wurde das Substantiv dem Geschlecht angepasst (sh. Birkenbihl: die Gazelle
der Gazellerich)
- Das Perfekt wurde wortwörtlich übersetzt, so lautet z.B.
ich habe gemacht
ja
mam zrobione
also geschlechtsunabhängig
- Das Präteritum hingegen wurde mit den Formen zrobi-łem bzw. zrobi-łam
übersetzt.
- Eigennamen und Redewendungen wie z.B. „Was ist los“, „Wie geht’s“
wurden Wort-für-Wort übersetzt.
- Wörter die im Deutschen zwar aber im Polnischen nicht vorkommen werden
i.d.R. in Klammern gesetzt. Hierauf wurde zu Gunsten der Übersichtlichkeit
verzichtet. Es sollte aber kein Problem darstellen, dies handschriftlich
nachzuholen, falls Bedarf.
- Schwer verständliche Passagen wurden in Fußnoten sinngemäß übersetzt und
somit erklärt.
- Deutsche Wörter, die im Polnischen mehrere Bedeutungen haben, wie z.B.
‚wirklich’, ‚ja’, ‚denn’, wurden je nach Kontext übersetzt, ‚wirklich’ also
entweder mit ‚naprawdę’ oder ‚rzeczywiście’ usw.
- Wörter, für die im Polnischen mehr Wörter gebraucht werden als im
Deutschen sind mit Bindestrichen ‚-’ verbunden.
- Das Problem der trennbaren Verben wurde wie folgt gelöst:
Der Film fängt um 20.00 Uhr
an.
Ten Film –czyna
około 20.00 Zegarek
zaAuf eine allzu penible Wort-für-Wort Übersetzung wurde insbesondere hier
verzichtet:
Der Film fängt um 20.00 Uhr
an.
na.
Ten Film łapie około 20.00 Zegarek
- Ebenso wurden die Präpositionen insb. Die Verben mit Präpositionen sinngemäß übersetzt. Beispiel:
Ich denke
an
dich!
Ja
myślę
o(!) ciebie!
nicht: Ja
myślę
na ciebie!
- Die nicht nur für Nicht-Deutschsprachige gewöhnungsbedürftige
Großschreibung wurde in die De-Kodierung integriert
- Da es im Deutschen nur 4 Fälle gibt, wurden nur diese für die De-Kodierung
ins Polnische
benutzt. Daher ergeben sich für das polnische Ohr ungewohnte
Konstruktionen, die aber auch durchaus gewollt sind, da sie die merkwürdig-keit erhöhen.