docNewcomers_Guide_to_Elementary_School_
download 
Plainte Transcription
Newcomers_Guide_to_Elementary_School_
Gööl Ba rot juier elo panabun (thukul) Be meth gor rin in thukulic………………………………………………….…….1 Nyin ku yiic meth car Panakim…………………………………………………….1 Ba menh du kuony be nyin nyic ethukol e yam Ba menh du kuony be yok emeth……………………………………………….….2 Be a dier yen dier be loi ede (kedi )…………………………………………..…..…3 Pioc ethöŋ Ediŋglith ke ye thoŋ ce thoŋ du…………………………………………4 Ka yeke loi akol ne thkulic Cam akol cielic……………………………………………..……………………….5 Cam cin yic Toŋpiny (Atom ) .……………………………………………………..5 Be meth cie bo ethukolic (Panabun)………………………...……………………..5 Na ce menh du tuany ethukolic…………………………………………………….5 Tuany tnany ka ye akuok…………………………………..………………..……..5 Te rec alier ( Deng tueny ka yetelec ) …………………………………...……….6 Thrumbi ethukul ye miith jot……………………….………….……………….…6 Ba waragaŋ ciene ka ke thukul ka ye k0c be jam kene wek gar thin tau te piath ……………………………………………………..…….6 Nem yene mieth ŋem te rieŋ kek a bec …………………………………….……..6 Ler menh ethukulic ……………………………………………………………..…6 Cath yi miith Lo bec kene dupioc be ka kok Lo tiŋ (ngem)……………….……...7 Be meth lieu e thukulic ………………………………………………..…………...7 Kol ( Ajatha ) cin thukul ku jal ya yan de Nhialic………………………..…….…..7 Be meth lo tueŋ e garic…………………………………………………..….……..7 Luoi luoie meth e thukulic aye gar piny………………………………………...….7 Pioc ku wet e thukuol ka Alberta Ye miith pioc ede…………………………………………………………..………8 Met e hoot ke garic………………………………………….…………………..….9 Waragaak ke pioc ku jal ya ka yene ke pioc…………………………………….....9 Luoi yene pioce mieth luoi thin Thong yene mieth thong eben………………………………….……………….…10 Tew yene mieth tau hone gaar ye thong kene run ken……………………………10 Be ke rac leu be rot luoi meth be dhiel eluel be lek koc ke thukul…………..………....10 Aye löŋ luel be meth dhiel ya ben e thukulic akol akol………………………...……….10 Luoi ye menh e thukul keŋ luoi thin Te yi meth keŋ luoi thin………………………………………………..……….….11 Ke leu bik koc noŋ meth loi te yi meth keŋ kuoi loi………………………..…...12 Ka be ke dhiel eluoi te noŋ en ke ci rot loi……………………………...……....12 Ke yi miith ke thukul pioc Ka ye ke pioc miith ke Alberta……………………………………………….…..13 Miith e thukul pioc e thoŋ de Diŋglith…………………………………….……..13 Pioc yene miith noŋ ke dar (nuan) kek pioc thin…………………………….…..14 Waragaŋ ye yien koc noŋ meth bik lon luoi menh den nyic( Report card) Ba report card ba dhiel ekuen ba nyic apoth ………………………………….….15 Te yi dupioc lon emeth riap thin…………………………..………………….…..15 Nyiny ka juac kok……………………………………………….………………..15 Thukul yene mieth kör aretic pioc thin (Kindergarten)…………………………..15 Riop yene lon ci miith ye pioc e thoŋ Diŋglith ke ce thoŋ den riop ku be tau e report card yic ede Be lon e miith kuc thöŋl de Diŋglith be ŋem lui ke ede lon emeth ya jamic kene dupiony……………………………………………………………….….15 To yi koc noŋ meth to e pioc e menh den yic ku jam bik kek ya jam kene dupiony de meth To yin to e pioc e menth du yic eye kuony ku be luoi apiath ku be tiam………..16 Jam yin jam kene dupiony de menh du…………………………………………..16 Ba dupiony emenh du ya yuop ku them ba jam kene yen ka ba lo Enoŋ ene……………………………………………………..……..17 Muony yene ka ce kek luel kene koc ke thukul ..……………………………..…17 Jam yi koc noŋ miith ku jal ya koc ke thukul yi kek khŋ jamic……...…………...17 Lon ye meth loi hon egaar yic yen eke (homework)……………………………..18 Thei yin naŋ amat wene dupioc……………………………………………….….18 Be ka dar (nuan,dhal) koc be ke jueir………………………………………..…..19 Amat met raan noŋ meth kene dupioc Ye ŋu ce rot loi aamatic………………………..…………….…………..………..19 Ba to epioc emenh du yic Ba ya kony ethukulic ……………………………………………………………21 Amat meet ye ke loi ethukulic ku jal ya kok loi röt……………………………..21 Akutnhom e thukul……………………………………………………………….21 Athem yene miith them eben ne Mudria yic yen eke ProvincialTesting…………………………………………………………….…..22 Wic ba kok juac nyic? Wic ba kok juac nyic?…………………………………………………………..22 Ka nyuthe kek yin emen ebe yin kuony ba naŋ reer pouth kene dupiony menh du, be naŋ reer piath e dupioc cok nyic menh du apouth ku ke yin cok nyic ke loi rot e thukulic,e meth kony ku be nyin dac nyic e thukul de yamic ba ya to e ka ye ke loi e thukulic e menh du kuony ku be luoi apiath ku be tiam e thukulic. E ka leke yin emen aye koc juac kok piac ben ku jal ya dupioc, kek ka ye ke kake lek koc.Te cin kuony den ke elone e ka ce rot leu eluoi. Lom e ke ce gore ku bin menh du kuony e kam to yen e thukul elementary. Lom juier cene kek juer thin ba ya tiŋ e ke kor. Ewaragaŋe e gor e thök juac ka 18 cit thoŋ Lara, Bengali,China kurwat,Farsi,French,Gujarati,Hindi,Korean,Pashtu,Punjab,Russian, Serbian,Somali Spanish Tagalog Tamil ku jal ya Urdu. Ne athore parent aleu be ya koc eke dhieth meth kaye koc kok ruai kene kek ka ye raan ye meth muk. Gaar yene meth gor e thukulic Waragake aye ke dheil e bei te ler yin ba meth lo gor e thukulic. 1.Waragaŋ ye run ke meth nyuoth cit waragaŋ e dhiethe yen ku jal ya pathport 2.Waragaŋ ye te reer wek thin nyuoth ku rin eraan lew bi koc thukul ya lek te noŋ en ke kor ke. 3.Na kor run ke meth ne 18 ku ka ce rer kene yin ke yin be waragak bei ye ye nyuoth yin eka muk meth. 4.Waragak ye nyuoth yen e pal rer bai eten ne Canada Aleu be ya tok e kake yic - Pathport e Canada - Waragaŋ ye ye nyuoth ce puol be benCanada (IMM1000). - Ke ye ye nyuoh yen are eten ne Canada(IMM5292). - Waragaŋ ye nyuoh rer rer en eten e Canada. Piŋ ye meth piŋ ku dai Na ce meth e piŋ apiath ka ci ye dai apiath e ke pioc co reric.Menh tok emieth ke dhetem yic ace dai apiath.Te ci piny lier miith juac aye naŋ tuany e yic ye ke co ce piiŋ apuoth hon gaar. Miith juc kok ace nyic nan ci kek e dai ku cike ye piŋ apiath ayeke col a de ke miith koke a thoŋ kene yen .Aye them be luoi aret.Na ye piŋ ka ye dai apiath e ka be luoi apiath ..(2) - Lare menh du enoŋ Akim e nyin ku Akim eyic ke meth kor ke ye run diak ago yic ku nyin de lo car. Miith eben ayene nyin ku yiny den car ethok e run ka rou ka ye diak. - Ye menh du det piou ago koth ken ke ye nyin cieŋ na ci menh du nhiar be kek ceŋ ke yin leke dupioc.Yin ku dupioc wek lew ba meth cok lo guop yum te cieŋ en koth ke, Thic akim duon be yiic ku be nyin de car - Akim eyic ku be piiŋ yen piŋ them. 1 Be menh du naŋ meth ku ye yök yen aci miith ke thukule gam kene eye cok lo piou yum eten ne ethukulic ku ka kony yen be ye nhom tau ethukulic. Anoŋ dhol juac bin menh du kuony be naŋ meth ku be rot nyic kene miith ka akeu nhom. - Taue e yi nhom ba menh du kuony be nyic kene miith ke akewnhom ku be te yi miith pol piath cin ke yok en thin nyic. - Lor ba lo dai ne ka ka akunhom cit hon e kuen, te noŋ miith kor te yene koc noŋ miith kor rom thin yen e eke parent link centre ku te det ye col parent as teacher ye lo thin ba kok lo nyic ato ne te ye col ( central elementary school inBrooks. ) Te noŋ miith ŋuan lor ba te ye miith riaŋ (pol)thin aye col recreationn center koc luoi ethukulic abe yin lek ye teno bin kek yok thin. - Yi cath wene mnenh du ba lo te yi ke riaŋ (po ) thin te ci thukul thok ku be pol kene mith kok - Lor ba nyiic wene koc ka kewnhom ago menh du yi ŋem ke yin kör rot meth. - Ye jam kene menh du emeth ke ku ba rin kek nyic. Na wic ( kor ) menh du be methe col paan duon. Col koc noŋ meth ba keŋ juier kene kek. 2 Ke ba luoi te yin, ka te yen dier Menh du alew be deir ne ke gol en thukul e yam pan pei ku ke pioc en ne thoŋ ce thoŋ de. Adier aleu be tek yi menh du tak thin waric.Alew be yic real aret ku be keŋ nyic te yen dier.Alew be nyic lan dier menh te yen eka ke loi.Be yic tok, be nhom nek,be guop dak e puou dac riak, be nyin ŋoŋ be biet ku ye ka ce röt war jai. - Jame wene menh du thic ye ye guop yok ede leke ke yi loi ku ba nyin nyic eten pan de yame - Leke yen eke ye rot loi ba ya dier te noŋ en ke dit war rot - Ye menh du kuony ago ya jam eka ci rot loi ethukulic, ye piŋ eke luel abe yin kuony ba nyic ye ŋu lo apiath ku ye ŋu ce lo apiath.Thic menh du ku ba jam gol. - Taake menh du ne kok eke rieric ku ka jal yic pial emen Them ba ka pieth ce rot loi ba gam ku ba piou miet te noŋ ka reiric ce yi yok. Cit ba piou miet yin wene menh du te ci pei ke rou ethukul thok. - Leke dupioc nan dier yen e menh du ago menh du kuony be ye guop pal piny 3 Pioc e thöŋ Diŋglith Miith ace nhim ethoŋ edet ye kek kaŋ detic, menh det alew be kaŋ dac nyic ku menh det alew be gaw amath.Na lom miith ke rou pan toŋe ke kek ace thoŋ e nyiny bik kek keŋ dac detic.Miith juac kok piac ben Canada alew bi ya jam ethoŋ Diŋglith ku det ke keŋic e kam run tok ku run ke rou.Ku be miith kuen ku gar nyic alew be run ka dhic agot run ka dhorou ku be thoŋ ke miith kok rer ther eten. Miith thukul juac ye ben Canada aye ben ke ke nyic thoŋ den apiath ku ka lew bi thoŋ de Diŋglith nuan. Miith kok a dhith kek e Canada ku ka ye thoŋ Diŋglith pioc te cik kek lo ethukulic.Diŋglith ke ye thoŋ de rou aye col English as a second language (ESL) program e miith kuony ago ke miith koke yi Diŋglith thoŋ den cöth. Miith juac kok a ken kan lo e thukulic aka kuc bik ya kuen kok a gaw amath A noŋ ke ye col English literacy program(ELD) e miith ke kuony bik ya kuen ku ger ke. ESL programe aye tekic thukul alew be naŋ e kak - Alew bik kuony det yok tene dupiony de - Bik ya luoi kene dupiony e ESL hone gar,ka - Bik lo aher hon egar be kek lo pioc e dupiony ESL - Ye jam wene menh du ethoŋ duon.e menh du kuony ku be thoŋ duon nyic ekam pioc en e Diŋglith.Miith ye jam apiath e thoŋ den aye thoŋ Diŋglith dac nyic - Ye jam wene menh du be dhiac ke ye kuen ku ger thoŋ duon..Menh ye kuen ku ger ne thoŋ den ayi dupioc yok kek aye dac pioc bik ger ku kuen ke ethoŋ Diŋglith. Acik yok eya nan yi kek luoi apiath e science ku math.Thukul juac anoŋ waragak juac,tape ku vidio e thök kok hon den athoor(library) - Ye menh du yok be ya luoi kene miith kok te ci thukul thok ago ya jam thoŋ Diŋglith kene mith kok. 4 Mieth ye cam akol celic (lunch) Na lew rot ke menh du alew be lo cam baai ku na ci rot lew ke yen alew be cem de cam e thukulic, yene menh du cem den ce nyiec baai tek det ace rot be leu ku be tuoc.Thunduŋ ecam abe dhiel naŋ piou,juce cin yic thukar aret cit pop.Miith kok aye cam thien det bei kene kek ago na ce cok ke ka be naŋ ke thien leu be cam, aye col (snacks).Ye rin ke menh du gar e thunduŋ de kou.Na cie mieth cam aye lo bik lo pol aher agut te bene loth yupic bik lo hone gar. Cam cin yic toŋpiny Miith kok aye tuany (bec) te cem kek toŋpiny .Be miith ke gel ku ci be tuany thukul juac ace löŋ bei bei be cam noŋic toŋpiny ci ye bei e thukulic.Ekene yen eka thiec wok yin ba cam noŋic toŋpiny cik yen menh du ku be bei e thukulic. Be meth ci bo e thukulic Thukul ayeke them ku be mith het bei ken yic e pial guop yen ke yi kek koc noŋ miith thiec be thukul ya lek te bi menh den ci bo e thukulic. Na ce menh du tuany e thukulic. Na ce menh du tuany e thukulic ka naŋ ke ce rot tem ce nok ke koc ke thukul abe telphon yup yin ne telpon ca yiek koc ke thukul ,Raan ca luel ka leu be meth lom ethukulic te noŋ en ke ce rot loi abe dheil eben be meth be jot ke cin gau.Thukul eben anoŋ koc luoi ethukulic ci ke pioc bik ke ye col (first aid) loi alew be meth kuony ekam be koc ken guo ben ka ye kam bi koc panakim ben na ye ke dit ke thurmbil panakim abe col ku be meth be lar panakim. Ke ye luel etelponic te yup yin thukul An ye col….ku menh di aye col….. menh di atuany akal dupiony de aye col. Akuok ku jal ya tueny tueny kok Leke dupioc na ci menh du tuany ka ye akuk.Na ye menh du wal lom ke to e thukulic anoŋ waragaŋ bak thioŋ wene Dictor dun. 5 Rec Alier Te ci piny lier,ku ka noŋ talic(snow) ce tuen aret ke thukul aleu be ke thiok ku thurumbil ye miith jot abe lieu.Te reac Alier ke yin piŋ ke ye radio luel ne ke leu bene thukulce thiok thok ku trumbil be ce luoi. Te reac alier ka ye deŋ e ce tueny ke mitih aye rer hot te ciem kek ka kam thin ye yien kek bik kek ya pol thin. Bus ye miith jot Na to menh du hon e pioc yene mith noŋ ka dhal kek yic ka mec thukul kene wek ke menh du tek det aleu be ya jot be lar ku beie e bus e thukul na noŋ bus ethukul luoi e thukule yic. Ba ka cit telpon te rer wek thin raan leu bi thukul yuop te noŋ ke ce rot tem ba ke juier apouth. Te cin menh du gor e thukulic yin ce te rer wek thin ,telpon dun ku jal ya raan ye meth dun ka ye raan ruai kene wek. Eka ke ayi dupioc muk ku na noŋ ke tem rot ke dupioc abi col Be miith tiŋ te to kek aher ethukulic Ne kam yi miith pol aher enaŋ raan ye ke tiŋ.E cen raan ye miith tiŋ nhiakdur ke thukul kene go gol ku na ci thukul thok.Yin be menh du ya tiŋ dune meth ye puol ye tok. Na be menh du rer ethukulic te cem kek koc luoi ethukulic abe menh du tiŋ. Ciŋ ye meth ceiŋ be lo e thukulic Thukul kok anoŋ alath ye miith eben cieng alanh thoŋ.Na tueny deŋ ka ye te lier epiny eka piath be meth naŋ war det ye nyaŋ e thukulic. E runic eben miith kor aye ke cok noŋ alanh det be ya dob e thkulic. Thukul alew be mith cok ye ceŋ (running shoes,t-shirt) ku bik kek ya lo riaŋ class ye col physical education ye loi ete ye col gym. Na noŋ ke kor ba nyic ne bian aleth e thukul ke yin jame wene dupiony menh du. Mith aye lo pol aher te ci thukul thok ka ye kam thin ye yen kek bi kek pol thin, na noŋ deŋ yen eka cik kek elo aher bik lo pol. Mith thik kor ke kindergarten aye rot cieŋ ke pec ementh nuan pioc be rot cieŋ yen eka yi dupioc kuony. 6 Cath yi miith lo cath kene dupioc ne han nong ke bene kek lo pioc(field trips). Dupioc aye juier ku be mith lar te ye col( museum) ete yene ka ther ka ye ka jot cie röt loi tau thin, kek aye lo kene dupiony den be mith lo bik ka ke lo tiŋ apiath ne ke yen ya lon toŋ ye loi hone gar miith aye be luoi ne ke cik tiŋ eten te lek kek dhuk e thukulic. Yin be waragaŋ cin menh du puol be lo. Athör be meth bei kene yen them ba dac gor ku ba dok nhom kene menh du .Det eya tek det yin be weu diak cuat piny ago menh du lo kene mith koke Koc noŋ mith aleu bik lo kene miith ken eya (field trips)ayi dupioc gam. Akew nhom T e yin rer thin yen ke te be thukul menh du to thin.Thukul eben aye naŋ akew, bei to eke lom ku cer ye to thukul lom, e bei kek aka be miith ken ya lo ethukule yic. Ne thukul kok na ken thukul thiaŋ ke ka lew be miith mec kene thukul gam. Na noŋ det wic ba nyic ke yin jame wene koc luoi ethukulic. Be yan nhialic ku jal ya kol ce koc eluoi thin Leke koc ke thukul nan ci menh du be lo ethukulic ekole aba lek kek ke Na ye menh du ye naŋ yan nhialic den .Te kor yin ba kok nyic nyic ke yin jame wene beny edupioc. Cath e hoot ke garic Te juire hoot ke gar ne gol bene thukul gol eruon be ben thukuli aye mith liap e hoot ke garic yin lew ba menh du yok ke ce to kene mith eke to kene yen e run ware. Met ye ne te luoi menh du ethukulic Matic ku be gor ke ye tok Lo ler menh du epiocic waragek ye ye nyuoth luoi cen lui , waragak kok ke thukul, ku jal ya ben ku na ye ŋei gaw ethukulic aye ke tou ne ke ye col file yene kek mat thin eben aye col (cumulative).Dupioc alew be ewaragaŋe kuen ku be nyic be menh du kuony ede. Waragake acin raan det eye kuen koc noŋ meth alew ke bik thic bik kuen kek ke pec. 7 Ye miith pioc ade. Miith eben aye kok naŋ ke ye loi apiath yin lew ba menh det yok ke ye mathmatics loi apiath ku ka lew be cik ekuen apiath,dupioc aye loi e hon ne gar ka ye lon ye lo loi baai ay juier ku be miith kuony bik lo tueng, lon menh tok ka ye lon bik miith loi eke ci ke kom akutnhom. Dopioc aye dhol juac ke pioc matic. Cit man ben hön toŋ egar thic be akokol bik luel ku be mith tek piny ne akutnhom ku bik luoi akokol kokic. Aci dupioc yok mith aye dac keŋ nyic te yi kek ke tiŋ (ŋem)cit mith kor aret alew bik luoi elite ku kubai ce thoŋ ago ke pioc ye keno ye jot e ke dit ku ke kor. Na ci mith lon den thol ke dupioc abe jal iam kene miith to höne eke ci nyic ne ke ce pioc kek. Be thok nyic apiath aye kor (wic,gor) ne ke na kuen mathmatics na ca cak kuen apiath ke yin aba dhiel eluel ebo ede. Luoi yene luoi akutnhom Akol kok dupioc e thöny rer e miith aye ber juier ku be yic pial e noŋ miith bik luoi etok ne akutnhom. Be miith luoi eya emenh du kuony be pioc be ya luoi kene mith kok ke thukul( ne ke na ci yen nyic eka cik nyic kek kedhie ku na cik wuoc eka kek ke dhie ku bik tiŋ ye ŋu bik loi bik ber juir apiath)be ya piŋ ku tew ye piou piny be ka yi miith koke luel be kek detic ago pioc.Menh du abe ya jam ku kuen thöŋ Diŋglith ago nyic be keŋ ya lo kor ne waragak kok yic aye col (research) ,be ya thiec be ke ce tak be ya nyic juir ke ku be ya luel apiath be luoi ya gol cit be ya thiec ku leu be ke deŋ juir koc ku be keŋ ya loi ke cie ri0c . Wok rer e piny nhom ke cit koc rer gol(dhin) tok. Dupioc aye pioc e thukul juier bik mith ke thukul bik kang nyic ka ci koc kok loi ku ka nyic koc kok bik kek ya gam ku theke kek 8 Ye mith pioc ke di. - Ka leu ba kek loi} Ye menh du kuony be ke ye tak be ya luel ku ba jamic. Abe menh du kuony e thukulic. - Yi menh du kuony be rom kene miith kok te luoi ke lon e thukul ke ye lon akutnhom(groups). - Jame wene dupioc te wic yin kok ba ke nyic ne juier yene hon e gar juier thin. Met yene hööt ke gar matic Thukul kok aye hööt ke gar ke rou aye ke matic hön tok Dupioc aye dhiel eluoi be mieth pioc eke cit ke ye ke pioc hon den egaar.Dupioc e ka ke pioc juier enaŋ miith to e hön ce matice ku noŋ miith höt pei cie ke matic hön tok eya. Mith ke thukul kok aye naŋ dupiony toŋe erun ke rouic ekene apiath tene meth ne ke nyic e dupioc meth apiath ku ka nyic yengo leu ben meth kuony thin ku nyiny nyic en koc noŋ meth eya. Waragak ku ka yen eke pioc E thukul Alberta miith ace dac naŋ waragang cene ka ke pioc gar thin ka ye waragak ye col(work book)ewaragak yene mith luoi thin ne ke ci yen kek e (subject) ke. Dupioc aye ka kut kok lom bik kek mith pioc cit waragak hön athör athor(library) internet, newspapers,video ku jal ya ka juac kok ye koc lek ka loi rot . 9 Ka ye ke kuany cok e piocic Thukul du abe keŋ juier apouth ku be thukul y a te pouth de pioc cit mith abe kek ya dhiel e thek.thoŋ yene miith thoŋ eben aye dhiel ekueny cok be koc cik etekic ne ke cik kek nhialic tok ye dor ka ke cik kek ye jam ethoŋ tok ka ye ke cik kek bo te tok ka ye ke cik kel ye kuat tok ka be ke tekic n eke yi kek ror ye ror kok nhiar ka diar ye diar kok nhiar,ku jal ya koc noŋ ka dhal kek ku na ŋoŋ ka beny koc noŋ mieth mieth aye thoŋ eben ku bik dhiel eluoi apiath e thukulic.Na no ke wic ba thiec ke yin jame wene dupioc ka ye beny de dupioc. Tek yene hoot ke gar tek be thoŋ kene run ke miith. Te lere be miith lo gor ethukulic aye ke tau hon egar thoŋ kene run ken ku ka ce hon ci loi pan bei kek thin.Te juier ka bik miith loi ke dupioc abe ka ci meth ke pioc pan ebei en thin abe nyic ku be gam Be ke rac ce rot luoi meth be lek koc ke mire Te yok, ka ŋeme dupioc na noŋ ke ce rot war enoŋ meth ke ce ke piath nan yen ke ce nok leu be tiŋ ,ka ye be meth kuc loi,ka na ce menh thukul lek koc ke thukul nan noŋ en ke ce rot luoi en, aye löŋ luel be lek ke ye col organization ye mith kuony ne akut nhom duonic( col te ye mith ku koc nong mith kuony) Lo de miith bik kek dhiel e lo ethukulic Löŋ aye luel miith ye run ken dhetem agut their ku dhetem (6-16)aye dhiel elo ethukulic. Na ken meth lo ethukulic enin juac ke koc ke thukul abe dhiel ekor be nyic yenŋuo ci meth ye ben e thukulic ku ka leu be koc kok ke mire be ke cal thin eya. Na nyic en ke menh du be leu ethukulic e nen juic ke yin leke dupioc ago nyic ke meth ken go koc elo ethukulic n eke leu e dupioc ben menh du kuony ku be yen ka be kek lo loi e kam lieu en e thukulice. 10 Luoi ye menh e thukul kaŋ luoi thin Koc luoi ethukuic aye ke them be thukulic cen ke rac yok miith ku be miith rer apiath cit be cien tiel e kem ken , ci rot be ya yoŋ, ci rot be ya nok ,cin menh be mith ya ŋet ku cin menh be menh det man n e ke ci yen kuat den ka ce menh yi kek nhialiny tok e dor.Jam rac ku man koc ace gam e thukulic,yuet ,meŋ ku ka juac kok leu be raan det man piou ace koc ke thukul kor be ke ya loi ku be thukul ya te piath be mith ya pioc thin. Koc luoi e piocic ku jal ya dupiony e menh du a be lo tau piny ago menh du rer te piath be ye guop pal piny te cin toŋ, na noŋ ke ce rot woc ke ka noŋ löŋ (section 12) aye luel: menh e thukul abe keŋ dhiel ya loi cit ke kor löŋ en be ka ke ya loi. a. b. c. Be menh ye nhom tau ethukulic be lon e thukul ya loi ago luoi apiath. Be ya ben e thukulic akok akol ( nyin dhie) ke ce gau Be ya luoi apiath kene koc ye ka ke pioc juier ku koc kok noŋ ka yi ke kek loi e thukulic ci mire ke tau be ka ke thukul ya jiuer. d. Be löŋ e thukul ya kuany cok. e. Na noŋ ke ci meth loi ke ka bi dupony de nyic. f. Be yieth ke koc kok ya rieu (thek). Raan eben noŋ ke ye loi e thukulic agut miith ke thukul koc noŋ miith, koc ye rer ken mith,koc ye be kony e thukulic dupioc ku jal ya koc kok luoi e thukulic abe löŋ te bi koc keŋ ya loi thin abe dhiel kuany cok.A ye luel. -Ye menh du det piou ku be thukul ku jal ya löŋ hön e gar be ke nyiec. -Take menh dun a ye puot ka ye kok rec kok ye ke loi e thukulic ke bene yen wai koc ke thukul ace yen be puol ke cin ke rac loi rot tene yen. -Leke dupioc nan kor yin en be yin a lek te noŋ en ke dak en piou ne te yi menh du keŋ luoi thin. -Jame wene dupiony e menh du, ku jal ya beny de dupioc, te wic yin en aret, Na yi yok ke löŋ e thukul a ye menh du yoŋ ke. -Jame wene dupioc na noŋ ke dak yin piou e bian menh det de thukul. 11 Yeŋu ye lon e koc noŋ miith te yi miith ka rac loi Kok yi menh du ke loi aleu bik ya ke ci ka juac rot war tene yenku nyiny nyic en nyin e thukul de yämic, thoŋ ye yäm ku jal ya pan ye yam eya. Na ce dupioc pioudak ne lon yi menh du keŋ luoi thin ka te yen keŋ luoi thin kene miith kok ke dupioc aleu ku be yin lek. Na noŋ ke dak yi piou ke yindune yi nhom liep jame wene dupioc. Ka be ke dhiel eluoi te ce meth ka rac loi Koc ye keŋ juier te noŋ en ke ce rot loi anoŋ ka be ke dhiel e luoi te ci meth ka yene yen wai loi. Wai aleu be rot gol be meth wai koc thök ,be gar piny, be mac e.g be mac höne gar,be cik co bo ethukulic,ku be cop e thukulic. Na be cuk ce bo e thukulic ke beny de dupioc abe nien be ne ke yen cuk ce bo e thukulic abe luel. Na be cuop ya nin ke dhiec ka juice ken e nien ka dhiec ke ka ye akut e koc ye lon den ebi koc ya wai aye ke col (discipline committee).koc noŋ meth abe ke col ku be lek kek abe yen kek ke ce gor te cene m th mac ka ce cop. Akutnhom e koc ye pioc aleu be meth cop höne gar te cen ka ke loi: i.Be lieu e thukulic ke cin ke pieth cok yen cok lieu hön e garic ii.Ace lon e thukul ye thol e luoi e nyindhie (eluot) iii.Be koc luoi e thukulic, koc nem, miith kok ke thukul ka ye ka ke thukul riok, ku dhuŋ e löŋ ke thukul kou, be kek ya kuoc jam ka be kek luoi ke rac iv.Be naŋ,ka ye loi ka cit moil e mau ka ne tap agok ka ye hoc e wal ka be them be höc e wal ka ye mau v.Be naŋ Ka yene koc nok cit dhaŋ ka ye pal 12 Ye ŋu yi miith e thukul nyic pioc cene kek pioc Ka ce ke juier eke ye ya ka ke pioc ne Alberta Ne Alberta thukul yi mire weu tau piny aye juier cene pioc juier thin ay ke kuany cok.E ke ye ŋoth ke bi meth nyic ku ke leu be loi ne ka ke gar ye col subject ne thok e thukul e miith kor aret aye col kindergarten ku gol e höt ke gaar. Anoŋ ka ceke juier e noŋ ka ye ke pioc (subjects) tok aye juier e noŋ subject tok cit Thoŋ de Diŋglith,mathemetics,science,social studies, French,health ku arts. Noŋ ka ce ke juier enoŋ miith ke kindergarten eya . Dupioc aye ka c eke juiere lom ku bik kek ka bik miith ya loi juier. Koc luoi e maktab de thukul aleu be yin lek te leu bin athor cene ka cene gaar jueir thin gaar thin.Kek ake tau ne: http://www.education.gov.ab.ca/ Miith ethukul pioce ke e thoŋ de Diŋglith Na leu rot ke dupiony e menh du abe ka ke pioc juier menh du ka thoŋ kene yen.Nyiny nyic e menh du thoŋ de Diŋglith ke dupioc aleu be ke ye ŋoth ke bik menh du pioc be nyic ka ye ka bene yen pioc be ya loi aleu be yen kuony ku be lon yi miith ke thukul koke pioc be nyic. 13 Pioc ce juier miith kok kek ke pec Ke ye col special education aye luoi miith ye pioc ke där aret ka ye miith noŋ ka dar kek aye loi ku bene kek kuony .Miith kok aye kuony thin nyot gör, miith kok aye naŋ ka juac nuan kek e piocic ku ace guop pial kek a kor e kuony. Miith aleu bik kuony wic ne ke noŋ en ka dhal kek eke guop ka ne teŋ den yic ne nyiny de thök ka cike ye piŋ ka cike ye dai ka noŋ ka dhal kek bik keŋ ya loi kene koc kok. Special education aye yien miith wic bik ya miith ce nhialic yien nyiny keŋ aye ke col intellectually gifted. Ba thoŋ de Diŋglith ce nyic ace yin ece lo e pioce.Na noŋ menh du ke nuan en ne piocic ne lon de e thukulic ka ye te yen keŋ luoi thin kene miith ke thukul kok ekene aleu be yen nyuoth lan nuen e pioc yen.Kok nuan en aleu be rot loi ne ke kene menh du nyin guo nyic ete de yam,thukul, ku thoŋ e yam eya. Be ka ci meth ke loi thukul pan e bei en thin nyuoth ne ke ye col report card ye nyuoth luoi ci meth luoi e thukulic e waragaŋe ace yien dupioc eka be yien kuony ku be nyic nyiny nyic meth ka ke pioc ku be nyic ye ngu nuan meth. Na diere lan nuen e pioc menh du ke yin thic dupiocny e menh du dupioc anoŋ ka juac nyic kek leu bene ye nyic na nuen pioc en. Na leu rot yin ku dupioc wek leu ba thiec be menh du car. Thukul abe ka ke ye pioce kuany cok ku be menh du car nan leu bene yen tau e pioce yic ku be menh du nyic ekuony wic ke yin be waragak gor bin menh du puol be amat ku jal ya amat bene yen jamic be to thin. 14 Ke ye col ReportCard Ba report card nyic Ynin be waragaŋ ye ye nyuoth lon ce menh du luoi e thukulic ,e waragaŋe aye tuc yin na diak e ruonic ka juac ne diak aye tuoc miith e hon e 1-9. ke ye coL Provincia Card e lon luoi e meth ku ke ce nyic ne lon de thukul ye loin e subject yic e ben. Ke ye col percentage ka ye letter mark eyi nyuoth: Te ci menh du het thin ne nyiny e keŋic e hon den de gar; Na ce lon menh du ka cene yen pioc war, thoŋ,ce der,ka ce lony piny ne te kor yen ben to thin Ye dupioc lon e menh du riop ede Dupiony e menh du abe ka ci menh du ke loi e ben abe ke dhukic ku be ke car lon cen luoi thin ne höne gaar,ne caric,lon cen luoi ye tok ka kek kene miith kok na akutnhomic ne ka ce ke yiek kek bik loi, lon ye lo loi baai, ku jal ya lon ye loi akolakol hone gar. Dupioc abe waragak cene marks tau thin ku ye ŋu ye yien meth te cen ka ke loi ku te ce der ne nyiny e keŋ, yen abe te ci meth coth ne nyicic ku be ke ye thoŋ kene lon e menh du be lom ku be yien menh du. Nyiny yene keŋ nyic Anoŋ te ce tau ereport card bene nyiny ci meth keŋ nyiec thin gar thin. E tene e yi lek leu be menh du leu be ka dar en juier,lon yen luoi hon ne gaar, be luel an be kene loi ku loi, be keŋ ya gol, be lon e thukul ye loi baai, ka ce ke piŋ ka ye ka ce kek nyic a leu ben ke luoi, e luoi apiath kene koc kok ku yen ye tok e ya. Thukul e miith kor ye col kindergartenku report card de Ne akutnhom e thukul( school board ) aye naŋ report card enoŋ kindergarten. Dupioc aye ke cene ye gor ye ŋu ye ŋoth ke bi meth nyic ku be lon e meth jal riop ku be report card gor. - Be lon luoie menh du be kuany cok ne kam ke report cardsYe jam wene menh du e wet e thukul e nyindhie. Aba nyic yeŋu loi rot apiath ka ye ŋu leu be yic rier. - Thic menh du ku be yin nyuoth ka ce ke loi e thukulic. Nan yen car ka ye luoi hon ne gar. - Ye kuen wene menh duku ba kuen yen kuen ba nyic. - Ye menh du lec ne them cene them ku be luoi. E menh du kuony ku be ya jam e thukul. - Na noŋ ke dier yin ke yin col dupioc. Ye lon miith ke thukul yeke pioc e thoŋ de Diŋglith ke ye thoŋ e rou Mith ye ke pioc e thoŋ de Diŋglith ke ye thoŋ de rou, mith akor e kam ku bi thok nyic. Ne kok miith aye lon toŋe yi miith ye Dinglith yen ya thoŋ den.Ne kokic menh e thukul aleu be lon ce thoŋ kene lon e miith koke loi. Na piac meth ben Canada ke dupioc ace letter grade ka ye percentage marks e report card. 15 To bik koc nong miith ya to e pioc e miith yic u jam piath ye to e kem ke koc non mith ku dupioc To yin to epioc de yic e menh du kuony be luoi apiath e thukulicku be tiam Thukul ke Alberta a ye koc nong miith wic bik to e pioc e miith ken yic ku be nang kam piath kene dupioc. Miith yi koc ken to e pioc den yic aye luoi apiath e thukulic. Jam piath kene dupioc e keng cok pialic e nong dupioc ku be menh du nyic ku be yin kuony ba ka loi rot e thukulic ba nyic.Ku ke kony be koc nyin dac nyiec e thukul ke yam yic. Jam kene dupioc Anyic dupioc nan riel en yic e nong koc kok nong miith piac ben ku ka pioc ethong de Dinglith bik ya jam kene kek.Dupioc aye them them koc ke bik ya jam kene dek e ka ke miith ken ayi ke lec apei. - Thic koc ke thukul na nong en raan leu bi war thok to ku be yin war thok. - Thic raan ruai kene yin ka ye raan ruai kene wek be yin war thok te kor yin balo ethukulic ba lo jam wene dupioc ka ye ba jam e telaponic.Them ba yup e thukulic ku ba nyic e kol kor bin lo e thukulice dupioc abe to ku leu be jam kene yin. - Ku ba jam e telponic them ba nang ke ye col threeway ayi koc ke diak jam etok e telponic ,yinku jal ya raan bi war thok wek leu bak jam wene dupioc. Anong weu diang yeke tau piny. Na wic ba kok nyic ke yinlom athor e telpon anong te cene e ka ke goor thin. - Gare ka kor ba kek thiecpiny ku tuoce kek kene menh du. Yeng be rot loi te can e jam ka ca ye geer e thong de dinglith? Anong han juac leu bi koc nong miith kony e kam pioc kek e thok - Kuonye menh du be kam ku te den ben lon e thukul ya loi thin be juier; - Jame wene menh du ne ke cene yen pioc e thukulic; - Ye kuen enong menh du e thong duon ka thic menh du ku be kuen e nong yin e thong duon; - Yi menh du cok lo be lo kuen ka be kok yeke loi ke ke ye ya ka ke pioc hon a thoor ku ka juac kok yi akuot nhiem loike ye ya ka ke pioc. 16 Ba jam etelpon ka ba rom kene dupioc Wuope thukul ku nyange thon piny e nong dupioc.Yene koc luoi e maktab yic rin ku, telpon du,rin ke menh du, hon to yen thin ku jal ya yha pieth bene yin yok thin. Dupioc aleu bik yin col e kolic eben ka thei nhom ke piny ken guo cuol. Muony e keng Ka yin ke jam wene dupioc aye mony. Dupioc ac ka ke menh du aci ke be jamic kene koc kok nong miith ka ye koc akutnhom duon cit lon luoi e menh du e thukulic ka ka loi rot e dhien duonic. Jam yi thukul jam kene koc nong miith Thukul e athor aye tuoc kene menh du e nyin dhie bi menh du bei baai tene yin,athore eyi lek ka loi rot hone gar ka ye ka loi rot e thukulic,newsletter, ku athor bin meth puol be lo kene dupioc bik han kok ke pioc bik lo ting, ku jal ya kok juac kok kor thukul ba nyic. - Take menh du nan wic yin ba thon ci thukul yen en be bei e nong yinba ting - Thic menh du ku be bag de be tingic e athor ce yek en be be yien yin.Miith a ye nhiem dac mar. - Loi te bin ka ke thukul cit athor ye meth ke bei e thukulic ya tau thin wek te pei. - Ye ka thiekic yi ke nok te leu bene kek ya ting. - Yi athor ci meth bei e thukulic ba thiongic ba dac ya dhuk nhom kene meth. - Jame wene dupioc ka ye raan luoi e thukulic te nong yin ke ba thiec. 17 Lon e thukul yi miith lo loi bai Lon ethukul yi miith loi baai aleu be ya dhol det leu bin koc nong miith lon luoi menh den e thukulic nyic. Lon ye yen menh du e thong kene lon e hon den de gar to yen thin. Miith eben aye ke ngoth eke be ya kuen e thei nhom eben enyindhie. Dupionye menh du abe lon ye ngooth leu bi meth loi abe luel. - Juier te bik wek ya kuen thin wene menh du te cin ke be wek rap nhom cit Tvka kok leu ba ayei loi.Beie pen,pencil,ke yene ke ce gor cuoth wei aye col erasesr, waragak, ku jal ya athor yene wel waric aye col dictionary - Juier te ku kam bin lon dun e thukul ya loi enyindhie ku kony menh du eya ku be ke de loi. -Ye menh du thiec e lon den e thukul ku yi thiec ce thol,yake lon de jamic e tok.. - Yi menh du det piou be lon den e thukul be ya loi ku na ce thok ke wek jam ke lon de yic e tok. - Na dit lone thukul aret ka ye kam dit jot ku be thok ka pielic ke yin jame wene dupioc. - Yi jam e nyindie wene menh du e lon de thukul.Agut te kuc yen e ke jame ke yin dhiac ke yin leu ba kony yin leu ba ping eke luel. Na cin menh du lon ethukul be loi - Thiec menh du ku be yi nyuoth ke ce loi e kole yic; - Kuene tene menh du ka cok menh du cok be kuen tene yin; - Ye menh du det pou ku be ke ye col pazzle be ya loi ku po pol ye koc ke tak ku jam ke thin; - Jame wene dupioc te yen cien loi bi meth be loi bai ye rot ber thin. Rom bin rom wene dupioc thei Thukul eben aye koc nong miith aye ke cok ram kene dupioc ku bik ka ye thukul ke loi nyic.Aleu be col thei bin rome wene dupioc ka be col hore baai thok.Amate e tot dac loi e gool e thukul. Kol amate thei ace te piath bin jam e lon luoi e menh du kene dupioc, ke leu ba loi yin leu ba jam bin jam etelponic ka ba ben ba be jam kene dupioc aleu ba juier ku ba jam wene dupioc te nong yin ke da yin piou. Ka leu be ke loi ka be ke luel ne thei yi koc nong miith mat kene dupioc: - Ye ngu bene miith pioc; - Ka be ke loi hon egaare ye tok ka ye ka be rot loi; - Lon yi miith loi ku ke yi dupioc ngoth leu bik miith loi; - Loi bik miith keng ya luoi thin ku kuony leu bin menh du kuony baai. - Leke dupioc lan wic yen en be yin ya col te nong en ke de menh du dhal en ka na nong en ka pieth ci menh du loi. - Ye cath e thukul lom,Lor ba hone athor ku te yene miith pol e kura thin ye col gym e thukul lo nem.Aleu be yin kuony ba jam wene menh du eka ke gym ku ka yeke loi hon athor. 18 Be ka ce rot wuoc be ke cok piny Jame wene dupionye menh du te nong en ke dak yi piou ka nong ke baleken e wet e menh du.Na nong ka ce rot liap e kam e menh du ku menh det e thukulic jame wen dupioc. Te lau en rot ke thukul e miith kuony ku bik ba ce rot wuoc e kem ken bik ke cok pinye kol kok koc nong miith aye rot dhiel e met thin ku be ke cok piny. - Thic menh du ku ba nyic ye ngu ce rot loi. - Ye menh du det piou ku be jam kene dupioc be lek en ye ngu ce rot loi ka ba dupioc juer ke ci menh du lek yin ku ba lek en ke yi menh du tak,ku ke ye yok e piou. - Leke dupioc ye ngu ca loi ku be ke loi rot e kem ke miith be cok piny. - Ping ke luel dupioc ku thiec ye ngu leu be loi e thukulic takic nan leu ben loi e ya baai. - Juier ke leu ke bak loi e tok wene dupioc ago menh du ke tok ya yok e nong wek wa rou. - Mat ke yic ba rom wene dupoc ba ting eke ca loie luoi. - Jame wen beny de dupioc te cenen ke ce rot war eke to e kem ke miith.Na dhiec ke ken rot juier ke yin jame wene beny de thukul.Telpon de beny de thukul ato kene koc ke maktub de thukul. Jam yi koc nong miith jam kene dupiooc:Ye ngu ye rot loi thin? Amat kam e dupioc ku koc nong miith e rot loi arak rou e ruonic. Koc nong miith aye ke ngoth lan bik kek to amat e tuany e deng ku amat dete abe jal juierte wic dupioc ka ye koc nong miith.Menh du abe thon bei ke ce gor baai e nong yin ne ye amate. Amat e kam e dupioc kene koc nong miith e rot loi ku bik jamic ye ngu piath tene meth. Apiath be koc nong meth ku jal ya dupioc bik ke leu ke bik loi ago meth luoi a piath e thukulic bik jamic.Amate e rer e degik ka 10-15. Ne amatic dupioc aleu be wek lek ka to eke col report card yic ku be lek wek kuony yen menh duon kuony thin.Dupioc abe wek nyuoth ka ce meth nyicne nyuoth ben wek nyuoth ka ce ke loi ne gol e thukul ku be thong kene lon de e men.Dupioc aleu be lek yin leuba menh du kuony ede baai. Dupioc kok aye miith lek ku bik to e amate yicku bik jam eke cik loi.Na nong ka kor ba kek luel wene dupioc ke meth leu thin ke yin juier amat det wene dupioc ku bak jam ke meth lieu thin - Jame wene menh du ke yin ken gu lo e amatic thiec ye ngu ye nhiar e thukulic ku ye ngu reric enong yen. - Tak ka kor bin dupioc lo thiec gare piny ago nhom cik mer e kek. 19 * Thic na leu be thukul raan bie yin be war thok,. te wic yin en. Na cin raan ye koc war thok e thukulic ke yin bar wen raan ruai kene yin ka ye muoth be yin be war thok (ace meth ). * Them ba dac ben ke kam bin jam kene dupioc ke ken gu ben ba to e ti e dagik ka5 ke amat du ken gu gol ne ke yene amate loi e thok e dagik ka 10-15 ku ba nang kam piath bin jam wene dupioc. * A kol kok koc ke miith ku jal ya dupioc aye ber romka bik jam e telponicku bik ka ce ke luel be ke kuany cok.Raan tong e wek yin ku dupioc alew ku be jam gol. * Te ce amat jal thok, ke yin jaam amatic yin ku menh du jam ne ka pieth ci meth ke loi ku ka diere dupioc ekek.Juier ka ca matic wene dupioc. * Rere ke wek thiak kene dupioc agut te cek meth luoi apiath e thukulic.E ya ke piath e nong menh du. Koc nong miith aye ka ke dac thiec: - Luoi menh de ede epioc e thong de dinglith? - Ye subject ko yi menh die luoi kene mith koke hon e gar? . - Ye subject ko yene menh die kuony ? ku ye kuony ngo? - Ye kam dit cit ngo leu bi menh de nok ke loi lon ce yien en be loi baai? - Rer menh die ede ku luoi yen keng luoi thin kene miith koke? 20 Ba to e pioce menh du yice thukulic Thukul a yeke wic be koc nong miith bik ya kony e thukulic bi luoi ke kek ce riop. Koc nong miith ku jal ya dupiony den a leu bik ya cath kene miith te ler kek bik han kok lo ting, bik lui e hon athooric (library0,bik ya ping te kuene miith ku ka leu bik kony ne han juac kok.Leke dupioc athor, newpaper, magazines ka ye vidio ce ke gor e thong dun,ka ye ka ye ke loi pan dun yene pan dun nyic cit dier. Jame wene dupioc ye ngo leu be piath kene hon de gar ka ye ke be piath kene hon athoo. Jame wene wene dupiony emenh du ne ke in ya kony e thukulic. Ka ye rot loi e thukulic ku jal ya amat met ye ke Thukul du aleu be ka kok juier cit be miith nang ka loike kek ka nong ka nyothe ke ethukulic.Thukul e keng dac loi ka thiak kene ka ke pioc citpioc e gar e nong koc ce ger,ku mathematics ku jal ya dkol binke menh du kuony ku be tiam. Eka keayi kuony ku ba nang kam bin rer wene menh du ku ba ka juac ke thukul nyic. Akutnhom e thukul ( school concil ) Thukul eben aye nang koc ye ke juier be ke lek yith, e koc ke aye ya nong miith ken e thukulicku jal ya koc ka akutnhom ku koc ke thukul aye ke ye col school council loi. Yen e school council e long e thukul jamic kene beny de dupioc (pricipal) . koc nong miith eben aleu bik ben te de amat de council ku bik jam thin e ya.Ethukul kok yic koc ke council aye ke cuet be ke kuany.Ethukul kok koc nong mitk a ye rot yok ku luel ke kek a be to e council. Yic bik ya kony. - Thic koc thukul be yin yek rin ku telepon de beny e koc ke council. -Jame wenebeny de school council ku ba lek yen nan kor yin baluoi kene kek neschool council yic. - Yi ben amet ke school council yic ku ba nyic ye loi ede,ka ba thiec nanong ke kor ba nyic,na nong ke yi yok ke leu be loi ka nong ke kor ba luel ne ka theny rot kuyike ka piath e nong thukul. - Jame wene beny de council ka raan det luoi e council yic ne kuony leu bin koc ke thukul ku jal ya koc kok nong miith eten e thukulic kuony ku bik ka juac kok nyic ka ka akutnhom duon ku ka yi miith thukul piac ben Canada wic. - Loi ke bin ya jam wene koc kok nong miith etenku ba kek yalek e ka loi rot e thukulic ku ba koc nong miith piac ben ba kek ya lor. 21 Car de mudria (provincial) Ne hon de 3,6 ku jal ya hon de 9 miith ke thukul aye nyuc e car ye loi e mudria yic e ben.Thukul abe thon tuoc yin baai kene menh du cene kol bene car loi thin, e rot dac loi ne pei de dhic ku dhetem.Car aye loi ke thong kene ka ce ke juier bene miith pioc ne Alberta e care aye loi ku be nyic lo miith ede ne piocic ne Albertae kuen ku gar yic ku ping cik kek pioc de thong de Dinglith cik kek en detic ku bik mathmatics nyic e ya. . Care ace gar piny ne report card yicka be ke tau ne ka bi miith ya lo e pioc dit yic cit lo college ku university.Ecare ace loi ku be nang ke loi kene wade de meth (future). Miri e waragak cene juier ye luoi ce menh du luoi thin ne kuen,gar ku jal ya mathmatics ku te cen het thin ne nyiny e keng e ka ke yic. Waragak de rou (copy) aye tuoc baai kene menh du e bak de ke ye ye nhuoth lon ci meth luoi ne caric.Ne akol kok te piace menh du benCanada ku apiac lo epioc e thong de Dinglith yic ke ka leu be puol ku be cik nyuc e car ka be yien kam ben car thol thin. Wic ba kok nyic - Athor e nyuothe kenge eyi lek ka lik ne ka juai yic. Ten anong dhol kok leu bin ke ka kor ba nyic yok: - Lor ba jam wene dupionye menh du,beny e dupioc e thukul e menh du yic ka ye koc luoi e maktab e thukulic. - Jame wene akutnhom de thukul (school board) ku jar ya wazara de pioc (minister) ku ba ka juac kok nyic r juier cene ka ke pioc juer thin. - Web Site de wazara de pioc eke: htt://www.education.gov.ab.ca/ - Baschool board ba yok e akakew dun nhom lor e: htt://www.grasslands.ab.ca 22
