Huygens aan zijn ouders, 30 maart 1619

RUDOLF RASCH: DUIZEND BRIEVEN OVER MUZIEK VAN, AAN EN ROND CONSTANTIJN HUYGENS
- Huygens aan zijn ouders - 30 maart 1619 - 63 -
CONSTANTIJN HUYGENS (UTRECHT)
AAN ZIJN OUDERS CHRISTIAAN HUYGENS EN SUSANNA HOEFNAGEL [DEN HAAG]
30 MAART 1619
63
Samenvatting: Huygens schrijft zijn ouders dat de behandeling van zijn zaak bij de Staten van Utrecht, [het
verwerven van een commanderij van de Orde van Sint-Jan], weinig vorderingen maakt. Hij is op bezoek
geweest bij Ernst Casimir van Nassau Dietz en zal die avond diens vrouw Sophia Hedwig van Brunswijk
bezoeken en wat muziek voor haar maken.
Over een antwoord door zijn ouders of zijn vader alleen is niets bekend.
Primaire bron: Den Haag, Kon. Bibl., Hs. KA XLIX, dl. 1, pp. 99-102: brief (dubbelvel, 20x29cm, abcd;
autograaf).
Vroegere uitgaven: Worp 1, nr. 63, pp. 38-39: samenvatting.
— Rasch 1992a, p. 41: gedeelte (< Je reçoy beaucoup d’honneur ... avec beaucoup d’envie.>), in
Nederlandse vertaling.
Namen: Sophia Hedwig van Brunswijk; Louise de Coligny; Dirck van Eck; Ernst Casimir van Nassau Dietz.
Glossarium: musique (muziek).
Transcriptie
Aan Mijnheere
Mijnheere Huygens, Secretaris van den Rade van State,
in’t Voorhout,
in ’s-Graven-hage.
Port.
Très-honorez parents,
Jusqu’à ce jourd’huy je n’ay rien fait qu’apprendre à cognoistre les rues de cette ville, en faisant la ronde
sollicitative depuis le matin jusqu’au soir. Et tout cela sur un espoir ambigu que ces Messieurs puissent avoir
loisir de mettre la main à nos besoignes commanderesques, qui expressement ne sont pas van den punten van
beschrijvinge, ains’ couvertement et comme par manière d’appendice. De façon qu’aujourd’huy, qui est,
comme on croit, la dernière assemblée, il faudra veoir s’il y aura moyen que, le principal achevé, ils puissent
passer outre. Monsieur le Conte Ernest m’a promis d’insister auprès du Président, qui est un certain Van Eck,
qu’il vueille faire son debvoir à mener l’affaire si avant, encor que de vray il n’y a moyen ni apparence que
le principal s’arreste ou neglige à raison de l’accessoire.
Je reçoy beaucoup d’honneur et de courtoisie au logis de ce bon Genade, qui fait pour moy tout ce que
luy demande. Je soupay là dedans encor hier au soir, qui fut la seconde fois. La lettre de Madame la
Princesse, outre celle de mon père, a fait bonne opération tant envers luy que Madame sa femme, qui me fit
l’honneur de m’entretenir longtemps hier après souper dans sa chambre, comme 166 elle ne fait que de sa
couche. Je pense qu’aujourd’huy j’auray occasion de luy faire entendre un peu de musique, dont elle est
extrêmement amatrice, m’en ayant parlé et demandé hier avec beaucoup d’envie.
Monsieur le Conte luy-mesmes a voulu prendre la peine de présenter ma requeste avec la lettre de Son
Excellence au Président, comme il désire mesmes de luy faire veoir celle de Madame la Princesse. Il n’y a
personne ici qui puisse approuver l’advis de mon père en ce que je deusse avoir espargné mes lettres, si peutestre ils ne venoyent à en disposer. L’affaire estant si incertain comme vous voyez, c’eut esté un scrupule
trop dangereux de n’oser hazarder à tout événement.
1
RUDOLF RASCH, MIJN WERK OP INTERNET, DEEL NEGEN
14 november 2014
RUDOLF RASCH: DUIZEND BRIEVEN OVER MUZIEK VAN, AAN EN ROND CONSTANTIJN HUYGENS
- Huygens aan zijn ouders - 30 maart 1619 - 63 Outre ce que je ne seray pas seul qui auray perdu oleum et operum, vous asseurant bien que je ne manque
point de compétiteurs, qui ont fait du domage aux meusniers toute cette sepmaine, autant que j’en ay peu
faire. Or est-il que l’assemblée prochaine est apparente de n’attendre que jusqu’environ le mois de May, qui
n’est pas assez pour leur faire perdre la mémoire de tant de bonnes instances et recommandations que, peutestre, il y aura moyen de renouveller devers ce temps-là, encor qu’il fust bien à désirer d’en veoir 167
l’issue en cette bonne conjoincture. Chi non può quel che vuol, quel che può voglia. Voici comme je me
console, et vay soulageant mon impatience. Je pense de faire encor un jour ou deux de séjour en cette ville,
ne craignant pas d’y estre cognu comme les occasions m’en sont offertes journellement.
Je vous baise très-humblement les mains et demeure,
très-honorez parents,
vostre plus-humble fils
Constantin.
D’Utrecht, ce 30me de Mars 1619.
Vertaling
Aan de heer Huygens, secretaris van de Raad van State,
aan het Voorhout,
te Den Haag.
Lieve ouders,
Tot nu toe heb ik niets anders kunnen doen dan de straten van deze stad leren kennen, als gevolg van de
bezoekrondes, die ik van ‘s morgens vroeg tot ‘s avonds laat maak. En dat alles vanwege de vage hoop dat
de 1Heren tijd willen nemen voor onze commanderij-zaken, die nadrukkelijk niet [als zodanig] └op de
agenda staan,┘ [maar] alleen in bedekte termen en bij wijze van aanhangsel, zodat men vandaag, wanneer,
naar men gelooft, de laatste bijeenkomst plaatsvindt, maar moet zien of ze, nadat de hoofdzaken zijn
afgewikkeld, nog aan verdere zaken toekomen. 2Mijnheer de graaf Ernst heeft mij beloofd te zullen
aandringen bij de president, een zekere [Dirck] van Eck, dat deze zijn plicht zal vervullen en de zaak ver
genoeg naar voren zal schuiven, al is het, werkelijk, noch mogelijk, noch waarschijnlijk dat men het
belangrijke ophoudt of uitstelt ten gunste van het bijkomstige.
Ik ondervind hier veel eer en hoffelijkheid ten huize van deze 3└Genade,┘ die alles voor mij doet wat ik
hem vraag. Gisteravond heb ik nog bij hem gegeten en dat was de tweede keer. De 4brief van mevrouw
de 5prinses heeft, naast 6die van mijn 7vader, een goede uitwerking gehad, op hem zowel als op mevrouw
zijn 8echtgenote, die mij de eer heeft gegund om zich gisteravond na het eten langdurig met mij te onderhouden in haar kamer, waarbij ze niet van haar ligbank opstond. Ik denk dat ik vandaag de gelegenheid zal
hebben haar wat muziek te laten horen; zij is een hartstochtelijk liefhebster daarvan en heeft mij daarover
gisteren aangesproken en het nadrukkelijk gevraagd.
1. De Staten van Utrecht.
2. Casimir van Nassau Dietz
3. Graaf Ernst Casimir.
4. Louise de Coligny aan Ernst Casimir van Nassau, maart 1619 (verloren).
5. Louise de Coligny.
6. Christiaan Huygens sr. aan Ernst Casimir van Nassau, maart 1619 (verloren).
7. Christiaan Huygens sr..
8. Sophia Hedwig van Brunswijk.
2
RUDOLF RASCH, MIJN WERK OP INTERNET, DEEL NEGEN
14 november 2014
RUDOLF RASCH: DUIZEND BRIEVEN OVER MUZIEK VAN, AAN EN ROND CONSTANTIJN HUYGENS
- Huygens aan zijn ouders - 30 maart 1619 - 63 Mijnheer de graaf zelf heeft de moeite willen nemen mijn rekest in te dienen bij de president, met
de brief van Zijne 10Excellentie; hij wil ook de brief laten zien van mevrouw de prinses. Er is hier niemand
die vaders mening deelt dat ik mijn brieven alleen zou moeten gebruiken in het geval dat 11zij zeker tot
beslissing komen. Omdat de zaak, zoals u ziet, zo onzeker is, zou het van teveel scrupule blijk geven ze niet
in elk geval te gebruiken.
Daarbij zal ik niet de enige zijn die └olie en werk┘ zal verliezen, want ik verzeker u dat het hier aan
concurrenten niet ontbreekt, die de hele week even veel schade aan de molenaars hebben aangericht als ik
heb kunnen doen. Nu is het zo dat de volgende vergadering naar verwachting rond mei zal zijn, wat niet zo
lang duurt dat ze de diverse dringende verzoeken en aanbevelingen zullen zijn vergeten, zodat het misschien
mogelijk is het tegen die tijd opnieuw te proberen, al zou men wel wensen om de uitkomst [nu] te zien, bij de
huidige goede samenloop van omstandigheden. [Maar] └wie niet kan wat hij wil, moet willen wat hij kan.┘
Dit troost mij en verlicht mijn ongeduld. Ik verwacht nog een dag of twee in deze stad te blijven en ben niet
bang om mij hier bekend te maken, waartoe ik dagelijks de gelegenheid heb.
Ik kus u nederig de hand en blijf,
9
lieve ouders,
uw nederige zoon
Constantijn.
Utrecht, 30 maart 1619.
9. Maurits aan de Staten van Utrecht, maart 1619 (verloren).
10. Prins Maurits.
11. De Staten van Utrecht.
3
RUDOLF RASCH, MIJN WERK OP INTERNET, DEEL NEGEN
14 november 2014
RUDOLF RASCH: DUIZEND BRIEVEN OVER MUZIEK VAN, AAN EN ROND CONSTANTIJN HUYGENS
- Huygens aan zijn ouders - 30 maart 1619 - 63 -
4
RUDOLF RASCH, MIJN WERK OP INTERNET, DEEL NEGEN
14 november 2014
RUDOLF RASCH: DUIZEND BRIEVEN OVER MUZIEK VAN, AAN EN ROND CONSTANTIJN HUYGENS
- Huygens aan zijn ouders - 30 maart 1619 - 63 -
5
RUDOLF RASCH, MIJN WERK OP INTERNET, DEEL NEGEN
14 november 2014
RUDOLF RASCH: DUIZEND BRIEVEN OVER MUZIEK VAN, AAN EN ROND CONSTANTIJN HUYGENS
- Huygens aan zijn ouders - 30 maart 1619 - 63 -
6
RUDOLF RASCH, MIJN WERK OP INTERNET, DEEL NEGEN
14 november 2014