Diccionari General de la Lenga Occitana Letra G

Transcription

Diccionari General de la Lenga Occitana Letra G
A CADÈMIA O CCITANA
C ONSISTÒRI DEL G AI S ABER
Diccionari General de la Lenga Occitana
Letra G
2015
ga
garda
G
ga n. m. • gué
gabarra n. f. • gabare
gabarrit n. m. • gabarit
gabarrièr, èra n. • gabarier
gabe n. m. (mot occ. gascon) • gave
gabelador (/gabelaire) n. m. (s. XIII.) • gabelou
gabion n. m. • gabion
gabièr n. m. • gabier (t. de marine)
gabèla n. f. (s. XIII., de l’arabi) • gabelle
gafa n. f. (s. XV : « gaf ».) • gaffe
gafar v. • gaffer • faire gaffe
gafet, eta n. • apprentis
gag n. m. (s. XX., mot anglés) • gag
gag (/gai) n. m. • geai
gai, gaia adj. • gai, gaie
gaiament adv. • gaiement
gaietat n. f. • gaieté
gaina n. f. (s. XIV.) • gaine
gainar v. • gainer
gainat, ada adj. • gainé, ée
gainatge n. m. • gainage
gainièr, èra n. • gainier, ère
gaire adv. • guère
gaireben prep. • presque (cf. quasi)
gaita (/ gacha) n. f. (s. XIII.) • sentinelle
gaitar (/gachar) v. • guetter
gal n. m. • coq
galabontemps n. m. gaudeire • jouisseur •
viveur
galafatar v. (de l’arabi) • calfater • calfeutrer
galafatatge n. m. • calfatage • calfeutrage
galafre, afra (/ golafre, afra) n. • goinfre
galant, anta adj. e n. • galant, ante
galantament adv. • galamment
galantariá n. f. • galanterie
galapian n. m. • galapiat
galar v. • réjouir • amuser
galariá n. f. (s. XIV. . . , de l’italian « galleria ») •
galerie (d’exposition. . . )
galaupada n. f. • galopade
galaupar v. • galoper
galaxia n. f. • galaxie
galejada n. f. • plaisanterie (aux frais de
l’interlocuteur) • galéjade
galejar v. • plaisanter • coqueter
galerian, ana n. (s. XVII. . . ) • galérien, enne
galeta n. f. • galette
galhard, arda adj. e n. • gaillard, arde
galhèc, èga adj. e n. • galicien, enne
galina n. f. • poule
galinada, galinassa n. f. • fiente de poule
galinaire, aira n. • volailler, ère
galinar v. • avoir la chair de poule • coqueter
galinariá n. f. • volaille
galinat n. m. (s. XIII.) • poulard
galinet n. m. • poulet
galineta n. f. • coccinelle
galinièr n. m. • poulailler • paradis (théâtre)
galinièr, ièra n. • volailler, volaillère
galinèla n. f. • poule d’eau (cf. pola d’aiga)
gallican, ana adj. e n. (s. XIV. . . ) • gallican, anne
gallicanisme n. m. (s. XIX. . . ) • gallicanisme
gallicisme n. m. (s. XVI. . . ) • gallicisme
gallinacèu n. m. (s. XVIII. . . ) • gallinacé
gallo adj. e n. (s. XIII. . . ) • gallo (de Bretagne)
gallo-roman, ana adj. e n. (s. XIX. . . ) • galloromain, aine
gallés, esa adj. e n. • gaulois, oise
galobet n. m. • galoubet
galurenc, enca adj. e n. • joyeux • réjoui •
galurin
galà n. m. (s. XVII. . . , del francés ← castelhan) • gala
galèra n. f. (s. XV. . . , del catalan) • galère
galés, esa adj. e n. • gallois, oise
gamberlejar v. • boiter • aller à cloche-pied •
gamberger (cf. gambejar; cf. cambejar)
gamma n. f. (s. XII. . . ) • gamme (musique etc.)
gamma n. m. (s. XIX. . . ) gammà • gamma (lettre
grecque.. • )
gammaglobulina n. f. (s. XX.) • gammaglobuline
gammagrafia n. f. (s. XX.) • gammagraphie
gammamètre n. m. (s. XX.) • gammamètre
gammaterapia n. f. (s. XX.) • gammathérapie
ganariá n. f. • gainerie
gandin n. m. • gandin
gandir v. • préserver
gang n. m. (s. XIX. . . , mot angloamerican) • gang
ganglion n. m. • ganglion
gangrena n. f. • gangrène
gangsterisme n. m. (s. XX., mot angloamerican) •
gangstérisme
gangstèr n. m. (s. XX., mot angloamerican) • gangster
ganhaire, aira n. • gagneur, euse
ganhar v. • gagner • remporter (un prix, une
bataille. . . )
ganivet n. m. • canif
gansa n. f. • ganse • cordon.
gansòla n. f. • bride
gant n. m. • gant
gara n. f. (s. XIX. . . ) • gare
garapòt n. m. • galipot, résine de pin.
garatge n. m. (s. XIX. . . ) • garage
garatgista n. (s. XX.) • garagiste
garba n. f. • gerbe
garbièr n. m. • gerbier
garbotge (/ gargotge ) n. m. • grabuge
garbura n. f. (mot de l’occ. gascon) • garbure
(soupe)
2
gardacaça
gauta
garda n. m. • garde (cf. gardian)
gardacaça n. m. • garde-chasse
gardachorma n. m. • garde-chiourme
gardacòrs n. m. (s. XIII.) • justaucorps • vêtement de guerre
gardar v. • garder (prendre soin)
gardar (se) v. • garder (se)
gardian, ana n. (s. XIII.) • gardien, enne • gardian (de Camargue) (cf. garda)
gardiatge n. m. • gardiage
gardènia n. f. (s. XVIII. . . ) gardenià • gardénia
garent, enta adj. (s. XII.) • garant, ante
garentida n. f. (s. XII : « garentia ».) • garantie
garentir v. (s. XIII.) • garantir • répondre (caution)
gargamèla n. f. (s. XIII.) • gorge (anatomie) •
gargamelle (fam.)
garganta n. f. • gorge (anatomie)
gargarisme n. m. (s. XIV.) • gargarisme
gargarizar v. (s. XIV.) • gargariser
gargolhar v. • gargouiller
garible, ibla adj. garissable • guérissable
garidor, ora n. garisseire • guérisseur, euse (cf.
adobaire)
garir v. (s. XII.) • guérir
garison n. f. • guérison
garita n. f. • guérite
garlanda n. f. (s. XIII.) • guirlande
garnidoira n. f. (s. XIX. . . ) • garnisseuse (machine)
garnidor, ora n. (s. XIV.) garnisseire • garnisseur,
euse (personne)
garnidura n. f. (s. XIV.) • garniture
garnir v. • garnir • remplir (un imprimé)
garnison n. f. (s. XV.) • garnison
garnissatge n. m. (s. XVIII. . . ) • garnissage
garra n. f. • jarret
garric n. m. (s. XII.) • chêne yeuse
garriga n. f. (s. XIII.) • garrigue
garron n. m. • gîte (boucherie)
garròt n. m. • garrot
garçon n. m. (s. XVIII. . . , del francic) • garçon (de
café. . . ) (cf. gojat)
gas (pl. gases) n. m. (s. XIX. . . ) • gaz
gasanh n. m. (s. XII.) • gain
gasanha n. f. (s. XII.) • gain • profit
gasar v. (s. XIX. . . ) • gazer
gasar v. • franchir (à gué)
gasatge n. m. (s. XIX. . . ) • gazage
gascon, ona adj. (s. XII.) • gascon, onne
gasconisme n. m. (s. XVII. . . ) • gasconnisme
gasificacion n. f. (s. XIX. . . ) • gazéification
gasificar v. (s. XIX. . . ) • gazéifier
gasogèn n. m. (s. XIX. . . ) • gazogène
gasolina n. m. (s. XIX. . . ) • essence (moteurs)
gaspa n. f. • rafle • grappe de raisin • crème de
petit lait
gaspacho n. m. (s. XIX. . . , mot castelhan) gaspachò
• gaspacho
gaspilhaire, aira adj. e n. • celui qui gâte en
grappillant • gaspilleur
gaspilhar v. • grappiller • gaspiller
gassendisme n. m. (s. XIX. . . ) • gassendisme
gassendista adj. e n. (s. XVII. . . ) • gassendiste
gast n. m. (s. XIII.) • dévastation (cf. degast)
gastador / gastaire adj. (s. XIII.) • dévastateur
(guerres anciennes)
gastar v. • gâter (abîmer) • dépenser sans
mesure
gasteropòde n. m. (s. XVIII. . . ) • gastéropode
gastronòme, òma n. (s. XIX. . . ) gastronòm • gastronome
gasòli n. m. (s. XX.) • gasoil
gat pudre n. m. • putois
gat, gata (/cat, cata) n. • chat, chatte
gata n. f. • gatte (t. de marine) • chatte (machine de guerre médiévale)
gatamiaula n. f. • chattemite
gatarràs, assa n. • gros et vilain chat, grosse et
vilaine chatte
gatet, eta gaton, ona gatonet (/ caton) n. •
chaton
gatfaïn n. m. • fouine
gatge n. m. (s. XII.) • gage • ustensile
gatget n. m. (de l’occ. gascon) • ustensile (petit) •
gadget
gatilh n. m. • chatouille
gatilhar v. • chatouiller
gatilhós, osa adj. • chatouilleux, euse
gatjar v. (s. XIII.) • gager
gatonada n. f. • portée de chatons
gatonar v. • mettre bas (chatte)
gatonejaire, aira n. • galant, ante, caressant,
ante
gatonejar v. • faire des chatteries • être en
chaleur (chatte)
gatoniá n. f. • chatterie
gatonièr, ièra n. • qui aime les chats
gatonièra n. f. • chatière
gatsause n. m. • saule marsault
gatuènha (/catuènha) n. f. • les chats
gatàs, assa n. • gros chat, grosse chatte
gaudença / gaudida n. f. (s. XIII.) gaudéncia •
jouissance (d’un bien. . . ) (cf. gaudiment)
gaudiment n. m. • jouissance (plaisir) (cf. gaudença; cf. gaudida; cf. chal)
gaudina n. f. • femme libertine • gourgandine
gaudir v. (s. XII.) • jouir
gaug n. m. • joie • souci (plante)
gaug / gaujor n. f. • joie (cf. jòia)
gaujosament adv. • joyeusement
gaujós, osa adj. • joyeux, euse (cf. joiós)
gaunha n. f. • ouïe du poisson • pêche à la
main dans les rivières
gausar (/ausar) v. • oser
3
gautada
gentilòme (pl. gentilsòmes)
gauta n. f. • joue
gautada n. f. • soufflet (gifle)
gautejar v. • souffleter
gavach, acha n. • rustre • qui s’exprime dans
un parler jugé incorrect
gavian n. m. • goéland
gavina n. f. (s. XIII.) • mouette cendrée
gavitèl n. m. (de l’ital. gavitello) • bouée • balise
gavèl n. m. • javelle de sarments • sarment de
vigne (cf. eisserment)
gavèla n. f. • javelle
gavòt, òta adj. • gavot (du pays dauphinois) •
occitan vivaro-alpin
gavòta n. f. • gavotte (danse)
gaëlic, ica adj. • gaélique
g : ge (alfabet) • g
gàbia n. f. • cage • gabie (t. de marine)
geina n. f. (s. XVI. . . , del francés ancian ← germanic)
• gêne • tourment
geinant, anta adj. (s. XVI. . . ) • gênant, ante
geinar v. (s. XVII. . . ) • gêner • tourmenter
geissar v. • pratiquer la gypserie
geissièr n. m. (s. XIV.) • gippier, gypier (auteur
des gypseries)
geissièra n. f. (s. XIV. . . ) • carrière de gypse
gelada n. f. (s. XII.) • gelée
geladura n. f. (s. XVI. . . ) • gelure
geladís n. m. (s. XII. . . ) • engelure
gelant, anta adj. (s. XII. . . ) • gelant, ante
gelar v. (s. XII.) • geler
gelarèia n. f. (s. XVII. . . ) • gelée (de viande, de
fruits. . . ) • gélatine
gelha n. f. • jante de roue
gelosiá n. f. (s. XII.) • jalousie
gelós, osa adj. (s. XII.) • jaloux, ouse
gema n. f. (s. XII.) • gemme (résine)
gemada n. f. (s. XII. . . ) • gemmage
gemar v. (s. XII. . . ) • gemmer (pin)
gemegaire, aira adj. e n. • geignard, arde • qui
se plaint
gemegant, anta adj. gemissent; gemegaire •
gémissant, ante
gemegar v. • geindre
gemiment n. m. (s. XIII.) • gémissement
gemir v. (s. XIII.) • gémir
gemièr n. m. (s. XII. . . ) • gemmeur
gemma n. f. (s. XIX. . . ) • gemme (bourgeon)
gemma n. f. (s. XIII.) • gemme (pierre précieuse)
gemmacion n. f. (s. XVIII. . . ) • gemmation (formation des bourgeons)
gemmar v. (s. XIX. . . ) • gemmer (bourgeonner)
gemmar v. (s. XIII.) • orner de pierres précieuses
gemmat, ada adj. (s. XIII. . . ) • gemmé, ée (de pierres précieuses)
gemmifèr, èra adj. (s. XVIII. . . ) • gemmifère
(bourgeons)
gemmiparitat n. f. (s. XIX. . . ) • gemmiparité
(bourgeon)
gemmologia n. f. (s. XX.) • gemmologie (étude
des pierres précieuses)
gemmologista n. (s. XX.) • gemmologiste (qui
étudie les pierres précieuses)
gemmula n. f. (s. XIX. . . ) • gemmule (bourgeon)
gemèc n. m. • plainte (gémissement)
gendarma n. m. (s. XVI. . . ) • gendarme
gendarmariá n. f. (s. XVI., del francés) • gendarmerie
gendre n. m. • gendre
genealogia n. f. (s. XIII : « genologia ».) • généalogie
genealogic, ica adj. (s. XV. . . ) • généalogique
genealogista n. (s. XVII. . . ) • généalogiste
generacion n. f. (s. XIII.) • génération
general, a n. (s. XV. . . ) • général, ale
general, ala adj. (s. XIV.) • général, ale
generalament adv. (s. XII : « generalment ».) •
généralement
generalat n. m. (s. XVI. . . , de l’ital. generalato) •
généralat
generalitat n. f. (s. XVII...) • généralité
generalitat (de Tolosa etc.) n. f. (s. XV. . . ) •
généralité (div. administrative)
generalizable, abla adj. (s. XIX. . . ) • généralisable
generalizacion n. f. (s. XVIII. . . ) • généralisation
generalizar v. (s. XVI. . . ) • généraliser
generar v. (s. XIII.) • générer
generator n. m. (s. XX.) generador • générateur
(machine et personne)
generator, tritz adj. (s. XVI. . . ) • générateur, trice
generic, ica adj. e n. m. (s. XVI. . . ) • générique
generosament adv. (s. XVI. . . ) • généreusement
generositat n. f. (s. XVI. . . ) • générosité
generós, osa adj. (s. XV.) • généreux, euse
genetica n. f. (s. XX. . . ) • génétique
geneticament adv. (s. XX. . . ) • génétiquement
genetician, ana n. (s. XX. . . ) • généticien, enne
gengiva n. f. • gencive
genial, ala adj. (s. XIX. . . ) • génial, ale
genibre n. m. • genièvre
genic, ica adj. (s. XX. . . ) • génique / génétique
genissèr n. m. (s. XIX. . . ) janissari • janissaire
genital, ala adj. (s. XIII.) • génital, ale
genitiu n. m. (s. XIII.) • génitif
genitor, tritz n. (s. XII. . . ) • géniteur, trice
genièr n. m. • janvier
genocidi n. m. (s. XX.) • génocide
genolh n. m. • genou
genotipe n. m. (s. XX.) genotip • génotype
genre n. m. (s. XIV.) • genre
gent, enta adj. • gentil, ille • charmant, ante (cf.
gentil; cf. agradívol)
gentament adv. • gentiment
gentil, ila adj. (s. XIII. . . ) • gentil, ille • bien
élevé, ée
gentilesa n. f. (s. XIII. . . ) • gentillesse
4
gents
girador giroleta
gèl n. m. (s. XII.) • gel
gèn n. m. (s. XX. . . ) • gène
gèni n. m. (s. XVII. . . ) • génie
gèrme n. m. (s. XII. . . ) • germe
gèst n. m. (s. XIII. . . ) • geste
gèst n. m. • rut
ghettoïzacion n. f. (s. XX.) • ghettoïsation
ghètto n. m. (s. XIX. . . , de l’ital. ghetto) ghettò •
ghetto
giba n. f. (s. XIV.) • bosse
gibar v. • former une bosse
gibbositat n. f. (s. XIV : « gilbositat ») gibosetat •
gibbosité
gibbós, osa adj. (s. XVI. . . ) • gibbeux, euse
giblar v. • tordre (plier)
gibossejar v. (s. XIII. . . ) • bosseler
gibossejat, ada adj. (s. XIII. . . ) • bosselé, ée
gibrar v. • givrer
gibre n. m. • givre
gibós, osa adj. e n. (s. XIII.) • bossu, ue
giga n. f. (s. XII.) • gigue (musique)
giga n. f. • gigue (cuisse de chevreuil, mouton. . . ) (cf. gigòt)
gigant, anta adj. e n. (s. XIII.) • géant, ante
gigantesc, esca adj. (s. XVI. . . ) • gigantesque
gigantisme n. m. (s. XVIII. . . ) • gigantisme
gigantomaquia n. f. (s. XVI. . . ) • gigantomachie
gigotar v. • gigoter
gigòt n. m. • gigot (cf. giga)
gilet n. m. (s. XVI. . . , del cast. ← arabi) • gilet
(vêtement)
gimbeleta n. f. • gimblette (pâtisserie)
gimbeletaire, aira n. • marchand de gimblettes
gimnasi n. m. (s. XVIII. . . ) • gymnase
gimnasta n. (s. XIX. . . ) • gymnaste
gimnastica n. f. (s. XX. . . ) • gymnastique
gimnic, ica adj. (s. XX. . . ) • gymnique
gimpla n. f. (s. XIII.) • guimpe
ginecografia n. f. (s. XX. . . ) • gynécographie
ginecologia n. f. (s. XIX. . . ) • gynécologie
ginecologic, ica adj. (s. XIX. . . ) • gynécologique
ginecològue, òga n. (s. XIX. . . ) ginecològ • gynécologue
ginecèu n. m. (s. XVII. . . ) • gynécée
gip n. m. • gypse
gipar v. • pratiquer la gypserie
gipariá n. f. (de l’occ. provençal) • gypserie (cf.
estuc)
gipatge n. m. • gypsage
gipièr n. m. • gippier, gypier (auteur des
gypseries) (cf. estucaire)
gipièra n. f. • carrière de gypse
gipsifèr, èra adj. (s. XIX. . . ) • gypsifère
gipsofila n. f. (s. XIX. . . ) • gypsophile (bot.)
gipsomètre n. m. (s. XIX. . . ) • gypsomètre
gipós, osa adj. • gypseux, euse
girada n. f. (s. XIII.) • tour • révolution
girada n. f. • galette à l’huile
gentilòme (pl. gentilsòmes) n. m. (s. XII : « gentils
hom ».) • gentilhomme
gents n. f. plur. • gens
genuflexion n. f. (s. XIII.) • génuflexion
genèsi n. f. (s. XIV.) • genèse
genèst n. m. • genêt
genòme n. m. (s. XX.) genòm • génome
geografe, afa n. (s. XVI. . . ) geograf • géographe
geografia n. f. (s. XVI. . . ) • géographie
geografic, ica adj. (s. XVI. . . ) • géographique
geograficament adv. (s. XVI. . . ) • géographiquement
geologia n. f. (s. XVIII. . . ) • géologie
geologic, ica adj. (s. XVIII. . . ) • géologique
geologicament adv. (s. XIX. . . ) • géologiquement
geològue, òga n. (s. XVIII. . . ) geològ • géologue
geometria n. f. (s. XIV.) • géométrie
geometric, ica adj. (s. XIV. . . ) • géométrique
geomètre n. (s. XVII. . . ) • géomètre
geranium n. m. (s. XVI. . . ) • géranium
gerent, enta adj. e n. (s. XVIII. . . ) • gérant, ante
gerir v. (s. XIII.) • gérer
germanic, ica adj. (s. XVI. . . ) • germanique
germanisme n. m. (s. XVIII. . . ) • germanisme
germanista n. (s. XIX. . . ) • germaniste
germanizant, anta adj. (s. XIX. . . ) • germanisant,
ante
germanizar v. (s. XVI. . . ) • germaniser
germanofil, ila adj. (s. XIX. . . ) • germanophile
germanofobia n. f. (s. XIX. . . ) germanofòbia •
germanophobie
germanofòbe, òba adj. (s. XIX. . . ) germanofòb •
germanophobe
germanofòn, òna adj. (s. XX. . . ) • germanophone
germenar v. (s. XIII.) • germer
germinacion n. f. (s. XIII.) • germination
germinator, tritz adj. (s. XVIII. . . ) germinador •
germinateur, trice
germinator, tritz n. (s. XX.) germinador • germinateur, trice
gerondiu n. m. (s. XIV.) • gérondif
gerontocracia n. f. (s. XIX. . . ) • gérontocratie
gerontologia n. f. (s. XX.) • gérontologie
gerontològue, òga n. (s. XX.) gerontològ • gérontologue
geréncia n. f. (s. XIX. . . ) • gérance
gesta n. f. (s. XIII.) • geste (chronique • poème)
gestacion n. f. (s. XVIII. . . ) • gestation
gestapo n. f. (s. XX., de l’alemand) gestapò •
gestapo
gesticulacion n. f. (s. XX.) • gesticulation
gesticular v. (s. XVI. . . ) • gesticuler
gesticulator, tritz n. (s.
XX.) gesticulaire;
gesticulador • gesticulateur, trice
gestion n. f. (s. XII.) • gestion
gestionari, ària adj. e n. (s. XIX. . . ) • gestionnaire
getar v. • jeter (lancer)
gèis n. m. (s. XIII.) • gypse
5
girament
governable, abla
girador giroleta n. m. • girouette (c.f. viradoira)
girament n. m. (s. XIV.) • rotation • parcours
girar v. (s. XIV.) • tourner
giratòri n. m. (s. XX.) • giratoire
girfalc n. m. • gerfaut (oiseau)
girgon n. m. • jargon
girgonejar v. • jargonner
giroflada n. f. • giroflée
giroleta n. f. • girouette (cf. girador)
giròla n. f. • girolle (champignon)
gisclar v. • gicler
glacet n. m. (s. XX.) • sorbet
glaciacion n. f. (s. XVI. . . ) • glaciation
glacial, ala adj. (s. XIV. . . ) • glacial, ale • glaciaire
glacina n. f. • verglas
glacinar v. • faire du verglas
glacièr n. m. (s. XX.) • glacier • marchand de
glaces
glacièra n. f. (s. XX.) • glacière
glacís n. m. (s. XV. . . ) • glacis
gladiator n. m. (s. XIII. . . ) gladiador • gladiateur
glaç n. m. (s. XII. . . ) • glace (eau gelée)
glaçairon n. m. • glaçon (naturel)
glaçant, anta adj. (s. XVIII. . . ) glaçaire • glaçant,
ante
glaçar v. (s. XVI. . . ) • glacer
glaçat, ada adj. (s. XVII. . . ) • glacé, ée
glaçatge n. m. (s. XX.) • glaçage
glaçon n. m. (s. XX.) • glaçon (cube de glace)
glicemia n. f. (s. XIX. . . ) • glycémie
glicerina n. f. (s. XIX. . . ) • glycérine
glicina n. f. (s. XVIII. . . ) • glycine
glife n. m. (s. XVIII. . . ) glif • glyphe
gliptica n. f. (s. XVIII. . . ) • glyptique
gliptografia n. f. (s. XVIII. . . ) • glyptographie
gliptologia n. f. (s. XIX. . . ) • glyptologie
gliptotèca n. f. (s. XIX. . . ) • glyptothèque
global, ala adj. (s. XIX. . . ) • global, ale
globalament adv. (s. XIX. . . ) • globalement
globalitat n. f. (s. XX.) • globalité
globalizacion n. f. (s. XX.) • globalisation
globalizar v. (s. XX.) • globaliser
glorificacion n. f. (s. XIV.) • glorification
glorificar v. (s. XIII.) • glorifier
glorificator, tritz adj. e n. (s. XVI. . . ) glorificaire •
glorificateur, trice
gloriosament adv. (s. XIII.) • glorieusement
gloriòla n. f. (s. XVIII. . . ) • gloriole
gloriós, osa adj. (s. XIII.) • glorieux, euse
glosar v. (s. XIII.) • gloser
glossari n. m. (s. XVI. . . ) • glossaire
glossator, tritz n. (s. XV. . . ) glosaire • glossateur,
trice
gloton, ona adj. e n. (s. XIII.) • glouton, onne
glotoniá n. f. (s. XIII.) • gloutonnerie
glucide n. m. (s. XX. . . ) glucid • glucide
glucina n. f. (s. XVIII. . . ) • glucine
glucocorticoïde adj. e n. m. (s. XX. . . ) • glucocorticoïde
glucolipide n. m. (s. XX.) • glucolipide
glucosat, ada adj. (s. XX. . . ) • glucosé, ée
glucoside n. m. (s. XIX. . . ) glucosid • glucoside
glucòsa n. m. (s. XIX. . . ) • glucose
glut n. m. (s. XIII.) • glu
glutinós, osa adj. (s. XIV.) • gluant, ante
glutèn n. m. (s. XVI. . . ) • gluten
glèisa n. f. • église
glòbe n. m. (s. XVIII. . . ) • globe
glòria n. f. (s. XI. . . ) • gloire
glòsa n. f. (s. XIII.) • glose
gnoseologia n. f. (s. XX. . . ) • gnoséologie
gnostic, ica adj. e n. m. (s. XVII. . . ) • gnostique
gnosticisme n. m. (s. XIX. . . ) • gnosticisme
gnòme n. m. (s. XVI. . . ) gnòm • gnome
gnòsi n. f. (s. XVII. . . ) • gnose
goapo n. m. (s. XIX. . . , del castelhan) goapa •
gouape (n. f.)
gof n. m. golf • golfe
gofir v. • mouiller
goja n. f. • serveuse (auberge)
gojat n. m. • garçon (cf. garçon)
gojata n. f. • jeune fille
golardiá n. f. golardisa • gourmandise
golfaire, aira n. (s. XIX. . . ) • golfeur, euse
goma n. f. (s. XII. . . ) • gomme (des arbres)
goma n. f. (s. XIX. . . ) • gomme (pour effacer)
gomador n. m. (s. XIX. . . ) • gommoir (récipient)
gomaire, aire n. (s. XIX. . . ) • gommeur, euse (ouvrier. . . )
gomar v. (s. XX.) • gommer (effacer)
gomat, ada adj. (s. XIX. . . ) • gommé, ée (effacer)
gomatge n. m. (s. XIX. . . ) • gommage (effacer)
gomièr n. m. (s. XVII. . . ) • gommier (arbre)
gomós, osa adj. (s. XV. . . ) • gommeux, euse (arbre. . . )
gondolièr n. m. (s. XVI. . . ) • gondolier
gondòla n. f. (s. XVI. . . , de l’italian) • gondole
gorilla n. (s. XIX. . . ) • gorille
gorrin, ina adj. e n. • cochon, onne (fig.)
gorrina n. f. • gouine (tr.)
gorrinar v. • traîner (dans de mauvais lieux)
goró n. m. (s. XIX. . . ) • gourou
gos, gossa n. • chien, chienne
gossa n. f. • triv. lesbienne
gost n. m. • goût
gostar v. (s. XIII.) • goûter
gostós, osa adj. • savoureux, euse
got, goda adj. (s. XI. . . (+ var. onom. : « godon »))
• goth, gothe (peuple) • gotique (langue. . . ) (cf.
gotic)
gota n. f. • goutte (liquide) (cf. esclaca)
gota n. f. • goutte (maladie)
gotic, ica adj. e n. (s. XVII. . . ) • gothique (art) (cf.
got)
gouda n. m. (s. XX.) godà • gouda (fromage)
6
governador, ora
gravitacional, ala
grammaticalizar v. (s. XX.) gramaticalizar •
grammaticaliser
grammatician, ana n. (s. XIII. . . ) • grammairien
grammatista n. (s. XVI. . . ) gramatista • grammatiste
gramofòn n. m. (s. XIX. . . , de l’anglés) gramofòne
• gramophone
gran n. m. (s. XII.) • grain
gran n. m. • grain (t. de marine). (cf. gropada)
grana n. f. (s. XII.) • graine (qui se sème)
granada n. f. (s. XVI. . . ) • grenade (arme) (cf. milgrana)
granadina n. f. (s. XIX. . . ) • grenadine
granadièr n. m. (s. XVII. . . ) • grenadier (militaire)
granalha n. f. • grenaille
granason n. f. • grenaison (formation des
graines)
grand, granda adj. (s. XII.) • grand, grande (cf.
grands)
grandiloquent, enta adj. (s. XVI. . . ) • grandiloquent, ente
grandiloquéncia n. f. (s. XVI. . . ) • grandiloquence
grandiós, osa adj. (s. XVIII. . . , de l’italian) •
grandiose
grandor n. f. (s. XII. . . ) • grandeur
grands n. m. plur. • grands-parents
granissa n. f. • grêle fine
granivòr, òra adj. e n. (s. XVIII. . . ) granivòre •
granivore
granièr n. m. (s. XIII.) • grenier
granja n. f. (s. XIII.) • grange monastique
granolha, granhòta n. f. • grenouille
granulós, osa adj. (s. XIV.) • granuleux, euse
grapaud n. m. (s. XIV.) • crapaud
gras, grassa adj. • gras, grasse
grasa n. f. (s. XIV.) • degré • marche d’escalier
grasal n. m. (s. XII.) • jatte • graal
grasilha n. f. • gril • grille (treillis, herse. . . )
grasilhada n. f. • grillade
grat n. m. (s. XII.) • gré
gratar v. • gratter (avec les ongles)
gratificacion n. f. (s. XVII. . . ) • gratification
gratificar v. (s. XVI. . . ) • gratifier
gratis adv. (s. XV. . . ) gratís • gratis
gratitud n. f. (s. XV. . . ) • gratitude
gratuit, uita adj. (s. XVI. . . ) • gratuit, uite (gracieux, euse)
grava n. f. (s. XII.) • grève (bord de l’eau) •
gravier
gravador n. m. (s. XIV. . . ) • gravoir (instrument)
gravadura n. f. (s. XVI. . . ) • gravure
gravaire, aira n. (s. XIV. . . ) • graveur, euse
gravar v. (s. XIV. . . ) • graver
gravat, ada adj. (s. XIV. . . ) • gravé, ée
gravitacion n. f. (s. XVIII. . . ) • gravitation
governable, abla adj. (s. XIX. . . ) governador, oira
• gouvernable
governador, ora n. (s. XIII.) • gouverneur (politique. . . ) (cf. governaire)
governaire, aira n. (s. XVIII. . . ) • gouverneur,
euse (ouvrier) (cf. governador)
governamental, ala adj. (s. XIX. . . ) • gouvernemental, ale
governant, anta adj. e n. m. plur. (s. XVIII. . . ) •
gouvernant, ante
governanta n. f. (s. XVI. . . ) • gouvernante
governança n. f. (s. XV. . . ) • gouvernance
governar v. (s. XIII.) • gouverner
govèrn n. m. (s. XIII.) govèrna • gouvernement
(poder politic) • gouverne (f.)
govèrnament n. m. (s. XIII.) • gouvernement
(l’action de gouverner • les ministres)
gòf, gòfa adj. • mouillé, ée
gòlf n. m. (s. XVIII. . . , mot anglés) • golf
graciar v. (s. XIV. . . ) • gracier
gracil, ila adj. (s. XVI. . . ) • gracile
gracilitat n. f. (s. XVI. . . ) • gracilité
graciosament adv. (s. XIV. . . ) • gracieusement
graciós, osa adj. (s. XIII. . . ) • gracieux (aimable)
gradacion n. f. (s. XIV.) • gradation
gradat, ada adj. e n. (s. XVIII. . . ) • gradé, ée
grade n. m. (s. XVI. . . ) • grade
graduacion n. f. (s. XIV.) • graduation
gradual, ala adj. (s. XIV.) • graduel, elle
gradual, ala adj. (s. XIV.) • graduel, le
gradualament adv. (s. XVI. . . ) • graduellement
graduar v. (s. XIV.) • graduer
graduat, ada adj. (s. XIV. . . ) • gradué, e
graffiti n. m. plur. (s. XIX. . . , mot italian) graffití •
graffiti
grafia n. f. (s. XIX.) • graphie
grafic, ica adj. (s. XVIII.) • graphique
grafisme n. m. (s. XIX.) • graphisme
grafista n. (s. XX.) • graphiste
grafit n. m. (s. XIX.) • graphite
grafologia n. f. (s. XIX.) • graphologie
grafologic, ica adj. (s. XX.) • graphologique
grafològue, òga n. (s. XIX.) grafològ • graphologue
graile n. m. • hautbois
grais n. m. • graisse (f.) (cuisine)
graissa n. f. • graisse (mécanique)
graissar v. • graisser
graissós, osa adj. • graisseux, euse
gramatica n. f. (s. XIII.) • grammaire
gramatical, ala adj. (s. XIV.) • grammatical, ale
gramaticalament adv. (s. XVI. . . ) • grammaticalement
gramma n. m. (s. XVIII. . . ) gram • gramme
grammaticalitat n. f. (s. XX.) gramaticalitat •
grammaticalité
grammaticalizacion n.
f. (s.
XX.)
gramaticalizacion • grammaticalisation
7
gravitar
guèrra
gravitacional, ala adj. (s. XX. . . ) • gravitationnel,
elle
gravitar v. (s. XVIII. . . ) • graviter
gravitat n. f. (s. XII. . . ) • gravité
grecitat n. f. (s. XIX. . . ) • grécité
grecizar v. (s. XVI. . . ) • gréciser
greco-roman, ana adj. (s. XIX. . . ) • gréco-romain,
aine
grecoboddic, ica adj. (s. XX.) grecobodic • grécobouddhique
grecolatin, ina adj. (s. XIX. . . ) • gréco-latin, ine
greda n. f. • craie
gredon n. m. • crayon
gregal n. m. • vent
gregon n. m. • grigou (avare, Grec)
gregorian, ana adj. (s. XV. . . ) • grégorien, enne
grelhar v. • pousser (graine)
gres n. m. • grès
gresièr n. m. • gésier
greujar v. • léser • gruger
grevista n. (s. XX., del francés) • gréviste
gripa n. f. (s. XVIII. . . ) • grippe (maladie)
gris, grisa adj. • gris, grise
groar v. • couver (une maladie)
grolh n. m. • bouillonnement
grolhament n. m. • grouillement
grolhant, anta adj. • grouillant, ante
grolhar v. • grouiller • remuer
grolhar (se) v. pron. • se grouiller
grolla n. f. • grolle (chaussure)
grop n. m. • nœud du bois / diamant • ensemble de pièces de monnaie (magot) • groupe
de personnes ou autres (cf. nos, nosèl; cf. sin.;
bronc)
gropada n. f. • grain (ondée) (cf. gran)
gropelar v. • grouper • réunir (cf. agropelar; cf.
agropar)
gropuscul n. m. (s. XX.) • groupuscule
gropós, osa adj. • noueux, euse
grossir v. • grossir
grossièr, ièra adj. • grossier, ière
grotesc, esca adj. (s. XVI. . . , de l’ital. grottesca) •
grotesque (art) • grotesque (ridicule)
grua n. f. (s. XIII.) • grue (oiseau • machine)
grum n. m. • grain de raisin
gràcia n. f. (s. XIII. . . ) • grâce
grèc, grèca adj. (s. XVI. . . ) grèga • grec, grecque
grèu n. m. • grief
grèu, grèva adj. • grave • lourd, lourde (à supporter)
grèva n. f. (s. XIX., del francés) • grève (cessation
de travail, de se nourrir. . . ) (cf. destrabalhar; cf.
cauma)
grèva de la fam n. f. (s. XX.) • grève de la faim
grèva de solidaritat n. f. (s. XX.) • grève de solidarité
grèva generala n. f. (s. XX.) • grève générale
grèva illimitada n. f. (s. XX.) • grève illimitée
grèva parciala n. f. (s. XX.) • grève partielle
grèva pateta n. f. (s.XIX.) • grève du zèle (cf. mòla
(far la))
grèva reconductibla n. f. (s. XX.) • grève reconductible
grèva salvatja n. f. (s. XX.) • grève sauvage
grèva sus plaça n. f. (s. XIX.) • grève sur le tas
grèva suspresa / subta n. f. (s. XX.) • grève surprise
grèva viranta n. f. (s. XX.) • grève tournante
grèvament adv. • gravement
grépia n. f. • crèche
grífol n. m. • griffon • fontaine.
gròs, òssa adj. • gros, osse
guaisha n. f. (s. XVII. . . , de l’ital. guazzo) • gouache
guerrejaire, aira n. (s. XII.) • guerroyeur, euse
guerrejar v. (s. XII.) • guerroyer
guerrièr n. m. (s. XII.) • guerrier
guida n. f. (s. XVI. . . ) • guide
guidar v. (s. XVI. . . ) • guider
guilhador (/guilhaire) n. m. (s. XII.) • trompeur
• séducteur (cf. trichador)
guilhar v. (s. XII.) • tromper • se moquer
guilhemet n. m. (s. XVII.) • guillemet
guimbar v. • gambader (cf. gamberlejar)
guimbarda n. f. (s. XVII. . . ) • guimbarde (danse)
guina n. f. • guigne (cerise).
guingasson n. m. • clou de tapissier
guinhada n. f. • clin d’œil (n. m.)
guinièr n. m. (s. XIV.) • guignier
guinsalh n. m. (s. XVI.) guinsal • corde de pendu
guisa n. f. (s. XII.) • guise, façon
guisièr n. m. (s. XIV.) • gésier
guisquet n. m. (s. XIII.) • guichet
guit, guita n. • canard, cane
guitarra n. f. (s. XIV : « guitara »., del castelhan)
guitara • guitare
guitarrista n. (s. XIX. . . ) • guitariste
guiternut, uda adj. • goitreux
guitèrn n. m. • goitre
gummifèr, èra adj. (s. XIX. . . ) • gummifère
gummòsi n. f. (s. XIX. . . ) • gommose (maladie
des arbres)
gus n. m. • type (homme) (fam.)
gus, gusa n. • gueux, gueuse
gusalha n. f. • gueusaille
gustable, abla adj. (s. XIV.) • goûtable
gustacion n. f. (s. XVI. . . ) • gustation
gustatiu, iva adj. (s. XIV.) • gustatif
gutural, ala adj. (s. XVI. . . ) • guttural, ale
guèrle, èrla adj. (s. XIV.) • gauche (de travers) •
qui louche
guèrra n. f. (s. XII.) • guerre
8