Naasaande 18 Juko 2016 - Ceekirɗe - 1
Transcription
Naasaande 18 Juko 2016 - Ceekirɗe - 1
1 Duɗal : Skype Ñalnde : Naasaande 18 – Juko – 2016 Ceerno :Abuu NJOOM Winndannde : Celluka Naasaande 18 Juko 2016 - Ceekirɗe - 1 Ceekirgel d Ceekirgel d ina tinndina geɗe ɗiɗi: 1. Baɗdugol e goɗɗo (Waɗdude golle) a. Onon limi kaalis oo. Onon limi kaalis oo. Ko anndaa koo, ko onon limi. So wiyaama : onon limdi kaalis oo, wiyaa ɗoo ko aan e makko walla aan e maɓɓe limi kaalis oo, nde limetee ndee ko onon ngon’di, lim-ɗon ɗum ko e tuma gooto. b. Mi haaldii e makko naane. 2. Huuɓtidin’de baɗal a. O limdii kaalis : o limii kaalis oo, o gasnii limde kaalis oo. b. Banndiraaɓe, mbeɗeni siwa baraade ɗimmere ndee. On njardii hade am ammirde ? Ceekirgel t: 1. Rewto baɗal O sowii, o sowtii. O sowii comcol makko, o sowi laawol gonngol. T ina wona pirlitirgel baɗal 2. Beñirgel baɗal O sañtii Sañde, sañtude o sañtii = o itti cañu ngu Ceekirɗe ko maandon baɓal. Ina wona alkulal, masannde walla dental masanɗe. Ceekirɗe ngaddata ko firo wonngo, rokka ɗum daande nde alaano. Ceekirɗe e mbayka wonaa gootum Kojomboowal ina ara lomtaade alkulal muumal so saamii. yi'i = yiyii Maande gollal muumal Nde maande arata ko caggal baɗal, lommbal ina naata hakkunde baɗal e maande felde celluka (MFC). Lottude = lott+u+de u haɗata haɗat alkule ɗiɗi muume sakkitaade gollal ngal. aa, ee ina wona lommbal daande 2 Duɗal : Skype Ñalnde : Naasaande 18 – Juko – 2016 Ceerno :Abuu NJOOM Winndannde : Celluka Gollal Ɗaɗol Lommbal Maande gollal muumal Roondaade. Roond aa de Fiyeede. Fiy ee de Mbayka ko maandel ina wona alkula, masannde (ml, mll, mlm, mllm) masannde = wowlaandu wowlaandu ko ko winndetee bannge mum, janngee bannge mum. Am – aam – aama – ama – amaa – ma – ama. Ina winndoo bannge mum, janngoo mum. Silo maseewo : ML, MLL, MLM, MLLM Silo maandeewo Maandeewo : a addat maandon kon. a yaltinat: ɗaɗol, maandon, ceekirɗe, mfc, ɓeydol,.. Ceekirgel = maandel baɗal ceŋoo e baɗal rokka ɗum firo wonngo walla daande wonnde Ondir = dental masanɗe Baɗal wonnoo ɗaɗol + ɓeydol, ceekirgel ngel naata heen hokka firo woɗngo. Mbayka so arii filtintu MF muumal : dogde, dogii. Ñaamde En njaltinii heen : ñaam-t-aade; t oo rokkii daande wonnde addii firo wonngo. Baɗal muumal ko baɗal ngal firlitaaka. Hollittaa tuma walla mbayka. Heewi fuɗɗireede konngol walla ngal rewa e gollal gonngal holla ko fayi waɗeede. Haaɗtata ko e DE (Fuuta Tooro), ina anndiree e haaɗtude e maande baɗal muumal. DE, GO, KU, KI, GOL e ngaddiinaaji Baɗal = ko muumal walla pirlitangal gon'dungal e maandon baɗal pirlitangal Waɗ, waɗii, waɗa, waɗaa, waɗee.... Miin mi (yahde) yahii, ko mi (yahde) jahoowo. Baɗal ngal firlitaaka taw: baɗal muumal 3 Duɗal : Skype Ñalnde : Naasaande 18 – Juko – 2016 Winndannde : Celluka ndu (yan’de) yanii, kaŋko (yan’de) yani. Miin, baɗal garowal ngal wonata ko pirlitangal Maandon ngarowon heen kon, keɓtinirtee baɗal pirlitangal Ceerno :Abuu NJOOM