1 CUF de Saint-Pétersbourg Plan du cours de Droit constitutionnel
Transcription
1 CUF de Saint-Pétersbourg Plan du cours de Droit constitutionnel
CUFdeSaint-Pétersbourg PlanducoursdeDroitconstitutionnelduProfesseurMartinCollet1 Octobre2016 Partie1.Lesgrandsprincipesdudroitconstitutionnelfrançais Titre1.Lanotiondedroitconstitutionnel Chapitre1.Ledroit Chapitre2.Ledroitconstitutionnel:élémentsdedéfinition Section1.L’État Section2.LaConstitution Chapitre3.L’étudedudroitconstitutionnel Titre2.L’objetdudroitconstitutionnel:l’organisationdupouvoir Chapitre1.Lasouveraineté Section1.Souverainetéetdémocratie Section2.Lesformesd’exercicedelasouveraineté:ÉtatunitaireetÉtatfédéral Cons.const.,déc.n°91-290DC,9mai1991(«Peuplecorse») Cons.const.,déc.n°2000-428DC,4mai2000(«Peuplesdesterritoiresd’outre-mer») Section3.Lesremisesencausesdelasouverainetéclassique Traitésurlastabilité,lacoopérationetlagouvernance(TSCG)desfinancespubliques, 12mars2012 Chapitre2.Laséparationdespouvoirs Section1.Lesprincipes«universels» §1.Desfonctionsséparées §2.Desorganeshiérarchisés Section2.Lapratiquecontemporainefrançaise §1.LeprojetattachéàlaConstitutionde1958 A/LeParlement B/Lepouvoirexécutif C/Lesjuridictions §2.L’évolutiondepuis1958 A/LeParlement [email protected] 1 B/Lepouvoirexécutif C/Lesjuridictions Chapitre3.Lahiérarchiedesnormes Section1.Lessourcesdudroit §1.Leblocdeconstitutionnalité Cons.const.,déc.n°71-44DC,16juillet1971,Loicomplétantlesdispositionsdes articles5et7delaloidu1erjuillet1901relativeaucontratd'association §2.Lessourcesinternationales Cons.const.,déc.n°74-54DC,15janvier1975,Loirelativeàl'interruptionvolontaire delagrossesse Courdecassation,24mai1975,JacquesVabre Conseild’État,20occtobre1989,Nicolo Conseild’État,30octobre1998,Sarran Conseild’État,3novembre1999,Groupementdesporteursdetitresrusses §3.Lepouvoirréglementaireetlaloi Section2.Lagarantiedelasuprématieconstitutionnelle:lecontrôledeconstitutionalité §1.LacompositionduConseilconstitutionnel §2.LescompétencesjuridictionnellesduConseilconstitutionnel A/Lecontentieuxélectoraletréférendaire B/Lecontrôleapriori C/Lecontrôleaposteriori(laQPC) Partie2.LeConseilconstitutionneletl’impôt Titre1.Leprinciped’égalitédevantl’impôt Chapitre1.L’émergenced’uncontrôleconstitutionneldurespectduprinciped’égalitédevant l’impôt Section1.L’empruntauConseild’État Conseild’État,10mai1974,DenoyezetChorques Section2.Lesdifficultésdetranspositionenmatièreconstitutionnelledeladémarchedu Conseild’État Chapitre2.Lecontrôledela«cohérence» Section1.Lacohérencedudispositifauregarddesesmotifs Cons.const.,déc.n°2009-599DC,29déc.2009(«taxecarbone») Cons.const.,déc.n°2012-659DC,13déc.2012(«taxeRedBull») Cons.const.,déc.n°2014-417QPC,19sept.2014,SociétéRedBullOnPremiseeta. 2 Section2.Lacohérencedudispositifauregarddurégimedanslequelils’insère Cons.const.,déc.n°2012-662DC,29déc.2012(«taxeà75%») Chapitre3.Lecontrôledestaux Section1.L’émergenceprogressived’unprincipedeproportionnalitéduprélèvement Cons.const.,déc.n°85-200DC,16janv.1986,cumulemploi-retraite Section2.Laconsécrationd’unprincipedeplafonnementdel’ISF Cons.const.,déc.n°81-133DC,30déc.1981, Cons.const.,déc.n°2012-654DC,9août2012,Loidefinancesrectificativepour2012 Section3.L’affirmationd’uncontrôleconstitutionneldestauxdel’impôt Cons.const.,déc.n°2012-661DC,29déc.2012,Loidefinancespour2013 Chapitre4.Lecontrôledesmotifs Cons.const.,déc.n°2012-661DC,29déc.2012,Loidefinancespour2013 Titre2.Leprincipedelagarantiedesdroitsetl’impôt(lecontrôledesloisrétroactives) Chapitre1.Lechampd’applicationducontrôle Cons.const.,déc.n°2013-682DC,19déc.2013,Loidefinancementdelasécuritésocialepour 2014(«petiterétroactivité»): Chapitre2.Laportéeducontrôle Cons.const.,déc.n°2013-366QPC,14févr.2014,SELARLPJA,èsqualitésdeliquidateurdela sociétéMaflowFrance(Validationlégislativedesdélibérationsdessyndicatsmixtesinstituant le«versementtransport») 3