moussem cities @ tunis
Transcription
moussem cities @ tunis
Centre FOR Fine Arts BRUSSELS 15 — 16 JAN. ’16 Ondanks de hoge verwachtingen heeft de Arabische Lente weinig hoopgevende resultaten opgeleverd, behalve in Tunesië. Daar is de Jasmijnrevolutie in bloei, zelfs al blijft het democratische proces er nog broos. Hoe bouw je een nieuw maatschappelijk bewustzijn op de ruïnes van een oude dictatuur? Die vraag houdt veel Tunesische kunstenaars bezig. In hun werk maken zij een state of the art van de democratie in hun land. Tijdens Moussem Cities @ Tunis trakteren BOZAR en het nomadische kunstencentrum Moussem je op enkele artistieke parels uit de Tunesische hoofdstad. 15 JAN. ’16 20:00 – Studio THEATRE CE QUE LE DICTATEUR N’A PAS DIT (FR, NL ot.) Meriam Bousselmi, tekst & regie ∙ texte & mise en scène Lassaad Jamoussi, acteur ∙ comédien Manuela De Tervarent, video ∙ vidéo Pierre Bayard, regie ∙ régie NL Met deze monoloog klaagt de Tunesische theatermaakster Meriam Bousselmi de manipulaties en politieke spelletjes aan van machthebbers. “Men moet mij niets verwijten”, zegt een ex-dictator rustig rokend op het podium. “Ik belichaam gewoon wat het volk verlangt, het is het volk dat beslist. Niemand heeft zich verzet tegen mijn manier van handelen.” Zijn woorden woekeren door, als een vorm van compensatie voor de stilte die hem is opgelegd door de revolutie. MERIAM BOUSSELMI NL Meriam Bousselmi is dramaturge, schrijfster en juriste. Haar maatschappijkritische en uitdagende toneel maakte haar bekend in eigen land. In 2014 sleepte ze met haar geschreven werk en theaterproducties de ‘Grand prix Afrique du LASSAAD JAMOUSSI NL Lassaad Jamoussi is acteur, doctor in de literatuur, het theater en de cinema, en directeur van de Journées théâtrales de Carthage (JDC), een festival dat sinds 1983 plaatsvindt in Tunis. Het centrale thema van de zeventiende editie was ‘Theater en Mensenrechten’. De hele oktobermaand kon het Tunesische publiek vijftig theaterstukken en performances bekijken van makers uit Tunesië, Afrika, Europa, LatijnsAmerika en de Arabische landen. FR Docteur en lettres, théâtre et cinéma, Lassaad Jamoussi est comédien et dirige les Journées théâtrales de Carthage (JDC), festival de théâtre tenu à Tunis depuis 1983. Ayant pour thème « Théâtre et Droits Humains », la 17e édition du festival tenue en octobre dernier a proposé au public tunisien pas moins de 50 pièces et performances théâtrales issues de Tunisie mais aussi des pays arabes, africains, européens et latino-américains. MOUSSEM TALKS met ∙ avec Sami Zemni & Hamadi Redissi Tunesië, een uitzonderlijk democratisch experiment? ∙ Tunisie, une expérience exceptionnelle dans le monde arabe ? NL Moussem Talks is een reeks gesprekken en debatten over de uitdagingen van onze complexe samenleving. We bieden denkers, die de moed hebben de problemen van de Arabisch-islamitische wereld aan te kaarten, een podium en laten hen met hun Europese evenknieën in gesprek gaan. Vandaag laten de professoren Sami Zemni en Hamadi Redissi hun licht schijnen op de Arabische Lente. Ze praten over de impact van autoritaire regimes op de modernisering van de islam. FR Moussem Talks est un cycle de conférences et de débats portant sur les défis de notre société complexe. Nous voulons offrir une tribune à ces penseurs qui osent relayer les problèmes de société du monde arabo-musulman, et ceci en dialogue avec des penseurs européens. Aujourd’hui les professeurs Sami Zemni et Hamadi Redissi vous éclairent au sujet du Printemps arabe. Ils vous exposent l’impact des régimes autoritaires sur la modernisation de l’islam. SAMI ZEMNI NL Sami Zemni is doctor in de politieke en sociale wetenschappen en doceert aan de UGent. Hij is gespecialiseerd in het Midden-Oosten en Noord-Afrika en is voorzitter van de Middle East and North Africa Research Group. Volgens Knack behoort Zemni tot de 25 invloedrijkste mensen met een migratieachtergrond in België. FR Belge d’origine tunisienne, Sami Zemni est docteur en sciences politiques et sociales de l’UGent, où il est également maître de conférence. Spécialisé dans le Moyen-Orient et l’Afrique du Nord, il préside le Middle East and North Africa Research Group. Selon le magazine flamand Knack, il fait partie des 25 personnalités les plus influentes issues de la migration en Belgique. HAMADI REDISSI NL Hamadi Redissi is jurist, schrijver en professor in de politieke wetenschappen aan de universiteit van Tunis. Samen met de Tunesische politicoloog Riadh Sidaoui van het Arabisch onderzoeks- en analysecentrum in Genève is hij een van de referenties over de modernisering van de Arabische wereld. FR Hamadi Redissi est juriste, écrivain et professeur de sciences politiques à l’université de Tunis. Membre fondateur, aux côtés du politologue tunisien Riadh Sidaoui, du Centre arabe de recherches et d’analyses basé à Genève, il est l’un des penseurs critiques de la modernité dans le monde arabe. FR Les chorégraphes tunisiens Aïcha M’Barek et Hafiz Dhaou proposent une interprétation très personnelle du Sacre du printemps de Stravinsky. Leur représentation est une ode à la liberté. Les danseurs redécouvrent tout ce que leur corps leur permet de faire et évoluent librement entre des silhouettes en carton sur lesquelles figurent des portraits d’hommes et de femmes tombés pour avoir défendu la liberté. Le dessinateur Bilal Berreni les avait immortalisés sur les murs de Tunis. En 2013, Bilal meurt à Detroit à l’âge de 23 ans, victime lui aussi de cette violence brutale. Pour Moussem Cities, la compagnie a créé une version du spectacle spécialement adaptée à l’espace du Hall Horta. AÏCHA M’BAREK & HAFIZ DHAOU NL Aïcha M’Barek en Hafiz Dhaou zijn geboren in Tunis en werken sinds 1995 samen. Ze studeerden in Tunesië en aan het Centre national de danse contemporaine in Angers in 2000. Vier jaar later vormden ze hun eerste duo Khallini Aïch in Rijsel. Het jaar daarop installeerden ze zich als compagnie Chatha in Lyon. In 2011 werden ze allebei aangesteld als directeur van de Rencontres chorégraphiques de Carthage in Tunesië. Vandaag zijn ze vaste partners van het Maison de la Danse in Lyon. Daar maakten ze Sacré Printemps ! in 2014. FR Nés à Tunis, Aïcha M’Barek et Hafiz Dhaou collaborent depuis 1995. Formés en Tunisie, ils intègrent le Centre national de danse contemporaine d’Angers en 2000. Ils créent leur premier duo en 2004 à Lille, Khallini Aïch. Installés à Lyon l’année suivante, ils fondent la compagnie Chatha. En 2011, tous deux sont nommés directeurs associés des Rencontres chorégraphiques de Carthage en Tunisie. Aujourd’hui, ils sont artistes associés à la Maison de la Danse de Lyon. C’est dans ce contexte qu’il ont créé Sacré Printemps ! en 2014. KHALED WAGHLANI Horrya – Liberté (2009) Lied dat wordt gebracht aan het begin van Sacré Printemps ! ∙ Chanson interprétée au début de Sacré Printemps ! NL 16:15 & 18:15 Hortahal ∙ Hall Horta DANCE coproductie ∙ coproduction Moussem & Meriam Bousselmi SACRÉ PRINTEMPS ! Compagnie Chatha Aïcha M’Barek, Hafiz Dhaou, choreografie & dans ∙ chorégraphie & danse Stéphanie Pignon, Aicha M’Barek, Johanna Mandonnet, Amala Dianor, Rolando Rocha Mohamed Toukabri, Hafiz Dhaou, dansers ∙ danseurs Sonia M’Barek (& zang ∙ chant), Éric Aldéa, Ivan Chiossone, muziekconcept ∙ conception musicale De vrijheid Is een magisch lied Zo zacht als een zomerbries De vrijheid Is een lenteroos Die men niet met geweld kan geven De vrijheid Is een winterbui Die zacht de bladeren van de bomen besprenkelt Neen, geen regen van intelligente bommen Die je op kinderen afvuurt Neen, geen regen van intelligente bommen Die je op kinderen afvuurt De vrijheid Is de glimlach van kinderen Reizend als ze bijna dromen Neen geen kanonnen noch mensen Bewogen door de vernietigende dood theatre literature FR Au travers de ce monologue, la dramaturge tunisienne Meriam Bousselmi dénonce les manipulations et les petits jeux politiques des dictateurs. « On ne doit rien me reprocher », affirme calmement un exdictateur entre deux bouffées de cigarette. « J’incarne tout simplement ce que veut le peuple, c’est lui qui décide. Personne ne s’est jamais opposé à ma façon de faire. » Ses mots enflent, comme s’ils compensaient le silence que la révolution lui a imposé. Théâtre francophone’ in de wacht. FR Meriam Bousselmi est dramaturge, écrivain et juriste. Dans son pays, elle est connue pour son théâtre provocateur et critique à l’égard de la société. Plusieurs fois primée pour ses écrits et ses productions théâtrales, elle a notamment décroché le « Grand prix Afrique du Théâtre francophone » en 2014. 15:00 – Studio AGORA NL De Tunesische choreografen Aïcha M’Barek en Hafiz Dhaou pakken uit met een eigenwijze versie van Stravinski’s Le Sacre du printemps. De voorstelling is een eerbetoon aan de vrijheid. Dansers herontdekken de mogelijkheden van hun lichaam en bewegen vrij tussen bordkartonnen figuren. Daarop zie je afbeeldingen van vrouwen en mannen die de jongste jaren zijn gesneuveld voor de vrijheid. Deze slachtoffers werden onsterfelijk gemaakt op de muren van Tunis door de tekenaar Bilal Berreni. In 2013 werd hij zelf het slachtoffer van bruut geweld. Hij stierf op 23-jarige leeftijd in Detroit. Voor Moussem Cities maakt het gezelschap een aangepaste versie van de voorstelling in de Hortahal. music agora En dépit des grands espoirs qu’il a suscités, le Printemps arabe a produit jusqu’à ce jour des résultats peu encourageants. Sauf en Tunisie, où la « Révolution de jasmin » est en floraison, même si le processus démocratique demeure encore fragile. Comment créer une nouvelle conscience sociale sur les ruines d’une dictature ? C’est la question qui passionne les artistes tunisiens, venus témoigner par leur travail de l’état de la démocratie dans leur pays. À travers Moussem Cities @ Tunis, le Centre nomade des Arts Moussem et BOZAR vous dévoilent certains joyaux de la scène artistique de la capitale tunisienne. 16 JAN. ’16 dance MOUSSEM CITIES @ TUNIS De vrijheid Is groter dan de angst Krachtiger dan de olierijkdommen Nabij het zachte hart En ver van de vernederingen van geliefden De vrijheid is de vrijheid Soms afwezig, maar nooit weg De tortelduiven in de ochtend kennen haar goed De tiran Herkent haar niet De tiran Kent haar niet TAHA ADNAN NL De dichter Taha Adnan studeerde economische wetenschappen. Hij trok weg uit zijn geboorteland Marokko om zich in België te vestigen. In zijn Arabische gedichten wil Taha de werkelijkheid mooier maken door zijn ideeën over onrechtvaardigheid en de tegenstrijdigheden in het leven te verwoorden. Met zijn eerste theatertekst Bye Bye Gillo won hij de tweede prijs op het Internationaal Festival van het Monodrama in Fujairah (Verenigde Arabische Emiraten). FR FR Licencié en Sciences économiques, le poète Taha Adnan a quitté le Maroc, son pays natal, pour s’installer en Belgique. Dans ses poèmes écrits en arabe, Taha cherche à embellir la réalité tout en dévoilant et exprimant ses convictions, ses réactions contre l’injustice et les contradictions de la vie. Il a obtenu le deuxième prix au Festival International du Monodrame de Fujairah (Émirats arabes unis) pour Bye Bye Gillo, son premier texte destiné au théâtre. La liberté Est une chanson magique Aussi douce qu’une brise d’été La liberté Est une rose printanière Que l’on ne peut offrir avec force La liberté Est une pluie hivernale Qui arrose délicatement les feuilles des arbres Non pas une pluie de missiles intelligents Que tu lâches sur des enfants Non pas une pluie de missiles intelligents Que tu lâches sur des enfants La liberté Est le sourire d’enfants Lorsque à bord des rêves, ils voyagent Non pas des canons et des hommes Animés par la mort destructrice La liberté Est plus grande que la peur Plus puissante que les richesses du pétrole Proche du cœur tendre Et loin de l’humiliation d’êtres chers La liberté c’est la liberté Elle s’absente parfois, mais ne disparaît jamais Les colombes du matin la connaissent bien Le tyran Ne la reconnaît pas Le tyran Lui Ne la connaît pas 17:00 – Studio LITERATURE HABIB SELMI In gesprek met ∙ En conversation avec Taha Adnan NL De Tunesische schrijver Habib Selmi behoort tot de weinige Tunesische auteurs die in het Arabisch schrijft. Dat is een bewuste keuze. Hoewel hij vloeiend Frans spreekt, voelt hij zich niet verwant met de Franse literatuur. Het werk van Selmi kenmerkt zich door soberheid. Hij publiceerde acht romans en twee verhalenbundels en wordt beschouwd als een van de beste Tunesische schrijvers van vandaag. Met Humeurs de Marie-Claire en Les femmes de Bassatine, verschenen in 2009 en 2012 bij Actes Sud, won hij de International Prize for Arabic Fiction. Selmi gaat in gesprek met de Belgisch-Marokkaanse dichter Taha Adnan en leest voor uit zijn jongste boek Souriez, vous êtes en Tunisie ! (2013). FR L’écrivain tunisien Habib Selmi est l’un des rares auteurs tunisiens écrivant en langue arabe. Un choix délibéré : alors qu’il parle couramment le français, la littérature française lui semble étrangère. Sobriété est le terme qui caractérise le mieux son œuvre. Il a publié huit romans et deux recueils de nouvelles et est considéré comme l’un des meilleurs écrivains tunisiens contemporains. Les Humeurs de Marie-Claire et Les femmes de Bassatine, parus chez Actes Sud respectivement en 2009 et 2012, lui ont valu l’International Prize for Arabic Fiction. Selmi s’entretient avec le poète belgo-marocain Taha Adnan et lit des extraits de son dernier livre : Souriez, vous êtes en Tunisie ! (2013). 17:30 – Studio AGORA ARTIST TALK met ∙ avec Meriam Bousselmi, Lassaad Jamoussi & Selim Ben Cheikh NL Na de ontmoeting met Taha Adnan en Habib Selmi vindt een gesprek plaats met Meriam Bousselmi, regisseur van Ce que le dictateur n’a pas dit, Lassaad Jamoussi, directeur van Journées Théâtrales de Carthage (TIC) en beeldend kunstenaar Selim Ben Cheikh. Samen praten ze over het kunstenlandschap in Tunesië. FR À l’issue de la rencontre avec Taha Adnan et Habib Selmi s’ouvre un débat en présence de Meriam Bousselmi, metteuse en scène de Ce que le dictateur n’a pas dit, de Lassaad Jamoussi, directeur des Journées Théâtrales de Carthage (JTC), et du plasticien Selim Ben Cheikh. Ensemble, les intervenants s’entretiennent au sujet du paysage artistique tunisien. SELIM BEN CHEIKH NL De Tunesische beeldende kunstenaar Selim Ben Cheikh studeerde in Tunis en in Parijs. In zijn eerste werken onderzocht de kunstenaar fenomenen als spanning en druk. Deze thema’s diept hij uit in zijn recente werk onder invloed van de gebeurtenissen die de jongste jaren sporen hebben achtergelaten in Tunesië. Op dit moment is Selim Ben Cheikh artiest in residentie bij Nomadisch Kunstencentrum Moussem. L’artiste plasticien tunisien Selim Ben Cheikh a étudié à Tunis avant de poursuivre sa formation à Paris. Dans ses premières créations, l’artiste cherchait à exprimer visuellement des phénomènes tels que la tension et la pression. Une direction qui s’est intensifiée dans ses œuvres récentes, suite aux évolutions qui ont marqué la Tunisie ces dernières années. Selim Ben Cheikh est actuellement artiste en résidence au Centre nomade des arts Moussem. FR 19:00 Zaal M ∙ Salle M THEATRE projets théâtraux notables. Après des études d’histoire à l’université de Gand, Chokri Ben Chikha se forge une carrière de danseur, chorégraphe, acteur et dramaturge. En 2003, avec son frère Zou-Zou Ben Chikha, acteur, musicien et dramaturge, il fonde l’ensemble Union Suspecte conjuguant dans ses spectacles texte, danse et musique. Suite à cette collaboration, les deux frères ont fondé la compagnie de théâtre Action Zoo Humain en 2009. JOIN THE REVOLUTION Action Zoo Humain Jeroen Olyslaegers, tekst ∙ texte Chokri & Zouzou Ben Chikha, regie ∙ mise en scène Tim Gistelynck, compositie ∙ composition Walid Ben Chikha, muzikant ∙ musicien Nora Khallouf, zang ∙ chant Mourade Zeguendi, acteur ∙ comédien Marijke Pinoy, actrice ∙ comedienne Rochdi Belgasmi, danser ∙ danseur 20:30 Grote Zaal Henry Le Bœuf ∙ Grande Salle Henry Le Bœuf MUSIC NL Vijf jaar nadat Mohammed Bouazizi zichzelf in brand stak en daarmee de Tunesische revolutie deed oplaaien, maakt Action Zoo Humain een balans op van de Arabische Lente. Dit gezelschap staat bekend voor zijn eigenzinnige en directe theaterstijl en werpt vragen op over hoe onze blik over de ander wordt gestuurd. Action Zoo Humain bestaat uit de broers Chokri en Zou-Zou Ben Chikha en wetenschappelijke en artistieke medewerkers. Voor Join the Revolution versterkten ze hun ploeg met schrijvers, denkers, zangers en dansers. Jeroen Olyslaegers en dramaturg Erwin Jans schreven de tekst en lieten zich inspireren door Henry Purcells Dido en Aeneas. Deze tijdloze opera speelt zich af in Carthago in de omgeving van Tunis. FR Cinq ans après que Mohammed Bouazizi s’est immolé, embrasant la Révolution de jasmin, Action Zoo Humain dresse un bilan du Printemps arabe. La compagnie Action Zoo Humain, rassemblant autour des frères Chokri et Zou-Zou Ben Chikha des collaborateurs scientifiques et artistiques, est connue pour son théâtre direct et intransigeant. Au travers de ses productions, elle aborde la question de la différence et du regard que l’on pose sur l’autre. Pour Join the Revolution, les frères ont fait appel à des écrivains, penseurs, chanteurs et danseurs. Jeroen Olyslaegers et le dramaturge Erwin Jans ont rédigé le texte en s’inspirant de Dido et Aeneas d’Henry Purcell. Cet opéra intemporel a pour décor la ville de Carthage, non loin de Tunis. CHOKRI & ZOU-ZOU BEN CHIKHA NL Vijftien jaar geleden sloegen de broers Chokri en Zou-Zou Ben Chikha uit Blankenberge voor het eerst de handen in elkaar om toonaangevende theaterprojecten te maken. Chokri Ben Chikha begon na zijn studies geschiedenis aan de universiteit van Gent een carrière als danser, choreograaf, acteur en dramaturg. Samen met zijn broer en acteur, muzikant en dramaturg Zou-Zou Ben Chikha richt hij het gezelschap Union Suspecte op. In hun stukken vloeien muziek, woordkunst en dans in elkaar over. Uit Union Suspecte groeide in 2009 het theatergezelschap Action Zoo Humain. FR Depuis quinze ans, les frères Chokri et Zou-Zou Ben Chikha, originaires de Blankenberge, se côtoient sur la scène et unissent leurs forces dans la création de Exclusieve partners · Partenaires exclusifs Moussem Nomadisch Kunstencentrum LOTFI BOUCHNAK NL Lotfi Bouchnak is de ‘Pavarotti’ van Tunesië. Hij is niet alleen een begenadigd zanger, maar ook een uitstekend oedspeler en componist. Al vroeg begon hij liedjes van de Egyptische diva Oum Kalthoum te zingen. Hij was lid van de Tunesische ‘Jeugd & Muziek’ en perfectionneerde zijn zangtechniek bij de zanger Ali Sriti. Bouchnak is een van de weinige artiesten die geregeld optreedt in de opera van Caïro. Hij won de Best Arab Singer Award in Washington DC in 1997. Als geen ander beheerst hij een repertoire dat gaat van de klassieke Tunesische muziek tot het rapgenre. Daarnaast componeert Bouchnak onder meer voor Khaled die bekend werd met zijn hit Aïcha en voor de Franse hiphopgroep IAM. Voor de eerste keer zie je hem vanavond op het podium van BOZAR. FR Lotfi Bouchnak est le « Pavarotti » tunisien. Ce chanteur talentueux est également un excellent compositeur et joueur d’oud. Très jeune, il interprète les chansons de la diva égyptienne Oum Kalthoum. Il intègre la Jeunesse musicale tunisienne et améliore sa technique de chant avec le chanteur Ali Sriti. Bouchnak est l’un des rares artistes qui se produit régulièrement à l’Opéra du Caire. En 1997, il décroche le Best Arab Singer Award à Washington DC. Il maîtrise comme nul autre un répertoire qui va de la musique classique tunisienne au rap. Bouchnak a notamment composé pour Khaled – connu pour son hit Aïcha – et pour le groupe français de hiphop IAM. Le voici pour la première fois sur la scène de BOZAR. Muzikanten ∙ Musiciens Lotfi Bouchnak, zang & oed ∙ chant & oud Anis Bouzaien, darboeka ∙ darbouka Mohamed Mabrouk, tar Kamel Ben Jeddou, daf Ahmed Adnen, cello ∙ violoncelle Abdelhakim Kaied, oed ∙ oud Taoufik zghonda, qanun Abdelmahid Ben Abdallah, viool ∙ violon Chokri Bahloul, viool ∙ violon Seif Allah Ben Abderrazek, viool ∙ violon Mounir Zghonda, viool ∙ violon Ben Aissa Khaled, klavier ∙ clavier Gemeenschappelijke partners · Partenaires communs binnenkort · prochainement paleis voor schone kunsten brussel Palais des beaux-arts bruxelles The International Selection ’15-‘16 THE LAST SUPPER Ahmed El Attar (Egypt) 20 & 21 jan. ’16 — 20:30