ORTHOGRAPHIE DES NOMS ETHNIQUES AU CONGO BELGE

Transcription

ORTHOGRAPHIE DES NOMS ETHNIQUES AU CONGO BELGE
I n s t it u t R oyal Colonial Belge
Koninklijk Belgisch Koloniaal Instituut
SECTION DES SCIENCES MORALES
E T POLITIQUES
SECTIE VOOR MORELE EN
PO LITIEK E WETENSCHAPPEN
Mémoires. — Collection in-8°.
Tome XXVIII, fasc. 2.
Verhandelingen.—Verzameling in-8°.
Boek XXVIII, aflev. 2.
ORTHOGRAPHIE
DES NOMS ETHNIQUES
AU CONGO BELGE
S U IV IE
DE
LA
nomenclature des principales tribus et langues
du Congo belge
PAR
le R. P. G. V A N BULCK, S. J.
Professeur à l'Université pontificale grégorienne de Rome,
Président de l’Insiitut africaniste de V Université de Louvain,
Membre associé de l'Institut Royal Colonial Belge.
-k
Avenue Marnix,
BRUXELLES
25
]
Marnixlaan,
BRUSSEL
25
1954
PRIX : F ,50
PRIJS :
INSTITUT ROYAL COLONIAL BELGE
MÉMOIRES
K O N IN K L IJK BELGISCH KOLONIAAL INSTITUUT
VERHANDELINGEN
SECTION DES SCIENCES MORALES ET POLITIQUES
SECTIE VOOR MORELE EN POLITIEKE WETENSCHA PPEN
TABLE
D E S M E M O IR E S
C O N T EN U S D A N S LE T O M E X X V III
V E R H A N D E L IN G E N B E G R E P E N IN B O E K X X V I I I
1. Le communisme et la décolonisation (101
par A. W a u t e r s .
pages,
1952)
2. Orthographie des noms ethniques au Congo belge (144 pages,
1954) par le R. P. G. v a n B u l c k .
3. Mosaïque Bangba. Notes pour servir à l ’étude des peuplades
de l’Uele (175 pages, 2 cartes, 1953) par B . J . C o s te r m a n s
O. P.
INSTITUT R O Y A L C O L O N IA L B E L G E
Section des Sciences morales et politiques.
MÉMOIRES
K O N IN K L IJ K
B E L G IS C H K O L O N IA A L
IN STITU U T
Sectie voor Morele en Politieke
Wetenschappen.
VERHANDELINGEN
In-8° — XXVIII — 1954
Avenue Marnix, 25
BRUXELLES
Marnixlaan, 25
BRUSSEL
1954
IM P R IM E R IE J. DUCULOT
s.
A.
GEM BLOUX
ORTHOGRAPHIE
DES NOMS ETHNIQUES
AU CONGO BELGE
S U IV IE
DE
LA
nomenclature des principales tribus et langues
du Congo belge
PAR
le R. P. G. V AN BULCK, S. J.
Ptofesseur à VUniversité pontificale grégorienne de Rome,
Président de VInstitut africaniste de VUniversité de Louvain,
Membre associé de VInstitut Royal Colonial Belge.
MÉM.
IN S T .
ROYAL
C O LO N IA L
BELGE,
Mémoire présenté à la séance du 21 avril 1953.
P R E M IÈ R E
P A R T IE
O R T H O G R A P H I E D E S N O M S E T H N IQ U E S
EN A F R I Q U E C E N T R A L E
CHAPITRE I
LE PROBLÈME
I. Position du problème.
Les noms des tribus et des langues (*) même alors
que nous sommes renseignés sur leur forme exacte,
sont néanmoins orthographiés des façons les plus di­
verses. Certaines variantes sont à mettre sur le compte
de simples différences de transcription, d’autres sont
dues à la variabilité des noms eux-mêmes dans la lan­
gue en question (ajoute ou permutation des préfixes
ou des suffixes). Y a-t-il une solution possible, qui,
tout en restant simple, et à la portée de tous, permette
d’éviter cette confusion ?
Solution à trouver.
La solution pour être acceptable devra :
1° Porter sur les noms de tribus (ethnique singulier
et pluriel) et sur ceux des langues (linguistique) ;
2° Valoir pour les noms en langue bantu et pour ceux
en langue non bantu ;
3° Prévoir les deux cas d’emploi : celui du substantif
et celui de l’adjectif.
Nous distinguerons dès l’abord deux solutions, une
partielle, et une générale ; une partielle : celle qui satis(i) Pour éviter de compliquer plus qu’il ne faut, nous n ’envisageons pas les
noms de régions. La même solution, qui vaut pour les noms de langues, s’applique­
ra mutatis m utandis, aux noms de régions.
6
O R T H O G R A P H IE DES NOMS E T H N IQ U E S
fait les seuls linguistes et ethnologues ; et une générale :
celle qui vaut pour tous, même pour les non-initiés
aux sciences africanistes.
II. La double solution.
A . Solution partielle.
Pour éviter les confusions dans les travaux scientifi­
ques des linguistes et des ethnologues, il suffirait de
fournir une liste exacte et complète de consultation,
où l’on indique tous les noms ethniques ainsi que les
noms linguistiques. Pour les linguistes, on exigera une
transcription phonémique et tonémique exacte. Quant
aux ethnologues, souvent dans leurs travaux, où des
précisions phonémiques ne sont pas requises, une trans­
cription simple et pratique (c.-à-d. sans emploi de signes
diacritiques spéciaux) leur suffira.
On trouvera annexées à la présente note des listes
pareilles, qui comprennent les trois noms en question
(ethnique singulier et pluriel, et linguistique) :
Une de ces listes donnera pour ces noms toutes les
indications phonémiques et tonémiques ;
Les autres listes présenteront ces mêmes noms dans
une transcription simple et pratique.
Pour les variantes les plus usuelles, une liste supplé­
mentaire indiquera les renvois.
B . Solution générale.
Mais on attend de nous une solution générale, qui
soit à la portée également des non-linguistes et nonethnologues.
Présentons d’abord les divers projets, qui ont déjà
été formulés pour solutionner le problème des noms
en langue bantu. Jusqu’à présent on n’a pas encore
envisagé le cas des langues non bantu.
A U CONGO B EL G E
Q u atre
7
p r o je t s .
I. Premier projet
a) Lorsque le nom ethnique est employé adjective­
ment, on emploie le radical seul, sans préfixe ; p. ex. une
case luba ; à moins qu’il y ait lieu de prévenir une con­
fusion : p. ex. la langue tshiluba et sa variante kiluba ;
b) Lorsque le mot est employé substantivement, il
est pourvu de son préfixe et on ne sépare pas le préfixe
du radical ; ce préfixe présentera trois variantes selon
qu’il s’agit du nom ethnique au singulier ou au pluriel,
ou du nom linguistique, p. ex. un Muluba ; des Baluba ;
le Tshiluba;
c) L ’initiale des noms en question s’écrira avec une
majuscule ou une minuscule selon qu’on l’emploie
comme substantif ou comme adjectif ; p. ex. une Mulu­
ba ; une femme luba ; le Tshiluba ; la langue tshiluba.
II. Deuxième projet
On introduit une seule innovation au projet précé­
dent, c’est le trait d’union. Lorsque le préfixe figure
dans le mot ethnique ou linguistique, on le sépare du
radical par un trait d’union ; p. ex. un Mu-luba ; le Tshi­
luba ; le parler tshi-luba. L ’initiale du radical reste
toujours minuscule ; celle du préfixe variera d’après
que le mot est employé comme substantif (alors majus­
cule), ou comme adjectif (alors minuscule) ; p. ex. le
Tshi-luba ; le parler tshi-luba.
III. Troisième projet
Pour permettre de reconnaître le radical, point n’est
besoin d’introduire le trait d ’union, il suffit d’écrire le
radical avec initiale majuscule : celle-ci sera facilement
discernable, puisqu’elle apparaîtra à l’intérieur d’un
8
O R T H O G R A P H IE D ES NOMS E T H N IQ U E S
mot (c.-à-d. après le préfixe) ; p. ex. un MuLuba, des
BaLuba ; le parler tshiLuba.
L ’initiale du radical sera toujours une majuscule ;
l’initiale du préfixe variera : elle s’écrira avec majuscule
ou avec minuscule d’après que le mot est employé comme
substantif ou comme adjectif.
IV. Quatrième projet
1. Que le nom soit employé comme substantif ou com­
me adjectif, il paraîtra toujours pourvu de son préfixe,
mais un trait d’union séparera le préfixe du radical ;
2. L ’initiale aussi bien du radical que du préfixe,
s’écrira toujours avec majuscule ;
3. Pour les noms ethniques, qu’ils soient employés
substantivement ou adjectivement, au singulier comme
au pluriel, on ne se servira que de la forme pluriel ; p.
ex. un Ba-Luba au lieu de : un Mu-Luba ; des Ba-Luba :
plur. ; un chef Ba-Luba au lieu de : un chef muluba ;
une femme Ba-Luba ; une case Ba-Luba. c.-à-d. l’on
supprime une des trois difficultés : le préfixe du singu­
lier est laissé de côté et on y substitue invariablement
le préfixe du pluriel ;
4. Pour les langues le préfixe reste en vigueur : p. ex.
le Tshi-Luba ; le parler Tshi-Luba;
4(b is), (amendement suggéré) : on supprime le préfixe
du nom de langue et on y substitue, comme pour les
noms ethniques, le préfixe du pluriel ; on l’explique par
un sous-entendu : l’article « des » n ’est pas exprimé ;
p. ex. le parler (des ) Ba-Luba.
So lu t io n
s u g g é ré e
1.
On n ’emploie qu’une forme unique, simple et
invariable (c.-à-d. privée de tout élément grammatical
préfixé ou suffixé), peu importe qu’il s’agisse d’un nom
AU CONGO B EL G E
9
bantu ou non bantu, de nom linguistique ou de nom
ethnique, d ’emploi comme adjectif ou comme substan­
tif. Le contexte et l’article (français ou flamand) suf­
fisent pour en préciser ultérieurement le sens. Cette
forme s’écrira avec majuscule ou minuscule d ’après son
emploi comme substantif ou comme adjectif ; p. ex.
un Zande, un Luba, une Luba, des Luba, des Zande,
le Luba, le Zande ; une case luba, une femme luba, un
dialecte luba, un dialecte bandia ;
2.
Ces noms ne seront pourvus de leur élément gram­
matical distinctif affixé (préfixé ou suffixé) que dans
deux cas :
1° Lorsqu’il sera nécessaire pour prévenir une confu­
sion, p. ex. entre le tshiLuba et le kiLuba ;
2° Dans les travaux scientifiques spécialisés (linguis­
tique ou ethnologie) ; voyez : solution partielle.
Dans ces cas, voici les règles pour l’emploi de l’élé­
ment affixé :
a) Le radical aura toujours l’initiale majuscule ;
b) L ’élément préfixé aura toujours l’initiale minuscule ;
c) Éventuellement, s’il y a un élément suffixé, celui-ci
sera séparé du radical par un trait d’union.
P. ex. un muLuba ; une femme muLuba ; un dialecte
tshiLuba ; des baLuba ; des cases baLuba ; un Zande ;
des aZande ; le paZande ; un Ngbaka, des Ngbaka-no.
On remarquera qu’un trait d’union entre l’élément
préfixé et le mot radical serait superflu, puisque à elle
seule l’initiale majuscule du radical permet de recon­
naître ce dernier.
J u s t if ic a t io n
de
cette
s o l u t io n
.
L ’emploi des éléments affixés (préfixés ou suffixes)
constitue une difficulté telle que, en dehors du cercle
des linguistes africanistes, elle exigerait une consulta­
10
O R T H O G R A P H IE D ES NOMS E T H N IQ U ES
tion constante des listes ethniques et linguistiques.
Même réduite à sa plus simple expression (c.-à-d. avec
emploi des seuls préfixes ethniques pluriels) l’emploi
correct des préfixes exige trop de notions d’africanistique, et présente trop de difficultés pour pouvoir être
généralisé. Dès lors une solution simple et pratique n’est
pas possible, tant qu’on aura recours au système des
éléments affixés. Il faut donc les laisser tomber radica­
lement, c’est la seule solution viable ! Est-ce possible ?
Parfaitement, et c’est d’ailleurs une solution qui est
déjà permise dans les cadres de l’institut International
Africain.
On n ’aura plus recours qu’à des noms ethniques in­
variables. Dans les langues africaines, pareille forme nous
est fournie par le radical pur et simple, dépourvu de
tout élément additionel :
a) Dans les langues non bantu, cette forme simple exis­
te comme telle ;
b) Dans les langues bantu, cette forme radicale s’ob­
tient sans difficulté aucune par simple comparaison ;
elle est d’ailleurs déjà fort en usage dans certains milieux
d’Africanistes.
III. Appréciation.
Cette double solution nous paraît résoudre parfai­
tement le problème :
1° La solution générale présente à tous, même aux
non-initiés, une solution viable, applicable et extrême­
ment pratique.
On n ’aura plus pour chaque tribu et langue qu’un
seul nom, extrêmement simple et invariable : c’est le
radical sous sa forme la plus simple, c.-à-d. sans préfixes
ni suffixes.
a) C’est une solution simple et pratique ;
AU CONGO BELGE
11
b) C’est une solution qui vaut pour tous les noms
en langue bantu et en langue non bantu ;
c) C’est une solution qui s’applique aux noms des
tribus et aux noms de langues;
d) C’est une solution qui résoud le problème des subs­
tantifs comme celui des adjectifs.
On n ’aura recours à une forme diverse que dans les
cas d’extrême nécessité c.-à-d. pour prévenir une con­
fusion, inévitable sans cela. Dans ce cas on s’en tiendra
aux règles d’emploi du radical et de l’élément affixé,
indiquées dans la solution partielle :
Radical toujours avec initiale majuscule ;
Préfixe toujours avec initiale minuscule;
P. ex. le tshiLuba ; la langue tshiLuba ou kiLuba.
2° La solution partielle pourra satisfaire aux exigences
même les plus minutieuses des Africanistes.
Lorsqu’on emploie des éléments affixés (préfixes
ou suffixes), on le fera judicieusement, correctement,
c.-à-d. après consultation de la double liste ethniquelinguistique, où on trouvera et la transcription scien­
tifique, et la pratique. On y retrouvera les préfixes eth­
niques singulier et pluriel et les préfixes de la langue.
Voici les règles pour l’emploi des éléments affixés :
a) Le radical aura toujours l ’initiale majuscule;
b) L ’élément préfixé aura toujours l’initiale minus­
cule ;
c) L ’élément sufftxé aura toujours l’initiale minuscule
et sera joint au radical par un trait d’union.
P. ex. un muLuba ; des baLuba ; le parler tshiLuba ;
un Zande ; des aZande ; le parler paZande ; un Ngbaka ;
des Ngbaka-no.
12
O R T H O G R A P H IE D ES NOMS E T H N IQ U E S
T ra n sc rip tio n p h o n é m iq u e et to n é m iq u e .
Les signes phonémiques et tonémiques, employés
pour la transcription, correspondent à ceux préconisés,
dans la brochure de l’institut Royal Colonial Belge.
Rappelons simplement :
A. Pour les consonnes :
Fricatives bilabiales :
ƒ en dactylographie f
u en dactylographie v
Fricatives post-alvéolaires : ƒ en dactylographie sh
3 en dactylographie j
Fricatives vélaires :
X en dactylographie x
y en dactylographie g
Labiale tappée :
v en dactylographie vr
Latérales tappées :
r en dactylographie r
l en dactylographie F
B. Pour les voyelles :
o à côté de o
e à côté de e.
ö et â : voyelles centralisées.
a) Pour l’indication de la quantité;
On indique par une voyelle doublée les « longues » :
ex. : aa ;
On indique par une voyelle suivie d’un point les
« étirées » (sans qu’elles soient devenues « longues ») : ex.
a' ;
b) pour l ’indication des tons :
On indique le ton haut : â
le ton bas : à
le ton moyen : â
Ces signes diacritiques surmontent la voyelle ;
c) Pour l’indication de la nasalisation :
la voyelle est surmontée d ’une vrille : ex. à.
CHAPITRE II
DOCUMENTATION
EXPLICATIVE
I. Il faut une solution unique.
En d’autres termes, une solution qui s’applique aux
noms bantu comme aux noms non bantu.
Puisqu’au Congo belge nous nous trouvons en présence
de tribus à parler bantu, et d ’autres à parler non bantu,
il faut trouver une solution qui s’applique à tous, et
non seulement à une partie d’entre elles. Un projet
qui ne fournit de solution que pour les noms à préfixes
bantu, et c’est le cas des quatre projets présentés, ne
résoud pas tout le problème.
Bien plus on ne peut pas supposer, ni exiger, que tout
lecteur sache indiquer pour chaque tribu du centre
africain, si elle possède un parler bantu ou non. Présenter
une solution double, c.-à-d. différente pour les bantu
et pour les non bantu ne saurait dès lors être pratique.
Il faut trouver une seule et même solution pour tous
les cas de noms ethniques et linguistiques ; cherchons la
d ’aboid pour les noms non bantu.
II. Solution pour les noms non bantu.
« Le n o m sous sa form e la plus sim p le et invariable ».
1. Forme du nom au pluriel.
Il faut distinguer diverses formations sans insister
ici sur les variantes tonétiques.
a) Dans les langues non bantu, le nom ethnique ne
varie pas toujours au pluriel ; parfois il reste inva­
14
O R T H O G R A P H IE D E S NOMS E T H N IQ U E S
riable, p. ex. Baie : un ou des Lendu ; Mamvu : un
ou des Mamvu ;
b) Parfois le pluriel s’indique par un élém e nt p ré ­
fixé : p. ex. :
1) avec préfixation de a- : aZande, des Zande ;
aMangbetu, des Mangbetu ;
2) avec préfixation de o- : oBangba, des Bangba ;
c) Ailleurs le pluriel s’indique par un élé m e n t
su ffix é: p. ex. :
1) avec -i : Avukaya- i : des Avukaya ;
2) avec -ye : Baka-ye
: des Baka ;
3) avec -wo : Kpala-wo : des Kpala ;
4) avec -o
: Bakpa-o
: des Bakpa ;
5) avec -no : Ngbaka-no : des Ngbaka.
L ’on ne peut guère demander que tous connaissent
ces diverses formations du pluriel. Dès lors la solution :
« Écrire les mots tantôt au singulier, tantôt au pluriel »
ne saurait être pratique ;
2. Il faut choisir entre les deux formes : ou le singulier
ou le pluriel. Mais, comme on vient de le voir, le
pluriel présente souvent des formes compliquées.
C’est presque toujours le singulier qui présente la forme
la plus simple, c.-à-d., dépourvue de tout élément
affixé.
Nous dirions : prenons comme forme ethnique inva­
riable non pas le pluriel, mais le singulier.
Toutefois il y a quelques exceptions, où le singulier
possède lui aussi des éléments affixés ; p. ex. mumbesu :
un Mumbi; M umbi : des Mumbi ; membesu-nu: la
langue Mumbi. Pour échapper à cette difficulté, nous
formulons la règle plutôt comme suit : « On prendra
comme nom ethnique invariable, le nom sous sa forme
la plus simple, ce qui est d’ordinaire sa forme singulier »;
AU CONGO B EL G E
15-
3. Ajoutez-y que les noms de langues se forment par
composition c.-à-d. on obtient \m nom composé,
dans lequel le mot qui signifie « langue » (éventuelle­
ment : « bouche ») tantôt précède, tantôt suit ; parfois
même on combine les deux possibilités p. ex. Bale-dh a :
la langue des Baie (= Lendu) ; tar Baka : la langue des
Baka; utina- Balese-ba : la langue des Balese.
C’est un nouveau motif pour formuler la règle :
« Employer comme nom invariable, le nom sous sa
forme la plus simple » : p. ex. Zande, mais pas le
pluriel a Zande, ni le nom de la langue pa Zande;
Mayugu, mais pas le pluriel (o)Mayugu, ni le nom de
la langue li-Mayugu ; Ngbaka, mais pas le pluriel
Ngbaka-no ou bien oNgbaka-no, ni le nom de la langue
nu-Ngbaka ;
4. Éventuellement (dans quelques cas rares, e. a. pour
les langues bantouïdes) cette forme simple n ’est pas
donnée telle quelle, mais ne s’obtient que par compa­
raison, p. ex.:
M ba
pas le singulier
: M ba-gi ;
pas le pluriel
: Mba-yi ;
pas le nom de la langue : Mba-ne ;
Ndunga
pas le singulier
: Ndunga-gi ;
pas le pluriel
: Ndunga-ye ;
pas le nom de la langue : Ndunga-lc ;
Mangbetu
pas le singulier
: naMangbetu ;
pas le pluriel
: aMangbetu ;
pas le nom de la langue : naMangbetu-ti ;
5. Ce nom, qu’il soit employé comme substantif ou comme
adjectif, restera toujours invariable. Il n ’y a que l’ini­
tiale qui variera. D ’après les cas, on l’écrira avec
majuscule (s’il s’agit d ’un substantif) ou avec minuscule
(s’il s’agit d’un adjectif) ; p. ex. un Zande, des Zande,.
16
O R T H O G R A P H IE D ES NOMS E T H N IQ U E S
le Zande (— la langue) ; des Mangbetu ; une lance
zande ; l’art mangbetu ; la langue logo ;
On n’y introduira des exceptions que lorsque le
contexte exige des précisions ; p. ex. pour distinguer
la langue : le fiaZande de ce chef Zande, c.-à-d. la
langue zande de ce chef zande. Dans ce cas l’initiale du
nom ethnique gardera toujours la majuscule, pour
qu’on sache le reconnaître sans difficulté sous sa forme
variée, mais l ’élément préfixé aura toujours l’initiale
minuscule. C’est une application des règles de notre
« Solution partielle » ;
7. La liste des noms ethniques du Congo belge, réduits
à leur forme la plus simple est donnée dans la seconde
partie : listes n° I et n° IV.
III. Solution pour les noms bantu.
« L e ra d ic a l s im p le , c ’est-à-dire sans préfixe n i s u ffix e » .
La solution que nous venons de suggérer pour les noms
non bantu, s’applique également, mutatis mutandis, pour
les noms bantu. Ici nous ne pouvons plus dire : le nom
ethnique sous sa forme la plus simple, car le nom bantu
se présente, normalement, pourvu d ’un préfixe, et non
pas comme simple radical. Ces préfixes varient pour le
singulier, pour le pluriel, et pour la langue ; parfois même
des suffixes s’y ajoutent; p. ex. les soi-disants Ababua :
singulier : mo + Bwa ; pluriel : bo
Bwa ; langue : le +
Bwa -4- le. Le seul élément commun invariable est le
radical. Il s’obtient sans difficulté aucune, par simple
comparaison des trois formes. Voilà la forme cherchée :
Biva. En suggérant cette forme, nous n ’innovons pas :
ce procédé est déjà fort en usage dans certains milieux
d’Africanistes. Il semble que ce soit l’unique solution
à la fois simple et à la portée de tous.
A U CONGO B E L G E
17
A . Inconvénients des autres solutions.
Voici en effet certains inconvénients inévitables, lors­
qu’on fait appel à des préfixes, même réduits à leur plus
simple expression :
1. Les noms bantu ont au pluriel, une série de préfixes
fort différents :
tantôt ba : baKongo ;
singulier : muKongo ;
tantôt wa : waSwaheli ;
»
: muSwaheli ;
tantôt a : aN gul;
»
: uN gul;
tantôt va : vaBembe ;
»
\muBem.be;
tantôt bo \boDongbale ;
»
: moDongbale;
tantôt ava : avaKumbule ;
»
: omuKumbule ;
tantôt tu \tuTshok;
»
\kaTshok;
tantôt ma : maBale ;
»
: diBale ;
tantôt un suffixe nasal identique au singulier et au
pluriel : nkundu.
L ’on ne saurait donc préconiser de n ’employer comme
forme unique que celle du pluriel. Pareille solution ne
saurait être considérée comme pratique, puisqu’elle
exige la consultation constante d’une liste de
préfixes;
2. Ajoutez-y que certains noms ne sont quasi jamais
employés avec leur préfixe pluriel : p. ex. on dira
toujours :
Nkundo au lieu de baNkundo ;
moBati
»
boBati ;
moMbesa
»
baMbesa ;
3. Il est souvent difficile de reconnaître et de séparer
les préfixes, p. ex. dans : e + Konda; tumi -j- Nungo ;
bami + M bala; et dans tous les noms ethniques au
sens de : la lignée des... p. ex. :
banya Rwanda; bashi Lele; benia K ori; bena Lulua;
18
O R T H O G R A P H IE D E S NOMS E T H N IQ U E S
bakwa Luntu; bafwa Ndaka; boso Modanda; ashi
Longo ; akwa Nzumba ;
4. Il sera souvent difficile pour le non-spécialiste de
savoir s’il s’agit d’un préfixe bantu ou d’un radical
non bantu, p. ex. m a : 1) bantu, ma -f- Baie ; 2) non
bantu, Mangbetu; p. ex. A : 1) bantu, a + Lunda; 2)
non bantu, Alur, Amadi ;p. ex. b a : 1) bantu, ba + Gbe;
2) non bantu, Bangba;
5. Même en bantu, il est souvent difficile de savoir s’il
s’agit d’un véritable préfixe, d ’un mot composé ou
d’une syllabe du radical, p. ex.
ya : ya + Likila ; mais : ba -j- Y aka;
tu : Topoke;
» : tu + Tshok;
lo : Lokele
» : lo + Nkundo ;
6. Les mêmes difficultés, rencontrées pour les noms
ethniques, se représentent pour les préfixes des noms
linguistiques :
tshiLuba, mais : muLuba, baLuba ;
UNgombe,
» : Ngombe ;
kiTshok,
» : kaTshok, tuTshok ;
eNgwi,
» : uNgwi, aNgwi;
loMbole,
» : Mbole.
C’est parce qu’on a reconnu cette difficulté, que l’on a
suggéré (projet IV, 4 a) la formule : La langue baLuba
(c.-à-d. l’article « des » restant sous-entendu). Mais à
considérer tout ce qui précède, la difficulté reste, à
cause des multiples formes variées sous lesquelles le
préfixe ethnique « ba » peut se présenter ;
7. Les difficultés restent les mêmes, si au lieu d ’employer
une forme au préfixe pluriel, on suggérait une forme
au préfixe singulier. Tant qu’on préconise l’emploi
A U CONGO B EL G E
19
de préfixes, on suppose le recours constant à une liste
d’emploi ; dès lors la solution ne sera pas considérée
comme pratique.
B . Conclusions.
Si l’on veut aboutir à une solution pratique et simple,
il n ’y en a plus dès lors qu’une seule : employer le mot
bantu sans préfixe, c.-à-d. réduit à son seul radical.
Le radical est invariable ; il pourra s’employer pour
les noms ethniques comme pour les noms de langue,
et aussi bien comme substantif que comme adjectif.
On l’écrira avec initiale majuscule s’il est substantif,
avec minuscule, s’il est adjectif, p. ex. :
un Luba, des Kongo, le Nkundo ;
un homme lega; une femme kumu ; des figurines kuba.
C . A vantages.
Du coup on évite les complications, qu’entraînaient
les autres systèmes :
1. On évite la multiplicité des variantes pour un seul
nom : p. ex. (projet 1°) : un Muluba, des Baluba, une
case luba;
2. On évite le trait d ’union du projet 2° et 4°, p. ex.
(projet 2°) : un Mu-luba, des Ba-luba; la langue Tshiluba ;
(projet 4°) : un Ba-Luba ; une femme Ba-Luba.
Du coup nous échappons aux reproches qu’on m ’a
adressés jadis, lorsque j ’orthographiais ces noms ethni­
ques avec trait d’union (Mu-Kongo) ou avec point
(Mu.Kongo), notamment :
1° Qu’on coupe inutilement le mot en deux ;
2° Qu’on complique inutilement la lecture, surtout
lorsqu’il s’agit de noms à préfixe double, p. ex. Ba-MiMbala ;
20
O R T H O G R A P H IE D E S NOMS E T H N IQ U E S
3° Qu’on devrait l ’étendre logiquement aux noms
d ’origine clanique, p. ex. Bena-Kanyoko, Bakwa-Luntu,
Bashi-Lele ;
3. On évite le problème de la double majuscule ou double
minuscule pour préfixe et radical, p. ex. (projet 3°) un
MuLuba ; une femme MuLuba. Ici on écrira tout
simplement luba, un homme luba, au lieu de 1) un
Muluba, 2) nn muluba, 3) un muLuba, 4) un MuLuba.
D. Objections.
On a formulé trois objections contre cette solution :
1. Première objection: «Le mot bantu réduit au seul
radical est purement fictif ; il n ’existe guère comme tel ».
Réponse :
a) Ce mot bantu employé dans un contexte français
ou néerlandais n ’a plus guère besoin de préfixe : celui-ci y
ferait double emploi avec l’article, qui à lui seul indique
déjà s’il s’agit du singulier ou du pluriel, et joue parfai­
tement le rôle du préfixe bantu ou de l’élément affixé non
bantu, p. ex. un Luba, une Luba, des Luba, le Luba, les
Luba;
b) Dans le cas où j ’employerais un mot bantu avec
préfixe pluriel dans un cas de singulier (p. ex. un BaLuba), le préfixe bantu ne jouerait quand même plus
son rôle et j ’obtiendrais une contradiction flagrante
entre l’article français singulier et un préfixe bantu
pluriel ;
c) L ’effet est le même si j'emploie des préfixes d’êtres
animés au lieu de préfixes d ’objets inanimés. Ici encore
le préfixe ne joue plus son rôle, p. ex. : des arcs Ba-Kongo,
au lieu des arcs Ma-Kongo (mata, arcs, exigeant le préfixe
« ma »). Pour l’expliquer il faudra recourir à la périphrase :
les arcs en usage dans la tribu des Ba-Kongo.
AU CONGO B EL G E
21
2. Deuxième objection: « Le mot bantu, dépourvu de son
préfixe, se prononce difficilement, parce que le radical
présente souvent une initiale en ng-, nk- ou ny- ».
Réponse :
a) On n ’évite pas cet inconvénient par l’usage des
préfixes, car les noms bantu en ng, nk et ny les plus
fréquents se trouvent dans la classe N /N. Or ici il n’y a
guère d ’élément vocalique devant le ng, nk ou ny.
Par exemple « des cases Ngombe » reste tel, même dans le
projet 4°. Comparez : la femme Nkundo, le lac Nyanza;
b) Au singulier, la voyelle de notre article : le, la, une
produira, au point de vue phonétique, le même effet que
l’usage du préfixe bantu, p. ex. le Gbaya, la Nzakara,
le Bwa, le Ndaka, le Nyali.
Quant au pluriel, il suffira, le cas éventuel, d’intercaller
un « e » muet entre l’article « les » et l’initiale du radical
pour que la prononciation devienne aisée : les (e) Ngbandi.
3. Troisième objection: « L ’usage de préfixes permet de
distinguer p. ex. les Bali du Cameroun des Ba-Bali
du Congo belge ».
Réponse :
Dans beaucoup de cas le contexte à lui seul permettra
d’éviter la confusion. S’il n ’y a pas de contexte, il sera
plus sûr de dire « les Bali du Congo belge » que simple­
ment les « Ba Bali », pour éviter la confusion avec les
Bali du Cameroun.
Conclusion.
Les avantages de cette solution paraissent l’emporter
sur les inconvénients. On possède une forme unique,
simple et invariable, pour les noms bantu aussi bien que
non bantu, pour les noms ethniques (singulier et pluriel)
comme pour les noms linguistiques, pour l ’emploi de
l’adjectif aussi bien que celui du substantif.
22
O R T H O G R A P H IE D E S NOMS E T H N IQ U E S
IV. Solution partielle pour les travaux scientifiques.
N. B. Les règles formulées dans cette solution partielle
valent également pour la pratique ordinaire dans le
cas où il s’agit de prévenir une confusion ou lorsqu’une
précision ultérieure est requise, p. ex. lorsqu’il s’agit
de deux tribus ou langues, qui ont un nom à radical
identique et dès lors ne se laissent distinguer que par
l ’ajoute d ’un préfixe différent : tshiLuba et kiLuba ;
liBinza et maBinza.
Dans leurs travaux scientifiques, les Africanistes lin­
guistes et ethnologues ne pourraient se permettre la
simplification préconisée plus haut comme solution
générale. Ils devront continuer à écrire les noms ethniques
et linguistiques pourvus de leurs éléments préfixés et
suffixés. Ils devront distinguer judicieusement le nom
ethnique au singulier, le nom ethnique au pluriel, le nom
linguistique et éventuellement le nom de la région, p. ex.
le muLuba, les baLuba, le tshiLuba, le buLuba, les
dialectes tshiLuba et kiLuba.
Les listes alphabétiques jointes à la présente note
tantôt en écriture phonétique, avec annotation tonémique, tantôt en transcription pratique, leur permettront
de s’y retrouver aisément. La seule question qui se pose
ici, c’est celle de la juxtaposition des éléments affixés
au radical. Comment l’écrire pour le mieux ? Une solu­
tion heureuse doit indiquer d ’une part qu’il s’agit d ’un
préfixe variable et rendre reconnaissable d ’autre part le
radical immuable.
On a proposé deux systèmes :
1) Ou bien séparer le radical de l’élément affixé, par
un trait d’union : p. ex. un Mu-luba ; un verbe tshi-luba ;
2) Ou bien pas de trait d’union, mais une initiale
A U CONGO B EL G E
23
majuscule au radical : p. ex. un muLuba; un verbe tshiLuba.
Examinons les deux cas :
P r e m ie r
cas ,
c.-à-d. avec trait d ’union.
Puisque le trait d ’union indique déjà le début du radi­
cal, il n ’y a plus de raison d ’écrire ce radical avec une
initiale majuscule. La règle se formule dès lors : « Le
radical s’écrit toujours avec une minuscule ; l’élément
préfixé s’écrira avec majuscule lorsque le mot est em­
ployé substantivement, mais non lorsque ce mot est
employé adjectivement», p. ex. un Mu-kongo; les
dialectes ki-kongo.
c.-à-d. avec radical à initiale majuscule,
mais sans trait d ’union.
Se c o n d
cas ,
Ici c’est la majuscule initiale du radical qui permet de
le discerner aisément et de le séparer des éléments pré­
fixés. Ici la règle s’énoncera : « Le radical s’écrit tou­
jours avec une majuscule ; le préfixe aura toujours l ’ini­
tiale minuscule », p. ex. un muLega ; des baLega ; la
langue kiLega. Dès lors il n ’y a plus à distinguer entre
emploi comme substantif ou comme adjectif. Lorsque
le nom ethnique est employé comme substantif, c’est la
majuscule du radical qui satisfait l’œil ; lorsqu’il est
employé comme adjectif, c’est la minuscule de l’élément
préfixé qui y pourvoira.
Qu’allons-nous conclure ?
Il me semble que, à arguments égaux, pour ou contre,
le second système est le plus simple. Il s’y ajoute d ’ail­
leurs encore une autre considération. Éventuellement le
nom ethnique sera pourvu également d ’un suffixe. Or
pour le suffixe tout le monde accepte qu’on le sépare
du radical par un trait d ’union. Pour éviter une multi­
24
O R T H O G R A P H IE D ES NOMS E T H N IQ U E S
plication de traits d ’union (p. ex. o-Ngbaka-no), la seconde
solution semble préférable (oNgbaka-no).
Nous formulons dès lors la règle comme suit :
1) Si le nom ethnique présente un élément préfixé ou
suffixé, on respectera cet élément ; le radical sera recon­
naissable de par son initiale majuscule ;
2) En cas de suffixe, celui-ci sera séparé du radical
par un trait d’union, p. ex : les Kpala-wo ; le parler
Mba-ne ;
3) En cas de préfixe, celui-ci restera uni au mot, mais
il aura toujours l’initiale minuscule, tandis que l ’initiale
du radical portera toujours une majuscule, p. ex. un
muLuba ; des a Zande ; le tshiLuba ; un Zande ; une femme
muKongo, des gens aNgbandi.
V. Remarques générales à propos des nom s ethniques.
1. On ne modifie pas sans nécessité la transcription de
ces noms, c.-à-d. on ne les présente pas comme s’il
s’agissait d ’un vocable de la langue dans laquelle on
écrit, p. ex. :
1) En orthographie française, on n ’écrira pas :
ouatoua pour waTwa ; louloua pour Lulua ; aouchi
pour Aushi ;
2) En orthographie anglaise, on n ’écrira pas kuchu
pour Kutshu.
2. On n’ajoutera pas de désinence aux noms ethniques
pour indiquer le féminin ou le pluriel, p. ex. on n ’écrira
pas une femme mouKoutoue, pour muKutu ; des
hommes baKoutous, pour baKutu.
On peut toutefois faire exception pour le mot « ban­
tou » dont les formes « langue bantoue » « parlers bantous » sont déjà fort répandues. Dans ces trois cas,
A U CONGO B E L G E
25
« bantu » comme forme invariable, n ’est pas considéré
comme forme fautive.
Pour le nom ethnique, on n’emploie que leur propre
nom, avec la transcription usuelle dans leur propre
langue, c.-à-d. on ne se servira pas des noms qui leur
sont appliqués par les voisins ou que ceux-ci ont
déformés, p. ex.
1) Pygmées Aswa, mais non : Tiki-Tiki, dénomi­
nation Zande;
baShi, mais non : banyaBungu (nom étranger) ;
2) boBwa, mais non : abaBua ;
Sango, mais non : abaSango ;
Lumbi, mais non : baRumbi.
Louvain, 17 janvier 1952.
26
O R T H O G R A P H IE D E S NOMS E T H N IQ U E S
RÉSUMÉ
I. Solution générale.
On n ’emploie qu’une forme unique, simple et invariable
c.-à-d. privée de tout élément grammatical préfixé ou
-suffixé :
pour nom bantu ou non bantu ;
pour nom linguistique ou nom ethnique ;
employé comme substantif ou comme adjectif.
Le substantif s’écrit avec majuscule:
P. ex. : un Zande, des Zande, le Zande ;
un Luba, des Luba, le Luba.
L ’adjectif s’écrit avec minuscule:
P. ex. : une case zande, une femme luba ;
un dialecte luba.
II.
Solution partielle.
(c.-à-d. : 1° Dans les travaux scientifiques spécialisés ;
2° Eventuellement pour prévenir une con­
fusion) .
Les noms seront pourvus de leur élément grammatical
distinctif préfixé ou suffixé.
Dans ce cas :
1° Le radical aura toujours l ’initiale majuscule;
2° L ’élément préfixé aura toujours l’initiale minuscule ;
3° L ’élément suffixé éventuel sera séparé du radical
par un trait d’union.
Ex. : un muLuba ; des baLuba ;
une femme muLuba ;
un dialecte tshiLuba ;
un Ngbaka ; des Ngbaka-no.
AU CONGO BELG E
27
A N N EXE
Liste des nom s ethniques.
A
Abulu
Aka
Alia
A lur
A m adi
Amaidjuwu
ha A m ba
Amengi
Amiangba
Andali
Angada
ba Angba
bo Angi
ba Anza
A pagibeti
Apindi
Asua
ba A ushi
Avare
A volokaya
T. Wamba
« Babeylu »
P.
T. Ikela « Lalia »
T. Mahagi
T. Poko
T. Wamba
T. Beni
T. Watsa
T. Niangara
T. Mambasa
T. Bondo
T. Banalia
/ Nkundo
T. Kasenga
T. Banzyville
T. Lisala
P.
T. Sakania
T. Mahagi
T. Faradje
B
Baba
maBadi
ba B a i
ba Baidumba
B aka
Bakpa
ma B aie
ba B a li
ba B a li
B aie
B alese
B an d a
B a n d ia
B an gba
ba B an g i
/ Banda
T. Watsa
T. Kutu
T. Lubero
T. Mahagi
/ Banda
T. N.-Anvers
Riv. Duwa
T. Bafwasende
T. Djugu « Lendu *
T. Mambasa
T. Libenge
T. Bondo
T. Niangara
T. Coquilhatville
« Bobangi »
T. Basoko
« Mobango »
ba B an gu-B an gu T. Kabambare
T. N.-Anvers
ma Banza
T. Poko
B aram bo
T. Faradje
B ari
« Bari-Logo »
T. Aketi « Mobati #
ba B a li
T. Lubero
ba Beka
T. Mambasa
ba Beke
T. Ponthierville
ba Bela
T. Sakania
wa B em ba
/ Kongo
ba Bembe
T. Fizi
va Bem be
ma Bembe
T. N.-Anvers
T. Banalia
bo Bendia
T. Basoko
ba Bendja
T .Buta « Mobenge »
ba Benge
T. Stanleyville,
ba Bera
Riv. Tshopo
T. Mambasa
ba B ila
« Bira de forêt »
ba B ili
T. Lubero «Bapere »
ba Bindja
T. Aketi
T. Kasongo
ba Bindja
« Wazimba »
T. Lusambo
ba B in d ji
« Bindji Nord »
T. Luisa
« Bindji Sud »
ma B in za
T. Bumba
T. Bunia « Bira de
ba B it a
la plaine »
! Yew
bo Bita
va Bito
/ Nande
T. Aketi
ba Boguru
/ Kongo
ba Boma
ba B om a
T. Banningville
T. Mushie
a Boma
ba Bombi
/ Nyali
/ « Bila »
ba Bombi
ba Bomboli
T. Bomboma
ba B an go
28
bo Bongono
ba Boro
ba Budia
Budja
ba Budjaba
ba Btidu
ba Bugbuma
ba Bugombe
ba Buguru
Builande
bena Bukanda
Buliasa
Buraka
ba Buyu
ba Bvanuma
ba Bwa
bo Bwa
wa Bwari
ba Bwende
wa Bwile
O R T H O G R A P H IE D ES NOMS E T H N IQ U E S
/ Bati
T. Banalia
T. Kabinda
T. Bumba
T. Bomboma
T. Wamba
T. Aketi
T. Beni
« Bapakomt
T. Dungu
T. Kabinda
T. Kasenga
T. Bikoro
« Mboliasa *
T. Banzyville
T. Kabambare
T. Bu nia
« Nyali Sud
T. Buta
T. Banalia
T. Fizi
/ Kongo
T. Kasenga
D
Dakpa
Dia
Diki
Diki-diki
Dinga
Dio
bo Djaki
bo (n)Djali
ba Djamba
Djandu
ba Djembe
bo Djinga
Djombo
Djonga
Djonga
Doko
ba Dombi
ba Dondo
bo Dongbale
Dongo
wa Dumbi
ba Dzing
a Dzing
ba
e
ba
ba
/ Banda
T. Kutu
T. Dekese
T. Kasangulu
T. Idiofa
T. Bondo
/ Bwa
/ Ngombe
T. Bomboma
T. N.-Anvers
T. Basongo
/ Lobo
T. N.-Anvers
T. N.-Anvers
T. Lomela
T. Lisala
/ Kumu
/ Kongo
/ Bwa
T. Faradje
T. Banalia
T. Idiofa
T. Kikwit
F
Efe
ben’ Eki
Emate
ba Enga
P.
/ Songye
T. N.-Anvers
T. Coquilhatville
F
Fadjulu
Fonge
Foto
Fuliru
Fuma
Fumu
Furu
wa Furuka
ba
ba
ba
ba
a
T. Faradje
/ Mongc
P.
T. Uvira
T. Isangi
/ Teke
T. Bosobolo
T. Kasongo
G
bo
ba
bo
ba
bo
bo
bo
bo
Gala
Gandjo
Ganga
Gangala
Ganzulu
Gbakutu
Gbali
Gbama
Gbanziri
bo Gbasa
ba Gbase
bo Gbase
Gbaswe
Gbati
Gbaya
Gbaya
ba Gbe
ba Gbele
bo
ba
ba
ba
wa
ba
Gbendere
Gbogbo(so)
Gbugo
Gbuta
Gendja
Gendza
(n)Gengele
Genia
Genza
Gezon
T. Bondo
T. Banalia
/ Bati
/ Kongo
T. Buta
/ Ngbaka
/ Bati
/ Yew
T. Banzyville
/ Bati
T. Aketi
/ Ngbaka
/ Ngbaka
T. Watsa * Bote »
T. Bosobolo» Furu
T. Gemena « Ngba
ka »
T. Buta
T. Dungu « Bugu
ru »
T. Libenge
/ Ngbaka
/ Banda
T. Aketi
/ Ngombe
T. Bumba
T. Kindu
T. Stanleyville
T. Aketi
T. Aketi
AU CONGO B EL G E
ba Gindia
ba Gingita
Gobu
ba Goyi
wa Goma
foo Gongeya
wa Gongo
T. Burnba
T. Buta
/ Banda
au Rwanda
T. Fizi
/ Bwa
T. Mahagi
H
a
H am ba
va Hambo
ba Hanga
va H avu
ba Hemba
ba Hianzi
va H im a
va Hira
ba H olo
wa Holo-holo
va Homba
ba Hombo
ma Honge
ba Hongo
va Hororo
ba Hulu
wa Humu
ba H unde
ba H u n g an (a )
wa H uta
va Hwindja
T. Lomela
/ Nande
T. Basoko
T. Kalehe
T. Albertville
T. Beni
T. Bunia
/ Nande
T. Kasongo Lunda
T. Albertville
/ Nande
/ Songola
T. Basoko
T. Basongo
au Rwanda
T. Kindu
/ Amba
T. Rutshuru
T. Kikwit
au Rwanda
T. Mwenga
I
Ibeke
Iboko
b Ikole
Ikongo
Ilanga
b Ilangi
be Iloko
Ilombe
Ilombo
Ilongo
Imoma
Impesa
Injolo
be (I)ngo
Ip a n g a
wan Isanza
/ Konda
T. N.-Anvers
/ Konda
T. Ikela
/ Konda
P.
/ Nkundo
/ Konda
/ Mbole
T. Basokc
/ Konda
T. Lisala
/ Nkundo
/ Konda
/ Yaelima
T. Beni
Isodju
be (I)songo
Itete
/ Yaelima
/ Mongo
/ Mbole.
K
T. Beni
/ Kongo
T. Mahagi
K akw a
/ Kutshu
bo Kala
/ Nkundo
bo Kaala
T. Albertville
ba Kalanga
bena Kalebwe
/ Songye
T. Mahagi
K a lik o
/ Luba
bena Kalundwe
/ Kongo
ba Kaamba
bashi Kamba
T. Kindu
ba K an go
T. Buta
bena K an yoka
T. Kanda-kanda
va Kanu
T. Masisi
T. Kolwezi
ba K aon de
/ Bwa
bo Kapu
bo Karawa
/ Ngbaka
T. Ango « Akare
ba K a ri
T. Albertville
ba Kasanga
Kazibeti
T. Faradje
T. Mahagi
Kebo
/ Mongo
a K ela
/ Poto
bo Kele
T. Luebo
ba Kete
bo Kete
/ Bwa
bo Kiba
/ Bwa
bena Kibeshi
/ Songye
ba Kiga
au Rwanda
/ Bwa
bo Kipa
va Kira
/ Nande
e Kolombe
T. Dekese
to Kombe-kombe P.
/ Konda
ba Konda
T.Inongo
e K on da
bena Kondji
/ B.Luntu
T. Matadi
ba Kongo
ashi Kongo
/ Kongo
bo Kongo
T. Oshwe
T. Kindu
bena Kori
e K o la
T. Boende
bo Kote
/ Nkundo
K pu la
T. Libenge
ba K u b a
T. Mweka
T. Kasenga
bena Kuba
ba Kaiko
bashi K a K on g o
30
bo Kula
va Kumbulc
ba Kumu
bena Kunda
ba Kusu
bo Kuti
ba Kutshu
ba Kutu
bo Kutu
Kutu
ba Kwange
ba Kwanza
ba Kwese
O R T H O G R A P H IE D ES NOMS
/ Lobo
T. Masisi
T. Lubutu
T. Manono
T. Kibombo
/ Mongo
T. Oshwe
T. Boende
/ Mongo
Nsaraba »
T. Bomboma
T. Kasongo
/ Bila
T. Gungu
L
Labibi
Lala
Lali
Lamba
Langa
Langa
Langba
Langbase
bashi Langye
ba Ledje
va Lega/Kisi
ba Lega /Ikori
ba Lega /Shile
ba Leka
e Leku
bashi Lele
bo Lende
bo Lendo
bo Lenge
bo Lenge /Isaka
Lengese
ba Lengola
bo Lia
ba Libima
Libobi
Lifonga
Lifumba
ba Lika
Likaw
ba Likila
Likile
ba Liko
ba Likoka
ba
ba
ba
ba
e
T.Aketi
T. Sakania
/ Kongo
T. Sakania
T. Kindu
/ Nkundo
/ Banda
/ Banda
T. Luebo
T. Lubero
T.Shabunda
T. Shabunda
T. Shabunda
T. Ponthierville
Riv. Coquilh.
T. Basongo
/ Bati
T. Oshwe
/ Nkundo
/ Nkundo
T. Dekese
T. Ponthierville
/ Konda
T. N.-Anvers
T. Bomboma
T. N.-Anvers
/ Nkundo
/ baKango
T. Budiala
T. N.-Anvers
j Olombo
T. Wamba
T. N.-Anvers
« K.
E T H N IQ U E S
I Topoke
T. Isangi
T. Banalia
T. N.-Anvers
/ Shi
Riv. Coquilh.
T. Opala
T. Bomboma
/ Konda
/ Konda
T. Boende
T. Buta
T. Bomboma
T. Isangi
T. Bomboma
T. N.-Anvers
T. Faradje
T. N.-Anvers
T. Ikela
T. Isangi
T. N.-Anvers
/ Mongo
/ Konda
T. Bafwasende «Barumbi »
T. Isangi
a Lomboki
T. Mitwaba
ba Lomotwa
bo Londo
T. Budjala
/ Konda
Londo
va Longe-longe T. Kalehe
/ Konda
bo Longo
T. Bikoro
Losakanyi
/ Ebole
Losanga
/ Kusu
a Lua
T. Kindu
bashi Luamba
basi Luangu
/ Kongo
T. Luluabourg
ba Luba
ba Luba-Hemba T. Manono
ba Luba-Samba T. Jadotville
T. Kongolo
benia Lubunda
Lugwara
T. Mahagi
T. Madimba
ba Lula
ba Lulu
T. Opala
bena Luluwa
T. Luebo
P.
ba Lumbe
ba Lumbu
T. Albertville
a Lunda
T. Kapanga
T. Dimbelenge
bakwa Luntu
T. Isangi
ba Luombila
va Luva
T. Jadotville
ba Likolo
ba Lileko
ba Lima
Limpandja
va Lindja
e Linga
ba Linga
Lingunda
Lioko
Liombo
Liondje
ba Lisi
Litulca
ba Liutwa
Lobala
Lobo
Logo
ba Loi
Lokalo
Lokele
bo Loki
Lokole
bo Lombi
Lombi
31
A U CONGO B E L G E
a Luwa
ba Lw a-lw a
Lwele
a Lw ena
a Lw er
T. Feshi
T. Luisa
/ Mbole
T. Dilolo
T. Idiofa « Balori »
M
T. Djugu
T. Niangara
T. Watsa
T. Buta
M akere
T. Poko
M alele
M am bisa
T. Djugu
M amvu
T. Watsa
M angbetu
T. Paulis
M an g (b)u tu
T. Watsa
M ayogo
T. Paulis
M ba
T. Banalia
« Baraanga »
T. Luisa
ba M bagan i
« Bindji Sud »
ba M bala
T. Masi Manimba
ba Mbala
T. Mweka
ba Mbala
T. Luisa
/ Kongo
bami Mbala
bo Mbala
T. Ikela
M ban d ja
T. Banzyville
Mbanga
/ Konda
T. Bumba
bo Mbanga
ba M bata
T. Madimba
Mbati
1 Ngbandi
Mbati-Ngomlx! / Ngombe
/ Kongo
ba M beko
Mbelo
/ Konda
bo M benga
T. N.-Anvers
bo M bcsa
T. Yahuma
Mbiliankamba T. Oshwe
ba Mbinsa
/ Kongo
Mbinga
T. N.-Anvers
P.
ba Mbinga
ba Mbo
/ Luba
T. Mambasa
ba M bo
a M bole
T. Opala = Nord
ba Mbole
T. Opala = Sud
Mbole
T. Lomela
bo Mboliasa
T. Bikoro
bo Mboma
T. Bomboma
bo Mbomba
/ Nkundo
Mboso
T. Isangi
M abendi
Mabisanga
Maidjiru
T. Budja
T. Katako Kombe
T. Idiofa
M bun
P.
M buli
T. N.-Anveis
Mbwala
/ Mongo
Mbwandja
T. Paulis « Medje »
M egye
T. Kasangulu
a Mtunu
ba Mfunuka
T. Kasangulu
/ Songye
bena Milembwe
T. Ponthierville
banya M ituku
T. Kolwezi
bena Mitumba
T. Basoko
Moingi
bo Mole
T. N.-Anvers
T. CoquilhatvilleM ongo
Mongoba
T. Watsa
T. Bomboma
Monia
M ondjom bo
T. Libenge
M ono
/ Banda
T. Bikoro
ba M pam a
ba Mpangu
/ Kongo
T. Kutu
ba Mpe
Mpenge
T. Monkoto
Mpenjwa
/ Konda
Mpesa
T. Lisala
T. N.-Anvers
ma Mpoko
/ Nkundo
bo Mpongo
bo Mpono
/ Nkundo
bena Mpundu
T. Kasenga
a M put
T. Kikwit
/ B.Luntu
bakwa Mputu
Muledre
T. Watsa
Mumbi
T. Mahagi
/ Mongo
Mundji
M undo
T. Faradje
Mundongo T. Bomboma
T. Beni
M vuba
bu Mwangi
T. Lisala
ba Mwe
T. Bomboma
bania Mweko
T. Kasongo
M budja
ba
a
ba
bo
bo
Mbuli
N
va N andc
ba N daka
ba Ndanda
Ndayi
a N dem bo
Ndengese
ba Ndibu
T. Lubero
T. Mambasa
T. Bomboma
T. Lisala
T. Dilolo
/ Lengese
/ Kongo
32
ba Ndila
ba Ndingima
Ndo
ba Ndobo
bo Ndolo
bo Ndombe
Ndru
bu Nduli
Ndunga
ba Ngala
bo Ngambo
■bo Ngando
Ngbaga
Ngbaka
Ngbandi
ma Ngbele
Ngbele
wa Ngbelima
ba Ngbinda
Ngbundu
Ngele
Ngele
Ngele
ba Ngende
ba Ngengele
bo Ngili
ba (n)Gingita
Ngnmbe
ba Ngombe
ba Ngombe
Ngombe
ba N gongo
ba Ngongo
ba Ngongo
■bo Ngongoli
ba Ngoyo
a Ngul
a Ngwi
ba Nkanu
bo Nkembe
Nkengo
Nkile
Nkole
bo Nkombo
Nkondi
bena Nkoshi
Nhundo
A N kutshu
O R T H O G R A P H IE D E S NOMS E T H N IQ U E S
1 Benge
T. Buta
T. Mahagi
T. N.-Anvers
T. Budjala
T. Ikela
T. Djugu
/ Bati
T. Lisala
« Mondunga »
T. Lisala
/ Liko
T. Djolu
T. Libenge
« Bwaka-Mabo »
T. Gemena
T. Banzyville
T. Niangara
T. Lisala « Bwela »
T. Banalia
T. Buta
/ Banda
/ Mbole
/ Kond?
/ Bangi
T. Mweka
T. Kindu
/ Nkundo
T. Buta
T. Lisala
T. Lisala
T. Mweka
T. Lomela
T. Kikwit
T. Mweka
/ Nkutshu
/ Bati
T. Manono
T. Idiofa « baNgoli »
/ Ngul
T. Madimba
T. N.-Anvets
/ Mbole
/ Konda
/ Mongo
T. Coquilhatv.
/ Konda
/ B.Luntu
T.Ingende
T. Lodja
Nsamba
bena Nsamba
bo Nsela
Nsombe
Nsongo
ba Nsongo
ba Nsoso
1 Konda
/ Songye
T.Ingende
T. N.-Anvers
/ Mongo
T. Kikwit
/ Kongo
N tomba
T. Bongandanga
T. Boende /Lomela
N tomba
N tomba
T. Bikoro
N tom ba-D jale T.Inongo
Ntomba
/ Bolia
Ntomba-Wangata T. Ingende
tumi Nungu
T. Kahemba
ba Nunu
T. Bikoro
bo Nwase
/ Ngbaka
ba Nweshi
T. Mitwaba
ba N yali
T. Djugu
ma Nyanga
T. Watsa
va N yanga
T. Masisi
bama Nyanga
/ Kongo
/ Nkundo
bo Nyanga
T. Gemena
Nyango
ba Nyindu
T. Mwenga
wa Nyoro
T. Mahagi
ba Nzadi
T. Idiofa
T. Bondo
N zakala
O
Odjiga
Odjila
Ogambo
ba Oli
ba Olombo
ba
bo
ba
b
ba
Ombo
Onde
Onde
One
Onga
bo
e
ba
a
ba
ba
tu
ba
Pandu
Panga
Pelende
Pelende
Pemba
Pende
Pende
Phatu
/ Avokaya
1 Avokaya
/ Logo
T. Oshwe
T. Isangi
« Turumbu »
T. Kindu
T. Busu Djanoa
T. Basoko
P.
T. Isangi
P
/ Bati
T. Dekese
T. Kenge
T. Kasongo-Lunda
T. Mwanza
T. Gungu
T. Tshikapa
T. Kasongo Lunda
33
A U CONGO B EL G E
ba Phende
ba Pianga
ba Pindi
P op o i
ba Poto
T. Tshikapa
T. Mweka
T. Kikwit
T. Banalia
« Bapopoi »
T. Lisala
ba
ba
va
ba
ba
ba
va
Songye
Songola
Songora
Sua
Suku
Sundi
Swaga
T. Kabinda
T. Kindu
T. Beni
P.
T. Feshi
/ Kongo
/ Nande
R
wa
ba
ba
ba
ba
a
(ka) Ragwe
Rhinyi-rhinyi
Ringa
Ringa
Risi
Rund(a)
ba Rundi
banya R w anda
au Ruanda
T. Mwenga
River. Tshwapa
River. Lomami
T. Buta
T. Sandoa
« Lunda *
au Burundi
au Rwanda
S
bo Saka
ba Sakata
ba Saia-m pahu
ba Sali
bo Salia
benia Samba
ba Sanga
ba Sanga
bo Sanga
Sango
bo Sanwa
wa Sanzi
ba Seba
Sele
Sena
bo Sengea
ba Sengele
ba (n)Sese
ba Shi
ba Shila
tu Shindji
ba Sho
ba Shongo
ba Shongomene
va Shu
va Shukali
ba Soko
ba (So)longo
ma Sonde
T. Bokungu
T. Kutu
T. Luisa
/ Bati
T. Banalia
T. Kindu
T. Jadotville
/ Songye
/ Konda
T. Banzyville
/ Yew
T. Fizi
T. Kasenga
T. Ango « Basiri »
T. Lisala
1 Mongo
T.Inongo
/ Konda
T. Kabare
T. Kasenga
T. Kahemba
T. Mweka
T. Mweka
T. Mweka
/ Nande
/ Nande
T. Basoko
/ Kongo
T. Feshi
T
ba Ta Bukanga
wa T abw a
wa T alinge
ba Ta Lula
va Tangi
ba Teke
ba Tele
ba Temba
ba Tembo
ba Tem bo
ba Tem(b)o
ba Temo
ba Tetela
ba Tyene
ba Tike
a Tio
ba Titu
ba Toa
Togbo
T opoke
ba
ba
ba
ba
ba
ba
bo
e
ba
ba
ba
ba
ba
wa
wa
ba
ba
Tow
Tsam(ba)
Tsamban
Tshobwa
Tshok
Tshokwe
Tshwa
Tsiki
Tsong
Tswa
Tswa
Tumbwe
Tumbwe
Tungu
Tutsi
Tuwi
Twa
Twaoli
T. Kenge
T. Bandouinville
T. Beni
T. Kenge
/ Nande
T. Kasangulu
T. Kutu
T. Jadotville
T. Manono
T. Kalehe
T. Lisala
/ Kongo
T. Kataka Kombe
T. Mushie
T. Lubero
T. Mushie
T. Oshwe
P.
/ Banda
T. Isangi
T. Kutu
T. Kikwit
T. Banningville
T. Mweka
T. Kahemba
T. Sandoa
P.
T. Dekese
T. Kikwit
« baNsongo »
P. Kasai
P. Équateur
T. Mwenga
T. Albertville
T. Banalia
au Rwanda
/ Bwa
P. Kivu
/ Yadjima
34
O R T H O G R A P H IE D E S NOMS E T H N IQ U E S
u
wa Unga
ba Vili
ba Vira
Vulangba
ba Vungana
T. Sakania
V
/ Kongo
T. Uvira
T. Lisala
/ Kongo
W
Waya
Weli
Welo
ba Winza
ba Woyo
ba Wum(bu)
/ Konda
/ Konda
/ Konda
T. Buta
/ Kongo
T. Kasangulu
Y
ba Yadjima
ba Yaka
Yakoma
Yakpa
ba Yaku
ba Yalihila
ba Yalikanza
ba Yalikoka
T. Dekese
« Yaelima »
T. Kasongo Lunda
T. Banzyville
/ Banda
/ Bila
T. Isangi
T. Isangi
T. Isangi
Yamanongeri
bo Yanga
Yangere
Yanongo
a Yansi
Yaokandja
Yaolema
Yasanga
ba Yawembe
ma Yeka
ba Yeke
Yeki
bo Yela
ba Yembe
i Yembe
ba Yew
va Yira
ba Yoba
ba(ma) Yombe
Yongo
T. Basoko
/ Bati
T. Libenge
T. Basoko
T. Banningville
T.Isangi
T. Basoko
T. Stanleyville
T. Isangi
T. Watsa
T. Mitwaba
/ Ntomba
T. Ikela
/ Songye
/ Konda
T. Buta
/ Nande
T. Fizi
/ Kongo
/ Nkundo
Z
ba
bo
va
wa
ba
Zande
Zela
Zene
Ziba
Zimba
Zombo
T. Dungu
T. Mitwaba
/ Ngbaka
/ Shi
T. Kasongo
/ Kongo.
D E U X IÈ M E P A R T IE
NOM ENCLATURE
D E S P R IN C IP A L E S T R IB U S
ET
D U C O N G O BELGE
LANGUES
INTRODUCTION
Dans les tables de nos Recherches linguistiques au
Congo belge (1948), nous avions publié une liste des
principales tribus et sous-tribus, langues et dialectes.
Depuis lors plusieurs missionnaires et coloniaux nous ont
communiqué des corrections à y introduire. Nous avons
pu la comparer avec celle du R. P. H u lstaert , publiée
dans la notice de sa Carte linguistique du Congo belge
(1950). Nous avons pu la compléter d ’ailleurs nous-mêmes
pour toute la partie septentrionale du Congo belge au
cours de la mission linguistique bantoue-soudanaise
(juin 1949 à janvier 1951). Bon nombre de noms nouveaux
y ont été introduits ; d’autres ont été corrigés. On en
trouvera la justification dans le Rapport de la mission
linguistique bantoue-soudanaise, qui sera présenté sous
peu à l’institut Royal Colonial Belge, et qui pourra être
suivi de la publication de toute la documentation lin­
guistique recueillie.
Dans la séance du 17 décembre 1951, la Commission
d ’Ethnologie de l’institut Royal Colonial Belge a examiné
le problème de l’orthographie des noms ethniques et
linguistiques. Une double solution semble s’imposer :
d ’une part une solution pratique pour les ouvrages colo­
niaux de tout genre, d’autre part une solution scientifique
restreinte aux seuls ouvrages de Linguistique et d’Ethno­
logie.
Nous présentons dès lors une double nomenclature :
I. Une nomenclature simplifiée ;
II. Une nomenclature scientifique.
38
O R T H O G R A P H IE D ES NOMS E T H N IQ U E S
I. La n o m e n cla t u re s im p l if ié e présente pour tous les
noms, ethniques et linguistiques, bantus et non
bantus, une seule forme simple et invariable. Pour obte­
nir celle-ci, on a supprimé dans ces noms tous les
éléments variables, préfixés ou suffixés, indices de
nombre ou de classe. Ces noms s’écriront avec majus­
cule ou minuscule d’après qu’on les emploie substan­
tivement ou adjectivement ; p. ex. un Luba, des
Luba ; l’art luba.
•
II. La n o m en cla t u re s c ie n t if iq u e présente d ’ordi­
naire pour chacun des noms, trois variantes :
le nom ethnique au singulier ;
le nom ethnique au pluriel ;
le nom linguistique.
La détermination est exprimée par des éléments
préfixés et suffixés. Étant donné que la transcription
phonémique et tonémique restera réservée aux seuls
ouvrages de linguistique, nous avons repris ensuite
cette même liste en transcription pratique ordinaire,
c.-à-d. sans signes diacritiques. La présentation de
ces noms restera extrêmement simple : 1) le radical
aura toujours l’initiale majuscule; 2) l’élément préfixé
portera toujours l ’initiale minuscule ; p. ex. un muLuba, des baLuba; une fille Luba, un dialecte tshi­
Luba. Le suffixe éventuel sera séparé du radical par
un trait d ’union ; p. ex : des Ngbaka-no.
*
*
*
Il y aura en tout cinq listes :
I. Liste des noms ethniques simplifiés.
Nomenclature simplifiée ;
II. Liste des noms ethniques et linguistiques.
Nomenclature scientifique en transcription pra-
AU CONGO B E L G E
39
tique. On y suit l’ordre alphabétique des noms
simplifiés ;
III. Liste des noms ethniques et linguistiques.
Nomenclature scientifique en transcription phonémique et tonémique. On y suit l’ordre alphabéti­
que des racines ;
IV. Liste pratique des seuls noms ethniques;
V. Liste pratique des seuls noms linguistiques.
Première liste.
Elle nous donne la nomenclature simplifiée en partant
des dénominations usuelles. Elle renferme trois colonnes :
1. La première colonne donne le nom ethnique
complet, c.-à-d. avec ses éléments préfixés ou
suffixés. Nous l’avons choisi d’ordinaire à la forme
pluriel ; si une autre forme est plus employée, nous
l’avons signalée également. Pour faire sauter à l’œil
la forme du radical nominal, on l’a disjoint de ses
éléments préfixés ou suffixés ;
2. La deuxième colonne présente ce même nom simplifié.
Qu’est-ce à dire ? Pour les noms bantu, on l’a réduit
au seul radical. Pour les noms non bantu, on l’a réduit
à la forme la plus simple qui soit en usage. Ex. : ba
Luba)luba.
En cas de doute sur la nature de ces éléments addi­
tionnels, on les a considérés comme faisant partie du
radical (x) ;
(i) Il ne reste pas mal de doutes pour les noms ethniques de la région centrale
du Congo belge, où l’enquête linguistique méthodique n'a pas pu être achevée.
Pour certains de ces noms, seule la forme pluriel semble être d’un usage courant,
le nom linguistique se forme par une périphrase : la langue d es..., tout comme
le singulier se rend par : un homme d es... Dans ces cas de doute sur la nature
de cette première syllabe, celle-ci n’a pas été supprimée ; il se peut qu’on doive
le faire ultérieurement. Prenons p. ex. le nom : Libinza. Il est probable que le
radical soit b im a , mais jusqu’à présent nous n’avons guère rencontré de contexte,
où H de ce nom joue son rôle de préfixe, c.-à-d. où ce li commande la répé­
tition de l’élément préfixé dans l’accord des mots déterminés.
40
O R T H O G R A P H IE D ES NOMS E T H N IQ U E S
3. La troisième colonne y a été ajoutée afin de permettre
l ’identification et la localisation de la tribu en question.
Tantôt on y a indiqué le nom du territoire, ou d’un des
territoires occupés par la tribu (T. = territoire et les
divisions territoriales sont celles de l ’organisation
administrative 1949-50), tantôt, pour les grandes
sous-tribus, on a indiqué le nom de la tribu dont elle
fait partie. Ex. : shu /Nande = sous-tribu des Bande ;
avare, T. Faradje = tribu résidant en territoire de
Faradje.
Deuxième liste.
Elle nous donne la nomenclature scientifique en trans­
cription pratique. Elle fait suite à la précédente et est
rédigée d’après la classification alphabétique des noms
ethniques simplifiés, obtenus dans la première. Elle
renferme cinq colonnes. En effet, pour chaque nom sim­
plifié, elle indique le nom ethnique (pluriel et singulier)
et le nom linguistique ; puis on le fait suivre d’une brève
indication géographique pour permettre sa localisation
sur la carte.
l re colonne : nom ethnique simplifié ;
2e colonne : nom ethnique scientifique au pluriel ;
3e colonne : nom ethnique scientifique au singulier ;
4e colonne : nom linguistique scientifique ;
5e colonne : localisation cartographique, c.-à-d. :
a) Un premier sigle permet de le rattacher à la classi­
fication générale en grandes familles linguistiques ou
ethniques :
P.
B.
Btd.
S.
=
=
=
=
Pygmée ou Pygmoïde ;
Bantu ;
Bantuïde ;
Soudanais ;
41
AU CONGO B E L G E
N. = Nilotique ;
NH. = Niloto-hamite ;
E. = Équatorial.
b) Le chiffre qui suit ce sigle renvoie à la carte lin­
guistique de nos Recherches linguistiques au Congo belge.
Lorsque le sigle n ’est pas suivi d’un chiffre, c’est l ’indice
qu’il s’agit d’un nom ajouté, qui ne figurait pas encore
sur notre carte de 1948. Ces noms nouveaux seront loca­
lisés sur la carte, qui sera publiée en annexe du Rapport
de la mission linguistique bantoue-soudanaise 1949-51.
c) Vient ensuite le nom du territoire ou d ’un des ter­
ritoires où réside la tribu en question. Pour les soustribus, on indique le nom de la tribu.
Troisième liste.
Reprenant la liste précédente, elle en donne la nomen­
clature scientifique en transcription phonémique et
tonémique, pour autant que notre documentation le
permet. Elle est conçue toutefois sur un autre plan. Les
noms y sont rangés en ordre alphabétique, mais d’après
le phonème initial du radical.
Voici dès lors quelques particularités pour l’ordre
suivi dans cette liste :
a) On y distingue les
sives ’b et ’d ;
e x p l o s iv e s
b et d des implo-
b) On y traite séparément les
séparé de g ; kp séparé de k ;
l a b io -v é l a ir e s
c) On y a séparé les
latérales tappées r et i ;
ordinaires r et l des
la t éra le s
: gb
d) Pour les n asales on distingue les phonèmes : m,
n, ny et g; viennent ensuite pour chacune d’elles, les
combinaisons nasales :
42
O R T H O G R A P H IE D E S NOMS E T H N IQ U ES
1° mb, mf, mp, mv ;
2° nd, ns, nt, nz;
3 ° ny ;
40
0*/
e) I’e x p l o s iv e
aspirée : ph ;
f) la
l a b ia l e
ch u in t a n t e
p est suivie de sa variété
s est séparée de la fricative ƒ ( — sh) ;
g) I’e x p l o s iv e d e n t a le t est séparée des affriquées
ts et t\(= tsh) ; de même d est séparée de dz et ds ( = dj).
Nous n ’insistons pas ici sur la valeur des signes phonémiques et tonémiques ; c’est celle indiquée dans notre
Rapport de mission linguistique.
Voici la distribution des colonnes :
l re colonne : le nom ethnique au pluriel ;
2e colonne : le nom ethnique au singulier ;
3 e colonne : le nom linguistique ;
4e colonne : le nom ethnique en transcription usuelle
non-phonétique ;
5e colonne : sigle de classification générale (comme
dans la liste précédente II, 5e colonne) ;
chiffre de la carte linguistique de nos
Recherches linguistiques au Congo belge.
On y a ajouté en annexe une liste, conçue d’après le
même ordre, et présentant les variantes les plus communes,
que l ’on rencontre dans ces tribus et langues. On y trou­
vera mentionné le renvoi au nom plus exact, ou du moins
proposé comme préférable, en vue de limiter le nombre de
divergences.
Quatrième liste.
Liste pratique des tribus, qui ne donne que les seuls
noms ethniques. Ils sont écrits en transcription usuelle
AU CONGO B EL G E
43
et rangés en ordre alphabétique (nomenclature simpli­
fiée), mais pour ceux que cela intéresse on a indiqué
en marge, à côté du nom simplifié, son préfixe pluriel.
Évidemment celui qui se sert de la nomenclature sim­
plifiée, laisse tomber ce préfixe ; ce n ’est qu’un simple
aide-mémoire. Pour simplifier la présentation, on n ’a pas
mis le préfixe entre parenthèses. Exemple :
Baba
ma Badi
ba Bai
nom radical
nom simplifié
nom simplifié
: Baba ;
: Badi préfixe : ma- ;
: Bai
préfixe : ba-.
Cinquième liste.
Liste pratique des langues. Elle se présente dans le
même ordre que la précédente, mais ne renferme que les
seuls noms de langues et principaux dialectes. La
remarque, formulée pour le préfixe du pluriel, vaut égale­
ment ici pour le préfixe de langue. Celui qui se sert de la
nomenclature simplifiée, laissera tomber ce préfixe.
Exemple : 1) i B indja: nom simplifié : bindja: préfixe :
i- ; 2) tshi B indji : nom simplifié ; bindji : préfixe : tshi- ;
bu B in d ji: nom simplifié : bindji: préfixe : bu-.
3)
Vérification de cette nomenclature.
Cette nomenclature a été vérifiée minutieusement pour
une partie du Bas-Congo et du Kwango, ainsi que pour
toute la partie septentrionale du Congo belge, où la
mission bantoue-soudanaise (1949-51) a pu mener son
enquête, c.-à-d. la région située au nord d ’une ligne qui
part d ’Uvira (pointe nord du lac Tanganika), passe par
Walikale, Opienge, Stanleyville, Isangi, Bumba, Lisala,
Budjala, Bomboma, pour aboutir à Dongo sur l’Ubangi.
Pour le restant du Congo belge notre documentation
est en partie de seconde main et devra être vérifiée,
44
O R T H O G R A P H IE D ES NOMS E T H N IQ U E S
complétée et corrigée. Pour que cette nouvelle ébauche
puisse devenir bientôt une liste définitive, on demande
avec insistance que tous ceux qui, en la consultant, y
découvrent des inexactitudes ou des lacunes, veuillent
bien nous les renseigner. D ’avance à tous un grand merci.
»
Louvain, 29 décembre 1951.
LISTE I
Liste des noms ethniques simplifiés.
La p r e m i è r e colonne donne le nom ethnique complet,
d ’ordinaire à la forme du pluriel ; la s e c o n d e colonne
présente ce même nom simplifié, c.-à-d. pour les noms
bantu: le radical^), pour les noms non-bantu : la
forme la plus simple, qui est attestée. Afin de permettre
l ’identification, on y ajoute dans une t r o i s i è m e colonne
soit le nom d ’un territoire (T), où il réside, soit le nom de
la tribu, dont il fait partie (/).
A
a abulu
a amiangba
a baba
aba fuliru
aba kiga
a banda
a bandia
( aba ngbinda
\aba ngwinda
abanya rwanda
a barambo
aba rundi
aba siri
a boma
a dakpa
a diyo
a dzing
a fumu
abulu
amiangba
baba
fuliru
kiga
banda
bandia
T.
T.
/
T.
/
/
/
Wamba
Dungu
Banda
Uvira
Rwanda
Banda
bas-Uele
ngbinda
T. Buta
rwanda
barambo
rundi
sele
boma
dakpa
dio
dzing
fumu
/ Rwanda
T. Poko
/ Burundi
T. Ango
T. Mushie ; / Teke
/ Banda
T. Bondo
T. Idiofa
T. Mushie
(i) En cas de doute sur la nature de la première syllabe, celle-ci a été gardée
en attendant qu’on en soit assuré : p. ex. libinza, il est probable que le radical
soit binza, mais jusqu’à présent nous n’avons pas rencontré un contexte où U
dans cette forme joue son rôle de préfixe c.-à-d. soit répété dans l'accord.
46
(a
gbugbu
a gbugô
a gobu
a hamba
aka
a kare
a kazibeti
a kela
a langba
a langbase
a loraboki
a Iua
a luwa
a lunda
alur
a lwena
a Iwer
amadi
a maidjuwu
a makere
a ma(l)ele
a mangbetu
a mbandja
a mbole
a mbun
( a medje
a megye
amengi
a mfunu
amiangba
a mongoba
a mono
a mput
andali
a ndembo
a ndjal
( angada
angodo
a ngbandi
a ngbo
a ngbundu
1a ngul
a ngwi
a nkusu
a nkutshu
a ntsong
a nzakala
a ombo
apagibeti
a pambia
O R T H O G R A P H IE D E S NOMS E T H N IQ U E S
gbugo
/ Banda
gobu
hamba
aka
kari
kazibeti
kela
langba
langbase
lomboki
lua
luwa
lunda
alur
lwena
lwer
amadi
maidjuwu
makere
malele
mangbetu
mbandja
mbole
mbun
/ Banda
/ Kusu
T. Poko ; / Pygmées.
T. Ango
T. Faradje
/ Mongo
/ Banda
/ Banda
T. Isangi
/ Kusu
T. Feshi
T. Kapanga
T. Mahagi
T. Dilolo
T. Idiofa
T. Poko
T. Wamba
T. Buta
T. Poko
T. Paulis
T. Banzyville
T. Opala
T. Idiofa
megye
T. Paulis
amengi
mfunu
amiangba
mongoba
mono
mput
andali
ndembo
nzadi
T. Watsa
T. Kaangulu
T. Niangara
T. Watsa
T. Banda
T. Kikwit
T. Mambasa
T. Dilolo
T. Idiofa
angada
T Bondo
ngbandi
mbo
ngbundu
T. Banzyville
T. Mambasa
/ Banda
ngul
T. Idiofa
nkutshu
nkutshu
tsong
nzakala
ombo
apagibeti
pambia
Riv. Lokenie
T. Lodja
T. Kikwit
T. Bondo
T. Kindu
T. Banzyville
T. Dungu
AU CONGO B E L G E
a pende
apindi
a popoi
a rund
a sambala
ashi Kongo
a shindji
asua
a teo
a tio
a togbo
ava bito
ava fuleru
ava hambo
ava havu
ava hema
ava hima
ava hira
ava hiro
ava homba
ava hororo
ava huma
ava hwundja
ava kira
ava kumbule
ava lega
ava lindja
ava longe-longe
ava lwindja
ava nande
avanya rwanda
ava nindja
avare
ava rundi
ava shi
ava shu
ava shukali
ava songora
ava swaga
ava tangi
ava yira
ava ziba
avokaya-i
awa(ka)ragwe
awa sango
a wemba
a wum
a yaka
a yakoma
a yakpa
pende
apindi
popoi
lunda
tetela
kongo
shindji
asua
T. Gungu
/ Doko
T. Bafwasende
T. Kapanga
T. Katako Kombe
T. Boma
T. Kahemba
/ Pygm. ; T. Poko
tio
T. Mushie
togbo
bito
fuliru
hambo
havu
/
/
T.
/
T.
hima
T. Bunia
hira
homba
hororo
hima
hwindja
kira
kumbule
lega
lindja
longe-longe
hwindja
nande
rwanda
lindja
avare
rundi
shi
shu
shukali
songora
swaga
tangi
yira
ziba
avokaya
ragwe
sango
bemba
wum
yaka
yakoma
yakpa
Banda
Nande
Uvira
Nande
Kalehe
/ Nande
/ Nande
/ Ruanda
T. Bunia
T. Kabare
/ Nande
/ Nande
/ Nande
/ Shi
T. Kabehe
T. Mwenga
T. Lubero
/ Rwanda
T. Kabare ; / Shi
T. Faradje
/ Burundi
T. Kabare
/ Nande
/ Nande
T. Beni
/ Nande
/ Nande
/ Nande
/ Shi
T. Faradje
/ Ruanda
T. Banzyville
T. Kasenga
T. Kasangulu
T. Kasongo Lunda
T. Banzyville
/ Banda
48
O R T H O G R A P H IE D ES NOMS E T H N IQ U E S
a yangere
a yansi
a zande
yangere
yansi
zande
T. Libenge
T. Banningville
T. Dungu
B
ba ambo
ba amba
ba angba
ba anza
ba aushi
ba bai
ba baidumba
ba bali
ba baie
ba baie
ba bangi
ba bango
ba bangu-bangu
ba bati
ba beka
ba beke
babelu
ba bemba
ba bembe
ba bembe
ba bendja
ba benge
ba beo
ba bera
babeyru
ba bila
ba bili
ba bindi
ba bindja
ba bindja
ba bindji
ba binza
ba bira
ba boa
ba boguru
ba boloki
ba boma
ba boma
ba bombi
ba bombi
ba bomboli
ba boro
ba boyo
ba bua
mbo
amba
angba
anza
aushi
bai
baidumba
bali
baie
baie
bangi
bango
bangu-bangu
bati
beka
beke
abulu
bemba
bembe
bembe
bendja
benge
angba
bera
abulu
bila (forêt)
bili
bindi
bindja
bindja
bindji (Nord)
binza
bira (plaine)
bwa (Est)
boguru
boloki
boma
boma
bombi
bombi
bomboli
boro
buyu
bwa
T. Mambasa
T. Beni
T. Banalia
T. Kasenga
T. Sakania
T. Kutu
T. Lubero
T. Bafwasende
T. Nouvelle-Anvers
T. Bumba
T. Bikoro
T. Basoko
T. Kabambare
T. Aketi
T. Lubero
T. Mambasa
T. Wamba
T. Sakania
/ Kongo
T. Fizi
T. Basoko
T. Aketi
T. Banalia
T. Ponthierville
T. Wamba
T. Mambasa
T. Lubero
Riv. Kasai
T. Aketi
/ Zimba
Riv. Kasai
T. Bumba
T. Bunia
T. Buta
T. Aketi
T. Nouvelle-Anvers
/ Kongo
T. Mushie
/ Nyali
/ Bila
T. Bomboma
T. Banalia
T. Kabambare
T. Buta
AU CONGO BELG E
ba budia
ba bu(d)jaba
ba budu
ba bugbuma
ba bugombe
ba buguru
ba bujaba
ba bukur
ba bulu
ba buti
ba buyu
ba bvanuma
ba bwari
ba bwende
ba bwile
ba dia
ba dya
ba diki-diki
ba dinga
ba djamba
ba djembe
ba dja
ba djing
ba djo
ba djogo
ba doko
ba ndombi
ba ndondo
ba dzing
ba ena
ba enga
ba enya
ba foto
ba fuleru
ba fuliru
ba fuma
ba gala
ba gandjo
ba gangala
ba gbase
ba gbe
ba gbele
ba gen(d)za
ba gendja
ba genja
ba gengelc
ba genza
bagilo
ba gindza
ba gingita
budia
budjaba
budu
bugbuma
bugombe
buguru
budjaba
buguru
boro
mbuti
buyu
bvanuma
bwari
bwende
bwile
T. Kabinda
T. Bomboma
T. Waraba
T. Aketi
T. Beni
T. Dungu
T. Bomboma
T. Dungu
T. Banalia
T. Mambasa — Pygmées
T. Kabambare
/ Nyali-Sud
T. Fizi
1 Kongo
T. Kasenga
dia
T. Kutu
diki-diki
dzing
djamba
djembe
dia
dzing
T. Kasangulu
T. Idiofa
T. Bomboma
T. Basongo
T. Kutu
T. Idiofa
maidjuwu
T. Wamba
doko
dombi
dondo
dzing
genia
enga
genia
foto
T.
/
/
T.
P.
T.
T.
T.
fuliru
T. Uvira
fuma
gala
gandjo
gangala
gbase
gbe
gbele
gendza
T.
T.
T.
/
T.
T.
/
T.
gendja.
ngengele
genza
furu
gindja
gingita
Lisala
Kumu
Kongo
Idiofa
Stanleyville
Coquilhatville
Stanleyville
Busu Djanoa
Isangi
Bondo
Basoko
Kongo
Aketi
Buta
Buguru
Bumba
/ Ngombe
T. Ponthierville
T. Aketi
T. Bosobolo
T. Bumba
T. Buta
50
ba ginza
ba goyi
ba hanga
ba havu
ba hema
ba hemba
ba hianzi
ba holo
ba hombo
ba hombo
ba hongo
ba hulu
ba hunde
ba hungan
ba hungana
baka-ye
ba kaiko
ba liko
ba likoka
ba likolo
ba lilekrj
ba lima
ba linga
ba linga
ba lisi
ba liutwa
ba lobala
ba lobo
ba loi
ba lokele
ba lomotwa
ba lori
ba lua
ba lualu
ba luba
ba luba-hemba
ba lubunda
ba lulu
ba lumbe
ba lumbu
ba lunda
ba luwa
ba luwa-luwa
ba luwombila
bamanga
ba(ma)nyanga
ba mbagani
ba mbala
ba mbala
ba mbala
O R T H O G R A P H IE D ES NOMS E T H N IQ U ES
genza
goi
hanga
havu
hima
hemba
hianzi
holo
ombo
lumbu
hongo
hulu
hunde
hungan
hungana
baka
kaiko
liko
likoka
likolo
lileko
lima
linga
ringa
lisi
liutwa
lobala
lobo
loi
lokele
lomotwa
Iwer
lua
lwalwa
luba
luba-hemba
lubunda
lulu
lumbe
lumbu
lunda
luwa
lwalwa
luwombila
mba
nyanga
mbagani
mbala
mbala
mbala
T. Aketi
/ Rwanda
T. Basoko
T. Kalehe
T. Bunia
T. Albertville
T. Beni / Bira
T. Kasongo Lunda
/ Songola
T. Albertville
T. Basongo
T. Kindu
T. Rutshuru
T. Kikwit
T. Kikwit
T. Mahagi
T. Beni
T. Wamba
T. Nouvelle-Anvers
/ Topoke
T. Isangi
T. Banalia
Riv. Lomami ; T. Opala
Riv. Tshuapa
T. Buta
T. Isangi
T. Bomboma
T. Nouvelle-Anvers
T. Nouvelle-Anvers
T. Isangi
T. Mitwaba
T. Idiofa
T. Kikombo
T. Luisa
Pr. Kasai
T. Manono
T. Kongolo
T. Opala
Pygm. Équat.
T. Albertville
T. Kapanga
T. Feshi
T. Luisa
R. Isangi
T. Banalia
/ Kongo
/ Bindi-Sud
Riv. Lweta ; T. Luisa
/ Kuba
T. Masi Manimba
AU CONGO B EL G E
ba mbata
ba mbeko
ba mbenga
ba mbinga
ba mbinsa
ba mbo
ba mbo
ba mbole
bambuba
ba mbuli
ba kalanga
ba kali
ba kamba
ba kango
ba kaonde
ba kare
ba kari
ba kasanga
ba kete
ba komo
ba konda
ba kondjo
ba kongo
bakpa-o
bakpwa
ba kuba
ba kumu
ba kusu
ba kutshu
ba kutu
bakwa luntu
bakwa mpushi
bakwa mputu
ba kwange
ba kwanza
ba kwese
ba lala
ba lali
ba lamba
ba langa
baie
ba ledze
ba lega
ba Ieka
balendu
ba lengola
balese
baletse
ba libinza
ba lika
mbata
mbeko
mbinga
mbinsa
mbo
luba (bambo)
mbole
mvuba
mbuli
kalanga
kari
kamba
kango
kaonde
/ Kongo
/ Kongo
Pygm. Ubangi
/ Kongo
T. Mambasa
T. Opala
T. Beni
T. Katako Kombe
T. Albertville
T. Ango
/ Kongo
T. Buta, etc.
T. Kolwezi
kari
T. Ango
kasanga
kete
kumu
konda
isanza
kongo
bakpa
buraka
kuba
kumu
kusu
kutshu
kutu
luntu
mpushi
mputu
kwange
kwanza
kwese
lala
lali
lamba
langa
baie
ledze
lega
leka
baie
lengola
balese
baletse
libinza
liko
T. Albertville
Pr. Kasai
T. Lubutu
/ Konda
1 Nande
T. Matadi, etc.
T. Banzyville
T. Banzyville
T. Mweka
T. Lubutu
T. Kikombo
T. Oshwe
T. Boende
T. Dimbelenge
/ Bakwa Mputu
/ Bakwa Luntu
T. Kasongo
/ Bila
T. Gungu
T. Sakania
/ Kongo
T. Sakania
T. Kindu
T. Djugu
/ Bili
T. Shabunda
T. Ponthierville
T. Djugu
T. Ponthierville
T. Mambasa
T. Mambasa
T. Nouvelle-Anvers.
T. Wamba
52
ba lika
ba likila
ba mbunda
ba mbundu
ba mbuti
ba mfunu
ba mfunuka
ba mfunungu
ba(mi) mbala
ba mpangu
ba mpe
ba mpcnde
ba mputu
bamvuba
ba mwe
ba nande
banda
ba ndaka
ba ndanda
ba ndembo
ba ndibu
ba ndila
ba ndingima
bandja
ba ndjari
ba ndobo
ba ngala
bangba
ba ngbee
ba ngbele
ba ngbinda
ba ngbelima
ba ngende
ba ngengele
ba ngilima
bango-bango
ba ngoi
ba ngoli
ba ngombe
ba ngombe
ba ngombe
ba ngongo
ba ngongo
ba ngongo
ba ngoyo
ba ngoyo
ba nguli
ba ngwa
banya bungu
O R T H O G R A P H IE DES NOMS E T H N IQ U E S
lika
likila
mbun
mbundu
mbuti
/
T.
T.
/
T.
mfunuka
T. Kasangulu
mbala
mpangu
mpe
ngende
mput
mvuba
mwe
nande
banda
ndaka
ndanda
ndembo
ndibu
ndila
ndingima
mbandja
nzadi
ndobo
ngala
bangba
T. Luozi ; / Kongo
T. Madimba ; / Kongo
T. Kutu
T. Mweka
T. Kikwit
T. Beni
T. Bomboma
T. Lubero
T. Libenge
T. Mambasa
T. Bomboma
T. Dilolo
T. Thysville ; / Kongo
/ Benge
T. Buta
T. Banzyville
T. Idiofa
T. Nouvelle-Anvers
T. Nouvelle-Anvers
T. Niangara
ngbele
T. Niangara
ngbinda
ngbelima
ngende
ngengele
ngbelima
bangu-bangu
ngoyo
. ngul
ngombe
ngombe
ngombe
ngongo
ngongo
ngongo
woyo
ngoyo
ngul i
i angba
shi
T.
T.
T.
T.
T.
T.
T.
T.
T.
T.
T.
T.
T.
/
T.
T.
T.
T.
Kango-Niangara
Nouvelle-Anvers
Kikwit
Angola
Mambasa Pygm.
Buta
Banalia
Mweka
Kindu
Banalia
Kabambare
Manono
Idiofa
Lisala
Mweka
Lomela ; / Mongo
Nkutshu
Mweka
Kilçjvit
Kongo
Manono
Idiofa
Banalia
Kabare
AU CONGO B EL G E
| banya metoko
| banya mituku
banya mweko
banya rwanda
ba nkanu
ba nkole
ba nkut.su
ba (n)sese
ba nsongo
ba nsongo-inundji
ba nsoso
ba ntere
ba nunu
( ba nwenshi
| ba nweshi
ba nyali
ba nyango
ba nyari
( ba nyindu
( ba nyintu
ba nyoro
banza
I ba nzadi
ba nzali
ba nzari
ba oli
ba olombo
ba ombo
ba onde
ba onga
ba pakombe
ba pandu
ba patu
ba pelende (N)
ba pelende (S)
ba pemba
ba pende
bapendi
ba perc
ba phende
ba phatu
ba pianga
ba pidi
ba pili
ba pindi
ba popci
ba poto
ba rega
ba rhinyi-rhinyi
mituku
T. Ponthierville
mweko
rwanda
nkanu
nkole
nkutshu
sese
tsong
nsongo
nsoso
tele
nunu
T. Kasongo
/ Rwanda
T. Madimba ; / Kongo
/ Mongo
T. Kole
1 Konda
T. Masi Manimba
/ Mongo
/ Kongo
T. Kutu
T. Bikoro
nweshi
T. Mitwaba
nyali (Nord)
nyango
nyali (Nord)
T. Djugu
T. Masisi
T. Djugu
nyindu
T. Mwenga
nyoro
mbandja
T. Mahagi
T. Banzyville
nzadi
T. Idiofa
oli
olombo
ombo
onde
onga
bugombe
pandu
phatu
pelende
pelende
T. Monkoto
T. Isangi
T. Kindu
T. Basoko
T. Isangi
T. Beni
/ Bati
T. Kasongo Lunda
T. Kenge ; / Yaka-Luwa
T. Kasongo Lunda ;
/ Yaka-Luwa
T. Mwanza
T. Gungu
T. Djugu
T. Lubero
T. Tshikapa
T. Kasongo Lunda
T. Mweka
/ Kongo
T. Lubero
T. Kikwit
T. Banalia
T. Lisala
T. Shabunda
T. Mwenga
pemba
pende
mabendi
bili
phende
phatu
pianga
vili
bili
pindi
popoi
poto
lega
rhinyi-rhinyi
O R T H O G R A P H IE D ES NOMS E T H N IQ U E S
bari-i
ba ringa
ba ringa
ba risi
barumbi
ba rundi
ƒ ba sa
1 ba sakata
| ba sala mpahu
| ba sala mpasu
ba sali
ba sanga
ba sanga
base
ba seba
I ba sengele
1 ba sengere
ba shi
bashi kakongo
bashi kamba
bashi langye
bashi lele
bashi luamba
ba shila
ba shindji
ba sho
ba shobwa
ba shongo
ba shongo-mene
ba sibula
basi luangu
basi mongo
basi nkundo
basishi
ba soko
baso longo
ba sonde
ba songa meno
1 ba songe
| ba songye
ba songo
ba songola
ba songo meno
ba soyo
ba sua
ba suku
ba sundi
ba tabwa
ba tanda
ba teke
bari
ringa
linga
risi
lombi
rundi
T. Faradje
Riv. Tshuapa
Riv. Lomami ; T.
T. Buta
T. Bafwasende
/ Burundi
sakatu
T. Kutu
sala mpahu
T. Liiisa
sali
sanga
sanga
gbanziri
seba
/
/
T.
T.
T.
sengele
T. Inongo
shi
kakongo
kamba
moyo
lele
luamba
shila
shindji
sho
tshobwa
shongo
sho
ziba
luangu
mongo
nkundo
seba
soko
solongo
sonde
sho
T. Kabare
/ Kongo
T. Kindu
T. Luebo
T. Basongo
T. Kindu
T. Kasenga
T. Kahemba
T. Mweka
T. Mweka
T. Mweka
T. Mweka
T. Kabare
/ Kongo
Pr. Équateur
T. Ingende
T. Kasenga
T. Basoko
/ Kongo
T. Feshi
T. Mweka
songye
T. Kabinda
tsong
songola
sho
solongo
sua
suku
sundi
tabwa
ndanda
teke
T.
T.
T.
/
T.
T.
T.
T.
T.
T.
Bati
Sonye
Jadotville
Banzyville
Kasenga
Kikwit
Kindu
Mweka
Kongo
Mambasa / Py
Feshi
Luozi ; / Kon|
Baudouinville
Bomboma
Kasangulu
AU CONGO BELG E
ba tele
ba temba
ba tembo
( ba tembo
f ba tembu
ba temo
ba tende
ba tere
ba tetela
ba tyene
ba titu
ba tike
ba toa
ba topoke
( ba tou
) ba tow
ba tsam
ba tsamba
ba tsamban
ba tshobwa
ba tshok
ba tshwa
ba tsong
ba tswa
ba tswa
ba tuku
ba tumbwe
ba tutsi
ba tuwi
ba twa
ba ugwana
ba ushi
f ba vidi
| ba vili
ba vira
1 ba vungana
| ba vungunia
ba wenza
j ba wenza
1 ba winza
ba wongo
ba woyo
ba wum
ba wumbu
baya
f ba yadjima
J ba yaelima
ba yai
ba yaka
ba yaku
tele
temba
tembo
T. Kutu
T. Jadotvile
T. Manono
tembo
T. Kalehe
temo
tiene
tele
tetela
tiene
titu
tike
toa
topoke
/ Kongo
T. Mushie
T. Kutu
T. Katako Kombe
T. Mushie
T. Oshwe ; / Konda
T. Lubero ; / Bili
Pygm. Nkundo
T. Isangi
tow
T. Kutu
tsam
tsamba
tsamban
tshobwa
tshok
tshwa
tsong
tswa
tswa
tow
tumbwe
tutsi
tuwi
twa
hungana
aushi
T. Kikwit
T. Kikwit
T. Banningville ; / Yansi
T. Mweka
T. Kahemba
Pygm. Nkundo
T. Kikwit
Pygm. Nkundo
Pygm. Kuba
T. Kutu
T. Albertville
/ Rwanda
T. Buta ; / Bwa
Pygm. Kivu
T. Kikwit
T. Sakania
vili
vira
vungana
/ Kongo
T. Uvira
/ Yombe
gendza
T. Lisala
winza
T. Buta
hongo
woyo
wum
wumbu
gbaya
T.
/
T.
T.
T.
yadjima
T. Dekese
yansi
yaka
yaku
T. Banningville
T. Kasongo Lunda
T. Mambasa ; / Bila
Basongo
Kongo
Kasangulu
Kasangulu
Gemena
56
O R T H O G R A P H IE D ES NOMS E T H N IQ U E S
ba yalihila
ba yalikanza
ba yangala
|ba yansi
[ba yanzi
ba yaokandza
ba yawembe
ba yei
ba yeke
ba yela
ba yembc
: ba yeu
ba yew
. ba yewu
ba yira
ba yoa
ba yoba
ba yombe
ba yova
ba zadi
ba zela
ba zimba
ba zoba
ba zombo
belande
bele
beloko
bena-bukanda
bena kalebwe
bena kalundwe
bena kanyoka
bena kanyoko
bena kibeshi
bena kondji
bena kuba
bena kunda
bena luluwa
bena milembwe
bena mitumba
bena moyo
bena nkoshi
bena nkuba
bena mpundu
bena nsamba
bendi
bengo
bena kori
benia lubunda
ba lubunda
benia samba
yalihila
yalikanza
gangala
T. Isangi
T. Isangi
T. Luozi ; / Kongo
yansi
T. Banningville
yaokandza
yawembe
yansi
yeke
yela
yembe
T.
T.
T.
T.
T.
T.
yew
T. Buta
yira
T. Lubero ; / Nande
yoba
T, Fizi
yombe
yoba
nzadi
zela
zimba
yoba
zombo
builande
lele
iloko
bukanda
kalebwe
kalundwe
T. Tshela ; / Kongo
T. Fizi
T. Idiofa
T. Mitwaba
T. Kasongo
T. Fizi
T. Madimba ; / Kongo
T. Kabinda ; / Songye
T. Basongo
/ Nkundo
T. Kasenga
T. Kabinda
T. Kamina ; / Luba
kanyoko
T. Kanda-kanda
kibeshi
kondji
kuba
kunda
luluwa
milembwe
mitumba
moyo
nkoshi
nkuba
mpundu
nsamba
mabendi
ingo
kori
/
/
T.
T.
T.
T.
/
/
/
T.
/
T.
/
T.
lubunda
T. Kongolo
samba
T. Kindu
ƒ
Isangi ; / Lokele
Isangi ; / Lokele
Banningville
Mitwaba
Ikela ; / Mongo
Kabinda ; / Songye
Songye
Luntu
Kasenga
Manono
Luebo
Songye
Kolwezi
Luluwa
Luntu
Kete-Sud
Kasenga
Songye
Djugu
Konda
Kindu
AU CONGO BEL G E
beyru
besongo
bidji enkamba
bikole
bilangi
boangi
bo bai
bo bangi
bo bango
bo bate
bo bendya
bo benge
bo bita
bo bongono
bo bwa
bodjaba
bo djaki
bo djinga
bo dongbale
bo fonge
bo ganga
bo ganzulu
bo gbakutu
bo gbali
bo gbama
bo gbasa
bo gbase
bo gbuta
bo gongeya
bogoro
bo kala
ba kala
bo kapu
bo karawa
bo kele
bo kete
bo kiba
bo kilio
bo kipa
bo kongo
bo kote
bo kula
bo kutu-nsamba
bo kuti
bo lende
bo lendo
bo lenge
bo lia
bo lisi
bo loki
abulu
isongo
mbiliankamba
ikole
ilangi
angi
bai
bangi
bango
bati
bendya
benge
bita / Yew
bongono
bwa (Est)
budjaba
djaki
djinga
dongbale
fonge
ganga
ganzulu
gbakutu
gbali
gbama
gbasa
gbase
gbuta
gongeya
boguru
kala
kala
kapu
karawa
kele
kete
kiba
kilio
kipa
kongo
kote
kula
kutu-nsamba
kuti
lende
lendo
lenge
lia
lisi
loki
T. Wamba
/ Mongo
T. Oshwe
/ Konda
Pygm. Injolo
/ Nkundo
T. Kutu
T. Bikoro
T. Basoko
T. Aketi
T. Banalia ; / Bwa
T. Aketi
T. Buta
/ Bati
T. Banalia
T. Bomboma
/ Bwa
/ Lobo
/ Bwa
/ Mongo
/ Bati
T. Buta
/ Ngbaka
/ Bati
/ Yew
/ Bati
/ Ngbaka
T. Aketi
/ Bwa
T, Aketi
/ Mongo (Lokele)
T. Oshwe ; / Kutshu
/ Bwa
/ Ngbaka
/ Poto
/ Bwa
/ Bwa
T. Gemena
/ Bwa
T. Oshwe
/ Nkundo
/ Lobo
/ Mongo
/ Mongo
/ Bati
T. Oshwe
/ Nkundo
/ Konda
/ Bati
T. Nouvelle-Anvers
58
O R T H O G R A P H IE D E S NOMS E T H N IQ U E S
bo lombi
bo lombo
bo lomboki
bo londo
bo longo
bo mbala
bo mbanga
bo mbenga
bo mbesa
bo mbo
bo mboli
bo mboliasa
bo mboma
bo mbomba
bo mbwala
bo mbwandja
bo mpama (bakutu)
bo mpongo
bo mpono
bo mole
bo mundji
bo (n)djali
bo ndokoyi
bo ndolo
bo ndombe
bo ngambo
bo ngando
bo ngi
bo ngili
bo ngongoli
bo nkembe
bo nkombo
bo nsela
bo nwase
bo nyanga
bo oli
bc onde
bo one
bo pandu
bo saka
bo salia
bo sanga
bo sanwa
bo sengea
bote
bo tshwa
bo yanga
bo yela
bo yeu
bo zene
lombi
olombo
lomboki
londo
longo
mbala
mbanga
mbenga
mbesa
mbo
bomboli
mboliasa
mboma
mbomba
mbwala
mbwandja
mpama
mpongo
mpono
mole
mondje
djali
ndolo
ndolo
ndombe
ngambo
ngando
ngi
ngili
ngongoli
nkembe
nkombo
nsela
nwase
nyanga
oli
onde
one
pandu
saka
salia
sanga
sanwa
sengela
gbati
tshwa
yanga
yela
yew
zene
/ Konda
T. Isangi
T. Isangi
T. Budjala
/ Konda
T. Ikela
T. Bumba
T. Nouvelle-Anvers
T. Yahuma
T. Mambasa
T. Bomboma
T. Bikoro
T. Bomboma
/ Nkundo
T. Nouvelle-Anvers
/ Mongo
T. Bikoro
/ Nkundo
/ Nkundo
T. Nouvelle-Anvers
/ Mongo
/ Ngombe
T. Budjala
T. Budjala
T. Ikela
/ Liko
T. Djolu
/ Bwa
/ Nkundo
/ Bati
/ Lobo
T. Coquilhatville
T.Ingende
/ Ngbaka
/ Nkundo
T. Oshwe
T. Busu Djawa ; / Yakata
Pygm. Yembe-Bolia
/ Bati
T. Bokungu ; / Mongo
T. Banalia
/ Konda
/ Yew
/ Nsongo
T. Watsa
Pygm. Nkundo
/ Bati
T. Ikela ; / Mongo
T. Buta
T. Gemena
A U CONGO BELGE
bubu
budja
bugbu
buguru
bui
builande
buliasa
bu mbungu
bu mwangi
bu nduli
buraka-o
bvuba
bwaka
bwasa
bwela
/ Banda
T. Bumba
/ Banda
T. Dungu
T. Kabambare
/ Songye
T. Bikoro
T. Bomboma
/ Poto
/ Bati
T. Banzyville
T. Beni
T. Libenge
/ Bati
/ Dcko
gbugo
budja (Nord!
gbugo
boguru
buyu
builande
mboliasa
bomboli
mwangi
nduli
buraka
mvùba
ngbaga
gbasa
gbele
D
dengese
( djando
| djandu
djamba
djoko
djombo
djombo
djonga
djonga
doko
( dongo
J dongo-nyo
duga
lengese
T. Dekese
djandu
T. Nouvelle-Anvers
djamba
lioko
djombo
liombo
djonga
djonga
doko
T. Nouvelle-Anvers
/ Konda
T. Nouvlle-Anvers
/ Konda
T. Lomela
T. Nouvelle-Anvers
T. Lisala
dongo
T. Faradje
barambo
T. Niangara
E
e diki
efe
e kolombe
e konda
e kota
■
e langa
e leku
e linga
emate
e mpesa
e panga
eso
■
e tsiki
e twaoli
e wango
tsiki
efe
kolombe
konda
kota
langa
leku
linga
emate
mpesa
panga
topoke
tsiki
twaoli
tetela
T. Dekese ; / Yaelima
T. Beni ; / Pygm. Mvuba
T. Dekese
T.Inongo
T. Boende
/ Nkundo
Riverains Équateur
Riverains Équateur
T. Nouvelle-Anvers
T. Lisala ; / Poto
T. Dekese ; / Yaelima
T. Isangi
/ Yaelima
/ Yaelima
/ Tetela
60
O R T H O G R A P H IE D E S NOMS E T H N IQ U E S
I fadjelu
fadjulu
fajulu
fiote
( fulu-gi
furu-gi
ganzibati
gbaka
gbaka-rnabo
( gbandere
gbanziri-o
gbaswe
gbati
gbaya-ngbaka
gbaya-furu
gbelima
gbendere-o
i gbogbo
\gbogboso
gbote
gbwaka
gbwasa
gbwase
geso
gezon
gombe
goo
gobu
gum
i beke
iboko
ikongo
ilanga
ilombe
ilombo
ilongo
imoma
i mpesa
injolo
i panga
isodju
itete
i yembe
fadjulu
T. Mahagi
vili
T. Borna ; / Kongo
furu
T. Bosobolo
kazibeti
ngbaka
ngbaga
T. Faradje
T. Gemena
T. Libenge
gbanziri
T. Banzyville
ngbaka
gbati
ngbaka
furu
ngbelima
gbendere
T.
T.
T.
T.
T.
T.
gbogbo
T. Gemena ; / Ngbaka
ngbaga
gbasa
gbase
topoke
apagibeti
ngombe
mambisa
gobu
T. Watsa
T. Libenge
/ Bati
/ Ngbaka
T. Isangi
T. Aketi
T. Lisala
T. Djugu
/ Banda
T. Kasangulu
ibeke
iboko
ikongo-lokalo
ilanga
ilombe
ilombo
ilongo
imoma
mpesa
injolo
panga
isodju
itete
yembe
T. Inongo ; / Konda
T. Nouvelle-Anvers
T. Ikela ; / Mongo
T. Inongo ; / Konda
/ Konda
/ Mbole
T. Basoko
T. Oshwe ; / Konda
/ Poto
/ Nkundo
T. Dekese ; / Yaelima
T. Dekese ; / Yaelima
/ Mbole
T. Inongo ; / Konda
Gemena
Watsa
Gemena
Bosobolo
Banalia
Libenge
AU CONGO BELGE
K
kakongo
kakwa-so
kaliko-e
kazibeti
kebo
kioko
kpala-wo
kundu
kutu
/ Kongo
T. Mahagi
T. Mahagi
T. Faradje
T. Mahagi
T. Kahemba
T. Libenge
T. Ingende
T. Bomboma
kongo
kakwa
kaliko
kazibeti
kebo
tshok
kpala
nkundo
kutu
L
labibi
lalia
lari
lendu
lésa
lese
libobi
lifonga
lifumba
likile
liko
limpandja
lingunda
lioko
liombo
liondji
lituka
liundji
lobala
1 logo
\logo-i
lokalo
lokele
lokole
lolo
loondo
losakanyi
losanga
f lugware
l lugwara-i
lur
lusakani
lwele
labibi
lalia
lali
baie
sakata
balese
libobi
lifonga
lifumba
likile
liko
limpandja
lingunda
lioko
liombo
liondje
lituka
liondje
lobala
T. Aketi ; / Bati
T. Ikela ; / Ngando
/ Kongo
T. Djugu
T. Kutu
T. Mambasa
T. Bomboma ; / Mwe
T. Nouvelle-Anvers
/ Nkundo
T. Isangi
T. Budjala
T. Nouvelle-Anvers
T. Bomboma
T. Inongo ; / Konda
T. Inongo ; / Konda
T. Boende ; / Mongo
T. Bomboma ; / Mwe
/ Mongo
T. Bomboma
logo
T. Faradje
lokalo
lokele
lokole
lwalwa
lôondo
losakanyi
losanga
/
T.
/
T.
I
T.
/
'
lugwara
T. Mahagi
alùr
losakanyi
lwele
T. Mahagi
T. Bikoro
/Mbole
Mongo ; / T. Ikela
Isangi
Mongo
Luisa
Konda
Bikoro
Mbole
rv-î .
O R T H O G R A P H IE D ES NOMS E T H N IQ U E S
M
ma baie
mabendi
ma bembe
ma binza
mabisanga
mabo
ma budu
madi
ma diyo
ma badi
ma baie
ma banze
ma honge
maidjiru
maidjuwu
makere
malele
mambisa
mampoko
mamvu
mangandj i
ma ngbele
mangbetu
mang(b)utu
ma nyanga
ma sonde
ma wisi
ma yaka
ma yanga
ma yeka
ma yenga
mayogo
ma yombe
mbae
mbanga
mba-yi
mbati
mbati-ngombe
mbelo
mbiliankamba
mbilienkamba
mbinga
mbole
mbole
mboso
mbudja
J medje
megye
baie
mabendi
bembe
binza
mabisanga
ngbaga
budu
amadi
dio
badi
baie
banza
honge
maidjiru
maidjuwu
makere
malele
mambisa
mpoko
mamvu
lobala
ngbele
mangbetu
mangutu
nyanga
sonde
talinge
yaka
nyanga
yeka
nyanga
mayogo
yombe
mba
mbanga
mba
mbati
mbati
mbelo
T. Nouvelle-Anvers
T. Djugu
T. Nouvelle-Anvers
T. Aketi
T. Niangara
T. Libenge
T. Mambasa
T. Poko
T. Bondo
T. W atsa
T. Nouvelle-Anvers
T. Nouvele-Anvers
T. Basoko
T. W atsa ; / Mamvu
T. Wamba
T. B uta
T. Poko
T. Djugu
T. Nouvelle-Anvers
T. W atsa
T. Bomboma
T. Niangara
T. Paulis
T. W atsa
T. W atsa
T. Feshi
T. Beni
T. Kasongo-Lunda
T. Watsa
T. W atsa
T . W atsa
T. Paulis
/ Kongo
T. Banalia
/ Konda
T. Banalia
T . Libenge ; / Ngbandi
T. Libenge ; / Ngombe
/ Konda
{
mbiliankamba
T. Oshwe
mbinga
mbole
mbole
mboso
mbudja
T.
T.
T.
T.
T.
j
megye
T. Paulis
Nouvelle-Anvers
Monkoto
Opala
Isangi
Bumba
AU CONGO B EL G E
membi
metoko
mfumungu
mfungunn
mfunuka
miangba
mimbo
mo bango
mo bati
mo benge
mo gandjo
mo gingita
mo gongeya
mo ingi
mo kwama
mo mbesa
mombutu
momvu
mo ndingima
mo ndongwali
mondjembo
mondjombo-no
mondo
mo ndunga
mo ndonga
mongbutu
mo ngingita
mongo
mongwandi
monya
mo tembo
mo temo
mpenge
mpenjwa
muledre
mumbi
mundongo
mundu
muserongo
mvuba
mumbi
mituku
T. Mahagi
T. Ponthierville
mfunuka
T. Kasangulu
amiangba
mimbo
bango
bati
benge
gandjo
gingita
gongeya
moingi
gbama
mbesa
mang(b)utu
mamvu
ndingima
dongbale
T. Niangara
T. Budjala
T. Basoko
T. Aketi
T. Aketi
T. Basoko
T. Buta
/ Bwa
T. Basoko
T. B u ta ; / Yew
T. Yahuma
T. W atsa
T. W atsa
/ Bwa
! Bwa
mondjombo
T. Libenge
mundo
T. Faradje
ndunga
T. Lisala
mang(b)utu
gingita
mongo
ngbandi
monya
T. W atsa
T. Buta
Pr. Équateur
T. Budjala
T . Bomboma ; / Mwe
tembo
T. Lisala
♦
T. Monkoto ; / Mongo/ Konda
T. W atsa ; / Mamvu
T. Mahagi
T. Bomboma ; / Mwe
T . Faradje
/ Kongo
T. Beni
mpenge
mpenjwa
muledre
mumbi
mundongo
mundo
solongo
mvuba
N
ndayi
ndengese
ndo
ndoko
ndru
ndunga-ye
ngali
apagibeti
lengese
ndo
doko
bale(Sud)
ndunga
ngali
T. Lisala
T . Dekese
T. Mahagi
T. Lisala
T. Djugu
T. Lisala
/ Konda
64
O R T H O G R A P H IE D ES NOMS E T H N IQ U E S
ngbaga-o
ngbaka-no
ngbcle
ngele
ngele
ngele
ngombe
ngulu
niapu
nkengo
nkile
nkondi
nkundo
nsamba
nsombe
ntomba
ntomba
ntomba
ntomba
ntomba
ntomba
nyango-o
nzakala
nzakara
nzambe
ngbaga
ngbaka
ngbele
ngele
ngele
ngele
ngombe
lalia
malele
nkengo
nkile
nkondi
nkundo
nsamba
nsombe
ntomba
ntomba
ntomba
ntomba
ntomba-djali
ntomba
nyango
T. Libenge
T . Gemena
T. Lisala ; / Doko
/ Mbole
/ Konda
T. Bikoro ; / Bangi
T. Lisala
T. Ikela
T. Poko
/ Mbole
/ Konda
/ Kondo
T. Ingende ; / Mongo
/ Konda
T. Nouvelle-Anvers
(Lac Tumba)
(Riv. Lopori)
(-bolia)
(-wangata)
T. Inongo
(Riv. Lomela)
T. Gemena
nzakala
T. Bondo
nzambe
T. Lisala
O
o bangba
odjiga
odjila
odya lombi
o gambo
o kebo
o mayogo
o ngbaka-no
o yango
bangba
odjiga
odjila
lombi
logo
kebo
mayogo
ngbaka
nyango
T.
T.
T.
T.
T.
T.
T.
T.
T.
Niangara
Faradje ; / Avokay
Faradje ; / Avokay;
Bafwasende
Faradje
Mahagi
Paulis
Gemena
Gemena
T.
T.
T.
T.
T.
T.
T.
T.
Mahagi
Dungu
Isangi
Watsa
W atsa
Isangi
Kasangulu
Barialia
P
padjulu
pambia
pseudo-bambole
pseudo-bangba
pseudo-lokele
pumbu
popoic
fadjulu
pambia
fuma
nyanga
gbati
lomboki
wumbu
popoi
AU CONGO B E L G E
sakara
sango
sele
sena
siri
T. Bondo
T . Banzyville
T. Ango
nzakala
sango
\sele
{ sena
ngombe
sele
T. Lisala
T . Ango
T
ta bukanga
ta dika
ta kundi
ta lula
ta ngombe
tanda
tofoke
togbo
tokombe-kombe
tooli
topoke
tu lwena
tumba
tum i nungu
tupende
tupuki
turumbu
tu shindji
tu tshok(we)
lula
lula
lula
lula
lula
ndanda
topoke
togbo
kombe-kombe
oli
topoke
lwena
ntomba
nungu
pende
topoke
olombo
shindji
tshok
T. Kenge
T. Kenge
T. Kenge
T. Kenge
T. Kenge
T . Bomboma
T. Isangi
/ Banda
Pygm. Équateur
T. Isangi
T. Isangi
T. Dilolo
T. Bikoro
T. Kahemba
T. Tshikapa
T. Isangi
T. Isangi
T. Kahemba
T. Sandoa
U
ukebu
ulumbu
kebo
olombo
T. Mahagi
T. Isangi
va kanu
va luva-samba
va nyanga
vulangba
kanu
luba-samba
nyanga
vulangba
T.
T.
T.
T.
Masisi
Jadotville
Masisi
Lisala ; / Ngomb
W
wa bango-bango
wa bemba
wa bembe
bangu-bangu
bemba
bembe
T. Kabambare
T. Sakania
T. Fizi
66
wa bwari
wa bwile
wa dumbi
wa fuleru
wa furuka
wa genya
wa goma
wa gongo
wa holo-holo
wa humu
wa hutu
wa lengola
welese
wangata
wa ngbelima
wa nyoro
wanisanza
wa rega
wa rundi
wa sanzi
wa songola
wa tabwa
wa talinge
wa tumbwe
wa tungu
wa tusi
wa tutsi
wa unga
waya
wa zibula
wa zimba
weli
welo
wo mundo
O R T H O G R A P H IE D E S NOMS E T H N IQ U E S
bwari
bwile
dumbi
fuliru
furuka
genia
goma
gongo
holo-holo
humu
hutu
lengola
balese
ntomba wangata
ngbelima
nyoro
isanza
lega
rundi
sanzi
songola
tabwa
talinge
tumbwe
tungu
tutsi
tutsi
unga
waya
ziba
zimba
weli
welo
mundo
T. Fizi
T. Kasenga
T . Banalia
T. Uvira
T. Kasongo
T. Stanleyville
T. Fizi
T. Mahagi ; / NyoroT. Albertville
T. Beni ; / Amba
/ Rwanda
T. Ponthierville
T. Mambasa
T. lngende
T. Banalia
T. Mahagi
T. Beni ; / Nande
T. Shabunda
/ Rwanda
T. Fizi
T . Kindu
T. Baudouinville
T. Beni
T. Baudouinville
T. Banalia
/ Rwanda
/ Rwanda
T. Sakania
T. Inongo ; / Konda
T. Kabare
T. Kasongo
T. Inongo ; / Konda
T. Inongo ; / Konda
T. Faradje
Y
vadjima
yaelima
yakpa
yakpwa
yakwa
yalelima
yalihila
yalikanza
yalikoka
ya manongeri
ya nongo
yaolema
yasanga
yadjima
yadjima
yakpa
yakpa
yakpa
yadjima
yalihila
yalikanza
yalikoka
vamanongeri
yanongo
yaolema
yasanga
T. Dekese
T. Dekese
/ Banda
/ Banda
/ Banda
T . Dekese
T. Isangi
T. Isangi
T. Isangi
T. Basoko
T. Basoko
T. Basoko
T. Stanleyville
AU CONGO B E L G E
yasayama
yawembe
ya wende
yeki
yongo
ngando
yawembe
yawembe
yeki
yongo
zakara
zande
nzakala
zande
T . Ikela
T . Isangi ; / Lokele
T . Isangi ; / Lokele
/ Pygm. Ntomba
/ Nkundo
T . Bondo
T . Dungu
LISTE II
Noms ethniques et linguistiques.
N om enclature
Colonne 1.
Colonne 2.
Colonne 3.
Colonne 4.
ColonneT
5.
M
s c ie n t if i q u e
en
t r a n c r ip t io n
p r a t iq u e .
Le nom ethnique simplifié.
Le nom ethnique scientifique au pluriel.
Le nom ethnique scientifique au singulier.
Le nom linguistique scientifique.
Détermination.
1) le sigle P, B, Btd, S, N, NH, E indique la
grande famille linguistique ou ethnique ;
2) le chiffre permet de localiser sur la carte
linguistique des Recherches linguistiques
au Congo belge ;
3) T. indique le territoire ou l’un des terri­
toires, où réside la tribu ;
/ indique la tribu, dont c’est une sous-tribu.
an z i
apagibeti
apindi
asua
aushi
avare
avokaya
—
leAngba
kyAnza
Apagibeti
Apindi
Asua-ti
kyAushi
Avare-tu
Avokaya-ti
T. Wamba
T. Poko
T. Ikela
N. 2,
T. Mahagi
Btd,
B. 6,
S.
S.
S.
T. Poko
T. Beni
T. W atsa
T. Niangara
T. Mambasa
T. Bondo
T. Banalia
/ Nkundo
T. Kasenga
T. Banzyville
T . Lisala
T . Poko
T. Sakania
T. Mahagi
T. Farad je
s.
B . 352c,
B.
B . 108,
B.
B.
P.
B. 94,
S.
S. 40
BELGE
Amaadi
bAamba
Ameengi
aAmiangba
Andali
Angada
baAngba
baAngi
baAnza
Apagibeti
Apindi
Asua
baAushi
Avare
Avokaya (-i)
dho Aluur
dhog Aluur
akpok Amaalo
kuAamba
Ameengi-kito
paAmiangba
Andali
S. 55,
P.
B. 333b,
CONGO
amadi
amba
amengi
amiangba
andali
angada
angba
angi
j(o) Aluur
jAluur
Amaadi-bo
mwAamba
Ameengi
Amiangba
Andali
Angada
maAngba
boAngi
mwAnzi
Apagibeti
Apindi
Asua-e
mwAushi
Avare
Avokaya
!
—
AU
Aluur
naAbulu-ti
ETHNIQUES
alur
ua Abulu
Aka
NOMS
aAbulu
Aka
Identification
nom linguist.
DES
abulu
aka
alia
au singulier
ORTHOGRAPHIE
Nom ethnique
au pluriel
69
B
baba
badi
a Baba
niaBadi
bai
baBai
ba Baidumba
Baka(-ye)
Bakpa(-o)
Baie
maBale
Balese
Baletse
baBaali
keBai
B. 246,
T. Kutu
liBaali
B.
S.
S.
S.
B.
S.
S.
B.
T. Lubero
T. .Mahagi
/ Banda
T. Djugu
T. N.-Anvers
T. Mambasa
T. Mambasa
T. Bafwasende
muBaali
diBaali
B. 379,
T. Bum ba
Banda
Bandia
Bangba
boBangi
boBango
moBango
muBangu -bangu
Banda
Bandia
liBangba
loBangi
S.
S.
S.
B.
T.
T.
T.
T.
moBai
boBai
Î
muBaidumba
Baka
Bakpa
Baie
Balese
Baletse
mBaali
baBaali
aBanda
a Bandia
(o) Bangba
baBangi
bango
baBango
bangu-bangu
banza
barambo
bari
baBangu-bangu
maBanza
aBarambo
Bari(-i)
bati
baBaari
beka
beke
baBeka
baBeeke
i
Barambo
Bari
emBaati
moBaati
muBeka
mBeeke
Î
—
tar Baka
Bakpa
Bale-dha
—
utina-Balese-ba
—
57,
3,
379,
32,
16,
72,
92,
15,
392,
Libenge
Bondo
Niangara
Coquilhatv.
eBango
B. 345,
T. Basoko
kiBangu-bangu
—
kpolo Barambo
Bari-tile
B.
B.
S.
S.
T.
T.
T.
T.
liBaati
B. 349,
T. Aketi
eBeka
iBeeke
B. —
B 5,
T. Lubero
T. Mambasa
264,
—
88,
19,
Kabambare
N. Anvers
Poko
Faradje
ETHNIQUES
/ Banda
T. W atsa
NOMS
S.
B. 360b,
DES
Baba
—
ORTHOGRAPHIE
baidumba
baka
bakpa
baie
baie
balese
baletse
bali
( baie /Duwa
\ bali /Duwa
banda
bandia
bangba
bangi
Baba
belà
bemba
bembe
T. Ponthierville
T. Sakania
mmBembe
eBembe
B. 18,
T . Fizi
muBembe
moBendia
moBendja
moBenge
muBera
muBila
muBili
muBindja
moBindja
muBindji
muBindji
kiBembe
—
leBendia
leBendja
liBenge
kiBera
kiBila
iBili
iBindja
keBindja
tshiBindji
buBindji
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
/ Kongo
T . N.-Anvers
T. Banalia
T. Basoko
T . Aketi
T . Stanleyville
T. Mambasa
T. Lubero
T. Aketi
/ Zimba
/ Bindji
/ Bindji
muBinza
liBinza
B . 343,
T. Bumba
B. 7a,
B. —
B. —
T. Bunia
/ Yew
/ Nande
boma
boma
boma
hombi
baBoma
baBoma
aBoma
baBombi
mmBoma
muBoma
uBoma
muBombi
kiBira
liB ita
ekiBito
eBoguru
egulu
kiBoma
keBoma
iBoma
liBombi
bombi
baBombi
muBombi
kiBombi
mBira
m Bita
omuBito
moBoguru
152,
—
—
352b,
348,
14.
7b,
9.
343,
263,
267a,
267b,
B. —
T. Aketi
B.
B.
B.
B.
B. —
1 Kongo
T. Banningville
T. Mushie
T . Watsa
/ Nyali
T. Mambasa
/ Bila
155
239,
254c
—
BELG E
bira /plaine
bita
bito
boguru
B. 105,
CONGO
binza
!
kiBela
kiBemba
B.
muBemba
Bela
AU
bembe
bembe
bendia
bendja
benge
bera
bila /forêt
bili
bindja
bindja
bindji/Nord
bindji /Sud
baBela
beBemba
baBembe
vaBembe
baBembe
maBembe
boBendia
baBendja
baBenge
baBera
baBila
baBili
baBindja
baBindja
baBindji
baBindji
j baBinza
\ maBinza
baBira
boBita
abaBito
(ba)Boguru
f
imBwa
imBwa
liBwa-li
liBwa
muBwari
mwinaBukanda
Buraka
f muBuyu
( mBoyo
muBvanuma
B. 77,
T . Kabambare
B . 1,
B. 366,
B. 367,
T. Bunia
/ Nyali-Sud
T. Buta
T . Banalia
kiBwari
B. 84,
T. Fizi
muBwende
kiBwende
B. 165,
/ Kongo
muBwile
kiBwile
B . 108,
T. Kasenga
Dakpa
keDya
S. 80,
B. 242,
/ Banda
T . Kutu
D
dakpa
dia
aDakpa
baDya
Dakpa
muDya
ETHNIQUES
bwende
bwile
baBwa
boBwa
baBwari
waBwari
baBwende
f baBwile
| waBwile
B. —
T. Bomboma
B. —
/ Bati
B . 352d, T. Banalia
B. —
T. Kabinda
B . 344a, T . Bumba
B. —
T. Bomboma
B. 2,
T . Wamba
B. —
T. Aketi
T. Beni
B . 10,
B. —
T . Dungu
B. —
T . Kabinda
B. 224,
T . Kasenga
S. 12,
T. Banzyville
NOMS
bwari
benaBukanda
Buraka
I baBuyu
\ baBoyo
baBvanuma
—
liBongono
leBoro
kiBudia
eBudja
Budjaba
eBudu
eBugbuma
eBugombe
ngongo na Kogoro
—
kinaBukanda
ngo na Buraka
kiBuyu
keBoyo
liBvanuma
waBomboli
moBongono
mBoro
muBudia
(u)Budja
waBudjaba
muBudu
Bugbuma
muBugombe
maBuguru
DES
bwa
bwa /Est
baBomboli
boBongono
baBoro
baBudia
(wa)Budja
baBudjaba
baBudu
baBugbuma
baBugombe
baBuguru
ORTHOGRAPHIE
bomboli
1ongono
boro
budia
budja
budjaba
budu
bugbuma
bugombe
buguru
builande
bukanda
buraka
buyu
boyo
bvanuma
dondo
dongbale
dongo
dumbi
dzing
dzing /nyadi
baDoondo
boDongbale
Dongo-nyo
waDuumbi
baDzing
aDzing
muDoondo
moDongbale
Dongo-go
muDuumbi
muDzing
nnDzing
kiDoondo
leDongbale
Dongo-ko
eDuumbi
iDzing
iDzing
T. Dekese
T. Kasangulu
T. Idiofa
T. Bondo
T. Bwa
T. Ngombe
T. Bamboma
T. N.-Anvers
T. Basongo
T. N.-Anvers ; / Lcbo
T. N.-Anvers
T. N.-Anvers
T. Lomela
T. Lisala
/ Kumu
T. Stanleyville
B. 150,
/ Kongo
B.
/ Bwa
Btd.
T. Faradje
B.
T. Banalia
B. 230a, T. Idiofa
B. 230d, T. Kikwit
efe
eki
Cliirttt'
Efe
ben’Ekiive
Emate
Efe-ngbi
mwin’Ekiiye
J;mate
ya Efe
kin’Ekiive
B. 187c
—
oDiki
kiDiki-diki
kiDinga
liDjaki
liDjali
liDjamba
liDjandu
buDjembe
liDjinga
Djombo
Djonga
liDooko
kiDoombi
B. —
B. 253,
B. 230c,
S. —
B. 349b,
B. 340g,
B. 390,
B. 385,
B. 278,
B. 386c,
B.
B.
B.
B. 341,
B.
P.
B.
T. Beni
/ Songye
T. N.-Anvers
BELGE
muDiki-diki
mu Dinga
Diyo
muDjaki
—
boDjamba
Djandu
muDjembe
moDjinga
Djombo
Djonga
Djonga
Dooko
muDoombi
CONGO
c 1)iki
baDiki-diki
baDinga
aDiyo
boDjaki
bo(n)Djali
baDjamba
Djandu
baDjembe
boDjinga
Djombo
Djonga
Djonga
(ba)Dooko
baDoombi
AU
diki
diki-diki
dinga
dio
dj aki
djali
dj amba
dj and u
djembe
dj inga
djombo
djonga
djonga
doko
dombi
W
Ënga
mwEenya
fadjulu
fonge
foto
Fadjulu
baFonge
baFoto
Fadjulu
—
Foto
fuleru
I ava^ u'eeru
\ abaFuliiru
baFuma
aFumu
I umuFuleeru
\ umuFuliiru
Fuma
uFumu
( * 7 - gi
| Fulu-gi
waFuruka
muFuruka
fuma
fumu
furu
furuka
Furu
Ënga
tshEenya
loFonge
liFoto
ikiFuleeru
ikiFuliiru
iFumu
Gbaya
B. 368,
B. 29,
T. Coquilhatv.
T. Stanleyville
NH. 5,
B.
P.
T. Mahagi
/ Mongo
T. Busu Djanoa
B. 58,
T. Uvira
B.
T. Isangi
B. 254c, T. Mushie ; / Teke
S. 84,
T. Bosobolo
B. 292,
T. Kasongo
-3
DES
baÈnga
baEenya
ORTHOGRAPHIE
enga
(g)enia
NOMS
boGala
baGandjo
boGanga
baGangala
boGanzulu
boGbakutu
boGbali
boGbama
Gbanziri(-o)
boGbaasa
baGbaase
muGala
muGandjo
moGanga
muGangala
moGanzulu
Gbakutu
muGbali
moGbama
Gbanziri
moGbaasa
moGbaase
leGandjo
liGanga
kiGangala
liGanzulu
liGbali
liGbama
Gbanziri
liGbaasa
liGbaase
B.
B. 352c,
B.
B. 154,
B. 365a
S.
B.
B.
S.
B.
B.
T. Bondo
T. Banalia
/ Bati
/ Kongo
T. Buta
/ Ngbaka
/ Bati
/ Yew
T. Banzyville
/ Bati
T. Aketi
ETHNIQUES
gala
gandjo
ganga
gangala
ganzulu
gbakutu
gbali
gbama
gbanziri
gbasa
gbase
boGbase
S.
S.
B. 360c,
S. 84,
S.
B. 351,
B.
S.
S.
/ Ngbaka
B. 62,
B. 85,
B.
B. 35,
/ Ngbaka
T. Watsa
T. Bosobolo
T. Gemena ; / !
T. Buta
T. Dungu ; / B
T. Libenge
/ Ngbaka
/ Banda
T. Aketi
/ Ngombe
T. Bumba
T. Kindu
T. Stanleyville
T. Aketi
T. Aketi
T. Bumba
T. Buta
/ Banda
/ Rwanda
T. Fizi
/ Bwa
T. Mahagi
B. 285,
B.
T. Lomela
/ Nande
s.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
343a,
255,
23,
365d,
S.
I
hamba
hambo
aHamba
avaHambo
muHamba
omu Hambo
oHamba
ekiHambo
BELGE
—
—
Gbati-ri
bogyo-Gbaya
—
liGbe
—
Gbendere
—
Gbugo
eGbuta
liGendja
liGendza
keGengele
tshEenya
leGenza
Gezon
liGindia
liGingita
Gobu
ruGoyi
kiGoma
leGongeya
Gbase
Gbaswe
Gbati
Gbaya
Gbaya
moGbe
muGbele
Gbendere
Gbogbo(so)
Gbugo
moGbuta
muGendja
muGendza
moGengele
mwEenya
moGenza
Gezon
muGindia
moGingita
Gobu
muGoyi
muGoma
moGongeya
muGongo
CONGO
Gbaswe
Gbati
Gbaya
Gbaya
baGbe
baGbele
Gbendere(-o)
Gbogbo(so)
aGbugo
boGbuta
baGendja
baGendza
ba(n)Gengele
baEenya
baGenza
Gezon
baGindia
baGingita
aGobu
baGoyi
waGoma
boGongeya
waGongo
AU
gbase
gbaswe
gbati
gbaya-furu
gbaya-ngbaka
gbe
gbele
gbendere
gbogbo(so)
gbugo
gbuta
gendja
gendza
gengele
genia
genza
gezon
gindia
gingita
gobu
goi
goma
gongeya
gongo
Iboko
Ikole
Ikongo
Ilanga
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
352a,
59,
52,
207,
80,
B. 261,
kiHumu
kiHunde
kiHungaan
kiHungana
kiHutu
amaHwindja
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
—
Iboko
—
—
—-
B.
B. 380,
B.
B.
B.
—
T. Basoko
T. Kalehe
T. Albertville
T. Beni
T. Bunia
/ Nande
T. Kasongo Lunda
T. Albertville
/ Nande
/ Songola
352,
T. Basoko
T. Basongo
277,
47,
/ Rwanda
—
T. Kindu
T. Beni ; / Amba
6,
53,
T. Rutshuru
237,
T. Kikwit
237b, T. Kikwit
63,
/ Rwanda
—
T. Mwenga
/ Konda
T. N. Anvers
/ Konda
T. Ikela ; / Mongo
/ Konda
E T H N IQ U E S
Ibeke
Iboko
blkole
Ikongo
Ilanga
leHanga
ekiHaavu
kiHemba
kiHianzi
oruHima
ekiHira
kiHolo
kiHolo-holo
ekiHomba
kiHoombo
ki Oombo
liHonge
buHongo
etshiHororo
NOMS
ibeke
iboko
ikole
ikongo
ilanga
moHanga
omuHaavu
muHemba
muHianzi
omuHima
omuHira
muHolo
muHolo-holo
omuHomba
J muHoombo
\mu Oombo
muHonge
muHongo
omuHororo
muHulu
muHumu
muHunde
muHungaan
muHungana
m uHutu
omuHwindja
DES
baHanga
avaHaavu
baHemba
baHianzi
avaHima
avaHira
baHolo
waHolo-holo
avaHomba
( baHoombo
| ba Oombo
maHonge
baHongo
avaHororo
baHulu
waHumu
baHunde
baHungaan
baHungana
waHutu
avaHwindja
ORTHOGRAPHIE
hanga
havu
hemba
hianzi
hima
hira
holo
liolo-holo
homba
| hombo
| ombo
honge
hongo
hororo
hulu
humu
hundc
hungaan
hungana
hutu
hwindja
ilangi
bllangi
Ilangi
iloko
ilombe
ilomho
ilongo
imoma
ingo
injolo
ipanga
isanza
isodju
isongo
itete
bEloko
llombe
Ilombo
Ilongo
Imoma
bEngo
Injolo
(I)panga
wanlsanza
Isodju
bEsongo
Itete
Iloko
Ilombe
Ilombo
Ilongo
Imoma
Ingo
Injolo
(I)panga
munlsanza
Isodju
Isongo
Itete
—
*
—
—
—
—
—
eklsanza
—
—
—
P.
B.
B.
B. 334,
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
T.
/
/
/
T.
/
/
/
/
T.
/
/
/
Ingende
Nkundo
Konda
Mbole
Basoko
Konda
Konda
Nkundo
Yaelima
Beni
Yaelima
Mongo
Mbole
i Kaiko
kishi Kakoongo
kutut na Kakwa
loKala
loKaala
kiKalanga
kina Kalebwe
Kaliko-ti
kina Kalundwe
ki Kaamba
kishi Kamba
li Kango
tshina Kanyoka
B.
B. 159,
NH. 3,
B.
B. 311,
B. 73,
B. 187e,
S. 41,
B. 195
B. 151,
B. 259,
B. 363,
B. 282,
T.
/
T.
/
/
T.
/
T.
/
/
T.
T.
T.
Beni
Kongo
Mahagi
Kutshu
Nkundo
Albertville
Songye
Mahagi
Luba
Kongo
Kindu
Buta
Kanda-Kai
—
—
*—
' *
K
kaiko
kakongo
kakwa
kala
kala
kalanga
kalebwe
kaliko
kalundwc
kamba
kam ta
kango
kanioka
ba Kaiko
bashi Kakoongo
Kakwa-so
boKala
boKaala
baKalanga
bena Kalebwe
Kaliko-i
bena Kalundwe
baKaamba
bashi Kamba
baKango
bena Kanyoka
mu Kaiko
mushi Kakoongo
Kakwa
muKaala
mu Kalanga
mwina Kalebwe
Kaliko
mwina Kalundwe
mu Kaamba
mushi Kamba
mu Kango
mina Kanvoka
mwinia Kori
Kpala
muKuba
liKari-li
ki Kasanga
gilingo Kazibeti
Kebo
loKela
liKele
tshiKete
le Kete
liKiba
kina Kibeshi
igiKiga
liKipa
ekiKira
loKolombe
loKonda
loKonda
bwina Kondji
ki Koongo
kishi Koongo
lo Kongo
kinia Kori
loKota
LoKote
wu Kpala
buKuba, luKuba
B. 57,
B. 114,
B.
S.
B. 356,
B. 106,
S. 26,
S. 38,
B. 327.
B.
B. 26C,
B.
B. 365c
B. 187c,
B.
B.
B.
B. 321,
P.
B.
B. 317,
B. 281,
B. 155,
B. 172
B. 322,
B. 256,
B. 318,
B.
S. 11,
B. 323,
T. Masisi
T. Kolwesi
/ Bwa
/ Ngbaka
T. Ango
R. Albertville
T. Faradje
T. Mahagi
/ Mongo
/ Poto
/ Kasai
/ Bwa
/ Bwa
/ Songye
/ Rwanda
/ Bwa
/ Nande
T. Dekese
Équat.
/ Konda
T. Inongo
/ Luntu
T. Thysville
/ Kongo
T. Oshwe
T. Kindu
T. Boende
/ Nkundo
T. Libenge
T, Mweka
ETHNIQUES
mwina Kondji
muKoongo
mushi Koongo
kiKaanu
ki Kaonde
liKapu
NOMS
mu Kaanu
mu Kaonde
nKapu
Karawa
(a) Kari
mu Kasanga
Kazibeti
Kebo
oKela
muKele
mu Kete
moKete
nKiba
mwina Kibeshi
omuKiga
nK ipa
omu Kira
DES
vaKaanu
ba Kaonde
boKapu
boKarawa
baKari
ba Kasanga
aKazibeti
(u)Kebo
a Kela
boKele
baKete
boKete
boKiba
bena Kibeshi
abaKiga
boKipa
avaKira
eKolombe
to Kombe-kombe
baKonda
eKonda
bena Kondji
ba Koongo
ashi Koongo
boKongo
benia Kori
eKota
boKote
Kpala-(wo)
baKuba
ORTHOGRAPHIE
kanu
kaonde
kapu
karawa
kari
kasanga
kazibeti
kebo
kela
kele
kete
kete
kiba
kibeshi
kiga
kipa
kira
kolombe
kombe-kombe
konda
konda
kondji
kongo
kongo
kongo
kori
kota
kote
kpala
kuba
kuba
kula
kumbule
kurau
kunda
kusu
kuti
k u tsh u
kutu
kutu-nsamba
kutu
kwange
kwanza
kwese
labibi
lala
lali
lalia
lamba
langa
langa
langba
langbase
langye
ledje
lega /Kisi
lega /Ikori
kina K uba
bena Kuba
boKula
avaKumbule
baKuumu
bena Kunda
ba Kusu
boKuti
ba Kutshu
ba Kutu
boKutu
Kutu
baKwange
baKwaanza
ba Kwese
Mwina Kuba
moKula
omuKumbuIe
muKuumu
mwina Kunda
muKusu
mu Kwange
muKwaanza
mu Kwese
ki Kwange
kiKwaanza
ki Kwese
Labibi
ba Lala
baLaali
Labibi
muLala
muLaali
kiLali
kiLaali
ba Lamba
baLanga
eLanga
aLangba
aLangbase
bashi Langye
ba Leedje
vaLeega
ba Lega
muLamba
muLanga
o Kutshu
m uK utu
Langba
Langbase
mushi Langye
muLeedje
muLeega
moLega
ekiKumbule
kiK uum u
kina Kunda
kiKusu
loKuti
loKutshu
loKutu
loKutu
kiLamba
kiLanga
loLanga
Langba
Langbase
eLeedje
kiLeega
keLega
B. 109,
B.
B. 55,
B. 8,
B. 61,
B. 283,
B. 330,
B. 314,
B. 326,
B. 301,
B.
B. 262,
B.
B. 203,
T. Kasenga
T. N.-Anvers ; Lobo
T. Masisi
T. Lubutu
T. Manono
T. Kibombo
/ Mongo
T. Oshwe
T. Boende ; / Mongo
/ Mongo
T. Bomboma
T. Lasongo
T. Mambasa ; / Bila
T. Gungu
B.
B. 103,
B. 176,
B. 333b,
B. 99,
B. 329,
B. 373,
S.
S.
B.
B.
B. 17,
B,
T. Aketi
T. Sakania
/ Kongo
T. Ikela
T. Sakania
T. Kindu
/ Nkundo
/ Banda
/ Banda
T. Luebo
T. Lubero
T. Shabunda
T. Shabunda
muLeega
muLeka
mushi Lele
moLende
—
—
luLengese
muLengola
waLibinza
—
waLileko
moLima
—
omuLindja
—
—
—
—
_
_
_
_
_
liLiko
—
—
—
leLima
_
amaLindja
loLinga
—
—
—
T. Shabunda
T. Ponthierv.
/ Riverains equat.
T. Basongo
/ Bati
T. Oshwe
/ Nkuno
/ Nkundo
T. Dekese
T. Ponthierv.
/ Konda
T. N.-Anvers
T. Bomboma
T. N.-Anvers
/ Nkundo
T. Niangara ; / Kango
T. Budjala
T. N.-Anvers
/ Olombo
T. W amba
T. N.-Anvers
/ Topoke
T. Isangi
T. Banalia
T. N.-Anvers
/ Shi
/ Riverains équat.
T. Opala
T. Bomboma
/ Konda ; T. Inongo
E T H N IQ U E S
waLikila
Likile
muLiko
muLikoka
—
loLengese
kiLengola
loLia
B.
B. 21,
B. 370,
B. 279,
B. 349,
B. 315,
B.
B.
B. 320,
B. 20,
B. 298,
B. 388,
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B. 362,
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B. 371,
B.
B.
B.
NOMS
—
muLika
’iLeega
kiLeka
loLeku
bushi Lele
leLende
loLendo
loLenge
DES
baLeega
baLeka
cLeku
bashi Lele
boLende
boLendo
boLenge
bolenge
nDengese
baLengola
boLia
baLibinza
Liboobi
Lifonga
Lifumba ■
baLika
(moto wa Liko)
baLikila
Likile
baLiko
baLikoka
baLikolo
baLileko
baLima
Lim pandja
aval.indja
eLinga
baLinga
Lingunda
Lioko
ORTHOGRAPHIE
lega / Shile
leka
leku
Iele
lende
lendo
lenge
lenge /Isaka
lengese
lengola
lia
libinza
libobi
lifonga
lifumba
lika
likaw
likila
likile
Jiko
likoka
likolo
lileko
lima
limpandja
lindja
linga
linga
lingunda
lioko
—
—
eLisi, nnLisi
—
Liutwa
waLobala
muLobo
Logo
moLoi
leLisi
3
Logo-ti
—
waLokele
waBoloki
—
loLombi
odya Lombi-tu
kiLomotwa
loLongo
oLua
kishi Luamba
kisi Langu
tshiLuba
kiLuba-hemba
kinia Lubunda
Lugwara-ti
/ Konda
T. Boende
T. Buta
T. Bomboma
T. Isangi
T. Bomboma
T. N.-Anvers
T. Faradje
T. N.-Anvers
T. Ikela
T. Isangi
T. N.-Anvers
/ Mongo
/ Konda
T. Bafwasende
T. Isangi
T. Mitwaba
T. Budjala
/ Konda
T. Kalehe
/ Konda
T. Bikoro
/ Mbole
/ Kusu
T. Kindu
/ Kongo
T. Luluabourg
T. Manono
T. Kongolo
T. Mahagi
BELGE
—
nodya Lombi
Lombooki
mu Lomotwa
boLondo
—
omu Longe-longe
—
—
—
muLua
mushi Luamba
musi Luangu
muLuba
mu Luba-hemba
munia Lubunda
Lugwara
B.
B.
B. 347,
B.
B.
B. 397,
B.
S. 42
B. 393,
B.
B.
B. 378
B.
B.
S. 54
B.
B. 86,
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B. 288,
B. 258,
B. 174
B. 195
B. 192,
B.
S. 43,
CONGO
Liombo
Liondje
baLisi
Lituuka
baLiutwa
baLobala
baLobo
Logo(-i)
baLoi
Lokalo
baLokele
baBoloki
Lokcle
boLombi
odya I.ombi
aLombooki
ba Lomotwa
boLondo
Loondo
avaLonge-longe
boLongo
Losakanyi
Losanga
aLua
bashi Luamba
basi Luangu
baLuba
baLuba-hemba
benia Lubunda
Lugwara(-i)
AU
liombo
liondje
Jisi
lituka
liutwa
!obala
lobo
logo
loi
lokalo
lokele
loki
lokole
lombi
lombi
lombok i
lomotwa
londo
londo
longe-longe
longo
losakanyi
losanga
lua
luamba
luangu
lu ba
luba-hemba
lubunda
lugwara
lula
lulu
luluwa
lumbe
lumbu
luntu
luombila
luva-samba
Iuwa
lwena
mangbetu
Mabendi
Mabisanga
Maidjiru
aMaidjuwu
aMakerc
aMa(I)ele
Mambisa
Mamvu
aMangbetu
muLuunda
uLuunda
B. 216,
T. Kapanga
bukwa Luuntu
—
kiLuva
iLuuwa
kiLuuwa
buLwalwa
—
B. 281,
B.
B. 191,
T. Dimbelenge
T. Isangi
T. Jadotville
B. 219,
T. Feshi
B. 269,
B.
T. Luisa
f Mbole
siLwena
B. 229,
T. Dilolo
uLwer
iLwer
B. 233,
T. Idiofa
Mabendi
Mabisanga
Maidjiru
Maidjuwu
naMakere
naMa(l)ele
Mambisa
Mamvu
naMangbetu
Mabendi
—
Maidjiru
Maidjuwu
naMakere-ti
naMa(l)ele-ti
—
Mamvu-kitu
naMangbetii-ti
S. 33,
B.
S.
S.
S. 50,
S. 56a,
S. 1,
S. 29,
S. 48,
T. Djugu
T. Niangara
T. Watsa
T. Wamba
T. Buta
T. Poko
T. Djugu
T. Watsa
T. Paulis
mukwa Luuntu
muLuombila
muLuva
| uLuuwa
J muLuuwa
muLwalwa
{ muLwena
kaLwena
ETHNIQUES
mabendi
mabisanga
maidjiru
maidjuwu
makere
malele
mambisa
mamvu
T. Madimba
T. Opala
T. Luebo
Equat.
T. Albertville
NOMS
lwer
muLumbu
B. 170a,
B.
B.
P.B. 78,
DES
lwalwa
lwele
—
—
kina Luluwa
—
kiLumbu
muLuula
muLulu
mwina Luluwa
ORTHOGRAPHIE
lunda
baLuula
baLulu
bena Luluwa
baLumbe
baLumbu
| aLuunda
\baLuunda
bakwa Luuntu
baLuombila
vaLuva
| aLuuwa
( baLuuwa
baLwalwa
Lwele
f aLwena
| tuLwena
aLwer
Mangutu-kitu
liMayogo
Mba-ni
buMbagani
kiMbala
buMbala
mbala /Lwcta
mbala
mbala
mbandja
mbanga
mbanga
mbata
mbati
mbati-ngombc
mbeko
mbelo
mbenga
mbesa
mbiliankamba
mbinga
mbinga
mbinsa
mbo
mbo
mbole (N)
mbcle (S)
mbole-Lomela
mboliasa
baM bala
bamiMbala
boMbala
aMbandja
Mbanga
boMbanga
baMbata
(a)Mbaati
Mbaati
baMbeeko
Mbelo
boMbenga
boMbesa
Mbiliankamba
Mbinga
baMbinga
baMbinsa
baMbo
baMbo
aMbole
baMbole
Mbole
boMbooliasa
muMbala
muMbala
ruMbala
kiMbala
loMbala
un Mbandja
Mbandja
muMbata
Mbaati
Mbaati
muMbeeko
Mbelo
moMbesa
Mbiliankamba
Mbinga
moMbinga
umMbinsa
uMbo
Mbole
boMbole
Mbole
Mbooliasa
kiM bata
kiMbeeko
liMbenga
uMbesa
liMbinga
ki Mbinsa
kiMbo
loMbole
loMbole
S. 31,
S. lfi,
Btd
B. 267,
B. 129,
B. 282,
T. Watsa
T. Paulis
T. Banalia
/ Bindji-S.
T. Masi Manimlia
I Kuba
T. Mweka
B. 268, T. Luisa
B. 158,
/ Kongo
B.
T. Ikela
S. 81,
T. Banzyville
B.
/ Konda
B.
T. Bumba
B. 165, T. Madimba
S. 60,
T. Libenge ; / Ngbaud
B.
T. Libenge
B. 168,
/ Kongo
B.
/ Konda
B. 388, T. N.-Anvers
B. 346, T. Yahuma
B.
T, Oshwe
B.
T. N.-Anvers
P.
T. Libenge ; / Ubangi
B. 164,
/ Kongo
B. 195
/ Luba
B. 4,
T. Mambasa
B. 334a, T. Opala
B. 334, T. Opala
B. 308, T. Monkoto : / Nkundo
B. 300, T. Bikoro
BELG E
Mangutu
Mayogo
Mba-gi
muMbagani
muMbala
muMbala
CONGO
Mangutu
(o-) Mayogo
Mba-vi
baMbagani
baMbala
baMbala
AU
mang(b)utu
mayogo
mba
mbagani
mbata /Kwilu
mbala 'Sank.
Mbooso
muMbuli
uMbuun
muMbuti
muMpangu
uMpe
B. 22,
T. Ponthierville
B. 90,
B.
B.
B. 336,
S. 27,
B.
S. 9,
S. 9,
B. 294,
B. 160,
B. 240,
B.
B.
B.
T. Kolwezi
T. Basoko
T. N.-Anvers
Pr. Équateur
T. Watsa
T. Bomboma
T. Libenge
/ Banda
T. Bikoro
T. Madimba
T. Kutu
T. Monkoto
/ Konda
T. Lisala
E T H N IQ U E S
Mongo
Mongoba
Moonya
Monjombo
Mono
B.
T. Bomboma
B.
j Nkundo
B. 403,
T. Isangi
B. 344b, T. Bumba
B. 328,
T. KatakoKombe
B. 235,
T. Idiofa
P.
T. Mambasa
B. 387c, T. N.-Anvers
B.
/ Mongo
S. 49,
T. Paulis
B. 252b T. Kasangulu
B. 252a, T. Kasangulu
B.
/ Songye
B.
T. Lisala
NOMS
naMeegye
uMfunu
muMfunuka
mwina Milembwe
Mimbc
munya Mituku
munya Metoko
mwina Mitumba
Moingi
—
—
—
—
luMbuli
iMbuun
(k)iMbuti
liMbwala
loMbwandja
naMeegve-ti
i Mfunu
kiMfunuka
kina Milembwe
—
kinya Mituku
kenya Metoko
—
—
—
loMongo
non adzi Mongoba
—
yaMonjombo
oMono
loMpama
kiMpangu
keMpe
—
—
liMpesa
DES
boMboma
boMbomba
Mbooso
(watu wa Mbudja)
baMbuli
aMbuun
baMbuti
boMbwala
boMbwandja
aMeegye
aMfunu
baMfunuka
bena Milembwe
Mimbo
banya Mituku
banva Metoko
bena Mitumba
Moingi
boMole
(basi) Mongo
aMongoba
Moonya
Monjombo-(no)
aMono
(ba)Mpama
baMpangu
baMpe
Mpenge
Mpenjwa
eMpesa
ORTHOGRAPHIE
'mboma
mbomba
mboso
mbudia
mbuli
mbun
mbuti
mbwala
mbwandja
medje
mfunu
mfunuka
milembwe
mimbo
mituku
metoko
mitumba
moingi
mole
mongo
mongoba
monia
monjombo
mono
mpama
mpangu
mpe
mpenge
mpenjwa
mpesa
avaNandc
baNdaaka
baNdaanda
Ndayi
aNdembo
Ndengese
baNdibu
baNdila
baNdingima
Ndo
baNdobo
mwina Mpundu
uMput
mukwa Mputu
Muledre
Mumbe-su
Mundo
loMpongo
loMpono
kina Mpundu
iMput
bukwa Mputu
Mumbesu-nu
loMundj i
ngu Mundo
Mvuba-ngbi
maMwe
munia Mweko
omuNande
muNdaaka
waNdaanda
muNdembo
luLengese
muNdibu
moNdila
Ndo
waNdobo
kinia Mweko
ekiNande
iNdaaka
loLengese
kiNdibu
liNdila
liNdingima
B.
B.
B.
B.
B.
B.
S.
S.
B.
S.
B.
S.
B.
B.
B.
220,
231
280,
17,
30,
290,
B. 50,
B. 3,
B.
B.
B. 228,
B. 320,
B. 164,
B.
B. 365f,
S. 37,
B.
T. N.-Anvers
/ Nkundo
/ Nkundo
T. Kasenga
T. Kikwit
/ Bakwa Luntu
T. Watsa
T. Mahagi
/ Mongo
T. Faradje
T. Bomboma
T. Beni
T. Lisala
T. Bomboma
T. Kasongo
T.
T.
T.
T.
T.
T.
T.
Lubero
Mambasa
Bomboma
Lisala
Dilolo
Dekese
Thysville
/ Benge
T. Buta
T. Mahagi
T. N.-Anvers
BELGE
nande
ndaka
ndanda
ndai
ndembo
ndengese
ndibu
ndila
ndingima
ndo
ndobo
—
CONGO
inaMpoko
lbo) Mpongo
boMpono
bena Mpundu
aMput
bakwa Mputu
Muledre
Mumbi
(bo)Mundji
(wo-j Mundo
Mundongo
Mvuba
buMwangi
baMwe
bania Mweko
AU
mpoko
mpongo
mpono
mpundu
mput
mputu
muledre
mumbi
mundji
mundo
mundongo
mvuba
mwangi
mwe
mweko
^
ngbaka
ngbandi
Ngbaga
—
loNdombe
Ndru-na
liNduli
Ndunga-le
liNgala
—'
—
loNgando
moNgbaga
Ndru
muNduJi
Ndunga-gi
(muNgala)
Ngali
B.
B.
S. 3,
B.
Btd
B. 377,
B.
B.
B. 333a,
S. 8,
T. Budjala
T. Ikela
T. Djugu
/ Bati
T. Lisala
T. Lisala
/ Konda
/ Liko
T. Djolu
T. Libenge
nuNgbaka
S. 69,
T. Gemena
yanga Ngbandi
S. 59,
T. Banzyville
muNgbe(l)e
liNgbe(l)e
B. 361,
T. Niangara
Ngbeele
muNgbelima
muNgbinda
Ngbundu
Ngele
Ngele
Ngele
muNgende
muNgengele
iNgbeele
liNgbelima
buNgbinda
Ngbundu
—
—
—
bu Ngende
kiNgengele
loNgili
li(N)gingita
—
liNgombe
buNgombe
loNgombe
B.
B.
B.
S.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
T. Lisala
T. Banalia
T. Buta
/ Banda
/ Mbole
/ Konda
/ Bangi ; T. Bi
T. Mweka
T. Kindu
/ Nkundo
T. Buta
T. Lisala
T. Lisala
T. Mweka
T. Lomela
mo(N)gingita
Ngombe
oNgombe
muNgombe
Ngombe
341c,
411,
273,
255
340a,
340b,
274,
312,
ETHNIQUES
Ngbaka
Ngbandi
NOMS
ngbele
ngbelima
ngbinda
ngbundu
ngele
ngele
ngele
ngende
ngengele
ngili
(n)gingita
ngombe
ngombe
ngombe /Sankuru
ngombe /Lomela
moNdoolo
DES
ngbele
!
boNdoolo
boNdombe
Ndru
buNduli
Ndunga-ye
(baNgala)
Ngali
(bato ba) boNgambo
boNgando
Ngbaga-(o)
Ngbaka-no
oNgbaka-no
aNgbandi
baNgbe(l)e
maNgbele
Ngbeele
waNgbelima
baNgbinda
aNgbundu
Ngele
Ngele
Ngele
baNgende
baNgengele
boNgili
ba(N)gingita
Ngombe
baNgombe
baNgombe
Ngombe
ORTHOGRAPHIE
ndolo
ndombe
ndru
nduli
ndunga
ngala
ngali
ngambo
ngando
ngbaga
ngongo
ngongo/Sankuru
ngongo /Lukenye
ngongoli
ngoyo
ngul
muNgongo
muNgongo
muNgongo
moNgongoli
muNgoyo
uNgul
uNgwi
muNkanu
moNkembe
Nkengo
Nkile
Nkole
iNgul
eNgwi
kiNkanu
liNkembe
_
_
loNkole
loNkombo
_
bwina Nkoshi
loNkundo
loNkutshu
_
kina Nsamba
loNsela
_
loNsongo
kiNsongo
kiNsooso
loNtomba
losi Kongo
loNtomba
loNtomba
loNtomba
—
1'. Kikwit
T. Mweka
/ Nkutshu
/ Bati
T. Manono
T. Idiofa
T. Idiofa
T. Madimba
T. N.-Anvers ; /
/ Mbole
/ Konda
/ Mongo
T. Coquilhat
/ Konda
/ Bakwa Luntu
T. Ingende
T. Lodja
/ Konda
/ Songye
T. Ingende
T. N.-Anvers
/ Mongo
T. Kikwit
/ Kongo
T. Bongandanga
T. Boende
T. Bikoro
T. Inongo
T. Bikoro
T. Ingende
BELGE
Nsombe
Nsongo
muNsongo
muNsooso
Ntomba
Ntomba
Ntomba
Ntomba
Ntomba
Ntomba
—
—
B. 130a,
B. 275,
B.
B.
B.
B. 232a,
B. 232,
B. 167,
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B. 281,
B. 339,
B. 284,
B.
B.
B.
B.
B.
B. 249,
B.
B. 338,
B. 303,
B. 295,
B. 296,
B.
B.
CONGO
Nkondi
mwina Nkoshi
Nkundo
oNhutshu
Nsamba
mwina Nsamba
kiNgongo
buNgon’o
oNgongo
AU
ngwi
nkanu
nkembe
nkengo
nkile
nkole
nkombo
nkondi
nkoshi
nkundo
nkutshu
nsamba
nsamba
nsela
nsombe
nsongo-Mundji
nsongo
nsoso
ntomba ; / Lopori
/ Lomela
I Tumba
/ Dj aie
/ Bolia
/ Wangata
baNgongo
baNgongo
baNgongo
boNgongoli
baNgoyo
aNgul
aNgwi
baNkanu
boNkembe
Nkengo
Nkile
Nkole
boNkombo
Nkondi
bena Nkoshi
Nkundo
aNkutshu
Nsamba
bena Nsamba
boNsela
Nsombe
Nsongo
baNsongo
baNsooso
Ntomba
Ntomba
Ntomba
Ntomba
Ntomba
Ntomba
nungu
nunii
nwase
nweshi
nyali
nyanga
keNunu
muNweshi
muNyali
Ï
f rauNyanga
| moNyanga
mmaNyaanga
kiNweshi
liNyali
Nyanga-li
kiNyanga
keNyanga
kimaNyaanga
Nyango
kiNyindu
(o) lu Nyoro
kiNzadi
kpolo Nzakala
Nyango
mu Nyindu
(o)muNyoro
muNzadi
Nzakala
B.
B.
S.
B.
B.
B.
204,
244a,
87,
1,
360a,
T.
T.
/
T.
T.
T.
Kahemba
Bikoro
Ngbaka
Mitwaba
Djugu
Watsa
T. Masisi
B. 148,
B.
S.
B.
B. 35.
B. 234,
S. 93,
/ Kongo
/ Nkundo
T. Gemena
T. Mwenga
T. Mahagi
T. Idiofa
T. Bondo
S. 40,
S. 40,
S. 42,
B. 310,
B. 354,
B. 261,
B.
B. 408,
P.
B. 409,
/ Avokaya
/ Avokaya
/ Logo
T. Oshwe
T. Isangi
T. Kindu
T. Busu Djanoa
Y . Basoko
Yembe-Bolia
T. Isangi
NOMS
B. 54,
O
Odjiga
Odjila
Ogambo
baOli, boOli
(b)aOlombo
(b)aOmbo
boOnde
baOnde
bOne
baOnga
Odjiga
Odjila
Ogambo
boOli
aOlombo
(b)oOmbo
Onde
Onde
Onga
Odjiga-ti
Odjila-ti
Ogambo-ti
loOli
Olombo
loOmbo
ETHNIQUES
odjiga
odjila
ogambo
oli
olombo
ombo
onde
onde
one
onga
DES
nyanga
nyanga
nyango
nyindu
nyoro
nzadi
nzakala
i
kamiNungu
muNunu
ORTHOGRAPHIE
nyanga
tumiNungu
baNunu
boNwastbaNweshi
baNyali
maNyanga
vaNyanga
baNyanga
bamaNyanga
boNyanga
Nyango (-o)
baNyindu
(a)waNyoro
baN zadi
Nzakala
p
li Pandu
—
kiPelende
(k)iPelende
kiPeemba
kiPende
kiPende
kiPhatu
luPhende
buPianga
kiPindi
naPopoyi-ti
liPoto
moPandu
muPelende
(m)uPelende
muPeemba
muPende
kaPende
mu Phatu
mu Phende
muPianga
muPindi
naPopoyi
mu Poto
/ Bati
T. Dekese
T. Kenge
T. Kas° Lunda
T. Mwanza
T. Gungu
T. Tshikapa
T. Kasongo Lunda
T. Tshikapa
T. Mweka
T. Kikwit
T. Banalia
T. Lisala
B
B.
B. 372,
/ Rwanda
T. Mwenga
/ River. Tshuapa
B. 260,
/ River. Lomami
R
ragwe
rhinyi-rhinyi
ringa
wa{ka) Ragwe
baRhinyi-rhinyi
baRinga
mu(ka) Ragwe
muRhinyi-rhinyi
baLinga
muLinga
risi
runda
baRisi
aRuund(a)
muRisi
muRuund(a)
rundi
rwanda
(a)baRundi
(a)banyaR(g)wanda
(u)mu Rundi
(u)munyaR(g)wanda
|
ru (ka) Ragwe
kiRhinyi-rhiny i
loRinga
leRisi
iRuund(a)
uRuund(a)
(i)kiRundi
(i)kinyaR(g)wanda
B.
B. 216,
B. 64,
B 61,
BELGE
B.
B.
B.
B.
B. 190,
I 202,
B. 202d,
B. 169,
B. 202a,
B. 271,
B. 23S,
S. 53,
B. 376,
CONGO
boPandu
ePanga, iPanga
baPelende
(b)aPelende
baPeemba
baPendc
tuPende
baPhatu
baPhende
baPianga
baPindi
aPopoyi
baPoto
AU
pandu
pannga
pelende (N)
pelende (S)
pemba
pende
pende
phatu
phende
pianga
pindi
popoi
poto
T. Buta
T. Sandoa
/ Burundi
/ Rwanda
00
<C
O
s
sho
shongo
shongomene
B.
T. Bokungu
baSakata
muSakata
keSakata
B. 241,
T. Kutu
baSala-mpahu
baSali
boSalia
benya Samba
baSanga
baSanga
boSanga
awaSango
boSanwa
waSanzi
baSeba
Sele
muSala-mpahu
muSali
moSalia
munya Samba
mu Sanga
mu Sanga
tshiSala-mpahu
liSali
leSalia
kinya Samba
kiSanga
ki Sanga
— '
Sango
liSanwa
kiSanzi
kiSeba
Sele
liSena
loSengela
loSengele
—
B. 270,
B.
B.
B. 289,
B. 92,
B.
B.
S. 62,
B.
B. 83,
B. 225,
S. 21,
B.
B. 304,
B. 299,
B.
T.
/
T.
T.
T.
/
/
T.
/
T.
T.
T.
T.
/
T.
/
(a)maShi
B. 56,
T. Kabare
kiShila
B . 89,
T. Kasenga
kiShindji
B . 205,
T. Kahemba
bu Sho
buShongo
—
B.
B. 319,
B. 325,
T. Mweka
T. Mweka
T. Mweka
boSengela
baSengele
ba(n)Sese
baShi
(a)vaShi
baShila
(b)aShindji
tuShindji
baSho
baShongo
baShongomene
(wa) Sango
muSanwa
mu Sanzi
mu Seba
Sele
0>)muSbi
muShila
ƒ mu Shindji
| kaShindji
mu Sho
boShongo
muShongomene
Luisa
Bati
Banalia
Kindu
Jadotville
Songye
Konda
Banzyville
Yew
Fizi
Kasenga
Ango
Lisala
Mongo
Inongo
Konda
ETHNIQUES
shindi
loSaka
NOMS
shila
—
DES
shi
boSaka
ORTHOGRAPHIE
saka
f sa
1 sakata
sala-mpah u
sali
salia
samba
sanga
sanga
sanga
sango
sanwa
sanzi
seba
sele
sena
sengela
sengele
sese
shu
shukali
soko
(so)longo
sonde
songe
songola
sua
suku
sundi
swaga
ta bukanga
tabwa
( avaShii
\ baShu
avaShukaati
baSoko
basoLongo
asoLongo
ƒ maSoonde
| baSoonde
baSongye
baSongola
baSua
baSuku
baSuundi
avaSwaga
ekiShii
Ë. 50d,
T. Luberri
ekiShukaali
liSoko
B.
B. 405a,
T. Lubero
T. Basoko
kisoLongo
B. 144,
/ Kongo
muSoonde
kiSoonde
B. 206,
T. Feshi
muSongye
kiSongye
B. 187,
T. Kabinda
omuShu
omuShukaali
muSoko
( musoLongo
| nnsoLongo
{ mu Songola
moSongola
muSua
muSuku
muSuundi
omuSwaga
keSongola
B. 257,
T. Kindu
kiMbuti
kiSuku
kiSuundi
ekiSwaga
P.
B. 142,
B. 147,
B. 50a,
T.
T.
/
/
B. 251,
T. Kenge
muTabwa
kiTabwa
B. 107,
T. Baudouinville
muTalinge
kiTalinge
B. 51,
B. 251a,
B. 50b,
T. Beni
T. Kenge
/ Nande
baTa Bukanga
I baTabwa
talinge
ta lula
tangi
waTabwa
waTalinge
baTa Luula
avaTangi
omuTangi
teke
baTeke
muTeke
tele
temba
tembo
baTele
baTemba
baTembo
muTele
muTemba
muTembo
ekiTangi
| kiTeke
\iTeke
keTele
kiTemba
kiTembo
B. 254
B. 244b,
B. 93,
B. 199,
Mambasa
Feshi
Kongo
Nande
T. Kasangulu
T. Kutu
T. Jadotville
T. Manono
baTembo
muTembo
kiTembo
B 60,
T. Kalehe
T. Lisala
/ Kongo
T. Katako Kombe
T. Mushie
T. Lubero
T. Mushie
T. Oshwe
/ Nkundo
/ Banda
T. Isangi
T. Isangi
T. Kutu
T. Kikwit
T. Banningville
T. Mweka
T. Kahemba
T. Sandoa
Nkundo
T. Dekese
T. Kikwit
Kuba
Nkundo
baTumbwe
muTumbwe
eTumbwe
B.
T. Mwenga
baTumbwe
waTunguu
waTuutsi
muTumbwe
muTunguu
muTuutsi
kiTumbwe
liTunguu
B. 106,
B.
B.
T. Albertville
T. Banalia
/ Rwanda
—
gaTopoke
muTou
muTsaam
muTsamban
muTshobwa
muTshok
kaTshokwe
—
—
—»
ETHNIQUES
B. 382,
B. 139,
B. 286,
B. 245,
B.
B. 254d,
B.
P.
S.
B. 334a,
B. 402,
B. 243,
B. 236,
B. 248b,
B. 274,
B. 210,
B. 210c,
P.
B. 324,
B. 249,
P.
P.
muTemo
muTetela
muTyene
muTike
uTyo
boTitu
muToa
Togbo
NOMS
muTsong
muTswa
boTswa
liTem(b)o
kiTemo
oTetela
keTyene
eTike
iTyo
loTitu
loToa
Togbo
—
Topoke
keTou
kiTsaam
kiTsamban
—
kiTshok
kiTshokwe
loTshwa
loTsiki
iTsong
buTswa
loTswa
—
DES
moTem(b)o
baTemo
l>aTetela
baTyene
baTike
aTyo
baTitu
baToa
aTogbo
toOli
baTopoke
baTou
baTsaam
baTsamban
baTshobwa
baTshok
tuTshokwe
boTshwa
eTsiki
baTsong
baTswa
baTswa
ORTHOGRAPHIE
I tembo
t tembu
tembo
temo
tetela
tiene
tike
tio
titu
toa
togbo
tooli
topoke
tow
tsam
tsamban
tshobwa
tshok
tshok
tshwa
tsiki
tsong
tswa
tswa
1 tumbwe
| tombwe
tumbwe
tungu
tutsi
liTuwi
kiTwa
oTwaoli
B. 365h,
I Bwà
muTwa
P.
B.
Kivu
/ Yaelima
unga
waUnga
mwUnga
kyUnga
B . 95,
T. Sakania
vili
vira
vulangba
baVili
baViira
Vulangba
baVungana
muVili
muViira
kiVili
kiViira
muVungana
kiVungana
B. 145,
B. 19,
B.
B. 154
I Kongo
T. Uvira
T. Lisala
/ Kongo
vungana
wumbu
Waaya
Weli
Welo
baWiinza
baWooyo
baW uum
aW uum
baWumbu
yadjima
baYadjima
wum
muWiinza
muWooyo
m uW uum
muW umbu
liWiinza
kiWooyo
f kiW uum
\iW uum
kiW umbu
B.
B.
B.
B.
B. 146,
/ Konda
/ Konda
I Konda
T. Buta
/ Kongo
B.250c,
T. Kasangulu
B. 250a, T. Kasangulu
B. 314,
T. Dekese
BELGE
waya
weli
welo
winza
wovo
moTuwi
CONGO
baTuwi
baTwa
cTwaol i
AU
tuwi
twa
twaoli
yaka
yansi
moYanga
Yangere
j muYaansi
| ngyaansi
muYembe
muYew(u)
omuYira
muYoba
mu (ma) Y oombe
T. Kasongo Lunda
S. 61,
S. 76,
B.
B.
B.
B.
B.
B.
S.
B.
T. Banzyville
/ Banda
/ Bila
T. Isangi
T. Isangi
T. Isangi
T. Basoko
/ Bati
T. Libenge
T. Basoko
B. 248,
T. Banningville
B.
B.
B.
B.
B.
B.
P.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
T.
T.
T.
T.
T.
T.
401b,
414,
410,
401a,
76,
326,
187d,
365,
34,
82,
149
Isangi
Basoko
Stanleyville
Isangi
Watsa
Mitwaba
Ntomba
T. Ikela
/ Songye
/ Konda
T. Buta
/ Nande
T. Fizi
/ Kongo
/ Nkundo
ETHNIQUES
muYeke
—
—
—
liYanga
Yangere
—
kiYaansi
iYaansi
—
—
—
—
—
kiYeke
—
loYela
ki Yembe
—
liYew(u)
ekiYira
kiYoba
kiYoombe
—
B . 209,
NOMS
waYawembe
kiYaka
iYaka
—
Yakpa
kiYaku
DES
yaokandja
yaolema
vasanga
yawembe
yeka
veke
yeki
vela
vembe
yembe
yew
yira
yoba
vombe
yongo
f muYaka
\nYaka
Yakoma
Yakpa
muYaku
waYalihila
waYalikanza
waYalikoka
ORTHOGRAPHIE
yakoma
yakpa
yaku
yalihila
yalikanza
yalikoka
yamanongeri
vanga
yangere
yanongo
1 baYaka
1 aYaka
aYakoma
a Yakpa
ba Yaku
baYalihila
baYalikanza
baYalikoka
—
boYanga
a Yangere
Yanongo
| baYaansi
| aYaansi
Yaokandja
Yaolema
Yasanga
baYawembe
ma Yeka
baYeke
Yeki
boYela
ba Yembe
i Yembe
baYew(u)
a va Yira
ba Yoba
ba(ma)Yooml)
Yongo
z
zande
zela
zenc
ziba
zimba
zombo
aZande
baZela
boZene
avaZiba
waZimba
baZoombo
Zande
muZela
paZande
kiZela
omuZiba
muZimba
muZoombo
amaZiba
kiZimba
kiZoombo
S. 89,
B. 88,
S.
B. 45,
B. 263,
B. 166,
T.
T.
/
/
T.
/
Dungu
Mitwaba
Ngbaka
Shi
Kasongo
Kongo.
L IS T E I I I .
Noms ethniques et linguistiques.
NOM ENCLATURE
EN
T R A N S C R IP T IO N
S C IE N T IF IQ U E
P H O N É M IQ U E
ET
T O N É M IQ U E .
Colonne 1. Le nom ethnique scientifique au pluriel.
Colonne 2. Le nom ethnique scientifique au singulier.
Colonne 3. Le nom linguistique scientifique.
Colonne 4. Le nom ethnique, en transcription usuelle.
Colonne 5. Détermination.
1) Le sigle indique la grand famille linguis­
tique ou ethnique ;
2) Le chiffre permet de localiser sur la carte
linguistique.
Liste annexe : les principales variantes des noms
ethniques, avec renvoi à la forme mentionnée.
nà-âbülù
âkà
3<o>àliiiir
<à)màcUi/bô
amaid3iiwu
b aamba
àmé r)gi
à àmiàrjgbà
■(a)ndali
aggada
aggödö
'bà âggbà
bà âggî
ba anza
àpâglbètî
apindi
àsiîa
ba auji
âvàrè
àvôkâyà ( i )
transcription pratique
carte
linguistique
Abulu
Aka
Alur
S. 55
P.
N.2
âkpôk àmââlô
Amadi
BTD (87)
<a)maid3uwu
mw âàmbà
àmérigî
àmîàggbà
<a>ndali
kù âàm bà
àméijgi-lçitô
pà àmiàrjgbà
<a>ndali
Amaidjuwu
ba Amba
Amengi
Amiangba
Andali
S
B. 6
S.
S.
S.
aggada
arjgada
352c.
108
94
40
97
B.
B.
B.
B.
B.
P.
B.
S.
S.
BELGE
ki anza
àpâglbètî
apindi
àsûâ-ti
ky auji
âvàrè-tù
àvôkâyà-ti
ba Arjgbà
bo Angi
ba Anza
Apagibeti
Apindi
Asua
ba Aushi
Avare
Avokaya
CONGO
lè ârjgbà
S.
AU
ma ârjgbà
bô ângî
mw anza
àpâglbètî
apindi
àsüâ-è
mw aufi
âvàrè
àvôkâyà
Angada
ETHNIQUES
nâ-àbùlù-tl
âkà
dho<g>àlüùr
NOMS
I
|
â àbi'itii
âkà
âlüùr
àmââ'di
àmââli
nom linguistique
DES
Î
singulier
ORTHOGRAPHIE
N o m e th n iq u e
pluriel
B
a baba
ma badi
ba bai
mu beembe
| mm bémbé
j mm bèèmbè
mô bènd3à
mô bèèijgè
mu bera
ba Bai
B. 246
tàr-bàkà
bàkpâ
li b à li
banda
bàndià
10 bàrjgl
Baka
Bakpa
ba Bali
Banda
Bandia
ma Banza
ba Barjgi
S.
S.
B.
S.
S.
B.
B.
è bài)gô
ba Bango
B. 345
ba Bango bango
Bangba
Barambo
Bari
ba Beka
ba Beke
B.
S.
S.
S.
—
ki bàtjgù-bâggù
li bàrjgbà
kpóló bâràmbô
bàri-tîlé
è bèkà
i bèèkè
( tji bemba
| ki bemba
lii beembe
f 'è bémbé
\è uèèmbè
lè bèndjà
li bèèrjgè
ki bera
57
16
72
92
392
264
15
88
19
B. 5
wa Bemba
B. 105
ba Bembe
B. 152
| va Bembe
B. 18
ba Bendja
ba Benge
ba Bera Tshopo
B. 352b
B 348
B. 14
ETHNIQUES
bàggi
bàggô
bàrjgô
bàggù-bâggù
bàijgbà
bàràmbô
bàri
mù bèkà
m bèèkè
mu bemba
ke bai
NOMS
bà bàggù-bâggù
<ô> bàrjgbà
à bàràmbè
bàri <-i>
'bà bèkà
'bà bèèkè
| wa bemba
l Ba bemba
ba beembe
| bà bembé
| rà béémbè
'bà bèndjà
'bà bèèggè
'ba bera
bô
( mô
| bô
mû
S.
B. 360b
DES
bà bàggô
f mo bai
( bo bai
bàkà
bàkpâ
m bà'li
banda
bàndià
Baba
ma Badi
baba
—
ORTHOGRAPHIE
'bà
a
à
ma
bà
bàkâ-<yè>
bàkpâ ( à )
bà'li
banda
bàndià
banza
bàggi
baba
'bà bllà
—
mwina bukanda
kina bukanda
—
munya buggu
( mù bùyù
1 m bóyó
iih büà<-è>
ii'i bwà
mu bwari
—
kinya burjgu
ki bùyù
[ kè bóyó
li bwà-H
li bwà
ƒ
ki bwari
B. 7b
ba
ba
bà
ba
ba
ba
ba
bo
va
ba
ba
A
ba
ba
bo
ba
Bili
Bindja
Bindja/Zim ba
Bindji <N>
Bindji <S>
Binza
Bira <plaine>
Bita
Bito
Boma / Kongo
Boma
Boma
Bombi /Nyali
Bombi /Bila
Bongono
Budia
Budja
Builande
bena Bukanda
Buliasa
bania Buggu
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
ba Buyu
B. 77
ba Bwa
bo Bwa <E>
B. 366
B. 367
wa Bwari
B. 84
S)
343
263
267 a
267 b
343
7a
155
239
254 c
366c
BELGE
—
ba Bila forêt
344 a
224
300
56
CONGO
mû biiii
mù bîndjà
mô bindjà
mu bindji
mu bindji
mù binzà
m birà
m bita
5mù bftô
mm boma
mu boma
u boma
mù biàm bi
mu boombi
mo boggono
mu budia
m ùtù ù bùd3à
f ki bilà
| i büà
i blüi
i bind3à
kè bind3à
tji bind3i
bu bind3i
li binzà
ki birà
!i bita
èki bitô
ki boma
ka boma
i boma
lf boombi
ki boombi
li borjgono
ki budia
è bùd3à
AU
'bà büli
'bà bind3à
'ba bind3à
ba bind3i
Ba bindji
'bà binzà
'ba birà
'bo bita
à n i bftô
ba boma
ba borna
a boma
'1>à b iim b i
'ba boombi
'bo boggono
ba budia
wàtù wà bùd3à
builande
bena bukanda
buliasa
banya buggu
( 'bà bùyù
| bà bóvó
'bà büà
'bô bwà
( wa bwari
1 ba bwari
mù büà
ba bweende
| wa bwile
| ba bwile
mu bweende
ki bweende
mu bwile
ki bwile
ba Bwende
B. 165
wa Bwile
B. 108
ba Baidumba
ba Baie
ma Baie
Bale'I.ondu'.
Balese
Baletse
ba Bali /Duwa
ba Bati
ma Bembe
bo Bendia
B
O
O
'B
'ba 'boro
'bà 'bu<d>3aba
'bâ 'büdù
'bà 'bùgôômbé
'bà 'bügùru
<'bà>'bügbùmà
'bùràkà
'bà 'bi'iti
m boro
wà 'bu (d>3aba
mù 'büdù
mù 'bùgôômbé
mà 'bügùrù
'bügbùmà
'bùjâkà
mù 'bûti
'bà bvànùmâ
mù bvànùmâ
—
mo 'bendya
—
'di 'bààli
li 'bââti
—
le 'bendya
| è 'bôgùrù
\èè gùlüù
le 'boro
'bud3aba
è
'büdù
e 'bùgôômbé'
ggóqgó-na-kógóp
è 'bügbùmà
ggô-nâ-'bùràks
i 'büti
BV
H bvànùmâ
S. 3
S. 32
s.
B. 379 b
B. 349
B.
B.
Boguru
B.
ba Boro
Budiaba
ba Budu
ba Bugombe
Buguru
Bugbuma
Bura ka
ba Mbuti
B.
B.
B.
B.
B.
B.
S.
ba Bvanuma
B.
P
352 d
2
10
12
ETHNIQUES
mô 'bôgùrù
'bâlé
'bâlésé
'bàlétsè
mù 'bààli
èm 'bââtl
B. 379 a
NOMS
<'bà>'bôgùrù
wà 'bà'bààlè
m in ik ô mà 'bà 'bààlè
mànàkô mà mà 'bààlè
'bàlè-dhà
ûti-nà-'bâlésè-bà
DES
mu 'baidumba
ORTHOGRAPHIE
'ba 'baidumba
'bà 'bààlè
mà 'bààlè
'bâlé
'bâlésé
'bàlétsè
'bà 'bààli
'bà 'bâàti
mà 'bémbé
'bo 'bendya
I)
dakpa
mu diki-diki
mu dirjga
dakpa
o diki
ki diki-diki
ki dirjga
S. 80
B.
B. 253
B. 230c
ma Dio
diyo
mu doondo
ma doggbale
mu dya
Dakpa
e Diki
ba Diki-diki
ba Dinga
ki doondo
le daggbale
ke dya
B. 150
B.
B. 242
Doko
Ba Dombi
Dongo
wa Dumbi
B. 341
B.
BTD 28
B.
ba Dzing
a Dzing/Nyadi
B. 230a
B. 230 d
bo Djaki
B. 349 b
CONGO
ba Dondo
bo Dongbalc
ba Dia
D
'dóókó
mu 'doambi
'dóggi-gó
mu 'duumbi
li 'dóókó
ki 'doombi
'dórjgó-kó
e 'duumbi
BELGE
<'bà>'dôôkô
'ba 'doombi
dirjgó-nyó
wa 'duumbi
AU
a dakpa
e diki
ba diki-diki
ba dirjga
f a diyo
\ma diyo
ba doondo
'ba doggbale
ba dya
DZ
ba dzig
a dzig
mu dziij
nn dzii)
i dzii)
i dzig
DE
'bo d^aki
mu djaki
li d3aki
O
'bo<n>d3ali
'bà djâm bà
bô d3ârabâ
li d3ali
li d3âmbâ
d3àndü
d3ândü
11 d3ândü
ba d3embe
'bc d3igga
mu d3embe
mo d3igga
d3ombo
d3 0 ggâ
d3M)Sa
d3omba
d3&)gà
d3ogga
340 g
390
385
278
386 c
é fé
been' èkn'yè
emate
ba egga
'bà èènyâ
é j é ggbi
m win' èküyè
emate
egga
m\v èènyâ
yà é/è
kin' èküyè
emate
egga
tj èènyâ
Fadjulu
bo Fonge
ba Foto
NH. 5
B.
P.
wa Fuleru
B. 58
F
fâd3ulu
bö fóggi
bà fôtô
âbâ füliirù
<a>râ fùlèèrù
fùlù-gi
fùrù-gi
'bà fùmà
a fumu
wa furuka
fâd3ulu
fötó
ƒ üm ü füliirù
\<(ù)mù fùlèèrù
fùlù
fùrù
fùmà
u fumu
mu furuka
16 fan fri
li fôtô
Iki füliirù
<l>ki fùlèèrù
gbàyà
llôi-lyâ fùmà
i fumu
Furu
ba Fuma
a Fumu
wa Furuka
S. 84
B.
B. 254c.
B. 292
ETHNIQUES
P.
B. 187 c
B.
B. 368
B. 23
NOMS
Efe
ben' Eki
Emate
Enga
wa Genia
E
DES
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
ORTHOGRAPHIE
d3ombo
d33i)gâ
d3ogga
bu d3embe
li d3igga
bo D jali
ba Djam ba
Djandu
ba Djembe
bo Djinga
Djombo
Djonga /Lomela
Djonga /N. Anvers
G
le gand3o
li gagga
ki gaggala
li ganzulu
li gend3a
li geen<d>3a
le genza
kè gèngèlè
géz5
li gind3à
li gïggita
gobu
ki goma
le goggeya
ru goyi
bo Gala
ba Gandjo
bo Ganga
ba Gangala
bo Ganzulu
ba Gendja
ba Gendza
ba Genza
ba(n) Gengele
Gezon
ba Gindja
ba Gingita
Gobu
■wa Goma
bo Gongeya
wa Gongo
ba Goyi
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
S.
B.
B.
B.
B.
352c.
154
365a.
343a.
255
365d.
85
35
62
BELGE
mu gala
mu gand3o
mo garjga
mu gaggala
mo ganzulu
mu gend3a
mu geen<d>3a
mo genza
mo gèngèlè
gézó
mû glnd3à
mo girjgita
gobu
mu goma
mo gorjgeya
<o>mu goijgo
mu goyi
CONGO
gala
gand30
gagga
garjgala
ganzulu
gend3a
geen<d>3a
genza
gèngèlè
gézS
'bà gind3à
'bà giijgita
a gobu
wa goma
'bo goggeya
<a>wa gorjgo
ba goyi
AU
'bo
'ba
'bo
ba
'bc
'ba
'ba
'ba
'bà
GE
bö gbàkütù
'bo gbali
'bo gbama
gbànzîri(ô)
'bo gbaasa
'ba gbaase
bo gbàsè
gbàkütù
mu gbali
mo gbama
gbànziri
mo gbaasa
mo gbaase
gbàsè
__
li gbali
li gbama
gbànziri
li gbaasa
li gbaase
__
Gbàkütù
ko Gbali
bo Gbama
Gbanziri
bo Gbasa
ba Gbase
Gbase
S.
B.
B.
S. 13
BS.
^
w
gbâswé
gbàti
gbàyà
mo gbe
mù gbèlè
gbèndèrè
gbogboso
gbùgô
mo gbuta
gbàti-ri
bôgyô-gbàyà
li gbe
gbèndèrè
gbùgô
e gbuta
a hamba
àuâ hàmbè
'ba hagga
àuà hââvù
ba he mba
'bà hiànzi
<à>uà himà
àuà hirà
ba holo
wa holo holo
ba hoombo
ara homba
ma horjge
ba hoorjgo
àuà harôp
ba hulu
wa humu
mu hamba
ômü hàmbô
mo hagga
ômù hââvii
mu he mba
mù hiànzi
<5>mù himà
ômù hirà
mu holo
mu holo holo
mu hoombo
omu homba
mu hogge
mu hoorjgo
ômù hôfôro
mu hulu
mu humu
o hamba
èki hàmbô
le hagga
èki hââvù
ki hem ba
ki hiànzi
<à>rù himà
èki hirà
ki holo
ki holo holo
ki hoombo
eki homba
li hogge
bu hooggo
èt/i hôrôrô
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
ki humu
Ham ba
Hambo
Hanga
Havu
Hemba
Hianzi
Hima
Hira
Holo
Holo holo
Hombo
Homba
Honge
Hongo
Hororo
Hulu
Humu
285
352 a
59
189
52
207
80
261
352
277
47
6
ETHNIQUES
a
va
ba
va
ba
ba
va
va
ba
wa
ba
va
ma
ba
va
ba
wa
H
NOMS
B. 360 c
S. 84
B. 351
B.
S.
S.
S.
B.
DES
Gbaswe
Gbati
Gbaya
ba Gbe
ba Gbele
Gbendere
Gbogboso
Gbugo
bo Gbuta
ORTHOGRAPHIE
gbâswé
gbàti
gbàyà
ba gbe
'bà gbètè
gbèndèrè^à)
gbogboso
à gbùgô
'bo gbuta
'bà hùndè
ba hunrjgaan
ba huggana
wa hutu
aua hwilld^a
mù hùndè
mu huggaan
mu huggana
mu hutu
omu hwindja
ki hùndè
ki huggaan
ki huggana
ki hutu
ama hwindja
ba
ba
ba
wa
wa
Hunde
Hungan
Hungana
Hutu
Hwindja
B.
B.
B.
B.
B.
53
237
237 b
63
I
—■
—
impesa
—
p.k<i) isanza
—
Ibeke
Iboko
Ikole
Ikongo
Ilanga
b Ilangi
b Eloko
Ilombe
Ilombo
Ilongo
B.
B. 380
B.
B.
B.
P.
B.
B.
B. 334
B. 407
B.
Impesa
Injolo
b Engo
Ipanga
wan Isanza
Isodju
b Esongo
Itete
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
ÎOS
Imoma
BELGE
— „
in3Óló
—
ipagga
mu ni sanza
isód3Ü
—
itété
i'boko
CONGO
îlàrjgà
b ilaggi
b eloko
llómbè
ilombo
iloggo
(
imöma
| imùmà
impesa
in3Óló
b éggó
ipagga
wa ni sanza
is.Vl^ü
b èsórjgó
jt£té
ibeke
i'boko
—
ikoggo
ilâggâ
—
—
ilimbè
ilombo
iloggo
AU
ibeke
i'bokD
bikölé
ikorjgo
K
mù kaikö
m ujï kakoorigo
kàkwâ
ba Kari
B. 356
ki kasarjga
gilirjgo kàzibàti
kè'bô
lo kela
li kele
lè kété
tji kèté
li kiba
kina kibeji
ba Kasanga
Kazibati
Kebo
a Kela
bo Kele
bo Kete
ba Kete
bo Kiba
bena kibeshi
B.
S.
S.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
106
26
38
327
266
365 c
187 c
ETHNIQUES
B.
B. 159
NH 3
B. 311.
B.
B. 73
B. 187 e
S. 41
B. 195
B. 151
B. 259
B. 363
B. 282
B. 57
B. 114
B
S.
NOMS
ba Kaiko
bashi Kakongo
Kakwa
bo Kala
ba Kala
ba Kalagga
bena Kalebwe
Kaliko
bena Kalundwe
ba Kamba
bashi Kamba
ba Kango
bena Kanyoka
va Kanu
ba Kaonde
bo Kapu
Karawa
DES
m ù kâalà
mu kalagga
mwina kalebwe
kàlikô
mwina kalundwe
mu kaamba
m uji kamba
mù kàr)gô
mwlnà kànvôkâ
mù kàànù
mu kaonde
g kapu
kàràwà
<a> kàri
à kàli
mu kasagga
kàzibàti
kè'bô
o kela
mu kele
m i kété
mù kèté
g kiba
mwina kibeji
i kaikô
kï/i kakooggo
kùtüt-nà-kàkwà
lô kâlà
lô kâalà
ki kalarjga
kina kalebwe
kàlikô-ti
kina kalundwe
ki kaamba
kiji kamba
li kàrjgô
tjinà kànvôkâ
kl kàànù
ki kaonde
li kapu
—
li kâri-li
ORTHOGRAPHIE
'ba kaikö
baji kakooggo
kàkwâ-so
bô kâlà
bà kâalà
ba kalagga
beena kalebwe
kàlikô \-è)
beena kalundwe
ba kaamba
baji kamba
'bà kàggô
bèenà kànyôkà
rà kàànù
ba kaonde
'bo kapu
bô kàràwà
'bà kàrî
'bà kàli
ba kasagga
à kàzibàti
<ù> kè'bô
a kela
bo kele
'bà kété
bà kèté
'bo kiba
bena kibeji
bo koggo
bena kuba
'bo kula
àuâ kùmbùlè
'bà küumù
bena kunda
ba kusu
bo kuti
bo kutu<nsamba>
ba kutju
ba kutu
kutu
kiji koDrjgo
ashi Kongo
B. 172
b kM)g3
losi koggo
kinia kori
lô kôtà
lô kôté
bu kuba
lu kuba
kina kuba
bo Kongo
<Ntomba>
benia Kori
e Kota
bo Kote
ba Kuba
B.
B.
B.
B.
B.
B.
322
303
256
318
mwinia kori
mu kuba
323
mwina kuba
mo kula
àmü kùmbùlè
mù küumù
mwina kunda
mu kusu
bena Kuba
bo Kula
va Kumbule
ba Kumu
bena kunda
ba Kusu
bo Kuti
bo Kutu
ba Kutshu
ba Kutu
Kutu
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
109
o kutju
mu kutu
kutu
—
èki kùmbùlè
ki küumù
kina kunda
ki kusu
lo kuti
lo kutsu
lo kutju
lo kutu
_ ‘1
321
317
281
155
55
8
81
283
330
301
314
326
CONGO
beenia kori
è kôtà
bô kôté
ba kuba
lô kôndà
Iô kôndà
bwina kondji
ki koor)go
B.
B.
B.
P.
B.
B.
B.
B.
igi kîgà
li kipa
èki kirà
lo kolombe
—
mwina kond^i
mu koogga
ƒ mwiji kaoggo
I mufi kooijgo
B.
ba Kigà
bo Kipa
va Kira
e Kolombe
Kombe-kombe
ba Konda
e Konda
bena Kondji
ba Kongo
BELGE
aji koorjga
im ù kîgà
g kipa
ôihii kirà
AU
àbà klgà
'bo kipa
àuâ kirà
e kolombe
to kombe-kombe
bà kôndà
è kôndà
bena kand3i
ba koarjgo
ba kwarjge
'ba kwaanza
ba kwese
mu kwarjge
mu kwaanza
mu kwese
ki kwarjge
ki kwaanza
ki kwese
ba Kwange
ba Kwanza
ba Kwese
B. 262
B.
B. 203
KP
kpâlà
wü kpâlà
Kpala
S. 11
L
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
S.
S.
B.
B.
mù lèèyà
'i lèèyà
ba Lega /Shile
B.
mu leka
è lèkù
mujï lele
ki leka
là lèkù
buj'i lele
ba Leka
e Leku
bashi Lele
B. 21
B. 370
B. 279
103
333 b
99
194
176
373
329
28
17
ETHNIQUES
ki lamba
ki/i lanje
ki laali
15 lârjgâ
ki larjga
làrjgbà
larjgbase
èki lègà
ki lèèyà
Labibi
ba Lala
Lalia
ba Lamba
bashi Langye
ba Lali
e Langa
ba Langa
Langba
Langbase
va Lega
va Lega / Kisi
ki lala
NOMS
labibi
mu lala
lalia
mu lamba
muji lanje
mu laali
è lâggâ
mu larjga
làrjgbà
larjgbase
ômu lègà
mù lèèyà
DES
labibi
ba lala
lalia
ba lamba
baji lanje
ba Laali
è lâijgâ
ba larjga
à làrjgbà
à laggbase
àuà lègà
và lèèyà
'bà lèèyà
uà lèèyà
'bà lèèyà
ba leka
è lèkù
baji lele
ORTHOGRAPHIE
kpâlà <-wö>
wà libinzà
—
—
\và likilà
likile
mu lika
mù Hkó
mu likoka
mànikà-gmwâ-llkllà
wà lilèki
mo lima
llôl-lyâ-lilèk?)
le lima
<o)mù lind3a
è lfijgâ
<a>ma lind3a
16 lfggâ
—
—
li likô
—
—
—
—
—
—
—
nn lfsl
t lfsi
!è lfsi
_
.
bo Lende
bo Lendo
bo Lenge
bo Lenge/Isaka
Ndengese
ba Lengola
bo Lia
Li binza
Libobi
Lifonga
Lifumba
Likila
Likile
ba Lika
ba Liko
Likoka
Likolo
Lileko
ba Lima
Limpandj;*
wa Lindja
e Linga
Lingunda
Lioko
Liombo
Liondje
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
ba Lisi
B. 347
Lituka
349
315
320
20
298
388
B. 362
B. 388
B.
B.
B.
B.
B.
B. 371
B.
B
B.
B.
B.
BELGE
litùukà
lü lèijgèsé
mil lfcggôlà
le lende
15 lèndà
16 léggé
—■
"
lo lèggèsé
kl lèggôlà
lô llà
m5n5k6-gmwâ-llblnzà
*—
CONGO
'bà lxsi
ma lende
AU
’ba lende
b5 lèndi
bè léggé
bè léggé
n dèggèsé
'bà lèggilà
bó lià
'bà llblnzà
libóobi
lifogga
lifumba
'bà likilà
likile
ba lika
'bà Hkó
'ba likoka
'ba likoto
'bà lilèkó
'ba lima
limpand3a
<a>v>a lindja
è lîggâ
liijgunda
liókó
llömbó
liondje
liutwa
wà lô'bàlà
mu lobo
logo
mô loi
wa làkèlé
wà 'bôlôki
nodyà lômbii
lombooki
mu lomotwa
bólóóndó
—
m ünôki rjmwà lô'bàlà
—
lôgô-ti
mànàkô-gmwâ-'bàlôi
—
Hól-lya-lokèlè
minökó rjmwà 'bólóki
15 lim b i
ôdyà-lômbfi-tù
—
ki lomotwa
monàkà rjmwà 'bolóondó
ki Lumbu
—
355
378
54
86
316
293
288
258
174
195
192
ETHNIQUES
mu lumbu
B.
B.
B.
B.
B.
B.
S.
B.
P.
B.
397
387 a
42
303
NOMS
mu lua
musi luamba
musi luarjgu
m ü lûbà
mu luba hemba
munya lubunda
lügwàrà
mwinà lülüwà
—
lo loggo
15 lóggó
—
—
o lua
kisi luamba
kisi luaggu
t/i lübà
ki luba hemba
kinya lubunda
lügwàrà-ti
kinà lülüwà
B.
B.
B.
S.
B.
B.
B.
B.
B.
S.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
DES
—
omu lorjge-logge
Liutwa
Lobala
ba Lobo
Logo
ba Loi
Lokalo
Lokele
bo Loki
bo Lombi
Odia Lombi f
Lomboki
ba Lomotwa
bo Londo
Londo
wa Longe-Longe
ba Longo
bo Longo /Mbamo
Losakanyi
Losanga
a Lua
bashi Luamba
basi Luangu
ba Luba
ba Luba-Hemba
benia Lubunda
Lugwara
bena Lulua
ba Lumbe
ba lumbu
ORTHOGRAPHIE
'ba liutwa
'ha lô'bàlà
'ba labo
ligo <-f>
'ba lói
lôkàlô
'bà lokèlé
'bà 'bölóki
bo lombi
àdyà lômbii
a lombooki
ba lomotwa
bólóóndó
löóndó
aua loijge-brjge
bo loggo
bô lóggó
losakanyi
losagga
a lua
basi luamba
basi luarjgu
bà lübà
ba luba hemba
benya lubunda
lügwàrà <1>
bénà lülüwà
ba lumbe
ba lumbu
43
78
mu luunda
mukwa luuntu
mu luua
I mu luuwa
| u luuwa
mu l<u>wâ-l<u>wà
mu luwombila
f mu lwena
l ka lwena
u lwer
a Lunda
B. 216
bukwa luuntu
ki luua
ki luuwa
i luuwa
bu l<u>wâ-l<u>wà
bakwa Luntu
wa Luwa /Samba
B. 281
B. 191
ba Luwa
B. 219
ba Lwalwa
ba Luombila
Lwele
B. 269
B.
B.
si lwena
a Lwena
B. 229
i lwer
a Lwer
B. 233
è léédzè
m ônôki rjmwa likô
le lisi
ba Ledje
Likaw
bo Lisi
B.
B.
B.
Mabendi
Mabisanga
Maidjiru
Maidiuwu
Makere
Malele
Mambisa
S.
B.
S.
S.
S.
S.
S.
CONGO
u luunda
AU
a luunda 1
ba luunda J
bakwa luuntu
ua luua
ba luuwa
a luuwa
ba l<u>wâ-l<u>wà
'ba luwombila
lwèlé
f a lwena
( tu lwena
a hver
mù léédzè
mótö wâ likô
mu lisi
BELGE
'bà léédzè
'bâtô 'bâ Hkô
'bo lisi
M
màbèndi
mabisarjga
maidjirù
a maid3uwu
à màkèrè
à màèlè
jnambisa
màbèndi
mabisagga
màbèndi
maid3irù
maid3uwu
maidjirù
nà-màkèrè
nà-ma<l)èlè
mambisa
nâ-màkèrè-ti
nâ-mà<l>èlè-ti
maid3uwu
33
S.
50
56a
1
mâmvü
màggùtû
mà màggbétù
màyôgô
nà mèègyè
mwina milembwe
mimbo
m ùnyà nitùkù
mwina mitumba
moïggi
m in a
mànjômbô
mu mwe
munva mweko
Mba
ba Mbagani
BTD 25
B. 267
29
31
48
ir.
49
340d
22
90
77
9
336
335
17
27
290
MB
mbà-yl
bà mbâgâni
mbà gi
mù mbâgâni
mbà ni
bù mbâgâni
ETHNIQUES
mônyâ
môggô'bà
S.
S.
S.
s.
S.
B.
B.
B.
B.
B
B.
S.
S.
B.
S.
S.
B.
S.
B.
B.
S.
B.
B.
B.
NOMS
m ùn d à
Mamvu
Mangutu
Mangbetu
Mayogo
Medje
bena Milembwe
Mimbo
bania Mituku
bena Mitumba
Moïngi
bo Mole
Mono
Monjombo
Mongo
Muledre
Mumbi
Mundji
Mundo
Mundongo
Monia
Mongoba
bu Mwangi
ba Mwe
bania Mweko
DES
m5r)gà
mülèdré
mùmbé-sù
mâmvü-kitû
màggùtù-kltù
nâ màggbètù-ti
H màyôgô
nâ-mèègyè-ti
kina milembwe
—
kinyà m itùkù
—
—
—
ôô m in i
yà màn35mbà
15 môggô
—
mùmbésù nù
b mund3i
ggü mùndà
—
—
ninô-àdzi-môggô'bâ
—
—
kinya mweko
ORTHOGRAPHIE
mâmvü
màggùtü
à màrjgbétù
<ô-> màyôgô
à mèègyè
beena milembwe
mimbo
'bànyà mitùkù
beena mitumba
moïggi
bo mole
à mànà
m ànjàm bi <-nô>
<basi>môggà
mülèdré
mùmbî
<bo> mundji
<wô>mùndô
mundogga
mônyâ
à môggô'bâ
bu mwaggi
ba mwe
banva mweko
mu mbala
—
mu mbala
mu mbala
mu mbala
m b à n d jà
—
—
mu mbata
mbaàti
—
—
mbooso
—
ki mbata
■ ____
—
ki mbeeko
ki mbegga
—
u mbesa
_
ki mbiinsa
—
li mbirjga
—
—
là mbôlè
lo mbôlè
mônôkô gmwa bomboli
—
mônôkô rjmwâ
'bomboma
—
Hól Ivâ mbooso
B.
B.
B.
B.
B.
S.
B.
B.
B.
S.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
P.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
129
bo Mbomba
Mboso
B.
B. 403
158
272
268
81
165
60
168
388b.
346
164
195
334a
334
308
300
BELGE
—
mótö wâ
'bomboma
—
Mbala
Mbala
mi Mbala
Mbala/Kasai
Mbala/Lweta
Mbandja
Mbarjga
bo Mbanga
ba Mbata
Mbati
Mbati Ngombe
ba Mbeko
bo Mbenga
Mbelo
mo Mbesa
Mbiliankamba
ba Mbiinsa
Mbirjga
ba Mbirjga
ba Mbo
Mbole<N>
Mbole <S>
Mbole Lomela
bo Mboli
Mbôliâsà
bo Mboma
ba
bo
ba
ba
ba
CONGO
mu mbeeko
—
mbélô
mo mbesa
mbiliàrjkàin bà
um mbiinsa
mbir)ga
mo mbigga
mbo
mbôlè
'bô mbôlè
mbôlè
wâ bomboli
ki mbala
lo mbala
ki mbala
bu mbala
ru mbala
flfl m b à n d jà
AU
ba mbala
bo mbala
ba<mi>mbala
ba mbala
ba mbala
à m b à n d jà
mbârjgà
bo mbarjga
ba mbata
<à> mbààti
mbaati rjgombe
ba mbeeko
'bo mberjga
mbélô
bo mbesa
mbilîàrjkàmbà
ba mbiinsa
mbirjga
'ba mbiriga
ba mbo
à mbôlè
'bà mbôlè
mbôlè
'bâ bomboli
bo mbôoliâsâ
'bâtô 'bâ
'bomboma
bo mbomba
mboaso
'bà mbô
wàtù wà m büdjà
ba mbuli
a mbuun
bo mbwala
bo mbwandja
ùmbô
m ùtù ù mbüd3à
mu mbuli
u mbuun
ki mbô
è mbùd3à
lu mbuli
i mbuun
li mbwala
lo mbwand3a
ba Mbô
Mbudja <S>
ba Mbuli
a Mbuun
bo Mbwala
bo Mbwandja
B.
B.
B.
B.
B.
B.
a Mfunu
ba Mfunuka
B. 252b.
B. 252a.
Mpama /BaKutu
ba Mpa-ggu
ba Mpe
Mpenge
Mpenjwa
e Mpesa
ma Mpoka
bo Mpono
Mpongo
bena Mpundu
a Mput
bakwa Mputu
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
4
344b.
328
235
387c.
a mfunu
ba mfunuka
<m>u mfunu
mu mfunuka
i mfunu
ki mfunuka
DES
MP
16 m pâmâ
ki m paggu
ke mpe
li mpesa
là mpànà
mwina mpundu
u m put
mukwa mputu
kina mpundu
i m put
bukw ajmputu
294
160
240
226
231
280
ETHNIQUES
mu m paggu
u mpe
NOMS
<ba> mpâmâ
ba mparjgu
ba mpe
mpérjgé
mpènjwà
e mpesa
ma mpDka
bà mpônà
<bô> mpóggó
bena mpundu
a mput
bakwa mputu
ORTHOGRAPHIE
MF
MV
m cû'ba
miîu'bâ ggbi
Mvuba
S. 30
N
à n i nàndè
ba nunu
tu mi nuggu
àmü nàndè
mu nunu
ka mi nuggu
èki nàndè
ke nunu
B. 50
B. 244a
B. 204
na Ndaka
Ndanda
Ndai
a Ndembo
ba Ndibu
ba Ndila
ba Ndingima
Ndo
ba Ndobo
bo Ndolo
Nwase
ba Nweshi
Ndru
bu Nduli
Ndunga
B. 3
B.
B.
B. 228
B. 164
B.
B. 365f
S. 37
B.
B. 383
S.
B. 87
S. 3
B.
BTD 24
AU
va Nande
ba Nunu
tumi Nui)gu
mù ndaàkà
wà ndaàndà
n d ay i
mu ndembo
mu ndibu
mo ndiia
i ndaàkà
mônôko-ndaàndà
ndo
wà ndobo
mà ndóoló
ki ndibu
li ndila
li ndingima
ndo
mônôkô-rjmwà-ndibi
minókó-mó-ndoóló
mu nweji
ndrù
mu nduli
ndùrjgà gi
ki nwejï
ndrù nà
li nduli
ndùrjgà lè
BELGE
'bà ndaàkà
'bà ndaàndà
n dayi
a ndembo
ba ndibu
ba ndila
ba ndiggima
ndo
'bà ndôbi
'bo ndóoló
bô nwàsè
ba nweji
ndrù
bu nduli
ndùrjgà yè
CONGO
NI)
V
NS
nsâm<b>â
mwina nsamba
kina nsamba
lo nsela
nsómbè
nsirjgó
lo nsöggó
mu nsooso
ki nsooso
C5
ntomba
ntomba
ntômbâ
ntômbâ
ntómba
ntómba
ntómba
ntómba
ntómba
ntómba
ntómba
ntômbâ
lö ntômbâ
losi koggo
lö ntômbâ
lô ntômbâ
B.
B.
B.
B.
B.
B.
ba Nzadi
Nzakala
Nzambe
B. 234
S. 93
ba Nvali
B. 1
338
303
295
29(1
NZ
bà nzàdi
nzàkàlà
nzambe
mù nzàdi
nzàkàlà
nzambe
ki nzàdi
kpolà nzàkàlà
li nzambe
NY
j 'bà nyàli
I rà nyàli
mù nyàli
li nyàli
ETHNIQUES
Ntomba /Lopori
Ntomba /Lomela
Ntomba /Tumba
Ntomba-Djale
Ntomba /Bolia
Ntomba /Wangata
NT
NOMS
B.
B. 187a
B.
B.
B. 335
B.
B.
DES
Nsamba
bena Nsamba
bo Nsela
Nsombe
<ba> Nsongo-Mundii
ba Nsongo
ba Nsoso
ORTHOGRAPHIE
nsâm<b>â
bena nsamba
bo nsela
nsómbè
<ba> nsorjgD
ba nsóggo
ba nsooso
raà nyàggà
v.à nyààijgà
ba<ma>nyaagga
Bo nyâggâ
nyaggo <-o>
bà nyindù
(a)wa nyoro
—
raù nvààrjgà
m<ma>nyaagga
—
nyaggo
mù nyindù
<o>mu nyoro
nyàr)gà-li
ki nyààggà
ki<ma>nyaar)ga
—
nyarjgo
ki nyindù
Ço>lu nyoro
ma Nyanga
wa Nyanga
bama Nyanga
bo Nyanga
Nyango
ba Nyindu
wa Nyoro
B. 360a
B. 54
B. 148
B.
S.
B.
B.
OG
—
mo ggiggita
mo rjgoggoli
rjgim bè
5 ggô mbè
mu ggo mbe
ggombe
mu ggorjgo
mu ggooggo
mu rjgorjgo
mu rjgoyo
—
m ônikà mà 'bôrjgàmbô
lô ggàndô
—
—
bu ggende
ki 5géggélé
lô rjglli
bi rjgirjgita
—
mônôkà-mô-ggômbè
li rjgômbè
bu t)go mbe
lo ggo.mbe
ki ggoggo
bu ggooggo
o ggoggo
—
ba Ngala
Ngali
bo Ngambo
bo Ngando
Ngele /Mbole
Ngele / Konda
ba Ngende
ba Ngengele
bo Ngili
ba Ngingita
Ngongoli
Ngombe
ba Ngombe
ba Ngombe/Kasai
Ngombe /Lomela
ba Ngongo
bu Ngongo/Kasai
ba Ngongo /Lukenie
ba Ngoyo
B. 377
B.
B.
B. 333a
B.
B.
B. 273
B.
B.
B.
B.
B. 340a
B. 340b
B. 274
B. 312
B. 130a
B. 275
B.
B.
BELGE
ggèlé
ggèlé
mu ggende
mu ggéggélé
li ggala
CONGO
mu rjgala
DgàU
mótö â'bôggàmbù
AU
ba ggala
OgàH
'bâtô bd 'bôrjgàmbô
bô ggàndô
rjgèlé
ggèlé
ba ngende
ba rjgérjgélé
bó ijgili
'ba ggiggita
bo ggoggoli
ggômbè
'bà ijg i mbè
ba ggombe
rjgombe
ba rjgoggo
ba rjgooggo
ha r)goi)go
ba rjgovo
a rjgul
a ggwi
u rjgul
u ggwi
i ggui
e ggw'i
a Ngul
a Ngw'i
B. 232a
B. 232a
gGB
mo rjgbàyà
Ngbaga
S. 8
ggbàkà
nù ggbàkà
Ngbaka
S. 69
ggbàndi
mù ggbèé
rjgbèèlè
mu ggbelima
mu rjgbinda
ggbùndù
yàrjgà rjgbàndi
li ggbèè
<m>ünôkô m ' iggbèèlè
li ggbelima
'bu ggbinda
ggbùndù
S.
B.
B.
B.
B.
S.
59
361
341 c
411
ba Nkanu
bo Nkembe
Nkengo
Nkile
Nkole
Nkol' Ekonda
bo Nkombo
Nkondi
Bena Nkoshi
Nkundo
a Nkutshu
B. 167
B.
B.
B.
B.
NOMS
Ngbandi
ma Ngbele
Ngbele
wa Ngbelima
ba Ngbinda
Ngbundu
OK
mu gkanu
mo gkembe
gkeggo
gkilè
gkôlè
gkól'
gkóndi
mwina rjkoji
gkùndô
o gkutju
ki gkanu
li gkembe
—
15 gkôlè
15 gkol'
15 gkombô
—
bwina gkoji
lô gkùndô
<1>d gkutju
B.
B.
B. 281
B. 339
B. 284
ETHNIQUES
ba rjkanu
'bo rjkembe
gkerjgo
gkilè
<bà> gkôlè
gkôl'èkôndà
bà gkómbo
rjkóndi
bena gkoji
<basi) gkùndô
a gkutfu
DES
ggbàyà
ORTHOGRAPHIE
ggbàyà <-ô>
| r)gbàkà-nô
| 6 ggbàkà-no
à ggbàndi
'bà ggbèè
ggbèèlè
wa rjgbelima
'ba ggbinda
à ggbùndù
O
otfyga
odjila
S. 40
S. 40
S. 42
B. 310
B. 354
B.
P.
B. 408
B. 409
mo pandu
mu peemba
ka pende
mu pende
mu piarjga
mu pindi
nà pàpàyl
mù pàtô
li pandu
bo Pandu
e Panga
ba Pemba
tu Pende
ba Pende
ba Piarjga
ba Pindi
Popoi
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
S.
ki peemba
ki pende
ki pende
bu piarjga
ki pindi
nà pàpàyl-ti
{mùnàkà-mü-wàpàtô
11 pàtô
ba Poto
B. 376
ba Phatu
ba Phende
B. 169
B. 202a
190
202d
202
271
238
53
PH
ba phatu
ba phende
mu phatu
mu phende
ki phatu
lu phende
BELGE
'bâ pàtô
—
—
Odjiga
Odjila
Ogambi
bo Oli
Olombo
bo Onde
b One
ba Onde
ba Onga
CONGO
'bo pandu
e pagga
ba peemba
ƒ tu pende
l ba pende
ba piarjga
ba pindi
à pàpàyl
ogambi
bo 511
â ölómbö
óndè
od3iga-ti
od3ila-ti
ogambi-ti
là ÔU
Hól-lt-ölömbö
AU
ogambi
bà óll> böóli
'bâ ölómbö
bo óndè
b one
ba onde
ba orjga
odjiga
od3ila
R
<a>wa<ka>ragwe
'ba rhinyi-rhinyi
<u>mu<ka>ragwe
mu rhinyi-rhinyi
ba rigga
<u>ru<ka>ragwe
ki rhinyi-rhinyi
|1d rigga
\ lo ligga
a ruund<a>
mu ruund<a>
<à>uà rùùndi
<à>v'ànvà r<g)wàndà
<ù)mù rùùndi
<ù>mùnvà r<g>wàndà
( u ruund<a>
• i ruund<a>
<I>kl rùùndi
<I>kinvà r<g>wàndà
B.
B
ba Ringa/Tshuapa
B. 372
wa Ringa /Lomani
B. 260
a Rund
B. 216
ba Rundi
banya Rwanda
B. 64
B 61
ba Risi
B.
bo Saka
ba Sakata
ba Sala mpasu
ba Sali
bo Salia
benia samba
wa Sanzi
bo Sanwa
ba Sanga
ba Sanga
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
ORTHOGRAPHIE
wa rigga
wa ka Ragwe
ba Rhinyi Rhinyi
R
DES
'bà risi
mù psi
îè lisi
NOMS
S
mù sâkâtâ
mu sala mpahu
mu sali
mo salia
mwinya samba
mu sanzi
mu sanwa
mu sagga
10 sàkà
kè sâkâtâ
tjï sala mpahu
li sali
le salia
kinya samba
ki sanzi
li sanwa
ki sagga
—
232
241
270
28ît
83
92
E T H N IQ U ES
bô sàkà
bà sâkâtâ
ba sala mpahu
'ba sali
'ba salia
benya samba
wa sanzi
'bo sanwa
ba sagga
bô sàggà
ba sagga
âwà sâggô
ba seba
sélf:
mu soonde
mu saggye
mû siggilà
ômü sôggôorà
ba suku
ba suundi
àuâ swaâgà
mu suku
mu suundi
ômü swaâgà
B.
S.
B.
S.
B.
B.
B.
B.
B.
ba Solongo
B. 144
ba Sonde
B. 206
ba Songe
ba Songola
B. 187
B. 257
va Songora
B. 38
ba Sua
P.
ba Suku
ba Sundi
va Swaga
B. 142
B. 147
B. 50a
<à>mà Jl
ba Shi
B. 56
ki Jila
ba Shila
B. 8'.)
ki Jindji
tu Shindii
B. 205
11 sikó
ki sabgga
ki soandf;
ki SDijgye
kè sôggilà
| rü sôrjgoôrà
l èkî sôggoôrà
| ki 'büti
( ki m bütl
ki suku
ki suundi
èkf swaâgà
62
225
21
304
299
405a
SH
| <à>oâ /i
I bâ fi
ba Jila
| <b>a Jindji
( tu Jindji
<i>mü fi
mu Jila
| mu Jindji
| ka Jindji
BELGE
'ba sua
ba Sagga /Songe
Sango
ba Seba
Sele = Sere
Sena
bo Seggea
ba Sengele
ba Sese
ba Soko
CONGO
àuâ sóggoóra
mû sikó
I mu sobggo
\nn sabggo
ki sagga
sàggà
ki seba
sélè
li sena
10 seggea
15 séggélé
AU
bo seggea
bà séggélé
bà <n> sèsé
ba sikó
ba sabgga
a salarjgD
ma soonde
ba soande
ba soggye
'bà sorjgàlà
mu sagga
<wa> sàgga
mu seba
sélfc
ba Jo
ba Joggo
ba Joggomene
àuà JÙ
àuâ Jùkaâli
wa Tabwa
B. 107
mù tàliggâ
ki tàliggâ
èmü tâ'ggi
èkî tâ-ggi
ki teke
i teke
ke tele
ki temba
ki tembo
li tém<b>5
ki tembo
ki tema
ó tètélâ
ke tyene
è tiké
i tyo
lo titu
togbo
wa Talinge
Ta Lula
va Tangi
B. 51
B. 251a
B. 50b
ba teke
mu teke
ba tele
ba temba
ba tembo
mitém<b> ó
'bà tèmbö
ba temo
bà tètélâ
ba tyene
'bà tiké
a tyo
ba titu
a togbo
to oli
mu tele
mu temba
mu temba
mù tèmbö
mu tema
mù tètélâ
mu tyene
mù tiké
u tyo
bo titu
togbo
ba Teke
B. 254
ba Tele
ba Temba
ba Tembo
mo Tembo
ba Tembo
ba Tema
ba Tetela
ba Tiene
ba Tike
a Tio
ba Titu
Togbo
Tooli
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
S.
B.
244b
93
199
382
60
139
286
245
254d
334a
to
ic
ETHNIQUES
B. 251
ki tabwa
Sho
Shongo
Shongomene
Shu
Shukali
NOMS
Ta Bukagga
m u tabwa
èkl Jù
èkl Jùkaâli
ba
ba
ba
va
va
DES
bu jo
bu Jaggo
ORTHOGRAPHIE
ba ta Bu kat) ga
i ba tabwa
I wa tabwa
wà tàliggâ
ba ta luula
àuâ tâ g g i
B.
B. 319
B. 325
B. 50d
B.
mu Jo
bo Joggo
mu Joggomene
ômù Jù
ómü Jùkaâli
bà toù
'bà tumbwe
wà tuùggùü
| bâ tôpôké
( tô fôké
wa tuutsi
'ba tuwi
bà t5à
batwa
e twaoli
mù tôù
mu tumbwe
mù tuùggùu
ƒ yà tôpôké
| i fôké
mu tuutsi
mo tuwi
mù tôà
mu twa
kè t6ù
ki tumbwe
H tuùrjgùü
ba Tow
ba Tumbwe
wa Tungu
B. 243
B. 106
B.
Topoke
B. 402
liôyi lî tôpôké
li tuwi
15 tôà
ki twa
o twaoli
wa Tutsi
ba Tuwi
ba Toa
ba Twa
e Twaoli
B.
B. 365h
I’.
P.
B.
ba Tsam
ba Tsamban
e Tsiki
ba Tsong
ba Tswa
ba Tshwa
B.
B.
B.
B.
P.
P.
ba
ba
tu
ba
B. 274
B. 210
B. 210c
P.
mu tsaam
mu tsambaan
236
248b
324
249
T SH
ba
ba
tu
ho
tjobwa
tjok
tjokwe
tjwâ
mu tjobwa
mu tjok
ka tjokwe
bo tjwâ
ki tjok
ki tjokwe
15 tjwâ
Tshobwa
Tshok
Tshok
Tshwa
BELGE
mu tsog
mu tswa
bo tswa
ki tsaam
ki tsambaan
lo tsiki
i tsog
bu tswa
lo tswa
CONGO
ba tsaam
ba tsambaan
e tsiki
ba tsor)
ba tswa
ba tswa
AU
TS
U
'bâ ùlùmbù
wa ugga
â ùlùmbù
mu<w) urjga
tc
liôî-li-ùlùmbù
ki ugga
B. 354
B. 95
ba vili
ba Vira
Vularjgba
ba Vurjgana
B. 145
B. 19
B.
B. 154
W aya
W eli
Welo
ba W inza
ba Woyo
B.
B.
B.
B.
B. 146
a W um
B. 250 c
ba W um bu
B. 250a
V
ba vili
'bà viirà
vulaggba
ba vurjgana
m u vili
mû viirà
ki vili
ki vifrà
mu vuggana
ki vuggana
mu wu mbu
li wi nza
ki woayo
ki wuum
i wuum
ki wu mbu
Y
bà yàd3imà
( ba yaka
| a yaka
Y adjim a
| mu yaka
l Bg yaka
ki yaka
i vaka
ba Yaka
B. 314
B. 209
ETHNIQUES
mu wi nza
mm wDoya
mu wuum
NOMS
wàâyâ
wéll
wèló
'ba w inza
ba wooyo
| ba wuum
| a wuum
ba w um bu
DES
W
ORTHOGRAPHIE
olombo
wa Unga
yakjma
yakpa
mù yâkù
wà yàlihilà
wà yàlikànzà
yakpa
ki yâkù
llôl lyâ yàlihflà
liôl lyâ yàlikànzà
mo yagga
vaggere
li yagga
vaggere
ƒ mu ya nsi
| ng ya'nsi
(
ki ya.nsi
i ya.nsi
mu yeke
ki yeke
mu yembe
ki yembe
mu yew<u>
ômù yirà
mù y6bà
mu<ma>yoombe
li yew<u>
èkl yirà
ki y5bà
ki yoombe
ba Yansi
B. 248
Yaokandja
Yaolema
Yasanga
Yawembe
ma Yeka
Ba Yeke
Yeki
Bo Yela
Bo Yela /Mbala
Ba Yembe
I Yembe
Ba Yew
W a Yira
Ba Yoba
Ba<ma>Yombe
Yongo
B.
B.
B.
B.
B.
B.
P.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
B.
S.
B.
401b
414
410
461a
76
326
BELGE
15 yèlà
B.
B.
B.
B.
B.
CONGO
wà yàwèmbè
S. 61
s. 76
Yakoma
Yakpa
ba Yaku
Yalihila
Yalikanza
Yamanongeri
bo Yagga
Yangere
Yanongo
AU
a yakoma
a yakpa
'bà yâkù
'bâ yàlihflà
'bâ yàlikànzà
yamanoggeri
'bo yagga
a yarjgere
yanoggo
ba yansi
a ya nsi
yaokandja
yaolema
vasagga
'bâ yàwèmbè
ma yeka
ba yeke
yeki
bô yèlà
bô yèlà /mbàlâ
ba yembe
1 yémbé
'ba yew<u>
àuà ylrà
'bà yôbà
Ba<ma>y3ombe
yaggo
187d
365
34
82
149
M
Cn
126
z
zàndè
mu zela
—
ômù zibà
mu zimba
mu zoambo
pà zàndè
ki zela
—
àm à zibà
ki zimba
ki zoomba
Zande
Ba Zela
Bo Zene
W a Ziba
W a Zimba
Ba Zombo
S. 89
B. 88
B /S
B. 45
B. 263
B. 166
ORTHOGRAPHIE
à zàndè
ba zela
'bô zéné
àuà zibà
wa zimba
ba zDombo
DES
NOMS
ETHNIQUES
AU
CONGO
BEI.GE
LISTE III.
- ANNEXE.
Colonne 1. Liste des variantes de noms ethniques lesplus en usage.
Colonne 2. Nomenclature scientifique à laquelle il faudra
se référer.
A
voyez büà
ababua
abandya
bàndfà
àbülù
abelu
kàri
akare
àmàâ'dl
amadi
ambo
àâmbà
andenga
mbigga
apakabete
àpâglbètf
azande
zàndè
B
babeyru
badjo
baali
bamarjga
bààmbô
band3a
banza
bapopoie
barumbi
basiri
bati
baya
bayi
txilande
bele
bendi
àbülù
amaid3uwu
'baàle
mbà <-yl>
mbù
mbànd3à
mbà'nd^à
pipoyi
lômbff
sélè
badi
gbàyà
bai
builande
lele
màbèndi
be<y>ru
bindja
bînd.zà
binza
boombo
boongo
bote
bubu
budza
bugbu
bu3aba
bui
bumbungu
buyi
bùzà
bwaka <mabo>
bwasa
bwela
àbülù
Zimba
bind3à
blnd3â
mbù
buggu
gbàti
gbùgô
bùd3à
gbùgô
'bu<d>3 aba
buyu
\bo)mbali
buyu
bùd3à
ngbàyà
gbaasa
ggbeèlè
'B
'ba 'bukur
'bakpwa
'baletse mvübâ
'bamagga
'bamvu'ba
'bulu
'bügùrù
'bùfàkà
muû'bâ
mbà <-yl>
muü'bâ
'bora
VB
bvu'ba
muü'bà
128
O R T H O G R A P H IE DES NOMS E T H N IQ U E S
D
dakpwa
dia
dio
dakpa
dya
diyo
'D
'clikô
tikô
gbwasa
gbwase
H
hema
hiro
huma
huggana
djok
dya
lalia
dya
dzig
tjak
E
eso
ete
fadjelu
fooma
fuliro
fnru
fadjulu
fùmà
fùlèèrù
fumu
G
ganzibati
genia
gindza
ginza
goo
guum
jio i
kàzi'bâti
èènyâ
glnd3à
genza
mambisa
wuum
ycba
K
kali
kioko
kond3^
kwama
tùpùkf
kété
F
hima
hfrà
hima
huggaan
I = j
DZ
<lja
djalia
d3ia
gbaasa
gbaase
kàri
tfakwe
isanza
gbama
L
laari
lendu
lésa
libind3 a
likaw
lob
lolo
lori
lualu
luba-pemba
lübà <ki->
lukili
lugbara
lwind3a
laali
'bàlè
sâkâtà
llbinzà
Hk6
l<u>wâ-l\u>wà
môggà
lwer
l<u>wà-l<u>wà
luba-hemba
lüuà
bkèlè
lügwàrà
hwind3a
L
GB
gbaka
gbandi
gbaya
gbelima
gbogbo
gbote
gbugbu
gbwaka
ggbàkà
ggbàndi
ggbàkà<Ouest >
ggbelima
gbogbosD
gbàti
gbùgô
ggbaya
lEBd3E
lur
leedzB
àlüùr
M
mabadi
madi
malele
maggandzi
badi
àmââ’dî
màèlft
lô'bàlà
129
AU CONGO B E L G E
marjgbutu
mayerjga
mayogo
mawisi
medje
meembi
miaggba
moombo
mombutu
móndjombo
mondurjga
morjguba
morjgwandi
mônyâ
mitémô
mundu
museroggo
màggùtü
nyàggà
màyùgù
tàh'rjgâ
mèègyé
mùmbf
àmiàggbà
mbù
màrjgùtü
màn3ombo
ndùggà
mùggù'bà
ggbàndi
muùnyâ
tém<b>6
mùndà
sologgo
MB
mbô
mbuti
mbù
'büti
NT
ntere
ntsor)
tele
tsor)
NZ
nzali
nzari
nzakara
nzàdi
nzàdi
n z à k à tà
NY
nvintu
nyindù
r,G
5goi
tJgoli
ggooyo
Dguli
i)gulu
ORoyo
5gul
wooyo
5gul
lalia
MF
mfunuggu
mfurjgunu
mfunuka
mfunuka
MP
mpendR
mpuji
mputu
ggende
<bakwa>mputii
mput
r,GB
ggbàkà maâbù
gkfutju
gkusu
O
N
nindja
nwenji
lind3a
nweji
ggbâyà
mbù
K
gkut/u
t)kutju
okebo
ombo
oyaggo
kè'bô
hoombo
nyaggo
ND
ndoko
ndokoyi
ndoggwali
ndzaal
nd^ari
'dooko
ndoóló
doggbalc
nzàdi
nzàdi
NS
nsnggo
tsog
pâd3ulu
pakoombe
patu
pere
pidi
pili
pseudo bambole
pseu dobag gba
fâd3ulu
'bùgoombé
phatu
biifl
vili
billi
fùmâ
gbàti
i badi
f
J30
pscudo baggba
purabu
O R T H O G R A P H IE D ES NOMS E T H N IQ U E S
I nyàrjgâ
1yeka
wuumbu
TS
tsa'mba
tsaam
U
R
rega
ruunda
lèèyà
luunda
S
sa
sakara
sala-mpasii
ala-mpaju
sambala
séggéré
sibula
siji
sorjga meno
soggo
SDVO
sàkâtd
nzàkàlà
sala-mpahu
sala-mpahu
tètélâ
séggélé
ziba
seba
Jaggamene
tsag
solarjga
S
J«»3i
Jyoka
fobva
Jindji
tjakwctjabwa
T
taàndà
terc
tfcndè
teo
tajake
topoke
tow
tuku
turumbu
tusi
ndaàndà
tele
tyene
tyo
tùpùki
tùpùki
tàù
tàù
olombo
tuutsi
uggwana
ufi
huggana
auji
V
vidi
vuggunya
vili
vuggana
W
walese
wemba
weenza
weenza
waoggo
'bàlésè
bemba
wi’nza
geendza
haagga
yaelima
yahelima
yalcpwa
yakwa
yalelima
vand3i
yaggala
yanzi
yawende
yai, yay
yei, yey
voa, yaua
yàdjfmâ
yàdjfmà
yakpa
yakpa
yàd3fmà
hiànzl
gaggala
ya'nsi
yawembe
ya’nsi
ya-nsi
yaba
Y
Z
zadi
zakara
ziba ziba
zibula
zibà
zit-a
nzadi
nzàkàhi
ziba
ziba
yàbà
yàbà
LISTE IV.
Noms
éthniques.
On y trouve énumérés en ordre alphabétique d’après
l’initiale du radical les noms ethniques. Ceux qui veulent
se servir de la transcription simplifiée laisseront tomber
l’élément grammatical qui est indiqué en marge devant le
radical en question.
A
ba
ba
bo
ba
ba
Abulu
Aka
Alur
Amadi
Amba
Amengi
Amiangba
Andali
Angada
Angba
Angi
Anza
Apagibeti
Apindi
Asua
Aushi
Avarie
Avokaya
B
Baba
ma Badi
ba Bai
ba Baidumba
Baka
Bakpa
ba Baie
ba
ba
bo
ba
ba
ma
ba
ba
ba
wa
ba
ma
wa
bo
ba
ba
ba
ba
ba
ba
ta
ba
Baie
Balese
Baletse
Bali
Bali /Duwa
Banda
Bandia
Bangba
Bangi
Bango
Bangu-bangu
Banza
Barambo
Bari-Logo
Bati
Beka
Beke
Bemba
Bembe
Bembe
Bembe
Bendia
Bendja
Benge
Bera
Bila
Bili
Bindja
Bindji ;N>
Bindji
ba
ba
ba
wa
Binza
Bira
Bita
Bito
Boguru
ba Boma / Kong
ba Boma
a Boma
ba Bombi
ba Bombi ,/Bila
ba Bongono
ba Boro
ba Bua
ba Budia
Budja <N>
Budjaba
ba Budu
Bugbuma
ba Bugombe
Buguru
Builande
bena Bukanda
bania Bungu
Buraka
ba Buyu
ba Bvunama
bo Bwa <E>
wa Bwari
ba Bwende
wa Bwile
O R T H O G R A P H IE D E S NOMS ET H N IQ U E S
132
D
n
ba
e
ba
ba
ma
bo
bo
ba
bo
ba
ba
bo
wa
a
ba
Dakpa
Dengese
Dia
Diki
Diki Diki
Dinga
Diyo
Djaki
Djali
Djamba
Djandu
Djembe
Djinga
Djombo
Djonga
Doko
Dombi
Dondo
Dongbale
Dongo
Dumbi
Dzing
Dzing
E
Efe
ben’ Eki
b Eloko
Emate
ba Enga
b Esongo
F
Fadjulu
Fonge
Foto
Fuleru
Fuma
Fumu
Furu
wa Furuka
bo
ba
wa
ba
a
g
Gala
ba Gandjo
bo Ganga
ba Gangala
bo Ganzulu
Gbakutu
bo Gbali
bo Gbama
Gbanziri
bo Gbasa
ba Gbase
Gbase
Gbaswe
Gbati
Gbaya-Furu
ba Gbe
ba Gbele
Gbendere
Gbogboso
Gbugo
bo Gbuta
ba Gendja
ba Gendza
ba Gengele
wa Genia
ba Genza
Gezon
ba Gindja
ba Gingita
Gobu
ba Goi
wa Goma
bo Gongeya
wa Gongo
H
a
wa
ba
wa
ba
ba
wa
wa
ba
wa
wa
ba
ma
ba
wa
Hamba
Hambo
Hanga
Havu
Hemba
Hianzi
Hima
Hira
Holo
Holo-Holo
Homba
Hombo
Honge
Hongo
Hororo
ba
wa
ba
ba
ba
ba
wa
Hulu
Humu
Hunde
Hungan
Hungana
Hutu
Hwindja
I
Ibeke
Iboko
b Ikole
Ikongo
Ilanga
b Ilangi
b eloko
Ilombe
llombo
Ilongo
Imoma
Injolo
Ipanga
wan Isanza
Isodju
b Esongo
Itote
K
ba Kaiku
Kakongo
Kakwa
bo Kala
bo Kala
ba Kalanga
bena Kalebwe
Kaliko
bena Kalundv
ba Kamba
bashi Kamba
ba Kango
bena Kanioka
wa Kami
ba Kaonde
bo Kapu
Karawa
ba Kari
ba Kasanga
Kazibati
AU CONGO B ELG E
Kebu
a Kela
bo Kele
ba Kete
bo Kete
bo Kiba
bena Kibeshi
ba Kiga
bo Kipa
wa Kira
e Kolombe
to Kombe-kombe
ba Konda
e Konda
bena Kondji
ba Kongo
ashi Kongo
bo Kongo
benia Kori
e Kota
bo Kote
Kpala
ba Kuba
bena Kuba
bo Kula
wa Kumbule
ba Kumu
bena Kunda
ba Kusu
bo K uti
ba Kutshu
bo Kutu-Nsamba
ba K utu
ba Kwange
ba Kwanza
ba Kwese
Labibi
ba Lala
ba Lali
Lalia
ba Lamba
ba Langa
e Langa
bashi Lange
Langba
Langbase
ba Ledje
ba Lega/Kisi
ba Lega /Shile
wa Lega
ba Leka
e Leku
bashi Lele
bo Lende
bo Lendo
bo Lenge
bo Lenge-Isaka
Lengese
ba Lengola
bo Lia
Libinza
Libobi
Lifonga
Lifumba
ba Lika
Likaw
Likila
Likile
ba Liko
Likoka
Likolo
Lileko
ba Lima
Limpandja
wa Lindja
e Linga
Lingunda
Lioko
Liombo
Liondje
ba Lisi
bo Lisi
Lituka
Liutwa
Lobala
ba Lobo
Logo
ba Loi
Lokalo
Lokele
bo Loki
bo Lombi
odia Lombi
a Lomboki
ba Lomotwa
ba Londo
Londo
wa Longe-longe
bo Longo
bo Longo Mbamu
Losakanyi
Losanga
a Lua
bashi Luamba
basi Luangu
ba Luba
ba Luba Hemba
benia Lubunda
Lugwara
bena Luluwa
ba Lumbe
ba Lumbu
a Lunda
bakwa Luntu
ba Luombila
ba Luwa
wa Luwa
ba Lwalwa
Lwele
a Lwena
a Lwer
M
Mabendi
Mabisanga
Maidjiru
Maidjuwu
Makere
Malele
Mambisa
Mamvu
Mangbetu
Mangutu
Mayogo
Mba
ba Mbagani
ba Mbala
bo Mbala
ba Mbala/Lweta
bu Mbala
bami Mbala
Mbandja
Mbanga
bo Mbanga
ba Mbata
Mbati
134
O R T H O G R A P H IE D E S NOMS E T H N IQ U ES
Mbati-Ngombe
ba Mbeko
bo Mbenga
Mbelo
mo Mbesa
Mbiliankamba
ba Mbinsa
Mbinga
ba Mbinga
ba Mbo
Mbole
a Mbole
ba Mbole
bo Mboli
Mboliasa
bo Mboma
bo Mbomba
Mboso
ba Mbo
Mbudja
ba Mbuli
ba Mbuti
a Mbun
bo Mbwala
bo Mbwanja
Medje
a Mfumu
ba Mfunuka
bena Milembwe
Mimbo
bania Mituku
bena Mitumba
Moingi
bo Mole
Mono
Monjombo
Mongo
Mpama-Bakutu
ba Mpangu
ba Mpe
Mpenge
Mpenjwa
e Mpesa
ma Mpoko
bo Mpono
Mpongo
bena Mpundu
a Mput
bakwa Mputu
Muledre
Mumbi
Mundji
Mundo
Mundongo
Mungu ba
Munia
Mvuba
bu Mwangi
ba Mwe
benia Mweko
N
wa Nande
ba Ndaka
Ndanda
Xdai
a Ndembo
Ndengese
ba Ndibu
ba Ndila
ba Ndingima
Ndo
ba Ndobo
bo Ndolo
bo Ndombe
Ndru
bu Nduli
Ndunga
ba Ngala
Ngali
bo Ngambo
bo Ngando
Ngbaga
Ngbaka
Ngbandi
ma Ngbele
Ngbele
wa Ngbelima
ba Ngbinda
Ngbundu
Ngele
Ngele /Mbole
ba Ngende
ba Ngengele
bo Ngili
ba Ngingita
Ngombe
ba Ngombe
bu Ngombe /Sankuru
Ngombe /Lomela
ba Ngongo
bu Ngongo /Sankuru
ba Ngongo /Lukenie
bo Ngongoli
ba Ngoyo
a Ngul
a Ngwi
ba Nkanu
bo Nkembe
Nkengo
Nkile
Nkole
Nkol’ Ekonda
bo Nkombo
Nkondi
bena Nkoshi
Nkundo
a Nkutshu
Nsamba
bena Nsamba
bo Nsela
Nsombe
ba Nsongo-Mundji
ba Nsongo
ba Nsoso
Ntomba /Lopori
Ntomba /Lomela
Ntomba /Tumba
Ntomba-Djale
Ntomba-Rolia
Ntomba-Wangata
tumi Nungu
ba Nunu
Nwase
ba Nweshi
ba Nyali
wa Nyanga
ma Nyanga
bama Nyanga
bo Nyanga
Nyango
ba Nyindu
wa Nyoro
ba Nzadi
Nzakala
Nzambe
AU CONGO BELG E
o
bo
bo
bo
ba
b
ba
Odjiga
Odjila
Ogambo
Oli
Olombo
Onde
Onde
One
Onga
P
bo
e
ba
ba
ba
tu
ba
ba
ba
ba
Pandu
Panga
Pelende
Pemba
Pende
Pende
Phatu
Phende
Pianga
Pindi
Popoi
ba Poto
bo Sanwa
wa Sanzi
ba Seba
Sele
Sena
bo Sengela
ba Sengele
ba Sese
ba Shi
ba Shila
tu Shindji
ba Sho
ba Shongo
ba Shongomene
wa Shu
wa Shukali
ba Soko
ba Solongo
ba Sonde
ba Songe
ba Songola
wa Songora
ba sua
ba Suku
ba Sundi
wa Swaga
R
wa<ka> Ragwe
ba Rhinyi-rhinyi
ba Ringa/Tshuapa
wa Ringa /Lomani
ba Risi
a Rund
ba Rundi
banya Rwanda
S
bo Saka
ba Sakata
ba Sala-mpasu
ba Sali
bo Salia
benia Samba
ba Sanga
bo Sanga
ba Sanga/Songe
Sango
ba
ba
ba
ba
ba
tu
ba
e
ba
ba
ba
wa
wa
ba
ba
e
Tow
Tsam
Tsamban
Tshobwa
Tshok
Tshokwe
Tshwa
Tsiki
Tsong
Tswa
Tumbwe
Tungu
Tutsi
Tuwi
Twa
Twaoli
U
wa Unga
V
ba Vili
ba Vira
Vulangba
ba Vungana
T
wa
wa
wa
ba
ba
ba
ba
mo
ba
ba
ba
ba
ba
a
ba
ba
Ta Bukanga
Tabwa
Talinge
Ta Lula
Tangi
Teke
Tele
Temba
Tembo
Tembo
Tembu
Temo
Tetela
Tiene
Tike
Tio
Titu
Togbo
Tooli
Topoke
Towa
W
Waya
Weli
Welo
Winza
ba Woyo
a W um
ba W umbu
Y
Yadjim a
ba Yaka
Yakoma
Yakpa
ba Yaku
Yalihila
Yalikanza
Yamanong
bo Yanga
Yangere
136
ORTHOGRAPHIE DES NOMS ETHNIQUES AU CONGO BELGE
Yanongo
ba Yansi
Yaokandja
Yaolema
Yasanga
Yawembe
ma Yeka
ba Yeke
Yeki
bo Yela
bo Yela-M bala
ba Yembe
i
Yembe
ba Yew
wa Y ira
ba Yoba
ba<ma> Yom be
Yongo
ba
bo
wa
wa
ba
Zande
Zela
Zene
Ziba
Zimba
Zombo
LISTE V.
Noms linguistiques.
On y trouve énumérés en ordre alphabétique d’après
l’initiale du radical les noms des principales langues et
dialectes. Ceux qui se serviront de la transcription sim­
plifiée laisseront tomber l’élément grammatical préfixé
ou suffixé. Ce dernier se reconnait grâce au trait d’union,
qui le sépare du radical du mot.
A
Abulu-ti
Aka
dho Alur
Amalo
ku Amba
Amengi-kito
pa Amiangba
Andali
Angada
le Angba
ki Anza
Apagibeti
Apindi
Asua-ti
ki Aushi
Avari-tu
Avokaya-ti
f
I
B
Baba
ke Bai
tar Baka
Bakpa
Bale-dha
|
{
li Bali
di Bali
Banda
Bandia
lo Bangi
li Bangba
e Bango
ki Bangu-bangu
Kpolo Baram bo
Bari-tile
li B ati
e Beka
i Beke
tshi Bemba
ki Bemba
ki Bembe
e Bembe
le Bendia
le Bendja
li Benge
ki Bera
ki B ila
i Bila
i Bili
i B indja
tshi Bindji <N>
bu Bindji <S>
li
ki
li
eki
e
ki
ke
i
li
ki
li
le
ki
e
Binza
Bira
B ita
B ito
Boguru
Boma
Boma
Boma
Bombi
Bombi
Bongono
Boro
Budja
Budja
Budjaba
e Budu
e Bugbuma
e Bugombe
Kogoro
kina Bukanda
kinia Bungu
ngo na Buraka
i B u ti
ki Buyu
li Bvanuma
li Bwa
ki Bwari
ORTHOGRAPHIE DES NOMS ETHNIQUES
58
ki Bwende
ki Bwile
D
ke
o
ki
ki
li
li
li
li
bu
li
li
ki
ki
le
e
i
Dakpa
Dia
Diki
Diki-diki
Dinga
Djaki
D jali
D jam ba
Djandu
Djembe
Djinga
Djombo
Djonga
Doko
Dombi
Dondo
Dongbale
Dongo-ko
Dumbi
Dzing
E
ya Efe
kin’ Ekiye'
Em ate
Enga
tsh Enia
F
lo Fonge
li Foto
ki Fuleru
Fuma
i Fuinu
G
le
li
ki
li
li
li
Gandjo
Ganga
Gangala
Ganzulu
Gbali
Gbama
Gbanziri
li Gbasa
li Gbase
Gbati-ri
Bogio Gbaya
li Gbe
Gbendere
Gbugo
e Gbuta
li Gendja
li Gendza
ke Gengele
le Genza
Gezon
li Gindia
li Gingita
Gobu
ru Goi
ki Goma
le Gongeya
H
o H amba
eki Hambo
le Hanga
eki Havu
ki Hemba
ki Hiànzi
oru Hima
eki Hira
ki Holo-Holo
eki Homba
ki Hombo
li Honge
bu Hongo
otshi Hororo
ki Humu
ki Hunde
ki Hungan
ki Hungana
ki Hutu
am a Hwindja
I
Iboko
Impesa
ek Isanza
K
i Kaiku
kishi Kakongo
kutut na Kakwa
Io K ala
10 Kala
ki Kalanga
kina Kalebvve
K aliko-ti
kina Kalundwe
ki Kam ba
kishi Kam ba
tshina Kanioka
11 Kango
ki Kanu
ki Kaonde
li Kapu
li Kari-li
ki Kasanga
gilingo Kazibati
Kebu
10 Kela
11 Kele
le Kete
tshi Kete
li Kiba
kina Kibeshi
igi Kiga
li Kipa
eki Kira
lo Kolombe
lo Kônda
lo Konda
bwina Kondji
ki Kongo
kishi Kongo
lo Kongo
losi Kongo
kinia Kori
lo Kota
lo
Kote
\vu Kpala
| bu Kuba
| lu Kuba
kina K uba
eki Kumbule
ki Kumu
kina Kunda
ki Kusu
AU CONGO BELGE
lo
lo
lo
lo
ki
ki
ki
K uti
Kutsu
Kutshu
Kutu
Kwange
Kwanza
Kwese
L
ki Lala
ki Lam ba
kishi Lange
ki Lali
lo Langa
ki Langa
Langba
Langbase
e Ledje
eki Lega
ki Lega
i Lega
ki Leka
lo Leku
bushi Lele
le Lende
lo Lendo
lo Lenge
lo Lengese
ki Lengola
lo L ia
Libinza
Likaw
Likila
Likile
li Liko
Lileko
le Lim a
Lim pandja
am a Lindja
lo linga
o linga
le Lisi
Lobala
Logo-ti
Lokele
lo Lombi
odia Lombi-tu
ki Lomotwa
lo Longo
o Lua
kishi Luamba
kisi Luangu
tshi Luba
ki Luba-hemba
kinia-Lubunda
Lugwara-ti
kina Luluwa
ki Lumbu
u Lunda
bukwa Luntu
ki Luwa
i Luwa
bu Lwalwa
si Lwena
i Lwer
M
Mabendi
Maidjiru
Maidjuwu
Makere-ti
Malele-ti
Mamvu-kitu
Mangutu-kitu
Mangbetu-ti
li Mayugu
Mba-ni
bu Mbangani
ki Mbala
lo Mbala
ki/mi> Mbala
bu Mbala
ru Mbala
u Mbandja
ki Mbata
ki Mbeko
li Mbenga
u Mbesa
ki Mbinsa
li Mbinga
lo Mbole
Mboso
ki Mbu
e Mbudja
lu Mbuli
i Mbun
ki Mbuti
li Mbwala
1
lo Mbwandja
Medje-ti
i Mfumu
ki Mfunuka
kina Milembwe
kina Mituku
ya Monjombo
lo Mongo
o Mono
lo Mpama
ki Mpangu
ke Mpe
li Mpesa
lo Mpono
kina Mpundu
i Mput
bukwa Mputu
Mumbesu-nu
lo Mundji
ngu Mundo
nono adzi Mungi
Mvuba
kinia Mweko
N
eki Nande
i Ndaka
Ndanka
ki Ndibu
ki Ndila
li Ndingima
Ndo
Ndobo
Ndolo
lo Ndombe
Ndru-na
li Nduli
Ndunga-li
li Ngala
lo Ngando
mo Ngbaga
nu Ngbaka
Yanga Ngbandf
li Ngbele
i Ngbele
li Ngbelima
bu Ngbinda
Ngbundu
bu Ngende
ORTHOGRAPHIE DES NOMS ETHNIQUES
140
ki Ngengele
lo Ngili
li Ngingita
U Ngombe
bu Ngombe
lo Ngombe
ki Ngongo
bu Ngongo
o Ngongo
i Ngul
e Ngwi
ki Nkanu
li Nkembe
lo Nkole
lo Nkombo
bwina Nkoshi
lo Nkundo
o Nkutshu
kina Nsamba
lo Nsela
lo Nsongo
ki Nsoso
lo Ntomba
ke Nunu
ki Nweshi
li Nyali
Nyanga-li
ki Nyanga
ki 'm a ) Nyanga
Nyango
ki Nyindu
lu Nyoro
ki Nzadi
kpolo Nzakala
li Nzambe
O
Odjiga-ti
Odjila-ti
Ogambo-ti
lo Oli
P
li
ki
ki
ki
lu
Pandu
Pemba
Pende
Phatu
Phende
eki Swaga
bu Pianga
ki Pindi
Popoi-ti
li Poto
T
R
ru<ka> Ragwe
ki Rhinyi-rhinyi
lo Ringa
le Risi
i Rund
u Rund
ki Rundi
kinya Rwanda
f
|
S
lo Saka
ke Sakata
tshi Sala mpasu
li Sali
le Salia
kinia Samba
ki Sanga
ki Sanga /Songe
Sango
li Sanwa
ki Sanzi
ki Seba
Sele
li Sena
lo Sengela
lo Sengele
ma Shi
ki Shila
ki Shindji
ba Sho
bu Shongo
eki Shu
eki Shukali
li Soko
ki Solongo
ki Sonde
ki Songe
ke Songola
ru Songora
eki !Songora
ki Suku
ki Sundi
f
J
ki Tabwa
ki Talinge
eki Tangi
ki Teke
i Teke
ke Tele
ki Temba
ki Tembo
li Tembo
ki Tembu
ki Temo
0 Tetela
ke Tiene
e Tike
1 Tio
lo Titu
lo Toa
Togbo
Topoke
ke Tow
ki Tsam
ki Tsam ban
lo Tsiki
i Tsong
ki Tshok
ki Tshokwe
lo Tshwa
10 Tswa
bu Tswa
e Tumbwe
11 Tungu
li Tuwi
ki Twa
o Twadi
U
Ulumbu
ki Unga
V
ki Vili
ki Vira
ki Vungana
AU CONGO BELGE
W
li
ki
ki
i
ki
Winza
Woyo
Wum
Wum
Wumbu
y
i Y aka
ki Y aka
1
|
Yakpa
ki Yaku
Yalihila
Yalikanza
li Yanga
Yangere
ki Yansi
i Yansi
ki Yeka
lo Yela
ki Yembe
li Yew
eki Yira
ki Yoba
ki Yombe
Z
pa Zande
ki Zela
ama Ziba
ki Zimba
ki Zombo
VADE MECUM PRATIQUE.
Je voudrais savoir comment orthographier un nom de
tribu ou de langue. Comment vais-je le trouver ? Dans
laquelle des cinq listes vais-je le chercher ?
Distinguons entre nom ethnique : nom de peuple,
tribu, ou sous-tribu,
et nom linguistique : nom de langue ou de dialecte.
A. Nom ethnique.
Nous allons examiner successivement les cas les plus
usuels.
1. Où trouverai-je la transcription la plus pratique ? Je
ne sais comment reconnaître le radical invariable.
Solution: la liste I.
Les noms y sont rangés dans la première colonne avec
leur préfixe pluriel, mais la colonne 2 me fournit le
radical (ou le nom ethnique que je dois y substituer).
N. B. Si le nom cherché n ’y figure pas, il y aura lieu
de vérifier le renvoi dans la liste III-Annexe.
2. Je connais son radical, mais j ’ignore son préfixe
pluriel.
Solution : liste IV.
Les noms y sont rangés dans l’ordre alphabétique de
ORTHOGRAPHIE DES NOMS ETHNIQUES AU CONGO BELGE
143
l ’initiale du radical, mais en marge, je trouve le préfixe
pluriel.
3. Je voudrais connaître les divers préfixes en usage.
Solution: Liste II.
La colonne 1 me donne le radical (en ordre alphabé­
tique de l’initiale), mais les trois colonnes suivantes me
fourniront les préfixes cherchés :
colonne 2. le nom ethnique au pluriel ;
colonne 3. le nom ethnique au singulier ;
colonne 4. le nom linguistique.
4. Je voudrais connaître la transcription phonémique et
tonémique du nom ethnique.
Solution: liste III.
Les noms y sont rangés en ordre alphabétique d’aprè?
l’initiale du radical, mais en distinguant dans cet ordre
les divers phonèmes (Cf. dans l'Introduction, p. 41 «Troi­
sième liste »).
J ’y trouverai trois formes : le nom ethnique (pluriel
et singulier) et le nom linguistique.
Si je n ’y trouve pas le radical cherché, je trouverai
dans la liste III-Annexe parmi les variantes les plus
usuelles l’indication du renvoi que je cherche.
5. Je voudrais localiser sur la carte un nom ethnique.
Solution: liste II.
Elle me donnera dans la cinquième colonne :
1° Le territoire où cette tribu réside, ou l’un des terri­
toires qu’elle occupe ;
2° Éventuellement le nom de la tribu, dont c’est une
sous-tribu ;
144
ORTHOGRAPHIE DES NOMS ETHNIQUES AU CONGO BELGE
3° L ’indication de la grande famille ethnique ou
linguistique à laquelle cette tiibu appartient ;
4° Le chiffre qui me permettra le cas échéant de la
situer sur la carte linguistique du Congo belge, en atten­
dant que soit publiée la carte ethnique complète.
B.
Nom linguistique.
1. Je connais le radical, mais pas le préfixe.
Solution : Liste V.
Elle est rédigée en ordre alphabétique d’après l’initiale
du radical, mais elle me donne en marge le préfixe pour
le nom linguistique.
2. Je connais le nom de la tribu, mais pas le nom de la
langue qu’elle parle.
Solution: Liste II.
Elle est rédigée d ’après r initiale du radical du nom
ethnique, mais elle me donnera tout de suite dans la
quatrième colonne le nom linguistique cherché.
3. Je veux localiser sur la carte une langue.
Solution : Liste II.
Les noms y sont rangés en ordre alphabétique d’après
la transcription simplifiée (c.-à-d. d’après l’initiale du
radical). Dans la cinquième colonne je trouverai le
chiffre qui renvoit à la carte linguistique ou du moins
l’indication du territoire où cette langue se parle.
TABLE DES MATIÈRES
I re P a rtie .
O rthographie des nom s ethniques en Afrique c e rtra le .
Ch.
I. L e P roblème
..............................................................
5-
I. Position du problème ...........................................
La solution à trouver ....................................
5
5
II. Double solution .....................................................
A. Solution partielle .......................................
B. Solution générale ........................................
1. Quatre projets ....................................
2. Solution suggérée ................................
3. Justification de cette solution .............
6
66
7
8
9
III. Appréciation de cette double solution .................
10
Ch. 11. D ocumentation explicative
....................................
13
I. Il faut une solution unique pour les langues bantu
et non bantu .......................... ............................
13
II. Solution générale pour les noms non bantu ..........
Le nom sous sa forme la plus simple et in­
variable ..................................................
13
13
III. Solution générale pour les noms bantu ....................
Le simple radical ...........................................
A. Inconvénients des autres solutions .............
B. Conclusions ..................................................
C. Avantages ..................................................
D. Objections ..................................................
Conclusion ..................................................
16
16
17
19
19
20
21
IV. La « Solution partielle » pour les travaux scientifiques.
22.
146
TABLES DES MATIEKES
R ésumé
V. Remarques générales à propos des noms ethniques.
21
....................................................................................
2<>
I. Solution générale ...................................................
II. Solution partielle ........... .
f. *...................
2(i
20
A nnexe : Liste des noms ethniques ...........................................
27
I I P P artie .
Nomenclature des principales tribus et langues du Congo belge.
I ntroduction ............................................................................
37
L iste 1...........................................................................................
15
Liste de noms ethniques simplifiés ....................................
45
Nomenclature simplifiée ....................................... .
45
L iste I I .........................................................................................
(î8
Liste des noms ethniques et linguistiques ............................
(iX
Nomenclature scientifique en transcription pratique ..
08
L iste I I I ........................................................................................
%
Liste des noms ethniques et linguistiques ............................
!)(>
Nomenclature scientifique en transcription phonémique
et tonémique ..........................................................
!)(>
L iste I II : A n n e x e ......................................................................
127
Les variantes les plus en usage ...........................................
127
L iste IV
....................................................................................
131
Liste pratique des seuls noms ethniques ............................
131
L iste Y ........................................................................................
137
Liste pratique des seuls noms linguistiques ........................
137
VADE MECUM PRATIQUE ..............................................................
Usage des listes
142
..................................................................
142
Table des matières ..................................................................
145
ÉDITIONS j. DUCULOT,
s.
A.,
gembloux
(Im prim é en Belgique).

Documents pareils