Yiddish mars 2011

Transcription

Yiddish mars 2011
Yiddish ? Yiddish !
PAR WILLY ESTERSOHN
l]m= Nuf retsUg id
di gayster fun amol
Les esprits d’antan
On a pu voir récemment dans plusieurs journaux israéliens une annonce qui avait de quoi surprendre.
Elle comportait une illustration représentant un personnage brandissant un journal yiddish qu’accompagnait l’inscription (toujours en yiddish) : « Travailleur, ton journal est Folkstsaytung (Le journal du peuple) ».
Il s’agit en réalité de la reproduction d’une affiche de propagande en faveur du quotidien du Bund en Pologne dans les années trente. En fait, l’annonce en question invitait à prendre part, dans une grande salle de
Tel-Aviv, à une activité culturelle festive à l’occasion d’une nouvelle livraison de la revue en hébreu Davka
(“justement”, “exprès”, utilisé aussi en yiddish où l’on prononce davke). Celle-ci est en grande partie consacrée à Marek Edelman (1919-2009), l’ancien commandant en chef adjoint – représentant le Bund - de l’insurrection du ghetto de Varsovie.
Description de cette manifestation dans l’hebdomadaire yiddish new-yorkais Forverts.
zij « jkuud » ;BiB]-l{ Nij l=z red Nij Nwtnem egnui l]q esiurg = Neuueg
iz
davka
tel aviv
in
zal
dem in mentshn yunge tsol
groyse a geven
t]h Mlue Nretle Med r=f reb] ,iiz r=f tpiuhrebij Nr]uueg Nf=weg C]d
hot oylem
eltern
dem
far
ober
zey far
iberhoypt
gevorn
geshafn dokh
red Fiuj tc=rbegfiur= t]h re z= ,kurdnUj Med Nf=weg lk=tkeps red
der
oyf
aroyfgebrakht
hot
er az
ayndruk
dem
geshafn
spektakl
der
Fiuj Nqn=g Nij temL ,gnuriffiuj id .tleuu redn= N= Nuf ,l]m= Nuf retsUg enib
oyf
gantsn in kimat
oyffirung
di
velt
ander an fun
amol
fun
gayster
bine
,sretk=niij ,redil tim tletwegnem=zuq Nir]siwzer id t]h ,widYi
eynakters
lider
mit
tsuzamengeshtelt
rezhisorin
di hot
yidish
Nemih red ,« heuBw id » tlefeg twin Ciuj t]h’s Vuu ,gn=zegr=c ,Negnuliiqred
himen der
shvue
di
gefelt
nisht oykh s’hot
vu
khorgezang
dertseylungen
N= ,« N]iwziuuid iuj » _ lbm=sn=-k]r rekidneniutwred red Nuj « dnub » Nuf
an
divizhyon
oy
ansambl rok
dershtoynendiker
der
un
bund fun
widYi Fiuj redil Celsilwsiuj tgniz s]uu srekizum egnui Nuf lbm=sn=
yidish
oyf
lider
oysshlislekh
zingt
vos
muzikers yunge fun
ansambl
! widYi
? widYi
! widYi
? widYi
TRADUCTION
Il y avait un grand nombre de jeunes gens dans la salle à Tel-Aviv ; “Davka”, comme on sait, a été créé
surtout pour eux. Mais, pour le public plus âgé, le spectacle a suscité l’impression d’avoir installé sur la scène les esprits d’antan, d’un autre monde. La metteuse en scène a composé la représentation - quasi entièrement en yiddish - de chants, de pièces en un acte, de récits, de chants choraux, où n’a pas manqué non
plus di shvue (“le serment”), l’hymne du Bund, ainsi que le surprenant ensemble rock “Oy Division”, un ensemble de jeunes musiciens qui chante des chansons exclusivement en yiddish.
REMARQUES
Neuueg geven (aussi Nzeuueg gevezn) : part. passé de NUz zayn = être (ici en lieu et place de
Neuueg zij se es iz geven = il y a eu). Mlue oylem (hébr.) = public. retle elter : comparatif de
tl= alt = âgé. tc=rbegfiur= aroyfgebrakht : part. passé de Nenerbfiur= aroyfbrengen
= monter (trans.), “apporter d’en bas”. temL kimat (hébr.) = presque. Nir]siwzer rezhisorin :
fém. de r]siwzer rezhisor = metteur en scène. Nletwnem=zuq tsuzamenshteln : composer
(« mettre ensemble »).

Documents pareils