INHALTSVERZEICHNIS
Transcription
INHALTSVERZEICHNIS
INHALTSVERZEICHNIS GELEITWORT von Armin Nassehi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 BENIN/WESTAFRIKA (KULTURALISIERUNG – LEBENSWELT) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Im Atelier in Porto-Novo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hintergrund . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kulturalisierung Afrikas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afrika in der Kunstwissenschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Romuald Hazoumè . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Yoruba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Benin, la République Bénin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Porto-Novo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 12 14 17 20 22 25 29 KUNST IN/AUS AFRIKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Schriftlos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Geschichtslos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bildlos: Die traditionelle Kunst Afrikas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . „Afrikanische Ästhetik“ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . „Kunstkritik“ bei den Yoruba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kunst aus Benin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Béhanzin-Ausstellung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Der Raub der Benin-Kunst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Die Kunst Dahomeys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kürbisse! Das Material der Kunst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 34 35 37 39 40 40 42 43 45 KUNST . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 „Kanister-Masken“ – Masken! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Der „Klick“ zur „Kunst“ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bild und Kult . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . „Transformation“ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 49 51 53 6 INHALTSVERZEICHNIS Müll. Ding. Récupération . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Traditionelle „afrikanische“ Masken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Porträt? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ironische Brechung bei Hazoumè . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 59 63 65 FA-ORAKEL UND VODUN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 Fa-Gemälde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . „Ifa is Truth“: Das Fa-Orakel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Die vier Elemente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vodun. Weltbild, Zeit und Raum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vodun-Kräfte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Legba auf Leinwand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Eine Schöpfungsgeschichte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Topos der Rezeption: Legba, der Unhold . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Débrouille-toi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ein burgenländischer Lausbub. „00“ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 73 75 78 81 83 84 85 87 89 GEGENKULTURALISIERUNG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 Hazoumè als Are . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . „Ich weiß, woher ich komme“ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Philosophie in Afrika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Négritude . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Panafrikanismus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . „Postkolonialismus“? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hautfarbe: African Man oder Bounty? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wie hältst du es mit der Andersheit der Anderen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 94 96 99 100 102 103 105 KUNST-BETRIEB IN BENIN/AFRIKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 Kunst auf dem afrikanischen Kontinent heute . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Die Kunst-Szene in Benin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Beninische Perspektiven: Kunst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Museen in Benin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Copahuba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Neue kulturelle Identität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Märchen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Intangible Heritage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 111 115 116 121 123 126 128 INHALTSVERZEICHNIS 7 GÖTTER UND ÖL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131 Politik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . „Entwicklungszusammenarbeit“ – SBOP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Öl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sklaverei . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . La Bouche du Roi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . La Bouche du Roi, der Film . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kanister . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Roulette Béninoise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Cargo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Eine Schlange, die lacht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dan in London . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dan in der (vergangenen) Kultur Benins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131 132 135 138 139 144 146 149 149 150 151 153 AUSSTELLUNGSPRAXIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157 Kolonialismus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Primitivismus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Picassos Erscheinung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Europäische Ordnungskriterien: Das Völkerkundemuseum . . . . . . . . . . . . . Rezeption von Kunst aus Afrika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Magiciens de la Terre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Einverleiben (des Künstlers Romuald Hazoumè in den europäischen oder Welt-Kunstbetrieb) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Welcher afrikanische Künstler überlebt im Westen? Und warum? . . . . . . . . . 157 159 160 161 167 168 173 176 DREAM (AUSBLICK/EPILOG) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181 Theoretische Ansätze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Post-koloniale Studien und Post-Moderne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Weltkunst, Weltkultur und Weltgesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Documenta 12: „Zusammenspiel der Formen“ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I have a dream. I want to stay at home . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Der Star der Documenta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Arnold-Bode-Preis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Schluss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181 184 187 191 193 196 198 201 8 INHALTSVERZEICHNIS ABBILDUNGSVERZEICHNIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 LITERATURVERZEICHNIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205 QUELLEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215 ABBILDUNGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217